Werkingsverslag 2010 VK Vlaams-Brabant Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant Justus Lipsiusstraat 71 3000 Leuven tel. 016 30 17 30 fax 16 30 17 31
[email protected]
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Inhoudsopgave Voorwoord .................................................................................................................. 2
1
2
3
4
Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2010 ......................................... 3 1.1
Raad van bestuur 2010 ..................................................................................... 3
1.2
Medewerkers ................................................................................................... 4
1.3
Vorming voor het team ..................................................................................... 6
Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2010* ........................................... 7 2.1
Meldingen op het VK Vlaams-Brabant .................................................................. 7
2.2
Tijdstip en vorm van de melding ........................................................................ 8
2.3
Vraag van de melder ........................................................................................ 8
2.4
Wie meldt er ? ................................................................................................. 9
2.5
Aangemelde problematiek ............................................................................... 10
2.6
Herkomst van de meldingen ............................................................................ 12
2.7
Anonimiteit ................................................................................................... 13
2.8
Echtscheidingsproblematiek ............................................................................. 13
2.9
Geslacht ....................................................................................................... 14
2.10
Baby’s en peuters .......................................................................................... 14
Regiowerking Halle-Opwijk-Vilvoorde, de HOV-rand .................................................. 15 3.1
Toelichting .................................................................................................... 15
3.2
Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2010 Halle-Vilvoorde................ 15
3.2.1
Aantal aangemelde personen arrondissement Halle-Vilvoorde ......................... 15
3.2.2
Geografische spreiding .............................................................................. 16
3.2.3
Wie meldt er bij de regiowerking HOV-rand? ................................................ 18
Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en sensibilisatie ............... 19 4.1
Samenwerking en overleg op sectorniveau ........................................................ 19
4.2
Samenwerking en overleg met regionale partners ............................................... 19
4.3
Sensibilisatie ................................................................................................. 21
4.3.1
Informatienamiddagen .............................................................................. 21
4.3.2
Vorming gegeven door teamleden .............................................................. 21
4.3.3
Andere activiteiten in 2010 ........................................................................ 27
4.3.4
Publicaties verschenen in 2010 .................................................................. 27
1
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Voorwoord De Leuvense vestiging van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant kwam nooit eerder zo vaak in beeld als in 2010. De ‘Commissie tegen seksueel misbruik in de pastorale relatie’ werd om praktische redenen gehuisvest in twee burelen aan de ‘vormingskant’ van het centrum. Peter Adriaenssens werd door de academische overheid zes Maanden vrijgesteld van klinische opdrachten om zijn taak als voorzitter van deze Commissie waar te nemen. Prof. Koen Norga nam in die periode zijn plaats in het team. De inbeslagname van de dossiers van de Commissie bracht de toegang van het VK ongelukkig veel in beeld. Gelukkig bleek dit niet de beeldvorming te beïnvloeden van wat een VK te bieden heeft. Net als in de laatste twee jaren, lopen de meldingen op. Schrikwekkend is het, dat we in Vlaanderen over geen instrumenten beschikken om te duiden wat de oplopende cijfers van aanmeldingen betekenen. De klassieke toelichting dat dit verwijst naar ‘grotere bereidheid om te melden en meer ‘vroegdetectie’ zou wel eens een blinddoek kunnen zijn die we zelf voorhouden. Is het zeker dat er geen verband is met impact van economische factoren op het welzijn van families? De invoering van risicotaxatie in ieder dossier was dan ook de belangrijkste trend die we dit jaar in het werk noteerden. De wens om wetenschappelijk te onderbouwen kan in dit project eindelijk een beetje werkelijkheid worden. Het blijft te betreuren dat niemand hier meer en sneller in investeert om de kwaliteit van het werk tred te laten houden met wat internationaal evolueert. We hebben dit werk opnieuw een jaar met een stabiele ploeg neergezet. De hoge anciënniteit die we gemiddeld aan ervaring kunnen bieden weegt jammer genoeg door op de betaalbalans. Op dit moment is 2010 het laatste jaar dat we nog een balans in evenwicht kunnen voorleggen. Dat is niet prettig. Teamleden zouden onbelast zich moeten kunnen toeleggen op het werk, zonder zorgen voor het voortbestaan, en met perspectief op een nieuwe generatie jonge hulpverleners die zich inwerken en de continuïteit garanderen. Meer dossiers worden nu in stilte erbij genomen, het tellen is al een paar jaar niet meer wat ons bezig houdt. Het mag een wonder heten dat we het kapseizen ontlopen, maar het is niet slim dat niet te beletten door zuurstof in het budget te brengen. Het is een paradox, in een jaar waar wel dagelijks een krant schreef dat de aanpak van misbruik en mishandeling sneller moet, alerter, nog deskundiger. We zijn te vaak het land van woorden en intenties. Het belet niet dat we opnieuw een mooi totaalwerk kunnen voorleggen: kliniek in grote getale, en creatieve uithalen die het helpen torsen. Vorming geven, teksten opstellen, deelnemen aan debat, media, sensibilisering, proefprojecten, zowel in onderzoeksdomeinen als met specifieke patiëntengroepen, het is in dit jaarverslag terug te vinden. En wie het ene of andere wil bevragen, verkennen of ter discussie stellen is van harte welkom.
Mede namens alle teamleden, Peter Adriaenssens, Kristof Desair en Bart Vanbeckevoort
2
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
1 Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2010 1.1 Raad van bestuur 2010 Mevr. Marianne Vael
Directeur Personeelsbeleid U.Z. K.U. Leuven Voorzitter Raad van Bestuur
Prof. Dr. Peter Adriaenssens
Kinderpsychiater -
Vertrouwensarts, Directeur
Vertrouwenscentrum, Jeugdpsychiatrie
Kliniekhoofd
Kinder-
U.Z.
en
K.U.Leuven
Secretaris Raad van Bestuur Dhr. Alfons Bosmans
Stafmedewerker
Algemene
Directie
U.Z.
