Web 2.0 Strategische uitdaging voor politie Kleiberg-seminar 13 januari 2009
Dr. Peter Klerks Lector Criminaliteitsbeheersing & Recherchekunde
1
Het Internet bestaat 15 jaar
en verandert nog volop in techniek en maatschappelijke betekenis
2
7 op de 8 Nederlanders heeft thuis een internetverbinding. Een kwart van de Nederlanders doet aan ‘sociaal netwerken’: Hyves (1 mio NL leden), LinkedIn, Ning, Twitter, YouTube, MySpace, …
Bron: epn.net: onderzoek van het Platform voor de informatiesamenleving van november 2008. Internet speelt vooral een rol in de privésfeer: voor het vinden van informatie (driekwart van de Nederlanders). Direct daarop volgen gebruik van e-mail voor werk (43%) en vrijwilligerswerk (31%). Een kwart van de Nederlanders maakt gebruik van sociale netwerken in de privesfeer, voor het onderhouden van vriendschappen en relaties. In het werkdomein maakt een kwart van de werkenden gebruik van de mogelijkheden om documenten en agenda's via internet te delen. Internet is daarmee diep geworteld in alle delen van de Nederlandse samenleving. Meer geavanceerde mogelijkheden voor samenwerken en communicatie, zoals het gezamenlijk aan projecten werken via Web 2.0-toepassingen, worden nog weinig benut, noch in de privesfeer noch in het bedrijfsleven. Tien procent gebruikt toepassingen als Hyves of LinkedIn voor werk.
2
3
3
4
Informatie delen Uitproberen zonder drempel Veel web 2.0 toepassingen leggen de drempel te hoog. Registratie en inloggen is in veel gevallen verplicht. Hierdoor haken de mensen snel af.
4
5
5
Micro-bloggen met Twitter
6
Speel hier introvideo Twitter af (evt. deels)
6
7
7
8
Blogs, videos en andere uitingen op Web 2.0 zijn soms van de politie, soms van getuigen, en soms is de herkomst niet duidelijk.
8
9
Soms is de herkomst wel duidelijk…
9
De Blogosphere, Twitter en YouTube zijn in toenemende mate strijdterrein voor hearts & minds
10
http://idfspokesperson.com www.youtube.com/user/idfnadesk
10
Kennismaking en perspectieven
Thema-avond als eerste kennismaking met de praktijk
van politiewerk op het interactieve Internet
Voorbeelden, winst, uitdagingen en risico’s Nadruk op criminaliteitsbeheersing Kansen: intensievere contacten met de buitenwereld
kunnen bruikbare informatie opleveren en (potentiële) partners mobiliseren
Het juist interpreteren en in context plaatsen van
verkregen informatie vereist bijzondere aandacht
Veel gebeurt in een sfeer van kritische openbaarheid Sommige thema’s en incidenten kunnen massale
aandacht en interactie opleveren
Politiewerk op het interactieve Internet betekent ook voor
het onderwijs een uitdaging
11
11
Maatschappelijke context
Netwerksamenleving: nieuwe communities Mondigheid: hoog opgeleide bevolking stelt eisen aan
dienstverleners en overheid
Het Fortuyn-effect: ressentiment als levenshouding De spektakelmaatschappij, gericht op conflict en sensatie Gezag is nooit vanzelfsprekend, lokt provocatie uit Iedereen is ‘journalist’: 6 miljoen cameralieden Snelheid: iedereen kan vrijwel real-time publiceren Internet vergeet nooit: alles blijft bewaard en opvraagbaar Desondanks: behoefte aan gezag, troost, vertrouwen ‘Recht doen’ en ‘boeven vangen’ zijn gewild 12
De campagne van Barack Obama was zonder de toepassingen van web 2.0 niet mogelijk geweest. Het grootste deel van de donaties is binnengehaald door gebruik te maken van netwerksites als Facebook, MySpace en filmpjes op YouTube.” (José van Dijck, hoogleraar media en cultuur aan de UvA in NRC Handelsblad)
12
Beleidsmatige context
Politiek en beleid streven naar interactie en verantwoording De Politie beseft de noodzaak van samenwerking met
(potentiële) partners
De burger als belangrijkste partner: heterdaadkracht Echter een wispelturige partner als slachtoffer, dader,
getuige, belanghebbende, betrokkene, nabestaande, deskundige, zaakwaarnemer, activist, bemoeial, manipulator
Open, constructieve, snelle en rechtstreekse interactie met
burgers vraagt om rules of engagement
Veranderende verhouding tussen afdeling communicatie en
virtuele frontlijnwerkers
Politie krijgt ook zelf meer eigengereide en interactieve
medewerkers
13
13
Aspecten van Web 2.0 voor de Politie
Informatieverschaffing: gericht en effectief Informatiegaring: actief benaderen en inwinnen Mobilisering: potentiële partners en belanghebbenden
gericht in beweging brengen
Werving: sollicitanten en vrijwilligers gericht informeren,
interesseren en overtuigen om de politie te versterken
Imago management: tegengaan van incorrecte informatie,
beelden en overtuigingen (‘battlefield of opinions’)
Virtuele facilitering van feitelijke samenwerking
14
14
Informatieverschaffing
Rechtstreeks contact met betrokkenen wordt moeilijker:
steeds meer mensen werken op onregelmatige tijden, zijn van huis (singles, LAT), hebben geen bekend telefoonnummer, hebben gevarieerde culturele en taalachtergrond en reageren niet op enquêtes e.d.
