Wees flexibel! Hierbij mijn interview met iFinance: We horen dat de verzorgingsstaat zoals die er nu is niet meer te betalen is, klopt dit ook werkelijk? Zoals het nu is kan de verzorgingsstaat
niet
langer
voortbestaan. Als je niet zal hervormen dan zal de solidariteit van mensen zwaar onder druk komen te staan. En zeker de solidariteit tussen ouderen en jongeren. Wil je dat voorkomen dan moet er echt iets gebeuren. Moet er acuut hervormd worden of is het beter om na de crisis pas echt de verzorgingsstaat te gaan hervormen? Dan ben je eerst al lang aan het wachten want de crisis is nog lang niet voorbij! Voor we op een redelijk structurele groei zitten, 1% à 2%, zijn we een aantal jaren verder. Die groei kunnen we aanzwengelen door de dynamiek in de Nederlandse economie te vergroten. Daarvoor zijn hervormingen nodig, maar die zal je dan wel nu moeten gaan doorvoeren. Welke van de drie pijlers van iFinance 2014, de arbeidsmarkt, de zorg en de pensioenen, moet als eerste hervormd worden? Of moeten de hervormingen in alle drie de pijlers hand in hand gaan met elkaar? Doe in ieder geval wel wat! Alle drie de pijlers zijn belangrijk en er zijn voldoende analyses uitgevoerd die hervormingen voorstellen. Maar het is belangrijk dat er in ieder geval iets gebeurt. Welke hervormingen zou u willen zien op de arbeidsmarkt? Het Deense model zal als voorbeeld kunnen dienen voor Nederland. Dat houdt in dat de WW verkort gaat worden naar 1 jaar, en dat mensen makkelijker van baan naar baan geholpen moeten worden door onder andere verplichte omscholing. Hierna hebben vervolgens werkgevers een verantwoordelijkheid om mensen aan te nemen als de functie aansluit bij de sollicitant
en zijn capaciteiten. Door deze constructie bescherm je niet de banen maar wel de mensen. Welke hervormingen zou u willen zien in de zorg? De eigen bijdrage zou verhoogd moeten worden om de vraag naar zorg te verminderen. Deze verhoging zou echter niet moeten gelden voor de huisartsen. De huisartsen werken als een zogenaamde defensielinie voor verdere zorg en dus als een zorgremmer. Als deze linie te duur zal worden voor mensen, dan zullen er eerder ziekenhuisopnames nodig zijn en stijgen dus de kosten. Over het geheel genomen zal de zorg gewoon efficiënter moeten worden. Welke hervormingen zou u willen zien bij de pensioenen? We moeten van een defined benefit naar een defined contribution systeem gaan. Bij defined benefit wordt de pensioenuitkering (benefit) vooraf vastgelegd en is de premie variabel. We zouden echter naar een defined contribution model toe moeten, waarbij de pensioenuitkering niet vaststaat maar de hoogte van de premies wel. Het beleggingsrisico verschuift daarmee van de beleggingsfondsen naar de pensioengerechtigde. Maar dit is wel de manier om de pensioenen betaalbaar te houden. Vanwege de vergrijzing zijn er nou eenmaal minder werkenden en meer gepensioneerden. Zonder ingrijpen zet je de solidariteit onder druk en kan het systeem vastlopen. Gaan de hervormingen die door het kabinet worden voorgesteld wel ver genoeg? De hervormingen die zijn voorgesteld gaan niet ver genoeg. Echt structurele hervormingen zijn er helaas nauwelijks. Bekijk de verkorting van de WW, die gaat helaas naar slechts 1,5 jaar in plaats van 1 jaar. Dit is helaas het gevolg van de impasse waarin de Nederlandse politiek zich momenteel bevindt. Welke gevaren ziet u voor de hervormingen in de verzorgingsstaat? De politiek vormt het grootste gevaar. De politiek is zeer
gefragmenteerd en lijkt niet meer in staat om overeenstemming te bereiken en de hervormingen door te voeren. Maar dit is een diepliggender probleem. Korte termijn denken van de politici wordt versterkt door de media, wat kiezers vervolgens beïnvloed en op zijn beurt weer politici beïnvloed. Waardoor je een zogenaamde Bermuda Triangle of Shortism krijgt en er niks meer van de grond komt. Dit zal erg moeilijk zijn om te doorbreken. Hoe ziet u de toekomst van de verzorgingsstaat voor u? Blijft er nog een verzorgingsstaat over of krijgen we duidelijk een participatie samenleving? Er zal nog een verzorgingsstaat overblijven. Maar de balans tussen rechten en plichten zal verschuiven. De plichten zullen iets groter worden en de rechten iets minder voor mensen. En over het geheel gezien zal de verzorgingsstaat flexibeler moeten worden dan dat die nu is. Dat is ook waar de huidige tijd om vraagt. Veranderingen gaan veel sneller dan vroeger en daarom zal de verzorgingsstaat flexibeler moeten worden en beter moeten kunnen inspelen op veranderingen. Wat wilt u jongeren meegeven als tip? Wees flexibel! En doe vooral wat je leuk vindt want je zult het later lang moeten doen.