Dienst
U.Z.
K.U.Leuven Jurist Dhr. Mark Charlier
Verantwoordelijke
Financiële
K.U.Leuven Verantwoordelijke Boekhouding Dhr. Ludo Govaerts
Directeur Ziekenhuisschool U.Z. K.U.Leuven
Mevr. Karin Jiroflée
Gedeputeerde Welzijn Provincie Vlaams-Brabant
Prof. Dr. Jozef Peuskens
Directeur UPC K.U. Leuven, Kortenberg
Dr. Wim Tambeur
Klinisch Directeur Vrouw en Kind U.Z. K.U.Leuven
Prof. Dr. Chris Van Geet
Diensthoofddirecteur
Kindergeneeskunde
U.Z.
K.U.Leuven
3
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
1.2 Medewerkers Team
Functie/discipline
Prof.
Dr.
Peter
Kinderpsychiater
Tewerkstelling –
50 %
Adriaenssens
vertrouwensarts, directeur
Dhr. Joël Bartholomé
Psychiatrisch verpleegkundige
100% (20% ouderschapsverlof)
Dhr. Kristof Desair
Sociaal werker en coördinator
100%
Mevr. Carla Ivens
Orthopedagoge
100% (20% ouderschapsverlof/tijdskrediet)
Prof. Dr. Koen Norga
Pediater
juni-december, deeltijds
Mevr. Liesbet Smeyers
Maatschappelijk werkster
100 %
Mevr. Sofie Snoeck
Klinisch psychologe
100%
Dhr. Bart Vanbeckevoort
Orthopedagoog
100 %
Mevr.
den
Maatschappelijk Werkster
100 % (in dienst vanaf 01/10/2010)
Van
Orthopedagoge
100% (uit dienst op 31/08/2010)
Mevr. Patsy Verhaert
Maatschappelijk werkster
80%
Mevr.
Graduaat psychologie
100%
Doreen
Van
Broeck Mevr.
Ianthe
Dorsselaer
Annemie
Uyttersprot
(20%
ouderschapsverlof
vanaf
8/10/10)
Secretariaat
Tewerkstelling
Mevr. Anne Crabbé
60 %
Mevr. Monique Lemmens
50 %
4
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Onderhoud
Tewerkstelling
Mevr. Nadia Berckmans
15 u/week
Mevr. Arlène Nkurunziza
10 u/week (van 23/04/2010 tot 23/06/2010)
Stages
Studierichting
Periode
Joke Bodvin
2de master orthopedagogiek K.U. Leuven
30/08/10-7/01/11
Stephanie T’Sijen
3de jaar medical management assistant, K.H.
19/04/10-28/05/10
Leuven Elisabeth Vanderveken
Specialisatiestudent
orthopedagogiek
K.U.
20/09/10-30/06/11
Leuven Nathalie Vanvalckenborgh
3de bachelor Sociaal werk, K.H. Leuven
jan. 2010-juni 2010
5
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
1.3 Vorming voor het team Studiedagen, congressen, symposia … : datum
thema/onderwerp
context/locatie
teamlid
7/1/2010
VK Dag
Kind & Gezin
Alle teamleden
11/2/2010
Opleiding e-dossier
Kind & Gezin
Patsy Verhaert
12/3/2010
Studiedag met Harlene Anderson
Kortenberg
Liesbet Smeyers
25/3/2010
Eigen
Provinciehuis, Leuven
Patsy Verhaert
UPC Kortenberg
Peter
Kracht
Conferentie
–
EKC
Studiedag 26/3/2010
Link
tussen
vroegtijdige
negatieve
levenservaringen en psychopathologie 14/10/2010
26/10/2010
Studienamiddag
Autisme
en
Adriaenssens Kinderpsychiatrie
UZ
Bart
forensische psychiatrie
Leuven, Kortenberg
Vanbeckevoort
De
Lucas
Alle teamleden
Kindermishandelingsindex.
Studiedag over een nieuw protocol voor
risicotaxatie
op
de
VK
–
K.U.Leuven,
Provinciehuis Leuven
in
Vlaanderen 17/11/2010
Plegers van Intrafamiliaal Geweld
Provinciehuis Leuven
Elisabeth Vanderveken
25/11/2010
Studiedag VK’s – Factitious Disorder by
Proxy
–
Pediatric
Kind & Gezin
Condition
Faslfication
Koen
Norga,
Patsy
Verhaert,
Elisabeth Vanderveken
16/12/2010
Een gezinsgerichte aanpak van sibling
VK Limburg – Alden Biesen
Kristof
Desair ,
incest; Het jonge mishandelde kind:
Carla Ivens, Bart
kwetsuren vandaag en later
Vanbeckevoort, Patsy Verhaert,
Interne teamvorming: 2/3/2010, 23/3/2010, 25/5/2010, 14/12/2010. Langdurige opleiding: Annemie
Uyttersprot
volgde
in
2009-2010
het
tweede
jaar
van
de
opleiding
Systeemgeörienteerde psychotherapie (IPRR).
6
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
2 Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2010* 2.1 Meldingen op het VK Vlaams-Brabant Iedereen die weet heeft of een vermoeden heeft dat een kind mishandeld, verwaarloosd of seksueel misbruikt wordt, kan contact opnemen met het VK. In 2010 gebeurde dat in 1244 situaties. Daarbij werden 1727 kinderen, jongeren en volwassenen aangemeld op het Vertrouwenscentrum. Zoals figuur 1 toont, zijn er in de loop van het bestaan van het centrum jaren van duidelijke stijging en jaren van lichte dalingen. De globale trend toont echter een toename van het aantal aanmeldingen. Ten opzichte van 2005 is er een toename van 27%.