Informatieverschaffing via ‘oude media’ is maar beperkt
effectief: minder lezers en abonnementen op kranten, minder TV-kijkers en meer TV-kanalen, zeer gedifferentieerd mediagebruik
Gerichte communicatie via gevarieerde kanalen is
gewenst: op zoek naar specifieke geografisch, temporeel of thematisch afgeperkte doelgroepen
Mensen verwijzen elkaar naar relevante of interessante
content: social networking, gezamenlijk beleefde mediaconsumptie, nieuwe entrepreneurs en bemiddelaars
Web 2.0 biedt gelegenheid tot feedback en inzicht 15
in bereik
Infoverschaffing ihkv preventie, voorlichting e.d. Bij informatieverstrekking en –garing via Web 2.0 kan onder meer de nodale oriëntatie richting geven
15
Informatiegaring
Getuigen, zowel geografisch, temporeel als thematisch
gespecificeerd, zijn (ook) bereikbaar op het Internet
Deskundigheid is (naast de bekende kanalen als de
Landelijk Deskundigheidsmakelaar) ook te vinden via het Internet (fora, LinkedIn, Hyves, …)
Betrokkenen, inclusief potentiële informanten t.b.v. een
versterkte informatiepositie, kunnen worden gevonden en overtuigd via Web 2.0
Het onderzoeken van fora, discussiegroepen, chatrooms
e.d. kan specifieke informatie verschaffen t.b.v. de stemming rond conflictpunten, dreigingsanalyses, hypotheses rond incidenten en delicten (daderschap), strategie, tactiek en voorbereidingen bij specifieke doelgroepen (bijv. voetbalvandalen) e.d.
Web 2.0 is een rijke bron van potentiële bewijsmiddelen: 16
beeldmateriaal, M.O., daderkennis, identiteit (via IP e.d.) etc.
Mood watch Het gaat immers om capability en intent: wat beoogt men en waar is men vwb mensen en middelen toe in staat? De scholierenopstand rond de 1040-uren norm in november 2007 ontwikkelde zich bijvoorbeeld door geheel Nederland via sociale netwerken.
16
Mobilisering
Mensen zijn in toenemende mate kritisch ten aanzien van
autoriteiten, bedrijven en gevestigde media
Kritische burgers ijken hun informatie en vormen hun
opvattingen in (tijdelijke) communities of interest
Dit kunnen consumentenfora zijn, maar ook sites als
GeenStijl, lokale virtuele wijkfora of politiek-ideologische virtuele hang-outs
Met een overtuigende boodschap en authentieke opstelling
kan de politie mensen tot actie bewegen in het persoonlijke domein maar ook in professionele fora, onder lotgenoten, lokale gemeenschappen e.d.
Een koppeling van virtuele en fysieke responsiviteit is nodig
om geloofwaardig en effectief op Web 2.0 te opereren
17
Responsiviteit - De mate waarin de organisatie tijdig en op de juiste (= meest effectieve) wijze reageert op signalen van individuen (van zowel binnen als buiten de organisatie). De term wordt onder meer door Etzioni gehanteerd. Responsief gedrag wordt niet alleen bepaald door de mate waarin organisaties signalen oppikken, maar ook of zij er tijdig op reageren door merkbaar handelen. In gewoon Nederlands: je moet niet alleen virtueel zichtbaar zijn, maar ook congruent en merkbaar feitelijk handelen in de echte wereld.
17
Werving
De politie beoogt een afspiegeling van de samenleving te zijn De samenstelling van het personeelsbestand speelt hierbij
een belangrijke rol
Een toenemend virtueel actieve samenleving heeft
consequenties voor de nieuwe generatie politiemedewerkers
Kritisch virtueel burgerschap inspireert professioneel en
effectief politiewerk in een Web 2.0 maatschappij
In de werving van nieuwe medewerkers kunnen interactieve
webtoepassingen niet ontbreken
Een onvoldoende responsieve Politieacademie,
verantwoordelijk voor de landelijke werving, laat waardevol menselijk potentieel liggen
Dergelijke responsiviteit is meetbaar en zou moeten worden
onderzocht
18
Kijk eens op www.werkenbijdepolitie.nl. Openingspagina gaat alleen over Zeeland, Drenthe en Gelderland. Niets interactiefs, spreekt jonge generatie totaal niet aan. Ik weet uit eigen ervaring dat potentiële geïnteresseerden hierdoor afhaken.
