waterkampioen op reis Düsseldorf
Koblenz
Mainz
Aschaffenburg
Würzburg
Parade draaiendeDonau Regensburg-Linz
op de
38
02 | 2011 | anwbwatersport.nl
BAMBERG
REGENSBURG
LINZ
KREMS
WENEN
BOEDAPEST
Etappe 8 Van Naar Afstand Aantal sluizen
Regensburg Linz 250 km 6
De eerste Donau-etappe is een kwestie van losgooien en afzakken! Vergeet met stroom mee niet dat je roerdruk moet houden om te manoeuvreren en houd rekening met beperkte ligplaatsen bij de dun bezaaide jachthaventjes.
De eerste Donau-etappe betekent stroom mee en slippend door de bochten van de rivier. Redacteur Vincent Zuidema steekt met zijn vrienden Richard en Arjan de grens over naar een steeds bergachtiger Oostenrijk. TEKST VINCENT ZUIDEMA | FOTO’S VINCENT ZUIDEMA, ULLI SEER
H
et is gestopt met zachtjes regenen, maar we zijn blij dat we het oude, verlaten Regensburger haventje achter ons hebben gelaten. We genieten meteen van de wonderlijk meanderende Donau, die hier bijna een voetbalveld breed is, veel water kan lozen en rustig voortkabbelt. We zijn niet de enigen die hier aan een reis beginnen, want met ons vertrekt de Eisvogel, een open bootje van een paar meter lang met drie vijftigplussers. Vlak voorbij Regensburg bereiken we al meteen het Walhalla, een enorm bouwwerk tussen het groen op de linkeroever, geïnspireerd op het Parthenon in Athene. De tempel uit 1830 is gebouwd in opdracht van Koning Ludwig I van Beieren en staat vol met beeltenissen van belangrijke figuren uit de Duitstalige wereld, waartoe hier van oudsher ook Nederland en Vlaanderen worden gerekend. Tot onze spijt kunnen we nergens aanleggen, dus verdwijnt de tempel onbetreden naar de achtergrond en zetten we koers naar Straubing, een historische stad die - net als de tempel - een link heeft met Nederland. Onze eerste sluis met achter ons de minuscule Eisvogel verloopt moeiteloos, met dank aan de gedeelde ervaringen van onze voorgangers. Hekserij Straubing bereiken we via een smal kolkend zijstroompje van de Donau. Het is niet duidelijk of we in het onbeheerde haventje mogen liggen, dus trekken we de stad in met het plan ’s middags verder te varen. In het centrum van dit Beierse stadje lijkt de klok stil te staan sinds de late middeleeuwen, toen het van 1353 tot 1429 deelhertogdom was van Straubing-Holland, net als het huidige Neder-Beieren en de graafschappen Henegouwen, Holland, Zeeland en Friesland. Bij het slot, in 1356 gebouwd door hertog Albrecht I, zien we een bordje met ANWBWATERSPORT.NL | 2011 | 02
39
waterkampioen op reis
historisch hoge waterstanden. Zo historisch zijn sommige van die standen trouwens niet eens, want in 2002 stond het water hier tot ruim 2,5 meter boven de metershoge kade! Op het oude plein achter het slot zien we een theatergezelschap dat oefent voor een optreden. Vanavond is hier een openluchtspel over Agnes Bernauer, de maîtresse van hertog Albrecht III. Zij werd door zijn vader gezien als een gevaar voor de opvolging. Beschuldigd van hekserij werd ze later verdronken in de Donau bij Straubing. Helaas kunnen we niet bij de voorstelling zijn, want voor het donker moeten we naar de stroomafwaarts gelegen Motorboot und Wasserskiclub. Bij de
Bijna dagelijks genieten we van de boord-barbecue.
Er is maar weinig plaats voor boten langer dan acht meter steiger van deze vereniging zien we echter een verbodsbord voor kajuitjachten en besluiten we toch maar terug te keren naar het haventje. Met het avondrood boven de plek waar Agnes Bernauer verdronken is, krijgen we varenderwijs toch een soort voorstelling van haar leven. Verdrietig maar mooi, zo moet het geweest zijn.
Eisvogel met bemanning. Zo kun je ook de Donau afzakken.