Figuur 1: Evolutie aantal meldingen en aantal gemelde personen volgens de eigen registratie en volgens de registratie Kind & Gezin
1800 Aantal meldingen K&G
1727
Aantal meldingen eigen registratie
1650
1608
Aantal gemelde minderjarigen K&G Aantal gemelde kinderen/volw eigen registratie
1500
1361 1369 1365
1350
1329 1244
1242 1241 1200
1188 1141
1115
1072 1080
1050 984 911
900 823 750
1140
1117
774 738
743
659
660
894
948
984
886
883 799
797 749
982 936
966
842
840 738
948
873 788
896
976
975 907
896 852
806
717
600 1995 1996
*Vanaf
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
2010 wordt er gewerkt met een nieuw registratiesysteem dat nog enkele kinderziektes vertoont. Daardoor wijken sommige
cijfers in bepaalde grafieken wat af ten opzichte van de voorgaande jaren.
7
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
2.2 Tijdstip en vorm van de melding Het VK biedt een 24-uurs permanentie aan. Toch neemt de overgrote meerderheid van de melders contact met het Vertrouwenscentrum tijdens de kantooruren.
Slechts 2% van de
situaties wordt aangemeld na 17u of tijdens het weekend. De telefoon blijft daarbij nog steeds het belangrijkste communicatiemiddel voor melders.
In 90% van de situaties gebeurt de
aanmelding telefonisch. We zien een toename van meldingen via e-mail en via de website, maar melders blijven vooral opteren voor een rechtstreeks contact met het centrum.
94,5 95,0 96,0 90,5
100,0
98,3 97,8 97,7 98,0
Figuur 2: Meldingen (percentage) naar vorm en tijdstip van de melding
90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0
persoonlijk contact 2007
1,7 2,2 2,3 2,0
schriftelijk
3,5 3,8 3,0 6,1
0,9 0,8 0,8 2,8
10,0
1,1 0,4 0,3 0,6
20,0 0,0 telefonisch
e‐mail 2008
2009
2010
binnen buiten kantooruren kantooruren
2.3 Vraag van de melder Figuur 3 toont met welke vragen de melders naar het VK stappen. In 2010 stelde 64% van de melders de vraag aan het VK om actief op te treden. Het aantal adviesvragen cirkelt de voorbije jaren rond de 20%. Sinds 2009 worden expertisevragen en coördinatievragen niet meer apart geregistreerd. De laatste groep werd samengevoegd met de groep ‘actief optreden’ omdat een coördinatievraag op zich inhoudt dat het VK een actieve rol vervult in een dossier.
8
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw Figuur 3: Meldingen (percentage) naar vraag van de melder
63,6 60,5 65 64,3
70,0 60,0 50,0
22,6 25,3 19,8 24,1
40,0 30,0
0,0 0,1
0,7 0,5
0,8 1,2 1,7 0,9
10,0
0,3 0,8 0,9 1,1
12,0 11,5 12,8 9,6
20,0
0,0
2008
2007
2009
2010
2.4 Wie meldt er ? Onderstaande figuur geeft aan wie de melders zijn op het Vertrouwenscentrum. De verdeling over de verschillende instanties is al heel wat jaren in grote lijnen stabiel. Binnen de groep gezondheidszorg wordt er het meest gemeld door de verpleegkundigen van K&G, de huisarts en pediaters. In de groep van de welzijnsorganisaties zijn het vooral de CKG’s die contact nemen met het VK. In de groep schoolse voorzieningen zijn de CLB’s verantwoordelijk voor de overgrote meerderheid van de meldingen. Ook bij het geheel van professionele aanmelders vormen de CLB’s de belangrijkste groep. Aanmeldingen door mensen uit de primaire omgeving van het kind maken momenteel één derde uit van het totaal. Binnen deze groep vormen de ouders van het kind de grootste groep.
9
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
39,2
Figuur 4: Meldingen (percentage) naar aanmeldende instantie
35,8 36,7 36,8
40,0
35,0
30,0
14,8 14,4
18,9 20,8 19,7 18,6
20,0
20,9 21,3 20,4 21,7
25,0
11,0 11,8
15,0
1,0 1,6 1 0,9
1,3 0,7 1,9 0,8
3,6 4,8
5,0
2,3 1,5 1,4 1,2
5,4 6,5
10,0
0,0
2007
2.5
2008
2009
2010
Aangemelde problematiek
Zoals eerder aangegeven, is het registratiesysteem sinds 2010 aangepast.
Volgende
aanpassingen werden doorgevoerd : -
Onder de categorie emotionele mishandeling werd een subcategorie ‘getuige van geweld’ toegevoegd. Deze categorie wordt aangevinkt wanneer bij de melding wordt aangegeven dat een kind getuige was van geweld tussen volwassenen. In 2010 was dit bij 1,5% van de aangemelde kinderen het geval.
-
De categorieën andere en onduidelijk zijn samengevoegd.
-
Munchausen bij proxy is vanaf 2010 ondergebracht bij lichamelijke mishandeling en wordt nu ‘geïnduceerde aandoening’ genoemd (is 0,2%). 10
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
-
De categorie ‘seksueel misbruik onbekend’ wordt niet meer gescoord.
-
Er werd een nieuwe categorie ‘grensoverschrijdend gedrag door jongere zelf’ toegevoegd. Bij 2,9% van de aangemelde kinderen gaf de melder dit aan.
In figuur 5 wordt getoond welke probleem er zich volgens de melder voordoet bij het aangemelde kind. In 2009 was er een duidelijke toename (plus 5%) van de categorie fysieke mishandeling maar in 2010 daalt deze categorie terug naar het niveau van voor 2009.
