WESTLAND AGENDA De tussentijdse balans juni 2012
>
WESTLAND AGENDA De tussentijdse balans juni 2012
S.M.H. Lievaart F.J.M. Pijls
<
>
Inhoudsopgave
Voorwoord
3
1.
Duurzaamheid 5
1.1.
Uitvoering van aardwarmteproject
5
1.2.
Uitvoering vergistingsproject
7
2.
Kennis, Innovatie en Onderwijs
8
2.1.
Het startersproject en de leergang ZZP’ers
8
2.2. Coachpool
8
2.3.
Actieplan Versterken Greenport Campus
9
3.
Sociaal-maatschappelijk 12
3.1.
Sociaal meldpunt
12
3.2.
Regionaal actieplan bestrijding jeugdwerkloosheid
12
3.3.
Werkplein Westland
13
4.
Woningbouw 14
4.1.
Betaalbare woningen
14
5.
Productie en markt
15
5.1.
Inspirerend Marketingcentrum
15
6.
Logistiek en ICT 17
6.1.
Efficiëntere ketens door ICT (groenteteelt)
17
6.2.
Versterken logistieke structuur door effectief gebruik ICT (sierteelt)
17
7.
Financieel overzicht 20
<
>
Westland Agenda de tussentijdse balans opgemaakt
gemeente en bedrijfsleven te optimaliseren, kunnen deze initiatieven onverminderd op (financiële) steun vanuit de Westland Agenda rekenen.
Het is september 2008 als wereldwijd de economie tot stilstand komt, als gevolg van de
Organisatie
bankencrisis in de Verenigde Staten. Al in het
Per project is een projecttrekker aangezocht,
vroege voorjaar 2009 onderneemt gemeente
die verantwoordelijk was voor het opstarten
Westland actie om regionale ondernemers bij
van het project en de procesmatige
te staan. Na diverse sessies met ondernemers
begeleiding. Een stuurgroep adviseert, stuurt
vinden gemeenteraad en bedrijfsleven elkaar
bij en neemt besluiten over de voortgang
eind 2009 in de Westland Agenda: een pakket
van het project. De leden van de stuurgroep
van samenhangende maatregelen om op
fungeren verder als ambassadeur voor de
verschillende terreinen van de economie het
afzonderlijke projecten. Namens gemeente
bedrijfsleven te ondersteunen.
Westland zijn Theo Duijvestijn, Inge
Ondersteunen is niet het enige doel. De opzet
Vermeulen en Frans Pijls betrokken bij de
van de Westland Agenda is dat ondernemend
stuurgroep; afgevaardigden daarin namens
Westland sterker uit de crisis naar voren komt.
het bedrijfsleven zijn Mart Valstar (Best Fresh
De gemeente wil in het kader van de Westland
Group), Peter de Bruijn (Rabobank Westland)
Agenda de randvoorwaarden creëren om
en Gijs Kok (FloraHolland).
ondernemers succesvol te laten ondernemen. Het succes van de Westland Agenda moet
De (tussen)balans opgemaakt
komen uit een intensieve samenwerking
In mei 2011 is er ook een rapport verschenen
tussen gemeente en ondernemers.
over de voortgang van de Westland Agenda.
Het project kent een even unieke als
Hierop is door middel van een aantal
praktische opzet, met een agenda voor de
presentaties een toelichting gegeven aan
korte en (middel)lange termijn.
de gemeenteraad. We zijn inmiddels een jaar verder en het is tijd voor een update.
We zijn er nog niet!
Welke activiteiten zijn er gerealiseerd onder
In de loop van ruim twee en een half jaar zijn
de paraplu van de Westland Agenda? Welke
uiteenlopende projecten tot stand gekomen.
resultaten zijn er geboekt in relatie tot de
Het voornemen was eind 2011 de uitvoering
aanpak? En hoe kijken de projecttrekkers
van de Westland Agenda officieel af te ronden.
terug op de aanpak? Daarover gaat deze
Door het voortduren van de crisis, die in het
rapportage.
Westland nog eens is aangewakkerd door de EHEC-affaire van medio 2011, is besloten de
Brede navolging
uitvoering van de activiteiten nog niet in zijn
Nu de Westland Agenda enkele jaren
geheel af te ronden. Een belangrijke reden
loopt, is duidelijk geworden dat de nauwe
voor het continueren van projecten is dat
samenwerking tussen lokale overheid en
deze veelal een langere voorbereidingstijd
bedrijven een succesvol concept is. Opvallend
vragen tot het moment van daadwerkelijke
is dat het ‘Westlandse model’ inmiddels breed
uitvoering/realisatie. Diverse projecten zijn
navolging heeft gekregen in andere regio’s
al een flink eind op weg en leveren concrete
in het land, die ook de economie een impuls
resultaten op. Een aantal andere projecten
willen geven. Dezelfde filosofie is ook terug
die voor de toekomst van het Westland van
te vinden in de werkwijze die de overheid
belang kunnen zijn verkeert echter nog in
hanteert voor Topsector Tuinbouw, waarin de
de opstartfase: het zijn nog stippen op de
tuinbouw is aangewezen als een van de negen
horizon, waarvan de definitieve contouren
topsectoren van Nederland. Ook hier hebben
pas over enige tijd zichtbaar zullen zijn. Om
overheid en bedrijfsleven gezamenlijk de
het rendement van de investeringen van
handen ineen geslagen. 3
<
>
1. Duurzaamheid
partijen in aanmerking, namelijk kwekerij Harting-Vollebregt en FloraHolland. Bij Harting-Vollebregt betreft het net als
1.1. Uitvoering van
Green Well Westland een boring in de
aardwarmteproject
Onder Krijtzanden (ca. 2800 meter diep). De aanleiding
De boring van FloraHolland gaat dieper,
Gemeente Westland wil de energietransitie
het betreft hier namelijk een boring in de
in de glastuinbouw versnellen. Die ambitie
Trias-laag op ca. 4 kilometer diepte. Hier
past in het streven van gemeente Westland
kunnen naast Flora Holland zelf ongeveer
om de meest innovatieve en duurzame
20 glastuinbouwbedrijven op aansluiten. Met
Greenport van Nederland te zijn. Het gebruik
de gelden van de Westland Agenda ontstaat
van fossiele brandstoffen zoals aardgas
een vliegwieleffect waardoor de projecten
en aardolie moet worden vervangen door
kunnen starten. Dit gebeurt in de vorm van
hernieuwbare bronnen. Daardoor is de
een garantie of borgstelling. Binnenkort zal
glastuinbouw minder afhankelijk van de
de projectgroep een beslissing nemen voor
energieprijzen, kan de uitstoot van CO2 ten
welk project de effectiviteit het grootst is en
opzichte van 1990 in 2020 met twintig
daar de gelden voor beschikbaar stellen.
