WERKINGSVERSLAG VK VLAAMS-BRABANT VZW - 2014 Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant vzw Justus Lipsiusstraat 71 3000 Leuven - tel 016 30 17 30 - www.kindermishandelingleuven.be
2
Inhoud
Voorwoord .............................................................................................................................................. 3 1 Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2014 .......................................................... 4
2
1.1
Raad van bestuur ..................................................................................................................... 4
1.2
Medewerkers .......................................................................................................................... 5
1.3
Vorming voor het team ........................................................................................................... 6
Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2014 .............................................................. 7 Vooraf: ................................................................................................................................................. 7 2.1
Meldingen op het VK Vlaams-Brabant .................................................................................... 8
2.2
Wie meldt er in 2014? ............................................................................................................. 8
2.3
Aangemelde problematiek ...................................................................................................... 9
2.4 Woonplaats van gemelde kinderen .............................................................................................. 9 3
Regiowerking Halle-Vilvoorde ....................................................................................................... 10
4
1712: de hulplijn bij geweld, misbruik en kindermishandeling ..................................................... 10
5
Het VK Vlaams-Brabant als gemandateerde voorziening ............................................................. 11
6
Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en sensibilisatie ........................... 13 6.1
Samenwerking en overleg op sectorniveau .......................................................................... 13
6.2
Samenwerking Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant en VAPH ........ 15
6.3
Samenwerking en overleg met regionale partners ............................................................... 15
6.4
Sensibilisatie .......................................................................................................................... 16
6.4.1
Informatiedagen ............................................................................................................ 16
6.4.2
Vorming/infosessies gegeven door teamleden ............................................................. 17
6.4.3
Andere initiatieven ........................................................................................................ 18
3
Voorwoord In het werkingsjaar 2014 werd het VK op ander sporen gezet, die vermoedelijk in de komende jaren zullen leiden tot een herpositionering van de werking. De bestaande werking van het centrum bleef stabiel, daarvan getuigen de cijfers in dit jaarverslag. Sedert de start van Integrale wordt die bestaande werking de ‘reguliere’ genoemd. We hopen dat snel teruggekeerd kan worden naar de basisterm vertrouwenscentrum, want het ‘reguliere’ dient wel de hoofdbrok te blijven. De basisidee van vertrouwenscentra, maximaal te werken binnen subsidiariteit en hulpverlenend, dreigt anders weg te zakken door de grote aandacht voor de nieuwe ontwikkelingen van 1712 en MaNo. 1712 heeft zich in 2014 ‘gezet’, in het team is het een vaste participatie, en voor het publiek is de taakverdeling steeds duidelijker. Het is een goede ontwikkeling, wat niet wegneemt dat nog aardig getimmerd moet worden aan de breedte van de kwaliteit van de adviesverlening. Maar dat proces is duidelijk onderweg. In maart 2014 werd een nieuwe opdracht toegevoegd: maatschappelijke noodzaak. We zien het met interesse op gang komen, maar ook met veel voorzichtigheid. We tellen reeds 15 dossiers per maand voor een totaal nieuwe taak die bovenop de bestaande komt zonder aanvullende financiering. Bovendien voert MaNo nieuwe tijdskaders in waarbinnen de opdracht beantwoord moet worden. Het risico is evident, dat het ‘reguliere’ werk naar achter schuift. Onbedoeld kunnen Vertrouwenscentra daardoor een eerder psycho-juridisch profiel krijgen. Dat moet bewaakt worden. Het bracht ook een golf van nieuwe vergaderingen met zich mee die eveneens door medewerkers gedragen moeten worden, in combinatie met het uitzoeken hoe we MaNo best uitvoeren en hoe de relatie tussen regulier/1712/MaNo te installeren. Je kan personeelsleden niet blijven in stukjes hakken. Een boeiend jaar dus met best wat beweging. En met grote verwachtingen naar wat komt. Drama’s bij kindermishandeling blijven gelukkig grote uitzonderingen, en dat moeten we zo houden willen we het personeel gezond houden. Met dit jaarverslag zenden we nogmaals onze wens dat er een einde aan komt, onze werking in het jaarboek van Kind & Gezin enkel samen te vatten als een cijfertje dat stijging of daling van meldingen weergeeft. Dat is niet erg respectvol voor de complexe inhoud van het werk, noch voor de werknemers van wie al jaren verwacht wordt dat ze de registratie goed invullen. Dynamische feedback vanuit verwerking van registratie zou een krachtige aanmoediging kunnen vormen voor de werkvloer. Het ligt naar ons gevoel klaar om uitgevoerd te worden.
