29. Werkingsverslag Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie OCB vzw

Werkingsverslag OCB vzw 2008 1/29

WERKINGSVERSLAG

2008 Oost-Vlaamse centra voor basiseducatie vzw Oost-Vlaamse centra voor basiseducatie (OCB) vzw Voldersstraat 1 9000 Gent 09 233 21 00

[email protected] www.ocb-vzw.be

Werkingsverslag Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie OCB vzw – 2008

1

Werkingsverslag OCB vzw 2008 2/29

INHOUDSOPGAVE 1.

Missie................................................................................................................................................. 3

2.

Algemene situering binnen het beleid van de Vlaamse Regering......................................... 4 Decreet op de basiseducatie ...................................................................................................................... 4 Decreet op het Volwassenenonderwijs ..................................................................................................... 4

3.

Provinciaal beleid ............................................................................................................................ 5

4.

Medewerkers .................................................................................................................................... 6 Vaste medewerkers ................................................................................................................................... 6 Medewerkers via detachering................................................................................................................... 6 Vrijwillige medewerkers........................................................................................................................... 6

5.

Communicatie .................................................................................................................................. 6 Website www.ocb-vzw.be......................................................................................................................... 6 Nieuwsbrief.............................................................................................................................................. 6

6.

Aanpak van de doelgebieden........................................................................................................ 6 Doelgebied 1: promotie, werving en sensibilisering................................................................................. 6 Doelgebied 2: Cursusaanbod ten aanzien van werknemers ..................................................................... 6 Doelgebied 3 : Preventie........................................................................................................................... 6 Doelgebied 4: Ontmoeting, ervaringen kennisuitwisseling .................................................................. 6 Doelgebied 5: Gezamenlijke visie, standpuntenbepaling en belangenbehartiging................................... 6 Doelgebied 6: Stimuleren van de leergebieden en nieuwe ontwikkelingen .............................................. 6 Werkgroep Nederlands Tweede Taal (NT2)................................................................................. 6 Werkgroep Nederlands (NT1) ........................................................................................................ 6 Werkgroep Wiskunde ...................................................................................................................... 6 Project Maatschappijoriëntatie : Nieuwe editie van het handboek ‘Rijbewijs B, moeilijke theorie, ook voor mij gemakkelijk’................................................................................................. 6 Werkgroep ICT.................................................................................................................................. 6 Werkgroep Open Leer Centra......................................................................................................... 6 Doelgebied 7: Vrijwilligersbeleid ............................................................................................................. 6

7.

Samenstelling bestuursorganen ................................................................................................... 6 Raad van Bestuur .................................................................................................................................... 6 Algemene Vergadering............................................................................................................................. 6 Dagelijks Bestuur..................................................................................................................................... 6


2

1. Missie OCB is het samenwerkingsverband tussen de drie Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie en de Provincie Oost-Vlaanderen. De samenwerking beoogt : • een eenduidige en duidelijke profilering van Basiseducatie in Oost- Vlaanderen • waar nodig en zinvol, gemeenschappelijke standpuntenbepaling t.a.v. het beleid • een efficiënte aanpak van werving, promotie en sensibilisering • een verbreding van de werking van de Oost-Vlaamse Centra naar de sector Basiseducatie, de sector Volwassenenonderwijs en de brede samenleving • een verdieping van de werking van de Centra door experimenteren/vernieuwen/ontwikkelen. OCB werkt hiertoe planmatig aan een aantal projecten • vanuit gezamenlijke behoeftes van de partners • aanvullend op wat andere diensten voor de sector doen (v.b. VOCVO, Federatie) • afgestemd op provinciale en Vlaamse beleidsontwikkelingen • afgestemd op de sociale kaart van Oost-Vlaanderen


3

2. Algemene situering binnen het beleid van de Vlaamse Regering Decreet op de Basiseducatie Het decreet op de Basiseducatie van 12 juli 1990 heeft ervoor gezorgd dat in Vlaanderen en Brussel 29 Centra voor Basiseducatie ontstonden die zorgden voor een aangepast onderwijsprogramma voor laaggeschoolde volwassenen. In Oost-Vlaanderen ging het om zeven Centra, Leerpunten genaamd, die samen het volledige grondgebied van de provincie bestrijken : LP Aalst, LP regio Dendermonde, LP Gent, LP Meetjesland, LP NinoveGeraardsbergen-Zottegem, LP Vlaamse Ardennen en LP Waasland. Het Decreet regelde de ondersteuning van deze Centra uitsluitend op het niveau van de Vlaamse Gemeenschap. Deze taak werd toebedeeld aan het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs (VOCVO) te Mechelen. Toch heeft het Provinciebestuur van Oost-Vlaanderen een eigen profiel weten op te bouwen in de ondersteuning van Basiseducatie.

Decreet op het Volwassenenonderwijs Sinds 1 september 2007 is het nieuw Decreet op het Volwassenenonderwijs van kracht. Dit decreet voorziet (sinds 1 september 2008) in een schaalvergroting van de Centra voor Basiseducatie. In Oost-Vlaanderen fusioneerden de 7 Leerpunten naar 3 Centra voor Basiseducatie : Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland, Leerpunt Waas & Dender, Leerpunt ZuidOost-Vlaanderen Deze werken in consortia ook nauwer samen met de centra voor volwassenenonderwijs.

Voor een duidelijke leesbaarheid gebruiken we in dit jaarverslag enkel de naamgeving van de Leerpunten voor de fusie.


