Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen. Werkingsverslag 2010

Werkingsverslag 2010 - Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen

Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen Werkingsverslag 2010

1/23


Voorwoord Het jaar 2010 verdient om verschillende redenen een speciale plaats in onze historiek. Nachtzorg werd vorig jaar over heel de provincie Antwerpen uitgebouwd. Dat ging in drie fases, per arrondissement, om tenslotte mee te gaan in het zorgregio-verhaal van de Vlaamse overheid. Terwijl Nachtzorg Antwerpen, gestart in 2004, vanaf 2007 met de reguliere middelen gezinszorg werkt, startte Nachtzorg Kempen in 2008 als een proefproject. Inmiddels zijn ze een protocol III proefproject. Om Nachtzorg in alle gemeenten van de provincie mogelijk te maken, startten we een werkgroep Nachtzorg Mechelen op. Er volgden vergaderingen en besprekingen, projectaanvragen bij de provincie… alle met positief resultaat. Een aantal OCMW sloten zich als steunend lid aan, waarmee ze Nachtzorg in hun gemeente een lokale verankering geven. De provinciale werking gaat verder dan het uitbouwen van Nachtzorg per regio. Er wordt wel degelijk heel nauw samengewerkt, wat ook tot uitdrukking komt in de organisatie, een gezamenlijk logo, een gezamenlijke website, en vooral omdat de bovenlokale partners, diensten gezinszorg of vrijwilligerswerking, over de volledige provincie actief zijn. Om onze wil tot samenwerking nog meer tot uitdrukking te brengen, sloten alle initiatieven Nachtzorg zich opnieuw als werkgroep aan bij de SEL’s, samenwerkingsinitiatieven eerstelijnsgezondheidszorg die dat jaar hun nieuwe erkenning verwierven. Nachtzorg is een netwerk dat letterlijk en figuurlijk ‘net’ werkt! Op 21 oktober 2010 stond Nachtzorg ook in de schijnwerpers van het Symposium Innovatieve Zorg, opnieuw een provinciaal initiatief, dat op heel wat belangstelling mocht rekenen, en waarvoor we achteraf heel wat complimentjes kregen. Maar het leven beperkt zich nu eenmaal niet tot onze provincie. De middelen gezinszorg-nachtzorg komen finaal immers van de Vlaamse overheid, zodat we ons ook engageerden in een Vlaamse stuurgroep Nachtzorg, waarin de Vlaamse projecthouders verenigd zitten. Het effect van hun rapport zal weldra zichtbaar worden. Genoeg over structuren. We vergeten niet om wie het gaat. Personen die ’s nachts zorg en aandacht nodig hebben. Mensen die hun levenseinde voelen naderen en dit thuis in alle sereniteit willen beleven. Mantelzorgers die ondersteuning wensen, die een paar extra nachten rust nodig hebben, om de zorg voor hun partner die dementerend is, of een kind met een chronische ziekte, met vernieuwde energie weer te kunnen oppakken. Dat we daarbij mogen rekenen op sublieme vrijwilligers, verzorgenden, coördinatoren, bestuurders, organisaties, steunende leden, provinciale, federale en vlaamse overheden, … wat kan een mens nog meer wensen? Hugo Goedemé Voorzitter Nachtzorg Antwerpen

2/23


Inhoudstafel Voorwoord……………………………………………………………………………………………….2 1. Nachtzorg gaat provinciaal…………………………….……………..……..……………………..4 -

Realisaties en werkpunten

2. Opzet Nachtzorg Antwerpen……………………………………………………………………...6 -

Kerndoelstellingen van het Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen Wat mag de cliënt verwachten van Nachtzorg Antwerpen? Wie kan er beroep doen op nachtzorg? Nachtzorg Antwerpen – de basiswerking

3. Overzicht aanvragen, prestaties, dossiers…………………………………………………….11 -

Interpretatie van de cijfers……………………………………………………………..11 Overzicht 2004 – 2010………………………………………………………………….12 Grafieken…………………………………………………………………………………13

4. Werkingsprincipes………………………………………………………………………………..16 5. Conclusie en doelstellingen voor 2010……….………………………………………………..21

Onze partners : samen sterk in zorg !.......................................................................................22

3/23


1.

Nachtzorg gaat provinciaal Realisaties en werkpunten van 2010 : •

Nachtzorg in heel de Provincie Antwerpen ! De opstart van Nachtzorg te Mechelen is een feit. 2010 is het jaar dat er kan gesproken worden van Nachtzorg Provincie Antwerpen. Nachtzorg Mechelen wordt opgestart onder de vleugels van Antwerpen en Kempen. Ondanks de financiële steun van de Provincie, is deze constructie noodzakelijk om een geleidelijke opstart mogelijk te maken. Nachtzorg Mechelen baseert zich zowel structureel als op gebied van praktische werking op de modellen van Antwerpen en Kempen. Het Mechelse arrondissement wordt over Antwerpen en Kempen verdeeld : Mechelen, Willebroek, St-Amands, Puurs, Bornem, Bonheiden, Putte, Duffel en St-Katelijne Waver komen bij het Antwerpse gebied. Lier, Nijlen, Berlaar en Heist-Op-Den-Berg worden bij de Kempense regio gevoegd. Voor de coördinatie worden 2 maatschappelijk werkers aangeworven : Ann Dingemans en Koen Binnemans, waarbij Ann de coördinatie voor het “Antwerpse” deel op zich neemt, en Koen het “Kempense” deel. Beiden worden ingezet vanuit Thuishulp. De coördinatoren zijn aan het werk gegaan op 1 februari 2010, en vanaf 1 maart 2010 zijn de eerste nachten te Mechelen gepresteerd, met verzorgenden en vrijwilligers. Naast de opstart van Nachtzorg Mechelen worden er in 2010 nog stappen ondernomen om als Nachtzorg in de provincie naar buiten te komen. Er wordt gewerkt aan 1 algemeen nachtzorg-logo, 1 folder en 1 website… zodat alle info eenduidig en duidelijk verkregen kan worden.

. •

Symposium Innovatieve Zorg : L’ Idée fait la force Op 21/10 is er een Zorgsymposium Innovatieve Projecten doorgegaan in het Provinciehuis te Antwerpen. Er is vooral aandacht geschonken aan de geschiedenis van Nachtzorg en de algemene evolutie van de thuiszorg. Het symposium is afgesloten met een receptie.