Economenpanel MeJudice over pensioenhervorming Onderstaand mijn commentaar op 3 nieuwe stellingen over pensioenhervormingen die de website MeJudice zijn Economenpanel voorlegde. Stelling 1
De maximale fiscaal gefaciliteerde pensioenopbouw dient te worden verlaagd van 2,25% naar 1,75% zoals voorgesteld door het kabinet Rutte. Sylvester Eijffinger Graag zou ik van het kabinet Rutte II willen vernemen wat zijn visie is op de houdbaarheid van ons pensioenstelsel, in het bijzonder op welke wijze de pensioenleeftijd in de toekomst gekoppeld wordt aan de verhoging van de levensverwachting. Stelling 2 Het delen van risico’s met toekomstige generaties – die nu nog niet deelnemen aan de pensioenfondsen – is een essentiële meerwaarde van het aanvullende pensioenstelsel. Sylvester Eijffinger Het grootste gevaar voor het pensioenstelsel is het wegvallen van de solidariteit tussen de generaties die altijd de basis is geweest voor ons kapitaaldekkingsstelsel. Deze solidariteit staat onder grote druk en dreigt ons pensioenstelsel te ondergraven. Stelling 3 Het pensioenbelang van werknemers wordt het beste gediend door verplichte aansluiting bij een pensioenfonds. Sylvester Eijffinger De ervaring met pensioenstelsels in andere landen leert ons dat de verantwoordelijkheid voor de aansluiting bij een pensioenfonds niet aan individuen kan worden overgelaten en dat de verplichte aansluiting bij een pensioenfonds de enige reële optie is. De toelichting op de stellingen luidde als volgt: Europese economieën werken zich maar moeizaam uit de crisis. Ook in Nederland wordt naarstig naar instrumenten gezocht die de economie weer vlot trekken. Onconventionele tijden roepen wellicht om onconventionele maatregelen. Zo wordt steeds vaker geopperd om de economie via loonstijgingen een bestedingsimpuls te geven. Volgens sommigen is er binnen de internationale concurrentieverhoudingen genoeg ruimte voor
loonsverhogingen en zou het ook een oplossing kunnen bieden voor de onbalans binnen de eurozone. Het pensioenstelsel staat in het brandpunt van de belangstelling. Basisbeginselen worden ter discussie gesteld en er wordt bezien wat een houdbaar en modern pensioenstelsel kan zijn. Het kabinet Rutte is bijvoorbeeld van plan om de maximale fiscale ondersteuning van pensioenopbouw te versoberen in het licht van de vergrijzing. Iedere werknemer mag nu elk jaar 2,25% van het jaarinkomen (minus een drempelbedrag voor de AOW) belastingvrij pensioen opbouwen. Dat percentage wordt verlaagd naar 1,75%. Maar ook zaken als verplichte aansluiting bij pensioenfondsen en het delen van risico´s tussen generaties blijven ter discussie staan. Lees hier de resultaten van het volledige panel
Hervormen, hervormen
hervormen,
(© FD) – Niet drastisch snijden, geen belastingverhogingen, geen uitstel van maatregelen. Het staat economen helder voor ogen wat het kabinet niet moet doen bij de invulling van de begroting voor 2014 en de zoektocht naar € 6 mrd aan bezuinigingen. Wel hervormen, is hun devies. De vooraanstaande economen Sylvester Eijffinger, Sweder van Wijnbergen en Nico Klene zijn erover eens dat het beleid dat de regering nu voert, de economie niet helpt. ‘Het kabinet doet het eigenlijk op alle punten verkeerd. Bijvoorbeeld door oorlog te voeren tegen woningcorporaties, banken te laten aanmodderen en zzp’ers harder aan te pakken’, zegt Van Wijnbergen van de Universiteit van Amsterdam. ‘We groeien niet