procent dalen en komt in 2020 twintig procent van alle energie uit hernieuwbare
De resultaten
bronnen. Een meer duurzame aanpak van de
In februari 2012 is het eerste project
glastuinbouw speelt ook in op de wens van
gerealiseerd. De verwachting is dat
consumenten om ‘eerlijker’ en ‘duurzamer’
vanaf juni 2012 schone (en goedkopere)
te consumeren.
aardwarmte beschikbaar is voor het verwarmen van de kassen. De bedrijven die
De aanpak
bij Green Well Westland zijn aangesloten,
Doel van de Westland Agenda was om een
besparen met aardwarmte ca. 5,8 miljoen
boring naar aardwarmte voor gebruik in de
kubieke meter aardgas per jaar. Dat
glastuinbouw te faciliteren om daarmee
scheelt 10.500 ton CO2-uitstoot per jaar,
de belangstelling van andere ondernemers
een reductie van ca. 55% ten opzichte
voor alternatieve energiebronnen aan te
van de huidige uitstoot. Daarmee kan de
wakkeren. Daartoe hebben gemeente
Westlandse glastuinbouw inspelen op de
Westland en de Rabobank Westland ieder
toenemende vraag naar duurzaam geteelde
€ 1.000.000,- beschikbaar gesteld voor de
producten. De ondernemers verwachten bij
realisatie van twee projecten. Per project
het gebruik van aardwarmte een stabiele
is een bedrag van € 250.000,- om niet
en acceptabele energienota te kunnen
bestemd voor de primaire financiering.
realiseren op langere termijn, zodat hun
Het overige deel per project is bedoeld als
concurrentiepositie verstevigt. De boring is
garantstelling, om het risico van misboringen
ook belangrijk omdat deze veel informatie
te kunnen dekken. Half december
over de ondergrond in het Westland
2011 is officieel gestart met de eerste
kan opleveren. Deze informatie zal door
aardwarmteboring in het Westland voor
Green Well Westland worden gedeeld met
Green Well Westland. Warmte op een diepte
andere initiatiefnemers, zodat door het
van 2800 meter zal worden gebruikt om de
geslaagde project een vliegwieleffect wordt
kassen van vijf glastuinbouwbedrijven te
gestimuleerd.
verwarmen. Het water dat wordt opgepompt, 120 à 140 kubieke meter per uur, heeft een
Een belangrijk neveneffect is dat deze
temperatuur van 85 graden Celsius.
eerste boring veel geologische informatie heeft opgeleverd. Er is meer bekend
4
Tevens is er ruimte voor een tweede project.
geworden over de diepe ondergrond
Er komen hiervoor op dit moment twee
onder het Westland. Daarnaast is er veel 5
<
>
praktische ervaring opgedaan over het boren
De resultaten
en het boorproces. GWW heeft het hele
Om vezels te kunnen onttrekken aan
project zelf aanbesteed waardoor veel kennis
de reststromen, heeft het projectteam
en inzicht is ontstaan. Met name op het
inmiddels contacten opgebouwd met
gebied van de injectie van het opgepompte
meerdere partijen in de karton- en papier
retourwater zijn nieuwe inzichten ontstaan.
industrie, mogelijke afnemers van de pulp, de vleesindustrie en afnemers van vezels voor bouwmaterialen. Ook ontsappen biedt perspectief: het is een reële optie om het
1.2. Uitvoering
sap van vruchtgroenten zoals paprika en
vergistingsproject
tomaat als een premium-merk in de markt De aanleiding
te zetten. Hiervoor zijn contacten gelegd
Gemeente Westland wil onderzoeken of
in de retailsector. In derde instantie zullen
biovergisting van afvalstromen toegevoegde
resten worden vergist. Door deze activiteit
waarde heeft voor het glastuinbouwcluster.
te concentreren in het Westland, kan
In eerste instantie lag het accent op het
de energie van biogas worden gebruikt
vergisten van restmaterialen. Gaandeweg
in eigen streek. De mineralen blijven
is duidelijk geworden dat reststromen
daardoor voor het Westland bewaard als
ook waarde vertegenwoordigen:
de digestaat-verwerking daar op aansluit.
glastuinbouwproducten zijn prima te
De mogelijkheid wordt nog onderzocht om
gebruiken als vervangers voor op olie
het vergistingsproces te koppelen aan een
gebaseerde producten. In de optimale situatie
algenvijver, om stikstof en fosfaat vast te
ontstaat er een biobased park, dat na het
leggen.
onttrekken van alle waardevolle componenten van het afval de resten vergist.
Het voornemen is om in juni 2012 een intentieverklaring te tekenen met
De aanpak
de volgende partijen: Van Vliet, HVC,
Het vergistingsproject richt zich vooralsnog op
Hoogheemraadschap Delfland, Avalex,
een drietal aspecten:
deelgemeente Hoek van Holland en
n De mogelijkheid uit biomassastromen
gemeente Westland om samen een
vezels te produceren die kunnen worden
business-case op te stellen en daarmee ook
gebruikt als basisgrondstof voor o.a.
EFRO subsidie aan te gaan vragen. Dit is een
bouwmaterialen.
belangrijke stap richting de daadwerkelijke
n Het ontsappen van vruchtgroenten om het
realisatie van een Biobased Park in of nabij
sap commercieel op de markt te brengen.
Westland.
n Het vergisten van de resten voor energie doeleinden.
