werkingsverslag erov 2010 Economische Raad voor Oost-Vlaanderen vzw

werkingsverslag erov 2010

Economische Raad voor Oost-Vlaanderen vzw

inhoudsopgave 3 Ten geleide 4 Vorming en begeleiding voor de Oost-Vlaamse kmo 4 Langlopend vormingsen begeleidingsprogramma 5 Kortlopende vormingsen begeleidingsprogramma’s 6 Netwerking – werking van de Vereniging van Alumni van de vormingsen begeleidingsprogramma’s 7 Strategisch-commercieel plan voor de Oost-Vlaamse gemeenten met ontwikkeling van actieprogramma’s voor de distributie- en detailhandelsector 7 Jaarlijks rapport ‘KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen, editie 2010’ 8 Actualisering aanbod- en vraagzijde detailhandel in Oost-Vlaanderen 8 Overlegplatform met steden en gemeenten 8 Centrummanagement 9 Bijstand en begeleiding van kleine en jonge bedrijven & ontwikkeling van een preventieve actie. Begeleiding van bedrijfsoverdracht 9 Bijstand en begeleiding kleine en jonge bedrijven 9 BEBEO: Begeleiding van Bedrijfsoverdracht van kmo’s en zelfstandige ondernemers in Oost-Vlaanderen 12 Samenwerking met Participatiefonds 12 Integrale kwaliteitszorg, arbeid- en productveiligheid en geïntegreerd personeelsbeheer in de kmo - Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij kmo’s

12 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 13 ICT: Informatie en Communicatie Technologie 13 Vorming en begeleiding

15 Managementondersteuning en -vorming in de socialprofitsector en de nonprofitsector 16 17 18 18

Vormings- en begeleidingsprogramma voor de socialprofitsector Ervaringsuitwisseling en netwerking Studie en onderzoek School voor Social Profit Management

19 Organisatie van en deelname aan promotie-acties voor Oost-Vlaamse producten in de sector voeding en drank 19 20 22 22

Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten Ontwikkeling van promotieacties en imagovorming Ondersteuning van externe initiatieven Begeleiding van en samenwerking tussen ondernemingen in de sector van de Oost-Vlaamse graanjenever

23 Ondersteunen van het ondernemerschap en ondersteuning van het imago in de sierteeltsector

23 Ondersteunen van het imago van de sierteeltsector 26 Ondersteunen van het ondernemerschap

27 Organisatie van en deelname aan promotieacties voor Oost-Vlaamse producten in textiel & kleding en in bouw

27 Textiel en kleding 28 Bouw

29 Aanmoediging en kanaliseren van het ondernemerschap

29 Sensibilisatieproject ‘Eureka, ik onderneem!’ 30 Medewerking aan project Mini-ondernemingen 30 Medewerking aan DREAM Day

31 Ontwerpen en implementeren van managementprogramma’s en netwerking met een economisch doel, met Oost-Vlaamse ondernemingen en met instellingen en/of organisaties in het buitenland

31 32 32 32

Projecten Regtour en Regtour-Poz Samenwerking met de Franse regio Limousin Wereldexpo Shanghai 2010 Samenwerking met de provincie Pistoia

33 Economische Raad voor Oost-Vlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht 35 Raad van bestuur, algemene vergadering, directeur en verificateurs 35 Personeel

Ten geleide Met het rijk geïllustreerde lustrumboek ‘Economische Raad voor OostVlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht’ blikte EROV vorig jaar terug op zijn inspanningen en resultaten voor de sociaal-economische ontwikkeling van de provincie Oost-Vlaanderen. De geschiedenis heeft haar rechten. Zij verschaft ons inzicht in de noden, behoeften en opportuniteiten van de maatschappij, en gaf richting aan initiatieven en actieprogramma’s voor de versterking van de economische structuur. Zij verklaart daarmee in grote mate het pad dat EROV tot vandaag bewandelt en geeft vertrouwen voor een verdere uitbouw van de EROVmissie voor de toekomst. De EROV-werking berust anno 2010 op vier grote pijlers: vorming en begeleiding in kmo-management, promotie en imago-ondersteuning van sectoren, ondernemerschap en centrummanagement. Het zijn stuk voor stuk thema’s waarin EROV actiegericht werkt in overleg met een waaier van bedrijven, instellingen en besturen. Ook naar de toekomst toe neemt de Raad zich voor om, geschraagd door toegepast onderzoek en in overleg, meerwaarden te zoeken voor een grotere sociaal-economische welvaart en welzijn. Efficiëntie en effectiviteit zijn bepalend voor het duurzaamheidseffect en de maatschappelijke bijdrage. Het voorliggende werkingsverslag 2010 is opnieuw bijzonder goed gevuld. Als bevoegd gedeputeerde voor o.m. Middenstand, KMO & EROV verheugt mij dit zeer. Mijn dank gaat naar velen die hieraan hebben meegewerkt: de deputatie en de provincieraad voor het vertrouwen en de kansen, de algemene vergadering en de raad van bestuur, het personeel van EROV; inclusief dit van het Promotiecentrum voor OostVlaamse streekproducten: ‘het Groot Vleeshuis’. 2011 kondigt zich bijzonder beloftevol aan met o.m. het internationaal congres Confenis-ICT – toegepast wetenschappelijk onderzoek en implementatie - dat in september 2012 in samenwerking met de UGent te Gent doorgaat.

Namens de raad van bestuur, De voorzitter,

Jozef Dauwe, gedeputeerde

werkingsverslag | EROV 2010

Vorming en begeleiding voor de OostVlaamse kmo

Het zeer competitieve ondernemingsklimaat vraagt van bedrijfsleiders een voortdurende actualisering, bijsturing en versterking van hun professioneel beleid. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen steunt dit door het uitwerken van persoons- en bedrijfsgerichte begeleiding van bedrijven en organisaties op het gebied van managementontwikkeling en ondernemerschap.

Langlopend vormingsen begeleidingsprogramma Het langlopende vormingsen begeleidingsprogramma richt zich specifiek tot bedrijfsleiders van Oost-Vlaamse kmo’s uit diverse sectoren. De uitgebalanceerde combinatie van professionele gastsprekers zowel uit het bedrijfsleven als uit de academische wereld, de uitwisseling van ervaringen tussen de zaakvoerders onderling en de individuele EROV-begeleiding op maat van de deelnemende bedrijven, zorgen voor op de praktijk toepasbare kennisoverdracht. Dit beproefde concept van het langlopende vormingsen begeleidingsprogramma laat toe om resultaatgericht te werken, in de diepte, op maat en gepersonaliseerd.

28ste vormingsen begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo Aan het 28ste Vormings- en begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo (25 september 2009 - 26 maart 2010) namen bedrijfsleiders en hun naaste medewerkers van vijftien bedrijven deel. In 2010 vonden de modules aankoopbeheer, procesmanagement, kostprijscalculatie, personeelsbeleid, de workshop strategisch management en de slotsessie plaats. EROV voerde de individuele begeleidingen uit bij de deelnemende bedrijven. De behandelde thema’s van deze begeleidingen variëren van bedrijf tot bedrijf, gaande van SWOT-analyses over financiële analyse naar kostprijscalculatie tot het optimaliseren van het marketingbeleid.

6

De deelnemers evalueerden het vormingsen begeleidingsprogramma in groep op 23 maart 2010. Het programma werd globaal positief geëvalueerd, met als uitblinkers het teambuildingsweekend. De groepsevaluatie werd voorafgegaan door een interactieve praktijkgetuigenis van Koen Bogaert, gedelegeerd bestuurder van Publiganda. De groep koos Stefan Demeestere, zaakvoerder D-Box uit Eke om hen als VAKMO-kernlid te vertegenwoordigen in de VAKMO-kern. EROV sloot het 28ste Vormings- en begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo af op 27 maart 2010 in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten. Gastspreker van de avond, hoofdeconoom bij Delta Lloyd Bank, Christofer Govaerts, bracht een stand van zaken over de economische en financiële crisis. De deelnemers die het 28ste vormingsen begeleidingsprogramma succesvol afsloten, ontvingen het getuigschrift. De avond telde 26 deelnemers.

29ste vormingsen begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo In totaal negentien deelnemers uit vijftien bedrijven schreven zich in voor het 29ste Vormings- en begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo. Het managementprogramma startte op 24 september 2010 met een introductiedag in Gent. In 2010 kwamen de modules strategisch management, financieel management, verkoopbeheer, marketing management, ICT management, kwaliteitsbeheer en voorraad- en aankoopbeheer aan bod. Het programma loopt nog door in 2011 en wordt op 12 mei 2011 afgerond met een studiedag annex slotsessie. Hierop zullen de deelnemers, die het programma met succes beëindigden, hun getuigschrift ontvangen en zullen ze toetreden tot de Vereniging van Alumni van de vormingsen begeleidingsprogramma’s (VAKMO).

De vier pijlers

Kennisoverdracht, ervaringsuitwisseling, individuele bedrijfsbegeleiding en netwerking vormen de vier hoekstenen van dit vormingsen begeleidingsprogramma. 1

Kennisoverdracht en vorming

Het programma besteedt aandacht aan de cruciale aspecten van bedrijfsbeheer via duidelijke, interactieve uiteenzettingen over zowel concepten als hun toepassing in de praktijk. Het traject bestaat uit 21 sessies, gegroepeerd in tien modules rond de thema’s strategisch management, financieel management, kostenmanagement, sales en marketing management, ICT management, procesmanagement, voorraad- en aankoopbeheer, kwaliteitsbeheer en personeelsbeheer. 2

Uitwisselen van ervaringen

Iedere module voorziet in een praktijkstudie die volgt op de uiteenzettingen van de gastdocent. Daarin wisselen de deelnemers ervaringen uit, onder begeleiding van de bedrijfskundig consulent kmo van EROV en de gastspreker. Op deze wijze worden de aangereikte beheerstechnieken verduidelijkt en concreet vertaald naar situaties in de eigen kmo. De workshop fungeert als gespreksforum dat nuttige en interessante visies oplevert over herkenbare praktijksituaties. De ondernemers leren van andere ondernemers én bouwen hun netwerk uit. 3

Individuele bedrijfsbegeleiding

Het uiteenzetten van concepten heeft pas zin indien deze geprojecteerd worden op de eigen bedrijfssituatie. Aan de hand van zorgvuldig uitgewerkte checklisten analyseert de bedrijfskundig consulent kmo van EROV met iedere deelnemer afzonderlijk mogelijke probleemgebieden en opportuniteiten per module. De bedrijfskundig consulent kmo vormt doorheen het programma een deskundig en vertrouwelijk klankbord en inspiratieplatform. Tijdens de vormingssessies en begeleidingen duiken nieuwe opportuniteiten op, komen knelpunten aan het licht en kan de bedrijfsleider zijn managementconcepten bijstellen. 4

kortlopende vormingsen begeleidingsprogramma’s De kortlopende vormingsen begeleidingsprogramma’s die EROV samen met de alumnivereniging VAKMO inricht, bieden de deelnemers aan de langlopende vormingsen begeleidingsprogramma’s de kans om op een continue wijze hun managementvaardigheden verder aan te scherpen. Daarenboven stimuleren ze de netwerking tussen de ondernemers. De keuze van de thema’s van deze infoavonden verloopt in samenspraak met de VAKMO-kernleden. Op 18 maart organiseerde EROV-VAKMO in samenwerking met Securex in het Huis van de economie een infoavond Sociale Actualiteit, wat is nieuw in 2010? Meer dan 70 deelnemers volgden dit seminarie over de nieuwigheden op het gebied van sociale maatregelen (anticrisispremie, wijzigingen problematiek bedrijfswagens, CAO 100 rond drugs- en alcoholbeleid, ouderschapsverlof, …) In samenwerking met Securex en Delta Lloyd Bank organiseerde EROV-VAKMO op 1 december een sensibilisatieseminarie over BEBEO Bedrijfsopvolging en –overdracht. Meer dan 120 personen schreven zich in. U leest hierover meer onder het hoofdstuk Bijstand en begeleiding van kleine en jonge bedrijven & ontwikkeling van een preventieve actie. Begeleiding van bedrijfsoverdracht.

Actief netwerken

Ook de netwerkvorming tussen Oost-Vlaamse kmo’s krijgt de volle aandacht. De deelnemers die actief aan het vormingsen begeleidingsprogramma hebben deelgenomen, ontvangen na afloop van het programma een getuigschrift en worden opgenomen in VAKMO, de Vereniging van Alumni van de vormingsen begeleidingsprogramma’s. Dit netwerk staat garant voor permanente bijscholing en continue netwerking, via onder meer seminaries en bedrijfsbezoeken. De gestaag groeiende VAKMO telde einde 2010 465 leden, van wie 120 uit de socialprofitsector. Het gebundelde aanbod van inspiratie, vorming, individuele begeleiding en netwerking staat garant voor het unieke karakter en de hoogstaande kwaliteit van het programma. Om de kwaliteit van het programma optimaal te houden is er, naast de permanente evaluatie van de sprekers na iedere sessie, een tussentijdse beoordeling én een globale eindevaluatie. De deelnemers geven hun beoordeling zowel in groep als individueel. EROV houdt sterk rekening met de bemerkingen, voorstellen en aanbevelingen van de deelnemers bij de uitwerking van de volgende programma’s. Dit permanent toetsen en bijsturen in relatie tot de actualiteit laat EROV toe om steeds kort op de bal te spelen via de introductie van waardevolle nieuwe ideeën en technieken.

Het 29ste vormingsen begeleidingsprogramma voor de Oost-Vlaamse kmo startte op vrijdag 24 september 2010. Op de introductiedag stonden teambuilding en groepscohesie centraal. Hier zien we Jared Ruymaekers (Seifar bvba, Lokeren) ondersteund door Sander Mollet (SMO bvba, Eeklo) tijdens een groepsopdracht muur beklimmen. Op de foto herkent u verder Karolien Meersman, directieadviseur EROV (l) en Alexandra Vanderroost van Prindal-Hout, Denderwindeke.

7

Netwerking – werking van de Vereniging van Alumni van de vormingsen begeleidingsprogramma’s VAKMO, de vereniging van alumni van zowel het vormingsen begeleidingsprogramma voor de kmo als het vormingsen begeleidingsprogramma voor de socialprofit, is een platform en klankbord voor de Oost-Vlaamse kmo, waar de leden informele én zakelijke contacten leggen. VAKMO is tevens een bron van ideeën en voorstellen voor nieuwe activiteiten die via EROV gestalte krijgen. Via VAKMO creëert EROV d.m.v. bedrijfsbezoeken en kortlopende programma’s een platform voor ruime netwerking en continue vorming. In 2010 vergaderde de stuurgroep van VAKMO, de VAKMOkern, op 1 februari, 4 maart, 30 maart, 8 juni, 7 september en 25 november. Deze VAKMO-kern fungeert als klankbord en inspireert de kmo-werking van EROV. De mandaten van de voorzitter van de VAKMO-kern Dirk Van Wiemeersch, zaakvoerder van BVBA Carrosserie Van Wiemeersch, en de ondervoorzitter Paul De Ruyck, gedelegeerd bestuurder van De Ruyck Paul NV, liepen af op 29 maart 2010. Dirk Van Wiemeersch werd met unanimiteit van stemmen verkozen tot voorzitter VAKMO en Paul De Ruyck eveneens met unanimiteit tot ondervoorzitter profit VAKMO. Tot ondervoorzitters socialprofit VAKMO werden Yvan De Bie, algemeen directeur van Ryhove vzw, en Arnold Pauwels, algemeen directeur van Steevliet vzw, unaniem verkozen. De mandaten gingen in op 30 maart 2010 en lopen tot 29 maart 2014. Onderstaande activiteiten, waarop alle VAKMO-leden werden uitgenodigd, kaderden in de netwerking. Op 18 april organiseerde de deputatie van de provincie OostVlaanderen een bezoek aan de Gentse Floraliën waarop VAKMO via EROV kon aansluiten. 48 deelnemers schreven in op dit arrangement en namen deel aan de rondleiding op de Gentse Floraliën gevolgd door een verzorgd wandelbuffet.

VAKMO-dag

Op 8 oktober 2010 organiseerden EROV en VAKMO de VAKMO-dag in Aalter met als thema Efficiënt en bewust energiegebruik in kmo’s. Het bezoek aan Buurtslagers gaf een krachtig voorbeeld van hoe een Aalterse ondernemer vanuit een klassiek ambacht een succesvol industrieel project kan ontwikkelen. De officiële ontvangst op het gemeentehuis van Aalter, voorafgegaan door de toespraak van gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter van EROV, ging gepaard met een geanimeerde discussie tussen Patrick Hoste, plaatsvervangend burgemeester van Aalter, en Jeroen Reijnen, marketing manager van Eneco, branch office Belgium - Mechelen. Hun discussie over hernieuwbare energie was verhelderend en de interactie met de 60 aanwezigen heel boeiend. De netwerkingsdag werd afgesloten in restaurant Bacchus met een diner geïnspireerd op Oost-Vlaamse streekproducten.

VAKMO contact

Via VAKMO contact maakt EROV de activiteiten bekend, die EROV en VAKMO ontwikkelen. In het februarinummer van 2010 kwamen in de rubriek bedrijf in de kijker boomkwekerij Sylva uit Waarschoot en socialprofitorganisatie De Kiem uit Gavere aan het woord. In de rubriek Wist je dat kunnen de VAKMO-leden baedrijfsnieuws kwijt, zoals het behalen van kwaliteitslabels, de lancering van een nieuw product of nieuwe investeringen. De initiëring en ondersteuning van VAKMO contact, alsook de keuze van bedrijven in de kijker, gebeurt door de redactieraad, samengesteld uit vertegenwoordigers uit de VAKMO-kern en EROV. De redactieraad beslist over de inhoudelijke invulling en waakt over de strikte timing. De redactieraad kwam samen in november 2009 voor het eerste nummer van 2010, VAKMO contact 17, verschenen in februari. Tijdens de VAKMO-kernvergadering van 8 juni werd de voorbereiding van het septembernummer, VAKMO contact 18, geïnitieerd. Dit nummer stond in het teken van het project Social profit meets profit. Verder werden het communicatiebureau Magelaan uit Gent voorgesteld, dat zijn 25ste verjaardag vierde, en het Vlaams uitzendplatform voor experten Ex-Change uit Wommelgem.

Erov-vakmo nieuwjaarsreceptie

EROV-VAKMO luidde 2010 in met een druk bijgewoonde nieuwjaarsreceptie in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten. EROV verwelkomde 120 genodigden met nieuwjaarswensen, gaf een overzicht van de EROV-werking en de acties in het afgelopen jaar en blikte vooruit op het komende jaar.

