Van Werkstress … naar werkplezier!
Prof.dr. Willem van Rhenen
18 mei 2015
Leadership • Entrepreneurship • Stewardship
[email protected] +31 (0)346-291 291 www.nyenrode.nl
Even voorstellen.…
3
Hoe ga ik om met werkstress…
4
Wat gaan we doen… • Werkstress > > > >
Inleiding Herkenning Wat achtergronden Aanpak
• Werkplezier > Via cognities > Via Bravo > Via bevlogenheid
• (Het Labour-model) • (Het doen)
5
inleiding
WERKSTRESS
Inleiding
NEA, 2013
Inleiding
NEA, 2013
8
Herkenning
WERKSTRESS
1983
1990
2003
1992
2005
2002
2011
Stress herkenning •
Stressreacties
>
emotionele reacties
>
fysieke (fysiologische) reacties
>
verstandelijke (cognitieve) reacties
>
gedragsmatige reacties
Stress •
Emotionele reacties
>
depressieve, in elkaar gezakte houding
>
langzamer spreken, vertraagd bewegen
>
sneller boos, achterdochtig worden
>
sneller ontevreden
>
schrikreacties
>
wisselen van emoties
>
impulsief reageren
>
cynisch, onverschillig worden
>
toename zelfkritiek, onzekerder worden
18 mei 2015
Stress • > > > > > > >
Fysieke reacties sneller zweten klamme handen ontstaan of toename tics lichamelijke onrust ijsberen, trillen, beven gewichtstoename/afname toename lichamelijke klachten
Stress • > > > > > > >
Cognitieve reacties sneller verstrooid van de hak op de tak vergeetachtiger minder geïnteresseerd besluitelozer minder afwerken prioriteiten verwarren
Stress • > > > > > > > >
Gedragsmatige reacties minder communicatie, minder teamgeest minder aandacht voor anderen, onzorgvuldig onvriendelijk naar klanten herhaaldelijk ongevallen/tjes toename misverstanden frequent afwezig, vaak overwerk meer roken, drinken, koffie, drugs terugvallen op sterke kanten
15
Wat achtergronden
WERKSTRESS
16
Hoe krijg je stress • Door het uit te vinden: Hans Selye (1907-1982) General Adaptation Syndrom (1936)
(chronische) stress leidt tot (over)productie cortisol •
De hypothalamus stuurt CRF (Corticotropic Releasing Factor) naar de hypofyse.
•
In de hypofyse komt als reactie hierop ACTH (AdrenoCorticoTropic Hormone) vrij
•
die op zijn beurt de uitscheiding van cortisol in de bijnierschors stimuleert.
18
Aanpak
WERKSTRESS
19
2003
2005
2012
2014
20
WERKPLEZIER
21
Subjective well-being
Hedonia
Eudaimonia
Carol D. Ryff
D.Kahneman specific
Aristoteles general
specific
Happiness
Satisfaction
Engagement
Joy
Pleasure
Passion
general
Personal Growth Development
Relaxation
Flow Interest
22
Hoe te bereiken (1) – denk (en acteer) anders
23
Hoe te bereiken (1) – denk (en acteer) anders
24
Hoe te bereiken (1) – denk (en acteer) anders Probleem
Oplossing
>
fanatiek perfectionisme
> GEEN perfectionisme
>
rampdenken
> GEEN rampdenken
>
lage frustratietolerantie
> GEEN frustratietolerantie
>
liefdesjunk
> GEEN liefdesjunk
>
eisen aan anderen en de wereld
> GEEN eisen aan anderen en de wereld
25
Hoe te bereiken (2) – BRAVO!
Gezond leven …
27
Bewegen … Naar schatting voldeed in 2011 ongeveer 58% van de Nederlandse bevolking van 12 jaar en ouder aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) voor hun leeftijdsklasse
28
Gevolgen (weinig) bewegen
Physical Activity Epidemiology, second edition (Rod Dishman et al., 2013)
Roken … In 2012 rookte 26% van alle Nederlanders van 15 jaar en ouder wel eens of dagelijks (zie figuur ). Er roken meer mannen (27%) dan vrouwen (25%)
30
Gevolgen roken
50 years’observations on male British doctors born 1900-1930 (Rifkin & Bouwers , 2004)
Alcohol …
In 2012 drinkt 82,2% van de Nederlandse bevolking boven de 19 jaar (wel eens) alcohol: 87,8% van de mannen en 76,8% van de vrouwen. Vooral In de leeftijdsgroep 19 tot 30 jaar (85,8%) Gemiddeld over de gehele bevolking drinken wij een kwart liter alcoholische drank per persoon per dag. Van de Nederlandse mannen boven de 19 jaar, drinkt 6,7% dagelijks meer dan de maximum aanbevolen hoeveelheid van twee glazen alcohol (6,1% van vrouwen meer dan één glas alcohol per dag). Van de Nederlanders van 19 jaar en ouder, valt 10,4% in de categorie ‘zware drinkers’, dat wil zeggen zij minstens één keer per week meer dan vier (vrouwen)(6,8%) of zes (mannen) (14,1%) glazen alcohol op een dag drinken.
32
Gevolgen…
His Michelangelo Proud Sponsors ging naar were: de US:
34
Ontspanning
35
Hoe te bereiken (3) – Denk positief
Uitgangspunten bij bevlogenheid Denk positief De boogmetafoor
Kies de juiste metafoor
plezier Rendement last last
bedreiging
3
bedreiging
Belasting
Ontdek nieuwe dingen Werken is gezond
Geef leiding (en stop met managen) Ga voor een positief mensbeeld
Mensbeeld bij het JD-R model
BEVLOGEN
Affectief-cognitieve benadering (Schaufeli, Bakker)
Minimale energie
Minder competent Minimale toewijding identificatie
38
De taxonomie van welbevinden …
Adapted from Russell (2003)
40
3. Denk positief
Resources Stressors
Workstress
Organisational benefits
Personal resources Organisational resources Job resources
Engagement
Physical resources
van Rhenen, 2014
Psychological Resources Job Resources • Hope • Optimism
• Competence
• Resilience
• Autonomy
• Self-efficacy
• Relatedness
Luthans & Youssef, 2004
Organisational Resources
Deci & Ryan, 2002
• Trust • Alliance (Collaboration) • Integrity (Justice)
Hasle et al. , 2007
43
KOERSKAART
44
45
LABOUR
Labour-model
Leadership
OUtlier Resources Hulpbronnen
Bevlogen/ Gestresst
Behaviour
Ambition
Gedrag
Ambitie
(Van Rhenen, 2012)
47
DOEN !
48
Hoe krijg je meer bevlogenheid? Individugerichte interventies (Ouweneel, 2009; Schaufeli en Salanova, 2010)
Cognitief Zegeningen tellen, optimisme stimuleren, genieten van leven
Gedragsmatig Vriendelijk gedrag, dankbaarheid uiten, authentiek blijven etc.
Motivationeel Nastreven persoonlijke doelen Versterken weerbaarheid
Jobcrafting
49
Hoe krijg je meer bevlogenheid? Organisatiegerichte interventies (Ouweneel, 2009; Schaufeli en Salanova, 2010)
Juiste man/vrouw op juiste plek Assessments, monitoring Job (re)design Opleiding en training
Stijl van leidinggeven !!!
52