De projecttrekker aan het woord: Yves Maurice (Rabobank Westland):
De projectrekker aan het woord: Tom de Bruijn (H2Organic):
“De verwachting is dat het eerste aardwarmteproject in het Westland zeker tot meer projecten zal
“Een vergistingsproject zoals dit kan sterk bijdragen aan een verbetering van de
leiden. We weten dat enige tijd geleden al een aantal vergunningen zijn aangevraagd door andere
duurzaamheidspositie van het Westland. Bovendien hebben reststromen een bepaalde
geïnteresseerden. Door de economische situatie zijn die projecten nog niet van de grond gekomen.
economische waarde die nu nog niet wordt benut. Vezels kunnen worden gebruikt voor menselijke
Het is begrijpelijk dat ondernemers in de glastuinbouw pas op de plaats maken. Wij zien dat het
consumptie of worden toegepast in composieten. Ook denken we aan het gebruik ervan in
project bij Green Well Westland met veel belangstelling wordt gevolgd. Het is een goed voorbeeld
de papier- en kartonindustrie. Wat is er nu duurzamer dan een bakje te maken van geperst
van innovatief duurzaam ondernemen in de glastuinbouw. Om die reden zijn we er ook als
tomatenblad, met daarin een paar lekkere trostomaten en een biobased film eroverheen?
Rabobank Westland een grote voorstander van. Duurzaamheid is niet voor niets ook in ons eigen
Door deze activiteiten te centraliseren in een biobased park Westland kan voldoende schaalgrootte
beleid in Westland opgenomen als een van de speerpunten.”
worden gerealiseerd en profiteren de diverse onderdelen van de synergie door samen te werken.”
6
7
<
>
2. Kennis, Innovatie en Onderwijs 2.1. Het startersproject en de leergang ZZP’ers
lopen al in gemeenten zoals Den Haag, Lisse en
ander terrein deskundig zijn. Ondernemers
zoals marketing, communicatie, financiering,
Leiden. Het bedrag wordt niet contant uitgekeerd
met bedrijven tot dertig werknemers kunnen
bedrijfsvoering en innovatie.
maar kan worden gebruikt voor deelname aan
hun vragen met een coach bespreken, tegen
bijeenkomsten en seminars en aan een afspraak
een geringe vergoeding. Om de drempel te
met een bedrijfsadviseur.
verlagen, is er door de KvK-Coachpool Westland
2.3. Actieplan Versterken
een bedrag van € 1.000,- per ondernemer
Greenport Campus
De aanleiding
De resultaten
beschikbaar gesteld. Dit bedrag kan worden
In het ondernemende Westland zet traditioneel
In totaal heeft een groep van veertig beginnende
besteed aan de inschakeling van een ervaren
De aanleiding
een grote groep mensen de stap naar het
of aspirant-ondernemers gebruik gemaakt van
coach die vragen kan beantwoorden en
Het Westland kent veel innovatieve onder
ondernemersbestaan als ZZP’er. Die groep
de mogelijkheid één of meer bijeenkomsten
ondernemers op een nieuw spoor kan zetten.
nemers, van kwekers tot toeleveranciers. Er
is nog eens gegroeid door de economische
te volgen in het kader van de leergang. De
recessie, waarin het starten van een eigen
deelnemers waren enthousiast over de inhoud
De resultaten
bedrijven en organisaties. Een betere toegang
onderneming als alternatief wordt gezien voor
van de bijeenkomsten. Die hebben in hun ogen
Tot nu toe hebben ruim dertig ondernemers
tot die expertise kan het innoverend vermogen
ontslag. Startende ondernemers hebben
bijgedragen aan een hogere bewustwording
gebruik gemaakt van het project.
van de regio verder versnellen. Het initiatief
doorgaans wel de vaktechnische kwaliteiten,
over de vereiste capaciteiten om succesvol te
De KvK-Coachpool heeft hen in contact gebracht
van een Greenport Campus kan de knowhow
maar ervaren dat er voor een goed lopend
ondernemen. Verder zijn al diverse ondernemers
met uiteenlopende deskundigen die hen
beter ontsluiten. Het moet een platform
bedrijf meer komt kijken: ook het ‘jezelf kunnen
op weg geholpen met de startsubsidie.
hebben gecoacht op uiteenlopende terreinen,
worden dat kennis en innovatie verbindt, door
is veel kennis beschikbaar bij de individuele
verkopen’ draagt in sterke mate bij aan het succes van een bedrijf. 2.2. Coachpool De aanpak In de aanpak is er gekozen voor een twee-
De aanleiding
sporenbeleid. Om de slagingskans voor ZZP’ers
Westlandse ondernemers lopen tegen diverse
te verhogen, is een leergang ontwikkeld die
vragen op. Die vragen zijn heel uiteenlopend:
hen inzicht geeft in de kwaliteiten die nodig
over de financiële bedrijfsvoering, personeels
zijn om zelfstandig ondernemer te worden. Er
beleid, maar ook over persoonlijke ontwikkeling
zijn een aantal bijeenkomsten georganiseerd
van de ondernemer zelf. In het Westland is
die elk in het teken stonden van een bepaald
voldoende expertise beschikbaar om die vragen
onderwerp. Zo is er in een bijeenkomst aandacht
te beantwoorden. Het ondernemerschap in
besteed aan de marketing van een eigen
het Westland is erbij gebaat dat ondernemers
bedrijf, het jezelf verkopen en het sluiten van
gemakkelijker met hun vragen bij de juiste
zakelijke overeenkomsten. Aanvullend is een
experts kunnen aankloppen.
begin gemaakt met een startersproject. In samenwerking met de Kamer van Koophandel
De aanpak
geeft de gemeente Westland een startsubsidie
Er is in samenspraak met de Kamer van
van 500 euro per deelnemer. Vergelijkbare
Koophandel Westland een Coachpool ingericht,
projecten, gericht op beginnende ondernemers,
met zes ervaren coaches die elk op een
De projecttrekker aan het woord: Marcel Kester (Ernst & Young):
De projecttrekker aan het woord: Mark van Oosten
“Je merkt dat het ondernemerschap aanspreekt, ook in een tijd als deze. Veel ZZP’ers die van
(Kamer van Koophandel Westland):
start gaan, zijn echte vakmensen. Daar mankeert het niet aan. Maar het gaat er niet alleen maar
“Ondernemers komen voor veel vragen te staan. Die kunnen ze meestal zelf wel beantwoorden,
om dat je de techniek in de vingers hebt. Er komt een stukje administratie bij kijken, je moet je
maar in andere gevallen is het handig als er iemand met kennis van zaken tegenover je zit: hoe
bedrijfsvoering op orde hebben, je moet cijfers kunnen interpreteren. En dan kun je ook nog te
neem ik het bedrijf van mijn vader over, hoe voorkom ik dat de omzet verder terugloopt, hoe maak ik
maken krijgen met juridische aspecten én je moet jezelf kunnen verkopen. Dat zijn aspecten waar
een financiële analyse? Maar ook vragen als: ik zit er doorheen, wat kan ik doen? Je merkt dat veel
veel ondernemers niet of nauwelijks bij stil staan als zij voor zichzelf gaan beginnen. Het heeft veel
ondernemers te lang met die vragen rondlopen. Dat is te verklaren: een ondernemer is eigenwijs.