Peter Adriaenssens Directeur Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant
4
1 Algemene informatie over het vertrouwenscentrum in 2014 1.1 Raad van bestuur Mevr. Marianne Vael
Directeur Personeelsbeleid UZ Leuven Voorzitter Raad van Bestuur
Prof. Dr. Peter Adriaenssens
Kinderpsychiater - Vertrouwensarts, Directeur Vertrouwenscentrum, Kliniekhoofd Kinder- en Jeugdpsychiatrie UZ Leuven Secretaris Raad van Bestuur
Dhr. Alfons Bosmans
Stafmedewerker Algemene Directie UZ Leuven Jurist
Dhr. Mark Charlier
Verantwoordelijke Financiële Dienst UZ Leuven Verantwoordelijke Boekhouding
Dhr. Ludo Govaerts
Directeur Ziekenhuisschool UZ Leuven
Mevr. Karin Jiroflée
Gedeputeerde Welzijn Provincie VlaamsBrabant
Prof. Dr. Jozef Peuskens
Directeur UPC K.U.Leuven, Kortenberg
Dr. Wim Tambeur
Klinisch Directeur Vrouw en Kind UZ Leuven
Prof. Dr. Chris Van Geet
Diensthoofddirecteur Kindergeneeskunde UZ Leuven
5
1.2 Medewerkers Team Prof. Dr. Peter Adriaenssens Dhr. Joël Bartholomé Mevr. Lauren Claes Dhr. Kristof Desair Mevr. Ilke De Vos Mevr. Astrid Du Four Mevr. Carla Ivens Dhr. Kristof Lisson
Functie/discipline Kinderpsychiater – vertrouwensarts, directeur Psychiatrisch verpleegkundige Maatschappelijk werkster Sociaal werker – coördinator Orthopedagoge Maatschappelijk werkster Orthopedagoge
Mevr. Liesbet Smeyers Mevr. Sofie Snoeck
Psychiatrisch verpleegkundige Maatschappelijk werkster Klinisch psychologe
Dhr. Bart Vanbeckevoort Dhr. Thomas Vanderputte
Orthopedagoog Psycholoog
Mevr. Elisabeth Vanderveken Mevr. Patsy Verhaert
Orthopedagoge Maatschappelijk werkster
Secretariaat Mevr. Anne Crabbé Mevr. Monique Lemmens
Tewerkstelling 60 % 50 %
Onderhoud Mevr. Nadia Berckmans
Tewerkstelling 15 u/week
Stages Florence Varsalona Bram Van den hove Lore Vandevelde Alsu Yusupova Riki Vangilbergen
Jobstudenten Sara Janssens Femke Huwé
Studierichting Medical Management Assistant Master Pedagogische Wetenschappen Bachelor Sociaal werk Sociale Verpleegkunde Master Pedagogische Wetenschappen Periode 07/07/2014 – 01/08/2014 04/08/2014 – 22/08/2014
Tewerkstelling 50 % 100% tot 31.012014 Uit dienst 01/02/2014 100 % 100% vanaf 01/07/2014 (20 % ouderschapsverlof) 100% 100 % 100 % (20 % onbetaald toegestaan afwezig) 100 % 100 % 50% tot 15/08/2014; 70 % vanaf 16/08/2014 100 % 100% van 17/09/2014 t.e.m. 31/12/2014) 100% 80%
Periode 03/03/2014 – 04/04/2014 02/09/2014 – 19/12/2014 01/02/2014 – 01/06/2014 Vanaf 08/12/2014 Vanaf 13/10/2014
6
1.3 Vorming voor het team Studiedagen, congressen, symposia … : 23-1-2014
Oefensessie insisto A-document
Ferrarisgebouw Brussel
28-1-2014 29-1-2014 6-2-2014
MaNo denkdag VK’s Interne reflectiedag MaNo Vorming samen met team OCJ Leuven: LIRIK, risicotaxatieinstrument Intrafamiliaal geweld Studievoormiddag ‘Seksueel misbruik en kinderdagverblijven’ Vorming samen met team van OCJ Leuven: IZIKA, instrument zorgintensiteit en zorgzwaartebepaling Interne reflectienamiddag MaNo Interne reflectienamiddag MaNo Vorming consultfunctie, samen met het consultteam OCJ (gegeven door Danny Baert van de interactie-academie) Vorming consultfunctie, samen met het consultteam van OCJ (gegeven door Danny Baert van de interactie-academie)
Brussel Leuven VK Leuven
13-2-2014 18-2-2014 19-2-2014
19-2-2014 13-3-2014 25-3-2014
27-3-2014
25-4-2014 29-4-2014 13-5-2014 21-5-2014 – 23-5-2014 4-6-2014 6-10-2014
CAW Leuven VK Brussel
Kristof Lisson, Elisabeth Vanderveken, Patsy Verhaert Team VK Team VK Ilke De Vos, Elisabeth Vanderveken Liesbet Smeyers Astrid Du Four
VAC Leuven
Astrid Du Four, Patsy Verhaert
VK Leuven VK Leuven VAC Leuven