voor niets steeds maar niet.’ Het bezuinigingspakket van € 6 mrd dat het kabinet deze weken samenstelt voor 2014, helpt al helemaal niet. ‘Wij hebben door het aangekondigde bezuinigingspakket van € 6 mrd onze groeiramingen voor volgend jaar naar beneden bijgesteld’, zegt Klene van ABN Amro. De 3%-norm loslaten dan? Daar zijn de economen ook geen voorstander van. Niet alleen omdat Nederland in het verleden al hard riep dat die norm heilig is, maar ook omdat die norm de basis is van deze coalitie, zegt Eijffinger. ‘Het wekt weinig vertrouwen in het buitenland en bij de Nederlandse burger als een kabinet dat zich zo heeft gecommitteerd aan de 3% dat achteraf niet blijkt te halen.’ Hoe kan de 3%-norm worden behaald en de economie toch groeien? Door te richten op langetermijnhervormingen. Eijffinger: ‘De Europese Commissie geeft de voorkeur aan structurele maatregelen boven lastenverzwaringen. Dat zorgt ook voor vertrouwen van de financiële markten.’ Hij bepleit onder meer de hypotheekrenteaftrek ook voor bestaande gevallen uit te faseren. ‘En een pensioenstelstel.’
visie
op
de
houdbaarheid
van
het
(Auteur Saskia Jonker, samengevat door de webmaster)
Bezuinig op bureaucratie Met het oog op de verwachte bezuinigingen en de CPB-prognoses van vandaag hierbij mijn column voor controllersmagazine.nl. Als het kabinet zoekt naar extra bezuinigingsmogelijkheden, dan moet het als eerste het mes in het ambtenarenapparaat
zetten. Dat zegt hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger. ‘Er moet bezuinigd worden op bureaucratie. Vooral bij zelfstandig bestuursorganen als de AFM, het CBS en de RDW valt veel te halen’, adviseert de econoom. Eijffinger schat dat structurele hervormingen van de overheid zeker 1 tot 2 miljard euro opleveren. Hij vreest dat dat niet gaat gebeuren: ‘de slager snijdt niet in zijn eigen vlees’. Op de gezondheidszorg kan volgens Eijffinger veel meer worden bespaard, onder meer door het probleem van overmedicatie aan te pakken. Daarnaast is het volgens Eijffinger niet te voorkomen dat patiënten een eigen bijdrage voor medicijnen gaan betalen. De econoom vindt ook dat medisch specialisten in loondienst moeten. ‘Een specialist in een maatschap verdient twee keer zoveel als een specialist in loondienst. Daar kunnen we de kosten halveren’, stelt Eijffinger. Hij schat dat bezuinigingen in de zorg in totaal tot 3 miljard euro kunnen opleveren. De Tilburgse hoogleraar ziet ook belangrijke besparingen in het inkorten van de WW-duur. ‘Hoe langer mensen werkloos zijn, hoe minder waardevol ze zijn voor de arbeidsmarkt. De WW zou moeten worden ingekort tot maximaal 1 jaar met een omscholingsplicht. En mensen moeten accepteren om op een lager niveau te werken’, stelt Eijffinger. Die maatregel levert de schatkist volgens Eijffinger 1 tot 2 miljard op. (Bekort door de webmaster).