•

IT In 2009 is Via Futura (een IT-bedrijf) aangesproken voor het ontwikkelen van een nieuwe website en een maatwerk voor Nachtzorg, met mogelijkheid tot virtueel kantoor voor de wachtdienst (Wit-Gele Kruis) en de verzorgenden. De website van Nachtzorg Antwerpen (www.nachtzorg.be) staat reeds van 2009 online. In 2010 wordt er gewerkt aan de site, met de bedoeling een provinciale versie op te maken. Een site waar wordt doorverwezen naar het juiste initiatief (Kempen, Antwerpen of Mechelen). Er is een provinciale folder opgesteld, met de vermelding van de 3 initiatieven en alle meewerkende partners. Er wordt volop gewerkt aan een folder met meer eenduidigheid, Nachtzorg Provinciaal met 1 logo en overal dezelfde werking ! Vanaf maart 2010 wordt het maatwerk voor Nachtzorg effectief in gebruik genomen. Het maatwerk behelst de planning, maandstaten van het personeel, het cliëntenbestand, een personeelsbestand, facturatie en rapportering van cijfers. Het maatwerk wordt in gebruik genomen zowel in Antwerpen als in de Kempen.

4/23


•

Financieel Nachtzorg Antwerpen heeft op het einde van 2010 een positief financieel rapport kunnen afleveren. De toevoer van nieuwe cliëntdossiers blijft van groot belang, zeker nu Nachtzorg Mechelen financieel afhankelijk is van Antwerpen, en dus de coördinatiekost van Mechelen in de begroting van Antwerpen is ingebed. Daarnaast hebben 7 OCMW’s lidgeld betaald, ook goed voor een extra 3500€ sponsoring.

•

Uitbreiding personeel Nachtzorg (incl. Mechelen) is uitgebreid tot 45 verzorgenden. In Antwerpen zijn er 40 verzorgenden aan het werk, in Mechelen 5 hulpverleners. Door de beperking van het aantal onregelmatige uren binnen de thuiszorg, is verdere uitbreiding van personeel binnen nachtzorg beperkt. Het aantal vrijwilligers voor Antwerpen is in 2010 verder uitgebreid tot 69.

•

Samenwerking Wit-Gele Kruis en Palliatieve Hulpverlening Antwerpen. Vanaf maart 2010 neemt het Wit-Gele Kruis de fakkel van PHA over wat betreft de back-up functie voor Nachtzorg. Wegens de uitbreiding van de regio en eerder de organisatorische aard van de meeste oproepen heeft PHA beslist te stoppen met de permanentie voor Nachtzorg na 19u en in het weekend. Het Wit-Gele kruis beschikt over een telefooncentrale die steeds bereikbaar is, ook voor Nachtzorg Kempen. Nachtzorg kan beroep doen op hun nachtverpleging, die indien nodig in noodsituaties, ter plaatse komen.

•

Conceptnota Nachtzorg In 2010 is er hard gewerkt aan een conceptnota rond nachtzorg : een implementatie in het Vlaamse beleid, met alle aanbevelingen van de Vlaamse stuurgroep Nachtzorg aan minister Van Deurzen. Alle initiatiefnemers zijn bereid samen te werken aan oplossingen om Nachtzorg in een definitief financieel en organisatorisch kader te plaatsen, om tegemoet te komen aan de uitgesproken wens van mantelzorgers en gebruikers, die te zien is in de stijgende vraag naar Nachtzorg. Er wordt uitgekeken naar de definitieve implementatie van Nachtzorg in de regelgeving. De verschillende structuren van nachtzorg komen aan bod en er wordt gestreefd om Nachtzorg over heel Vlaanderen mogelijk te maken. Hete hangijzers zoals onder andere de 3%-regel binnen de gezinszorg en de fiscale grens binnen het vrijwilligersbeleid worden in vraag gesteld… Uit de werkgroep is ook naar boven gekomen dat verschillende projecten eerder regionaal wensen te werken en dat het realiseren van een pluralistisch opzet niet evident is. Dit bemoeilijkt de doelstelling om nachtzorg gebiedsdekkend aan te bieden. Er zullen dan steeds regio’s zijn waar er geen beroep kan gedaan worden op nachtzorg.

5/23


2.

Opzet Nachtzorg Antwerpen Kerndoelstellingen van het Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen Omdat thuiszorg voor de partner, familie een 24-uren taak kan zijn, 7 op 7 dagen, biedt Nachtzorg ondersteuning aan bij de cliënt thuis of in het nachthotel. Wie kan een beroep doen op deze hulpverlening? Wat houdt nachtzorg in? De doelstellingen : • • • • • •

Het verlenen van zorg tijdens de nacht, met verzorgenden en vrijwilligers. Het aanbieden van verpleegkundige zorg, tijdens de nacht op afroep. Optimalisatie van de zorg in de thuissituatie bij zorgbehoevenden, tijdens de nacht. Het bieden van de zorg, bij de zorgbehoevenden thuis, tijdens de nacht : ondersteuning van de mantelzorger door enkele nachten over te nemen. Het bieden van de zorg in een residentiële instelling en op een palliatieve eenheid ‘s nachts: ondersteuning van de mantelzorger. Betaalbare prijsstelling/nacht voor de zorgbehoevende.

Om deze doelstellingen te bereiken biedt Nachtzorg Antwerpen enkele concrete formules aan of de combinatie hiervan : • • • • • •

Nachtzorg thuis met verzorgenden. Nachtoppas thuis met vrijwilligers. Nachtzorg thuis met verpleegkundigen, oproepbaar, in noodsituaties. De verpleegkundige blijft niet de hele nacht. Nachthotel : tijdelijke nachtzorg in een residentiële voorziening. Tijdelijke nachtzorg op een palliatieve eenheid. Een combinatie van de bovenstaande hulpverlening.