Team VK Team VK Kristof Lisson, Liesbet Smeyers
VAC Leuven
Kristof Lisson, Liesbet Smeyers
Sectoroverleg ITER Opleiding Jeugdige zedendelinquenten Justine van Lawick: kinderen uit de knel Congres EUCCAN
Brussel KUL
Astrid Du Four Astrid Du Four
Kortenberg
Liesbet Smeyers
Amsterdam
Ilke De Vos
Opleiding nieuwe medewerkers VK
VK Antwerpen
Astrid Du Four, Lauren Claes Sofie Snoeck
Studiedag ‘Sociale plattegrond 2014’
7
18-9-2014
Opleiding nieuwe medewerkers VK
VK Leuven
7-10-2014 9-10-2014 16-10-2014
Congres Kindermishandeling Dag van de Jeugdhulp Opleiding nieuwe medewerkers VK
Utrecht Brussel VK Leuven
21-10-2014
VK dag
17-11-2014
Tweedaagse vorming Ketenaanpak (dag 1) Opleiding nieuwe medewerkers VK
Academie Kind en Gezin, Brussel Stadskantoor Leuven VK Leuven
4 en 5-122014 12-12-2014
Congres Psychopathologie
Antwerpen
Opleiding nieuwe medewerkers VK
VK Brussel
12-12-2014
Narratieve supervisie en werkbegeleiding Tweedaagse vorming Ketenaanpak (dag 2)
Elsenveld, Antwerpen Stadskantoor Leuven
19-11-2014
15-12-2014
Astrid Du Four, Lauren Claes Astrid Du Four Ilke De Vos Astrid Du Four, Lauren Claes Team VK
Elisabeth Vanderveken Astrid Du Four, Lauren Claes, Ilke De Vos Bart Vanbeckevoort Astrid Du Four, Lauren Claes, Ilke De Vos Liesbet Smeyers Elisabeth Vanderveken
Langdurige opleiding : Sofie Snoeck volgde in 2014 de therapie-opleiding ‘Cognitieve gedragstherapie voor kinderen en jongeren’ aan de Universiteit Gent.
2 Overzicht en conclusies van de meldingsregistratie 2014 Vooraf: Gedetailleerde rapportage uit het e-dossier via Kind & Gezin vormt de basis voor het cijferoverzicht: De VK ’s werken ondertussen al een aantal jaren met een elektronisch dossier. De meldingsregistratie is volledig geïntegreerd in deze toepassing. De achterliggende databank kan anoniem en centraal geanalyseerd worden door Kind & Gezin. Voor het werkjaar 2014 leverde Kind & Gezin gedetailleerde overzichtstabellen die we hieronder verwerkt hebben. Dit betekent een duidelijke winst aan efficiëntie en uniformisering tussen de VK ’s.
8
2.1 Meldingen op het VK Vlaams-Brabant In 2014 kwamen er op het VK Vlaams-Brabant 1064 meldingen toe over 1421 unieke personen, waarvan er 95% minderjarig zijn. Deze aantallen zijn een lichte daling ten opzichte van de situatie in 2013, waarin er 1123 meldingen over 1562 unieke personen (93% minderjarig) geteld werden. Figuur 1: Evolutie aantal meldingen en aantal gemelde personen 2100 2000 1900 1800 1700 1600 1500 1400 1300 1200 1100 1000 900 800
1958 1727 1608
1540
1562
1122
1123
1508
1401
1329 1244 1115
1064
907 2008
2009
2010 aantal meldingen
2011
2012
2013
2014
aantal gemelde personen
2.2 Wie meldt er in 2014? In 2014 zijn 300 meldingen (28%) afkomstig vanuit de gezondheidszorg, voornamelijk vanwege de kinderziekenhuizen, de regioverpleegkundigen van Kind & Gezin en de huisartsen. 267 meldingen (25%) gebeuren door de schoolse voorzieningen, meer bepaald door CLB’s en door leerkrachten en medewerkers van scholen. De hulplijn 1712 verwees in 2014 65 situaties (6%) naar het VK. Het aandeel van de primaire omgeving blijft ook nog in 2014 aanwezig, maar aangezien deze groep melders aangemoedigd wordt om met 1712 contact te nemen daalt hun aandeel verder ten opzichte van de voorgaande jaren. Zo zijn 93 meldingen (9%) door gezinsleden, familieleden, buren en kennissen (2013: 133 meldingen (12%)). De biologische moeder meldt binnen deze groep het meest frequent. De overige 330 meldingen zijn afkomstig van welzijnsorganisaties, de bijzondere jeugdzorg, voorschoolse voorzieningen en justitie. Bij negen meldingen is de melder onbekend voor het VK.