Economenpanel MeJudice 27 mei Stelling 1 Het zou een stimulans voor de Nederlandse economie zijn als sociale partners zich hard maken voor een reële loonstijging. Sylvester Eijffinger Zeer mee oneens. In zeer hoge mate. Omdat Nederland een kleine en open economie is, zou een reële loonstijging in generieke zin heel onverstandig zijn. De causaliteit loopt van productiviteit naar reële lonen en niet andersom. De reële loonstijging moet de productiviteitsstijging volgen. Stelling 2 Het beleggen van pensioenfondsen in hypotheken – via obligaties uitgegeven door een nationale instelling die NHGhypotheken financiert – is een oplossing die de Nederlandse economie structureel versterkt. Sylvester Eijffinger Zeer mee eens. In zeer hoge mate. Het beleggen door pensioenfondsen in minder risicovolle NHG-hypotheken is een goed plan om het binnenlands spaartekort van 450 miljard bij banken te verminderen, maar staat of valt met de mate van risico die de pensioenfondsen bereid zijn te accepteren. Bovenstaand zijn mijn commentaren op 2 nieuwe stellingen (Onconventionele oplossingen voor onconventionele tijden) die de website MeJudice zijn Economenpanel voorlegde. De toelichting op de stellingen luidde als volgt: Europese economieën werken zich maar moeizaam uit de crisis. Ook in Nederland wordt naarstig naar instrumenten gezocht die de economie weer vlot trekken. Onconventionele tijden roepen wellicht om onconventionele maatregelen. Zo wordt steeds vaker geopperd om de economie via loonstijgingen een bestedingsimpuls te geven. Volgens sommigen is er binnen de internationale concurrentieverhoudingen genoeg ruimte voor
loonsverhogingen en zou het ook een oplossing kunnen bieden voor de onbalans binnen de eurozone. Een andere onconventionele constructie betreft de banken. Banken hebben nu een binnenlands spaartekort van 450 miljard euro omdat er veel meer hypotheken en MKB-kredieten zijn verstrekt dan er aan spaargeld en bedrijfsdeposito’s tegenover staan. Een van de plannen is om pensioenfondsen te verlokken om via een nationale instelling hypotheken met een Nationale Hypotheek Garantie (NHG) te laten financieren. Pensioenfondsen beleggen dan in zgn. Nationale Hypotheek Obligaties (NHO) waarmee de minder risicovolle NHG-hypotheken kunnen worden gefinancierd.
Solidariteit is de kern van alles Hierbij het interview met het blad Ons van KBO Brabant van deze maand, PDF. Jongeren realiseren zich niet dat zij ook ooit oud worden Het kabinet moet miljarden bezuinigen om de crisis op te lossen. Van zowel ouderen als jongeren wordt veel gevraagd. Hoogleraar Financiële Economie Sylvester Eijffinger over de solidariteit tussen de generaties, de kansen van ouderen op de arbeidsmarkt en de betaalbaarheid van zorg en pensioen. Solidariteit Volgens Sylvester Eijffinger, hoogleraar Financiële Economie aan de Universiteit van Tilburg, is dat de kern van alles. Van het leven, de politiek en de economie. “De solidariteit tussen de generaties moet overeind blijven. Anders krijgen we een
verdeelde samenleving.” Hij vindt het belangrijk dat jongeren solidair zijn met ouderen. “Het is een bedreigende ontwikkeling dat jongeren niet meer bereid zijn te betalen voor de AOW, de pensioenen en de zorg. Ze moeten zich realiseren dat er een moment komt dat zij ook ouder worden. En dan hebben zij ook de solidariteit van de jongere generaties nodig.” Eijffinger zit al meer dan vijfentwintig jaar in het vak en heeft talloze generaties studenten voorbij zien komen. Hij maakt zich zorgen over de huidige generatie twintigers en dertigers. “Het zijn individualisten, die alleen goede tijden gekend hebben in hun leven. Gaat er eens iets mis, zakelijk of persoonlijk, krijgen ze een burn-out. Maar dat is geen echte burn-out, ze hebben alleen nooit geleerd om tegenslagen te overwinnen.” Het ergert Eijffinger – zelf 58 jaar oud – dat ouderen nogal eens worden weggezet als mensen die geld kosten. “In deze tijd van bezuinigingen en teruglopende voorzieningen zitten ouderen veel te veel in het verdomhoekje. Volkomen onterecht, want zij hebben een grote bijdrage geleverd aan onze maatschappij en economie.” Zorgkosten Feit is wel dat de zorgkosten stijgen, en dat ouderen veel gebruikmaken van de zorg. Daarom moeten oudere Nederlanders volgens econoom Lans Bovenberg, een collega van Eijffinger, zelf hun zorgkosten gaan betalen en zo nodig daarvoor hun huis verkopen. Geen goed idee, zegt Eijffinger resoluut. “Het huis is voor veel mensen een spaarpot. En spaarzaamheid moet toch niet bestraft worden?” De Sociaal-Economische Raad, een belangrijk adviesorgaan van de regering, kwam met een ander plan om de langdurige ouderenzorg betaalbaar te houden:
ouderen zouden alles wat niet met directe zorg te maken heeft – verblijf in een verzorgingshuis, welzijn en voeding – zelf moeten betalen. “Dat is redelijk, want thuis moet je ook eten, wassen en huur betalen. Maar de kosten van artsen, verpleegkundigen en medicijnen moeten wel uit de ziektekostenverzekering blijven komen.” Eijffinger zoekt de oplossing in een andere hoek, namelijk: meer en betere zorg leveren voor dezelfde prijs. Dat klinkt te mooi om waar te zijn, maar het is mogelijk, zegt hij. “Dring allereerst de overbehandeling door specialisten terug. Veel dure medische handelingen zijn te vermijden of onnodig. Daarnaast moeten we de zorgvraag van mensen afremmen, bijvoorbeeld door voor ieder bezoek aan de huisarts een kleine eigen bijdrage te vragen. En we moeten veel meer inzetten op preventie: zorgen dat mensen gezond leven. Dat laatste scheelt natuurlijk ook enorm in de kosten.” Langer werken De economische vooruitzichten zijn niet rooskleurig, aldus Eijffinger. Niet voor niets gaat het kabinet 16 miljard euro bezuinigen. Dat gebeurt onder andere door de AOW-leeftijd versneld te verhogen tot 66 in 2018 en tot 67 in 2021. Langer werken is onvermijdelijk, vindt ook Eijffinger, omdat de mensen steeds ouder worden en de beroepsbevolking krimpt. Maar het kabinet kiest nu niet voor de juiste aanpak. “Jarenlang heeft de politiek niets gedaan, en nu moet het ineens dubbel zo snel. Dat is geen betrouwbaar beleid. Men had veel eerder moeten beginnen de AOW-leeftijd te verhogen. Dan was ook een geleidelijke opbouw van een maand per jaar mogelijk geweest.” De discussie over de zware beroepen hoeft volgens Eijffinger niet gevoerd te worden. “Daar kom je niet uit. Mijn voorstel is heel simpel: mensen mogen zelf bepalen of ze eerder met pensioen gaan. Hetzij omdat ze een zwaar beroep hebben, hetzij omdat ze dat willen. Maar dan krijgen ze wel minder pensioen. En iemand die langer doorwerkt, krijgt meer. Zo creëer je flexibiliteit voor individuele gevallen en je hangt er een
prijskaartje aan.” Kansen arbeidsmarkt Een andere nieuwe maatregel is dat de duur van de WW wordt ingekort. En dat terwijl de werkloosheid snel oploopt, zeker onder vijftigplussers. “Ik ben altijd voorstander geweest van het Deense model, met een korte en hoge werkloosheidsuitkering voor de periode in between jobs. Maar daar hoort wel bij dat de werknemer, de oude werkgever en het arbeidsbureau samen de verplichting hebben om binnen een jaar een nieuwe baan te vinden. Dit cruciale onderdeel ontbreekt in de Nederlandse plannen.” Ouderen moeten langer doorwerken, maar als ze solliciteren, worden ze meestal afgewezen. Alleen al omdat ze relatief duur zijn. Eijffinger heeft echter wel een oplossing om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. “Maak het fiscaal aantrekkelijk voor bedrijven om werknemers boven de vijftig in dienst te nemen. De wil is er echt wel.” Zelf werkt hij ook liever met ouderen dan met jongeren. “Ze hebben meer ervaring, meer commitment en een beter arbeidsethos.”