Er wordt zo veel mogelijk naar gestreefd om, binnen de mogelijkheden van de dienst, rekening te houden met de wensen van de cliënt. Het toepassen van bovenvermelde formules is volledig afhankelijk van de thuissituatie, de mogelijkheden van het initiatief en wensen van de zorgbehoevende en zijn/haar familie. Bij elke aanvraag gaat de coördinator op intakegesprek om concrete afspraken rond de hulp te maken. We trachten ook samen te werken met de hulpverleners die reeds aan huis komen (huisarts, thuisverpleegkundige, verzorgende…). Voor de opstart van de zorgverlening worden alle noden en zorgmogelijkheden overlopen : Is er mogelijkheid tot zelfzorg? Is er mantelzorg? Is inzet van vrijwilligers mogelijk? Is er nood aan verzorgenden? … Wat mag de cliënt specifiek verwachten van Nachtzorg Antwerpen? •

Hulpverlening, thuis bij de zorgbehoevenden. Afhankelijk van de zorgsituatie kan de hulpverlening door verzorgenden en/of vrijwilligers uitgevoerd worden. Voor dringende verpleegkundige taken wordt de nachtverpleegkundige opgeroepen. Met verzorgenden : Na een theoretische opleiding en praktijkstages beschikken de polyvalent verzorgenden over specifieke vaardigheden en deskundigheid. Hun taken : Waken. Toedienen van hygiënische zorgen. Ondersteuning bij mobiliteitsproblemen. Hulp bij voeding. Toediening medicatie (onder verantwoordelijkheid van de huisarts) Algemene observatie zorgbehoevende en rapporteren van relevante wijzigingen. 6/23


Bewaken van de veiligheid en het comfort van de zorgbehoevenden. Ondersteunen (in ruime zin) van de mantelzorgers.

Met vrijwilligers : De vrijwilligers bezitten een rijke praktische ervaring; vaak hebben ze reeds een lange loopbaan als vrijwilliger overdag achter de rug of waren ze beroepsmatig actief in een zorgberoep of hebben ze ervaring als ex-mantelzorger. Hun taken Oppas. Beperkte ondersteuning bij mobiliteitsproblemen. Hulp bij voeding. Algemene observatie zorgbehoevende en rapporteren van relevante wijzigingen. Bewaken van de veiligheid en het comfort van de zorgehoevenden. Ondersteunen (in ruime zin) van de mantelzorgers. Met verpleegkundigen : Verpleegkundige interventies. Ondersteuning bij probleemsituaties. Onvoorzien en tijdelijk, op afroep.

•

Nachthotel : tijdelijke nachtzorg in een residentiële voorziening In het woon- en zorgcentrum Soms is verzorging thuis niet de oplossing om echt tot rust te komen. We denken bv. aan zorgbehoevenden die zich 's nachts onrustig gedragen. Zelfs de aanwezigheid van hulpverleners tijdens de nacht thuis biedt soms geen soelaas. Indien verplaatsing van de zorgbehoevende mogelijk is, kan de nacht doorgebracht worden in een nachthotel: de zorgbehoevende krijgt de nodige zorgen (verzorging, ochtendtoilet, ontbijt,...). Overdag is hij/zij gewoon thuis en kan de mantelzorger er uitgeslapen weer tegenaan.

Bewaken van de veiligheid en het comfort van de zorgbehoevenden. Zorg verlening, passend in de werking van het woon- en zorgcentrum.. Ondersteunen van de mantelzorgers (ontlasten). Op de palliatieve eenheid Wanneer de zorgbehoevende zich in een palliatieve situatie bevindt, en de opvang thuis door een hulpverlener geen oplossing is, kan de cliënt 's nachts opgenomen worden op een palliatieve eenheid. Ook hier zorgt de cliënt zelf voor het vervoer of kan er samengewerkt worden met vervoersorganisaties. Bewaken van de veiligheid en het comfort van de zorgbehoevenden, aangepast aan de Palliatieve situatie. Zorgverlening, aangeboden op een palliatieve eenheid. Ondersteunen van mantelzorgers.

7/23


Wie kan er een beroep op nachtzorg doen? •

•

Zorgbehoevenden, wonend in het arrondissement Antwerpen, woont de cliënt buiten de grenzen van het arrondissement, wordt er doorverwezen naar Nachtzorg Kempen of Mechelen. De zorgbehoevende bevindt zich in een palliatieve situatie, is chronisch ziek of lijdt aan één of andere vorm van dementie. De criteria :

• •

•

• • •

De hulpverlening kan thuis door verzorgenden of vrijwilligers uitgevoerd worden. Een korte opname (enkel voor de nacht) in het nachthotel of op de palliatieve eenheid is ook mogelijk. Dringende verpleegkundige taken worden opgenomen in samenwerking met het Wit-Gele Kruis. Bij onverwachte noodsituaties kan de hulp van de nachtverpleging ingeroepen worden. Deze vorm van hulpverlening kan niet op regelmatige basis aangeboden worden. De nacht begint om 22.00u. en eindigt om 07.00u. Op vraag kunnen er ook nachten van 12u gepresteerd worden (vb van 20 tot 8u of van 21 tot 9u). Dit is enkel met vrijwilligers mogelijk. Er wordt naar gestreefd 2 à 3 nachten te bieden. De zorgbehoevende of zijn familie betalen 25 € per nacht. 24 op 24 u (ook in het weekend) is er permanentie gewaarborgd door de wachtdienst van het Wit-Gele Kruis. U komt na 19u en in het weekend automatisch met hen in contact via het nummer 03/220 17 77. Bij voorkeur meldt u wijzigingen tijdens de kantooruren.

Nachtzorg Antwerpen – de basiswerking. Bij een initiatief zoals Nachtzorg is een nauwgezette werking en constante bijsturing noodzakelijk om de groei te waarborgen. •

Personeelsbegeleiding Opmaken van de werkplanning voor de hulpverleners , zowel voor professionelen als vrijwilligers. Dit laatste in samenwerking met de coördinator van de oppasdienst. Het organiseren van vorming op maat voor alle verzorgenden en vrijwilligers van het nachtzorgteam. Deze vormingen zijn gericht op de specifieke noden van de hulpverleners. De thema’s worden op de wijkteams besproken. Elke 14 dagen wordt er een wijkteam voor verzorgenden georganiseerd. Het doel van een wijkvergadering is samen met hen de hulpverlening op punt te stellen. Nieuwe en lopende cliëntsituaties worden besproken en aandachtspunten in de verf gezet. Er wordt ook tijd gemaakt voor de werkplanning en verlofaanvragen. De groep is opgesplitst in 4 wijkteams om een goede begeleiding mogelijk te maken. De coördinator neemt ook de jaarlijkse functioneringsgesprekken voor zijn/haar rekening, wat in het kader van personeelbegeleiding zeker niet mag ontbreken.