Op 27 april brachten 44 VAKMO-leden een bedrijfsbezoek aan Breydel, Vleeswaren Antonio (Gavere). Op 30 mei ging de tienjaarlijkse Dendermondse Ros Beiaardommegang door 40 VAKMO-genodigden woonden dit door de Unesco erkend ‘Meesterwerk van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid’ bij. Op 12 september ontving EROV 117 genodigden op zijn netwerkevenement voor de sociaaleconomische kringen. Deze receptie vond plaats op de EROV-groepsstand voor de promotie van Oost-Vlaamse streekproducten op Accenta (Flanders Expo, Gent). De contacten in een informele omgeving in aanwezigheid van gedeputeerden en de gouverneur werden sterk geapprecieerd.

8

“ Het programma levert een stevige

basis van managementpraktijken. Door de casestudies en praktijkopdrachten voel je snel de link met de eigen werkomgeving. ” Carine De Clercq, algemeen directeur Fytolab cvba (Zwijnaarde)


Strategischcommercieel plan voor de OostVlaamse gemeenten met ontwikkeling van actieprogramma’s voor de distributie- en detailhandelsector

Stuurgroep distributie en detailhandel De EROV-stuurgroep distributie en detailhandel heeft tot doel activiteiten met betrekking tot de detailhandel uit te werken en te evalueren. De stuurgroep telt 12 leden met naast medewerkers van EROV ook afgevaardigden van UNIZO, de gemeenten en de provinciale diensten. In 2010 kwam de stuurgroep samen op 23 februari, 25 mei en 12 oktober.

Jaarlijks rapport ‘KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen, editie 2010’

Op basis van de studie ‘Strategischcommercieel Plan voor Oost-Vlaamse Steden en Gemeenten’, werkt EROV acties uit voor de distributie en de detailhandel en begeleidt ze. Dit omvat studiewerk, het organiseren van het overlegplatform met de gemeentebesturen, het inrichten van vormingsen begeleidingsprogramma’s voor en het ondersteunen van de detailhandel, het verstevigen van de netwerking bij de detailhandel met de alumnivereniging Crescendo, het toelichten van het concept centrummanagement en het begeleiden van het centrummanagement bij gemeentebesturen.

Het rapport is een gezamenlijke uitgave van de Economische Raad voor Oost-Vlaanderen en de studiedienst van het Huis van de economie. De studiedienst nam het kwantitatieve deel voor zijn rekening en EROV vulde het thematische luik in, met onder meer praktijkgetuigenissen van bedrijfsleiders. Op 16 september 2010 werd tijdens Accenta de derde editie van het rapport ‘KMO en zelfstandig ondernemen in OostVlaanderen’ voorgesteld. Onder het motto ‘meten is weten’ schetst de kwantitatieve analyse jaar na jaar een helder beeld van de turbulentie in het Oost-Vlaamse ondernemerslandschap — oprichtingen, stopzettingen, nettoaangroei — maar ook financiële kengetallen. Dit laat toe vergelijkende conclusies te trekken met het verleden en met Vlaanderen en de Vlaamse provincies.

Het realiseren van het jaarlijks rapport KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen is een van de geplande activiteiten in 18 acties voor de Oost-Vlaamse economie, dat voortvloeit uit het strategisch plan Project 2004-2012, het referentiekader voor de inhoudelijke prioriteiten van het economisch beleid 2007-2012 voor de provincie Oost-Vlaanderen. Met deze studie wil EROV het belang en de omvang van de kmo’s en het zelfstandig ondernemen in de provincie Oost-Vlaanderen zo scherp mogelijk duiden. Dit jaarlijks rapport richt zich echter niet uitsluitend tot het beleid, maar ook tot de Oost-Vlaamse ondernemers zelf, zowel van kmo’s, detailhandelszaken als potentiële starters. Naast het detecteren van knelpunten en tendensen, wil het onderzoeksrapport het ondernemerschap stimuleren en aanzetten tot verdere professionalisering van de (handels)onderneming.

Paneldebat ‘Ondernemers: jong geleerd, oud gedaan?’ tijdens de voorstelling van het rapport ‘KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen. Editie 2010’ met v.l.n.r. Bernard De Potter, administrateur-generaal Agentschap Ondernemen, Cathy Willem, zaakvoerder Magelaan cvba (Gent), moderator Pascal Vranckx, journalist VRT en nieuwsanker AVS, prof. dr. Johan Lambrecht, directeur Studiecentrum voor Ondernemerschap, Tim Van Hulle, zaakvoerder Sylva (Waarschoot), Luc Van Laere, projectmanager Overnamemarkt, UNIZO (16 september 2010, Accenta - Flanders Expo, Gent).

9

Het thematische luik bestaat uit twee delen. Het eerste deel behandelt de mogelijkheden voor aspirant ondernemers om een bestaande onderneming over te nemen, eerder dan een onderneming uit het niets te starten. Het overnemen van een bestaande onderneming biedt heel wat voordelen in vergelijking met een verse opstart, onder meer door de hogere overlevingskansen en het creëren van meer werkgelegenheid. Dergelijke overname door een starter zorgt bijgevolg in één beweging voor een dubbele win-win voor overnemer én overlater. In het tweede deel laat EROV een aantal bedrijfsleiders aan het woord om hun boeiende verhaal van overdracht en overname te delen. Experts in de materie reflecteren over hun ervaringen en schetsen mogelijkheden en denkpistes in situaties die herkenbaar zijn voor vele bedrijfsleiders.

Actualisering aanbod- en vraagzijde detailhandel in oost-Vlaanderen Tot de inhoudelijke prioriteiten van het economisch beleid 2007-2012 behoort zowel het actualiseren van het onderzoek over aanbod- en vraagzijde, als het ontwikkelen van een visie. In 2010 verrichtte EROV voorbereidend studiewerk, met onder meer een vergelijking van het huidig aanbod aan cijfermateriaal binnen de Vlaamse provincies, om tot een actualisering van bovenstaande onderzoeken te komen.

Overlegplatform met steden en gemeenten In het kader van het strategisch commercieel plan voor steden en gemeenten brengt de Economische Raad voor Oost-Vlaanderen de gemeentelijke verantwoordelijken in Oost-Vlaanderen samen in het Adviesplatform Detailhandel om gemeenten te ondersteunen en te begeleiden in hun distributie- en detailhandelbeleid. EROV nodigde de gemeentelijke verantwoordelijken lokale economie uit op 16 september 2010 op de voorstelling van het derde rapport KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen, tijdens Accenta. Na de voorstelling van het rapport brachten de deelnemers achtereenvolgens een bezoek aan het Dorp voor Jonge ondernemers, aan de Stad in de kijker, met name Oudenaarde, en aan het netwerkevenement van EROV op zijn stand met streekproducten. Voorbereidingen werden reeds getroffen voor een volgend overleg met de gemeentelijke verantwoordelijken lokale economie op maandag 21 maart 2011 te Beveren met focus op het thema ‘Innovatie in de detailhandel’.

10

Centrummanagement Het provinciebestuur wenst het lokale handelsapparaat in de OostVlaamse gemeenten en steden samen met gemeentebesturen en betrokken lokale ondernemersorganisaties te versterken via het verspreiden van kennis en het begeleiden van centrummanagement. EROV overlegt met en adviseert aan gemeentebesturen in verband met lokale economie en begeleidt hierbij de formulering van acties voor de distributie en detailhandel, waaronder het uitwerken van thema’s als centrummanagement, bovenwinkelwonen, beleid betreffende buurtwinkels e.a. Voor de kleinere gemeenten, met in omvang beperkte handelskernen, maakt EROV een aangepast centrummanagement mogelijk via advies en begeleiding. EROV begeleidt de opmaak van strategisch commerciële plannen. In 2010 gaf de stad Deinze aan dat ze haar beleid verder wenste te professionaliseren, via de uitbouw van een Lokaal Economische Adviesraad (LEA), via de verdere uitbouw van de dienst lokale economie en via de opmaak van een strategisch-commercieel plan. Het betreft een opdracht van de stad Deinze aan de Universiteit Gent, die mee begeleid werd door EROV. Dit strategisch-commercieel plan was het onderwerp van een masterproef, met als promotor prof. dr. Aimé Heene, vakgroep Management, Innovatie en Ondernemerschap, Faculteit Economie en Bedrijfskunde. Op 30 november 2010 stelde de stad Deinze dit strategisch commercieel plan voor aan de pers. EROV blijft verder ter beschikking voor ondersteuning en advies. EROV werd in 2010 aangezocht door organisaties en gemeentebesturen voor presentaties, toelichting en advies. In Zulte en Maldegem werden de resultaten van het onderzoek naar de grensoverschrijdende bezoekersstromen voorgesteld. Bij deze gelegenheid formuleerde EROV aanbevelingen. Met RESOC Gent en rondom Gent en stad Sint-Niklaas organiseerde EROV overlegvergaderingen in het kader van het centrummanagement. EROV werd door de gemeente Wetteren geconsulteerd bij de voorbereiding van de herziening van het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Wetteren. Het stadsbestuur van Gent vroeg EROV om advies bij de langetermijnvisie voor de handel in de stad.

Medewerking aan externe initiatieven EROV verleende zijn medewerking aan het Dorp voor Jonge Ondernemingen, een initiatief van UNIZO, de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen en EROV. Via dit initiatief krijgen jonge ondernemingen de kans om een eerste beurservaring op te doen tijdens Accenta te Gent. In 2010 vond de derde editie plaats van het Dorp voor Jonge Ondernemingen. Op de jaarbeurs Accenta te Gent verleent EROV ook medewerking aan de Stad in de Kijker, een initiatief van de Internationale Jaarbeurs van Vlaanderen, waarbij elk jaar één Oost-Vlaamse stad centraal in de kijker komt te staan. In 2010 was dit de stad Oudenaarde. Als officieel startschot van de Dag van de Klant in Oost-Vlaanderen op zaterdag 25 september, werden Oost-Vlaamse detailhandelaars uitgenodigd voor het ontbijt in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten. Het betreft een initiatief van UNIZO in samenwerking met EROV.


Bijstand en begeleiding van kleine en jonge bedrijven & ontwikkeling van een preventieve actie. Begeleiding van bedrijfsoverdracht

Bijstand en begeleiding kleine en jonge bedrijven Dossiers over bijstand en begeleiding van kleine en jonge bedrijven vragen om een in diepte begeleiding. Deze begeleiding heeft betrekking op het aftoetsen van het businessplan (bijvoorbeeld in het kader van expansie van de onderneming), het doorlichten van de financiële en commerciële positie, het maken van een investeringsanalyse, alsook het onderzoek naar de optimale financieringswijze. Elf kleine en jonge ondernemers deden een beroep op de dienstverlening van EROV. Bij vragen over groeifinanciering, informeerde EROV de bedrijven ook over de Oost-Vlaamse expansiepremie. Naast de in diepte begeleiding werden veertien (aspirant-)ondernemers geadviseerd. De vragen situeerden zich voornamelijk in volgende domeinen: stappen en formaliteiten bij het oprichten van een onderneming, specifieke vergunningen om zich te kunnen vestigen en om zijn activiteit te kunnen uitoefenen, subsidiemogelijkheden, financiering, waarborgen en het statuut zelfstandig helper. Waar nodig werden de ondernemers ook doorverwezen naar het bedrijvenloket van het Huis van de economie en het Agentschap Ondernemen.

Een gestage instroom van jonge startende bedrijven is erg belangrijk voor het behoud van een gezond Oost-Vlaams economisch weefsel. Ook het behoud van gezonde bestaande bedrijven verdient de nodige aandacht. Naast het begeleiden en bijstaan van kleine en jonge bedrijven, het optreden als erkend steunpunt voor en de samenwerking met het Participatiefonds, startte EROV in 2009 een nieuw initiatief op, BEBEO, wat staat voor Begeleiding van Bedrijfsoverdracht van KMO’s en zelfstandige ondernemers in Oost-Vlaanderen.

BEBEO: begeleiding van bedrijfsoverdracht van kmo’s en zelfstandige ondernemers in Oost-Vlaanderen De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen vzw ondersteunt en begeleidt de Oost-Vlaamse ondernemer in de oriënterende en voorbereidende fase van bedrijfsoverdracht en –opvolging. In opdracht van het provinciebestuur startte EROV in januari 2009 met de begeleiding van overdracht en opvolging bij de Oost-Vlaamse kmo en zelfstandige ondernemer. EROV voert in dit kader het tweejarig project BEBEO uit, een acroniem dat staat voor Begeleiding van Bedrijfsoverdracht van KMO’s en zelfstandige ondernemers in Oost-Vlaanderen. Dit project heeft de steun van de Vlaamse overheid en van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) én loopt in samenwerking met UNIZO Oost-Vlaanderen. Het project werd goedgekeurd op 17 september 2008 en startte officieel op 1 maart 2009. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen informeert met het project BEBEO overlaters en overnemers op een neutrale, correcte en objectieve wijze over de noodzaak van een grondige en tijdige voorbereiding. Dit om de continuïteit van de ondernemingen te verzekeren en om het sociaaleconomische weefsel te versterken. EROV realiseert deze doelstellingen, die kaderen in het ontwikkelen van een preventieve actie, door het organiseren van sensibilisatieseminaries en via het organiseren van een vormingsen begeleidingsprogramma met unieke individuele begeleiding van de deelnemers.

11

Sensibilisatie en unieke individuele trajectbegeleiding

Stuurgroep en begeleidingscomité De stuurgroep is samengesteld uit onder meer vertegenwoordigers van de directie Economie, Landbouw & Platteland, Europese & Internationale samenwerking van de provincie Oost-Vlaanderen, van UNIZO, van de academische wereld — UGent en het Studiecentrum voor Ondernemerschap aan Ehsal-K.U. Brussel — en uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven. De stuurgroep vergaderde driemaal in 2010: op 29 januari, op 9 juli en op 8 september. Deze stuurgroepvergaderingen gaven onder meer vorm aan het thematische luik van het rapport KMO en zelfstandig ondernemen in OostVlaanderen, editie 2010 en de concrete uitwerking van het project BEBEO. EROV stelde ook een back-officeteam samen van experts in de materie van bedrijfsopvolging en -overdracht. Op 20 en 2 juni 2010 vergaderde het team experts en werd de problematiek die eigen is aan elk van de deelnemers besproken en geadviseerd. Ook bij de individuele begeleiding van de deelnemers aan het vormingsen begeleidingsprogramma BEBEO werd regelmatig een beroep gedaan op de expertise van de leden van de back-office. Op 29 maart 2010 vond het tweede begeleidingscomité voor het project BEBEO plaats met vertegenwoordigers van EROV en EFRO. De conclusie van dit comité luidde als volgt: “ Het project BEBEO kent een zeer gunstig verloop. Zowel inhoudelijk, administratief, financieel als communicatief. Het project zal in 2010 en begin 2011 verder, via concrete acties en activiteiten, de projectdoelstellingen verwezenlijken. Naar mogelijke verlenging van het project toe, zijn heel wat denkpistes open. Er is nog een enorm potentieel aan te begeleiden OostVlaamse kmo’s, zowel familiaal als niet-familiaal. Deze kunnen en moeten op verschillende manieren bereikt, gesensibiliseerd en begeleid worden. ” Op 30 juni 2010 werd een aanvraag ingediend (projectnummer 606) bij EFRO ter verlenging van het huidige project. EROV kreeg in het najaar van 2010 groen licht om het project BEBEO verder te zetten. De verlenging van het project werd goedgekeurd door het Comité van Toezicht van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling op 20 oktober 2010. Dit project zal lopen van 1 maart 2011 tot 28 februari 2013. Ook nadien zal de sensibilisatie en begeleiding van bedrijfsleiders bij bedrijfsopvolging of –overdracht en -overname deel blijven uitmaken van de werking van EROV.

12

Het project BEBEO bestaat uit twee luiken: naast het sensibiliseren van een ruim ondernemerspubliek, organiseert EROV er ook een individuele trajectbegeleiding. Deze laat ondernemers toe zich voor te bereiden op een cruciale, maar uitermate delicate periode in de levenscyclus van hun onderneming. Gedurende acht vormingsavonden worden alle facetten van de overdrachtsthematiek doorlopen, waarbij steeds neutraal advies gegeven wordt door experts in de materie. Zo wordt er dieper ingegaan op problemen van organisatorische, psychologische, fiscale, juridische, arbeidsrechtelijke en financiële aard, die komen kijken bij bedrijfsopvolging of -overdracht. Naast het theoretische denkkader worden ook waardevolle tips en oplossingen aangereikt. Daarbij aansluitend biedt EROV de ondernemer een professioneel en neutraal klankbord aan en staat de ondernemer bij met concrete en correcte informatie, zodat deze goed voorbereid is op een tijdige en succesvolle overdracht of verkoop van zijn onderneming. Het vormingsen begeleidingsprogramma BEBEO staat open voor alle Oost-Vlaamse kmo’s die nadenken over hun overdracht of overname. Het eerste vormingsen begeleidingsprogramma BEBEO startte op 10 februari 2010. In totaal vijftien bedrijven en 21 deelnemers schreven zich in. De tweede editie ging van start op 13 oktober 2010. Vijftien Oost-Vlaamse bedrijven en negentien bedrijfsleiders werden intensief begeleid. De derde editie start op 31 maart 2011. Naast de individuele trajectbegeleiding, sensibiliseert EROV ook ondernemers op grotere schaal. De seminaries staan open voor alle geïnteresseerde Oost-Vlaamse kmo-bedrijfsleiders en zelfstandige ondernemers. De ervaring leert dat ook heel wat spelers uit het middenveld interesse hebben voor de boeiende en rijk gevulde seminaries. In 2010 organiseerde EROV vier sensibilisatieseminaries: twee in de maand juni en twee in de maand december. Hieronder volgt een kort overzicht. Op 1 juni organiseerde EROV het seminarie Denkt u aan overlaten of overnemen? Het financiële plaatje en de trukendoos van het vennootschapsrecht met een uiteenzetting over de speciale technieken die het vennootschapsrecht biedt om tegemoet te komen aan de wensen van overlater én overnemer. Er werd eveneens dieper ingegaan op de verschillende financieringstechnieken van een overname. De belichte thematiek was dus zowel voor overlaters als overnemers interessant. Er waren 70 aanwezigen. Ook op 29 juni 2010 volgden 30 geïnteresseerden een sensibilisatieseminarie van het project BEBEO. Het seminarie stond in het teken van het psychologische aspect van bedrijfsopvolging en –overdracht, als extra dimensie in vergelijking met de economische en juridische eigendom. Op 1 december 2010 richtten EROV-VAKMO, Securex en Delta Lloyd Bank het seminarie Denkt u aan overlaten of overnemen? We zetten u op weg. Na een uiteenzetting over de arbeidsrechtelijke aspecten van een conventionele overdracht van een onderneming, het overlopen van een aantal vuistregels, die men in acht moet nemen bij het aanvragen van een overnamefinanciering bij de bank en het aangeven van de mogelijke rol van een bankier voor de overlater, getuigde Dirk Van Wiemeersch, voorzitter van VAKMO, over de verkoop van zijn bedrijf. Tot slot beantwoordde een panel van experts de vragen van deelnemers. Er waren 45 aanwezigen.