Jongeren realiseren zich niet dat zij ook ooit oud worden (Interview met het maandblad Ons van KBO Brabant). Het kabinet moet miljarden bezuinigen om de crisis op te lossen. Van zowel ouderen als jongeren wordt veel gevraagd. Hoogleraar Financiële Economie Sylvester Eijffinger over de solidariteit tussen de generaties, de kansen van ouderen op de arbeidsmarkt en de betaalbaarheid van zorg en pensioen.
Solidariteit. Volgens Sylvester Eijffinger, hoogleraar Financiële Economie aan de Universiteit van Tilburg, is dat de kern van alles. Van het leven, de politiek en de economie. “De solidariteit tussen de generaties moet overeind blijven. Anders krijgen we een verdeelde samenleving.” Hij vindt het belangrijk dat jongeren solidair zijn met ouderen. “Het is een bedreigende ontwikkeling dat jongeren niet meer bereid zijn te betalen voor de AOW, de pensioenen en de zorg. Ze moeten zich realiseren dat er een moment komt dat zij ook ouder worden. En dan hebben zij ook de solidariteit van de jongere generaties nodig.” Eijffinger zit al meer dan vijfentwintig jaar in het vak en heeft talloze generaties studenten voorbij zien komen. Hij maakt zich zorgen over de huidige generatie twintigers en dertigers. “Het zijn individualisten, die alleen goede tijden gekend hebben in hun leven. Gaat er eens iets mis, zakelijk of persoonlijk, krijgen ze een burnout. Maar dat is geen echte burnout, ze hebben alleen nooit geleerd om tegenslagen te overwinnen.” Het ergert Eijffinger – zelf 58 jaar oud – dat ouderen nogal eens worden weggezet als mensen die geld kosten. “In deze tijd van bezuinigingen en teruglopende voorzieningen zitten ouderen veel te veel in het verdomhoekje. Volkomen onterecht, want zij hebben een grote bijdrage geleverd aan onze maatschappij en economie.” Zorgkosten Feit is wel dat de zorgkosten stijgen, en dat ouderen veel gebruikmaken van de zorg. Daarom moeten oudere Nederlanders volgens econoom Lans Bovenberg, een collega van Eijffinger, zelf hun zorgkosten gaan betalen en zo nodig daarvoor hun huis verkopen. Geen goed idee, zegt Eijffinger resoluut. “Het huis
is voor veel mensen een spaarpot. En spaarzaamheid moet toch niet bestraft worden?” De Sociaal-Economische Raad, een belangrijk adviesorgaan van de regering, kwam met een ander plan om de langdurige ouderenzorg betaalbaar te houden: ouderen zouden alles wat niet met directe zorg te maken heeft – verblijf in een verzorgingshuis, welzijn en voeding – zelf moeten betalen. “Dat is redelijk, want thuis moet je ook eten, wassen en huur betalen. Maar de kosten van artsen, verpleegkundigen en medicijnen moeten wel uit de ziektekostenverzekering blijven komen.” Eijffinger zoekt de oplossing in een andere hoek, namelijk: meer en betere zorg leveren voor dezelfde prijs. Dat klinkt te mooi om waar te zijn, maar het is mogelijk, zegt hij. “Dring allereerst de overbehandeling door specialisten terug. Veel dure medische handelingen zijn te vermijden of onnodig. Daarnaast moeten we de zorgvraag van mensen afremmen, bijvoorbeeld door voor ieder bezoek aan de huisarts een kleine eigen bijdrage te vragen. En we moeten veel meer inzetten op preventie: zorgen dat mensen gezond leven. Dat laatste scheelt natuurlijk ook enorm in de kosten.” Langer werken De economische vooruitzichten zijn niet rooskleurig, aldus Eijffinger. Niet voor niets gaat het kabinet 16 miljard euro bezuinigen. Dat gebeurt onder andere door de AOW-leeftijd versneld te verhogen tot 66 in 2018 en tot 67 in 2021. Langer