•

Registratie van alle aanvragen (conform, niet-conform) Welke cliënten wensen beroep te doen op nachtzorg? Loopt de informatie-vraag evenredig met de inschakeling van nieuwe cliënten? Deze registratie geeft inzicht in de nood naar nachtzorg bij de cliënt, maar geeft ook aan dat er grote drempels zijn om te overwinnen. Ook bij de hulpverlening niet opgenomen binnen de werking van nachtzorg, geeft dit mogelijkheden tot optimalisatie en verruiming van de zorgverlening.

8/23


•

Administratie Dossiervorming van de zorgbehoevenden. Centrale facturatie naar de zorgbehoevenden toe. Basis personeelsadministratie voor de moeder-organisaties van de hulpverleners ingezet bij Nachtzorg Antwerpen, in functie van de regelgeving eigen aan de moederorganisatie. Registratie van alle prestaties van hulpverleners van Nachtzorg.

•

Public Relations (in verhouding tot de zorg-mogelijkheden) Bekendmaking van de werking in heel de provincie ! Het ondersteunen van nieuwe ‘nachtzorg-projecten’.

•

Samenwerking met PHA en het Wit-Gele Kruis Een goede samenwerking en afstemming met de coördinatoren en met PHA / Wit-Gele Kruis ,die na 19u, in het weekend en op feestdagen de permanentiedienst vervullen, is nodig om de continuïteit van de hulpverlening te waarborgen. Indien nodig worden probleemsituaties besproken. Halfjaarlijks heeft er een evaluatievergadering plaats.

•

Zorg op maat. Zorg op maat is voor Nachtzorg Antwerpen zeker geen leeg begrip. Met deze woorden valt of staat de hulpverlening van nachtzorg. Binnen de mate van het mogelijke zal er steeds aan de wensen van de cliënten voldaan worden. Hieraan gekoppeld, wordt er een grote flexibiliteit verwacht van de verzorgenden, om de dienstverlening zo optimaal mogelijk te laten verlopen. Vervanging van een zieke collega, extra nachten werken bij veel aanvragen… Gezien de doelgroepen, is een wachtlijst uit den boze. Van de verzorgenden wordt verwacht dat zij maandelijks één maal reserve staan. Dit betekent dat zijn die dag oproepbaar zijn tot 22u30 om in noodsituaties (bij vb ziekte van een collega) toch nog naar een cliënt te gaan. Hierbij dient ook wel vermeld te worden dat “hulp op maat” niet grenzeloos is. We trachten in de mate van het mogelijke snel hulp in te schakelen voor het aantal gevraagde nachten. Zorg op maat betekent niet dat nachtzorg volledig de taak van de mantelzorg kan overnemen! Nachtzorg heeft enkel een ondersteunende functie. Ook op gebied van de taken van de hulpverleners, moet nachtzorg zich houden aan een zorgprotocol volledig conform het zorgen bijstandsdecreet.

•

Opvolging cliëntsituaties. Een goede observatie en rapportage van de hulpverleners naar de mantelzorg en de coördinator zijn van groot belang voor de goede opvolging van de cliëntsituatie. Het gebruik van de communicatieschrift wordt in elke cliëntsituatie opgelegd. Na de intake (die slechts een momentopname is) kan de cliëntsituatie soms op korte tijd wijzigen. Een herziening van het dossier is voorzien op jaarlijkse basis of wanneer dit nodig wordt geacht. Samenwerking met andere diensten, via multidisciplinaire teams, in complexe thuiszorgsituaties is dikwijls noodzakelijk om de zorg goed op elkaar te kunnen afstemmen.

9/23


•

Groei van Nachtzorg. Een graduele groei vereist een inschatting van de zorgnood op langere termijn. Het inschakelen van nieuwe hulpverleners verloopt op beheersbare wijze in overleg met de stuurgroep en in overleg met de moederorganisatie. Door de huidige 3% regel op het urencontingent van de diensten gezinszorg, zal het voor Nachtzorg Antwerpen (en de huidige partners) niet meer mogelijk zijn verder uit te breiden met verzorgenden. Enkel nog door uitbreiding van partners is er peroneelsgroei mogelijk. Voor de vrijwilligerswerking is deze regelgeving natuurlijk niet van toepassing, maar stelt zich wel een andere belemmering. Vrijwilligers krijgen 25€ vergoeding per nacht die zij presteren. Deze vergoeding is vrijgesteld van sociale en fiscale bijdragen en is geplafonneerd. Dit heeft tot gevolg dat vrijwilligers die zich engageren voor nachtzorg voor een heel jaar, slechts 1 nacht per week kunnen presteren binnen dit systeem. Wensen zij toch meer nachten te werken per week, zullen ze verplicht zijn vroegtijdig met nachtzorg te stoppen omwille van fiscale redenen.

•

Inzet verzorgenden en/of vrijwilligers – ondersteuning door nachtverpleging Het onderscheid maken in de werkbelasting tussen verzorgenden en vrijwilligers is aangewezen. Het gericht inzetten van verzorgenden voor nachtzorg en vrijwilligers voor nachtoppas is steeds duidelijker geworden. Belangrijk is ook dat de gevraagde taken van verzorgenden en vrijwilligers nauwkeurig opgevolgd worden. Bij nood aan verpleegkundige ondersteuning kan de verzorgende of vrijwilliger steeds de nachtverpleging van het Wit-Gele Kruis contacteren. Zij komen dan ter plaatse, over heel de regio waar nachtzorg geboden worden. Zij communiceren met de dienst thuisverpleging die de patiënt tijdens de daguren verzorgt.

.

10/23


3.

Overzicht Nachtzorg Antwerpen : aanvragen, prestaties, dossiers…

Interpretatie van de cijfers •

Opstart nieuwe dossiers In 2010 heeft nachtzorg 258 cliënten geholpen op jaarbasis, met een gemiddelde van 73 cliënten per maand. Eén vierde van deze cliënten is geholpen door vrijwilligers. Maandelijks worden er gemiddeld bij een twintigtal nieuwe cliënten nachtzorg opgestart. Er is nog steeds sprake van een grote doorstroming van cliënteel… geregeld is het zelfs zo dat het aantal afgesloten cliëntendossiers hoger ligt dan de opgestarte.

