waterkampioen op reis Düsseldorf
26
19 | 2010 | www.waterkampioen.nl
Koblenz
Mainz
Aschaffenburg
Würzburg
BAMBERG
REGENSBURG
LINZ
KREMS
WENEN
BOEDAPEST
De Mittelrhein tot Koblenz
Bronnen van energie Etappe 2 Van Naar Afstand
Düsseldorf Koblenz 153 kilometer
Deze etappe geen sluizen, alleen bruggen. Los van stroom en binnenvaartschepen, ongecompliceerd varen. Stroomopwaarts richting Koblenz verandert bij Keulen de Niederrhein in Mittelrhein. Bij Koblenz voegt de Moezel zich hierbij.
Duitsland en de Rijn horen bij elkaar, lijken op elkaar. Een sterke economische motor bij voorspoed, hardnekkig in tijden van oorlog. Maar ook inspirerend voor kunstenaars, verkwikkend voor reizigers, al eeuwenlang. Kortom: bronnen van energie. Met de Tijgerhaai gaan we er volgas in. TEKST JIM POST | FOTO’S DÉSIRÉ WESTSTRATE, JIM POST
S
ommige kleutertjes zijn verliefd op de juf. Ik niet, lang geleden was ik verliefd op Anneliese Rothenberger, een prachtige operazangeres. Een week voor aanvang van de tweede Boedapest-etappe overleed ze. Haar debuut maakte Anneliese in het stadstheater van Koblenz, startklaar voor de Duitse wederopbouw, in culturele zin dan. Koblenz is dan ook een stemmig eindpunt van deze week. Verder stroomafwaarts vinden we nog veel grotere namen, Ludwig von Beethovens geboorteplaats Bonn. Maar ook het Keulen van West-Duitslands eerste bondskanselier WWW.WATERKAMPIOEN.NL | 2010 | 19
27
waterkampioen op reis
Helemaal zoals ik me een stad aan de Rijn had voorgesteld In jachthaven WSC Koblenz mogen we gratis naar het naastgelegen zwembad. Geen straf.
28
19 | 2010 | www.waterkampioen.nl
LOGBOEK Za. 29 mei Düsseldorf Keulen Afstand 56 km Motoruren 9,2 Brandstofverbruik 69,9 liter Zo. 30 mei Twee ligdagen Keulen Di. 1 juni Keulen - Bad Honnef Afstand 45 km Motoruren 7,5 Brandstofverbruik 63,4 liter Wo. 2 juni Bad Honnef Neuwied Afstand 36 km Motoruren 6,5 Brandstofverbruik 55,7 Do. 3 juni Neuwied - Koblenz Afstand 16 km Motoruren 3,25 Brandstofverbruik 25,9 Vr. 4 juni Ligdag Koblenz
Konrad Adenauer. Startpunt is Düsseldorf, vanaf nu tijgeren vriend Chris en ik tegen de stroom op, naar Koblenz. Achter-de-hoek Bij een eerste vaardag hoort ook een eerste fout. De haven uit, oversteken en eerst maar even wennen, netjes stuurboordwal aanhouden. Olie-dom! De scherpe buitenbocht maakt meteen duidelijk dat we stroomópwaarts varen. Dit in tegenstelling tot de precies hier voorbij knallende dalvaart. We lijken voor anker te liggen. “Zeg Chris, jij bent toch zoon van een binnenvaartschipper?” “Zeg Jim, jij kunt toch wel varen?” Grijnzend wachten we ons moment af, steken weer over en duiken Xxxx alsnog de binnenbocht in. ‘Opvarende’ binnenvaart dicteert met het beruchte blauwe bord of ze de binnenbocht nemen, minder drukte, minder tegenstroom, het zogenaamde achter-de-hoek varen. Onze eerste les: let scherp op het doen en laten van de binnenvaartschepen en volg hun route, inclusief regelmatig oversteken. Na een uurtje sturen mag de stuurautomaat het stokje overnemen, petje af voor hen die zonder
stuurautomaat dagenlang de Rijn bevaren. En dan begint het genot, dat nog dagen duren zal. De lucht is blauw, dagjesmensen zonnen op strandjes tussen de pieren. Rond 18.00 uur passeren we de monding van de Wupper. En hoe klein ook, al in de achttiende eeuw was dit snelstromende riviertje goed voor duurzame energie, zorgde voor industrie in het huidige Wuppertal en werd medeaanjager van de expansie van het Roergebied. Alle respect voor de Wupper. Als we ’s avonds afmeren in Keulen begint die andere waterstroom: regen. Ook de dag erna regent het in Keulen, donderen