Droomtoestand Verder richting Deggendorf staat een bord dat aangeeft dat we een veerpontovergang naderen. Dat haalt ons weer even uit de droomtoestand waar je op de Donau al snel in terechtkomt. De pont wordt voortgetrokken via een kabel op zeventien meter hoogte en heeft een roer dat haastig in elkaar lijkt te zijn geknutseld. Een paar kronkels verder zijn we in Deggendorf, dat aan een kleine inham twee jachthaventjes heeft. Ze liggen vlak aan het spoor, waar je overheen moet klauteren om bij het sanitair te komen. Gelukkig rijdt maar een paar keer per dag een goederentrein langs. De havenmeester heeft het prima voor elkaar, maar varen blijkt niet zijn sterkste kant. Hij vaart een paar keer hard op de kant en geeft zijn arme vrouw daar de schuld van. Vervolgens komt hij uiterst behulpzaam uitleggen wat er in Deggendorf allemaal te doen is. Tot onze verbazing legt even later ook de Eisvogel aan. De bemanning slaapt in een hotel en tovert de ene na de andere koffer uit het mini-vooronder tevoorschijn. Beierse kogels Buiten de imposante stadsmuur is de grote Maria Hemelvaartkerk uit 1656 het meest indrukwekkende gebouw van Deggendorf. Aan goudverf geen gebrek en de oneindige hoeveelheid tierelantijntjes doet vermoeden dat het leven van de plaatselijke geestelijken behoorlijk saai moet zijn geweest. We lopen over het marktplein waar het oude raadhuis een prominente plaats inneemt, langs de vele Biergartens en fonteinen naar het standbeeld van de knoedelvrouw, die volgens een middeleeuwse sage haar ‘Beierse kogels’ afvuurde naar het hoofd van de binnendringende vijand. Geen gek idee,
40
02 | 2011 | anwbwatersport.nl
Dineren in de avondzon, met de kop op de stroom.
want knoedels kun je misschien maar beter gooien dan eten. In Deggendorf zouden we best nog een dagje willen liggen, maar we moeten door naar het zestig kilometer verderop gelegen Passau. We zakken op ons gemakje de grote blauwe rivier af, tot Richard ons attendeert op de stroming. Eerst denk ik nog dat hij wat onwennig stuurt, maar als ik zelf daarna bijna op een grote, stalen boei vaar, snap ik wat hij bedoelt. Bij stroomsnelheden van boven de 10 km/uur moet je niet vergeten roerdruk te houden. Met de adrenaline terug op een wat duurzamer niveau gaan we slippend verder over de bochtige Donau. Langs de oevers van de Donau zijn jammer genoeg maar weinig aanlegplaatsen en we zijn blij dat we ’s middags een plek kunnen vinden in de piepkleine haven van het slaperige dorpje Hofkirchen. Met de spiegel net boven het water uit komt de Eisvogel even later ook vrolijk de haven in varen. Hofkirchen is drie keer niks, maar heeft een supermarkt en een terras aan de rivier waar een paar drinkgrage dorpelingen gelaten naar de voorbijgaande vrachtschepen zitten te kijken. Wij drinken er eentje mee, maar voor we in dezelfde apathie vervallen, lossen we de trossen. Vlak voor Passau
LOGBOEK Zo. 18 juli RegensburgStraubing Afstand: 52 km Motoruren: 6 Brandstofverbruik: 18,6 liter Ma. 19 juli StraubingDeggendorf Afstand: 41 km Motoruren: 3,3 Brandstofverbruik: 8,3 liter Di. 20 juli Deggendorf-Heining Afstand: 52 km Motoruren: 4 Brandstofverbruik: 12,9 liter
Pa
Wo. 21 juli Heining-Schlögen Afstand: 45 km Motoruren: 5,5 Brandstofverbruik: 11,7 liter Do. 22 juli Schlögen
Driestromenstad Passau met links de St. Paul-kerk en rechts in de steigers de St. Stephan.