9
2.3 Aangemelde problematiek Tabel 1: Aantal gemelde personen op het VK Vlaams-Brabant volgens gemelde hoofdproblematiek Gemelde problematiek Lichamelijke mishandeling Emotionele mishandeling Emotionele verwaarlozing Lichamelijke verwaarlozing Seksueel misbruik - intrafamiliaal Seksueel misbruik - extrafamiliaal Seksueel misbruik - onbekend Risico op verwaarlozing/mishandeling Onbekend welke mishandeling / ander probleem Verwerking van mishandeling in het verleden Grensoverschrijdend gedrag / geweld door minderjarige Geen probleem geregistreerd TOTAAL
Aantal unieke personen 275 265 222 82 119 78 22 224 131
% 18% 18% 15% 5% 8% 5% 1% 15% 9%
14
1%
73
5%
3 1508
0% 100%
Nagenoeg een derde van de personen wordt gemeld omwille van een vermoeden van emotioneel geweld. Bij een kwart van de gemelde personen betreft het lichamelijke kindermishandeling of verwaarlozing. Bij 14% van de gemelde personen betreft het ongerustheid over seksueel geweld. 15% van de gemelde personen loopt volgens de melder een risico op emotionele, fysieke of seksuele kindermishandeling.
2.4 Woonplaats van gemelde kinderen
Iets meer dan 9 op 10 kinderen die in 2014 gemeld werden op het VK Vlaams-Brabant, wonen op het moment van de melding in de provincie Vlaams-Brabant. Tabel 2 geeft de verdeling weer over de arrondissementen. Zeven procent komt uit de vier andere Vlaamse provincies en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Eén procent betreft kinderen die in Wallonië wonen of kinderen waarvan de woonplaats niet geregistreerd werd.
10
Tabel 2: Spreiding van het aantal gemelde personen wonend in Vlaams-Brabant volgens arrondissement Arrondissement Leuven Halle-Vilvoorde Arrondissement onbekend TOTAAL Vlaams-Brabant
Aantal personen
% 409 237 662 1308
31% 18% 51% 100%
3 Regiowerking Halle-Vilvoorde
Sedert geruime tijd formuleert het VK een nadrukkelijker aanbod voor de regio HalleVilvoorde. Door de vestiging in die regio kan er lokaal ingespeeld worden op de advies- en hulpvragen. In 2014 investeerden we qua personeel opnieuw 3 voltijds equivalenten in het arrondissement Halle-Vilvoorde. In functie van de regiowerking maakt het VK gebruik van een vestigingsplaats in Halle (bij CGG De Poort – Ahasverus) en een vestigingsplaats in Merchtem (lokalen in het regiohuis van Kind&Gezin). We blijven de directie en de medewerkers van het dagactiviteitencentrum ’t Atelier en het CGG Ahasverus, vestiging De Poort in Halle, uiterst dankbaar. In februari verhuisden we, samen met het team van regiohuis van K&G, naar een nieuw regiohuis in de Gasthuisstraat Merchtem. Het gloednieuwe regiohuis is nu gehuisvest op de campus van het OCMW, en is ondergebracht in één van de gebouwen van het woonzorgcentrum Ter Stelten. De logistieke dienst van K&G heeft ons erg goed geholpen om de verhuis vlot te laten verlopen. We danken ook de regioverpleegkundigen en hun verantwoordelijken van het regiohuis van Kind & Gezin voor de fijne samenwerking.
4 1712: de hulplijn bij geweld, misbruik en kindermishandeling Ondertussen zijn we samen met de collega’s van het CAW Oost-Brabant en het VK Brussel bijna 3 jaar bezig met de uitbouw van 1712 en hebben we stilaan het gevoel dat 1712 een plaats heeft verworven in het hulpverleningslandschap. We worden meer en meer een aanspreekpunt voor ‘de burger’. Waar in de eerste twee werkingsjaren veel contactnemers nog via het VK of CAW werden toegeleid, merken we nu dat bellers vaker rechtstreeks contact opnemen. 1712 wordt zo een echte hulplijn. Wij ervaren dat de naambekendheid van 1712 groter wordt, maar ondervinden ook dat er blijvend dient geïnvesteerd te worden in mediacampagnes zodat 1712 zichtbaar blijft voor de buitenwereld.