•

De aanvragen Het aantal aanvragen schommelt maandelijks rond de 30. Twee derde wordt hiervan verder geholpen. Het aantal niet-conforme aanvragen ligt laag. In de beginjaren van nachtzorg was de regio de grootste reden van niet-conform zijn. Mits Nachtzorg nu aangeboden wordt in heel de provincie Antwerpen, te Brussel en in Vlaams Brabant, kan er zeer gemakkelijk doorgeschakeld worden. Eerder tijdsbesteding of de taken lijken de grootste redenen. In zulke situaties is de grens voor thuiszorg dikwijls bereikt : de cliënt die volledig zorgafhankelijk is, een tekort aan mantelzorg,… zijn dikwijls oorzaken voor het noodzakelijk stoppen van thuiszorg en hier is eerder een kortverblijf (of permanente opname) aangewezen. Nachtzorg wordt ook op haar maatschappelijke verantwoordelijkheid aangesproken. Andere redenen waarom nachtzorg niet opgestart wordt, zijn eerder cliënt-afhankelijk :

•

•

De cliënt weigert om ’s nachts een vreemde in huis te nemen. In zulke situaties is het meestal voor de thuiszorg overdag ook moeilijk om er hulp te bieden, ook al is de hulp er broodnodig.

•

De mensen bellen enkel informatief : komt men in aanmerking?, wat is de regio?, wat houdt het in? Ongeveer één vijfde belt later terug.

•

De vraag naar nachtzorg wordt ook dikwijls gesteld door de kinderen. Zij vinden het noodzakelijk dat er ’s nachts iemand is bij hun moeder of vader om een oogje in het zeil te houden. Maar de cliënt zelf is daar niet altijd mee gediend. Voor hem/haar is dit een inbreuk op de zelfstandigheid en wensen zij niet afhankelijk te worden van derden.

•

Bij zeer zwaar zorgbehoevende mensen wordt de vraag naar nachtzorg soms te laat gesteld. De coördinator gaat op huisbezoek, en nog voor de hulp kan opgestart worden, wordt deze reeds geannuleerd wegens een opname of overlijden.

Het Nachthotel Mits ook deze formule bij elke aanvraag wordt voorgesteld en er een zeer goede begeleiding is vanuit de sociale diensten van het Woon- en Zorgcentrum OLVA en de Palliatieve Eenheid, is er toch weinig vraag naar. Bij elke aanvraag nachtzorg ligt meestal de nadruk op het thuis kunnen blijven in de eigen gekende omgeving bij familie en kinderen. Ook het vervoer blijkt nog een grote drempel te zijn. Nachthotel heeft in 2010 twee vaste bezoekers gehad, waarvan de tweede cliënt tegen het einde van het jaar bijna dagelijks in het nachthotel verbleef.

11/23


•

De Prestaties Het totaal aantal gepresteerde nachten voor 2010 bedraagt 6466 (inclusief nachthotel en incl. Mechelen). In totaal (van 2004 tot eind 2010) geeft dit 24084 nachten. Het aantal nachten is in 2010 met 21 % gestegen ten opzichte van 2009. Zowel bij de verzorgenden als bij de vrijwilligers is er een grote toename! Bij de vrijwilligers zelfs 35%. Voor een goede vrijwilligerswerking is het van belang dat zij continu aan het werk gehouden worden met cliëntsituaties op maat voor vrijwilligers . Dat is de beste garantie om vrijwilligers in optimale omstandigheden betrokken te houden in de werking.

•

De doelgroepen Over de hele lijn biedt nachtzorg de meeste hulp aan chronisch zieken en bejaarden waar enkel sprake is van functieverlies. Het minder mobiel zijn en de mogelijkheid tot vallen zijn hier dikwijls een vraag voor nachtzorg waard.. Maandelijks is ongeveer 20% van het cliënteel behorend tot de palliatieve doelgroep.

•

Reden stop hulp Vooral overlijden en opnames in een rusthuis of ziekenhuis zijn de meest voorkomende redenen tot het stoppen van de hulp. Ook in 2010 komt het item “herstelde draagkracht” enkele malen aan bod. Nachtzorg geeft in cliëntsituaties de mantelzorg terug genoeg ademruimte om na een bepaalde periode de zorg zelf terug aan te kunnen.

•

Nog enkele provinciale cijfers… Nachtzorg in de provincie Antwerpen : Alle onderstaande cijfers gaan tot eind 2010, en behelzen cijfers van Nachtzorg Antwerpen, Kempen en Mechelen. Het totaal aantal gepresteerde nachten van 2004 tot en met 2010 is 29222 ! Het aantal nachten in een nachthotel bedraagt 478. Eind 2010 zijn er in totaal 63 verzorgenden aan het werk en 147 vrijwilligers actief (geweest). In 2010 zijn er 358 cliënten geholpen. Per maand worden er ongeveer 110 cliënten geholpen en worden er ongeveer 27 nachten per dag gepresteerd.

12/23


dossiers met inschakeling

2004 (10 mnd)

2005

2006

2007

2008

2010 (incl. 2009 Mech)

2010 (excl. Mech)

jaarlijks

58

48

77

112

163

155

173

147

maandgemiddelde

5,8

4

6,4

9,3

13,6

12,9

14,4

12,25

2005

2006

2007

2008

2010 (incl. 2009 Mech)

2004 (10 mnd)

Aanvragen

2010 (excl. Mech)

jaarlijks

---

216

313

396

395

356

386

351

maandgemiddelde

---

18

26,1

33

33

29,6

32,2

29.25

2005

2006

2007

2008

2004 (10 mnd)

Dossiers zonder insch

2010 (incl. 2009 Mech)

2010 (excl. Mech)

jaarlijks

---

21

31

45

55

60

79

76

maandgemiddelde

---

1,8

2,6

3,8

4,6

5

6,6

6.3

2005

2006

2007

2008

2010 (incl. 2009 Mech)

704 70,4

1851 154,3

2463 205,3

3339 278,3

3939 328,3

5184 432

3,4

4,9

7,23

10,6

11,29

15,13

17,48

14,7

22920 31959 36414

47275

57905

53606

Prestaties : aantal nachten

2004 (10 mnd)

jaarlijks maandgemiddelde gemid aant nachten/dag in dec uren

Prestaties : zorgverleners

6475 16973 2004 (10 mnd)

