Werkplezier en energie Zorgprofessionals anno 2014 1
Inhoudsopgave
1. Onze uitgangspunten 2. Samenvatting onderzoek zorgprofessionals
2
Uitgangspunten
3
Van negatief naar positief
‘Animal laborans’ Stress perspectief • • • •
Disease Disoder Damage Disability
‘Homo faber’ Energie perspectief • • • •
Energizing Exciting Enriching Engaging
Negatieve spanning en burnout
Positieve spanning en bezieling
Verzuim en arbeidsongeschiktheid
Presentisme en productiviteit
Verminderen van stressoren
Versterken van energiebronnen
Preventie
Amplitie
Herstel
Groei
Risicogroepen
Alle werknemers
4
5
Werksituatie
Energie
Gevolgen
Energiebronnen 1. Sociale Energiebronnen
3. Werk Energiebronnen
• • • • • •
• • • • • •
Steun collega’s en leiding Teamsfeer en –effectiviteit Rolduidelijkheid Voldoen aan verwachtingen Waardering patiënten Reciprociteit patiënten
Regelruimte Passend werk Afwisseling Inspraak Gebruik van vaardigheden Gebruik van hulpmiddelen
2. Groei Energiebronnen
4. Organisatie Energiebronnen
• • • •
• • • •
Prestatiefeedback Leer- en ontwikkelingsmogelijkheden Loopbaanperspectief
Energie • • • •
Bezieling Tevredenheid Spanningsklachten Burnout
Betrokkenheid
Communicatie Vertrouwen in de leiding Beloning Gemeenschappelijke waarden
• • •
Teambetrokkenheid Organisatiebetrokkenheid Verloop intentie
Leiderschap • • • •
Inspireren Versterken Verbinden Contactfrequentie
Compassie Inzetbaarheid •
Carrièreswitch
Stressoren 1. Kwalitatieve belasting • • • • 2. • •
Emotionele belasting Geestelijke belasting Lichamelijke belasting Werk-privé conflict
Kwantitatieve belasting Werkdruk en -oordeel Verandertempo
3. • • • •
Organisatie belasting Veranderingen Bureaucratie Conflicten Rolconflicten
Welzijn • •
Geluk Slaapkwaliteit
6
Onderzoek onder zorgprofessionals
7
Kenmerken onderzoekspopula tie Na a r gesla cht
Na a r leeftijdsgroep
Na a r burgerlijke sta a t Burgerlijke staat
<35 jaar 15%
60% 50%
> 55 jaa r 36%
40%
35-45 jaar 19%
618 (50%)
70%
623 (50%)
64%
30% 20% 10%
16%
19%
1%
0%
45-55 ja ar 30%
Na a r werkgebied
Alleenstaand Samenwonend
Gehuwd
Urbanisatie 555
500 400
Jaar werkt men in dezelfde functie
686
700 600
Weduwe/ weduwnaar
Werkuren 20,9
800
Gemiddeld heeft men 1 kind
45%
55%
300 200 100 0 Stad
Platteland
Men werkt gemiddeld 42,3 uur per week. Dat is 21% meer dan contractueel vastgelegd
6,1% is momenteel in opleiding
8
Respons verdeling
9
De mentale batterij van de Nederlandse zorgprofessionals
NL
14,5%
70,9%
14,6%
Totaal Totaal MP ZP
20,5%
63,8%
15,6%
Bevlogen professionals Bezielde professionals zijn met passie zijn met passieeneninzet aan voelen inzethet aanwerk. het Ze werk. Ze zich gezonder en voelen zich gezonder presteren beterbeter. en presteren De middengroep middengroepmaakt De maakt elke elke dag zijn dag urenzijn en is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. Ze productief. Ze presteren voldoende, presteren voldoende, maar blinken niet uit maar blinken niet uit. Professionals met Professionals met burnoutburnout klachten zijnen klachten zijn uitgeput uitgeput en cynisch. cynisch. Ze presteren Ze presteren ondermaats ondermaats en vallen en vallen vakeruit en vaker en langer langer uit
N.B. Zorgprofessionals zijn ongeveer even tevreden met hun werk als de gemiddelde Nederlandse werkende
10
Verschillen voornamelijk op bezieling en bij apothekers
Medisch Specialist
Huisa rts
Fysiotherapeut
Tandarts
Dierenarts
Apotheker
6,5%
Bezielde professionals zijn Bevlogen professionals zijn met passie en inzet het aan werk. Ze met passie enaan inzet voelen zich gezonder en het werk.beter Ze voelen zich presteren gezonder en presteren beter.