4

3. Provinciaal beleid De uitvoering van het provinciaal beleid voor Basiseducatie wordt sinds 1993 toevertrouwd aan de vzw Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie (OCB). Het provinciebestuur zorgt, naast inhoudelijke ondersteuning, ook voor de huisvesting en de subsidiëring van de vzw. Tot nog toe namen de 7 Oost-Vlaamse Centra plaats in de bestuursorganen. Voor de Provincieraad zijn gedeputeerden Hertog (departement onderwijs) en Couckuyt (departement Welzijn) vertegenwoordigd. Het Strategisch Plan 2008 – 2012 voorziet in strategische doelstellingen rond de volgende doelgebieden: Doelgebied 1: promotie, werving en sensibilisering Doelgebied 2: preventie Doelgebied 3: cursusaanbod voor werknemers Doelgebied 4: ontmoeting, ervaringen kennisuitwisseling Doelgebied 5: gezamenlijke visieontwikkeling, standpuntenbepaling en belangenbehartiging Doelgebied 6: stimuleren van de leergebieden en nieuwe ontwikkelingen Doelgebied 7: vrijwilligersbeleid


5

4. Medewerkers Vaste medewerkers

Nele Caljon halftijdse stafmedewerker

An Van Parys halftijdse promotiemedewerker

Medewerkers via detachering • An Bistmans (educatief medewerker Leerpunt Gent): deeltijds preventiemedewerker van januari tem april • Ghislain De Bondt (educatief medewerker Leerpunt Aalst): deeltijds projectverantwoordelijke ICT en ELO • An Dechevil (educatief medewerker Leerpunt Waasland): deeltijds projectverantwoordelijke wiskunde • Marijn Declerck (educatief medewerker Leerpunt Meetjesland): deeltijds projectmedewerker luistermateriaal rijbewijscursus • An Lievens (educatief medewerker Leerpunt Aalst): deeltijds projectverantwoordelijke NT2 • Sonja Van den Bogaertova (administratief medewerker Leerpunt Meetjesland): deeltijds medewerker boekhouding • Anja Van de Wiele (administratief medewerker Leerpunt Aalst): deeltijds projectverantwoordelijke Administratie • Lut Vankerkhove (educatief medewerker Leerpunt Waasland): voor februari en maart deeltijds projectmedewerker ambassadeurswerking • Greet Willemse (educatief medewerker Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem): deeltijds projectverantwoordelijke NT1 • Mieke Pauwels (ex- educatief medewerker Leerpunt Aalst): Lay-out Vista cursus


6

Vrijwillige medewerkers • Webmaster www.ocb-vzw.be: Nest De Graeve • Ambassadeurs: Leerpunt Waasland : • Georges Temmerman • Anne-Marie Van Steenlandt • Mel Sum • Marina Cools • Kristianne Bolsens • Chris Vercauteren • Eddy Schatteman • Wieske Hamers Leerpunt Meetjesland : • Petrus Naudts • Jacqueline De Baets Leerpunt Gent : • Jan Vanderhaeghen • Ingrid D’haemer • Bernadette Gillis Leerpunt Vlaamse Ardennen : • Annie Eggermont • Dagmar Van Wayenberge Leerpunt Aalst : • Eddy Vinck

(Meer info over de ambassadeurswerking bij hoofdstuk 6 – doelgebied 1.


7

5. Communicatie Website www.ocb-vzw.be Voor alle informatie over de werking van het OCB kunt u terecht op de website www.ocbvzw.be Met het publieke luik informeren we onze externe partners over • de werking van het OCB, • ons gemeenschappelijk cursus aanbod, • initiatieven inzake preventie en promotie, activiteiten uitgewerkt in de vakwerkgroepen enz. Het intern luik is toegankelijk met een code en is bedoeld voor de medewerkers van de Centra. Verantwoordelijken van de werkgroepen kunnen hier documenten opslaan die voor iedereen interessant zijn vb. verslagen, uitnodigingen, ... Er is ook een agenda met aankondigingen van allerlei interessante activiteiten, overlegmomenten enz.

Nieuwsbrief Met onze digitale nieuwsbrief willen we medewerkers, bestuursleden en extern geïnteresseerden informeren over de werking van het OCB. Daarnaast willen we de medewerkers op die manier ook meer betrekken bij de provinciale werking. Een goede samenwerking begint immers bij een goede communicatie. De edities van 2008 verschenen in februari, juni en september.

TV-provincie In kader van een samenwerking tussen de provincie Oost-Vlaanderen en de regionale televisie TV Oost en AVS, wordt er maandelijks een programma gemaakt rond het provinciale beleid. Op 26/10 was OCB aan de beurt. De opnames gingen door in onze lesplaats in Ninove. We lichtten toe welke ondersteuning de provincie verleent aan de Centra voor Basiseducatie in de provincie.


8

6. Aanpak van de doelgebieden Doelgebied 1: promotie, werving en sensibilisering (tekst: An Van Parys)

• Ambassadeursproject Nieuwe ambassadeurs In het voorjaar werden 6 nieuwe ambassadeurs opgeleid. • Voor Leerpunt Meetjesland : Jacqueline De Baets, Jan Vanderhaeghen, Ingrid D’haemer, Bernadette Gillis • Voor Leerpunt Waasland : Eddy Schatteman, Wieske Hamers Het ambassadeurschap is een belangrijk middel om mensen uit onze doelgroep over de drempel te halen om les te volgen in een Leerpunt. De ambassadeurs zijn zelf cursisten van Leerpunt en vertellen hun eigen verhaal, hun ervaringen,… Zij worden ingezet bij infomomenten naar doorverwijzers en naar potentiële cursisten, ze zijn aanwezig op onze stand bij diverse activiteiten, ze doen hun verhaal aan de pers, ze werken mee aan fotosessies die we gebruiken voor promotiemateriaal enz. De opleiding werd verzorgd door Lut Van Kerkhove, lesgever bij Leerpunt Waasland. Tijdens de opleiding leren de mensen wat het ambassadeurschap inhoudt. Ze leren hun eigen verhaal vertellen en ze leren omgaan met diverse vormen van media. Naast deze 6 ambassadeurs zijn er nog 11 ambassadeurs actief die in 2005 hun opleiding kregen. Uitreiking getuigschrift op 7 april 2008 Tijdens het fusiefeest van Leerpunt Gent-Meetjesland-Leieland, ontvingen de ambassadeurs hun getuigschrift uit de handen van Vlaams minister van onderwijs en werk Frank Vandenbroucke. Ingrid D’haemer mocht al meteen haar verhaal doen voor de regionale TV, AVS.