2005

2006

2007

2008

2010 (excl. Mech) 6297 524,8

2010 (incl. 2009 Mech)

5838 486,5

2010 (excl. Mech)

verzorgenden jaarlijks maandgemiddelde uren vrijwilligers jaarlijks maandgemiddelde uren Nachthotel

505 1227 50,5 102,3 4565 11025

4513 376,1 40617

4218 351,5 37962

586 48,8 5948

569 47,4 5874

877 73,1 9567

734 61,2 7686

1107 92,25 11628

1784 148,7 17288

1620 135 15644

2

38

8

8

63

138

169

169

2005

2006

2007

2008

2010 (incl. 2009 Mech)

18

26

37,8

47,9

55,6

2005

2006

2007

2008

2010 (incl. 2009 Mech)

2004 (10 mnd)

Gemiddelde per maand

Personeel (aantal in dec)

3960 330 35640

201 20,1 1910

jaarlijks

Geholpen cliënten

1894 2488 3140 157,8 207,3 261,7 17046 22392 28728

--2004 (10 mnd)

2010 (excl. Mech) 70,6

63,1 2010 (excl. Mech)

FTE - verzorgenden

7,4

10,6

16,2

21,2

28,3

35,1

41,6

35,2

verzorgenden

8

12

18

24

31

39

46

40

vrijwilligers

7

9

16

16

26

28

96

71

2005

2006

2007

2008

reden stop hulp

2004 (10 mnd)

2010 (incl. 2009 Mech)

2010 (excl. Mech)

overlijden opname kostprijs draagkracht hersteld taken andere oplossing

-------------

11 10 2 8 1 3

28 16 2 12 0 9

38 31 0 14 0 11

58 51 0 9 0 9

70 53 0 3 0 4

59 58 2 8 3 10

53 51 2 6 3 8

andere (termijn)

---

1

3

4

1

4

27

24

13/23


Nachtzorg aantal aanvragen en dossiers 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2005

2006

Aanvragen

2007

2008

dossiers met inschakeling

2009

2010 (incl. Mech)

Dossiers zonder insch

gepresteerde nachten - verzorgenden - vrijwilligers – nachthotel

5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 2005

verzorgenden vrijwilligers 2006

2007

Nachthotel

Nachthotel 2008

vrijwilligers

2009

2010 (incl. Mech)

verzorgenden

FTE personeel - prestaties - cliënten/maand 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2005

2006 gemid aant nachten/dag in dec

2007

2008

FTE - verzorgenden

14/23

2009

2010 (incl. Mech)

Geholpen cliënten Gemiddelde per maand


gepresteerde nachten 2010 600 500 400 Aantal nacht 300

door verzorgende door vrijw illiger

200 100 0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

m aanden 2010

verdeling doelgroepen 2010 45 40

maanden 2010

35 30 palliatief 25

dement

20

chronisch Functie verlies

15 10 5 0 1

2

3

4

5

6

7

Combinaties zijn hier mogelijk !

15/23

8

9

10

11

12


4.

Werkingsprincipes Werkgerelateerd werden de volgende werkingsprincipes van vorige jaren behouden en aangepast gezien de groei van het initiatief: •

De structuur van Nachtzorg Antwerpen : Nachtzorg Antwerpen is een netwerkmodel, waarbij het initiatief als een netwerk fungeert met één centraal aanspreekpunt en een pool medewerkers/organisaties in een (pluralistisch) samenwerkingsverband. Een pluriform aanbod betekent een meerwaarde. Zorgverstrekkers, individueel of vanuit diensten, vormen samen een netwerk rond patiënten met bijzondere zorgen. Nachtzorg Antwerpen is een clustermodel, wat wil zeggen dat alle organisaties middelen en personeel bundelen in een Nachtzorg-pool, terwijl de eigen werking ongestoord door gaat. Het personeel of de vrijwilligers worden ingezet in de Nachtzorg, maar juridisch en administratief blijven zij bij de eigen organisatie behoren. In de dagelijkse werking maken de medewerkers exclusief deel uit van de werking Nachtzorg, opgedeeld in regionale wijken, onder begeleiding van de coördinatoren Nachtzorg. Naast het pluralistische opzet van de werking van nachtzorg, is er bewust gekozen te werken met 1 centraal nummer voor alle mensen die een aanvraag voor nachtzorg wensen te doen, voor heel het arrondissement Antwerpen. Alle intakes gebeuren door de 3 coördinatoren aangesteld door de (uitgebreide) stuurgroep van nachtzorg, waarin alle partners vertegenwoordigd zijn. Het pluralistische karakter is in functie van de thuiszorg geen doelstelling op zich. Het is organisch gegroeid. Het is tot op heden niet mogelijk voor diensten gezinszorg individueel op elke vraag nachtzorg in te kunnen gaan. Elke verzorgende die aan het werk wordt gezet tijdens de nacht (ook in het weekend of op zon- of feestdag) heeft recht op de steun van een verantwoordelijke. Om Nachtzorg permanent aan te bieden, is er nood aan een structurele en permanente organisatie van de Nachtzorg. Het is evident dat de verhouding tussen het aantal actieve medewerkers Nachtzorg en het begeleidend personeel dat zorgt voor organisatie en ondersteuning, een zekere grootte nodig heeft om deze financieel te kunnen verantwoorden. Het pluralistisch karakter heeft nog bijkomende troeven. Deze structuur zorgt voor snellere en intensere verspreiding van promotie in de zorgregio en bij gebruikers, en leidt sneller tot het creëren van een maatschappelijk draagvlak. De deelnemende organisaties ervaren dit platform tevens als een winstpunt, het fungeert als een actief onderdeel van het SEL en maakt samenwerking op het terrein concreet. Nachtzorg wordt binnen de provincie Antwerpen als een werkgroep van het SEL gepositioneerd.

•

Kwaliteitszorg Nachtzorg Antwerpen maakt zijn kwaliteitsbewaking waar dankzij de inbreng van alle partners. De structurele kwaliteitszorg op het terrein komt het best tot uiting door de backup functie, opgenomen door Palliatieve Hulpverlening Antwerpen of het Wit-Gele Kruis, die buiten kantooruren de medewerkers ondersteunen. Anderzijds leveren de Expertisecentra Dementie en het netwerk Palliatieve Zorg extra vorming aan. 24u. op 24 u. bereikbaarheid van het initiatief door een permanentiesysteem : de coördinatoren van maandag tot vrijdag van 8u30 tot 19u; na 19u, in het weekend en op feestdagen door PHA / Wit-Gele Kruis. Er wordt met een centrale intake en één oproepnummer voor Nachtzorg Antwerpen (03/220.17.77) gewerkt. Het initiatief is ook bereikbaar via [email protected].