In
2010 stijgt de categorie emotionele mishandeling met 5% naar een totaal van 23,1%.
De
categorie seksueel misbruik (intra- en extrafamiliaal) blijft ongeveer status-quo ten opzichte van de voorgaande jaren. Figuur 5: Meldingen (percentage) naar gemelde problematiek
15,2 14,5 14
13,7 12,7 12,7 11
10,3
11,6 12,9 12,5
13,2 14,3
0,1 0,2 0,4 0
0 0
0
0,6 0,5 0,5
1,1 1,1 1 1,5
3,6 3,8
5,0
3,9 3,7
5,4
7,6
7,3 7,5 7,7 6,5
9
10,0
9,4
10,3 11,3 11,4
15,0
17,8
18,6
18,9 18
16,8
20,0
23,1
25,0
0,0
2007
2008
2009
2010
11
Werkingsverslag 2010
2.6
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Herkomst van de meldingen
Onderstaande
figuur
geeft
de
evolutie
weer
van
de
aanmeldingen
wat
betreft
het
domicilieadres van de kinderen. 88,5% van alle meldingen die toekwamen op het VK VlaamsBrabant betreffen kinderen uit de provincie Vlaams-Brabant.
In 11,6% van de meldingen
wonen de aangemelde kinderen in een andere Vlaamse provincie, in Brussel, in Wallonië of in het buitenland. arrondissement
Sinds 2007 is er een gestage toename van aanmeldingen uit het Halle-Vilvoorde
(zie
verder).
Ondertussen
lijkt
het
duidelijk
dat
de
regiowerking in Halle-Vilvoorde, HOV-rand, meer en meer een aanspreekpunt wordt voor melders uit de regio Halle-Vilvoorde. De collega’s op het VK in Jette hebben door deze werking ook een duidelijker kanaal om de meldingen die zij opvangen uit Halle-Vilvoorde te verwijzen naar VK Vlaams-Brabant.
Figuur 6: Meldingen (percentage) naar woonregio
70,0 60,6 60,0
54,8 52,9 50,6
50,0 37,9 35,4 30,5 27,4
40,0 30,0
2007 2008 2009 2010
20,0 12,2 10,4 9,611,0
10,0 1,0 1,7 1,1 0,2
0,6 0,8 1 0,6
0,0 Onbekend
Buiten regio
Brussel
Leuven
Halle‐Vilvoorde
12
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
2.7 Anonimiteit In 2010 vroeg, zoals in 2009, bijna één op vijf van de melders om anonimiteit te bewaren ten opzichte van het aangemelde gezin. Figuur 7: Meldingen (percentage) naar anonimiteit van de melder
90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0
85,2
83,1
16,9
19,6
14,8
2007
2008 Anoniem
81,9
80,4
2009
18,1
2010
Niet anoniem
2.8 Echtscheidingsproblematiek Het aantal meldingen waarin door de melder wordt aangegeven dat er een link is tussen de aangemelde verwaarlozing en/of mishandeling en een echtscheidingsproblematiek steeg jaarlijks met enkele percenten.
In 2009 valt er voor het eerst sinds jaren een daling te
noteren. Deze daling zet zich sterk verder in 2010. Het aandeel van aangemelde situaties waarbij een echtscheiding speelt, blijft desalniettemin erg hoog. Figuur 8: Meldingen (percentage) naar meldingen binnen een echtscheidingsproblematiek
35,0 30,0
28,8
30,6
28,7
25,0
22
20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 Echtscheiding 2007
2008
2009
2010
13
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
2.9 Geslacht Meisjes worden sinds de start van de registratie meer aangemeld dan jongens. Hun aandeel is doorheen de jaren wel afgenomen. In 1999 bijv. liep het aandeel van de aangemelde meisje nog op tot 59%. Figuur 9: Aangemelde kinderen (percentage) naar geslacht
60,0
51,5
50,0
54,8
51,1 52,9
42,2 41,6 42,7 43,3
40,0 30,0 20,0 10,0
6,2
3,6
6,2
3,8
0,0 onbekend
jongen 2007
2008
2009
meisje 2010
2.10 Baby’s en peuters Sinds 2006 houdt het VK een aparte registratie bij voor kinderen die jonger zijn dan 3 jaar. Deze
kinderen
staan
op
het
‘alarmbord’.
Dit
wil
zeggen
dat
hun
situatie
en
de
hulpverleningsaanpak na de aanmelding op het Vertrouwenscentrum wekelijks besproken wordt met het hele multidisciplinaire team. In 2010 werden 222 aanmeldingen op deze manier nauwlettend opgevolgd. In drie situaties bleek een onmiddellijke (binnen de 24u) beveiligende interventie nodig te zijn.
14
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
3 Regiowerking Halle-Opwijk-Vilvoorde, de HOV-rand 3.1 Toelichting Al
meer
dan
tien
jaar
zoekt
de
raad
van
beheer
van
het
Vertrouwenscentrum
Kindermishandeling Vlaams-Brabant vzw naar een goede aanpak en mogelijkheden om de regio Halle-Vilvoorde extra te ondersteunen. In dat opzicht werd het steunpunt in Halle sinds 2008
verruimd
tot
‘HOV-rand’
(regionale
werking
Halle-Opwijk-Vilvoorde),
een
eigen
regiowerking van het VK Vlaams-Brabant, met een nieuw en uitgebreider team op een eigen nieuwe locatie in Opwijk. Met HOV-rand formuleert het VK een nadrukkelijker aanbod voor de ganse regio Halle-Vilvoorde. Door de vestiging in die regio kan er lokaal ingespeeld worden op de advies- en hulpvragen. In 2010 werkten er drie fulltime-medewerkers voor het arrondissement Halle-Vilvoorde. De nieuwe regiowerking in Halle-Opwijk-Vilvoorde krijgt bovendien meer en meer vorm. De samenwerkingsverbanden met netwerkpartners worden sterker, contacten verlopen vlotter. Naast professionelen, merken we dat ook mensen uit primaire omgeving (familie, kennissen, …) gemakkelijker de weg vinden. De mogelijkheid om op gesprek te komen in de eigen regio, is duidelijk een facilitator om hulpverlening op gang te brengen. Via deze weg willen we nogmaals uitdrukkelijk het gemeentebestuur en het OCMW van Opwijk bedanken voor de bereidwilligheid om onze dienst te huisvesten.