Op 20 december organiseerde EROV het vierde en laatste seminarie van 2010 Denkt u aan overlaten of overnemen? Wegwijs in de principes van waardebepaling en het belang van uw huwelijksstelsel. Veertig aanwezigen leerden dat de waardering van een onderneming veel meer is dan het maken van een rekensom. Ze kregen eveneens een duidelijke uitleg over de principes van waardebepaling en het recept voor een evenwichtige financiering mee. Nadien volgde een uiteenzetting over de impact van het gekozen huwelijksvermogensstelsel op de aandeelhouder. De talrijke EROV-activiteiten op het gebied van bedrijfsopvolging en -overdracht, en de netwerking die daarmee gepaard gaat, hebben gezorgd voor de uitbouw van een doelgroep, die interesse heeft in en geconfronteerd wordt met de problematiek. De uitnodigingen voor de seminaries (via elektronische mailings), worden verstuurd aan meer dan 11.500 Oost-Vlaamse kmo-bedrijfsleiders en zelfstandige ondernemers. Naast deze seminaries werden ook andere kanalen benut om de kernboodschap van het BEBEO-project te verkondigen. Zo nam Radio 2 op 29 januari 2010 tijdens een rondetafelgesprek over de BEBEO-thematiek, een interview af. Naast gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter van EROV, namen ook Leo Borms, gedelegeerd bestuurder van Vondelmolen uit Lebbeke en Tim Van Hulle, zaakvoerder van Sylva-Van Hulle, Waarschoot, het woord. Beide zijn vertrouwd met de overdrachtsproblematiek. Op 26 en 27 april 2010 zonden AVS en TV Oost een reportage uit van TV Provincie over het vormingsen begeleidingsprogramma BEBEO en over de thematiek van bedrijfsopvolging en -overdracht. Er verschenen ook artikels in tijdschriften en een uitgebreide literatuurstudie in het rapport ‘in Oost-Vlaanderen’, editie 2010. Een artikel over BEBEO verscheen in WAStrommel, nieuwsbrief van de Federatie van de Belgische Textielverzorging (jaargang 1 nr. 3 - januari 2010). Het driemaandelijkse vakblad Flanders Network publiceerde in de editie juli-augustus-september 2010 een interview met gedeputeerde Jozef Dauwe over het project BEBEO.

Op 16 september 2010 organiseerde EROV de studienamiddag Kmo en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen in de hallen van Flanders Expo, waar de beurs Accenta een dynamische omkadering bood. Eerste gedeputeerde Alexander Vercamer, EROV, de studiedienst van het Huis van de economie, prof. Hans Crijns, Vlerick Leuven Gent Management School, en een panel van jonge ondernemers en ervaringsdeskundigen belichtten, elk vanuit een andere invalshoek, de uitdagingen die verband houden met ondernemerschap. Moderator Pascal Vranckx, journalist VRT, VTM en nieuwsanker AVS, laste het geheel vakkundig aaneen. Op de studienamiddag lichtte EROV het rapport ‘KMO en zelfstandig ondernemen in Oost-Vlaanderen, editie 2010’ toe, dat een uitgebreide literatuurstudie en praktijkgetuigenissen over bedrijfsoverdracht bevat (zie ook onder hoofdstuk Strategisch-commercieel plan voor de Oost-Vlaamse gemeenten met ontwikkeling van actieprogramma’s voor de distributie- en detailhandelsector). De vorige editie, voorgesteld tijdens het Oost-Vlaams economisch forum in juni 2009, stond in het teken van overdracht. Met de overdrachtsproblematiek in het achterhoofd verschoof EROV dit jaar de focus naar overname. In het kader van de ontwikkeling van een preventieve actie kaartte EROV de overname van een bedrijf aan als mogelijk alternatief voor het vers starten van een onderneming. Tijdens de voorstelling vond tevens een panelgesprek plaats tussen Tim Van Hulle van boomkwekerij Sylva, Cathy Willem van communicatiehuis Magelaan cvba, Bernard De Potter, administrateur-generaal van het Agentschap Ondernemen, prof. dr. Johan Lambrecht, directeur Studiecentrum voor Ondernemerschap en Luc Van Laere, projectmanager Overnamemarkt.be. Er waren een zeventigtal aanwezigen. TV Oost zond hierover een reportage uit op 16 en 17 september 2010. Naast een reportage over de studienamiddag, gaven eerste gedeputeerde Alexander Vercamer, directeur Daniël De Steur en directieadviseur Karolien Meersman, hun visie op de thematiek.

Radio 2 interviewt voorzitter Jozef Dauwe (foto), Leo Borms, gedelegeerd bestuurder van Vondelmolen (Lebbeke) en Tim Van Hulle, zaakvoerder van Sylva (Waarschoot) over de problematiek van bedrijfsoverdracht (29 januari 2010).

13


Samenwerking met Participatiefonds Het Participatiefonds is een federale openbare instelling onder de auspiciën van de minister van Werk, de minister van Middenstand en de minister van Financiën. Het Participatiefonds heeft o.a. als opdracht de bevordering van het zelfstandig ondernemerschap en de strijd tegen werkloosheid door de creatie van een eigen baan te vergemakkelijken. Het kent achtergestelde leningen toe aan zelfstandigen voor de start, de ontwikkeling of de overdracht van hun activiteit. Deze zijn: de Startlening, de Solidaire lening, het Plan Jonge Zelfstandigen, Starteo, Optimeo, Business Angel+, Initio en Casheo. De eerste drie financieringsmiddelen zijn een vorm van microfinanciering, een microkrediet met professionele steun om de creatie van een eigen baan te financieren. Het is bij deze microfinanciering dat EROV fungeert als Erkend Steunpunt voor startende ondernemingen. EROV is hierbij de tussenpersoon om kredietaanvragen in te dienen bij het Participatiefonds. Deze leningen richten zich tot de uitkeringsgerechtigde volledige werklozen, de niet-werkende werkzoekenden ingeschreven sinds tenminste 3 maanden en de begunstigden van een wachtuitkering of een leefloon. De voordelen van deze steun zijn legio, in het bijzonder een lage interestvoet (4% en verlaagd naar 3% gedurende twee jaar indien begeleiding gebeurt door het steunpunt), achtergesteld t.o.v. andere schuldeisers bij eventuele faling en een uitgestelde kapitaalaflossing van 1 tot 3 jaar. Er is geen waarborg vereist. Naast de hulp bij het opstellen van deze kredietaanvraag voorziet EROV ook in een begeleiding van 18 maanden na de toekenning van het krediet. In 2010 onderzocht en/of behandelde EROV zes aanvragen.

Integrale kwaliteitszorg, arbeids- en productveiligheid en geïntegreerd personeelsbeheer in de kmo Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij kmo’s Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is vandaag de standaardaanpak voor kmo’s en detailhandel. Daarom wil EROV zoveel mogelijk bedrijven en detailhandels aansporen en aanzetten tot maatschappelijk verantwoord ondernemen. MVO is een proces waarbij een bedrijf streeft naar een evenwicht tussen financieel-economische resultaten, sociale belangen en het milieu. Dit zijn de drie P’s: Profit, People, Planet. Een belangrijk element bij MVO is het overleg en de dialoog met belanghebbenden, zoals personeel, klanten, leveranciers, de buurt, overheid, enz. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen startte daarom op 1 mei 2008 het project Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij KMO’s dat liep tot 30 juni 2010. In die periode begeleidde EROV 40 kmo’s in Oost-Vlaanderen bij de integratie van MVO in de bedrijfsvoering. Aan de hand van gesprekken en MVO-scans maakte EROV een bedrijfsanalyse. Deze scan geeft aan waar de bedrijfsvoering zou kunnen verbeteren op vlak van MVO. Dit resulteert in een overzicht van sterke en zwakke punten van de bedrijfsvoering vanuit duurzaam perspectief en een rapport met suggesties en opmerkingen. In totaal werden 40 MVO-scans afgenomen. Op basis van de resultaten van de MVO-scan werkte de EROV een actieplan uit. In dit actieplan worden initiatieven aangegeven om (meer) maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Voor de uitvoering van de MVO-acties konden kmo’s 50% subsidies bekomen met een maximum van 7.500 euro. Daarmee kon het bedrijf eigen personeel betalen of kon men zich laten begeleiden door een MVO-expert. Gedurende de projectperiode werden 29 MVO-acties uitgewerkt.

14

In de dagelijkse praktijk van het bedrijfsbeleid zijn kwaliteitsbeleid, veiligheidspolitiek en professioneel human resources management essentieel. EROV besteedt hieraan bijzondere aandacht en heeft in de loop van de jaren gerichte programma’s gerealiseerd. EROV wil de bedrijfsleiders op permanente basis sensibiliseren voor nieuwe beheerstechnieken die de kwaliteit van het ondernemerschap versterken, alsook de veiligheid en de gezondheid van management en personeel verhogen en verbeteren. Daarbij heeft EROV bijzondere aandacht voor het globale thema maatschappelijk verantwoord ondernemen, vandaag een standaardvereiste binnen het ondernemerschap.

Scherp: strategisch ict-beleid en erp in de kmo De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen startte op 16 december 2008 het project SCHERP, dat staat voor Strategisch ondernemerschap, Centrale bedrijfsprocessen, Hedendaags beleid door middel van ERP-implementatie. Het is een project in het kader van EFRO-doelstelling 2 Regionaal Concurrentievermogen en Werkgelegenheid. Via SCHERP, met oproepnummer 69, wil EROV de Oost-Vlaamse bedrijfsleiders van kmo’s en verantwoordelijken van organisaties sensibiliseren en ondersteunt hen op het domein van Enterprise Resource Planning (ERP) en strategisch ICT-beleid. Het project SCHERP richt zich tot Oost-Vlaamse kmo’s uit diverse sectoren, in het bijzonder tot de bedrijfsleiders en directe medewerkers, die alert willen inspelen op de toekomst en de meerwaarde inzien van een goede ICT-omgeving. Het project liep tot 15 december 2010, met de steun van het Agentschap Ondernemen, het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en de provincie Oost-Vlaanderen. Op 28 januari 2010 vond het tweede begeleidingscomité voor het project SCHERP plaats met vertegenwoordigers van EROV en EFRO. De conclusie van dit comité luidde als volgt: “ Het project SCHERP kent een gunstig verloop. Zowel inhoudelijk, administratief, financieel als communicatief. Op 30 juni 2010 diende EROV een aanvraag in tot verlenging van het huidige EFRO-project SCHERP, projectnummer 616. Het Comité van Toezicht besliste op 20 oktober 2010 tot verlenging van het project SCHERP tot 15 december 2012. ”

‘Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen bij KMO’s’, in het kader van de oproep Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, oproepronde 2008 met oproepnummer 47 - prioriteit 3 van het Europees Sociaal Fonds (ESF) wordt mee gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds, de Vlaamse Gemeenschap en het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen. Tot de doelgroep van dit project behoorden de kleine en middelgrote ondernemingen met minder dan 250 werknemers en waarvan de omzet niet groter was dan 50 miljoen euro of waarvan het jaarlijkse balanstotaal niet meer dan 43 miljoen euro bedroeg.

vorming en begeleiding

ICT: Informatie en Communicatie Technologie

De stuurgroep SCHERP vergaderde op 11 maart en 7 oktober 2010. In deze EROV-stuurgroep zetelen afgevaardigden van de provincie Oost-Vlaanderen, van het Agentschap Ondernemen en van KMO-IT, ICT-experten, academici van de UGent en de Hogeschool West-Vlaanderen en bedrijfsleiders.

ICT is een wezenlijk aspect binnen de werking van een bedrijf, instelling of organisatie. De snelle en voortdurende groei van Internet heeft dit proces alleen maar versneld. Voor kmo’s, socialprofitorganisaties en handelszaken is het niet eenvoudig om deze pijlsnelle evolutie te volgen, laat staan om daarin het kaf van het koren te scheiden. EROV levert daarom sinds 2003 een volgehouden inspanning om ICT-thema’s op de agenda van de Oost-Vlaamse kmo, socialprofitorganisatie en handelszaak te zetten, in de vorm van onderzoeken, seminaries, vorming en begeleiding.

EROV verspreidde in het voorjaar 2010 een sensibilisatiefolder op 5.500 exemplaren naar Oost-Vlaamse kmo’s uit diverse sectoren (5-100 werknemers, vennootschapsvorm NV en bvba). Deze folder verschafte inzicht in de begrippen ERP en CRM (Customer Relationship Management) en nodigde de kmo’s uit voor seminaries over deze concepten. De dynamische website, www.projectscherp.be, stelt relevante informatie over het project, de werking en de mogelijkheden ervan ter beschikking van kmo’s.

15

Op maandag 29 maart 2010 vond het seminarie CRM in de kmo plaats in het Huis van de economie te Gent. EROV stelde het project SCHERP voor. Verder waren er twee CRM-gerelateerde uiteenzettingen, namelijk over de weg naar CRM in de kmo en over hoe de klant centraal komt te staan. Daarna brachten de zaakvoerders van Upgrade Estate een praktijkgetuigenis over de CRM-ervaringen in hun Gentse kmo. Dit seminarie telde 33 aanwezigen. Op 27 april 2010 was het project SCHERP aanwezig op de KMO-IT dag 2010 in de Metropolis te Antwerpen. SCHERP gaf de aanwezige kmo’s tips bij het succesvol aanvatten van hun ICT-project. Op 3 mei 2010 organiseerde EROV het seminarie ERP in de kmo. De sprekers gaven uitleg over de weg die men moet afleggen bij het toepassen van ERP in de kmo en hoe ICT als investering naar de toekomst gezien moet worden. Op 23 juni 2010 vond een sessie Uw kmo optimaliseren met ICT plaats, waarop dieper werd ingegaan op hoe de ICT-strategie afstemmen op de bedrijfsstrategie. Het Agentschap Ondernemen lichtte voor de 12 aanwezigen de mogelijkheden van de KMO-portefeuille en het project Strategisch Ondernemen toe. Op 8 juli 2010 informeerde EROV kmo’s over e-commerce op de sessie Verhoog uw omzet via onlineverkoop. Negentien aanwezigen volgden deze uiteenzetting. Op 9 september 2010 volgden 28 aanwezigen de sessie Cloud computing: stroomlijn informatie en communicatie in uw kmo. Deze sessie ging in op de mogelijkheden van online kennis delen en online samenwerken. Op 22 september 2010 gaf EROV een uiteenzetting op het evenement Luisteren naar de KMO markt, bestemd voor de ICT-sector en georganiseerd door KMO-IT. In de uiteenzetting Kmo en geïntegreerd werken gaf EROV tips en advies aan ICT-leveranciers over hoe de kmo-markt reageert op geïntegreerde oplossingen. Het evenement lokte meer dan 150 aanwezigen. Op 14 oktober 2010 richtte EROV een vormingssessie in over het de juridische aspecten bij ICT: ICT en verbintenissen. 22 deelnemers volgden deze sessie. Op 21 oktober 2010 organiseerde EROV voor 28 aanwezigen de vormingssessie Klanten vinden, boeien en binden met een demonstratie van de kracht van onlinetechnieken om klanten aan te trekken en met de uitdaging om relaties met klanten op te bouwen en verder te ontwikkelen.

Op 28 oktober 2010 behandelde EROV open source ERP tijdens de vormingssessie Integreren van bedrijfsinformatie: open source ERP, een goed alternatief? De sprekers namen de 21 aanwezigen mee in de wereld van open source ERP en bespraken de voordelen voor kmo’s. Op 7 en 9 december 2010 werkte EROV mee aan de KMO-IT Inspiratiedagen te Gent en te Edegem. Deze KMO-IT Inspiratiedagen vormden een passend overgangsmoment na twee jaar SCHERP-werking en kondigden de verlenging aan van het EROV-initiatief SCHERP. 188 deelnemers volgende de inspiratiedagen. EROV werkte mee aan deze inspiratiedagen (programma, beurs en communicatie), waarop een kmo inspiratie kon opdoen om meer rendement te halen uit ICT. EROV verzorgde in de track ERP de workshop Geïntegreerd werken in de kmo: 10 praktische tips. Deze tips werden ook neergeschreven in de paper Strategisch ICTbeleid en ERP in de kmo: 10 tips uit de praktijk. Naast de seminaries, vormingssessies en andere activiteiten voorzag EROV met het project SCHERP ook in persoonlijke begeleiding. De begeleiding van de deelnemers van het vormingsen begeleidingsprogramma SCHERP 2009 liep verder in februari-maart 2010 met een maatgerichte toepassingsmodule ter plaatse in het bedrijf, om zo verder de opgedane kennis en informatie te implementeren in de eigen organisatie. De begeleiding werd zeer positief onthaald. Iedere kmo heeft een eigen werking, specifieke kenmerken en een bepaalde maturiteit op het vlak van ICT en bedrijfssoftware. De flexibele EROV-begeleiding speelde hierop in. Oost-Vlaamse kmo’s met de intentie om te investeren in ICT kregen persoonlijke begeleiding, zodat ze hun ICT-project goed voorbereid konden aanvatten. In de projectperiode, van 16 december 2008 tot 15 december 2010, werden in totaal 30 kmo’s persoonlijk begeleid. Het driemaandelijkse vakblad Flanders Network publiceerde in de editie april-juni 2010 een artikel over het EROV-project SCHERP en de mogelijkheden ervan voor Oost-Vlaamse kmo’s.

Tijdens de SCHERP-sessie ‘CRM in de kmo’ kregen de 33 aanwezigen uitleg over de weg naar een CRM in de kmo en over hoe de klant centraal komt te staan (29 maart 2010, Huis van de economie).