61,3%
De middengroep maakt De middengroep maakt elke elke dag zijn uren en is dag zijn uren en is gemiddeld gemiddeld productief. productief. Ze presteren Ze voldoende,voldoende, maar blinken niet uit presteren maar blinken niet uit.
13,3% 20,1%
64,9%
26,2%
26,2%
21,6%
72,9% 59,9%
57,7%
62,9%
32,3% 14,9%
13,8%
13,9%
16,2%
15,5%
Professionals met burnout Professionals met burnoutklachten zijnuitgeput uitgeput klachten zijn en en cynisch. Ze cynisch. Zepresteren presteren ondermaats en vallen vaker en ondermaats en vallen langer uit vaker en langer uit
11
Belangrijkste drivers van burnout en bezieling onder zorgprofessionals
Stress/ Burnout
Bezieling
N.B. Scores zijn wegingsfactoren. Hierbij geldt dat een groter getal een sterkere invloed op de doelvariabele voorstelt.
12
Brandende thema’s (in vergelijking met de totale groep zorgprofessionals)
Medisch Specia list =
Huisa rts
Regeldruk
=
=
Ima gostress
=
Productiedruk
=
Afstemming sproblemen
=
= =
Juridisering
=
=
Inkomensstress
Fysiothera peut
Ta nda rts
Dierena rts
=
Apotheker =
= = =
=
=
=
=
=
13
Betrokkenheid en carrière
Zorgprofessional betrokken en in beweging • Een ruime meerderheid (62%) geeft aan dat verwachtingen over eigen loopbaan zijn uitgekomen • 18% van de respondenten overweegt een carrièreswitch • 13% van de respondenten is van plan binnen 1 jaar van baan te wisselen • Zorgprofessionals voelen zich meer betrokken bij hun team (81%) dan bij hun organisatie (62%)
14
Betekenis voor beroepsgroepen
15
Medisch Specialisten Totaall MP ZP Totaa
Zelfstandig Zelfstandig
20,5%
23,6%
63,8%
15,6%
Dienst Loondienst verband
16,4%
66,4% 63,5%
12,8%
17,1%
Bezielde professionals zijn Bevlogen professionals zijnpassie met passie en inzet met en inzet aan aan het Ze werk. Ze zich het werk. voelen voelen zich gezonder gezonder en presteren en presteren beter beter. Demiddengroep middengroepmaakt De maakt elke dag zijn elke dag zijn uren en is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. Ze productief. Ze presteren presteren voldoende, voldoende, maar blinken niet uit maar blinken niet uit.
G u n st i g Gunstig
Professionalsmet metburnout Professionals zijn en burnout-klachten klachten zijn uitgeput uitgeput en cynisch. Ze cynisch. Ze presteren presteren ondermaats ondermaats en vallen en vallen vaker en vaker langer enuit langer uit
Gebruiken •Passend werk •Waardering •Communicatie
Bewaken
Ten opzichte van de gemiddelde ZP • • •
Ervaren een billijker beloning Ervaren een hogere werkdruk Ervaren weinig werk energiebronnen (hulpmiddelen, regelruimte, inspraak, gebruik van vaardigheden)
Stress St re ss
Bezieling Be v lo g e n
Aanpakken
Ontwikkelen
•Werk-privé •Rolconflict •Emotionele dissonantie •Veranderingen
•Hulpmiddelen
Ongunstig O n g u n st i g
16
Huisartsen Totaall MP ZP Totaa
20,5%
63,8%
Zelfstandig Zelfstandig
Dienst Loondienst verband
13,8%
10,3%
Bezielde Bevlogenprofessionals professionals zijn zijn met passie en inzet met passie en inzet aan aanwerk. het werk. Ze het Ze voelen zich voelen zich gezonder gezonder en presteren en presteren beter beter.