9

Terugkomdag zaterdag 20 september 2008 Op 20 september kwamen de 16 ambassadeurs samen om aan ervaringsuitwisseling te doen en om bepaalde knelpunten te bespreken. Er werd ook dieper ingegaan op het begrip ‘geletterdheid’, de definitie, enz. Daarnaast werden de ambassadeurs ook vertrouwd gemaakt met de ‘knipperlichtenlijst’ die werd uitgewerkt door Basiseducatie en VDAB. Dit is een screeninginstrument om mensen met een geletterdheidprobleem vlotter te kunnen detecteren. Het programma werd verzorgd door Lut Van Kerkhove, An Bistmans en An Van Parys Werkgroep ambassadeurs Het OCB trekt volledig de kaart van de ambassadeurswerking en richt een werkgroep op met vertegenwoordiging van de drie Centra. Doel: 1. Provinciale visie uitwerken over het ambassadeurschap als promotie en wervingsmiddel. 2. Activiteiten organiseren ifv begeleiding, ondersteuning en motivatie van de ambassadeurs. Visitekaartjes Als ondersteuning van onze ambassadeurs werden visitekaartjes aangemaakt. Elke ambassadeur heeft zijn eigen kaartjes met coördinaten van het Centrum waar hij/zij les volgt. Het maakt het makkelijker mensen uit hun omgeving door te verwijzen naar Basiseducatie.

•

Sensibiliserende activiteiten

Gentse “Flikkendag”. Op 28/09/2008 hadden we opnieuw een infostand op de ‘Flikkendag’ in het Gentse stadscentrum. Er werd een laagdrempelige wedstrijd georganiseerd. In ruil kregen deelnemers een Leerpuntzakje met een doos soepletters met een boodschap. Er werden ook provinciale folders verdeeld. Het was de laatste editie van Flikkendag. Ook voor Leerpunt valt dus het doek over deze activiteit.


10

Activiteiten naar aanleiding van 8 september: ‘dag van de geletterdheid’ Soepactie: SOEP met ‘lettertjes’ op 8 Oost-Vlaamse markten Begin september was Leerpunt aanwezig op verschillende markten in de provincie. Er werd ”soep met lettertjes” uitgedeeld. Op 02/09 Ninove, op 04/09 in Oudenaarde en Eeklo, op 06/09 in Ronse en Aalst, op 07/09 in Gent en Lokeren en op 08/09 in Geraardsbergen. Onze peter Pol Goossen, acteur, was aanwezig in Ninove en Aalst. De ambassadeurs werden ook ingeschakeld. Dit zorgde voor heel wat persaandacht: • Nationale tv: in het journaal van Een, het nieuws van VTM, • Interview met Jacueline De Baets en Petrus Naudts op AVS • Interview met Eddy Schatteman op TV-Oost . • Er waren ook artikels in diverse dagbladen. • Een verslag van onze actie in het regionale katern van Visie, het ledenblad van ACW.

Interview op Radio2

Ambassadeur Bernadette Gillis werd uitgenodigd in de opnamestudio’s van Radio2 Oost-Vlaanderen en mocht daar haar verhaal doen.

Artikel in Visie, ledenblad van het ACW

Ook nog naar aanleiding van de dag van de geletterdheid deden ambassadeurs Jan Vanderhaeghen en Ingrid D’haemer hun verhaal in Visie.


11

Acties naar interim-sector: Twee Broodjes Basiseducatie: Op 13 maart in Oudenaarde Op 10 oktober in Aalst OCB organiseert deze infomomenten i.s.m. Vooruitzenden, het vormingsfonds voor uitzendkrachten. Doel is het personeel uit de interim-sector sensibiliseren rond (laag)geletterdheid. Het begrip wordt nader toegelicht, er wordt gesproken over herkenning van mensen met een geletterdheidprobleem en over doorverwijzing naar Leerpunt. Daarnaast bekijken we ook ons open aanbod, onze manier van werken enz. Ambassadeur Jan Vanderhaeghen ging in Leerpunt Aalst mee om te getuigen. We bereikten een 30-tal mensen op deze twee Broodjes. Elektronische nieuwsbrief van Vooruitzenden. De sectorconsulent van Vooruitzenden, Peter Van De Veire, zorgde voor een artikel in hun elektronische nieuwsbrief die verspreid werd in de loop van april. Infomoment voor de Oost-Vlaamse kantoorverantwoordelijken van T-Interim Op 22/05 in het interim-kantoor van T-interim in Sint-Niklaas. We gingen op de uitnodiging in om onze werking nader toe te lichten, de problematiek te schetsen enz. Ambassadeur Eddy Schatteman bracht zijn getuigenis.

•

Samenwerking VDAB

Samenwerking ikv “Actieplan laaggeletterdheid“ Er werd in februari 2007 een samenwerkingsakkoord afgesloten tussen VDAB en basiseducatie. Doel is een betere doorstroming van werkzoekenden naar basiseducatie en omgekeerd. Naast de vele initiatieven van individuele centra, deed ook OCB zijn bijdrage aan deze samenwerking. De drie Leerpunten werken samen een methodiek uit die zal gebruikt worden bij infomomenten naar VDAB-medewerkers. De knipperlichten lijst (uitgewerkt ikv het Vlaams Plan Geletterdheid) wordt toegelicht, er wordt adhv praktijkvoorbeelden gewerkt rond herkenning van mensen met een geletterdheidprobleem en mogelijkheden tot doorverwijzing. De methodiek is ter beschikking gesteld aan de drie Leerpunten.


12

•

Provinciaal drukwerk.

Voor het uitwerken voor het drukwerk werd dit jaar gekozen voor samenwerking met het communicatiebureau Magelaan.

o

Leerpuntmagazine. In 2008 werd resoluut gekozen voor een nieuwe ‘look’. Ons programmaboekje werd vervangen door het ‘Leerpuntmagazine’. Naast het cursusoverzicht is er ook ruimte voor meer info over Basiseducatie, getuigenissen van cursisten, enz. het magazine werd gemaakt in drie versies.

o

Folder: er werd ook een massafolder aangemaakt in vier versies (voor de drie Centra + een provinciale versie). Via de folder kunnen geïnteresseerde het Leerpuntmagazine aanvragen.

o

Administratief drukwerk: ook de brieven en omslagen van de drie Leerpunten werden in een nieuw kleedje gestoken. Op die manier komen we naar buiten met een uniforme stijl. Meteen is het administratief drukwerk aangepast aan de nieuwe situatie van de fusie.

o

Leerpuntagenda’s (schooljaar 2008 – 2009)

o

Nieuwjaarskaartjes: er werd gekozen voor zowel drukwerk, als een digitale mailing.