16/23


Er is één “loket” waar de centrale zorgcoördinatie gebeurt. Dit is gemakkelijk voor de gebruikers en de doorverwijzers zodat men Nachtzorg snel kan vinden. Ook de website www.nachtzorg.be wordt meer en meer een hanteerbaar instrument. Op deze webstek draait bovendien het virtueel kantoor dat toelaat op elk moment van de zorg de planning te consulteren en bij te sturen, ook tijdens de nacht. In dit kader is ook de facturatie naar de cliënt gecentraliseerd. Alle facturen nachtzorg vertrekken vanuit het Initiatief zelf, en niet vanuit de partnerorganisaties. Betreft de planning is het van zeer groot belang snel te kunnen reageren op de vraag naar nachtzorg. Dit vraag een grote flexibiliteit van de hulpverleners en soepele toepassing van de minimale voorwaarden en inzetbaarheid van de vrijwilligers Verzorgenden staan één maal per maand van wacht, d.w.z. dat deze hulpverlener oproepbaar is en in een noodsituaties kan ingezet worden.

•

Nachtzorg Antwerpen – Mechelen Voor de opstart van de specifieke werking van Nachtzorg Mechelen heeft de coördinator Ann Dingemans, haar intrek genomen op het bureau van Nachtzorg Antwerpen. Zij staat in voor de goede opstart en werking van Mechelen en ondersteunt ook halftijds Nachtzorg Antwerpen. Nachtzorg Mechelen heeft de werkingswijzen van Antwerpen overgenomen, alsook het maatwerk in gebruik genomen. De planningen van Mechelen en Antwerpen zitten beiden in hetzelfde maatwerk vervat. Nachtzorg Antwerpen wordt gedragen door 2.5 coördinatoren en Nachtzorg Mechelen door 1 coördinator (2 halftijdsen). Alle verzorgenden (45, incl. Mechelen) zijn opgesplitst in 5 wijken, 4 wijken van 10 personen en 1 wijk van 5 personen. De vrijwilligers blijven onder rechtstreekse begeleiding van de verantwoordelijke van de oppasdienst.

•

Zorg op afroep – verpleegkundige interventies Voor verpleegkundige interventies wordt er samengewerkt met de nachtverpleging van het Wit-Gele Kruis. Er is enkel Verpleegkundige interventie mogelijk in crisissituaties waarbij de vrijwilliger of de verzorgende ter plaatse ondersteuning nodig heeft. Deze interventie is gratis voor de gebruiker, de financiering zit in het kader van de RIZIV nomenclatuur. Er wordt afgestemd met de dienst Thuisverpleging die reeds overdag verpleging verstrekt, zodat de continuïteit niet in het gedrang komt.

•

Het nachthotel Het Nachthotel bestaat uit het Woon- en zorgcentrum Onze Lieve Vrouw van Antwerpen en de palliatieve Eenheid St-Camillus . Deze instellingen houden bedden vrij voor nachtzorg. Het vervoer van en naar het nachthotel wordt verzorgd door het nachthotel in samenwerking met Taxi Hendrickx. Door de werking met dienstencheques blijft dit vervoer betaalbaar voor de cliënt. De sociale dienst zorgt voor de begeleiding bij de aanvraag van de dienstencheques.

•

De stuurgroep In Antwerpen wordt er feedback gegeven door de kerngroep en de uitgebreide stuurgroep. De kerngroep komt samen om de tien weken, de uitgebreide stuurroep halfjaarlijks. Op de kerngroep wordt de volledige werking en groei van het initiatief geëvalueerd, zowel inhoudelijk als financieel. Op de uitgebreide stuurgroep wordt enkel de inhoudelijke werking van nachtzorg besproken.

17/23


In Mechelen is er een stuurgroep die ook om de 10 weken vergadert om de werking bij te sturen. •

Het tarief Het tarief voor 1 nacht is sinds de opstart van nachtzorg vastgelegd op 25€ en ze ook in 2010 toegepast. Vijfentwintig € is voor de meeste cliënten een betaalbare prijs. Bij tekenen van armoede kan er een financieel dossier ingediend worden bij het OCMW of de mutualiteit via het maatschappelijk werk. Bij de meeste ziekenfondsen kunnen leden rekenen op een tussenkomst voor nachtzorg. Dit wordt zeker in dank aanvaard, omdat de thuiszorg in de daguren reeds voldoende kosten met zich meebrengt.

De ziekenfondsen geven uiteenlopende tussenkomsten volgens eigen criteria. De tussenkomsten liggen tussen de 6,5 tot 16 euro per nacht, beperkt tussen 14 tot 111 nachten per jaar... •

Vorming Gerichte bijscholing voor verzorgenden en vrijwilligers. Vormingen die in 2010 aan bod zijn gekomen: herhaling van hef- en tiltechnieken, vorming over personen met dementieproblematiek ( theoretisch en vooral praktisch : hoe ermee om gaan?), vorming over het gebruik van het virtueel kantoor (gelinkt aan het maatwerk en kan geraadpleegd worden via het internet).

•

Public relations In functie van de reële groei van het initiatief is het zeer belangrijk op regelmatige tijdstippen reclame te maken, via artikels, voorstellingen, een persmoment, de website, de brochure…

18/23


Volgende werkingsprincipes verdienen verdere uitdieping •

Administratie De administratie tussen de verschillende partners vraagt extra aandacht. Het uitwisselen van het formulier prestaties F53, het cliëntdossier, de facturatie, de administratie voor de diensten voor Oppashulp, het uitwisselen van gegevens voor de permanentie aan de diensten voor Thuisverpleging en of de netwerken Palliatieve zorg of het Nachthotel verschillen per organisatie . De diensten voor Gezinszorg dienen deze documenten grotendeels manueel te verwerken, omdat het om afwijkingen gaat.