Ook de directie en het
personeel van CGG Ahasverus, vestiging De Poort in Halle, danken we. De regiowerking nam reeds jaren geleden een eerste aanloop, mede dankzij de mogelijkheid om enkele gesprekslokalen op het CGG te mogen gebruiken.
3.2 Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2010 Halle-Vilvoorde 3.2.1 Aantal aangemelde personen arrondissement Halle-Vilvoorde In 2010 werden er 655 jongeren en volwassenen aangemeld op het Vertrouwenscentrum vanuit de regio Halle-Vilvoorde. Hiermee bevestigt zich de stijging van de voorbije jaren. Ten opzichte van 2009 is dit een toename met 16%. Het aantal gemelde personen is verdubbelt ten opzichte van 5 jaar geleden. De installatie van nieuwe equipe om de regio Halle-Vilvoorde te bedienen vanuit een centrale locatie in Opwijk lijkt dus bij te dragen aan de toegankelijkheid van het VK. Vermoedelijk heeft de lokale aanwezigheid in Halle-Vilvoorde ook een sensibiliserend effect bij potentiële melders.
15
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Figuur 1: Aantal aangemelde personen in arrondissement Halle-Vilvoorde
2004‐2010: Aangemelde personen arrondissement Halle‐Vilvoorde 2010
655
2009
561
2008
402
2007
367
2006
326
2005
313
2004
289
0
100
200
300
400
500
600
700
3.2.2 Geografische spreiding Hieronder vindt u een overzicht van de geografische spreiding van de aangemelde personen in het arrondissement Halle-Vilvoorde. Onder de rubriek Halle-Vilvoorde worden de meldingen gescoord waarbij de melder de concrete woonplaats van de personen niet vermeldt maar wel aangeeft dat het kind/volwassene afkomstig is van het arrondissement Halle-Vilvoorde. In 2010 werden er zo 315 personen aangemeld. Dit is een enorme toename ten opzichte van de vorige jaren. De verklaring ligt in het gebruik van een nieuw registratiesysteem dat nog enkele kinderziektes vertoont waardoor sommige domicilies niet correct werden weergegeven. Wij hopen in het volgende jaarverslag meer gedetailleerde cijfers te kunnen opnemen.
16
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Figuur 2: Geografische spreiding aangemelde personen in arrondissement Halle-Vilvoorde
17
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
3.2.3 Wie meldt er bij de regiowerking HOV-rand? Zoals bij de toelichting gemeld, zien we een toename van het aantal meldingen uit de primaire omgeving. Waar er in 2008 een forse stijging was van het aandeel van de groep voorschoolse/schoolse voorzieningen is dit in 2009 en 2010 met enkele percenten afgenomen. Ook vanuit de welzijnsorganisaties werd er minder aangemeld terwijl er een duidelijke toename is van meldingen vanuit de gezondheidszorg. Het blijft moeilijk om verklaringen te zoeken voor deze verschuivingen.
Figuur 3: Meldingen (percentage) naar aanmeldende instantie
0,2 1,9 0,4 0,4
Onbekend
31,7 27,9 25,5 28,8
Primaire omgeving van het kind
27,1 27,3
Voorschoolse/schoolse voorzieningen
37,7 31,8 2010
18,8 22,1 17,8
Welzijnsorganisaties
2009
14,2
2008 2007
3,8 2,5 5,3 5,2
Bijzondere jeugdbijstand
0,5 1,6 0,0 0,4
Justitiële instanties
17,9 16,7 13,4 19,3
Gezondheidszorg
0
5
10
15
20
25
30
35
40
18
Werkingsverslag 2010
4
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en sensibilisatie
Naast de hulpverlening in concrete situaties, bouwde het VK in 2010 een groot aantal activiteiten en projecten (verder) uit op vlak van beleid, samenwerking en kennisverspreiding. Hieronder volgen een aantal van deze activiteiten.
4.1 Samenwerking en overleg op sectorniveau De zes Vertrouwenscentra Kindermishandeling behoren tot de sector Kind & Gezin. Ze werken onderling samen en in overleg met het Agentschap Kind & Gezin om te ontwikkelen op korte en lange termijn en om het Vlaams welzijnsbeleid voor te bereiden op vlak van kindermishandeling. In functie van de onderlinge samenwerking en afstemming komen de leidinggevenden van de vertrouwenscentra op regelmatige basis samen in het ‘Forum van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling’. Het contact met Kind & Gezin verloopt hoofdzakelijk via het sectoroverleg. Daarnaast zijn in 2010 meerdere werkgroepen actief geweest rond specifieke topics. Elk vertrouwenscentrum wordt vertegenwoordigd in deze werkgroepen. Voorbeelden van deze werkgroepen zijn: -
werkgroep Vorming VK: uitwisseling van goede vormingsinitiatieven, uitwerken van de VK studiedag januari 2010, …
-
stuurgroep en werkgroep elektronisch dossier: opvolging van het elektronisch vkdossier en de implementatie ervan in 2010.