beginnende ondernemers geholpen, ook bij de vraag of ze wel geschikt zijn voor het zelfstandig
Dat is zijn kracht, maar tegelijkertijd ook zijn zwakte.”
ondernemerschap.” 8
9
<
>
partijen in de groene sector fysiek bijeen te
Zo is ook het initiatief voor de Greenport Horti
brengen. De Greenport Campus kan innovatieve
Campus ontstaan. Alle partijen binnen de
ontwikkelingen ook kanaliseren richting een
Greenport Campus zijn nauw betrokken bij het
duurzamere sector. Ondernemers kunnen
realiseren van de Greenport Horti Campus,
daarnaast via de Greenport Campus toegang
een concept waarbij een kennis- en
krijgen tot opleidingen voor hun personeel.
onderwijsinfrastructuur ontstaat die fysiek en virtueel in staat is de internationale
De aanpak
concurrentiekracht van het Greenport-
Er is een concept ontwikkeld voor een
cluster voor sierteelt en food structureel
Greenport Campus, als verbindend element
te verbeteren. De Greenport Horti Campus
tussen de individuele bedrijven en de
wordt voor ondernemers de plek waar zij hun
netwerken die er in de glastuinbouwsector
klanten kunnen opleiden en trainen, (online)
zijn. De bijdrage van de Westland Agenda,
kunnen coachen en van de juiste kennis
€ 150.000,-, heeft als vliegwiel gewerkt. Andere
kunnen voorzien. Voor studenten leidt dit tot
gemeenten, de provincie, ministeries, het
inspirerende en internationaal georiënteerde
bedrijfsleven en kennisinstellingen haakten
opleidingen. Daarmee kan de Greenport Horti
aan bij het initiatief door ook financiële
Campus zich ontwikkelen tot een internationaal
middelen beschikbaar te stellen. Zo groeide
kennis- en onderwijscentrum.
door de bijdrage van de Westland Agenda het te investeren bedrag voor fase II aan tot
Verder heeft de Greenport Campus een aantal
€ 1.800.000,-. Met die financiering zijn op een
‘Arena-sessies’ georganiseerd, bijeenkomsten
aantal terreinen initiatieven ontplooid, onder
over innovatie op een breed terrein, zoals
meer gericht op onderwijs, ondernemerschap,
bijvoorbeeld marketing en duurzaamheid.
internationalisering, ICT en de biobased
In elke sessie krijgen ondernemers, kennis
economy.
leveranciers en experts de gelegenheid hun visie op een bepaald onderwerp te geven.
De resultaten
De Arena-sessies worden gehouden in
Door de vergrote financiële armslag kan de
Demokwekerij Westland. Elke sessie neemt vijf
Greenport Campus voorzien in de financiering
weken in beslag.
van een aantal activiteiten die van belang zijn voor verdere ontwikkeling van het
Ook organiseert Greenport Campus regelmatig
glastuinbouwcluster. Het consortium is inmiddels
het Kenniscafé Westland.
uitgebreid door de medewerking van het GreenQ
Er zijn inmiddels zes bijeenkomsten geweest,
Improvement Center en Demo-kwekerij Westland
elk gewijd aan een ander onderwerp, vaak
van Peet van Adrichem. Daardoor kan de
met een relatie tot marketing, van massa-
Greenport Campus nog beter worden verankerd
communicatie en internet tot de ‘branding’ van
in de bestaande kennisinfrastructuur.
het Westland als merk.
De projecttrekker aan het woord: Marcel Kester (Ernst & Young): “De Greenport Campus moet een aanjager worden voor innovatieve ideeën op uiteenlopende gebieden. Belangrijk is het om de kennis in de markt beter met elkaar te verbinden. Dat kan door ondernemers en instellingen een platform te bieden om elkaar te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen. Het is het juiste initiatief op het juiste moment. De sector heeft het vrij lastig en daardoor verschuift de aandacht voor innovatie – waar we het in het Westland vooral van moeten hebben – meer naar de achtergrond. Tegelijkertijd zien we wel bij de kwekers langzaam maar zeker het besef ontstaan dat we een ander product moeten aanbieden dan we de afgelopen decennia hebben gedaan: producten met meer toegevoegde waarde, creatievere producten, concepten waar een goed verhaal achter zit.” 10
11
<
>
3. Sociaalmaatschappelijk 3.1. Sociaal meldpunt
beschikbaar zijn gesteld, heeft ook Rabobank
De resultaten
Sociale Zaken van de gemeente speelt in op
Westland budget beschikbaar gesteld.
Het onderwerp is door de opname in de
toekomstige ontwikkelingen in de arbeidsmarkt
Westland Agenda hoger op de politieke kaart
en ondersteunt het innovatieve en technische
De resultaten
gezet. Dat effect is voldoende geweest om
aspect van de Westlandse glastuinbouw.
In 2010 hebben 15 ondernemers aangeklopt bij
het initiatief verder over te laten aan andere
De aanleiding
het Sociaal meldpunt, in 2011 was het aantal
partijen.
Door de economische situatie zijn meer
ondernemers nagenoeg verdubbeld tot 29.