Verspreiding folder en magazine: Gebeurt door de Centra via diverse kanalen naar doorverwijzers, cursisten, partners enz. Elk Leerpunt houdt de resultaten bij: aantal aanmeldingen, voor welke cursussen, profiel, aantal cursisten gestart enz. Deze resultaten worden besproken in de provinciale werkgroep promotie.


13

•

Overlegmomenten

Ook de werkgroep promotie diende zich aan te passen aan de nieuwe context van de fusionering. Er werd gekozen om niet meer te werken met een stuurgroep. Enkel een werkgroep promotie. Het Dagelijks bestuur neemt de taak van de stuurgroep over. o Stuurgroep werving en promotie: 22/01 Deelnemers: Elian Baïta (LP Aalst), Mie Swankaert (LP Gent) en An Van Parys (OCB). Werkgroep werving en promotie: 12/02, 11/03, 08/04, 20/06, 28/08, 23/10, 20/11 Deelnemers: tot 1 september 2008: vertegenwoordiging van de 7 Centra. Vanaf 1 september zijn dat de drie Centra + An Van Parys. o Werkgroep drukwerk: 15/04, 22/04,07/05, 22/05 Voor de samenwerking met Magelaan en het uitwerken van nieuw materiaal werd een aparte werkgroep opgericht. Die werd ontbonden na de levering van het materiaal. o Nationale werkgroep promotie: 06/03, 25/04, 11/09, 06/11, 18/12 An Van Parys vertegenwoordigt de drie Oost-Vlaamse Centra in de nationale werkgroep van de Federatie Centra voor Basiseducatie. • Aansluiten bij nationale promotieactiviteiten Fotosessie – mei 2009 Drie Oost-Vlaamse ambassadeurs werkten mee aan een fotosessie. De foto’s worden gebruikt in diverse promotiematerialen. Platform Ambassadeurs op vrijdag 06/06/2008 in Bokrijk. Voor de 4de keer werd een Vlaamse Ambassadeursdag georganiseerd. Die ging dit jaar door in Bokrijk. OCB nam deel met 9 ambassadeurs en twee begeleiders.


14

Doelgebied 2: Cursusaanbod ten aanzien van werknemers (tekst : An Van Parys)

• Sectorfonds rusthuizen In opdracht van het 'Sociaal Fonds van de rustoorden voor bejaarden en de rust- en verzorgingstehuizen’ werd in het voorjaar 2008 volgende cursus verzorgd: “Sterk op het werk voor verzorgend en logistiek personeel van rusthuizen – 35 lesuren - in Assenede – door Leerpunt Gent. Deze opleiding werd positief geëvalueerd en wordt in 2009 opnieuw aangeboden. • Oost-Vlaamse Bestuursacademie In opdracht van de Oost-Vlaamse Bestuursacademie (OBAC) werden volgende cursussen verzorgd: Sterk op het werk (geen specifieke doelgroep) – 35 lesuren - door Leerpunt regio Dendermonde Sterk op het werk (specifiek voor schoonmaaksters) – 35 lesuren - door Leerpunt Meetjesland Klantvriendelijkheid – 12 lesuren - door Leerpunt Waasland Er is jaarlijks een overleg tussen OCB en OBAC ivm de programmatie voor het volgende schooljaar. De onderlinge afspraken worden ook telkens geëvalueerd en aangepast. Als bevoorrechte partner krijgt OBAC een lagere prijs aangerekend dan andere organisaties waarmee wordt samengewerkt.


15

Doelgebied 3 : Preventie In 2008 situeerden onze preventieacties zich binnen het project

‘Samenwerking tussen Basiseducatie en oganisaties die werken met mensen in armoede’. In 2007 legde OCB contact met de armenorganisaties in Oost-Vlaanderen om een samenwerking met Basiseducatie te stimuleren. Dit vanuit de overtuiging dat recht op leren voor (kans)armen onze gezamenlijke zorg moet zijn. Dit initiatief resulteerde enerzijds in een aantal concrete educatieve projecten en anderzijds in dialoog tussen de sectoren. De verwachting en intentie was duidelijk : elkaar beter leren kennen, mogelijkheden tot samenwerking verkennen en stimuleren en zo mogelijk/nodig ook beleidsaanbevelingen formuleren. In 2007 werd deze dialoog in de twee sectoren apart voorbereid. In 2008 overlegden vertegenwoordigers van de Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie en een aantal organisaties die werken met mensen in armoede samen. Tijdens de dialoog bleek het echt nodig om informatie en duidelijkheid te brengen over basiseducatie en mogelijkheden tot samenwerken. Maar belangrijkst was de keuze om het idee ‘samenwerken’ te steunen en te verstevigen. Uit te zoeken bijvoorbeeld wat nu juist bepaalde samenwerkingsverbanden succesvol maakt en te stimuleren dat organisaties leren van elkaar. Er ontstond een echte dialoog over drempels én over concrete samenwerkingsprojecten, noodzakelijke voorwaarden en wederzijdse verwachtingen bij samenwerking, een stappenplan ter ondersteuning van onderhandelingen, enz… Inhoudelijk geraakten we meer en meer op eenzelfde lijn, ook al wordt er in de praktijk op verschillende manieren gewerkt. Tegen eind 2008 groeide de idee om vanuit deze overleggroep een impuls te geven aan alle andere Oost-Vlaamse werkers uit Centra Basiseducatie en verenigingen die werken met mensen in armoede. We wilden de inzichten, intenties, kapstokken die in dit project gegroeid waren inzetten om collega’s warm te maken voor onze overtuiging dat samenwerken loont. We gingen aan de slag om al onze bevindingen neer te schrijven in een praktisch doeboek en planden een ontmoetingsdag op 13 februari 09. (hierover in ons volgende jaarverslag meer). Onze partners in dit project zijn de Welzijnsschakels, Krasdiensten en Samenlevingsopbouw Gent en Oost-Vlaanderen. De Provincie Oost-Vlaanderen zorgt voor inhoudelijke zowel als financiële ondersteuning. Opdat een nuttige kruisbestuiving zou ontstaan met het Vlaams Beleid werden ook het Vlaams Netwerk van verenigingen waar armen het woord nemen en het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs op het overleg uitgenodigd.


16

Doelgebied 4: Ontmoeting, ervaringen kennisuitwisseling OCB creëert diverse platformen waarop collega’s van Basiseducatie elkaar kunnen ontmoeten, ervaringen uitwisselen, kennis delen en elkaar verrijken.