Vrij. 23 Schlögen-Linz Afstand: 60 km Motoruren: 6,7 Brandstofverbruik: 19 liter
Mooiste stad Hoewel Passau amper meer inwoners heeft dan Straubing, doet het een stuk groter aan. Het heeft een vriendelijk, maar imposant historisch centrum met hippe winkels, zoals een gekkelaarzen-boetiek en een platenzaak/ kapper. De Dom St. Stephan dateert uit 1668. Als wij er naar binnen gaan is net een concert bezig en schalt er muziek uit de 17.974 (!) pijpen van het grootste orgel van Europa.
ontdekken we dat we een verkeerde stop hebben gemaakt, want aan de linkeroever zien we Gasthof Fischersstüberl, een restaurant met ligplaatsen waar ze heerlijke vis schijnen te serveren. We willen op tijd bij de Motor Yacht Club in Heining zijn, vijf kilometer voor Passau, want er is maar weinig plaats voor boten langer dan acht meter. Voor het eerst moeten we aan een buitensteiger liggen en dat lijkt ons niet ideaal. Maar de kop ligt op de stroom en als een vrachtschip vlak langs ons vaart en zijn gashandel vol open zet om te manoeuvreren, blijkt de golfslag erg mee te vallen. ’s Avonds krijgen we een lift naar het centrum van Passau, waar op een van de prachtige
terrassen met uitzicht over de Donau een idee opborrelt. Later als we ‘groot’ zijn, willen we nog een keer de Donau af, maar dan op ons dooie gemakje. Grijzig goedje In de middag varen we naar de Passauer sluis, waar het even duurt voor we naar binnen mogen omdat één van de twee sluiskamers kapot is. Voorbij de sluis varen we langs de hoge kades van de Altstadt, waar talloze rondvaartboten liggen. Even verderop zien we de riviermondingen van de Ills en de Inn op de Donau uitkomen: de reden dat Passau de ‘Driestromenstad’ wordt genoemd. Eigenlijk is de Inn breder en zou je net zo goed kunnen zeggen dat de Donau hier uitmondt in de Inn, maar onze rivier is langer en dat telt. Het Alpenwater uit de Inn ziet er modderig uit en mengt zich hier met het blauwe Donau-water en met het zwarte water van de Ills dat afkomstig is van veengronden. Het resultaat is een grijzig goedje waarop we snel richting de Oostenrijkse grens varen. De hellingen rond het rivierdal worden steiler en hoger. Hier ergens bevindt zich de grens met Oostenrijk. We hebben amper mobiel bereik en internet werkt niet meer, dus voelt de reis avontuurlijker dan ooit. Onze volgende stop is Schlögen, waar de Donau een haarspeldbocht maakt van 180 graden. Vanuit de jachthaven kijken we precies over deze ‘Schlögener Schlinge’ uit. We kopen een Oostenrijks vlaggetje in het havenkantoor en springen even later in het bijbehorende zwembad, mét uitzicht over het Donau-dal. Als er met het avondrood ook nog een bierpul op de rand van het zwembad staat, weten we zeker dat het Walhalla híer ligt en niet vlak voorbij Regensburg. Met onze opblaaskano recreëren we de volgende dag op het meertje ANWBWATERSPORT.NL | 2011 | 02
41
waterkampioen op reis
De Tijgerhaai als smaakmaker bij de historische-schepenparade in Linz.
We worden met gejuich onthaald en bijna gesmeekt mee te varen bij de haven en stort ik mezelf, in de 44 graden hete Tijgerhaai, vol overgave op een verstopping van het toilet. We wachten op Ulli, een Duitse fotograaf, die de Haai in het schemerdonker vast wil leggen terwijl ze door de U-bocht vaart. Precies in het midden van de ‘Schlinge’ moeten we zo lang mogelijk stilliggen, ondanks de stroom en de passerende vrachtschepen. We zijn maar een heel klein stipje tussen de hoge oevers van de sterk meanderende Donau. Mes bij de hand Na de Schlinge volgt een tweede U-bocht, zodat we gewoon verder Oostenrijk invaren en niet terugkeren naar Duitsland. Een flinke
MEER informatie en tips op www.waterkampioenopreis.nl 42
02 | 2011 | anwbwatersport.nl
Gecontroleerd naar beneden donderen.