Ondernemers, gemeente en
ondernemers in het Westland gedwongen
Ook de eerste resultaten van 2012 bewijzen
uitvoeringsinstanties hebben de handen ineen
hun bedrijf te beëindigen. Zij hebben na een
dat het project in een groeiende behoefte
faillissement behoefte aan ondersteuning, niet
voorziet. Vitis Welzijn heeft als intermediair
alleen op zakelijk gebied maar ook op sociaal
ondernemers begeleid bij uiteenlopende zaken
De aanleiding
het initiatief aangesloten. Dat sluit aan bij de
vlak. Door het ontbreken van een adequaat
zoals passende opleidingsmogelijkheden of het
Westland kent veel innovatief ondernemer
doelstelling vanuit ook de Westland Agenda,
vangnet bestaat de kans dat voormalige
doorverwijzen naar maatschappelijk werk of
schap. In de toekomst worden verschuivingen
om van het Werkplein Westland een echt
ondernemers in een sociaal isolement raken.
schuldsanering.
verwacht in de lokale economie. Door de
Ondernemershuis te maken: in de beleving,
Tot dan toe werd een deel van de begeleiding
schaalvergroting gaat ook Westland toe naar
maar ook fysiek, op het terrein van Patijnenburg.
georganiseerd door de banken en dan met
een meer kennisgeoriënteerde economie. Dit
3.3.
De aanpak
geslagen om te komen tot een Werkplein.
Werkplein Westland
Ook de Kamer van Koophandel heeft zich bij
heeft gevolgen voor de arbeidsmarkt: de vraag
De resultaten
accent echter vooral op de bedrijfseconomische
bestrijding
naar arbeidskrachten voor fysiek werk neemt
De introductie van Werkplein Westland heeft
aspecten van het stoppen. Bovendien zag de
jeugdwerkloosheid
af, die van hoger opgeleid personeel neemt
de drempel tussen vraag en aanbod van werk
toe. Gemeente Westland wil aan dit project
effectief verlaagd. Ondernemers vinden in
De aanleiding
bijdragen door de activiteiten op het gebied
Werkplein Westland een vraagbaak voor al
Jongeren zonder werk hebben vaak meerdere
van vraag en aanbod samen te brengen in
hun personeelsvraagstukken. Werkzoekenden
De aanpak
problemen. Dan kan het bijvoorbeeld gaan
het Werkplein Westland. De samenwerking
kunnen reageren op alle vacatures en worden
Begin 2010 is een begin gemaakt met de opzet
om tienermoeders, verslaving of schulden.
tussen UWV Werkbedrijf, Patijnenburg en
hierin begeleid. Regelmatig georganiseerde
van een sociaal meldpunt voor ondernemers in
Om te voorkomen dat er meer jongeren in
het Westland, als onderdeel van Vitis Welzijn.
het Westland afglijden naar een ongewenste
Doelstelling van het sociaal meldpunt is om
situatie en de werkloosheid onder jongeren
alle steun te bundelen die ondernemers nodig
stijgt, is een actieplan ontwikkeld.
name door Rabobank Westland. Daarbij lag het
3.2. Regionaal actieplan
bank het risico van belangenverstrengeling als ongewenst.
hebben na een gedwongen bedrijfsbeëindiging, zoals het opstellen van een liquidatiebalans,
De aanpak
maar ook een verhuisvergoeding, een lening,
Er zijn een aantal trajecten opgestart om
scholing en psychosociale begeleiding.
de jeugd sneller aan een baan te helpen,
In overleg met Vitis Welzijn is het initiatief
waaronder passende begeleiding voor jongeren
genomen om deze aanvullende faciliteiten bij de
die zich melden bij Werkplein Westland en de
begeleiding te betrekken. Het sociaal meldpunt
aanstelling van homecoaches. Zij richten zich
is verantwoordelijk voor de coördinatie. In aan
op het wegnemen van belemmeringen in de
sluiting op de gelden die vanuit de gemeente
thuissituatie van jongeren.
De projecttrekker aan het woord: Sylvia Vollebregt (Vitis Welzijn):
De projecttrekker aan het woord: Desirée van Yperen (Patijnenburg):
“De Rabobank heeft in het verleden een deel van het werk gedaan. Dat is logisch, want een ondernemer
“We zijn eigenlijk nog volop in de opbouwfase. Het uiteindelijke doel is dat elke ondernemer die
die moet stoppen klopt het eerst bij de bank aan. De Rabobank kende echter de sociale kaart van het
personeel nodig heeft automatisch aan Werkplein Westland denkt. Maar we gaan ook breder
Westland weer veel minder. Stoppende ondernemers moeten bijvoorbeeld een beroep doen op de
adviseren: hoe neem je afscheid van personeel bijvoorbeeld. Door die opbouw waren we tot nu toe
bijstand of aan een nieuwe carrière gaan werken. Die kennis hebben wij wel in huis. Het is echter wel
vooral intern gericht. Nu breekt de fase aan om meer naar buiten te treden. Daarbij is het zeker
gebleken dat stoppende ondernemers niet staan te trappelen om bij ons aan te kloppen. Als ze het al
een voordeel dat iedereen nu bij elkaar zit. Daardoor vinden mensen elkaar sneller in de contacten.
doen, dan is het vaak heel voorzichtig aftasten: wat kunnen jullie eventueel voor mij betekenen? Bij veel
Zeker zo belangrijk is dat er meer begrip ontstaat voor elkaars werkzaamheden.”
ondernemers is er ook wel sprake van schaamte. Sommigen zijn te lang doorgegaan met hun bedrijf en in een uitzichtloze situatie terecht gekomen. Daar zitten echt heel schrijnende gevallen bij.” 12
13
<
>
4. Woningbouw
banenmarkten en speedmeets brengen
5. Productie en markt
zichzelf weggelegd in het agenderen van
werkgevers en werkzoekenden met elkaar in
marketing als kerntaak en het faciliteren
contact.