11
Sinds de opstart van 1712 hebben we gezocht naar hoe we een meerwaarde kunnen zijn voor slachtoffers van geweld. We zijn sinds de opstart van onze werking een aanspreekpunt geworden voor groepen van slachtoffers die lang in de kou hebben gestaan. Zo werkten we vanuit 1712 mee aan een aantal initiatieven. Eerst was er vanuit 1712 de deelname aan een project voor slachtoffers van misbruik in gezagsrelaties, daarna kwam er een project rond slachtoffers van historisch misbruik en recentelijk werden we als 1712 mee ingeschakeld voor de eerste opvang van slachtoffers van gedwongen adopties. Wij willen zeker ook in de toekomst als 1712-team mee blijven zoeken naar oplossingen voor geweldproblematieken en groepen slachtoffers die zich in onze samenleving aandienen. In de loop van 2014 hebben burgers ook de mogelijkheid gekregen om via e-mail in contact te komen met 1712. Communicatie via mail vereist een andere aanpak dan telefonische contacten. Gezien 1712 werkt met een gemengd team (VK en CAW-medewerkers), kunnen we gebruik maken van de kennis en vaardigheden die elke dienst al heeft opgebouwd. Via interne vormingen proberen we die kennis aan mekaar door te geven. Zo werd er dit voorjaar een interne vorming georganiseerd rond e-mailhulpverlening waarbij de collega’s van het CAW hun expertise met deze vorm van hulpverlening deelden met de rest van het team. De uitdaging voor de komende jaren ligt zeker in het blijvend investeren in uitwisseling van kennis en vaardigheden binnen het 1712-team. Investeren in casebesprekingen, follow-up van situaties, zoeken naar manieren om de keten kort te houden of te maken, investering in zorgende telefoongesprekken, combineren van kennis van verschillende medewerkers,… zijn thema’s die voor de komende periode op de agenda staan. Samenwerken met andere partners in het hulpverleningsveld vormt een andere uitdaging waarop we inzetten in het volgende werkjaar. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat mensen die geconfronteerd worden met geweld met de beste zorg benaderd worden? In deze samenwerking moet de aandacht voor actieve doorverwijzing naar partners prioritair zijn. Cliënten dienen met zo weinig mogelijk tussenstappen op de juiste plaats terecht te komen en dienen zo weinig mogelijk hun verhaal te moeten herhalen bij een volgende hulpverlener of dienst.
5 Het VK Vlaams-Brabant als gemandateerde voorziening Op 1 maart 2014 werden de VK’s, naast hun andere opdrachten, ook gemandateerde voorzieningen inzake kindermishandeling. Er werden interne reflectiedagen in het team georganiseerd om deze nieuwe opdracht te integreren binnen de dienst, in samenwerking met prof. Liesbet Stevens. Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling van OostVlaanderen had al enige ervaring opgedaan met de onderzoeken maatschappelijke noodzaak, maar er bleven in de aanloop naar de start van IJH nog heel wat vragen onbeantwoord. Er werd intensief overlegd met de andere gemandateerde voorzieningen van Vlaams-Brabant en
12
Brussel. Er werd o.a. een gemeenschappelijke vorming georganiseerd rond de consultfunctie. Het VK nam ook deel aan heel wat infodagen, om meer tekst en uitleg te geven over onze nieuwe opdracht. Het feit dat het VK ook zijn ‘reguliere’ werking behield bleek voor veel collega-hulpverleners erg verwarrend. Het was voor de medewerkers van ons team vaak ook moeilijk om antwoorden te geven op concrete vragen, omdat we zelf niet konden inschatten hoe de praktijk er na maart 2014 zou uitzien. Na de start van IJH duurde het even voor de aanmeldingen voor onderzoeken maatschappelijke noodzaak op gang kwamen. Er werd wel nog even vaak beroep gedaan op de adviesfunctie en de reguliere werking van onze dienst. Tegelijkertijd ging er veel energie van de teamleden naar het leren kennen van het Adocument, de toegangspoort, de administratieve veranderingen, … De nieuwe informaticasystemen werkten vaak nog niet naar behoren, wat ook tot heel wat frustraties leidde. Na een aantal maanden merkten we dat hulpverleners en justitie de weg naar onderzoeken maatschappelijke noodzaak begonnen te kennen, en hier ook steeds meer gebruik van maakten. In 2014 voerde het VK Vlaams-Brabant gemiddeld voor 15 kinderen per maand een onderzoek maatschappelijke noodzaak. De helft daarvan gebeurde op verzoek van de parketten jeugdzaken. De verontrusting die aanleiding geeft tot het onderzoek betreft in 1 op 5 situaties lichamelijke mishandeling, in 1 op 3 situaties emotionele mishandeling, in 1 op 10 gevallen seksueel misbruik. Onderzoeken maatschappelijke noodzaak zijn een ultieme poging om vrijwillige hulpverlening mogelijk te maken. In dat kader is het vermeldenswaard dat ongeveer 60% van de aanmeldingen vanuit het parket leiden tot vrijwillige hulpverlening. Na een half jaar ervaring opdoen in de nieuwe opdracht riepen we in het najaar 2014 een interne werkgroep MaNo in het leven. De doelstelling van deze werkgroep is de interne ontwikkeling op het VK Vlaams-Brabant op het vlak van onderzoeken MaNo verder te voeden. De werkgroep ontwikkelt verder de missie en de visie in een gefundeerd en overtuigend verhaal, vanuit de positie van het kind: wat willen we als VK bereiken en hoe passen onderzoeken MaNo daarin? Hoe positioneert het MaNo-onderzoek zich ten opzichte van de andere decretale opdrachten van het VK? Welke procedures en randvoorwaarden hebben we nodig om onze missie en visie te realiseren? De werkgroep vertolkt deze missie en visie naar de partners IJH, justitie, arrondissementele raad voor kindermishandeling en andere (zoals de SOS Enfants). De werkgroep versterkt de samenwerking op het vlak van aanmeldingen en het verloop van het onderzoek, en stelt het casemanagement op punt. Deze werkgroep verzorgt ook de afstemming met de andere VK, onder meer in het debat over het kwaliteitshandboek, met de OCJ en de Intersectorale Toegangspoort.