16


Managementondersteuning en -vorming in de socialprofitsector en de nonprofitsector

De socialprofitwerking van EROV in 2010 kaderde volledig in het project Social profit meets profit. Het doel van dit project is samenwerking en interactie tussen de socialprofitsector, de profitsector en de academische wereld stimuleren en faciliteren. Dit zorgt voor een win-win op vlak van management, eco-efficiëntie, ICT, maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO), creativiteit en innovatie. Om dit te bereiken, werden twee kennisplatformen opgericht: één rond innovatie en één rond eco-efficiëntie. Daarnaast werd een inspiratieplatform opgestart waarbij ondernemers uit de bedrijfswereld samenkomen met directie- of kaderleden uit de socialprofitsector. Ook de vormingsen begeleidingsprogramma’s, met de kennisoverdracht van concepten uit het bedrijfsmanagement naar de socialprofitsector en vice versa, passen in dit kader. In 2010 werden met andere woorden heel wat activiteiten ingericht die deze win-win tussen profit en social profit faciliteren. EROV realiseert dit project met de steun van het provinciebestuur OostVlaanderen en het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Het project ‘Social profit meets profit’ (met referentienummer 54) kadert in de EFRO - Doelstelling 2 Regionaal concurrentievermogen en werkgelegenheid. Het gaat om een project dat valt onder prioriteit 1 Kenniseconomie en Innovatie - oproep 3 Kennisdiffusie via samenwerking. Het project loopt van 1 april 2009 tot 31 maart 2011.

“ Op een aangename manier heel wat

informatie verkregen. De combinatie tussen theorie en uitwisseling is goud waard. ”

De ondersteuning van het ondernemerschap in de Oost-Vlaamse kmo zit vervat in de missie van EROV. Deze opdracht is niet beperkt tot de ondernemers in de profitsector. Ook directeurs en leidinggevenden uit de socialprofitsector zijn immers ondernemers. Deze ‘sociale ondernemers’ wensen weliswaar eerst en vooral maatschappelijke meerwaarde te creëren, maar daarnaast werken ze eveneens aan een financieel gezonde organisatie. Een efficiënt management van hun organisatie is daarom ook voor hen onontbeerlijk. Via studie, vorming en begeleiding en netwerking - ook met ondernemers uit de profitsector - ondersteunt en stimuleert EROV dit sociaal ondernemerschap. Een verdere professionalisering moet leiden tot een blijvende groei in de sector en een kwalitatief hoogstaande dienstverlening.

Stuurgroep en begeleidingscomité Voor het project Social profit meets profit installeerde EROV een stuurgroep. Op 1 oktober 2010 kwam deze stuurgroep voor de derde maal bijeen. De stuurgroep heeft een sterk adviserende rol die zorgt voor een stevige ondersteuning van de te nemen initiatieven. De stuurgroep, onder leiding van EROV, bevat vertegenwoordigers uit volgende belangengroepen: kmo-bedrijfsleiders, socialprofitorganisaties, het provinciebestuur Oost-Vlaanderen, de Vlaamse overheid (onder meer vertegenwoordigers van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling), experten uit relevante kenniscentra en academici. De expertise van de aanwezige stakeholders wordt ingezet om dit project tot een succes uit te bouwen. Op 29 maart 2010 vond het tweede begeleidingscomité voor het project Social profit meets profit plaats met vertegenwoordigers van EROV en EFRO. De conclusie van dit comité luidde als volgt: “ Het project Social profit meets profit kent een gunstig verloop. (…) Het project Social profit meets profit zal in 2010-2011 verder, via concrete acties en activiteiten, bijdragen tot de toenadering tussen de bedrijfswereld en de socialprofitsector. Naar mogelijke verlenging van het project toe, zijn heel wat denkpistes open. De grote interesse en aanwezigheid van bedrijven en socialprofitorganisaties op de activiteiten in het project opent perspectieven voor een verderzetting van de huidige activiteiten, gekoppeld aan nieuwe initiatieven. ” Om de resultaten uit dit project verder te kunnen verspreiden werd de domeinnaam www.socialprofitmeetsprofit.be aangekocht.

Luc Bulckaert, commercieel verantwoordelijke Nevelland vzw, Drongen

17

Verlenging van het EFRO-project ‘Social profit meets profit’ EROV diende een aanvraag in bij EFRO ter verlenging van het project ‘Social profit meets profit’. Het Comité van Toezicht van EFRO keurde dit project op 20 oktober 2010 goed. Het project 608 ‘Social profit meets profit’ (verlenging) zal lopen van 1 april 2011 tot 31 maart 2013 binnen de Doelstelling 2 Vlaanderen 2007-2013 - Prioriteit 1 Kenniseconomie & Innovatie. Doorheen dit project stimuleert EROV de samenwerking en ervaringsuitwisseling op vlak van management tussen de socialprofitsector, de bedrijfswereld en de academici en kenniscentra. Het project ondersteunt de verdere succesvolle EROV-werking met als thema ‘social profit meets profit’.

Vormings- en begeleidingsprogramma voor de socialprofitsector In 2010 werd het negende vormingsen begeleidingsprogramma voor de socialprofitsector afgewerkt en startte het tiende programma. Telkens namen 16 directie- en kaderleden uit 15 socialprofitorganisaties deel aan het programma, uitgebouwd volgens het succesvol EROV-concept, steunend op kennisoverdracht en vorming, uitwisseling van ervaringen, individuele begeleiding en netwerking. De deelnemende organisaties krijgen vorming gebundeld in zes modules, verspreid over acht volledige dagen, waarin relevante managementonderwerpen behandeld worden. In de voormiddag gaat de groep dieper in op theoretische concepten. In de namiddag volgt dan een workshop over wat in de voormiddag als theorie is aangereikt. De deelnemers behandelen een praktijkvoorbeeld en wisselen onderling ervaringen uit. De bedrijfskundig consulent van EROV begeleidt de deelnemers aan het programma individueel, eventueel in samenspraak met de peters. Deze laatste zijn bedrijfsleiders uit de profitsector en managers van grote sociale bedrijven, die een specifieke kennis en expertise opbouwden rond de materie die in de modules aan bod komt. De deelnemers wisselen voortdurend ervaringen uit onderling en met de lesgevers binnen de modules van het programma, maar ook met academici en de bedrijfswereld (onder meer via de VAKMO-werking), waardoor dit programma een meerwaarde creëert.

18

Gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter EROV, benadrukt het belang van de socialprofitsector tijdens de officiële opening van het tiende vormingsen begeleidingsprogramma voor de socialprofitsector (19 oktober 2010).

NEGENDE VORMINGS- EN BEGELEIDINGSPROGRAMMA VOOR DE SOCIALPROFITSECTOR In de eerste helft van 2010 werd het negende vormingsen begeleidingsprogramma afgewerkt en vonden de laatste vier sessies plaats: personeelsmanagement (12 januari 2010), ICT en business process management (11 februari 2010), commercieel denken en marketing (2 maart 2010) en op 25 maart 2010 de slotsessie met een workshop strategisch denken en een boeiend betoog over omgaan met verandering. Aanvullend op deze vormingssessies voerde EROV elf begeleidingen uit bij de deelnemende organisaties. Deze begeleidingen hadden betrekking op zeer diverse thema’s zoals: financiële analyse, werken aan klantentevredenheid, organisatiestructuur, strategisch management, human resources management, motiveren van personeel en kostprijscalculatie.

tiende VORMINGSEN BEGELEIDINGSPROGRAMMA VOOR DE SOCIALPROFITSECTOR Het tiende vormingsen begeleidingsprogramma startte op 19 oktober 2010. Dit programma startte op 19 oktober 2010 met een studienamiddag rond kennismanagement, gevolgd door een debat, die 46 aanwezigen telde, waarna er ruimte was voor debat. Na deze openingssessie richtte EROV in 2010 de volgende modules in: strategisch denken (28 oktober 2010), financiële analyse en rapportering (17 november 2010) en kostprijsberekening (10 december 2010). Yvan De Bie, directeur Ryhove (Gent), ontving de deelnemers voor de voorstelling van zijn praktijkverhaal. De overige modules vinden plaats in 2011.

Ervaringsuitwisseling en netwerking INSPIRATIEPLATFORM ‘SOCIAL PROFIT MEETS PROFIT’

PLATFORM ‘MANAGEMENT EN (ECO-)EFFICIËNTIE’

In het inspiratieplatform Social profit meets profit, komen bedrijfsleiders en socialprofitmanagers samen om over gerichte managementthema’s ervaringen uit te wisselen.

Het platform Management en (eco-)efficiëntie startte op 30 maart 2010 met de sessie Optimale, betaalbare dienstverlening. Meer doen met minder? Prof. dr. Marc De Vos, directeur van het Itinera Institute en professor aan de faculteit Rechtsgeleerdheid van de Universiteit Gent, analyseerde de uitdagingen voor de socialprofitsector in België. Daarna gaf prof. dr. Paul Gemmel, professor aan de Vlerick Leuven Gent Management School, aan hoe men hoge kwaliteit en kostenefficiëntie kan verzoenen. Hier waren 23 bedrijven op vertegenwoordigd. Op donderdag 22 april 2010 vond de tweede sessie in dit platform plaats: Lean Healthcare? Structureel op zoek naar verbeteringen. Sneller, beter, slimmer en efficiënter werken!?, waarbij de basisprincipes en -technieken van LEANmanagement werden aangereikt. LEAN is een managementstroming die vertrekt vanuit de behoeften van de klant en probeert om een uitmuntende klantentevredenheid te bereiken. Hiervoor moeten organisaties de beschikbare middelen zo optimaal mogelijk inzetten. Twintig bedrijven volgden deze uiteenzetting. Op 27 april 2010 werd een bedrijfsbezoek ingericht bij vleesproducent Breydel (Gavere). Na de verwelkoming werd in de bedrijfsfilm zowel het productieproces als het product zelf toegelicht. Vervolgens leidde zaakvoerder Ivan De Keyser de 40 aanwezige bedrijven rond in de bedrijfsproductieruimten, waarbij hij aandacht besteedde aan de milieuvriendelijke ingrepen en ecologische systemen.

Op 14 januari 2010 organiseerde EROV, als activiteit in dit inspiratieplatform, een bedrijfsbezoek aan NTGent. Gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter van EROV, verwelkomde de aanwezigen. Daarna legde zakelijk directeur Kurt Melens uit hoe hij bij NTGent socio-culturele en economische doelstellingen probeert te verzoenen. Hierbij waren 29 bedrijfsleiders, socialprofitmanagers en provincieraadsleden aanwezig. In de interactiegroep met als thema Projectmanagement op 11 maart 2010 kwamen volgende items aan bod: waarom projectmatig werken, inzicht in de projectlevenscyclus en de verschillende projectfasen, valkuilen en beste praktijken, hoe beheers ik tijd, budget en kwaliteit en werken met een projectteam: mogelijkheden en beperkingen. Hier waren 25 personen aanwezig, allen bedrijfsleiders of socialprofitmanagers. In het Waasland vonden bedrijfsbezoeken plaats op 8 juni 2010. Er werden twee bedrijven bezocht, één uit de reguliere economie — Qinetiq Space (Kruibeke) — en één uit de socialprofitsector: de Wase Werkplaats (Temse). Qinetiq Space bouwt satellieten en wetenschappelijke instrumenten voor de ruimtevaart, zoals de Proba-2 satelliet die momenteel rond de aarde cirkelt en de zon observeert. Zeventig medewerkers leveren er grensverleggend werk op topniveau. Daarna bezochten de deelnemers de Wase Werkplaats, een OostVlaamse beschutte werkplaats die mensen met een handicap tewerkstelt. Zo’n 500 mensen zetten zich iedere dag in om kwalitatief hoogstaand werk af te leveren, onder andere in het verwerken van gekoelde voeding zoals pralines. Ook voor montagewerk, verpakken van goederen en groenonderhoud kunnen bedrijven er terecht. Op deze namiddag waren 28 personen aanwezig, zowel bedrijfsleiders en socialprofitmanagers, als provincieraadsleden.

PLATFORM ‘MANAGEMENT EN CREATIVITEIT’ Het platform Management en creativiteit startte in 2010. Op woensdag 8 december schetste de spreker voor 23 bedrijfsleiders en socialprofitmanagers de steeds complexer wordende omgeving en gaf hij aan hoe je hier als manager succesvol mee om kan gaan. Hij had het over de rol die leidinggevenden moeten opnemen om tot een lerende organisatie te komen.

“ Het uitgebalanceerde programma

zorgt ervoor dat je stilstaat en nadenkt over de eigen organisatie. De gedreven en grondige aanpak van diverse managementtopics is sterk verrijkend. ”

Hilde Debusseré, administratief directeur Familiehulp, Gent

Ervaringsuitwisseling en netwerking tijdens de interactiegroep ‘Optimale, betaalbare dienstverlening. Meer doen met minder’ (30 maart 2010).

19

Studie en onderzoek

STUDIENAMIDDAG ‘SOCIAL PROFIT: ACTUELE MANAGEMENTUITDAGINGEN’ Op 24 juni 2010 organiseerde EROV de studienamiddag Social profit: actuele managementuitdagingen. Eerste gedeputeerde Alexander Vercamer verwelkomde de 55 directie- en kaderleden uit de socialprofitsector. In een plenaire sessie werd het belang aan van interne communicatie bij het beïnvloeden van de relatie tussen vertrouwen en leiderschap behandeld. Daarna kregen de aanwezigen de keuze tussen verschillende workshops met als onderwerpen: > > > >

hoe kan men als leidinggevende in de eigen organisatie op zoek kan gaan naar eco-efficiënte ingrepen. Hoe beïnvloedt men het energieverbruik in de infrastructuur, of het afvalbeheer? Welke subsidies zijn hiervoor beschikbaar? het managen van teams en wat men kan leren van de team-spirit bij straatkinderen in de derde wereld. praktische tips rond externe communicatie. Het opbouwen van een goed imago wordt namelijk steeds belangrijker in de socialprofitsector. de mogelijke synergie uit samenwerking, schaalvergroting als uitdaging en met oog voor de valkuilen.

Tijdens het slotwoord door Daniël De Steur, directeur EROV, werden ook de getuigschriften uitgereikt aan de deelnemers die het negende vormingsen begeleidingsprogramma voor de socialprofitsector met succes hebben afgerond.

VAKMO-WERKING De deelnemers die het socialprofitprogramma succesvol beëindigd hebben, worden opgenomen in VAKMO, de alumni-vereniging van EROV voor kmo en social profit. Deze ‘sociale ondernemers’ worden dan ook uitgenodigd op de - in samenwerking met VAKMO - georganiseerde netwerkactiviteiten, zoals de nieuwjaarsreceptie en thematische seminaries. De jaarlijkse VAKMO-dag, dit jaar op 8 oktober, stond in het teken van het thema Social profit meets profit. Eerst bezocht de groep van 42 bedrijfsleiders en socialprofitmanagers Buurtslagers. Geert Ally, bedrijfsleider Buurtslagers (Aalter), had het over ondernemerschap, sociale doelstellingen en ecologie. Daarna ontving het gemeentebestuur van Aalter VAKMO, waarna ook Eneco zijn activiteiten voorstelde. Eneco realiseert samen met het gemeentebestuur een biogascentrale die groene stroom opwekt. Gedeputeerde Jozef Dauwe verzorgde hier het welkomstwoord.

Er werd een bijdrage geleverd aan het boek Economische Raad voor Oost-Vlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht dat naar aanleiding van 55 jaar EROV werd uitgegeven. Hiervoor werkte EROV samen met prof. dr. Aimé Heene, vakgroep Management, Innovatie en Ondernemerschap, Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Universiteit Gent, en prof. dr. Alex Vanderstraeten, docent aan de Hogeschool Gent en eveneens verbonden aan de vakgroep Management, Innovatie en Ondernemerschap. Daarnaast werden ook gesprekken gevoerd met diverse mensen uit het praktijkveld. Deze bijdrage beschrijft een aantal belangrijke tendensen in de socialprofitsector en kreeg als titel Ontwikkelingen van en in de socialprofitsector. Een vooruitblik. Daarnaast werd de Engelstalige paper Management Development in Social Profit Organisations and SMEs: Bridging the Gap ingediend en aanvaard voor de ISBE-conference ISBE XXXIII - Looking to the Future: Economic and Social Regeneration through Entrepreneurial Activity, London November 3-4, 2010. Dit studiewerk bouwt voort op de bevindingen uit het project Social profit meets profit en op de studie Social Entrepreneurship: Management Development and Good Governance in East-Flanders, Belgium. Overview and Challenges die in 2009 werd voorgesteld. De paper werd op 4 november 2010 voorgesteld aan een ruim internationaal publiek op de conferentie te Londen.

School voor Social Profit Management Binnen de werking van de School voor Social Profit Management, ondernemen de Hogeschool Gent, de Universiteit Gent en EROV acties die de verdere ontwikkeling van de socialprofitsector stimuleren. De jarenlange ervaring en contacten met de Oost-Vlaamse socialprofitsector worden aangewend om de School voor Social Profit Management actief te ondersteunen. EROV zal hierbij mee vorm geven aan de wisselwerking tussen de deelnemers, studenten en het praktijkveld. De School voor Social Profit Management werd opgericht in partnerschap tussen EROV en de Hogeschool Gent op 13 december 2007. In 2008 trad ook de Universiteit Gent toe.

“ Boeiend programma met een zeer

brede kijk op management en toch met de mogelijkheid om concreet met managementitems aan de slag te gaan. ” Dirk Remy, algemeen directeur Centrum voor Algemeen Welzijnswerk Visserij, Gent

20


Organisatie van en deelname aan promotieacties voor Oost-Vlaamse producten in de sector voeding en drank

Sinds 1994 organiseert EROV diverse initiatieven waarbij de Oost-Vlaamse streekproducten gepromoot worden met tal van acties. Het betreft initiatieven die in het kader van de imagovorming en –ondersteuning van sectoren worden uitgewerkt.

Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten In 2010 werkte EROV verder aan de promotie van Oost-Vlaamse streekproducten en het Groot Vleeshuis als promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten, via publicaties en marketingacties voor het grote publiek, verenigingen en bedrijven. Dit verliep via diverse kanalen zoals brochures in hotels en toeristische diensten, aanwezigheid op evenementen, persoonlijke prospectie ... Het Groot Vleeshuis vormde ook het kader voor verschillende gratis toegankelijke tentoonstellingen.