4.1. Betaalbare woningen
Wat de opzet van Werkplein Westland uniek
van meer marktgericht denken. Vanuit de
5.1. Inspirerend
Westland Agenda is daarom het initiatief
Marketingcentrum
maakt, is de samenwerking met sociale
Zoals in de vorige rapportage dd voorjaar
werkvoorziening Patijnenburg. Door de fysieke
2011 gemeld is dit project uit de Westland
De aanleiding
marketingcentrum’. Dat kan worden
concentratie van uiteenlopende partijen onder
Agenda gehaald en overgeheveld naar het
Tot nu toe dankt het Westland zijn voorsprong
gerealiseerd door een virtuele of een fysieke
één dak kan sneller worden geschakeld. Zo
Fonds Volkshuisvesting.
in de internationale glastuinbouw vooral
ontmoetingsplaats waarin bedrijven van
kan effectief een bijdrage worden geleverd aan
aan investeringen in teelt en techniek en
elkaar leren en elkaar inspireren. De twee
de versterking van het ondernemersklimaat;
een kostprijs-georiënteerde denkwijze. In
pijlers onder het centrum zijn:
Werkplein Westland in de rol van een echt
de toekomst zal het belang van marketing
n Een doorbraak forceren in het
Ondernemershuis dus.
alleen maar groter worden om meerwaarde
gelanceerd om te komen tot een ‘inspirerend
marketingdenken bij Westlandse ondernemers.
te creëren. Ondernemers zullen zich meer
n Westlandse bedrijven en producten op
Op 14 februari 2012 ondertekenden
moeten richten op kansrijke marktconcepten
25 Westlandse ondernemers, wethouder Marga
om onderscheidend vermogen te creëren.
de kaart zetten bij de doelgroepen als
de Goeij namens de gemeente Westland en de
Deze focus op marketing levert een nieuwe
aanjager van gezamenlijke ontwikkeling
voorzitter van MKB Nederland, Hans Biesheuvel,
economische pijler op in de regio, die weer
in meerwaarde, met een verbinding naar
het convenant ‘Samenwerken aan een sociaal
een verbinding met andere sectoren mogelijk
andere sectoren.
maatschappelijk Westland’. Dit is de start van
maakt. Naast productie- en handelscentrum
een gezamenlijke aanpak om werkzoekenden
kan het Westland ook een marketingcentrum
De resultaten
in Westland aan een baan te helpen. Het
worden.
Inmiddels zijn er ideeën in een vergevorderd stadium over de opzet van een Greenport House
convenant werd ondertekend tijdens een ondernemersontbijt op het Werkplein Westland,
De aanpak
als drijvende kracht achter de tuinbouw in het
die dit traject ook coördineert voor de regio
Gemeente Westland ziet het ontwikkelen
Westland. In de opzet die de initiatiefnemers
Haaglanden en de stad Rotterdam.
van marketingactiviteiten primair als een
voor ogen staat wordt het een fysieke etalage
taak van de ondernemers in het gebied. Wel
voor de tuinbouw die een aantal gerelateerde
ziet de gemeente een belangrijke rol voor
activiteiten verbindt, zoals een loket voor een
Met de gelden vanuit de Westland Agenda wordt met name ingezet op de verbetering van de positionering van het Werkplein. Er is een projectteam samengesteld die zich hiermee bezig houdt. Doel is het imago van het Werkplein bij werkgevers/ondernemers te verbeteren, zodat zij makkelijker en eerder de weg naar het Werkplein weten te vinden. Zodat het als Ondernemershuis ervaren wordt. Ook is extra budget uitgetrokken om een accountmanager aan te trekken die werkgevers benadert en met hen een quick scan kan uitvoeren om de mogelijkheden voor inzet van medewerkers uit de bakken te verkennen. Daarnaast zal de uitwerking van arbeidsmarktprofielen en een interactieve website de afstand tussen werkgevers en (potentiële) werknemers nog verder moeten verminderen en bijdragen aan de positionering van het Werkplein. Verder zal extra aandacht worden gegeven aan de inzet van Westlanders die niet aan het werk zijn en geen recht hebben op een uitkering, waaronder (ex-)ondernemers en hun gezinsleden. 14
15
<
>
6.
Logistiek en ICT
‘Business VVV’ en initiatieven van Stichting
verdere ontwikkeling en de ambities voor het
Westland Marketing. Het Greenport House
centrum willen realiseren. Ook de bijdrage aan
kan ook een rol vervullen in het etaleren van
het Westland Event in september 2011 met
wat Westland de wereld te bieden heeft met
als thema “De kracht van Marketing” heeft
een duidelijke verwijzing naar Westlandse
bijgedragen aan het meer op de kaart zetten
ondernemingen om zo meer business to
van marketing bij ondernemers.
De aanleiding
Het systeem zal met ondersteuning van de
business te genereren. Het Greenport House zal
Verder is er gesproken over het ontwikkelen
In het Westland rijden veel vrachtwagens om
Westland Agenda worden opgezet met een
niet zelf marketingactiviteiten gaan organiseren,
van Kennis & Inspiratie-trajecten en over de
groenten te transporteren. Het is de vraag of de
initiële investering en zal daarna kosteloos of
maar kan wel als doorverwijzer fungeren
opzet van een Centrum voor Gezondheid en
efficiency wel gediend is bij die grootschalige
tegen een geringe vergoeding ter beschikking
richting initiatieven van buiten, zoals cursussen
Welbevinden. Beide initiatieven zijn tot nu toe
inzet van het vrachtverkeer. Veel vrachten
van de deelnemende bedrijven worden
en bijeenkomsten. Er zijn momenteel al
nog niet verder uitgewerkt.
worden niet met elkaar gecombineerd.
gesteld. Inmiddels wordt het systeem getest
tekeningen gemaakt voor een voorlopige opzet
Daardoor verloopt de aanvoerlogistiek niet
door een aantal transporteurs. De resultaten
van een Greenport House. Als locatie wordt
optimaal. Verhogen van de beladingsgraad kan
en bevindingen zijn op hoofdlijnen positief.
gedacht aan de drijvende kas bij FloraHolland.
het rendement van exporteurs en transporteurs
Op basis hiervan vinden in mei en juni
In het volgende stadium ligt de focus op de
verbeteren en bijdragen aan een daling van het
gesprekken plaats met andere transporteurs
financiering van het plan en zal er worden
aantal vervoersbewegingen in de regio.
om zo mogelijk het draagvlak voor bredere
zich eventueel hierbij aan te sluiten. Deze projecten bleken voor het Westland geen alternatief. Daarom is een aanzet gegeven
6.1. Efficiëntere ketens door ICT
tot een eigen systeem, vergelijkbaar met
(groenteteelt)
een ‘Marktplaats’ voor vrachtladingen.
gezocht naar een aantal partijen die de intentie
uitrol te toetsen.
hebben het centrum daadwerkelijk te gaan
De aanpak
realiseren.