13
6 Activiteiten in het kader van beleidsvorming, samenwerking en sensibilisatie Naast de hulpverlening in concrete situaties, bouwde het VK in 2014 een aantal activiteiten en projecten (verder) uit op vlak van beleid, samenwerking en kennisverspreiding. Hieronder volgen een aantal van deze activiteiten.
6.1 Samenwerking en overleg op sectorniveau De zes Vertrouwenscentra Kindermishandeling behoren tot de sector Kind & Gezin. Ze werken onderling samen en in overleg met het Agentschap Kind & Gezin om te ontwikkelen op korte en lange termijn. Deze samenwerking heeft ook als doel het Vlaams welzijnsbeleid voor te bereiden op vlak van kindermishandeling. In functie van de onderlinge samenwerking en afstemming komen de leidinggevenden van de vertrouwenscentra op regelmatige basis samen in het ‘Forum van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling’, onder voorzitterschap van Erik Vandooren (VK Brussel). Het contact met Kind & Gezin verloopt hoofdzakelijk via het sectoroverleg. De rode draad op de forumvergaderingen en het sectoroverleg in 2014 is uiteraard de uitvoering van het decreet Integrale Jeugdhulp, met in het bijzonder de aspecten in verband met de rol van de Vertrouwenscentra als gemandateerde voorzieningen. Daarnaast wordt sinds het najaar van 2014 werk gemaakt van de ontwikkeling van een nieuw Besluit van de Vlaamse Regering betreffende erkenning en subsidiëring van de vertrouwenscentra kindermishandeling. Dit BVR is bedoeld om op 1 januari 2017 in werking te treden. Daarnaast zijn in 2014 meerdere werkgroepen actief geweest rond specifieke topics. Elk vertrouwenscentrum wordt vertegenwoordigd in deze werkgroepen. Voorbeelden van deze werkgroepen zijn: - vormingscel VK - werkgroep Mishandeling en Handicap - werkgroep Registratie en e-dossier - werkgroep Kwaliteitszorg - werkgroep m.b.t. de website www.kindermishandeling.be Werkgroep Kwaliteitszorg De werkgroep ‘kwaliteitszorg’ is een samenwerkingsverband met de andere VK’s en bestaat uit 6 leden. In deze werkgroep denken we na over de verschillende aspecten van kwaliteit van onze dienstverlening en dit op verschillende niveau’s. In 2014 werd er veel aandacht besteed aan de MaNo-procedure, 1712, … en de andere taken van het VK. Er werd bekeken op welke manier dit opgenomen kan worden in het kwaliteitshandboek en hoe we de kwaliteit van onze dagelijkse werking kunnen waarborgen.
14
Vormingscel VK De vormingscel VK was ook in 2014 heel actief. Een tweede “MaNo”-dag, een vormingsdag rond het thema Maatschappelijke Noodzaak (28 januari 2014), volledig georganiseerd door het VK Oost-Vlaanderen vanuit hun ervaring als in de voorstartfase van het nieuwe decreet IJH, werd door de vormingscel mee ondersteund en begeleid waar nodig. De jaarlijkse VK dag vond plaats op 21 oktober 2014 rond het thema vechtscheiding. Justine van Lawick werd uitgenodigd en gaf een ganse dag opleiding rond het thema ‘kinderen uit de knel’. Verder was er een opleidingsaanbod voor nieuwe werknemers binnen het VK. Deze vorming wordt tweejaarlijks georganiseerd en gegeven door stafleden van de vormingscel aangevuld met de expertise van andere trainers uit de verschillende VK’s. De voorbereiding en afstemming om dit gerealiseerd te krijgen met een minimum aan samenkomsten vraagt een alerte inspanning van de groep. In 2014 realiseerden we dit met een 9 tal bijeenkomsten.