regenbui trekt over en boven het beboste rivierdal hangt nu een mysterieuze damp. Langs de oevers zien we een paar restaurantjes met steigers ervoor, maar we varen door. Het is onze laatste dag en we moeten nog twee sluizen door en veertig kilometer afleggen. Bij Schleuse Aschach bereiden wij ons voor op de meest serieuze sluisafdaling van onze etappe. We hebben reddingvesten aan en een mes bij de hand voordat de stop eruit wordt getrokken en we 15,90 meter naar beneden donderen. Zeventien kilometer verderop moeten we alleen nog door de sluis van Ottensheim, waar het sprookjesachtige Slot Ottensheim en het aan de overzijde gelegen klooster Wilhering het einde van onze etappe inluiden. Warm welkom Vanaf hier is het gedaan met het natuurschoon en zien we de Donau richting Linz langzaam maar zeker verstedelijken. Natuurrijke oevers worden stadsstranden en waar we eerst kloosters en kastelen zagen, zien we nu hoogbouw en industrie. Linz, here we come! Maar in de industriële ‘Winterhafen’ van Linz wacht ons een warm welkom: de historische schepenvereniging staat op het punt uit te varen en we worden met gejuich onthaald en bijna gesmeekt mee te varen. Natuurlijk geven we gehoor en even later paraderen we mee langs de Linzer kades en onder de bruggen door, waar tot onze verbazing honderden mensen staan te kijken. Het oudste schip is een stoomsleper uit 1907 en er zitten leuke, rare vaartuigjes bij, waaronder een voormalig Oost-Duits patrouillebootje. In Oostenrijk bestaat amper zoiets als varend erfgoed en de Tijgerhaai glimt trots onder alle belangstelling.
WATERKAMPIOEN OP REIS DÜSSELDORF
KOBLENZ
Stadsportret
Linz
De eerste grote Donaustad die we in Oostenrijk tegenkomen is Linz, een plaats met een rijke geschiedenis die is terug te zien in de vele imposante gebouwen. Maar Linz is vooral ook een jeugdige en levendige stad. TEKST VINCENT ZUIDEMA | FOTO’S ULLI SEER
44
02 | 2011 | ANWBWATERSPORT.NL
MAINZ
ASCHAFFENBURG
HAUPTPLATZ Het marktplein uit de 13de eeuw vormt het hart van de oude stad. Rondom staan barokke monumenten zoals het oude raadhuis. Achter het plein zit de Altstadt, een steeg met restaurantjes en uitgaansgelegenheden. Het bruist er van de studenten van de universiteit voor kunsten en industrieel ontwerp, die aan het plein zit en doordeweeks geopend is voor publiek.
WÜRZBURG
ARS ELECTRONICA Een voorbeeld van het jonge gezicht van Linz is het Ars Electronica Center, een ultramodern gebouw aan de Donau. De tentoonstelling geeft een fascinerend inzicht in de digitale wereld van computers, nieuwste technologieën en media. Kijk voor openingstijden op www.aec.at. In de weekenden kan het erg druk zijn! Adres: Ars Electronica Straße 1.
BAMBERG
PÖSTLINGBERGBAHN De steilste trambaan van Europa brengt je vanaf de Hauptplatz op de Pöstlingberg, waar je de bedevaartskerk Sieben Schmerzen Mariens vindt, een dierentuin en de Grottenbahn, een minitreintje dat door een sprookjeswereld in een grot rijdt. De Pöstlingberg ligt vlakbij het centrum van Linz, op de noordoever van de Donau.
REGENSBURG
LINZ
LENTOS Kunstmuseum Lentos is absoluut een bezoek waard. Niets is er te gek en experimentele kunst krijgt volop de ruimte. Ook bekende schilderijen en foto’s zijn te bewonderen. Het museum is streng, dus: “camera’s en tassen bij de ingang laten”, kregen wij meerdere keren te horen. Dagelijks open van 10-18 uur, donderdags tot 21 uur. Adres: Ernst Koref-Promenade 1.
KREMS
MADAME WU’S TEESALON Niet zomaar een theehuis. Je krijgt hier een theeervaring, zeg maar. Wu schenkt 150 soorten speciale thee, die op een traditionele manier worden gezet en geserveerd. In de moderne rustgevende setting worden ook theeceremonies gehouden en kun je ook dim summen (kleine Chinese hapjes eten). Adres: Altstadt 13
WENEN
BOEDAPEST
DONAUPARK De Donaulände, door lokalen gewoon het Donaupark genoemd, is een populaire hangout voor skaters aan de zuidelijke rivieroever, maar heeft ook een beeldenroute met werk van bekende kunstenaars. Leuk voor een picknick met uitzicht over de Donau. Hier bevinden zich ook het Kunstmuseum Lentos en concertzaal het Brucknerhaus.