werken is onvermijdelijk, vindt ook Eijffinger, omdat de mensen steeds ouder worden en de beroepsbevolking krimpt. Maar het kabinet kiest nu niet voor de juiste aanpak. “Jarenlang heeft de politiek niets gedaan, en nu moet het ineens dubbel zo snel. Dat is geen betrouwbaar beleid. Men had veel eerder moeten beginnen de AOW-leeftijd te verhogen. Dan was ook een geleidelijke opbouw van een maand per jaar mogelijk geweest.” De discussie over de zware beroepen hoeft volgens Eijffinger niet gevoerd te worden. “Daar kom je niet uit. Mijn voorstel is heel simpel: mensen mogen zelf bepalen of ze eerder met pensioen gaan. Hetzij omdat ze een zwaar beroep hebben, hetzij omdat ze dat willen. Maar dan krijgen ze wel minder pensioen. En iemand die langer doorwerkt, krijgt meer. Zo creëer je flexibiliteit voor individuele gevallen en je hangt er een prijskaartje aan.” Kansen arbeidsmarkt Een andere nieuwe maatregel is dat de duur van de WW wordt ingekort. En dat terwijl de werkloosheid snel oploopt, zeker onder vijftigplussers. “Ik ben altijd voorstander geweest van het Deense model, met een korte en hoge werkloosheidsuitkering voor de periode in between jobs. Maar daar hoort wel bij dat de werknemer, de oude werkgever en het arbeidsbureau samen de verplichting hebben om binnen een jaar een nieuwe baan te vinden. Dit cruciale onderdeel ontbreekt in de Nederlandse plannen.” Ouderen moeten langer doorwerken, maar als ze worden ze meestal afgewezen. Alleen al omdat ze zijn. Eijffinger heeft echter wel een oplossing op de arbeidsmarkt te vergroten. “Maak
solliciteren, relatief duur om hun kansen het fiscaal
aantrekkelijk voor bedrijven om werknemers boven de vijftig in dienst te nemen. De wil is er echt wel.” Zelf werkt hij ook liever met ouderen dan met jongeren. “Ze hebben meer ervaring, meer commitment en een beter arbeidsethos.”
Logisch dat jongeren zich roeren over eerlijke lastenverdeling In het FD van vandaag een uitgebreide publicatie met als thema “Tegenstellingen jong en oud op scherp in tijden van crisis”. Hieronder mijn bijdrage. In het politieke debat staan jong en oud steeds meer tegenover elkaar. Jongeren vrezen op te draaien voor de zorg en pensioenen. Ouderen verdedigen hun verworven rechten. Gevaarlijk? Het is logisch dat jongeren zich roeren, zegt econoom Sylvester Eijffinger. Groot probleem is volgens hem dat de discussie over de verdeling van de lusten en de lasten momenteel niet eerlijk wordt gevoerd. Hij vindt zelf dat de jongeren ‘strikt genomen’ gelijk hebben als ze zeggen voor de ouderen te moeten opdraaien. ‘Maar dat is al zo sinds de Tweede Oliecrisis in 1977, toen de verzorgingsstaat langzaamaan werd versoberd en bijvoorbeeld de vut al op de helling ging en de WW werd bekort.’ Dat de protesten van jongeren over die versobering nu harder klinken, komt volgens Eijffinger door de crisis. Daardoor moet sneller worden bezuinigd, waardoor er niet meer een graduele maar een plotseling veel snellere achteruitgang van
voorzieningen is. ‘Jongeren zien dat en merken ook dat politici hun positie niet erkennen. Toen minister Henk Kamp van Sociale Zaken de rekenrente wilde aanpassen om de pensioenfondsen meer lucht te geven, ontkende hij bijvoorbeeld dat dit doorschuiven van de rekening is. Dat vind ik dus écht niet kunnen en jongeren weten ook dat dit onzin is.’ Eijffinger pleit er dan ook voor dat over de lastenverdeling transparanter wordt gecommuniceerd. Hij roept politici en bestuurders van onder meer pensioenfondsen en vakbonden hiertoe op. ‘En laat ze er dan meteen bij vertellen dat bezuinigen op onderzoek en onderwijs schadelijk is voor de economie op lange termijn, en dus voor de welvaart van jongeren. Anders is mijn grootste zorg dat er een strijd tussen generaties komt in plaats van tussen arbeid en kapitaal. Dat is de dood in de pot en het einde van de solidariteit’, aldus Eijffinger.