Uitwisseldag Op 24 oktober 2008 organiseerden we voor het eerst een Oost-Vlaamse UITWISSELDAG. Met dit initiatief willen we de uitwisseling van ervaringen/kennis/visie... op Oost-Vlaams niveau stimuleren. OCB wil voeding geven aan de reflex van individuele medewerkers en centra om kansen op samenwerking te detecteren, te signaleren, in projecten om te zetten. OCB wil kansen creëren opdat individuele medewerkers elkaar kunnen ontmoeten. Collega’s van andere Centra beter leren kennen kan stimulerend werken om zelf ook actief contact met hen op te nemen. We plannen in de toekomst uitwisselgroepen rond specifieke leerdomeinen, rond concrete inhoudelijke thema’s, rond bepaalde methodieken, rond functieprofielen,… Aansluitend bij onze strategische doelstellingen enerzijds en concrete vragen uit de Centra anderzijds, werden op deze eerste dag de volgende uitwisselgroepen georganiseerd : - Wiskunde - Nederlands Tweede Taal - Alfa - Nederlands - ICT - Maatschappijoriëntatie - Opstap Talen - Administratie - Open Leren Achter Tralies - Vrijwilligersbeleid Elk Oost-Vlaams Centrum voor Basiseducatie was in elke groep vertegenwoordigd. Afhankelijk van het thema namen educatieve medewerkers, stafmedewerkers, administratieve medewerkers,… deel.

Werkgroepen/Projectgroepen Deze werden hoofdzakelijk georganiseerd rond een bepaalde inhoud, een bepaald leerdomein. Ze situeren zich dus vooral in doelgebied 6 (zie verder) ‘Stimuleren van de leergebieden en nieuwe ontwikkelingen’. Het spreekt echter vanzelf dat deze groepen door de deelnemers ook dankbaar worden aangegrepen om ervaringen en kennis uit te wisselen. Daarnaast stimuleert OCB ook uitwisseling tussen medewerkers die een zelfde of gelijkaardige functie uitoefenen.

Alle verslagen van deze uitwisselgroepen zijn terug te vinden op onze website.


17

Zo werden de OCB bestuursorganen, net zoals de voorbije jaren, door de coördinatoren van de verschillende leerpunten aangegrepen om ervaringen en kennis met elkaar te delen. Ook de administratieve medewerkers van de drie Leerpunten ontmoetten elkaar. Op 13 februari 2008 wisselden ze ideeën,vragen en tips uit mbt hun administratieve opdracht. Op 14 april organiseerden we een bijeenkomst met alle werkgroepverantwoordelijken. Dit moment werd aangegrepen om informatie door te geven mbt stategische beleidsplannen en intentieverklaring van OCB. De werkgroepverantwoordelijken werden immers , ahv een schriftelijke bevraging, betrokken bij het proces dat aan deze OCB beleidslijnen voorafging. Hun vragen en bedenkingen werden later naar de bestuursleden teruggkoppeld. De werkgroepverantwoordelijken wisselden samen ideeën uit ivm een toekomstige werking van OCB. Zij leverden oa de idee aan om uitwisseldagen te organiseren.


18

Doelgebied 5: Gezamenlijke visie, standpuntenbepaling en belangenbehartiging Het voorbije jaar werden de Centra voor Basiseducatie gefusioneerd. 2008 was eveneens het jaar waarin de Centra voor Basiseducatie in consortia gingen samenwerken met de Centra voor Volwassenenonderwijs. Afstemmen van visie, standpunten en belangen gebeurde dan ook voornamelijk in deze context. Onze promotie en preventieprojecten (cfr supra) zijn mooie voorbeelden van het ontwikkelen van een gezamenlijke visie op Oost-Vlaams niveau. Meer dialoog hierrond met de andere provincies zou absoluut een meerwaarde zijn. Dit zien we echter als een opdracht van het Vlaams Ondersteuningscentrum voor het Volwassenenonderwijs. Wat betreft standpuntenbepaling en belangenbehartiging richt OCB zich naar een aantal gemeenschappelijke partners op provinciaal niveau die belangrijk zijn voor de basiseducatie. Er werd in dat geval een lid van OCB gemandateerd voor het bestuur van die partner, gemeenschappelijke standpunten werden ingenomen. In volgende bestuursorganen op provinciaal niveau was er een OCB vertegenwoordiging: • Het Oost-Vlaams Diversiteitscentrum (OdiCe) : Marieke Vervaet (Raad van Bestuur) • De nationale werkgroep werving en promotie: An Van Parys (lid) • Vzw Inburgering Oost-Vlaanderen : Joris Engels (Raad van Bestuur) en Marc Timmerman (Algemene Vergadering) • Het Huis van het Nederlands Oost-Vlaanderen: De coördinatoren van de vroegere Leerpunten behalve Gent (Algemene Vergadering), Marc Timmerman en Elian Baïta (Raad van Bestuur en Dagelijks Bestuur) • Het Huis van het Nederlands Gent: Rein De Ryck (Raad van Bestuur) Leden van de Raad van Bestuur van OCB zijn eveneens geëngageerd in : • Raad van Bestuur Federatie Centra voor Basiseducatie: Rein De Ryck en Anne Bogaerts en Marc Timmerman • Commissie Basiseducatie van de VLOR: Anne Bogaerts • Raad voor het Volwassenenonderwijs: Anne Bogaerts • Raad van Bestuur VOCVO (Vlaams Ondersteuningscentrum voor Volwassenenonderwijs) : Anne Bogaerts.