ANWBWATERSPORT.NL | 2011 | 02
45
WATERKAMPIOEN OP REIS
Tip Als je stijf bent van het varen en beweging zoekt, kunnen de voetjes van de vloer in Discothek Empire. De grote, supermoderne disco ligt vlak bij de Winterhafen. In de Empire kun je ook terecht voor interessante evenementen als de Miss Oostenrijkverkiezing. Bekende dj’s als Paul van Dyk en Tiësto hebben hier opgetreden. Discothek Empire ligt aan de Holzstraße, een zijstraat van de Hafenstraße.
Xxxx
Uitzicht op de Pöstlingberg.
De Dreifaltigkeitssäule, een monument dat je in vele plaatsen in Oostenrijk tegenkomt.
Xxxx
L
inz is niet direct het romantisch-kneuterige type stad waar je misschien op had gehoopt in de provincie OpperOostenrijk. Met tweehonderdduizend inwoners is het de derde stad van het land. Een industriestad, maar vooral ook een stad met twee gezichten. Dat is meteen terug te zien in het stadsaanzicht vanaf de Donau, dat om en om bestaat uit nieuwe en oude gevels van moderne musea en statige (overheids)gebouwen. De jonge creatieve jeugd hangt rond in het Donaupark, doodt de tijd met skaten en maakt ’s avonds de stad onveilig rond het levendige uitgaanscentrum. Maar tegelijkertijd is er het deftige Linz, met een marktplaats die bestaat sinds 1260, grote panden van de gegoede burgerij van weleer, barokke kerken en gebouwen.
De stad speelt goed in op de vele toeristen, en in de zomer is er altijd wel een festival of kunstproject op verschillende locaties in het centrum. Met speciale activiteiten voor als het regent. De vele winkelpromenades met chique en aparte winkels maken de stad tot een paradijs voor de shopaholics en wie uit wil rusten tijdens het winkelen kan in elke promenade wel genieten van een dansgroep, acrobaat, cabaretier, muzikant of andere kleinkunstenaar die de boel probeert op te vrolijken.
Bewogen geschiedenis
Het moderne karakter van de stad heeft veel te maken met de bombardementen van de geallieerden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Linz was toen al een belangrijke industriestad en toeleverancier van chemicaliën en staal voor de Duitse oorlogsmachine. Maar de stad speelde op meer terreinen een belangrijke en verdrietige rol in de oorlog. Adolf Hitler groeide vlakbij Linz op, ging er naar school en hield er in 1938 zijn Anschluß-toespraak. Ook Adolf Eichmann, de architect van de jodenvervolging, groeide er op en concentratiekamp Mauthausen stond niet ver van de industriestad. Hitler had uitgebreide architectonische plannen met Linz, maar daarvan is alleen de Nibelungenbrug over de Donau ook daadwerkelijk gerealiseerd. Adolf Hitler had grote architectonische plannen met Linz. 46
02 | 2011 | ANWBWATERSPORT.NL
Dit Oost-Duitse patrouillebootje voer mee in de traditionele-botenparade.
Strakke architectuur in het Ars Electronica Center.
Praktisch
HAVENINFORMATIE EN VERVOER Verschillende watersportverenigingen maken gebruik van de industriële Winterhafen. De ASKÖ Linz biedt plaats aan passanten en achterin de haven bevindt zich de Motorjachtclub Nibelungen met passantenplaatsen. Stroom en water zijn beschikbaar aan de drijvende steiger; toilet en douche in de container of in het clubhuis. In het clubhuis van de Motorjachtclub zijn in het weekend drankjes en hapjes verkrijgbaar. De eerste supermarkt is een kilometer van de haven verwijderd.
MEER INFORMATIE EN TIPS OP WWW.WATERKAMPIOENOPREIS.NL
Linz, waar goede inkoopgelegenheden zijn en een ruime keuze aan winkeltjes. Vanaf de Hafenstraße naast de haven gaan regelmatig bussen naar het centrum. Een dagkaart voor de bus kost € 3,40, een enkele reis € 0,80 (Mini) of € 1,70 (Midi), al naar gelang de afstand. In de lobby van het Steigenberger Hotel aan de kop van de haven kun je een taxi laten bestellen en gratis folders en een stadskaart meenemen.
VERVOER Vanuit de Winterhafen loopt een mooi voetpad langs de Donau. Dat brengt je in ongeveer dertig minuten tot aan de ingang van het centrum van ANWBWATERSPORT.NL | 2011 | 02
47