doet het nog net niet. Als kinderen op de fiets jakkeren we door de waterplassen, eenmaal doornat is schuilen niet meer nodig. De hele stad kammen we uit en een dag later bij vertrek missen we Keulen alweer, een mooie mix van eeuwenoud en wederopbouw. Volmaakte rust Bonn was het eerstvolgende doel, maar in Keulen twijfelden we al. Iedereen verzekerde ons dat de mooiste plekken meteen ná Bonn komen: Bad Honnef, Oberwinter en Linz am Rhein. Eenmaal voor de deur bij Bonn trekt de lucht dicht, wat ons over de streep trekt: doorvaren, een paar pittige uurtjes. Ondertussen kookt Chris heerlijk oosters. Met mihoen en sambal tussen de kiezen, een afstandsbediening in de ene hand en in de andere een verrekijker kruipen we voort. Dalvaart doemt ineens uit de buien op en is er dan ook meteen. Toch is het prachtig varen, de rivier leeft. Zonder enige wanklank brengt het VeeWeetje ons naar Bad Honnef, een verenigingshaventje zoals iedereen zich dat wenst, WWW.WATERKAMPIOEN.NL | 2010 | 19
29
WATERKAMPIOEN OP REIS
Doen: Bad Honnef
Twee uur varen vanaf Bonn, met een onopvallende troef: een prachthaven, mét het kopstation van de Stadtbahn, verscholen tussen de bomen. Via het mooie Königswinter en het regeringskwartier ben je zo snel in de voormalige hoofdstad. Bonn is deftig en voor liefhebbers van klassieke muziek kent Bonn en omgeving in september z’n jaarlijkse Beethovenfest. Het eerste feest in 1845 was trouwens een stuk minder deftig. Wilde danspartijen op de tafels en beledigingen richting Fransen, Engelse koningin en zelfs de Pruisische Koning.
Master of Port …zegt z’n visitekaartje. Rino Rönicke trekt er een brede grijns bij, zijn WSC Koblenz telt zo’n twaalf ligplaatsen. Idyllisch gelegen in de voormalige vluchthaven Rheinlache. “500 à 1.000 ligplaatsen lijkt me vreselijk”, zegt Rönicke “En mijn jaarlijks honderd Nederlandse gasten beamen dat.” Rönicke is een beetje een zigeuner, woonde veertig jaar in Zweden en komt oorspronkelijk uit Hamburg. Een gezellige prater met humor. En dan komen de mensen vanzelf, bijvoorbeeld voor een ligplaats. En ineens ben je havenmeester.
Niet doen: Neuwied
Rino Rönicke
met uitzicht over de Rijn. Zo van een afstandje zie je trouwens dat de rivier best chagrijnig is, z’n regen morrend afvoert. Maar in de haven is de avond stil, het water als een spiegel. Af en toe het monotone brommen van een passerend schip en dat was het wel. Volmaakte rust. Remagen Met bosrijk uitzicht op de fraaie eilandjes Grafenwerth en Nonnenwerth is het mooi wakker worden in zonnig Bad Honnef. Een ochtendwandeling door het Rijnpark, een praatje met de havenmeester, Honnef is goed voor ons. Maar na het boodschappen doen gaat de reis verder. En wat we bij Königswinter al zagen: de eerste bergen dienen zich aan. Aanrader voor een extra dag: bestijg vanuit Königswinter het Zevengebergte, met vanaf de top van de Drachenfels een prachtig uitzicht. Kort na Bad Honnef passeren we Oberwinter - ook al zo’n mooi haventje - de laatste haven voor de brug bij Remagen, dé attractie aldaar. Enig inbeeldingsvermogen is nu vereist, want alleen Remagens brughoofden staan nog overeind. Maar wel restanten met een verhaal; Rijnoversteken zijn niet zelden historisch. Staken lang geleden strij30
19 | 2010 | WWW.WATERKAMPIOEN.NL
Via een mooie entree met rietkragen valt het koud op je dak: de voormalige defensiehaven van Neuwied, sfeerloos tussen de damwanden. Hier lig je alleen omdat het moet. Neuwied heeft een grote portaalkraan en het sanitair is prima. Maar hoe warm de douches ook zijn, na Bad Honnef is dit toch een koude. Kortom: slapen, douchen en wegwezen.