Informatieveiligheid binnen het VK. Op een VK wordt dag in dag uit met heel wat kwetsbare en vertrouwelijke informatie gewerkt. De privacywet van 08/12/1992 (Wet tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens) tracht in het omgaan met deze info een duidelijk kader te bieden. Daarnaast dienen de VK’s te voldoen aan het e-gov decreet van 18/07/2008, gezien er elektronische persoonsgegevens worden uitgewisseld (bv. via het Edossier, Domino en Insisto). Volgens artikel 9 van dit decreet dient een veiligheidsconsulent te waken over het veiligheidsbeleid. De vraag die in hoofdzaak deze veiligheidsconsulent zich moet stellen als we het hebben over informatieveiligheid is “hoe kunnen we ervoor zorgen dat de vertrouwelijke gegevens van onze cliënten op een veilige manier verwerkt worden’. Rond deze materie en het vraagstuk hoe deze om te zetten naar de praktijk werd in het najaar 2014 een driedaagse opleiding georganiseerd door Kind & Gezin. Samen met enkele collega’s uit de andere VK volgden we deze opleiding. Gezien de vele gelijkenissen tussen de verschillende VK op vlak van het werken met vertrouwelijke informatie is er gekozen voor het aanstellen van 1 veiligheidsconsulent (Ilse Van Campenhout – VK Brussel) met als rechterhand 5 “lokale” verantwoordelijken informatieveiligheid waaronder ikzelf voor VK Vlaams Brabant. In samenwerking met de
15
veiligheidsconsulent wordt er binnen elk VK gewerkt aan het opstellen van een veiligheidsplan, het herkennen van aandachtspunten binnen de organisatie en het aanbrengen van verbeteringen in de informatieveiligheid. Regelmatige contacten met de andere collega’s en de verdere uitbouw van het veiligheidsplan staan op de agenda voor 2015.
6.2 Samenwerking Vertrouwenscentrum Kindermishandeling VlaamsBrabant en VAPH In 2014 werd het samenwerkingscontract verder gezet tussen het VK Vlaams-Brabant en het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap (VAPH). In dit contract engageert VK Vlaams-Brabant zich om extra aandacht en middelen te besteden aan het organiseren, uitvoeren en optimaliseren van hulpverlening in situaties waarin personen met een (verstandelijke) handicap slachtoffer zijn van een vorm van mishandeling. Het samenwerkingscontract omvat drie aspecten. Het klinische aspect betreft de ondersteuning en coaching van hulpverleners en voorzieningen, rechtstreekse hulpverlening aan personen met een handicap en hun gezin en telefonisch advies. Het vormingsaspect bestaat uit vorming op maat en vorming op initiatief van VK, waar nodig. Het administratieve aspect houdt in dat de activiteiten die passen in het samenwerkingscontract geregistreerd worden en dat er een jaarverslag wordt gemaakt. Het VAPH stelt hier een financiële vergoeding tegenover die overeenstemt met de verloning van 20% VTE.
6.3 Samenwerking en overleg met regionale partners Overleg Kindermishandeling - Justitie De parketten Jeugdzaken, de jeugdrechters, de verwijzers van de bijzondere jeugdzorg, het CAW en de politiediensten van de arrondissementen Leuven en Brussel komen geregeld samen in de Arrondissementale Raad Kindermishandeling om te reflecteren op samenwerking, gemeenschappelijke thema’s en knelpunten. In aanloop naar de start van de Integrale Jeugdhulp en de splitsing van het parket HalleVilvoorde werd er intensiever overlegd met de parketmagistraten, - juristen, en criminologen. Op vraag van de parketten werden er twee infomomenten georganiseerd, samen met het OCJ en de CAW’s van beide regio’s, om meer tekst en uitleg te geven bij de veranderingen in de jeugdhulpverlening en de gevolgen hiervan voor politie. Integrale Jeugdhulp Het Vertrouwenscentrum werkt mee aan de uitbouw van de Integrale Jeugdhulp. In dat kader participeren we aan:
16
-
-
-
-
Crisisnetwerken Leuven en Halle-Vilvoorde: een dragend aanbod binnen de modules crisisinterventie en crisisbegeleiding voor die situaties waarbij er sprake is van een vermoeden van kindermishandeling en voor die situaties waarbij ambulante hulpverlening op het Vertrouwenscentrum haalbaar is. De netwerkstuurgroep crisishulp wordt opgevolgd door Bart Vanbeckevoort. Het Regionaal Projectteam Integrale Jeugdhulp Vlaams-Brabant en Brussel: dit projectteam werd opgericht in het najaar van 2013 en begeleidde de implementatie van het decreet binnen de regio. Dit team bestond uit de regioverantwoordelijke van het Ondersteuningscentrum Jongerenwelzijn en de sociale diensten van de jeugdrechtbank van Vlaams-Brabant en Brussel, de medewerkers van het team Integrale Jeugdhulp van de afdeling Beleidsontwikkeling, het Vlaams Agentschap van Personen met een Handicap, Kind & Gezin en de Vertrouwenscentra van Brussel en Vlaams-Brabant. Dit projectteam zette zijn werkzaamheden verder in het voorjaar van 2014, naar aanloop van de start van het decreet IJH in maart. Vanuit dit projectteam werden heel wat overlegmomenten georganiseerd tussen de verschillende partners van IJH onderling (gemandateerde voorzieningen en CAW’s, gemandateerde voorzieningen en CLB’s, … ) en de belendende sectoren. Het projectteam gaf zijn mandaat in juni terug aan het Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp Vlaams-Brabant (zie onder). Het Intersectoraal Regionaal Overleg Jeugdhulp Vlaams-Brabant (IROJ): in februari werd er een overdrachtsmoment georganiseerd, waarbij de regionale stuurgroep haar taken overdroeg naar het IROJ Vlaams-Brabant. Hieraan werd ook een Vlaams infomoment gekoppeld over de IROJ’s en haar bevoegdheden. Het eerste IROJ voor de regio Vlaams-Brabant vond plaats op 24 april 2014. Platform Kind & Gezin Vlaams-Brabant en Brussel: het sectoroverleg binnen Kind & Gezin met de instanties die actief zijn in de regio’s Brussel en Vlaams-Brabant. Dit platform stuurt de sectorvertegenwoordigers aan in de IROJ van Brussel en VlaamsBrabant.