4.2 Samenwerking en overleg met regionale partners Overleg Kindermishandeling - Justitie Zowel met de parketten Jeugdzaken, de jeugdrechters, de verwijzers van de bijzondere jeugdzorg en de politiediensten van de arrondissementen Leuven en Brussel wordt geregeld samen gezeten om te reflecteren op samenwerking, gemeenschappelijke thema’s en knelpunten. Het VK wordt vertegenwoordigd door Peter Adriaenssens en Liesbet Smeyers. Op 29 maart 2010 ondertekenden de Minister van Justitie Stefaan De Clerck en Vlaams Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen het Protocol Kindermishandeling. In het kader van dit protocol werden in 2010 arrondissementele subraden kindermishandeling opgericht. Het reeds bestaande overleg tussen justitie en hulpverlening in Vlaams-Brabant werd hierin opgenomen. Werkgroep CAW-CGG-VK Deze werkgroep staat in voor het afstemmen van de regionale samenwerking tussen algemeen welzijnswerk, geestelijke gezondheidszorg en Vertrouwenscentrum. De leden zoeken naar sporen voor good practice en oplossingen voor knelpunten.
19
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
Samenwerking met CAW Regio Leuven De samenwerking met het CAW Regio Leuven kreeg in 2010 een bijzondere invulling. In het kader van het project ‘Hulpverlening bij kindermishandeling: leren door werken’ volgde een kinderwerker van het CAW, Kris Breesch, een opleiding op het Vertrouwenscentrum van 1 juni 2010 tot en met 30 september 2010. De opleiding bestond uit: 30 uur leerpraktijk per week, intervisie en supervisie onder leiding van het team van het VK en zelfstudie met verdieping in theoretische en wetenschappelijke literatuur i.v.m. de hulpverlening bij kindermishandeling. Dit project kadert in de gezamenlijke doelstelling van CAW Leuven en VK om de bilaterale samenwerking met betrekking tot de aanpak van het intrafamiliale geweld te bevorderen. Pareloverleg Parel, het ondersteunend Leuvense hulpnetwerk voor moeders en gezinnen in de periode van zwangerschap, bevalling en vroeg ouderschap, organiseert overleg tussen de betrokken partners. Liesbet Smeyers neemt adviserend deel, met aandacht voor samenwerking, vroegdetectie en risico-inschatting. Integrale Jeugdhulp Het Vertrouwenscentrum werkt mee aan de uitbouw van de Integrale Jeugdhulp. In dat kader participeren we aan: -
Crisisnetwerken Leuven en Halle-Vilvoorde: een dragend aanbod binnen de modules crisisinterventie en crisisbegeleiding voor die situaties waarbij een vermoeden van kindermishandeling gemoeid is en voor die situaties waarbij ambulante hulpverlening op het Vertrouwenscentrum haalbaar is.
-
Netwerken Rechtstreeks Toegankelijke Jeugdhulp: deelname aan het praktijkoverleg van al de netwerken in de regio Vlaams-Brabant.
-
Regionale
Stuurgroep
Integrale
Jeugdhulp
Vlaams-Brabant
(Kristof
Desair,
vertegenwoordiger sector Kind & Gezin). -
Platform Kind & Gezin Vlaams-Brabant en Brussel: het sectoroverleg binnen Kind & Gezin met de instanties die actief zijn in de regio’s Brussel en Vlaams-Brabant. Dit platform stuurt de sectorvertegenwoordigers aan in beide regionale stuurgroepen.
-
Evaluatie van het decreet van 7 mei 2004 betreffende de integrale jeugdhulp: deelname aan de sectorale focusgroep Kind&Gezin op 22/09/2010 (Kristof Desair).
20
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
4.3 Sensibilisatie 4.3.1 Informatienamiddagen Ook in 2010 werden er regelmatig informatiesessies georganiseerd voor scholieren en andere geïnteresseerden. Deze sessies komen tegemoet aan de vele informatieve vragen die het VK krijgt.
Deze sessies richten zich specifiek op leerlingen en studenten van de middelbare en
hogescholen in de regio Vlaams Brabant alsook de K.U Leuven. De sessies zijn gratis. De deelnemers krijgen informatie en kunnen kennis maken met de vele aspecten van het VK. Joel Bartholomé en Patsy Verhaert zijn de organiserende stafleden. Mogelijke gebruikers worden via e-mail geïnformeerd en men kan tevens de website van het VK raadplegen. 4.3.2
Vorming gegeven door teamleden
datum
thema/onderwerp
8-1-2010
Armoede geweldcyclus
12-1-2010
PTSS herkennen
14/1/2010
Bijzondere vraagstukken: BANABA Sociale een vermoeden van Heverlee kindermishandeling
19-1-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
21/1/2010
Bijzondere vraagstukken: BANABA Sociale een vermoede van Heverlee kindermishandeling, deel 2
28-1-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
25/1/2010 30/1/2010
Workshop seksueel geweld VLIR project Cuenca Ecuador
en
context/locatie
teamlid
de Prinses Mathilde Symposium, Brussel
Fonds Peter Adriaenssens
Studenten banaba geestelijke Peter gezondheidszorg Hogeschool Adriaenssens Leuven Hogeschool Liesbet Smeyers
Hogeschool Liesbet Smeyers
Liesbet Smeyers
25-1-2010 Trauma & Healing training India, Shillong – 2-2-2010 Domestic Workers Movement
Peter Adriaenssens
4-2-2010
Hechting & systeemdenken Studiedag de Wissel/Switch
Peter Adriaenssens
7-2-2010
Solidariteit integreren gezinsrelaties
in Kiezen voor kinderen: een hart Peter voor Haïti. Solidariteitsactie. Adriaenssens Heerlen, Nederland
21
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
9-2-2010
Een visie probleemjongeren stedelijk gebied.