Een onderzoek naar de aanvoerlogistiek in de keten heeft inzicht gegeven in mogelijke
6.2. Versterken logistieke
Het Westland is een belangrijke toeleverancier
kostenbesparingen die kunnen worden
structuur door effectief
voor de Europese retailers. In die rol
gerealiseerd door combinatievrachten.
gebruik ICT (sierteelt)
past de ontwikkeling naar een Europees
Daaruit is de aanbeveling gekomen dat een
Retailcentrum, een centrum dat kennis en
betere inzet van ICT kan bijdragen aan een
De aanleiding
inspiratie over het vers- assortiment bundelt
besparing op de personele kosten. Een
De plantenteelt is voor het Westland van
en beschikbaar stelt aan retailers. Nu nog
bijkomend maatschappelijk neveneffect is
groeiend belang. Kwekers in het Westland
worden die activiteiten ontplooid door
een vermindering van de belasting op het
en het Oostland zijn goed voor tweederde
de individuele bedrijven in het Westland.
Westlandse wegennet, doordat het aantal
van het plantenareaal in Nederland. Om de
Een krachtenbundeling kan bijdragen
vervoersbewegingen aanmerkelijk vermindert.
positie van kwekers en exporteurs in beide gebieden te versterken zijn verbeterslagen
tot een verdere versterking van de verspositionering in de wereld. In de opstartfase
De resultaten
in de logistiek noodzakelijk. Kwekers en
zijn gesprekken gevoerd met een aantal
De projectgroep heeft zich in eerste instantie
handelsbedrijven moeten op een efficiënte
partijen die bereid zijn te participeren in de
georiënteerd op vergelijkbare projecten om
manier met elkaar communiceren.
De projecttrekker aan het woord: Lisette Bakker (Florpartners):
De projecttrekker aan het woord: Mart Valstar (Best Fresh Group)
“Marketing moet veel meer gaan leven in de hoofden van de ondernemers in de tuinbouw. Het
“Hoe vaak gebeurt het nu niet dat handelaar A en handelaar B in het Westland beiden twee pallets
is in eerste instantie aan ons om de ondernemers het belang van marketing te laten inzien. Ook
bestellen in Barendrecht en daarvoor ieder een eigen vrachtwagen heen en weer sturen? Als je een
het Westland Event van september 2011 heeft bijgedragen aan een groter marketingbewustzijn
Marktplaats voor lading zou hebben, kun je die vrachten uitbesteden. Zo’n Marktplaats bestaat al,
in de regio. Voor veel bedrijven is het lastig te onderkennen wat nu de toegevoegde waarde kan
maar ons initiatief is specifiek gericht op de voedingstuinbouw in de regio Westland. We zijn een
zijn van marketingactiviteiten. Daarom is de opzet van een Greenport House zo’n mooi idee. Het
pilot gestart met transporteurs die al met elkaar samenwerken en dus een goede partij bleken. We
kan een centrum zijn dat de verbinding legt tussen productie en de markt. Er komen heel veel
zitten nu in de fase om meer transporteurs uit te nodigen. Nu gaat alles nog via een planner en een
zakelijke bezoekers naar het Westland en naar de bedrijven. Laat die bedrijven hen maar naar het
telefoon. Kan er een keer een rit worden gecombineerd, dan is dat toeval. Dat kan eenvoudiger. Op
Greenport House halen, maak het verhaal van de Greenport Westland-Oostland aanschouwelijk,
een computerscherm kan die planner straks zien waar alle vrachtwagens rijden. Als we nu eens een
vertel wat wij hier allemaal doen om oplossingen te vinden voor een belangrijk wereldprobleem.
verbetering van de beladingsgraad realiseren met 10%, dan zetten we met z’n allen al een heel grote
De huidige economie is helaas niet in ons voordeel; er zijn nog maar weinig ondernemers die op
stap. Deelnemende bedrijven moeten wel een drempel over hebben we gemerkt, want je zit met de
dit moment echt durven investeren in onderscheidend vermogen. Maar als eenmaal een paar
privacy.”
voorlopers de stap gezet hebben, zal de rest zeker volgen.” 16
17
<
>
Standaardisatie van de berichtenstroom
het foutpercentage is sterk gedaald. Een
Bijkomend zeer gunstig neveneffect is dat
Tot en met 2013 is ruim € 300.000,-
tussen beide partijen kan leiden tot een
efficiëntere aanvoerlogistiek vraagt een
door het beschikbaar stellen van budget vanuit
toegezegd. Ook ondernemers uit het
volledige, betrouwbare en tijdige uitwisseling
lange adem. In 2012 willen de partijen het
de Westland Agenda voor dit project, men er
plantencluster, transporteurs en kwekers
van orders. Eerdere initiatieven tot
gebruik van Florecom-transportberichten
in geslaagd is om ook bij het Productschap
leveren naast FloraHolland in natura een
standaardisatie van ICT-protocollen zijn niet
oppakken. Dit maakt een goed inzicht in
Tuinbouw subsidie te verkrijgen.
substantiële bijdrage.
van de grond gekomen. Door de Westland
de orderlevering en eventuele knelpunten
Agenda is het mogelijk het project door een
mogelijk en vergroot de efficiency bij de
onafhankelijke partij te laten begeleiden.
betrokken bedrijven, omdat bellen over en zoeken naar orders achterwege kan
De aanpak
blijven. Parallel aan de implementatie van
Met steun van de Westland Agenda heeft
transportberichten wordt gestart met het
Plantencluster Westland een drietal doelen
traject aanvoerlogistiek met als doel het
geformuleerd:
komen tot efficiëntere, tijdige en duurzame
n Een samenwerkingsmodel tussen de
aanvoerlogistiek. Doel is een daling van
ketenpartners realiseren om gezamenlijk
het aantal vervoersbewegingen naar
innovaties te ontwikkelen.
FloraHolland Naaldwijk met 10%.
n Verlaging van de kosten in de keten,
Het plantenclusterproject wordt binnen
waardoor de concurrentiepositie van
de sector als voortrekkersproject gezien.
de kwekers en de handelsbedrijven
De opgestelde spelregels zullen als
verbetert.
standaard in de plantenketen gebruikt
n Een efficiëntere aanvoerlogistiek
gaan worden. Bovendien hebben de
realiseren in de directe plantenstromen,
betrokken ondernemers geconcludeerd
zodat minder vervoersbewegingen nodig
dat deze samenwerkingsvorm en wijze van
zijn.
aanpak succesvol zijn. Zij willen dit dan ook continueren en uitbouwen. Voor 2012 is een
De resultaten
gezamenlijke agenda opgesteld met acht
In 2010 is gestart met een initiatiefgroep
onderwerpen, om de plantenketen op een
van vijf kopers, een transporteur en Flora
hoger plan te brengen.