19

Doelgebied 6: Stimuleren van de leergebieden en nieuwe ontwikkelingen Werkgroep Nederlands Tweede Taal (NT2) (Tekst: An Lievens)

• Bijeenkomsten: 7 maart en 23 mei • Deelnemers : Leerpunt Aalst: An Lievens (werkgroepverantwoordelijke) Leerpunt regio Dendermonde: Marieke Vervaet Leerpunt Gent: Katrien Verbruggen Leerpunt Meetjesland: Isabel Sey Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem: Mieke De Middeleir Leerpunt Vlaamse Ardennen: Hilde Libert Leerpunt Waasland: Nicole Verberckmoes • Agenda : In 2008 werden de fusies voorbereid en opgestart. Dit heeft veel tijd en energie gevergd van iedereen. In de werkgroep wisselden we informatie over dit proces uit. We stonden immers voor dezelfde uitdaging, ervaarden dezelfde consequenties,… De werkgroep NT2 werkte in 2008 opnieuw met een min of meer vaste agenda waarbij vooral geprobeerd werd om kritisch te zijn, afspraken te maken rond gemeenschappelijke projecten, acties of belangen en uit te wisselen. De samenwerking en afspraken met het Huis van het Nederlands kwamen steeds aan bod. In 2008 ging het hier vooral over uitwisseling rond doorstroomafspraken naar CVO. Voor NT2 is er heel veel administratie te doen. In 2008 werd al die administratie eens op een rijtje gezet en werd uitgewisseld hoe men in de verschillende Centra met die taken omging. Er werd ook uitgewisseld rond groepen en omgaan met doorgeven van gegevens aan derden. Dit punt wordt in 2009 nog verder uitgewerkt. Op de uitwisselingsdag in oktober werden 2 concrete projecten weerhouden : nl de actieve deelname aan de programmatiewerkgroep van het Huis van het Nederlands Oost-Vlaanderen en het op punt zetten van een efficiënte intaketest. Daarnaast werd afgesproken dat er in 2009 een drietal bijeenkomsten zullen zijn tussen de drie nieuwe centra met deelname van de NT2-verantwoordelijke.


20

Werkgroep Nederlands (NT1) (Tekst: Greet Willemse)

• Bijeenkomsten: 18 januari, 29 februari, 18 april, 16 mei Studiedag 30 mei • Deelnemers: Leerpunt Aalst: Elke Debruyne en Evelien (stagiare) Leerpunt regio Dendermonde: Hugo Van Nieuwenberghe Leerpunt Gent: Sofie Baeckeland Leerpunt Meetjesland: Sigrid Heye Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem: Greet Willemse (werkgroepverantwoordelijke) Leerpunt Vlaamse Ardennen: Tina Roman Leerpunt Waasland: Katty Van Droogenbroeck • Agenda: In 2008 stond het werken aan sleutelcompetenties centraal op de agenda. We hebben met de werkgroepleden een hele weg afgelegd en zijn weer een beetje wijzer wat betreft het begrijpen van, het werken aan en evalueren van sleutelcompetenties. We hebben deze competenties doorheen de opleiding in kaart gebracht, ze grondig besproken en bekeken hoe er aan kan worden gewerkt in de verschillende modules. Die stap heeft ons allen nog eens attent gemaakt op het belang van een remediërende lesgeversstijl. Voor het evalueren van de sleutelcompetenties werkten we niets apart meer uit. We zijn overtuigd dat sleutelcompetenties doeloverschrijdend zijn, ze worden (idealiter) bij elk opleidingsdoel ingezet, en kunnen dus ook daar worden ‘geëvaluaeerd’. De checklist leervaardigheden die we uitwerkten kan hulp bieden bij het breed evalueren: procesgerichte evaluatie naast de evaluatie van het product , om zo een duidelijker beeld van de cursist te kunnen ophangen. Misschien is het wel leuk om te vermelden dat van de informatie die de werkgroep verzamelde mbt sleutelcompetenties gretig gebruik is gemaakt bij het schrijven van het leerplan van Nt1. Vaste agendapunten van de vergaderingen waren ook: - uitwisseling van promotieactiviteiten - organisatorische kwesties - uitwisselen van lesmateriaal en –ideeën Bij het begin van het schooljaar werd de NT1-programmatie binnen de verschillende Centra in kaart gebracht. Dit kan de uitwisseling buiten de werkgroep alleen maar bevorderen. Op de vergadering van februari namen we deel aan een groepsinterview in kader van het eindwerk van Laurien Mues over de uitval van cursisten in de Basiseducatie.


21

Op 30 mei ging de studiedag 'snellezen' door, met Inge Provoost als spreker. Er waren een vijftiental deelnemers uit de drie Oost-Vlaamse Leerpunten. De toetstaken die in 2007 werden ontwikkeld wilden we graag ter beschikking stellen van alle Vlaamse collega's, door ze op de Vocvo-site te plaatsen, maar dat is uiteindelijk niet gebeurd, mede door de ongebruiksvriendelijkheid van die site. Vocvo heeft echter plannen om zijn site aan te passen. Mogelijks zetten we de taken er mettertijd dan toch nog op...

Werkgroep Wiskunde (Tekst: Ann Dechevil)

• Bijeenkomsten : 18 april en 6 juni • Deelnemers : Leerpunt Aalst: Greet Demeyts en Mieke Pauwels Leerpunt regio Dendermonde: Michel Moeysersoon Leerpunt Meetjesland: Martine Janzegers Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem: Gerda Foutré Leerpunt Waasland: Ann De Chevil (werkgroepverantwoordelijke) en Eveline Joos • Agenda : Tijdens de bijeenkomsten stonden vaste punten op de agenda: uitwisseling van lesmateriaal en lesideeën en terugmelding van gevolgde navormingen. Daarnaast werd gewerkt rond een aantal thema’s (evalueren en flexibilisering wiskunde) en volgden we een navorming rond ‘schaalberekening’. Het thema ‘evaluatie van de wiskundemodules’ kwam al uitgebreid aan bod tijdens het vorige werkjaar. We werkten nu verder aan het op punt stellen van bruikbare evaluatie-instrumenten met extra aandacht voor permanente evaluatie. We verdiepten ons in het materiaal voor permanente evaluatie dat gebruikt wordt in CBE Antwerpen. Een aantal centra proberen dit evaluatie-instrument nu ook uit in de praktijk. De leden van de werkgroep volgden samen een inhoudelijke navorming rond het thema ‘schaalberekening’. Deze navorming werd begeleid door Lief Houben van CBE Antwerpen. Verder werd aandacht besteed aan de flexibilisering wiskunde. We kregen een uiteenzetting hieromtrent van Lief Houben. Rond de flexibilisering wordt door VOCVO een studiedag gepland op 6 maart 09. .