op Brussel, de Warande in
Peter Adriaenssens
11-2-2010
Trauma & systeemtherapie Leuven, Context, familietherapie
12-2-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
12-2-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
22-2-2010
Puberbrein voor huisartsen Turnhout, huisartsenkring
23-2-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
25/2/2010
Vorming aan consulenten VK Vlaams-Brabant Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank
Liesbet Smeyers
26-2-2010
In service training: positie Sporen, Haasrode bij het kind
Carla Ivens
3/3/2010
Vorming aan consulenten VK Vlaams-Brabant Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank
Liesbet Smeyers
9-3-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
11/3/2010
Vorming aan consulenten VK Vlaams-Brabant Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank
Liesbet Smeyers
13-3-2010
Opvoeden: doen we het Opvoeddag Lannoo, Gent echt anders?
Peter Adriaenssens
16-3-2010
Misbruik en handicap: MPI Remi Quadens, Brasschaat Carla Ivens detectie en diagnostiek
17-3-2010
Communicatie Gezinsgeweld
18/3/2010
Vorming aan consulenten VK Vlaams-Brabant Comité Bijzondere Jeugdzorg en Jeugdrechtbank
opleiding Peter Adriaenssens
Peter Adriaenssens
en Nederland UZ Groningen, Peter avondsymposium huisartsen Adriaenssens Liesbet Smeyers
22
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
19-3-2010
Misbruik voorzieningen
binnen PPG, Berchem
Carla Ivens
23-3-2010
Communiceren met Theoretische opleiding Peter jongeren in stressvolle jeugdadvocaten, Gent Adriaenssens omstandigheden
24-3-2010
Diagnostiek mishandeling
29/3/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
31-3-2010
Forensic dental care
1/4/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
8-4-2010
Communicatie geweldsystemen
Peter Adriaenssens
22/4/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
22-4-2010
Kan cultuur beveiligen?
23/4/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
26/4/2010
De werking van een VK
Liesbet Smeyers
27-4-2010
Diagnostiek bij Lessius Hogeschool, Antwerpen Carla Ivens mishandeling en misbruik
27-4-2010
Probleemgedrag van Oudervereniging, jongeren beter begrijpen Centrum Gavere
29/4/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
29-4-2010
Probleemgedrag van Oudervereniging Diksmuide jongeren nader bekeken
Peter Adriaenssens
4-5-2010
Diagnostiek bij Lessius Hogeschool, Antwerpen Carla Ivens mishandeling en misbruik
bij Pedagogische wetenschappen, Carla Ivens KUL
Leuven, opleiding tandartsen
Liesbet Smeyers
forensisch Peter Adriaenssens
en Augeo foundation Utrecht
Liesbet Smeyers
jongeren CANON onderwijscel, studiedag Peter Adriaenssens
Seniorama Leuven
Cultureel Peter Adriaenssens
23
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
5/5/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
6/5/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
10-5-2010
Positie van het slachtoffer
Carla Ivens
12-5-2010
Developing practice in Gastles in opleiding Kristof Desair Child Abuse & Neglect: Seksuologie - K.U.Leuven Risk Assessment
18-5-2010
Info-avond voor over misbruik voorzieningen
20-5-2010
Nieuwe aanwinsten in Congres directeurs GO, Knokke Peter kennis over tieners: Adriaenssens Lessen voor onderwijsbeleid
21-5-2010
Misbruik in schoolcontext
21-5-2010
Kindermishandeling vertrouwenscentrum
21/5/2010
Koffer/schaap voorstelling
22-5-2010
Jongeren leren met reuma
26-5-2010
Als ADHD trauma verbergt Nederland, utrecht ADHD congres
27/5/2010
Studiedag VK kinderopvang
Iter, Brussel
ouders Tehuis binnen Roer
niet-werkenden
Het Carla Ivens
een School Buitengewoon Carla Ivens Onderwijs, Antwerpen en Netwerkstage 7de jaar Kristof Desair huisartsgeneeskunde Huisartsenkringen Hoeilaart en Leuven Provinciehuis, Leuven
Liesbet Smeyers
omgaan Congres kinderreuma, Leuven
voor
Peter Adriaenssens
Landelijk Peter Adriaenssens
de Auditorium Kind en Gezin
Liesbet Smeyers Kristof Desair
28-5-2010
Mishandeling en misbruik Thuisbegeleidingsdienst, van personen met een Kadodder, Antwerpen handicap, supervisie
Carla Ivens
31/5/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
2/6/2010
Samenwerking met een VK Studenten huisartsen, Vlaams-Brabant
VK Liesbet Smeyers
24
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
2-6-2010
Wat onderwijs kan doen Lezing promotie Peter met kennis over tieners. lerarenopleiding Karel de Grote Adriaenssens hogeschool
3/6/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
7/6/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
10/6/2010
Vorming communicatie VK Vlaams-Brabant met jongeren voor opleiding jeugdadvocaten
Liesbet Smeyers
9-6-2010 – Diverse lezingen en Child Abuse National Peter 12-6-2010 workshop rond aspecten Conference, Poland, Warsaw Adriaenssens kindermishandeling 24-6-2010
Communicatie geweldsystemen
en Congres Kindermishandeling Peter en zorg, Amsterdam Adriaenssens
7-7-2010
Omgaan seksueel priesters
26-7-2010
Democratie en Veiligheid
13/9/2010
Opleiding misbruik
20/9/2010
Training kinderopvang
24-9-2010
De opvoeder verschil
30/9/2010
Training kinderopvang
30-9-2010
Determinanten geluksperceptie kinderen
2/10/2010
Training kinderopvang
2-10-2010
Laat ze niet schieten. Cera symposium, Brussel Omtrent probleemjeugd.