69,0%
De De middengroep middengroep maakt maakt elke dag zijn elke dag zijn uren en is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. productief. Ze presterenZe presteren voldoende, voldoende, maar blinken niet uitniet uit. maar blinken
20,7%
Professionals Professionalsmet met burnout burnout-klachten zijn en klachten zijn uitgeput uitgeput en cynisch. Ze cynisch. Ze presteren presteren ondermaats ondermaats en en vallen en vallen vaker langer uitlanger uit vaker en
73,5%
G u n st i g
15,6%
12,8%
Ervaren een billijker beloning Weinig last van imagostress (neg. beeldvorming publiek)
Gebruiken Bewaken
Ten opzichte van de gemiddelde ZP • •
Gunstig
•Leren en ontwikkelen •Passend werk •Waardering •Teamsfeer
St r e ss Stress
Be vlo g e n Bezieling
Aanpakken •Werk-privé •Emotionele belasting •Regeldruk
Ontwikkelen
O n g u n st i g Ongunstig
17
Fysiotherapeuten Totaal ZP Tota a l MP
20,5%
63,8%
15,6%
Zelfstandig Zelfstandig
Dienst Loondienst verband
26,6%
24,1%
55,2% 60,8%
12,7%
20,7%
Bezielde Bevlogenprofessionals professionalszijn zijn met passie en inzet met passie en inzet aan aanwerk. het werk. Ze zich het Ze voelen voelen zich gezonder engezonder presteren en presteren beter beter. De middengroep maakt maakt elke dagelke zijndag urenzijn en is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. Ze productief. Ze presteren presteren voldoende, voldoende, maar maar blinken blinken niet uitniet uit.
G u n st i g Gunstig
Professionalsmet met burnout Professionals burnout-klachten zijn en klachten zijn uitgeput uitgeput enpresteren cynisch. Ze cynisch. Ze presteren ondermaats ondermaats en vallen en vallen vaker en vaker en langer uitlanger uit
Gebruiken Bewaken
Ten opzichte van de gemiddelde ZP • •
• • • • •
Ontvangen relatief veel waardering van patiënten Ervaren veel werk energiebronnen (hulpmiddelen, regelruimte, inspraak, gebruik van vaardigheden) Ervaren meer inkomensstress Ontvangen veel feedback over hun prestaties Ervaren meer lichamelijke belasting Hebben vaker last van een verstoorde werk-privé balans Regeldruk vanuit zorgverzekeraars wordt als hoog ervaren
•Waardering •Afwisseling •Vaardigheden •Teameffectiviteit •Passend werk
St re ss Stress
Be v lo g e n Bezieling
Aanpakken •Werk-privé •Emotionele belasting •Emotionele dissonantie
Ontwikkelen
O n g u n st i g Ongunstig
18
Tandartsen Totaal NL NL
14,5%
Totaall MP ZP Totaa
20,5%
Totaal Ta nda rts tandarts
26,2%
Bezielde professionals zijn met passie en inzet aan Bevlogen professionals hetmet werk. Ze voelen zijn passie en inzet zich aan het werk. voelen gezonder en Ze presteren zich gezonder en beter. presteren beter
N.B. Vanwege een scheve verdeling van de respondenten kan voor tandartsen geen uitsplitsing naar loondienst en dienstverband worden gemaakt.
De middengroep maakt
70,9%
14,6%
63,8%
15,6%
57,7%
16,2%
De middengroep maakt elkedag dagzijn zijnuren uren elke enen is is gemiddeldproductief. productief. Ze gemiddeld Ze presterenvoldoende, voldoende, presteren maar blinken niet uit
maar blinken niet uit.