22

Project Maatschappijoriëntatie Nieuwe editie van het handboek ‘Rijbewijs B, moeilijke theorie, ook voor mij gemakkelijk’ De laatste editie van deze cursus dateerde van 2006. Voor de editie 2008 werden actualisaties aangebracht naar aanleiding van de gewijzigde wetgeving. Daarnaast werd de lay-out vereenvoudigd.

Meer schema’s en foto’s maken het boek visueel aantrekkelijker en nog concreter. Niet alleen de Oost-Vlaamse Centra, maar ook heel wat Centra voor Basiseducatie uit andere provincies, werken met het boek. Ook vanuit het project ‘Rijbewijs op school’ (van de Vlaamse Stichting Verkeerskunde), blijkt er veel interesse. Omdat uit hun proefproject vorig jaar bleek dat de huidige aanpak onvoldoende afgestemd was op de BSO/Buso leerlingen, zocht men dit schooljaar naar materiaal en methodieken die meer op deze doelgroep afgestemd zijn. Het OCB handboek voldeed aan die vraag. Marijn Declerck (Leerpunt Meetjesland) leverde voor deze editie heel wat materiaal aan uit haar eigen lessen. Wim Lecoutere (auteur van de twee eerste edities) zorgde voor de verwerking.


23

Werkgroep ICT (Tekst: Ghislain De Bondt)

• Bijeenkomsten : 1 februari, 11 april, 23 mei, 20 juni • Deelnemers: Leerpunt Aalst: Ghislain De Bondt Leerpunt regio Dendermonde: Guido Creylman Leerpunt Gent: Siegfried Coudenys Leerpunt Meetjesland: Joris Engels Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem: Isabel Van Bever Leerpunt Vlaamse Ardennen: Natalie Laurez Leerpunt Waasland: Nathalie Ruymbeke • Agenda: Uitwisseling stond centraal, zowel uitwisseling over materiaal, methodieken, evoluties op soften hardwarematig gebied als uitwisseling betreffende inhoudelijke aspecten van het werken rond ICT in de Leerpunten. Naast de uitwisseling waren er ook projecten die hun einde vonden in een product of voorstelling. •

Cursus ‘Kennismaking met de computer voor Vista-gebruikers’ Het hoeft geen betoog dat ICT een snel evoluerende sector is. Dit vertaalt zich in een grote behoefte aan ontwikkeling van aangepast cursusmateriaal. Met de werkgroep kozen wij er resoluut voor om samen te investeren in materiaalontwikkeling. Samen staan we sterk in het uitwerken van kwalitatief materiaal, kunnen we expertise uitwisselen en zetten we de menselijke en financiële middelen veel efficiënter in. Concreet werden we de laatste maanden meer en meer geconfronteerd door vragen van cursisten m.b.t. het -toen splinternieuwe- besturingssyteem Windows Vista. Daarom sloegen we de handen in mekaar om een volledig nieuwe cursus te ontwikkelen gebaseerd op dit nieuwe besturingssysteem.

Onze doelstelling was ambitieus: een volledig herwerkte versie van de bestaande XP-cursus en dit in vierkleurendruk met een cd-rom voorzien van oefeningen en gebruikte open sourcesoftware. Ondertussen is de cursus af en in de Oost-Vlaamse Centra in gebruik. De cursus wordt eveneens (tegen de kostprijs van 15€/stuk) aangeboden aan alle andere Centra voor Basiseducatie. Alle cursisten kunnen dus genieten van de voordelen van een goeie samenwerking op provinciaal niveau.


24

• ICT-gebruik stimuleren in alle leerdomeinen Kunnen werken met ICT-middelen is een sleutelcompetentie in onze Westerse maatschappij. Daarom heeft elke cursist er veel baat bij om tijdens zijn traject in een Leerpunt, ICTvaardigheden te verwerven. Maar ... niet elke cursist kiest voor een module uit de opleiding ICT. Daarom is het duidelijk dat ook in andere leerdomeinen het gebruik van ICT-middelen dient aangemoedigd te worden. De werkgroep startte in 2007 met een project 'ICT-gebruik stimuleren in de lespraktijk van de Oost-Vlaamse Leerpunten'. In 2008 resulteerde dit project in een praktische handleiding waarmee elk Centrum aan de slag kan.

Op de uitwisselgroep in oktober werd afgesproken om voor dit project een vervolg te ontwikkelen in 2009. Met behulp van de tekst willen we initiatieven opzetten om educatieven concreet te ondersteunen en te motiveren om meer gebruik te maken van de mogelijkheden van ICT in de lespraktijk. • Electronische Leer Omgeving en Basiseducatie De ICT werkgroep volgde de ontwikkelingen van het VOCVO ELO team op de voet. Net zoals vorig schooljaar volgde Ghislain De Bondt dit ELO-team voor OCB. Op 09 mei werd het Electronisch Leerplatform voorgesteld dat door het team ontwikkeld werd. Van oktober tot december 2008 werden alle deelnemers van het ELO team ondergedompeld in een TOLL cursus (Technologie Ondersteunend Leren) ism Diva vzw. Na deze cursus zou het ELO-team zijn opdracht als ontwikkelen denkgroep verder zetten. Het wegvallen van de projectverantwoordelijke echter, schoof deze ambitie tijdelijk in de koelkast. We blijven voor de toekomst afwegen of de investering van OCB in deze groep voldoende effecten kan hebben voor Oost-Vlaanderen. Ondertussen leverde Ghislain heel wat werk rond het oplijsten van bestaande informatie (literatuur, gesprekken met specialisten op de VUB, Diva, enz.). Meer dan ooit overtuigt dit er ons van dat het proces naar een ELO voor Basiseducatie nog in de kinderschoenen staat, zeer complex is en veel tijd zal nodig hebben om te groeien. Externe ondersteuning, maar ook extra fondsen en specialisten die materiaal professioneel kunnen aanmaken, dit alles gecoordineerd op Vlaams niveau, zullen nodig blijven. Alle concrete realisaties moeten immers een plaats krijgen in een globale visie rond gecombineerd onderwijs voor onze specifieke doelgroep. Met OCB proberen we ondertussen wel voorbereidende, faciliterende impulsen te geven. Het projecten rond stimuleren van ICT in de lespraktijk past in dit opzet. Anderzijds willen we aan de slag met het individueel leerpad van cursisten: het werken met een ELO vergt immers een andere opstelling van de lesgever. Les geven wordt meer coachen van het individueel leerpad van de cursist. Ghislain zal daarom in 2009 , ism met VUB, een verkennend onderzoek doen voor cursisten BEICT02 uit de drie Leerpunten.