ders als de Vandalen, Alemannen en Franken de Rijn over, eind 1945 deden de geallieerden hier hetzelfde. Hitlers opdracht alle Rijnbruggen op te blazen mislukte hier. De Amerikanen wisten de springleiding te onderbreken en veroverden een Rijnovergang. De verantwoordelijke Duitse officier kreeg de doodstraf. Tien dagen later stortte de brug trouwens alsnog in, gehavend en oververmoeid. Wel geheel intact is Linz am Rhein, drie kilometerborden verder. Vele gekleurde vakwerkhuisjes geven het de bijnaam Bunte Stadt. Samen met oude stadsmuren, stadspoorten en Burg Linz een middeleeuws plaatje. Bij het decadente af De laatste vaardag begint in Neuwied, vooral een haven om vanuit te vertrekken. Maar de dag wordt er niet minder om. De Tijgerhaai vol behangen met apparatuur maakt het Rijnvaren tot een feest; als bestuurder is het een makkie. Op de marifoon hoor je de plannen van de schepen om je heen en met de Simrad-kaartplotter zien we hoe de binnenvaart keurig de dieptelij-
Resten van de Remagenbrug.
Bad Honnef
nen volgt, kwestie van goed na-apen. Met de afstandsbediening om de nek lunchen we op het kajuitdak, het is bij het decadente af. Maar ja, als je het hebt moet je er ook van genieten. En dat lukt prima, Duitse Brötchen en uitzicht rondom. En zo passeren we licht weemoedig vroeg in de middag de Deutsche Eck, met daarop het verwoeste en herbouwde standbeeld van Keizer Wilhelm I. Hier voegt de Moezel zich bij de Rijn, een knooppunt met veel dynamiek. We zijn in Koblenz. Koblenz Ik sta voor het stadstheater. Mahlers lied Das Rheinlegendchen zal hier vast prachtig geklonken hebben, aan deze betoverende rivier. Erop varend voel je Europa’s logistieke slagader tot in je eigen aderen. En ’s avonds bekijk je dezelfde dynamiek dromerig vanaf de wal. In Koblenz is dat heerlijk, helemaal zoals ik me van een Rijnstad had voorgesteld: vele cruiseschepen aan de kade en binnenvaart de rivier op en af. De voorname Rijnpromenade pakt daarbij flink uit: breed, lang en groen. Heerlijk mijmeren onder het
bladerdak van statige oude bomen. Met villa’s langs de promenade, als verpakking om de deels opnieuw opgebouwde binnenstad. ’s Nachts onder de bomen aan de oever zie je de rivier bijna niet, je hoort hem. Koblenz slaapt een diepe slaap, maar niet de Rijn, deze stroomt en stroomt, altijd door. Wonderlijk. Heel zachtjes hoor ik hem, Das Rheinlegendchen. Duitsland, het was wéér geweldig!
MEER INFORMATIE EN TIPS OP WWW.WATERKAMPIOENOPREIS.NL WWW.WATERKAMPIOEN.NL | 2010 | 19
31
WATERKAMPIOEN OP REIS DÜSSELDORF
KOBLENZ
MAINZ
ASCHAFFENBURG
WÜRZBURG
Stadsportret
Keulen Eind 1945 was tachtig procent van Keulen weggevaagd, terug bij af. Vanaf nu zette Duitsland z’n organisatietalenten in voor de goede zaak, de wederopbouw. Van dat Wirtschaftswunder is Keulen een prachtig voorbeeld. TEKST JIM POST | FOTO’S DÉSIRÉ WESTSTRATE, JIM POST
32
19 | 2010 | WWW.WATERKAMPIOEN.NL
KÖLNISCH WASSER Het beroemdste huisnummer kopen we aan de Glockengasse 4: 4711, oftewel Eau de Cologne. Keuls wonderwater dat Franse soldaten in de tijd van Napoleon naar huis stuurden. Werd aanvankelijk verkocht als geneesmiddel. Maar toen de Fransen alle farmaceutische recepten opeisten, verklaarde de fabrikant het tot reukwater.