Publicaties. Via adRem realiseerde EROV een folder over het Groot Vleeshuis met een oplage van 3000 stuks, die bij de eindejaarspakketten werden gevoegd. Het Groot Vleeshuis is tevens opgenomen in de toeristische brochures van de stad Gent en van Toerisme Oost-Vlaanderen.

hal. De combinatie van kleuren, geuren en smaken zorgden voor een zintuigelijke totaalbeleving. Gedurende de Floraliën was het Groot Vleeshuis dagelijks open van 10 tot 18 uur (14 tot 30 april). In de periode van de Gentse Feesten (17-26 juli), bleef het Groot Vleeshuis extra (lang) open om de vele bezoekers kennis te laten maken met Oost-Vlaamse streekproducten. Er was eveneens een kraam met Gandaham- en kaaskroketten. Vanzelfsprekend stond ook de Gentse waterzooi op de menukaart. Gedurende het weekend en op 21 juli was het Groot Vleeshuis open van 11 tot 3 uur en op de weekdagen van 13 tot 2 uur. Op 19, 20, 22 en 23 juli zorgde een jazzband voor live-muziek tussen 14 en 18 uur.

Marketingacties. Marketingacties brachten de Oost-Vlaamse streekproducten het hele jaar door onder de aandacht van bedrijven en consumenten. Zo lanceerde het Groot Vleeshuis speciale pakketten als eindejaarscadeau en voor Secretaressedag. Het Groot Vleeshuis organiseerde in 2010 speciale acties ter gelegenheid van feesten en evenementen. In de periode van Valentijn, op Moederdag en op Vaderdag werden arrangementen samengesteld. Vanaf Valentijn tot eind februari kon de bezoeker kiezen voor een Valentijnsmenu of voor een groot ontbijt voor de prijs van een klein. Met Moederdag (9 mei) was er het Moederdagmenu en het Moederdagpakket. Op Vaderdag (13 juni) was er een combinatie van een Vaderdagbrunch met een gratis ticket voor een boottocht op de Gentse binnenwateren voor alle ingeschrevenen. Op 28 maart organiseerde het Groot Vleeshuis de Lentemarkt. Elf kramen met Oost-Vlaamse streekproducten presenteerden proevertjes aan de bezoekers. Wie die dag een ontbijt nam in het Groot Vleeshuis of het speciale Lentemenu koos, kreeg een aperitief van het huis aangeboden. Tijdens de Gentse Floraliën was het Groot Vleeshuis versierd met zeven bloemenzuilen met Gentse Azalea’s, wat in het middeleeuwse kader een feeërieke sfeer creëerde; een waterval van kleuren midden de overvloed aan overheerlijke Oost-Vlaamse streekproducten. Ook hortensia’s versierden de

Het Groot Vleeshuis, promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten, attractiever dan ooit. Ook voor kinderen (Sinterklaas bezoekt Groot Vleeshuis op 20 november 2010).

21

Op 25 september gaf UNIZO samen met EROV het officiële startschot van de Dag van de Klant in het Groot Vleeshuis. De aanwezige Oost-Vlaamse detailhandelaars kregen ook een stevig Oost-Vlaams ontbijt aangeboden. In de Week van de Smaak, organiseerde het Groot Vleeshuis op 19 november gratis kooksessies met Oost-Vlaamse streekproducten. Ook de intrede van de Sint in Gent op 20 november werd gevierd in het Groot Vleeshuis samen met 195 kinderen die een tekening hadden ingekleurd en ingezonden. Na afloop kregen ze een zakje met Oost-Vlaams lekkers mee.

Tentoonstellingen. Door de centrale ligging en het prachtig middeleeuws kader biedt het Groot Vleeshuis een uniek platform voor culturele programma’s. De locatie is gratis ter beschikking. In 2010 werden een hele reeks tentoonstellingen ingericht: Karen De Rycke, fototentoonstelling (7-21 maart); het Gents Openluchtatelier met tekeningen, schilderijen en beeldhouwwerken (24 april tot 2 mei); Martin Vanden Hende, fototentoonstelling met portretten uit Bulgarije en de dierenwereld (4 juni tot 11 juli), Kunst in de Vallei, groepering uit Merelbeke, tentoonstelling van schilderijen met verschillende thema’s (24 augustus tot 12 september), Artevelde Hogeschool, studenten uit de grafische vormgeving met zeefdrukken ‘mens en gebouw’ (19 november tot einde 2010).

Ontwikkeling van promotieacties en imagovorming OOST-VLAAMSE STREEKPRODUCTEN OP ACCENTA De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen nam voor de zeventiende maal deel met een groepsstand met OostVlaamse streekproducten op Accenta 2010 in Flanders Expo van 11 tot 19 september. Op de groepsstand van 270 m² was er 100 m² voorbehouden voor het verbruikersterras. De toog met Oost-Vlaamse streekbieren en frisdranken werd aangevuld met een O’de Flander druppelkot. Elke dag was er een jeneverstokerij die het druppelkot uitbaatte waar bezoekers Oost-Vlaamse graanjenevers konden proeven voor slechts 1 euro. Men kon niet alleen Oost-Vlaamse streekproducten kopen, maar ze ook eerst proeven met het gebruikelijke bonnetjessysteem. Op zondag 12 september nodigde EROV alle leden van zijn netwerk uit voor een receptie met Oost-Vlaamse streekproducten. Tijdens deze editie maakte EROV ook promotie voor de Gentse Azalea, eveneens een Oost-Vlaams streekproduct. Een megavogelkooi met een reuzenpot vol bloeiende Gentse mini-azalea’s – Belfleurkens – van het bedrijf Kris Floré fleurde de stand op. Op 16 september ging ook het netwerkevenement van het EROV-seminarie voor het Adviesplatform Detailhandel door. Op dit evenement presenteerde EROV de derde editie van het jaarlijks rapport KMO en zelfstandig ondernemen in OostVlaanderen.

22

SUBSIDIËRING VAN PROMOTIEACTIVITEITEN VOOR OOST-VLAAMSE STREEKPRODUCTEN Met het provinciaal reglement Subsidiëring promotieactiviteiten streekproducten worden initiatieven ondersteund, die Oost-Vlaamse streekproducten promoten. Tot deze subsidieerbare producten behoren streekproducten uit tuinbouw, voedingsproductie, fabricatie van meubelen of textiel- en kledingnijverheid. In het budgetjaar 2010 werden 25 aanvraagdossiers positief geadviseerd voor een betoelaging. In overeenstemming met het reglement kan per dossier 50% worden betoelaagd met een maximum van € 1.850 per dossier. Voor een initiatief waarbij meerdere sectoren elkaar promotioneel versterken, ligt het maximum percentage hoger, namelijk op 60% (met een maximum van € 2.220 per dossier). Die 25 dossiers samen konden voor maximaal € 29.683 betoelaagd worden. De totale subsidie voor 2010 was echter geplafonneerd op 24.800 euro. Dit betekent dat voor elk aanvraagdossier een pro rata vermindering van zestien procent werd toegepast.

DAG VAN DE ECHTE SMAAK Op 16 september 2010 organiseerde EROV in een volledige zijhal van Flanders Expo te Gent de Dag van de echte Smaak: een innovatieve streekproducten-smaakbeurs binnen de jaarbeurs Accenta. Op één dag was een staalkaart te zien van de Vlaamse en Nederlandse top 50 van de hoeve- en streekproducten. Regionaal karakter, kleinschalige verspreiding, geringe marktbekendheid, innovatief element en een product hebben waar een verhaal achter steekt, waren de beslissende selectiecriteria voor deelname aan deze ‘Dag van de echte Smaak’. De smaakbeurs richtte zich zowel tot de professionele keukens als tot andere geïnteresseerden die op zoek waren naar nieuwe en interessante producten. In de voormiddag was er een B2B evenement (producenten en horeca) en vanaf 12 uur kon het grote publiek kennismaken met het aanbod van innovatieve streekproducten en kookdemonstraties volgen op basis van de aanwezige streekproducten. Deze dag werd ondersteund door Accenta, met o.m. een promotionele inlassing in het Accenta-plan, verspreid op 400.000 exemplaren. De eerste aankondiging van de ‘Dag van de echte Smaak’ verscheen in het magazine Smaak (editie april), dat eveneens deelnam aan de beurs met een infostand. De 50 aanwezige standhouders kwamen uit verschillende provincies: 25 uit Oost-Vlaanderen, elf uit West-Vlaanderen, acht uit Limburg, drie uit Vlaams-Brabant en drie uit Maastricht. EROV richtte deze ‘Dag van de echte Smaak’ in binnen het project Groeikans — Grensoverschrijdend ruraal ondernemerschap—economische impulsen geven is kansrijk voor het platteland dat werd ingediend binnen Interreg IV a grensregio Vlaanderen-Nederland door coördinator Centrale van Landelijke gilden vzw. Het project startte op 1 april 2009 en gaat door tot 31 maart 2012. Het project is een grensregiobreed samenwerkingsverband waarin 25 partners, waaronder EROV, participeren. EROV spitst zich vooral toe op de bijdragen tot de verbetering van afzet- en distributiesystemen.

SMAAKKLASSEN ALS HEFBOOM VOOR INNOVATIE BIJ KMO’S UIT DE VOEDINGSSECTOR Het project Smaakklassen als hefboom voor innovatie bij KMO’s uit de voedingssector, met projectnummer IVA-VLANED-1.40, werd goedgekeurd op 31 maart 2010 en loopt van 1 april 2010 tot 31 maart 2013 binnen Interreg IV A – programma Grensregio Vlaanderen-Nederland. EROV treedt op als projectverantwoordelijke en heeft als projectpartners de Universiteit Gent, Faculteit Bio-Ingenieurswetenschappen, Vakgroep Landbouweconomie en Vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit, KATHO campus Roeselare - Expertisecentrum Voeding en campus Tielt - Departement Lerarenopleiding, REO Veiling en IVN Consulentschap Zeeland (Vereniging voor natuur- en milieueducatie). Naast de interne projectpartners zijn ook externe partners betrokken bij de uitvoering van het project. Externe partners zijn o.a. Zeeuwse Milieufederatie, Centrum Informatieve Spelen, RESOC/SERR Midden-WestVlaanderen, Flanders’FOOD, enz. Het is een economisch project dat zich richt tot kmo’s uit de voedingssector in West-Vlaanderen, Oost-Vlaanderen en Zeeland. De voedingsindustrie wordt beïnvloed door verschillende trends, zoals gezondheid, regionalisering, traditie en culturele identiteit. Gezien hun kleinschalige, regionaal geënte structuur, zijn kmo’s uit de voedingssector uitstekend geplaatst om hierop in te spelen. Ze beschikken echter vaak niet over de nodige kennis van zaken om deze trends te vertalen naar mogelijkheden tot innovatie of ze hebben niet voldoende middelen om vanuit een innovatief idee, ontsproten uit een bepaalde trend, daadwerkelijk tot innovatie en marktuitbreiding te komen. De kmo’s worden gestimuleerd tot meer innovaties om voedingstrends zoals gezondheid, regionalisering, traditie en culturele identiteit te vertalen naar mogelijkheden tot innovatie en marktuitbreiding. Daarnaast wordt de voedingsindustrie geconfronteerd met een belangrijke maatschappelijke tendens, m.n. de voedingsproblematiek. Deze problematiek speelt zich af op drie domeinen en heeft vooral zijn invloed bij kinderen. Ten eerste, is er de nood aan evenwichtige voeding en een evenwichtig voedingspatroon. Het voedingspatroon van kinderen is vaak gekenmerkt door een te grote inname van vet, verzadigde vetzuren en toegevoegde suikers en een te lage inname van voedingsvezels, micronutriënten en meervoudige koolhydraten (groenten, fruit en calcium). Ten tweede is er een trend van smaakvervlakking. Het smaakpallet van kinderen is vaak beperkt, met veelal een specifieke, eenzijdige smaakvoorkeur voor zoute en zoete producten.

Officiële start van het Interregproject Smaakklassen te Schoonaerde op 8 oktober 2010. Leerlingen van GBS De Klinker leggen onder het goedkeurend oog van gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter van EROV, een smaaktest af.

Ten derde, is er een beperkte bekendheid en consumptie van streekgebonden producten en streekeigen bereidingswijzen bij kinderen en ouders. Ondanks verschillende inspanningen om streekproducten en -gerechten bij het grote publiek te promoten, blijken de kinderen een moeilijk bereikbare doelgroep te vormen. Om de voedingsproblematiek bij kinderen aan te pakken werd het concept smaakklassen ontwikkeld. Naar analogie met de succesvolle bos-, stad-, zee- of plattelandsklassen zullen 1000 kinderen tussen 10 en 14 jaar uit Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland op smaakklas gaan. Tijdens een driedaagse smaakklas krijgen kinderen praktisch en theoretisch onderricht over gezonde, evenwichtige en streekgebonden voeding. Kinderen kunnen tijdens de grensoverschrijdende smaakklas kennismaken met streekproducten en voedingsgewoonten uit andere regio’s. Op 14 juli 2010 vond de startvergadering van het project ‘Smaakklassen als hefboom voor innovatie bij KMO’s uit de voedingssector’ plaats in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten, te Gent. Op de startvergadering werden de interne projectpartners en de afgevaardigden van de subsidiërende overheden uitgenodigd. Volgende punten werden behandeld: de projectvoorstelling, de voorstelling van de interne projectpartners, info over de financiële en inhoudelijke rapportering, plan van aanpak per takenpakket en timing, samenstelling van de stuurgroep en oprichting werkgroepen. Op 31 augustus 2010 werd vergaderd met de werkgroep Communicatie, de werkgroep Innovatietraject en de werkgroep Smaakklassen. Op 6 oktober 2010 volgde de werkgroep Smaakklassen in Goes een introductieworkshop Smaaklessen. Smaaklessen is een programma van het Nederlands ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit dat al vijf jaar loopt. Dit lesprogramma over eten, smaak en voedselbeleving is ontwikkeld voor het basisonderwijs. Op 8 oktober 2010 vond de eerste officiële stuurgroepvergadering plaats, gevolgd door een persconferentie in de gemeentelijke basisschool De Klinker te Schoonaarde (Dendermonde). Tijdens de persconferentie werden de doelstellingen en activiteiten van het project Smaakklassen toegelicht, gevolgd door een kook- en smaaksessie voor kinderen van het vijfde leerjaar. De persbelangstelling was groot, zowel van de schrijvende als beeldende pers. Smaakklassen was een nieuwsitem in het VRT-journaal (middageditie) en kwam aan bod op Omroep Zeeland en Radio 2. Op 14 oktober 2010 bracht de werkgroep Smaakklassen een bezoek aan de sla-je-slagdag in REO Veiling in Roeselare. Schoolkinderen uit het vijfde en het zesde leerjaar werden gedurende één dag ondergedompeld in de West-Vlaamse tuinbouwsector. Tijdens het educatief dagprogramma bezochten ze de REO Veiling en een tuinbouwbedrijf in de buurt. Na een rondleiding op de REO Veiling gingen de kinderen aan de slag tijdens een kookworkshop in de modulaire keuken. Zo maakten de jongeren op een speelse manier kennis met de kwaliteitsgerichte teelt van Flandria-groenten en het verhandelen ervan op de REO Veiling.

UGent, partner in het project, organiseerde deze smaaktest. Op de achtergrond Marten Wiersma, gedeputeerde provinciebestuur Zeeland.

23

Ondersteuning van externe initiatieven Vanuit instellingen en verenigingen komen diverse vragen naar ondersteuning van nieuwe of bestaande initiatieven met Oost-Vlaamse streekproducten, zoals advies bij de organisatie van markten met streekproducten, sneukeltoeren (die al dan niet betoelaagd worden door het reglement ter promotie van streekproducten), recepties, enz. EROV nam deel aan meerdere activiteiten.

OPENDEURDAG TUINBOUWSCHOOL MELLE Tijdens de Opendeurdag Tuinbouwschool Melle op 28 juni verzorgde EROV een stand van het Groot Vleeshuis en was er aanwezig met een promostand voor Op de Siertoer.

Z6S-DAAGSE VLAANDEREN-GENT Sinds 2006 heeft EROV een overeenkomst met de z6s-daagse Vlaanderen-Gent om de Oost-Vlaamse streekproducten op dit groot evenement in de kijker te plaatsen. Aan de 70ste editie van 23 tot 28 november 2010 in het Gentse Kuipke werd de Gentse Azalea gepromoot op de staantafels van het VIP-café. De winnaars van de verschillende disciplines kregen een boeket Oost-Vlaamse snijbloemen en voor de Grote Prijs EROV waren er pakketten met streekproducten uit het Groot Vleeshuis.

VLAAMSE STREEKPRODUCTEN VZW EROV zetelt in de stuurgroep streekproducten van de adviesgroep Biologische landbouwproducten, hoeve- en streekproducten. Vergaderingen van de werkgroep vonden plaats op 19 januari, 30 maart, 17 juni en 21 september 2010. Thans zijn al 121 producten als Vlaams streekproduct erkend, waarvan 27 Oost-Vlaamse. Er zijn ook zes Europese erkenningen waaronder de Geraardsbergse mattentaart, de OostVlaamse graanjenever O’de Flander en de Gentse Azalea met een beschermde geografische aanduiding.

Begeleiding van en samenwerking tussen ondernemingen in de sector van de Oost-Vlaamse graanjenever De Orde van de Oost-Vlaamse Meester-Distillateurs bundelt de krachten van elf Oost-Vlaamse jeneverproducenten en zet zich sinds 1990 in voor de erkenning van de verschillende Oost-Vlaamse graanjenevers. Deze erkenning is er op Belgisch niveau en op Europees vlak, maar wordt eveneens nagestreefd bij de consument met het kwaliteits- en herkomstlabel O’de Flander, dat staat voor een authentieke en kwaliteitsvolle Oost-Vlaamse graanjenever. Het secretariaat van de vzw is gevestigd bij EROV. De statutaire Algemene Vergadering van de

24

Orde van de Oost-Vlaamse Meester-Distillateurs vzw werd gehouden op 26 januari in het Groot Vleeshuis. De Raad van Bestuur vergaderde op 26 januari, 3 juni en 28 oktober.

INRICHTING ZESDE CURSUS JENEVERKENNER De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen en Syntra Midden-Vlaanderen organiseerden, in samenwerking met de Orde van de Oost-Vlaamse Meester-Distillateurs en de Vlaamse Wijnacademie, in het voorjaar van 2010 de zesde cursus Jeneverkenner. Er werden vijf sessies gegeven met aansluitend een proef voor de deelnemers die alle sessies bijwoonden. Er namen in totaal vijftien personen deel aan deze cursus Jeneverkenner. Zij legden met succes de proef af die bestaat uit een theoretisch en een praktisch deel. De uitreiking van de certificaten zal gebeuren tijdens een bijzonder Kapittel na de algemene vergadering op 18 januari 2011. De totale groep cursisten bestaat thans uit 106 enthousiaste ambassadeurs voor de graanjenever. Zij worden op de hoogte gehouden van alle O’de Flander activiteiten.

