'Wat is de invloed van een ticstoornis op het schoolse leren van een kind?'
Margriet de Bruin GZ-(Neuro)psycholoog Poli Ticstoornissen 1
Yulius
2
Het Brein
gebrek aan remming en verhoogde prikkelgevoeligheid in cortico-striato-thalamo-corticale circuits: abnormale prépulse remming
4
5
Hoe ziet dat eruit in het gedrag?
Verhoogde Prikkelgevoeligheid: ● Overmatige gevoeligheid en ontvankelijkheid voor prikkels van buitenaf (drukte, geuren, harde geluiden) ● Maar ook stilte (tegenreactie) ● Irritatie (haar in staart, labels uit kleding) Gebrek aan Remming: ● Gevaar ● Impulsiviteit ● Motorisch onhandig ● Flapuit ● Boze buien
6
In Ontwikkeling
● ● ● ●
7
Leeftijd 0-7 jaar 7-14 jaar 14-20 jaar
In Ontwikkeling
● Groeien van de Frontale Cortex ● Aansturen van willekeurige doelgerichte bewegingen ● Maar ook betrokken bij impulsbeheersing, beoordelingsvermogen, probleemoplossing, planning, sociaal gedrag, taal en geheugen
8
Diversiteit
● Het wisselt enorm of kinderen hinder ondervinden van hun tics. ● Karakter van het kind speelt hier een rol in. ● Hoe de omgeving van het kind met de tics om gaan speelt hier ook een rol in.
9
In Ontwikkeling
● Zelfbeeld van het kind.
10
Hinder primair en/of secundair door de ticstoornis ● Vermoeidheid ● Schrijven moeilijk door tic (vingertic, letters overtrekken, pen op blad drukken) ● Lezen moeilijk door tic (oogwegdraai-tic, omkijktic, klinkers tellen) ● Opmerkingen over de tics ● Onzekerheid ● Alertheid op omgeving om tic onopvallend te doen (vaak ook onbewust) ● Invloed op zelfbeeld
11
Hinder primair en/of secundair door de ticstoornis ● Stress voor bijvoorbeeld toetsen zorgen voor meer tics, suboptimaal prestatie ● Schuldig voelen ● Sombere, angstige gevoelens ● Onzekerheid
12
Comorbiditeit
● Wat komt er veel voor bij kinderen met tics? ● ● ● ● ● ● ● ●
13
ADHD Dwangen Autisme spectrum stoornissen Risicovol gedrag Boosheid en explosief gedrag Schoolse problemen Slaapproblemen Depressieve en angstige gevoelens
Comorbiditeit
● Het grijze gebied.
14
Comorbiditeit Aandachtsproblemen
● ● ● ● ● ●
15
55% van kinderen voldoet aan criteria van ADHD Bewegingsonrust Impulsiviteit Plannen en organiseren Afleidbaarheid Onoplettendheid
Comorbiditeit Dwangen
● 20 tot 30% dwangstoornis meer nog obsessief-compulsief gedrag, rechtlijnig en strikt zijn. Dingen moeten op een bepaalde manier gebeuren. ● Angst behoort onderscheidende factor te zijn. ● Just-right of not-just-right feeling, overlap gebied tussen dwang en tic. ● Tellen, handelingen, controleren, regeltjes.
16
Comorbiditeit Autisme Spectrum Stoornis
● ● ● ●
17
Als dingen anders gaan dan anders Sociaal onhandig gedrag Gevoeligheid voor prikkels Behoefte aan structuur
Wat is de invloed van een ticstoornis op het schoolse leren van een kind? ● Er kan op vele manieren hinder ondervonden worden, maar het verschilt heel erg per kind. ● Denk aan de auto met vol het gaspedaal in en een rem die niet goed werkt. ● Maar zie ook het kind in zijn totaliteit en de sterke kanten die het kind bezit.
18
Het kind Wat kan je zelf doen? • Uitleg geven aan medescholieren, meesters en juffrouwen en docenten en mentoren. • Spreekbeurt. • Afspraken maken met docenten en medescholieren • Maak het bespreekbaar. • Anderen zien vaak veel minder dan je denkt.
19
De docent
● ● ● ● ● ● ●
20
Veiligheid van groot belang voor het kind. Kennis vergaren omtrent tics Bespreekbaar maken Plaats in de klas? Uitproberen en nabespreken Gun het kind een loopje Ontspanningsmomenten
Docent en Ouder
● Pesten, plagen, opmerkingen ● Geef het kind er iets over te zeggen, waar het zich prettig bij voelt. Oefen het, zodat het vers in het geheugen ligt. ● Kinderen zijn over het algemeen heel tolerant naar elkaar. ● Sommige kinderen overschatten de impact van hun tics
21
Kind, docent en ouder
● Belangrijk met elkaar te kijken wat geldt voor dit specifieke kind in deze specifieke situatie. ● Uitproberen en bespreken, en ● Uitproberen en bespreken, en ● Uitproberen en bespreken. ● Spannend maar zeer de moeite waard!
22