25

Werkgroep Open Leer Centra (OLC) • Bijeenkomsten : 4 januari en 18 april • Deelnemers : Leerpunt Aalst: Mieke Pauwels Leerpunt regio Dendermonde: Luc Verhoeven Leerpunt Gent: Veerle Vandenhende Leerpunt Meetjesland: Jana Mermuys/Marijn Declercq Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem: Isabel Van Bever Leerpunt Vlaamse Ardennen: Micheline Aelvoet Leerpunt Waasland: Kathy Van Drogenbroeck • Agenda : De werkgroep OLC was vooral een uitwisselforum voor de betrokken educatieven. In 2008 stond de werkgroep stil bij de toekomstvisie van het werken met Open Leren in een Centrum voor Basiseducatie : wat willen we uiteindelijk met dit aanbod (dat in de verschillende centra toch verschillend wordt georganiseerd) bereiken ? De groep stond uitgebreid stil bij kansen en beperkingen, mogelijkheden en drempels van een ELO voor onze doelgroep. Daarnaast werd er samen gezocht naar mogelijke communicatiesystemen tussen educatieven en OLC medewerkers binnen het centrum, naar systemen ook om OLC medewerkers overzicht te bieden in de verschillende opleidingen en de leertrajecten van de cursisten. Tijdens de bijeenkomsten werd er ook materiaal voorgesteld en uitgewisseld. De OLC medewerkers blijven zoeken naar efficiënte systemen om OLC materiaal te bundelen. •

Project luistermateriaal rijbewijs OCB ontwikkelde ondersteunend luistermateriaal voor de lessen rijbewijs. Het materiaal is flexibel inzetbaar in de lessen, maar ook gebruiksvriendelijk voor cursisten die zich in het Open Leer Centrum willen voorbereiden op het rijexamen, stukjes willen opfrissen, … OCB wil met dit materiaal de kansen voor onze cursisten op het behalen van een rijbewijs, verhogen. Ook los van het rijbewijs, vergt het ontwikkelen van enige notie rond verkeersveiligheid, gespecialiseerd materiaal om deze materie aan moeilijk lerende cursisten over te brengen. Materiaal dat tot nog toe niet voorhanden was.

Marijn Declercq (Leerpunt Meetjesland) ontwikkelde het materiaal. Ze kon voor ondersteuning en constructieve feedback rekenen op Jana Mermuys en Kim Willemarck (beiden collega’s Leerpunt Meetjesland) en Siegfried Coudenys (collega Leerpunt Gent). Alle Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie kregen een gratis exemplaar van de CDrom. Andere geïnteresseerden kunnen het materiaal aankopen (kostprijs : 50 euro)


26

Doelgebied 7: Vrijwilligersbeleid De drie Oost-Vlaamse Leerpunten werken, elk vanuit eigen noden en ervaring, met vrijwilligers. De uitwisselgroep vrijwilligers bracht deze diversiteit in kaart : zowel wat betreft opdrachten waarvoor men vrijwilligers inschakelt, wervings- en selectieprocedurs, vorming en begeleiding,… OCB zal ook in de toekomst dergelijke uitwisseling blijven stimuleren, alsook algemene informatie over het werken met vrijwilligers blijven doorspelen naar en tussen de Centra. We blijven alert voor mogelijke ondersteuning bij gemeenschappelijke vragen rond dit thema.


27

7. Samenstelling bestuursorganen Raad van Bestuur Samenstelling: • Peter Hertog (Gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen – departement Onderwijs) • Wim Van Loo (provinciemedewerker dienst 61- Welzijn) • Marc Timmerman (coördinator Leerpunt Waasland), voorzitter • Elian Baïta (coördinator Leerpunt Aalst), penningmeester • Joris Engels (coördinator Leerpunt Meetjesland), secretaris • Anne Bogaerts (coördinator Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem) • Julien Borremans (coördinator Leerpunt Vlaamse Ardennen) • Rein De Ryck (coördinator Leerpunt Gent) • Marieke Vervaet (met volmacht van Kristel Verbaenen, coördinator Leerpunt regio Dendermonde) Bijeenkomsten: 12 februari, 17 maart, 08 mei, 20 juni, 7 oktober, 24 november,

Algemene Vergadering Samenstelling: • Peter Hertog (Gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen – departement Onderwijs) • Eddy Couckuyt (Gedeputeerde Provincie Oost-Vlaanderen – departement Welzijn) • Marc Timmerman (coördinator Leerpunt Waasland), voorzitter • Elian Baïta (coördinator Leerpunt Aalst), secretaris • Joris Engels (coördinator Leerpunt Meetjesland), penningmeester • Anne Bogaerts (coördinator Leerpunt Ninove-Geraardsbergen-Zottegem) • Julien Borremans (coördinator Leerpunt Vlaamse Ardennen) • Rein De Ryck (coördinator Leerpunt Gent) • Marieke Vervaet (met volmacht van Kristel Verbaenen, coördinator Leerpunt regio Dendermonde) Bijeenkomsten: 17 maart en 24 november

Uit Provincieraadsbesluit : artikel 1 : de Provincieraad duidt de heren gedeputeerden Peter Hertog en Eddy Couckuyt aan als vertegenwoordigers van het provinciebestuur in de Algemene Vergadering van de vzw Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie en de heer Peter Hertog als lid van de Raad van Bestuur.


28

Dagelijks Bestuur Het Dagelijks Bestuur volgt de werking van OCB van nabij op en bereidt de vergaderingen voor van de Raad van Bestuur Samenstelling : • Marc Timmerman (coördinator Leerpunt Waasland) • Elian Baïta (coördinator Leerpunt Aalst) • Joris Engels (coördinator Leerpunt Meetjesland) • Nele Caljon (stafmedewerker) Bijeenkomsten: 24 januari, 21 februari, 11 maart, 14 april, 13 mei, 10 juni, 04 september, 18 september, 14 oktober, 13 november

Eindredactie : Nele Caljon Lay-out : An Van Parys Gent, maart 2009


29

29. Werkingsverslag Oost-Vlaamse Centra voor Basiseducatie OCB vzw

Recommend Documents