DEELNAME O’DE FLANDER AAN EROV-STAND OP ACCENTA Er werd van 12 tot 20 september deelgenomen aan de groepsstand die EROV op Accenta inrichtte voor de promotie van Oost-Vlaamse streekproducten. Het O’de Flander druppelkot werd er opgesteld en door de verschillende leden-producenten uitgebaat. Aan de hand van het bonnetjessysteem kon geproefd worden.

DEELNAME AAN EUROPADAG EROV werkte mee aan de Europadag die de provincie Oost-Vlaanderen organiseerde op 25 september op de Huysmanshoeve te Eeklo. De coördinatie van deze Europadag gebeurde door de dienst Economie, Europese en Internationale samenwerking van de provincie OostVlaanderen, in nauwe samenwerking met het Plattelandscentrum Meetjesland. Eén van de thema’s was Smullen van en met Europa, met specifieke aandacht voor de Oost-Vlaamse streekproducten die door Europa erkend zijn (Gentse Azalea, Geraardsbergse mattentaarten, O’de Flander Oost-Vlaamse graanjenever). EROV was aanwezig met het O’de Flander druppelkot.

TWINTIGSTE KAPITTEL VAN DE ORDE: FEESTEDITIE Het twintigste Kapittel van de Orde van de Oost-Vlaamse Meester-Distillateurs vond plaats op zondag 21 november 2010 in Flanders Expo. Dit feestkapittel stond in het teken van twintig jaar O’de Flander. De geografische erkenning van O’de Flander, sinds 1998 een feit op Vlaams niveau, is op Europees vlak een feit sinds december 2007. De orde zal deze erkenning voortaan communiceren via het officiële Europese logo van Beschermde Geografische Aanduiding. Tijdens deze feesteditie legden acht postulanten, na het proeven van de O’de Flander, de eed af ter promotie van de Oost-Vlaamse graanjenever O’de Flander.


Ondersteunen van het ondernemerschap en ondersteuning van het imago in de sierteeltsector

Binnen de sierteeltsector biedt EROV ondersteuning aan het ondernemerschap via studiewerk, vormingsen begeleidingsprogramma’s en infoavonden. Daarnaast ondersteunt EROV ook actief het imago van de sector via promotionele acties zoals Op de Siertoer en Op de Siertoer 4 Kids, resp. gericht naar het brede publiek en naar kinderen in klasverband. De stuurgroep Sierteelt, het belangrijkste overlegplatform van de sector, begeleidt mee het actieprogramma sierteelt.

Stuurgroep Sierteelt

ZESTIENDE EDITIE ‘OP DE SIERTOER: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN’

De stuurgroep Sierteelt als overlegplatform laat EROV toe om georganiseerd samen te werken met de beroeps- en andere organisaties uit de sector. In deze stuurgroep zetelen naast EROV ook het provinciebestuur Oost-Vlaanderen, het Algemeen Verbond voor Belgische Siertelers en Groenvoorzieners (AVBS), de Vlaamse Tuinbouw Unie (VTU), de Nationale Vereniging van Exporteurs en Handelaars in Sierteeltproducten vzw (NAVEX), de dienst Onderzoek en Ontwikkeling Sierteelt van de Vlaamse Gemeenschap, het Vlaams Milieuplan Sierteelt (VMS), het Proefcentrum voor Sierteelt (PCS), de Universiteit Gent, het Vlaams Centrum voor Agroen Visserijmarketing (VLAM) en de Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde (Gentse Floraliën). De stuurgroep Sierteelt kwam in 2010 samen op 21 januari, 1 april en op 11 oktober.

Op zondag 19 september organiseerde EROV in samenwerking met VLAM en met de medewerking van andere Vlaamse provincies de zestiende editie van Op de Siertoer. Tijdens Op de Siertoer, met als thema Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen stelden 29 bedrijven, onderzoekscentra en tuinbouwscholen in Vlaanderen, waarvan 17 in OostVlaanderen, hun serres en kwekerijen open voor het brede publiek. Op dit evenement richtte EROV een wedstrijd in waaraan meer dan 700 mensen deelnamen. Om de wedstrijdvragen correct te kunnen oplossen, moesten de deelnemers aan de wedstrijd minstens twee verschillende bedrijven bezoeken.

Ondersteunen van het imago in de sierteeltsector Via verschillende acties ondersteunt EROV het imago van de sector als geheel, de bedrijven en producten. Zo organiseert EROV jaarlijks de publieksevenementen Op de Siertoer en Op de Siertoer 4 Kids. In het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten, staat de sector permanent mee in de kijker, met als uithangbord de Gentse Azalea. Ook via het reglement Subsidiëring promotieactiviteiten streekproducten wordt het gecombineerd promoten van Oost-Vlaamse streekproducten - zoals sierteelt met voeding en drank – gestimuleerd.

Een aantal deelnemende bedrijven hielden tijdens deze dag een plantenverkoop ten voordele van het Kinderkankerfonds vzw. Op die manier werd voor dit goed doel 6467 euro ingezameld. Sinds 2008 legt EROV voor Op de Siertoer het accent op maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO). Gezien dit thema vond de persconferentie van Op de Siertoer plaats op het azaleabedrijf bedrijf ID’Flor te Moerbeke op 1 september 2010. EROV bouwde het thema en de persconferentie uit in samenwerking met Vlaams Milieuplan Sierteelt (VMS). Zowel EROV als VMS streven immers naar een duurzame sierteeltsector en werken op regelmatig basis samen. ID’Flor is het tweede Belgische sierteeltbedrijf dat het Fair Flowers Fair Plants keurmerk behaalde (FFP). Dit label staat voor sierteeltproducten die mensvriendelijk én milieuvriendelijk opgekweekt zijn. Het bedrijf ontving in september 2010 dit FFP-label en vorig jaar behaalde het bedrijf ook al het MPSGAP-label, dat veilige, duurzaam geteelde, kwalitatief goede en traceerbare producten garandeert.

25

Op de Siertoer wil het brede publiek laten kennismaken met het professionalisme van onze Vlaamse sierteelten boomkwekerijsector qua kwaliteit van producten en management en de consument wijzen op de inspanningen van de sierteeltbedrijven voor het milieu, voor een duurzame sierteelt. De bedrijven tonen dat in Vlaanderen en in het bijzonder in Oost-Vlaanderen de sierteelt een belangrijke plaats inneemt. Op zijn beurt leert het sierteeltbedrijf de eindconsument kennen, vergroot het zijn naamsbekendheid en gaat het in dialoog met zijn naaste omgeving.

Dit initiatief van EROV, dat in samenwerking met VLAM wordt gecoördineerd en de medewerking van de Vlaamse provincies krijgt, laat kinderen op een speelse manier kennismaken met de sierteeltsector. Met Op de Siertoer 4 Kids wil EROV leerlingen van de derde graad (11-12-jarigen) kennis laten maken met de sierteeltsector. Het initiatief wordt educatief ondersteund met leerboekjes voor het vijfde en het zesde leerjaar alsook posters, de Green Five-borden en de website www.opdesiertoer4kids.be. Het materiaal is aangepast aan het niveau van de leerlingen. Zowel voor, tijdens als na Op de Siertoer 4 Kids kan er gewerkt worden rond dit thema.

Op de Siertoer is niet zomaar een opendeurdag. Bedrijfsleiders geven namelijk rondleidingen in hun serres, op hun kwekerijen. Ze geven toelichting over managementaspecten, productiefactoren, ecologische aspecten,… en dit in interactie met de bezoekers en binnen het thema. Op de website, www.opdesiertoer.be, staan alle deelnemende bedrijven met hun bedrijfsfiche vermeld.

Tijdens Op de Siertoer 4 Kids geeft de bedrijfsleider de jongeren een rondleiding doorheen het bedrijf aan de hand van de Green Five, de vijf basiselementen voor planten (water, licht, lucht, aarde en warmte). Die rondleiding is interactief: leerlingen stellen rechtstreeks vragen aan bedrijfsleiders en werknemers. Vervolgens steken de leerlingen zelf de handen uit de mouwen, bv. door in te potten of planten te stekken, enz. Zo wordt het verband gelegd tussen theorie en praktijk. Op de Siertoer 4 Kids wil namelijk ook de interesse voor het beroep aanwakkeren. Het initiatief stimuleert eveneens de liefde voor groen en zet de inspanningen van het bedrijf in de kijker wat betreft milieu, kwaliteit, management, enz. Zo heeft het sierteeltbedrijf ook direct contact met de (toekomstige) eindconsument. Op de Siertoer 4 Kids ontstond in 2004 na studiewerk en op voorstel van EROV.

Op de Siertoer wordt als sinds 1994 georganiseerd. Voor de periode 2007–2012 tekenden EROV en het Vlaams Centrum voor Agro-en Visserijmarketing (VLAM) een raamovereenkomst. Sinds 1 januari 2007 werken EROV en VLAM samen op het vlak van de promotie en imago-ondersteuning voor de sierteeltsector. Ook Eandis ondersteunt het evenement sinds 2009 met een financiële sponsoring.

ZEVENDE EDITIE OP DE SIERTOER 4 KIDS Op 18 mei 2010 vond voor de zevende keer op rij Op de Siertoer 4 Kids plaats. De interesse is én vanuit het onderwijs én vanuit de sierteeltbedrijven zeer groot. In totaal hebben op 18 mei vijftig sierteeltbedrijven verspreid over heel Vlaanderen hun deuren opengezet voor 132 klassen (2248 leerlingen). In Oost-Vlaanderen ontvingen twintig bedrijfsleiders 48 klassen of 884 leerlingen. De reacties achteraf waren zeer positief, zowel van de leerkrachten als van de bedrijfsleiders. Dit evenement kon op ruime persbelangstelling rekenen. In 2010 werd het persmoment ingericht op het Tuinbouwbedrijf De Vos-Hertschap in Lokeren, dat maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog in het vaandel voert.

DE PROMOTIE VAN DE SIERTEELT IN HET GROOT VLEESHUIS In het historisch centrum van de stad Gent heeft de Economische Raad voor Oost-Vlaanderen (EROV) het Groot Vleeshuis uitgebouwd tot een permanent promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten. Tot die streekproducten behoren ook Oost-Vlaamse sierteeltproducten zoals de azalea. Doelstelling is om de azalea maximaal jaarrond op een kwaliteitsvolle manier in de kijker te plaatsen in het Groot Vleeshuis. EROV werkt rond drie pijlers: de promotie van de streekidentiteit,de aanwezigheid van de sierteelt in een informatief luik en de azalea als decoratie in de horeca.

Eerste gedeputeerde Alexander Vercamer, lid van de raad van bestuur en als gedeputeerde

Leerlingen van G.I.B.O. De Meander uit Wichelen ‘aan het werk’ tijdens

o.m. bevoegd voor Landbouw & Platteland, in gesprek met leerkrachten en leerlingen

Op de Siertoer 4 Kids op het sierteeltbedrijf De Vos-Hertschap uit Lokeren.

van G.I.B.O. De Meander uit Wichelen tijdens Op de Siertoer 4 Kids (18 mei 2010).

26

Voorzitter Jozef Dauwe verwelkomt de genodigden op het Huwelijk Sierteelt en Voeding op 14 april 2010, dat het samengaan van kleuren, geuren en smaken in één totaalbeleving symboliseerde.

Speciaal ter gelegenheid van de Gentse Floraliën (17-25 april 2010) en om extra de aandacht te vestigen op de Europese erkenning van de Gentse Azalea werden vanaf 14 april tot 30 april zeven bloemenzuilen met Gentse azalea’s gecreëerd en opgesteld in het Groot Vleeshuis. Met het evenement Huwelijk Sierteelt en Voeding op 14 april werd nog eens extra de nadruk gelegd op de totaalbeleving door het harmonisch samenspel van kleuren, geuren en smaken. Een huwelijk omdat ze (sierteelt en voeding) samen sterker staan. Gedeputeerde en voorzitter van de EROV, Jozef Dauwe verwelkomde de genodigden en kondigde het huwelijk aan. Plattelandsdichteres Lut De Block las voor uit haar dichtenbundel Het holst van de lente en schreef een gedicht ter gelegenheid van dit huwelijk. In een sessie over regional branding besprak Steven Van Belleghem van InSites Consulting de veranderende consument (zie ook verder). Hortensia’s van Pieters Hortensia uit Melle gaven tijdens deze periode nog een extra cachet aan het Groot Vleeshuis.

REGLEMENT TER PROMOTIE VAN DE OOST-VLAAMSE STREEKPRODUCTEN Het reglement Subsidiëring promotieactiviteiten streekproducten maakt het mogelijk om voor de promotie van de Oost-Vlaamse streekproducten acties ter bekendmaking van Oost-Vlaamse streekproducten, ook uit de sierteeltsector, financieel te steunen. Op deze manier wil EROV de producenten aanzetten om streekproducten te promoten. In werden 9 aanvragen van acties goedgekeurd, waarin Oost-Vlaamse sierteeltproducten al of niet in combinatie met Oost-Vlaamse streekproducten uit andere sectoren werden gepromoot.

SAMENWERKING TUSSEN EROV EN DE Z6SDAAGSE Van 23 tot en met 28 november 2010 ging in het Kuipke te Gent de z6s-daagse Vlaanderen-Gent door. De Gentse Azalea werd gepromoot op de staantafels van het VIP-café. De winnaars van de verschillende disciplines kregen een boeket Oost-Vlaamse snijbloemen.

PROMOTIE EN IMAGOVORMING OP DE TUINBOUWSCHOOL MELLE Het tuinbouwonderwijs is heel belangrijk voor de sierteeltsector. De sector kampt met een schaarste aan goede arbeidskrachten. Het is dan ook van het allergrootste belang om jongeren warm te maken voor het beroep en voor ‘groen’ in het algemeen. Op 27 juni 2010 ging in de Tuinbouwschool Melle de Open Tuin door. EROV was er aanwezig met een infostand over de Oost-Vlaamse sierteelt en met informatie over Op de Siertoer. Dergelijke initiatieven ondersteunen de link tussen sierteelt en onderwijs.

27

Ondersteunen van het ondernemerschap Aan de basis van de acties van EROV voor de sierteeltsector ligt het Een strategisch plan voor de sierteeltsector, dat EROV in 2004 publiceerde als resultante van de werking van de werkgroep Groeipool Sierteelt. Deze werkgroep werd op initiatief van de EROV eind 2002 opgericht en werkte, via onderlinge confrontatie en brainstorming tussen producenten, handelaars en externen in verschillende sessies, dit strategische plan uit. Eén van de activiteiten die voortvloeit uit het strategische plan is een kortlopend vormingsen begeleidingsprogramma. In 2010 werd er een nieuw programma georganiseerd rond marketing en communicatie, namelijk Van identiteit tot imago. Dit opleidingsprogramma kaderde in het Europese project gent: bloemenregio waarvan EROV partner is.

VORMINGs- EN BEGELEIDINGSPROGRAMMA: ‘VAN IDENTITEIT TOT IMAGO’ Het vormingsen begeleidingsprogramma Van identiteit tot imago startte op 9 december 2010 en eindigt op 27 januari 2011. Het programma behandelt de onderwerpen marketing en communicatie in de sierteelt. Er werden in 2010 twee sessies georganiseerd: Marketingtips voor siertelers (9 december 2010) en Zo bouwt u relaties op via het Internet (16 december 2010). In 2011 worden de drie volgende sessies georganiseerd: Labeling als marktinstrument, Hoe marketing en communicatie toepassen in de praktijk en een workshop uitwerken van een fictieve case rond communicatie. Het programma telt 15 deelnemende bedrijven. EROV organiseert dit nieuw vormingsen begeleidingsprogramma binnen de SierteeltAcademie, waaronder alle vormingen en opleidingen gegroepeerd zitten die uitgevoerd worden in het Europees project gent: bloemenregio. De focus van deze academie ligt op het samenbrengen van de kennis van de Oost-Vlaamse ondernemers. De inhoudelijke focus van dit vormingsaanbod voor Oost-Vlaamse sierteeltondernemers zal liggen op het aanbieden van kennis rond de manier waarop ze een streekmerk kunnen aanwenden in het kader van productprofilering en productontwikkeling.

MEDEWERKING AAN PROJECT GENT: BLOEMENREGIO Het opleidingsprogramma is een deel van het Europees project gent: bloemenregio. Dit project, met als projectleider Boerenbond Vereniging voor Projecten, werd goedgekeurd door het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO – Doelstelling 2) op 21 oktober 2009. Het project startte op 1 januari 2010 en loopt tot 30 maart 2012. Dit project wil voor de regio Gent en Oost-Vlaanderen een regionale merknaam creëren, waaronder verschillende economische activiteiten gebundeld worden tot een totaalconcept, dat van streekidentiteit een economische hefboom maakt.

28

EROV is partner en voorziet binnen dit project de inrichting van een vormingsen begeleidingsprogramma, promotie voor de Gentse Azalea, logistieke begeleiding en algehele medewerking aan het project. EROV is lid van de stuurgroep gent: bloemenregio.

MEDEWERKING AAN GENTSE FLORALIËN Tijdens de Gentse Floraliën (17-25 april 2010) werkte EROV samen met de Koninklijke Maatschappij voor Landbouw en Plantkunde, meer bepaald aan FloraliënFOCUS 2010. Deze activiteit omvatte vier studienamiddagen met als thema’s: innovatie, groensector, aantrekkelijkheid van een job in de sector en succesverhalen uit de praktijk over de kracht van marketing op het consumentengedrag. Tijdens FloraliënFOCUS 2010 op een innoverende sector verzorgde eerste gedeputeerde Alexander Vercamer de inleiding. In FloraliënFOCUS 2010 op een b(l)oeiende sector gaf directeur Daniël De Steur een toelichting over Op de Siertoer 4 Kids en op FloraliënFOCUS 2010 op een marktgerichte sector verwelkomde gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter EROV, de aanwezigen.