6.4 Sensibilisatie 6.4.1 Informatiedagen Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling Vlaams-Brabant organiseert regelmatig vormingsvoor- of namiddagen voor studenten middelbaar en hoger onderwijs. Een teamlid geeft uitleg over het thema kindermishandeling en de werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. We gebruiken ook de film ‘Kindersurprise’. Nadien is er ruimte om vragen te stellen. Deelname is gratis. Deze voor- of namiddagen worden ongeveer één keer per maand gegeven.
17
6.4.2 Vorming/infosessies gegeven door teamleden 6-2-2014
Workshop
17-2-2014 26-2-2014
Teambegeleiding Infomoment politiezones parket Brussel-Halle-Vilvoorde Infomoment politiezones parket Leuven Workshop internationale studenten, afdeling social werk De gemandateerde voorzieningen en maatschappelijke noodzaak (presentatie infodag integrale jeugdhulp) Voorstelling VK voor Veerhuis (drughulpverlening) Opleiding gezinsbegeleiding Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding gezinsbegeleiding Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Vorming kindermishandeling
28-2-2014 12-3-2014 14-3-2014
20-3-2014 27-3-2014 2-4-2014 3-4-2014 23-4-2014 24-4-2014 29-4-2014 5-5-2014 8-5-2014 12-5-2014 15-5-2014 19-5-2014 22-5-2014 20-6-2014
Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Opleiding jeugdadvocaten: communicatie met jongeren Infosessie voor Msoc, drugshulpverlening
European School, Ukkel CLB Halle Portalisgebouw, Brussel Philipssite, Leuven Sociale Hogeschool, Heverlee De Factorij, Schaarbeek
Leuven
Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers Elisabeth Vanderveken Elisabeth Vanderveken Liesbet Smeyers Kristof Lisson, Elisabeth Vanderveken
Rapunzel, Diest Leuven
Liesbet Smeyers, Astrid Du Four Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
Rapunzel, Diest Leuven
Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
Ter Muren, Erembodegem Leuven
Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
Leuven
Liesbet Smeyers
VK Leuven
Astrid Du Four, Liesbet Smeyers
Liesbet Smeyers
18
3-10-2014 16-10-2014 6-11-2014
19-11-2014 20-11-2014 18-11-2014
Infosessie opleiding kinderverzorgsters Opleiding nieuwe medewerkers VK Opleiding familietherapie: kindermisbruik en praten met een kind Opleiding nieuwe medewerkers Kinderopvang en naschoolse opvang, workshop Opleiding familietherapie: kindermisbruik en praten met een kind
VK Leuven
Astrid Du Four
VK Leuven
Liesbet Smeyers
VK Leuven
Liesbet Smeyers
VK Leuven Malderen
Liesbet Smeyers Liesbet Smeyers
VK Leuven
Liesbet Smeyers
6.4.3 Andere initiatieven - De uitbouw van een outreachend ondersteuningsaanbod vanuit de VK ’s t.a.v. de opvangcentra van het GO! In de mededeling van de Vlaamse Regering inzake transitie van de opvangcentra en de internaten van het GO! wordt de opdracht geformuleerd om een outreachend ondersteuningsaanbod uit te werken voor de internaatsmedewerkers en de kinderen en jongeren van de opvangcentra en de internaten. In 2014 namen de VK deze opdracht verder op. - MaPa Box: Tweemaandelijks samenwerkingsverband tussen verschillende diensten (Msoc, Veerhuis, Kind en Gezin, CKG, VZW Parel en VK) die elk vanuit hun deskundigheid preventief gaan kijken hoe ze druggebruikende ouders maximaal kunnen ondersteunen. Dit door er voor te zorgen dat het (ongeboren) kind in zo ideaal mogelijke omstandigheden kan leven en dat de veiligheid van het kind niet in het gedrang komt. Astrid Du Four neemt hieraan deel.