18
Imago management
Op populaire websites zoals YouTube staan honderden
filmpjes waarin de politie een rol speelt en die bijdragen aan het imago van de politie, in positieve of negatieve zin
Via websites als GeenStijl komen dergelijke uitingen onder
de aandacht van het grote publiek
Soms worden ze overgenomen door de reguliere media,
tot aan het acht-uur journaal
De rechtstreekse interactie tussen politiemensen en
burgers via Web 2.0 toepassingen kan op kleinere schaal ook van invloed zijn, bijvoorbeeld in een opsporingsonderzoek of in een kleine gemeenschap
Web 2.0 biedt de mogelijkheid van co-creating: samen
met de gebruikers een optimale communicatie ontwikkelen
19
19
Politie via GeenStijl in het nieuws
20
20
Facilitering
Web 2.0 technologie biedt een virtueel
platform voor samenwerking tussen verschillende individuen en organisaties
Dit kan bijvoorbeeld samenwerking tussen
partners in lokaal veiligheidsbeleid of jeugdbeleid bevorderen
Wiki’s zijn het afgelopen jaar binnen de politie geïntroduceerd, onder meer bij het KLPD op de onderwerpen CSV’s en persoonsbeveiliging
Virtueel Kantoor voor samenwerken aan
De Politieacademie biedt het
projecten, documenten e.d.
21
21
22
22
Politieonderwijs en Web 2.0
Interactief onderwijs via Web 2.0 toepassingen sluit
geheel aan bij de actuele onderwijsprincipes van de Politieacademie
Blackboard biedt hiertoe faciliteiten voor studenten,
docenten en communities
Voor 2009 ligt verdere afstemming van Blackboard en
Politie Kennisnet (PKN) in het verschiet
Studenten aan initiële en voortgezette opleidingen raken
door ervaring met Blackboard vertrouwd met Web 2.0
PKN begint in de 2e helft van 2009 met Wiki’s VRAGEN: Web 2.0 in het onderwijs? In de ReKu
(niveau 5), workshops?
23
23
Risico’s en zorgvuldigheid
Politiewerk staat onder een zoeklicht, zeker in Web 2.0 Web 2.0 verhoogt transparantie en bereik, ook wanneer dat
een keer minder goed uitkomt
Web 2.0 is kennis delen, vertrouwen in medewerkers,
acties en beslissingen uitleggen, interesse in relaties
Politiemedewerkers bloggen ook als privé-persoon! Rules of engagement, te ontwikkelen door Web 2.0
deskundigen, materiedeskundigen en voorlichters onder verantwoordelijkheid van korpsleiding en OM
Wees voorbereid, ook op negatieve of ongewenste reacties Delen van ervaringen, kennis en good practices Tijd voor een Web 2.0 Wiki voor politiemensen? Ook het OM gaat via Web 2.0 in dialoog met de 24
burger over diens rol in de opsporing
Beveiliging is een issue: veel systeembeheerders zien Web 2.0 toepassingen vooral als een veiligheidsrisico. OM stelt een klankbordgroep in en wil belangengroepen gaan consulteren over voorgenomen beleid. PG Brouwer sloot onlangs op het OM-congres ‘De burger als opspoorder’ in november 2008 niet uit dat vormen van onrechtmatige ‘burgeropsporing’ toch toelaatbare bewijsmiddelen kunnen opleveren.
24
De toekomst: Web 3.0 en volkomen transparantie?
Web 3.0 dient zich al aan: het Internet als autonoom
denkend en sturend systeem
Zoekgedrag en sociale profielen worden automatisch
omgezet in informatie die je zonder er om te vragen aangeboden krijgt. Voorlopers als Amazon.com: “liefhebbers van dit boek bestelden ook…”
Het Web gaat mede bepalen welke selecties ervan je te
zien krijgt, en wie (ondernemers, overheid, …?) er op de hoogte worden gesteld van je specifieke virtuele gedrag
Alle instrumenten die we dagelijks gebruiken
(communicatiemiddelen, amusement, transport, medische apparatuur, zelfs je koelkast…) worden gekoppeld aan het Internet en wisselen informatie uit met producenten en instanties
Communicatie en gedrag op het Internet blijven
bewaard en opvraagbaar
25
25
Ontwikkelingen in 2009
Doorbraak van Web 2.0 naar grote aantallen mainstream
gebruikers
Personal devices worden geïntegreerd in Web 2.0 Sociale netwerken gaan onderling profielen
delen´(identity portability)
Devices worden in toenemende mate locatiebewust, zodat
Web 2.0 gebruik wordt afgestemd op waar je je bevindt
Door de economische crisis zal een deel van de Web 2.0
ondernemingen ten onder gaan of worden overgenomen
26
26
Dank voor uw aandacht
27