GENTSE AZALEA Op 17 maart 2010 werd de Gentse Azalea door Europa officieel erkend als Europees streekproduct – Beschermde Geografische Aanduiding (BGA) – met als EG nr. BE-PGI-005-0536-24.03.2006. Een azalea is pas een Gentse Azalea als aan een aantal strenge kwaliteitscriteria is voldaan. De azalea moet in de eerste plaats geteeld zijn in OostVlaanderen. De producenten moeten ook aangesloten zijn bij het Project azaleakwaliteit (PAK) en dus voldoen aan strikte kwaliteitsnormen, de azalea moet 80% kleurtonende bloemknoppen hebben en de teler moet zich registreren bij en laten controleren door de FOD Economie. Het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen en EROV hebben zowel in standpunten als in actieprogramma’s het streven naar die erkenning steeds aangemoedigd en verdedigd . Het belang van de erkenning blijkt vooral uit het feit dat de kwaliteit van de azalea’s nu kan worden gegarandeerd. De strenge kwaliteitscriteria zorgen ervoor dat de consument een kwalitatief hoogwaardig product krijgt, waarvan de oorsprong kan worden gegarandeerd.

MEDEWERKING AAN DENKGROEP SIERTEELTSTRATEGIE 2020 EROV is lid van de denkgroep Sierteeltstrategie 2020. De bedoeling is om met een aantal bedrijfsleiders uit de sector, aangevuld met experten en vertegenwoordigers van de beroepsorganisaties, de krijtlijnen uit te tekenen en beleidssuggesties te doen om de Vlaamse sierteelt te wapenen voor de toekomst. Deze denkgroep bouwt voort op ‘Een strategisch plan voor de sierteeltsector’ dat EROV in de periode 2002-2004 opmaakte en voorstelde op 7 april 2004.


Organisatie van en deelname aan promotieacties voor Oost-Vlaamse producten in textiel & kleding en in bouw

De samenwerking met de textielsector, meer bepaald met de beroepsverenigingen Fedustria en Creamoda, werd in 2010 actief verdergezet. De textielsector betekent voor de provincie Oost-Vlaanderen een belangrijke cluster van activiteiten en bedrijven, die werkzaam zijn in het interieurtextiel, het kledingtextiel en het bijzonder toekomstgerichte technisch textiel. Het overleg met de bouwsector, meer bepaald de Confederatie Bouw en de Bouwunie voor de oprichting van een steunpunt duurzaam wonen en bouwen werd opgestart door de directie Leefmilieu van de provincie en EROV. EROV wenst in samenwerking met de beroepsfederaties mee te helpen aan een verbetering van het imago van deze sectoren door acties gericht op het grote publiek.

Textiel en kleding Het aantal organisaties dat werkt voor textiel- en kledingbedrijven in Oost-Vlaanderen is heel verscheiden. Elke organisatie is door haar eigen specificiteit van belang voor de economische ontwikkeling en toekomst van de textiel- en modesector: productontwikkeling en -innovatie, wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleidingen. Veel van deze instellingen zijn in Oost-Vlaanderen gevestigd of hebben er een afdeling. Juist dit vormt de sterkte van de sector textiel en kleding in Oost-Vlaanderen. Alle schakels in de keten zijn aanwezig gaande van onderwijs- en kennisinstellingen over productiebedrijven tot logistieke spelers die inspelen op de noden van de textiel- en modebedrijven. De sector textiel en kleding is dus een belangrijke industriële sector in Oost-Vlaanderen. Maar Oost-Vlaanderen is ook het centrum voor onderzoek en onderwijs in de sector. Hierdoor is er een toekomstgericht kader voor de vele innovatieve bedrijven in de textiel en kleding in Oost-Vlaanderen. EROV wenst deze toekomstperspectieven mee te ondersteunen via het verbeteren van het imago.

EROV, Fedustria en Creamoda, met medewerking van Hogeschool Gent en Centexbel, lanceerden in 2010 een actie bestemd voor het groot publiek, om het positieve imago van de textiel- en kledingsector te versterken. Onder het thema Oost-Vlaamse textiel- en kledingbedrijven met een hart werd een reportagereeks samengesteld over textiel- en kledingbedrijven in zes regio’s van de provincie Oost-Vlaanderen. Centraal in deze artikelenreeks stond de mens in het bedrijf en de maatschappelijke bijdrage van het bedrijf aan de omgeving. De werknemer(s) werden aan het woord gelaten en de bedrijfsleider kon toelichting geven over de verwevenheid van het bedrijf in de eigen regio. Ook werd per thema een inhoudelijke inbreng gegeven door de verschillende betrokken organisaties/instellingen. Hiervoor werd samengewerkt met mediapartner Het Nieuwsblad/De Gentenaar, die de reeks provinciaal coverde. Op 4 mei startte de actie officieel met een staten-generaal bij Van de Velde in Schellebelle. Een geanimeerd debat Textiel en mode: een toonaangevende cluster van kennis en innovatie in Oost-Vlaanderen werd door 85 geïnteresseerden aanwezigen gevolgd. Onder de titel OostVlaamse textiel heeft toekomst verschenen reportages in het Nieuwsblad op 26 mei, 2 juni, 9 juni en 16 juni. In de Gentenaar werd meer op de Gentse regio toegespitst en verschenen artikels op 16, 17 en 18 juni.

29

Het geheel werd afgesloten met een evenement in Gent op vrijdag 25 juni, aansluitend op een congres van Centexbel over innovatie in sporttextiel. Het programma van het slotevenement van de actie ‘Textiel&kleding : een toonaangevende cluster van kennis en innovatie in Oost-Vlaanderen’ stond in het teken van textiel in de wielersport. Naast genodigden uit de sector zelf werden 120 lezers van de krant Het Nieuwsblad en De Gentenaar uitgenodigd. EROV rondde het geheel af met een slotbeschouwing, die de Oost-Vlaamse streekproducten in een ruimer perspectief plaatst en het verband legt tussen streekproducten en clustersectoren in Oost-Vlaanderen, zoals voeding en drank, sierteelt en textiel en kleding. Een receptie met Oost-Vlaamse streekproducten sloot het geheel af. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen ontwikkelt reeds sinds mei 2001, in samenwerking met Fedustria en Creamoda, initiatieven ten bate van de textiel- en modesector in Oost-Vlaanderen. Zo heeft EROV de voorbije jaren OostVlaamse beleidsverantwoordelijken in bedrijven gebracht (de ‘textieltoeren’) en innovatieve ontwikkelingen kregen in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten, regelmatig aandacht onder de vorm van tentoonstellingen.

Voorzitter Jozef Dauwe in gesprek met Herman Van de Velde, gedelegeerd bestuurder Van de Velde (Schellebelle) en Wouter Danckaert, regiocoördinator Streekoverleg Zuid-Oost-Vlaanderen, tijdens de staten-generaal over textiel en mode te Schellebelle op 4 mei 2010.

SAMENWERKINGSVERBAND MOTIV EROV maakt deel uit van het samenwerkingsverband Motiv en zetelt in de stuurgroep. Motiv werd opgericht om de competitieve voordelen van de Belgische textiel- en kledingsector te verhogen en heeft als doel de netwerking tussen de verschillende schakels binnen de toeleveringsketting te bevorderen, de innovatie te stimuleren en kennis uit te wisselen binnen de keten alsook de industrie ondersteunen in de omschakeling van traditionele naar hoogtechnologische artikelen. Na de uiteenzetting over het belang en de toekomst van de sector textiel en kleding in Oost-Vlaanderen door voorzitter Jozef Dauwe, gedeputeerde o.m. bevoegd voor Middenstand, KMO en EROV, volgde een geanimeerd debat tussen (v.l.n.r.) Herman Van de Velde, Pierre van Trimpont, chief operations officer Desso (Dendermonde), Johan Persyn (moderator, Hogeschool Gent), Daniël De Steur, directeur EROV, Fa Quix, directeur-generaal Fedustria, en Erik Magnus, algemeen directeur Creamoda.

Bouw Het Oost-Vlaams Provinciebestuur werkt, in nauwe samenwerking met de Economische Raad voor Oost-Vlaanderen en met steun van de Vlaamse overheid, aan de oprichting van het Oost-Vlaamse Steunpunt duurzaam wonen en bouwen (steunpunt DUWOBO). De Provincieraad verleende via het Provincieraadsbesluit van 8 september 2010 haar goedkeuring aan de ondertekening van een overeenkomst voor vijf jaar tussen het Vlaams gewest en de Provincie Oost-Vlaanderen betreffende de structurele onderbouwing van een provinciaal steunpunt duurzaam wonen en bouwen. Op 17 december 2010 heeft de Vlaamse Regering de overeenkomst voor de structurele ondersteuning van het steunpunt goedgekeurd. De oprichting van het steunpunt DUWOBO kadert in het Strategisch meerjarenplan Provincie OostVlaanderen: Voor ieder van ons 2007-2012, meer bepaald in de strategische doelstelling Zorgen voor morgen en de operationele doelstelling Energiebewust en duurzaam (ver)bouwen en wonen promoten. Voor de uitbouw van het netwerk en de opstart van een partnerschap voor het steunpunt hebben de directie Leefmilieu en EROV sinds september 2010 het overleg gestart met diverse actoren uit de drie pijlers (bouwsector, milieusector en sociale sector). Er vond overleg plaats met MilieuAdviesWinkel, POM en met de bouwsector (Confederatie Bouw en Bouwunie).

30


Aanmoediging en kanaliseren van het ondernemerschap

Om het ondernemerschap in Oost-Vlaanderen aan te moedigen, om de ondernemingszin aan te wakkeren bij jongeren, om de band tussen onderwijs en de ondernemerswereld te optimaliseren, voert EROV verschillende acties uit. De Economische Raad voor Oost-Vlaanderen werkte in 2002 het project ‘Eureka, ik onderneem!’ uit met de toneelvoorstelling ‘Door de deur’, bestemd voor leerlingen uit het laatste jaar secundair en studenten hoger onderwijs. Jaarlijks wordt aan het project geschaafd, wat resulteert in blijvend succes. EROV verleent eveneens zijn medewerking aan de initiatieven Miniondernemingen en DREAM Day.

Sensibilisatieproject ‘Eureka, ik onderneem!’ EROV wil jongeren aansporen om te ondernemen, om te geloven in eigen kunnen. Dit laatste is een basisvoorwaarde om te slagen in het beroepsleven en zeker om een eigen bedrijf op te starten. Via het project Eureka, ik onderneem wil EROV meer jongeren laten geloven in de eigen mogelijkheden, wat zo kan leiden tot een hoger aantal startende bedrijven. School en opvoeding thuis hebben een grote invloed op jongeren over hoe ze tegen ondernemen aankijken. Het toneelstuk Door de deur is een swingend en positief verhaal dat de toeschouwer meeneemt naar het realiseren van de eigen dromen. Men kan verschillende deuren openen als men enthousiast is over zijn eigen keuze. EROV realiseert de theatervoorstelling in samenwerking met De Nieuwe Horizon, een professioneel theatergezelschap onder leiding van acteur en regisseur Frank Hoelen, Antwerpen. Van 1 tot en met 5 maart 2010 werden gedurende een week in de Gentse Tinnenpot alles samen zeven voorstellingen gegeven voor 23 verschillende scholen en in totaal voor meer dan 1100 leerlingen en begeleiders.

Nieuw in 2010 was het koppelen van de toneelvoorstelling aan een getuigenis van een jonge ondernemer die zijn ervaringen deelde met het publiek. Onder meer Bjorn Accoe van Idee Fiks uit Gent en de broers Jacobs van Xando uit Gent getuigden over het parcours dat ze aflegden, over de overwonnen moeilijkheden en over de helpende hand die de overheid kan bieden. Tijdens de première op 1 maart 2010 getuigde Maarten Michels van Roomer uit Gent over zijn belevenissen als jonge ondernemer. Gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter, schetste het belang van het stimuleren van ondernemerschap voor de provincie Oost-Vlaanderen. Elke voorstelling van ‘Door de deur’ werd afgesloten door een bedrijfskundig consulent van EROV die aangaf hoe de meest voorkomende valkuilen bij starters te vermijden. De rode draad doorheen de hele voorstelling is het sensibiliseren van jongeren voor ondernemerschap in de ruime zin van het woord: “Geloof in je eigen kunnen. Maak iets van je leven!” Het project is gericht op de laatstejaars van het algemeen secundair, technisch en beroepsonderwijs en op studenten van het hoger onderwijs. Jaar na jaar reageert de onderwijswereld enthousiast op het aanbod.

31

Medewerking aan project Mini-ondernemingen Met het project mini-ondernemingen wil de initiatiefnemer vzw Vlaamse Jonge Ondernemingen de zin voor persoonlijk initiatief en het verantwoordelijkheidsgevoel van de jongeren aanwakkeren en hen in staat stellen om relevante ervaring op te doen, vooraleer ze in het reële bedrijfsleven starten. EROV werkt actief mee aan dit project, samen met Voka-Kamer van Koophandel Oost-Vlaanderen. Gedurende een schooljaar richten jongeren van het laatste jaar secundair onderwijs een proefonderneming op en commercialiseren ze een zelfgekozen product of productengamma. Op die manier krijgen ze binnen de praktijk van deze mini-onderneming te maken met alle aspecten van het ondernemerschap: van het opstellen van een ondernemingsplan, het verzamelen van startkapitaal tot het commercialiseren van een product en het opmaken van de jaarrekening.

In 2010 stapten 76 Oost-Vlaamse mini-ondernemingen tijdens het schooljaar 2009-2010 in het project mini-ondernemingen. Meer dan tweehonderd enthousiaste mini-ondernemers kwamen op de feestelijke slothappening samen op 26 mei 2010 in het Provinciaal Administratief Centrum te Gent voor een geanimeerde avond vol winnaars. Gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter, reikte de vier EROV-Awards voor de MiniSterren uit. Deze MiniSterren zijn een waardering en appreciatie van het jonge ondernemerstalent dat de provincie rijk is. Aan deze prijzen is een zeefdruk verbonden, gerealiseerd door studenten van de Arteveldehogeschool Gent. De Award voor de Meest Creatieve Mini werd uitgereikt aan Eco-Design van de Vrije Handelsschool uit Sint-Niklaas. De EROV-Award voor het Beste Commercieel Beleid ging naar Uitgeverij in SPe van het SintPaulusinstituut uit Gent. WoodVeins van het Provinciaal Technisch Instituut uit Eeklo kaapte de EROV-Award voor de Meeste Toegevoegde Waarde weg. De vierde EROV-Award, die voor de Beste Samenwerking, was bestemd voor Sentidos van het Provinciaal Instituut voor Haartooi en Schoonheidszorgen uit Gent. De winnaar van de Oost-Vlaamse finale wint tevens de EROV Gouden MiniSter. In 2010 ging de prijs naar Evention (Visitatie Mariakerke). Evention organiseerde, in samenwerking met de stad Gent, een aflossingsmarathon aan de Watersportbaan te Gent. Nadat ze op 17 maart al werden uitgeroepen tot Beste mini-onderneming van OostVlaanderen, sleepten ze ook de trofee van Beste mini-onderneming van Vlaanderen in de wacht. De leerlingen organiseren zelf ook nog allerhande activiteiten zoals seminaries, bedrijfsbezoeken en verkoopdagen. Op 6 februari 2010 was er een regionale verkoopsdag voor Oost-Vlaanderen in het Waasland Shopping Center te Sint-Niklaas. Op 3 maart 2010 namen 20 leerlingen deel aan het Cambridge Young Enterprise Examination in het Provinciehuis. De leerlingen beantwoorden tijdens deze jaarlijkse proef (in het Engels) vragen over een gevalstudie die handelt over de praktijk van de mini-onderneming.

Gedeputeerde Jozef Dauwe, bevoegd voor o.m. Middenstand, KMO en EROV en voorzitter van EROV, spreekt de aanwezigen toe op de officiële uitreikingsplechtigheid van o.m. de EROV-Awards voor de MiniSterren op 26 mei 2010 in het Provinciaal Administratief Centrum te Gent.

Medewerking aan DREAM Day

Uitreiking EROV Gouden MiniSter aan de leerlingen van Visitatie Mariakerke, zesde secretariaat, in het Provinciaal Administratief Centrum te Gent. Op de foto zien we hen samen met Jozef Dauwe, voorzitter van EROV (26 mei 2010).

32

DREAM is een nationaal project van de Brusselse hogeschool Institut Catholique des Hautes Etudes Commerciales (ICHEC), waaraan EROV meewerkt. Het wil jongeren van 16-19 jaar helpen bij het actief uitbouwen van hun toekomst, op basis van hun talenten en dromen. Want “passie is de mooiste job ter wereld”. De vier doelstellingen van DREAM zijn jongeren laten dromen over hun beroep, hen attitudes en vaardigheden meegeven om hun dromen waar te maken, hen zin voor dynamisme en ondernemingszin bijbrengen en de contacten tussen de school en de professionele wereld versterken. Binnen het project DREAM wordt ieder jaar DREAM Day georganiseerd; een ontmoetingsdag tussen jongeren en ‘getuigen’ (enthousiaste professionals) op de werkplek. Tijdens DREAM Day op 18 maart 2010 zorgde EROV zelf voor een getuigenis in het Groot Vleeshuis, Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten te Gent voor de leerlingen zesdejaar ASO van het Koninklijk Atheneum van Gentbrugge.


Ontwerpen en implementeren van managementprogramma’s en netwerking met een economisch doel, met Oost-Vlaamse ondernemingen en met instellingen en/of organisaties in het buitenland

Met de internationale projecten Regtour en Regtour-Poz wil EROV, in samenwerking met de UGent, via trainingsprogramma’s en trainingssessies over gastronomie, streekproducten, regionaal toerisme, cultuur en sierteelt de sociaal-economische ontwikkeling van de deelnemende regio’s Oost-Vlaanderen, Malopolska (Polen, Regtour) en Wielkopolska (Polen, RegtourPoz) bevorderen. Beide projecten werden in 2010 succesvol verdergezet en afgesloten. En op 24 augustus 2010 organiseerde EROV in samenwerking met de Provincie OostVlaanderen, de Universiteit Gent, het AVBS, de Chinese vereniging voor siertelers en vier Oost-Vlaamse sierteeltbedrijven een sierteeltseminarie in het Belgisch paviljoen op de Wereldexpo te Shanghai.

Projecten Regtour en Regtour-Poz

Voor beide projecten werden er vergaderingen georganiseerd van 20 tot en met 23 april 2010 in Gent, met een vormingssessie over een praktijkgeval sierteelt door partners MODR, NADRA en EROV , een communicatieseminarie Opportuniteiten in Polen door FIT en de ambassade van Polen, een studietoer met bedrijfsbezoeken aan het Proefcentrum Sierteelt (PCS) te Destelbergen, azaleateler Belgian Extra Azalea te Beervelde (Gentse Azalea Europees erkend) en Brouwerij Huyghe in Melle. Op 21 april werd de Genste Floraliën bezocht.