G u n st i g Gunstig
Professionals met burnout Professionals met burnout-klachten zijn klachten zijn uitgeput en uitgeput en cynisch. Ze cynisch. Ze presteren presteren ondermaats ondermaats en vallen vakeren envallen langer vaker uit en langer uit
Gebruiken •Passend werk
Bewaken
Ten opzichte van de gemiddelde ZP • •
• • • •
Ontvangen relatief veel waardering van patiënten Ervaren veel werk energiebronnen (hulpmiddelen, regelruimte, inspraak, gebruik van vaardigheden) Ervaren meer inkomensstress Ervaren meer lichamelijke belasting Imagostress (neg. Beeldvorming bij publiek) hoger Productiedruk wordt minder hoog ervaren
StStress re ss
Be v l o g e n Bezieling
Aanpakken •Emotionele dissonantie
Ontwikkelen
OOngunstig n g u n st i g
19
Dierenartsen TotaalMP ZP Totaal
Zelfstandig Zelfstandig
20,5%
25,9%
Dienst Loondienst verband
15,4%
64,1% 63,8%
15,6%
62,1%
12,1%
20,5%
Bezielde professionals zijn Bevlogen professionals met passie en inzet aan zijn met passie en inzet het Ze voelen zich aanwerk. het werk. Ze gezonder engezonder presteren voelen zich en presteren beter beter. De middengroep middengroep maakt De elke dag zijndag uren maakt elke zijnen is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. Ze productief. Ze presteren presteren voldoende, voldoende, maar maar blinken niet uit. blinken niet uit Professionalsmet met burnout Professionals burnout-klachten zijn en klachten zijn uitgeput uitgeput en presteren cynisch. Ze cynisch. Ze presteren ondermaats ondermaats en vallen en vallen vaker en vaker en langer uit langer uit
G u n st i g Gunstig
Gebruiken Bewaken
•Passend werk •Leren en ontwikkelen •Rolduidelijkheid
Ten opzichte van de gemiddelde ZP • • •
Ervaren meer lichamelijke belasting Hebben het minst last van bureaucratie Productiedruk is relatief gezien lager
St re ss Stress
Be v lo g e n Bezieling
Aanpakken •Onderlinge conficten •Werk-privé •Emotionele belasting
Ontwikkelen
O n g u n st i g Ongunstig
20
Apothekers Totaal ZP Tota a l MP
20,5%
Zelfstandig Ze lfsta ndig
10,0%
56,7%
Dienst Loondienst verband
4,8%
63,5%
63,8%
33,3%
31,7%
15,6%
Bezielde Bevlogenprofessionals professionalszijn zijn met passie en inzet met passie en inzet aan aanwerk. het werk. Ze zich het Ze voelen voelen zich gezonder en gezonder presteren en presteren beter beter. De middengroepmaakt De middengroep maakt elke dag zijn elke dag zijn uren en is uren en is gemiddeld gemiddeld productief. Ze productief. Ze presteren presteren voldoende, voldoende, maar maar blinken niet uit. blinken niet uit
• • • • • •
Ervaren weinig werk energiebronnen (hulpmiddelen, regelruimte, inspraak, gebruik van vaardigheden) Zien weinig groei- en ontwikkelingsmogelijkheden Vinden dat ze een slecht loopbaanperspectief hebben Ervaren een hoge werkdruk Hebben vaker last van een verstoorde werk-privé balans Regeldruk vanuit zorgverzekeraars wordt als hoog ervaren Productiedruk is het hoogst onder apothekers
Gebruiken Bewaken
Ten opzichte van de gemiddelde ZP •
G u n st i g Gunstig
Professionals Professionals met met burnout zijn en burnout-klachten klachten zijn uitgeput uitgeput enpresteren cynisch. Ze cynisch. Ze presteren ondermaats ondermaats en vallen en vallen vaker en vaker en langer uitlanger uit
•Teameffectiviteit •Regelruimte
St re ss Stress
Be v l o g e n Bezieling
Aanpakken
Ontwikkelen
•Werkdruk •Emotionele dissonantie
•Gedeelde waarden •Leren en ontwikkelen
O n g u n st i g Ongunstig
21
Bijlage | Onderzoeksvariabelen toegelicht (1)
22
Bijlage | Onderzoeksvariabelen toegelicht (2)
23
Bijlage | Onderzoeksvariabelen toegelicht (3)
24
Vragen? Prof. dr. Wilmar Schaufeli 06 51 47 57 84
[email protected]
Monique Wesly (VvAA) 06 46 24 74 50
[email protected]
25