MUSEUM LUDWIG Moderne kunst in een dito onderkomen met veel glas. Het museum staat in sterk contrast met de naastgelegen Dom van Keulen. Het herbergt klinkende namen: Picasso, Dalí en Mondriaan. Verder ook popart-zeefdrukken van Warhol en Liechtenstein. En alles is zeer fraai gepresenteerd. Adres: Heinrich-BöllPlatz 1
BAMBERG
BRAUHAUS FRÜH Bierbrouwers die hun eigen bier uitventen: altijd goed. Bij binnenkomst tref je de fusten waaruit tientallen, honderden glazen worden volgetapt, onophoudelijk, meer dan 2.000 liter per dag. Opgeteld bij de bedrijvigheid van de bediening, goed voor 200% sfeer. Nog voor we zitten krijgen we de eerste Kölsch al aangeboden. Wilkommen in Köln. Adres: Am Hof 12-18
REGENSBURG
LINZ
DE RECHTEROEVER Het leven speelt zich vooral af aan de linkeroever, de rechter wordt vaak de verkeerde kant genoemd. Onterecht, want bijvoorbeeld het rustige Rheinpark vormt samen met de levendiger overkant een mooie combinatie van dynamiek en rust. Plus een kabelbaan over de Rijn en de 100 meter hoge Köln Triangle; een verbijsterend uitzicht. Adres: Ottoplatz 1
KREMS
SLEUTEL IN DE RIJN Duizenden hangslotjes aan de Hohenzollernbrücke. Wellicht als moderne variant op de kleine Rijnlegende van schrijvers/dichters Von Arnim en Brentano. Maakt in Das Rheinlegendchen een liefdesring een lange reis in de rivier, bij de moderne versie gaat de sleutel van het hangslotje te water. Duizend treinen rijden er per dag over deze spoor-, fiets- en voetgangersbrug.
WENEN
BOEDAPEST
RIJNPROMENADE Aan het eind van de middag wordt het extra prettig aan de Rijn, vooral ter hoogte van de Altstadt. Voor de KDrondvaartboten zit de dag er weer op, terrassen voor de middeleeuwse gevels stromen vol en skeeler-acrobaten vertonen op de Rijnpromenade hun kunsten. Al kuierend luid je de avond in. Adres: Frankenwerft
WWW.WATERKAMPIOEN.NL | 2010 | 19
33
WATERKAMPIOEN OP REIS
Typisch...
Peek & Cloppenburhg
Bij Keulen denk je aan de middeleeuwen en de Domkerk. Maar de gotische stijl steekt schril af tegen Peek & Cloppenburgs onderkomen in het Glazen Schip, naar modern ontwerp van de Italiaan Renzo Piano. Oud en nieuw, soms pal naast elkaar, aan elkaar, door elkaar. Een moderne stationshal en oude perrons, oude spoorbruggen met moderne sneltreinen of een modern museum stijf naast de Dom.
H
ad het oude Keulen aan de rechteroever van de Rijn gelegen, dan was het allemaal heel anders geweest. Want rond 1800 kreeg Napoleon de macht over de linker-Rijnoever, inclusief Keulen. Slecht voor de FransDuitse spanningen natuurlijk, tot op de dag van vandaag. Echter, het leverde ook iets heel moois op: een bourgondische sfeer. De stad ademt Duitse orde, maar ook genieten-van-het-leven. En laten we eerlijk zijn, Eau de Cologne klinkt stukken beter dan Kölnisches Wasser. Maar het moet natuurlijk niet te gek worden, Keulen is en blijft op en top Duitsland, gelukkig wel. Enerzijds de strenge Keulse dom St. Peter und Maria en aan de andere kant bier en bratwurst per meter in het middeleeuwse Haxenhaus, allemaal goed. Een prettige en verrassende mengeling vinden we ook terug in de combinatie oud- en nieuw-Keulen. Op diverse plekken metselen
moderne bouwwerken letterlijk verder op oude muren en fundamenten. Houd je van een doorleefde stad met rimpels, inclusief de tijdsgeest van nu, dan moet je hier zijn. Bovendien stemt Keulen optimistisch, hier zie je dat een groot bombardement de ziel van een oude stad niet zomaar wegvaagt, de wederopbouw heeft de oorlog verslagen. Een wederopbouw die bovendien rustig doorgaat, met respect voor de oude stad. Klinisch nieuw en opgeruimd zal deze tweeduizend jaar oude kleine Weltstadt nooit worden, gelukkig niet. Keulen leeft.