Holland. Inmiddels zijn 75 grote kwekers aangehaakt, vooral Westlandse. In 2011 is
Mede door ondersteuning van de Westland
gestart met een eenduidige elektronische
Agenda heeft het project Plantencluster in
orderverwerking. Bewezen is dat elektronisch
2011 goede resultaten kunnen boeken en is
orderen mogelijk is: het percentage
een fundament gelegd om verder resultaten
elektronisch orderen is sterk gestegen en
te boeken.
De projecttrekker aan het woord: Leo van Staalduinen (FloraHolland): “Je ziet dat het huidig orderen tussen kwekers en exporteurs nog een heel hoog bel-mail-enfaxgehalte heeft. Elektronisch berichten uitwisselen leidt tot arbeidsbesparing bij kwekers en kopers. Bovendien levert het minder fouten op. Onze rol is die van intermediair tussen kweker en koper: waarom gaan dingen nu niet goed? Inmiddels zijn we zover dat we na de eerste groep van 25 kwekers ook de volgende honderd kwekers kunnen gaan aansluiten. Voor 2012 wordt het aantal kwekers dat elektronisch ordert verbreed tot 125 kwekers, met als doel een percentage van 75% elektronisch orderen. Eind 2013 is het doel om 100% elektronisch te orderen met 300 kwekers. Het is een basis om andere processen bij kwekers te gaan optimaliseren. Inmiddels participeren vijf leveranciers van software voor kwekers in het project. Het is uniek dat kwekers en kopers dit samen oppakken. Alle partijen die deelnemen zijn heel enthousiast.” 18
19
<
>
7. Financieel overzicht
in totaal een bedrag van bijna 2 miljoen gegenereerd voor de campus. Met recht de
Gemeente Westland heeft eind 2009 voor
kracht van het zgn. vliegwiel-effect! Grosso
de uitvoering van de Westland Agenda
modo kan derhalve gesteld worden dat de
€ 5.000.000,- uitgetrokken, onder voorwaarde
investering van gemeente-geld in de Westland
dat het Westlandse bedrijfsleven eenzelfde
Agenda een multiplier-effect heeft opgeleverd
bedrag (eventueel ‘in kind’) beschikbaar stelt.
in investeringen door bedrijfsleven (en andere overheden).
Begin 2011 is besloten om het projectonderdeel “Woningbouw” (begroot € 2 miljoen)
De stuurgroep, een daadkrachtige samen
uit de Westland Agenda te halen en te storten
werking van overheid en bedrijfsleven, hecht
in de bestemmingsreserve Volkshuisvesting.
er daarom aan om voortgang te blijven geven
Daarmee komt het bedrag dat vanuit gemeente
aan de opgestarte projecten. In de tweede
voor de Westland Agenda is gereserveerd uit
helft van 2012 zal nader bezien worden óf en
op € 3 miljoen. Eind 2011 is om praktische
hoeveel geld er nog over is van de € 3 miljoen
redenen ook voor “Aardwarmte” een
die de gemeente beschikbaar heeft gesteld
bestemmingsreserve in het leven geroepen.
voor het op gang brengen en uitvoeren van
Daarmee komt het resterende bedrag van de
projecten die onder de Westland Agenda
Westland Agenda effectief uit op € 2 miljoen.
vallen. De stuurgroep zal dan een voorstel doen aan de raad voor de inzet van de
Zoals uit de voorgaande rapportage blijkt,
resterende gelden, waarbij op voorhand de
zijn in 2010 en 2011 diverse projecten uit de
intentie is om dat in te zetten voor een nieuw
startblokken gekomen. Sommige projecten
project dat sterk in lijn ligt met de lopende
kunnen beschouwd worden als afgerond,
projecten. Een project dus waarmee Westland
andere worden waarschijnlijk eind 2012
sterker uit de crisis komt.
definitief afgerond. Maar er zitten ook een aantal projecten bij die nu pas goed op stoom
De stuurgroep stelt voor om hiertoe een
komen. Het geld van de Westland Agenda heeft
reservering te doen, ter grootte van het
een duidelijke aanjagende werking gehad, een
voorziene restant per 31-12-2012. Als het
vliegwiel-effect. Voortijdig de stekker eruit
voorziene nieuwe project werkelijk leidt tot
trekken zou een verkeerd signaal zijn, en zou
realisering, zal de stuurgroep met een voorstel
gunstige ontwikkelingen richting duurzaamheid,
naar de raad gaan, ter fiattering.
ontlasten van de verkeersdichtheid, ketenoptimalisatie en kennis-ontwikkeling in de kiem
Per ultimo mei 2012 is de stand van zaken als
smoren.
volgt:
Mede door de inzet vanuit de gemeente, heeft
n Begroot voor de
het bedrijfsleven zijn verantwoordelijkheid
Westland Agenda
€ 5.000.000
genomen en vele uren én geld gestoken in de projecten van Westland Agenda.
n Realisatie
Met name de bedrijfs-bijdragen voor de
Woningbouw € 2.000.000
duurzaamheidsprojecten ‘Aardwarmte’ en
Aardwarmte € 1.000.000
‘Biobase’ overstijgen fors de bijdrage vanuit de
Overig
gemeente. Hetzelfde geldt voor het twee-tal
€
518.400 + -/- € 3.518.400
logistieke projecten. En ook in het marketing project ‘Inspirerend Marketingcentrum’
n Benodigd voor reeds aan-
blijkt gaandeweg dat het bedrijfsleven er
gegane verplichtingen
-/- €
981.600
veel energie (tijd en geld) in stopt. En niet te vergeten: vooral dankzij de injectie van
n Voorzien restant
€ 150.000,- in de Greenport Campus is
20
per 31-12-2012
€
500.000 21
<
>
Postadres: Postbus 150, 2670 AD Naaldwijk Bezoekadres: Stokdijkkade 2, 2671 GW Naaldwijk T (0174) 673 673 F (0174) 673 600 E
[email protected] I www.gemeentewestland.nl
<