In het kader van het Samenwerkingsprogramma tussen Vlaanderen en Centraal- en Oost-Europa keurde de Vlaamse regering twee projectaanvragen van de EROV goed, m.n. Regtour – Development of regional products and tourism to upgrade socio-economic structure of Malopolska and East-Flanders - en Regtour-Poz – Development of regional products and tourism to upgrade socio-economic structure of Wielkospolska and East Flanders. Het betreft een samenwerking met twee Poolse regio’s: respectievelijk Malopolska (hoofdstad Krakau) en Wielkopolska (hoofdstad Poznan). De projecten Regtour en Regtour-Poz werden geleid door EROV i.s.m. de UGent, faculteit Bio-ingenieurswetenschappen, Vakgroep Landbouweconomie (prof. dr. ir. J. Viaene). De Poolse partner in Regtour is het Malopolska Advisory Agriculture Center (MODR) en de Poolse partner in Regtour-Poz is de National Association for Development of Rural Areas (NADRA). Regtour liep van 1 januari 2008 tot 31 juli 2010 en het project Regtour-Poz liep van 1 juli 2008 tot 31 december 2010. Voor de inhoudelijke en administratieve opvolging van beide projecten werd een stuurgroep opgericht. Naast EROV en UGent zijn eveneens de Vlaams-Poolse Handelskamer, Flanders Investment & Trade (FIT), de Vlaamse regering, het Departement internationaal Vlaanderen, Fevia, Fedustria, UNIZO, het Festival van Vlaanderen Gent en Post Viadrina vertegenwoordigd in deze stuurgroep. Er werd vergaderd op 4 maart, 25 juni, 21 oktober en 2 december.

Voor het project Regtour-Poz werden de regionale dagen Wielkopolska in Gent georganiseerd tijdens Accenta van 15 tot 19 september 2010 met geleide bezoeken aan het Provinciaal Archeologisch Museum te Velzeke, aan de stad Oudenaarde en aan de beurs Accenta, waaronder de EROVgroepsstand en de stand Dag van de Echte Smaak. Er werden eveneens de vormingssessie Finance, accounting, investment analysis, and new IT and communication systems in tourism development en Training Program 4: Handicrafts, textiles and regional arts ingericht. De presentaties werden gegeven door EROV, UGent en NADRA. Nadien volgde ook een bezoek aan tomatenkwekerij LV Vlaemynck J en zonen te Nevele en kaasmakerij Neerschuurhoeve te Lotenhulle. De regionale dagen werden afgesloten met een deelname aan OdeGand, het openingsevenement van het Festival van Vlaanderen Gent. De afsluitende meeting voor beide projecten vond plaats in de Dom Dochodowy te Warschau op 17 december 2010, bij de Vlaamse vertegenwoordiging van de Belgische ambassade. Hierop werd de gids ‘Regional HotSpots Guide: Exchange of Experiences between East Flanders, Malopolska and Wielkopolska’ officieel voorgesteld.

33

Elke regio wordt in vijf toeren behandeld: > tour 1: Specific way of promotion of regional products, > tour 2: Gastronomy and regional food products, > tour 3: Culture, music and regional heritage, > tour 4: Handicrafts, textiles and regional arts, > tour 5: Ornamental plant sector, regional agriculture products and agro-tourism. De gids is uitgegeven door EROV die de auteursrechten bezit. Alle aanwezigen ontvingen een exemplaar, alsook de bedrijven en instellingen die meewerkten aan de projecten. Na de verwelkoming door Koen Haverbeke, vertegenwoordiger van de Vlaamse regering, werden de drie regio’s voorgesteld en gaf de auteur El bieta Tomczyk-Miczka uitleg bij de opmaak van de gids. Prof. dr. ir. Jacques Viaene somde de voornaamste conclusies op van beide projecten.

Samenwerking met de Franse regio Limousin De Raad van bestuur van EROV hechtte in de zitting van 21 juni 2007 zijn goedkeuring aan een voorstel tot economische samenwerking met de Franse regio Limousin. Deze regio omvat de departementen Haute-Vienne, Corrèze en Creuse. De economische samenwerking is eveneens een uitvloeisel van een vroeger Interreg IIIc-Cotourproject. De samenwerking met de regio Limousin kreeg in 2010 verder gestalte. Zo nam de regio Limousin deel aan de vakbeurs Horeca Expo, Flanders Expo te Gent (21-25 november 2010) met een stand streekproducten. Tevens werden voorbereidende gesprekken gevoerd tussen het collectief Esprit porcelaine — jonge designers uit de regio Limousin die porselein op moderne, hedendaagse wijze in gebruiksvoorwerpen verwerken — en het Designmuseum te Gent met het oog op een tentoonstelling van modern gebruiksporcelein (9-16 oktober 2011). EROV faciliteerde en begeleidde de contacten.

Wereldexpo Shanghai 2010 In het Belgisch paviljoen op de wereldtentoonstelling in het Chinese Shanghai richtte het Provinciebestuur Oost-Vlaanderen van 23 tot en met 28 augustus de Oost-Vlaamse week in. Dit gebeurde in samenwerking met de Haven van Gent, Universiteit Gent, Stad Gent en de Vlaams Chinese Kamer van Koophandel. Binnen deze week organiseerde EROV op 24 augustus 2010 samen met de Provincie Oost-Vlaanderen, het Algemeen Verbond van Belgische Siertelers en Groenvoorzieners (AVBS), de vakgroep Landbouweconomie van de Universiteit Gent, de Chinese vereniging van siertelers en vier OostVlaamse siertelers een sierteeltseminarie. Om het geheel

34

aan te kondigen en het belang van de Oost-Vlaamse sierteelt extra in de kijker te zetten, werd aan de ingang van het Belgisch paviljoen een bloementapijt opgesteld. In het seminarie Ornamental horticulture in East-Flanders-Belgium: an important and innovative sector, voor een ruim opgekomen internationaal publiek, werden het belang en de innovativiteit van de sierteeltsector belicht tijdens de toespraken door gedeputeerde Peter Hertog, ondervoorzitter EROV, en Marc Van Hulle, afgevaardigde voor het AVBS. De presentaties werden simultaan vertaald en aan de hand van een video aanschouwelijk gemaakt. Het geheel werd afgesloten met praktijkgetuigenissen van vier aanwezige Oost-Vlaamse sierteeltbedrijven: Deroose Plants met vestigingen in België, de Verenigde Staten en China; Exotic Plant met vestigingen in België en China; Jules Block nv uit Lochristi, boomkwekerij Sylva-Van Hulle uit Waarschoot. Elk bedrijf stelde zich voor en kon tijdens de afsluitende receptie contacten leggen met de 120 aanwezigen. Naast plaatselijke pers en Chinese sierteeltbedrijven, was er ook grote belangstelling vanwege de openbare diensten. EROV richtte aansluitend een studiereis in voor in China geïnteresseerde kmo’s. Een groep van 41 personen nam deel.

Oost-Vlaams sierteeeltseminarie op de wereldexpo te Shanghai. Op de eerste rij (v.l.n.r.) prof. Xavier Gellynck (UGent), zaakvoerder Marc Van Hulle (Sylva, Waarschoot), Wilfried Verbruggen (Jules Block, Lochristi), general manager Erik Somnel (EP-Exotic Plant Shanghai), general manager Hugo Messiaen (Shanghai Flower Port - Deroose Plants), gouverneur André Denys, rector Paul Van Cauwenberge (UGent), gedeputeerde Marc De Buck, bevoegd voor o.m. Economie en Externe Betrekkingen, vice-mayor mevr. Zhang (Shijiazhuang City, hoofdstad provincie Hebei) en prof. Zhao Lianjun (China Agricultural University).

Samenwerking met de provincie Pistoia In het kader van de samenwerking met de Provincie Pistoia (Italië) sinds 2003, gaf EROV een voorstelling van de Oost-Vlaamse sierteeltsector op 2 juli 2010 tijdens de driejaarlijkse internationale conventie Vestire il Paesaggio te Pistoia. De conferentie behandelde het thema ‘Hoe kan groen bijdragen tot een betere levenskwaliteit?’ Centrale aandachtspunten waren landschapsarchitectuur en landinrichting. De conferentie richt zich tot alle actoren — openbare besturen, bedrijven, ondersteunende organisaties — die actief zijn in landschaps- en plattelandsontwikkeling en die vanzelfsprekend gerelateerd zijn aan de sierteelten boomkwekerijsector.


Economische Raad voor OostVlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht

Het boek is een bloemlezing van initiatieven met de nodige duiding over wat is ondernomen, waarom en met welke resultaten. EROV heeft zich, net als het Oost-Vlaams provinciebestuur, ingesteld op en aangepast aan de voortdurende institutionele vernieuwingen. EROV bleef onverminderd actief en anticipeert met nieuwe initiatieven op de toekomst. Economische Raad voor Oost-Vlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht is geschreven door Ophelia Ongena, wetenschappelijk medewerker aan de Vakgroep Geschiedenis van de Universiteit Gent. In een vierjarig project van het Fonds Wetenschappelijk Onderzoek onderzoekt ze momenteel de geschiedenis van de Vlaamse economische ruimte, onder promotorschap van prof. dr. Dirk Luyten en prof. dr. Eric Vanhaute van de Vakgroep Geschiedenis UGent. “Men kan de activiteiten van EROV opdelen in twee tijdperken”, aldus de auteur, “met 1977 als scharnierjaar, het jaar waarin de Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor Oost-Vlaanderen (GOMOV) operationeel werd.” Het eerste aandachtspunt van EROV bij zijn oprichting in 1955 was de diversificatie van de Oost-Vlaamse economische structuur en een evenwichtige geografische spreiding van de werkgelegenheid. De belangrijkste doelstellingen toen waren de ontwikkeling van expansieve nijverheden, de reconversie van bedrijven in moeilijkheden en de selectie en (her)lokalisatie van nieuwe ondernemingen. EROV was in die eerste periode het verlengstuk van het provinciaal economisch beleid en fungeerde tevens als drukkingsgroep bij de nationale overheid.

Op 2 december 2010 bestond EROV 55 jaar. Een aangewezen moment om terug te blikken, een stand van zaken op te maken en vooruit te kijken naar de toekomst. Dat resulteerde in de uitgave van het rijk geïllustreerde lustrumboek ‘Economische Raad voor Oost-Vlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht’. Het is een terugblik op een lange en intrigerende geschiedenis met ruime aandacht voor de sociaal-economische context. Verleden en heden van EROV binnen de sociaal-economische evolutie in (Oost-) Vlaanderen zijn in kaart gebracht. Vijf auteurs schetsen in het tweede deel van het boek hun toekomstvisie.

Toen de GOMOV in 1977 operationeel werd, besliste de provincieraad om EROV een nieuwe inhoud te geven. In 1978 zette EROV een eerste stap in de richting van deze ‘EROV nieuwe stijl’. Meer toegepast wetenschappelijk onderzoek als basis voor het ontwikkelen van actieprogramma’s, die beantwoordden aan de sociaal-economische noden van de provincie, was het uitgangspunt. In de loop van 1979 resulteerde dit in de nota Naar nieuwe beleidslijnen voor de EROV. De kmo-werking ging definitief van start. Kern van deze kmo-werking is het vormingsen begeleidingsprogramma dat in 1983 voor het eerst plaatsvond en tot en met 1993 in nauwe samenwerking met het Instituut Vlerick werd georganiseerd. Sedert het begin van de jaren negentig verdiept en verbreedt EROV zijn werking, zowel in de richting van meer internationalisering, als in de richting van meer regionaal en lokaal gerichte acties. Steeds op basis van toegepast onderzoek werkt EROV actieprogramma’s uit voor specifieke sectoren zoals voeding, drank, sierteelt, textiel, kleding en bouw. Acties die in nauwe samenwerking met beroepsverenigingen en met alle ‘levende’ krachten uit het middenveld plaatsvinden. EROV is in de loop van zijn geschiedenis heel vaak pionier geweest in een bepaald actiedomein, maar liet sommige acties al naargelang de omstandigheden na verloop van tijd los, ten voordele van andere actoren op het veld.

35

Anno 2010 berust de werking van EROV op vier grote pijlers: Vorming en begeleiding, promotie en imago-ondersteuning, ondernemerschap en centrummanagement. De pijler vorming en begeleiding schraagt reeds vanaf 1977 de werking van EROV, met intussen niet alleen de vorming en begeleiding van bedrijfsleiders van kmo’s, maar ook van leidinggevenden van socialprofitinstellingen alsook van zaakvoerders uit de detailhandelssector. Niet alleen is het belangrijk dat nieuwe ondernemingen de Oost-Vlaamse economie komen versterken, maar ook dat er zo weinig mogelijk gezonde bedrijven verloren gaan. De laatste jaren werkt EROV hieraan via het BEBEO, dat staat voor begeleiding bij bedrijfsoverdracht en -overname. De tweede pijler in de EROV-werking is promotie en imagoondersteuning. Sinds de jaren negentig houdt EROV zich actief bezig met de promotie en imagovorming van Oost-Vlaamse streekproducten, met als hoogtepunt de opening in 2001 van het Promotiecentrum voor Oost-Vlaamse streekproducten in het Groot Vleeshuis te Gent. De promotie-inspanningen van EROV beperken zich echter niet tot voeding en drank, maar omvatten eveneens de sectoren sierteelt met o.m. Op de Siertoer en Op de Siertoer 4 Kids, textiel, kleding en bouw. Het recentste initiatief is Smaakklassen waarin kinderen leren over streekgebonden voeding en kmo’s in de voedingsnijverheid een innovatietraject kunnen volgen. Derde pijler in de EROV-activiteiten is ondernemerschap. Dit omvat zowel het ondersteunen van jonge en kleine bedrijven als aanmoediging van het ondernemersinitiatief. EROV is dan ook actief betrokken bij het stimuleren van ondernemerschap in het onderwijs.

Het begeleiden van lokale besturen in centrummanagement behoort tot de vierde pijler in de werking van EROV. Daarbij verstrekt EROV informatie, geeft begeleiding volgens stappenplannen en neemt deel aan stuurgroepen. Het boek sluit af met vijf visies op de toekomstige werking van EROV. De teksten, geschreven door onafhankelijke auteurs, handelen over de grote EROV-thema’s: Ondernemerschap in een snel veranderende en complexe context door prof. Hans Crijns (Vlerick Leuven Gent Management School), Ontwikkelingen van en in de socialprofitsector. Een vooruitblik door prof. dr. Aimé Heene (vakgroep Management, Innovatie en Ondernemerschap, Faculteit Economie en Bedrijfskunde UGent) e.a., Ondernemingszin in het secundair onderwijs in OostVlaanderen door directeur Onderwijs en Vorming provincie OostVlaanderen Annemie Moons e.a., Hoger onderwijs: cruciaal element in het regionaal-economisch weefsel door prof. dr. Marc De Clercq, decaan Faculteit Economie en Bedrijfskunde UGent en Streekproducten en regionale economie. Quo Vadis? door prof. dr. Xavier Gellynck e.a. Faculteit Bio-ingenieurswetenschappen. Voor het begeleiden van de realisatie van het boek, stelde EROV een stuurgroep samen onder voorzitterschap van gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter EROV. In die stuurgroep zetelden verder eregouverneur prof. em. dr. Herman Balthazar, gewezen directeur EROV Roland De Backer, directeur Daniël De Steur, stafmedewerker Geert Deweerdt, directieadviseur Chantal Gheysen, prof. dr. Dirk Luyten, Vakgroep Geschiedenis UGent, directieadviseur Karolien Meersman, auteur Ophelia Ongena, gewezen directeur EROV Walter Ronsse, prof. dr. Eric Vanhaute, Vakgroep Geschiedenis UGent. EROV stelde het lustrumboek ter beschikking van de Oost-Vlaamse openbare bibliotheken. Het is verkrijgbaar in de Standaard Boekhandel en wordt eveneens verdeeld door Academic Press Wetenschappelijke Uitgeverij. Geïnteresseerden kunnen het boek ook aanschaffen via EROV.

Eerste gedeputeerde Alexander Vercamer ontvangt het eerste exemplaar van de lustrumuitgave ‘Economische Raad voor Oost-Vlaanderen. 55 jaar de stuwende kracht’. V.l.n.r. gedeputeerde Marc De Buck, eerste gedeputeerde Alexander Vercamer, prof. dr. Marc De Clercq, decaan Faculteit Economie & Bedrijfskunde, UGent, gedeputeerde Peter Hertog, ondervoorzitter EROV, Ophelia Ongena, UGent, auteur, gedeputeerde Hilde Bruggeman, gedeputeerde Jozef Dauwe, voorzitter en Daniël De Steur, directeur EROV.

36

Raad van bestuur, algemene vergadering, directeur en verificateurs

Zittend v.l.n.r.: Dirk Van Wiemeersch, Peter Hertog, Daniël De Steur, Luc Lampaert, Jan Herreman, Alexander Vercamer, Jozef Dauwe, Jean-Benoît Turcksin, Annemie Peeters-Muyshondt, Pieter Van Oost, Marc De Buck, Yves Vandewal . Rechtstaand v.l.n.r.: Jan Vercamst, Patricia De Meyer, Dirk Abbeloos, Jo De Cuyper, Stefaan Desmet, Melissa Van der haeghen, Jan Fiers, Luc Criel, Gerrit Muylaert, Carine De Clercq, René Denis, Jozef Van Pée, Jozef Borms, Daniël De Knijf, Paul Verdonck, Arnold Vanhaecke, Vera De Merlier, Johan Beke, Marc Buysse.

personeel

Lesley Mortier, Carolien Ongena, Myriam Closse, Emly Windels, Wannes Schellaert, Chantal Gheysen, Jeroen Persyn, Geert Deweerdt, Diedrik Van Caenegem, Alain Van Damme, Veerle Depouillon, Joël De Backer, Rudi Blondeel, Wouter Plinke, Nancy Fernandez-Diaz, Karolien Meersman, Bart Smitz, Brecht Carels, Ilse De Rycke, Sofie Papeleu, Nancy Taghon, Daniël De Steur, Jozef Dauwe (voorzitter). Op de foto ontbreekt Marc Dauwe.

www.modulo.be • 158116

Huis van de economie • Seminariestraat 2 • 9000 Gent T +32 9 267 86 10 • F +32 9 267 86 95 • [email protected] • www.erov.be

werkingsverslag erov 2010 Economische Raad voor Oost-Vlaanderen vzw

Recommend Documents