•

Het sociaal onderzoek Voor de opmaak van een dossier nachtzorg is een volledig sociaal onderzoek nodig. Mits er sprake is van een forfaitaire gebruikersbijdrage, biedt vooral het luik van het financiële onderzoek geen meerwaarde. De opmaak van een volledig sociaal onderzoek wordt, zeker bij palliatieve cliënten, als een storende factor ervaren.

•

CAO rond nachtarbeid Toepassing van de nieuwe CAO rond nachtarbeid : hierbij is er zeker nood aan duidelijke richtlijnen voor opnamemodaliteiten van o.a. afwezigheden en recuperatie (vb ziekteperiode in het weekend), aanpassing contracten voor nachtarbeiders, overstap naar astronomische uren…

•

Het financiële kader De vrijwilligerswerking : Zoals reeds vermeld in dit jaarrapport krijgen vrijwilligers een vergoeding per nacht die zij presteren. Deze vergoeding is vrijgesteld van sociale en fiscale bijdragen. In 2005 werden de grensbedragen van de vrijwilligersvergoeding vastgelegd op 30,22 per dag en € 1208,72 per jaar. Voor 2011 zijn deze bepaald op 30,82 euro per dag en 1232,92 euro per jaar. Wanneer één van deze forfaitaire maximumbedragen in een bepaald kalenderjaar overschreden wordt, zijn zowel de vrijwilliger als de dienst bijdrageplichtig aan de RSZ en de belastingen voor alle vergoedingen die betaald werden in het betrokken kalenderjaar. Dit probleem werd terecht door diverse organisaties aangekaart bij de federale overheid.. De vrijwilligers lopen dikwijls vrij snel tegen deze grenzen aan. Zij presteren immers ook oppas tijdens de daguren, waardoor zij snel aan het maximumbedrag komen. Er wordt getracht het evenwicht tussen de inzet van verzorgenden en vrijwilligers goed te hanteren. Behalve een werving, selectie, opleiding… verwachten zij ook een zekere regelmaat in de vraag naar hun inzet. Wanneer ze dan weer tegen de fiscale grens aanlopen, is er een uitstroom van dezelfde vrijwilligers… Gevolg : er kan vastgesteld worden dat de vrijwilligers schaarser worden naarmate het jaar vordert. Werking met verzorgenden – de gezinszorg Vanuit de diensten Gezinszorg wordt er op het probleem gewezen van de 3% “afwijkende uren” enerzijds en de 20% “afwijkende bijdrage” anderzijds. Kleinere diensten die over een volledige provincie werken lopen zo tegen hun grenzen aan, wanneer ze zich in één arrondissement al vergaand engageerden. Er resten dan minder uren om in een ander arrondissement/zorgregio in te zetten. Cliënten geholpen binnen Nachtzorg worden per dienst in rekening genomen. Ook binnen dagzorg kan het voorvallen dat één cliënt hulp krijgt van verschillende diensten. Als een cliënt zowel tijdens de daguren als tijdens de nacht van dezelfde dienst voor gezinszorg hulp krijgt, komt deze zorgvrager uiteraard slechts eenmaal voor in de registratie van het aantal cliënten. Samengevat ziet het subsidiesysteem voor de diensten Gezinszorg er als volgt uit:

19/23


BBP ( Bevoegd Begeleidend Personeel ), per 130 cliënten waar 4uur gezinszorg werd gepresteerd krijgt de dienst voor Gezinszorg een subsidiebedrag. Verder is er voor elk gepresteerd uur door de verzorgenden een tussenkomst voorzien. Er zijn tevens specifieke toelagen voor administratie en directie.. Globaal gezien dekken bovenstaande inkomsten 76% van het budget. De inkomensgerelateerde bijdragen van de cliënten zijn goed voor 14 % . Een structureel probleem stelt zich op het niveau van de tussenkomsten van gemeenten, OCMW ‘s, provincie, waar we een stelselmatige afbouw van de financiële ondersteuning vaststellen. In het Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen wordt de tussenkomst voor BBP door de betrokken diensten Gezinszorg doorgestort à rato van het aantal geholpen gezinnen (per schijf van 15 gezinnen). Met deze middelen worden er momenteel 2 VTE coördinatoren (BBP) betaald. Daar er een aantal cliënten door verschillende diensten in aanmerking worden genomen, kan het initiatief een sluitend resultaat voorleggen.

20/23


5.

Conclusie en doelstellingen voor 2011

Het is de bedoeling in 2011 nachtzorg in de provincie Antwerpen verder uit te bouwen. Nachtzorg te Mechelen eindigt in 2010 met 9 verzorgenden en 20 vrijwilligers. Dit is een goede basis, maar de vraag rijst hierbij wel, gezien de huidige regelgeving binnen de gezinszorg : zal de dienstverlening tijdens de nacht niet te kort schieten wanneer de vraag gestaag zal stijgen? Voor het verdere bestaan en de uitbreiding naar nieuwe projecten is de uitbreiding van de dienstverlening van de gezinszorg een noodzaak. Extra contingenturen voor gezinszorg zijn nodig voor een gelijkmatige uitbouw voor heel nachtzorg in de provincie Antwerpen, in Brussel of zelfs in Vlaanderen. Verder is het pluralistisch karakter, voor een dienst als nachtzorg zeker een meerwaarde. Werken in een grote zorgregio (gebiedsdekkend), centraliseren naar een centrale coördinatie, samenwerken met zowel lokale als regionale actoren zijn zeker items waar men best rekening mee houdt voor de verdere uitbouw van Nachtzorg op Vlaams niveau.

Coördinatie Nachtzorg Antwerpen : Mieke Verhoeven en Kris Rotthier Nationalestraat 111 2000 Antwerpen 03/220 17 77 [email protected] www.nachtzorg.be 21/23

Nachtzorg in het Arrondissement Antwerpen

Samen sterk in Zorg ! Onze partners …

OCMWSCHOTEN

Met dank aan onze sponsors :

OCMW SCHOTEN - OCMW SCHELLE - OCMW ZOERSEL - OCMW MALLE OCMW ESSEN - OCMW ZANDHOVEN - OCMW WUUSTWEZEL – OCMW KONTICH OCMW ZWIJNDRECHT - OCMW LINT - OCMW BOECHOUT - OCMW BORSBEEK –

Pluralistisch Initiatief Nachtzorg Antwerpen. Werkingsverslag 2010

Recommend Documents