Grote stad, in puin en wederopbouw
Nadat Julius Caesar rond het begin van onze jaartelling hier een grote stad bouwde, was het uit met de Romeinse pret; Karel de Grote was aan de beurt. Voor lange tijd ontstond een - kerkelijk - machtsblok met de Keulse bisschop aan het roer. Pas eeuwen later volgde Napoleons bliksemcarrière. Maar diens misrekening ook Rusland even in te nemen, kostte hem de hoofdprijs, Pruissen en anderen roken bloed. Nog voor onze slag bij Waterloo hadden de Pruissen hun Keulse schaapjes al op het droge. Oorlogen en de frustraties daarvan mondden uiteindelijk uit in het nationaalsocialisme, wat in 1933 Keulens toenmalige burgermeester Konrad Adenauer bijna fataal werd. De nationaalsocialisten zetten een prijs op z’n hoofd, hij nam ontslag. Na 1945 lag de stad in puin en Adenauer werd de eerste bondskanselier van West-Duitsland, symbool van de wederopbouw. Ook Keulen herrees. 34
19 | 2010 | WWW.WATERKAMPIOEN.NL
Tip... De Keulse binnenstad is een feest, daar moet je zijn. Trendy winkelen aan de Schildergasse, mensen kijken op het besloten pleintje Am Hof. Minder bekend is het nieuwe deel van de Rijnpromenade: 100% modern. Je vindt het vanaf de Rheinauhafen verder stroomopwaarts. Alles nieuw hier, superstrak. Maar wel met de sfeer van oude kades. En daarop moderne gebouwen en restaurants. Met hier en daar een oude havenkraan.
De Local...
Rheinauhafen
Michael Willms.
Vonden pelgrimvaarders een baantje in de brouwerij, dan noemde men ze Jakobus, kortweg Köbes. Toen brouwers het bier ook direct aan de man brachten, ontstonden Brauhäuser, inclusief bedienden, allemaal Köbes. Zeg, Michael, op de viltjes staat Hofbräu. Is de titel hofleverancier niet voorbehouden aan bier uit München? “Ons Brauhaus staat aan een mooi pleintje, Am Hof… vandaar Hofbräu. Proost”
Praktisch
MEER INFORMATIE EN TIPS OP WWW.WATERKAMPIOENOPREIS.NL
HAVEN AANLOPEN Dé jachthaven van Keulen is de Rheinauhafen, verscholen tussen de linker Rijnoever en een landtong parallel hieraan. Verder stroomopwaarts zijn nog enkele aanlegplaatsen, maar dat stelt niet zo veel voor. De Rheinauhafen ligt beschut en dicht bij de stadskern. Ter hoogte van de Deutzer Brücke houden we de linker Rijnoever al aan. De haveningang is redelijk smal, met op het uiteinde van de landtong het Chocolademuseum. Benader de haveningang vanaf de Deutzer Brücke in rechte lijn stroomopwaarts en zet de stuurautomaat uit. Ter hoogte van deze massieve stalen brug kan deze flink gestoord worden. In de haven zelf volgt meteen een beweegbare brug. Jachten met grote doorvaarthoogte bellen ruim van tevoren met 00491722526320 voor de actuele
waterstand en eventuele brugbediening. De brug wordt bediend op het hele uur, van 07.00-23.00 uur. De actuele waterstand (Kölner Pegel) vind je ook op: www.steb-koeln.de (Hochwasser) RHEINAUHAFEN In de Rheinauhafen vinden we de drijvende steigers van watersportvereniging KAMC. Netjes, inclusief walstroom en drinkwater. Een tanksteiger voor diesel en benzine is aanwezig. De drijvende toilet- en wasruimtes verkeren in een redelijke staat. Wasmachine en wasdroger zijn beschikbaar. Tegen een borg krijg je een sleutel van het hek dat de steigers afsluit. Telefoonnummer havenkantoor: 0049 – 2219320583/85. Kijk voor meer praktische Keulen-info op onze website. WWW.WATERKAMPIOEN.NL | 2010 | 19
35