Peter Adriaenssens
8/10/2010
Training kinderopvang
Liesbet Smeyers
8-10-2010
Omgaan met kennis over Pedagogische tieners in onderwijs Ring, Leuven
met meldingen CAW Artevelde, Gent misbruik door
Peter Adriaenssens
Gentse feesten, Feestendebat
seksueel Kern, Sint-Niklaas
Kind & Gezin
Peter Adriaenssens Liesbet Smeyers
Liesbet Smeyers
maakt Symposium Wigwam
Kind & Gezin
Peter Adriaenssens Liesbet Smeyers
bij Gelukscongres, Leuven bij
Kind & Gezin
Peter Adriaenssens
Liesbet Smeyers
Kind & Gezin studiedag
de Peter Adriaenssens 25
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
9-10-2010
Beleid ontwikkelen kindermishandeling
bij Symposium pediatrie Hartziekenhuis Leuven
Heilig Peter Adriaenssens
11/10/201 0
Opleiding misbruik
14/10/201 0
Training kinderopvang
21-102010
Workshop "Team Kindermishandeling"
21/10/201 0
2 workshops Intrafamiliaal Gent Geweld en Kindermishandeling
Liesbet Smeyers
25/10/201 0
Praten met ouders en Tienen kinderen over vermoeden van kindermishandeling
Liesbet Smeyers
26-102010
Protocol Risicotaxatie LUCAS - VK Kindermishandeling voor de Vertrouwenscentra
Kristof Desair
seksueel Kern, Sint-Niklaas
Liesbet Smeyers
Kind & Gezin
Liesbet Smeyers
en Wijkgezondheidscentrum Ridderbuurt Leuven
Kristof Desair
25-10Lezingen en workshops Utrecht vormingstweedaagse Peter 2010 – 26- kindermishandeling AMK Nederland Adriaenssens 10-2010 8-11-2010
Communiceren geweldsystemen
met Den Haag, Jeugdzorg Peter Nederland vormingscongres Adriaenssens
17-112010
Impact kindermishandeling hanteren onderwijscontext
van Symposium onderwijs Peter Vliebergh instituut, Leuven Adriaenssens in
18/11/201 0
Praten met ouders en Halle kinderen over vermoeden van kindermishandeling
20-112010
Laat ze niet schieten!
26-112010
Ethiek bij geweldrelaties: Symposium Overlegcentrum Peter waar en hoe hanteren. Ethiek, Leuven Adriaenssens
30-112010
Kindermishandeling vertrouwenscentrum
3/12/2010
Praten met ouders en Asse kinderen over vermoeden van kindermishandeling
Huisartsenkring Stokkem
en Leidinggevenden Zorgregio Leuven
Liesbet Smeyers
Dilsen- Peter Adriaenssens
Familiehulp Kristof Desair
Liesbet Smeyers
26
Werkingsverslag 2010
Vertrouwenscentrum Kindermishandeling vzw
6/12/2010
Opleiding gezinscounseling Kern, Sint-Niklaas
7-12-2010
Design of a handle CAN
16/12/201 0
Workshop voor 1ste Rapunzel, Diest lijnsdiensten. Werken met een vermoeden van kindermishandeling
Liesbet Smeyers
22/12/201 0
Opleiding gezinscounseling Kern, Sint-Niklaas
Liesbet Smeyers
model
Liesbet Smeyers
to Symposium European Peter conference on Human Rights, Adriaenssens Brussel
4.3.3 Andere activiteiten in 2010 - Patsy Verhaert was in 2010 lid van de stuurgroep EKC- Vlaams-Brabant- IJH. - Patsy Verhaert was in 2010 supervisor in CIG Vogelzang in Sint-Pieters-Woluwe en nam deel als eindwerk ondervrager in de Sociale Hogeschool Heverlee op 17/6/2010. - Kristof Desair doceert het opleidingsonderdeel ‘Kritische Analyse van het Sociaal Werk’ (schakelprogramma
Master
Sociaal
werk
K.U.Leuven)
en
is
gastprofessor
voor
het
opleidingsonderdeel ‘Opvoeding en gedrag’ aan de K.H.Leuven. - Carla Ivens was in 2010 coördinator van het project Kindermishandeling en Handicap, VAPH. - Liesbet Smeyers gaf in Ecuador een week opleiding Child Sexual Abuse: the resilience factor, project VLIR. - Peter Adriaenssens gaf twee weken training Trauma & Healing in diverse regio’s in India, in het kader van de projecten van de National Domestic Workers Movement. - Joël Bartholomé zetelt in de Raad van Bestuur van VZW De Wigwam, kinderdagverblijf met zorgverbreding 4.3.4 Publicaties verschenen in 2010 DESAIR, K., REYNDERS, A., HERMANS, K. Protocol risicotaxatie in de Vertrouwenscentra Kindermishandeling. Een evidence-based instrument voor het protocolleren van de risicotaxatie in de Vertrouwenscentra Kindermishandeling, Leuven, LUCAS, 2010 ADRIAENSSENS, P., Wat kan jeugdzorg voor jongeren betekenen? Weerbaarheid, bescherming of illusie?, uit Curieuzeneuzepastapot. Diversiteit en toegankelijkheid in het jeugdwerk (red. BOMBAERTS, G., COUSSEE, F., HILLAERT, W.), Gent, Academia Press, pagina 86-98 ADRIAENSSENS, P., Het kind met een chronische ziekte: tussen risico en kracht, uit Geef me veerkracht. Over onderwijs en langdurig zieke kinderen (red. GOVAERTS, L.), Leuven, uitgeverij Davidsfonds, pagina 44-55 27