Functionele Analyse
Eerst optimaliseren, dan automatiseren.
www.kluweropleidingen.be
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
Waarom functionele analyse?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 2
1
Waarom functionele analyse?
“The first rule of any technology is that automation applied to an efficient operation will magnify the efficiency. The second is that automation applied to an inefficient operation will magnify the inefficiency.” (Bill Gates, Microsoft Corporation)
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 3
Waarom functionele analyse
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 4
2
Waarom functionele analyse
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 5
Waar willen we naartoe?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 6
3
De werkmethode
Discovery
Service concept
Co-design
Functionele analyse
Implementeer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 7
Discovery
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 8
4
Discovery Wat doet mijn HR afdeling? — Welke producten/diensten bieden we aan? — Aan wie? Wie is de interne klant?
Inzicht verkrijgen in eigen processen en taken — Tijdsbesteding — Knelpunten — Waste
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 9
Discovery : werkwijze 1.
Lijst de activiteiten op
2.
Maak een taartdiagram
3.
Definieer producten/diensten
4.
Bepaal de volumes
5.
Teken het proces
6.
Identificeer ‘waste’
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 10
5
1. Lijst de activiteiten op Maak een één lijst met alle activiteiten Med 1
Med 2
Med 3
x x
x
x
Voorbereiden eval Verwerken verlofaanvr
Voorbereiden evaluaties
Controle lonen
Nalezen eval ……
Nalezen evaluaties
Evalueren opleidingen
P. Willen en F. De Cock p. 11
16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
2. Maak een taartdiagram Verwerken verlofaanvr
Schatting
Controle lonen 5%
10 %
Multi-moment-opname
Nalezen evaluaties
Voorbereiden evaluaties
15 %
Evalueren opleidingen 12 %
8%
Verwerken verlofaanvragen Controle loonsberekening Inplanning evaluatiegesprekken Bespreken verlofplanningen Nalezen verslagen recruteringsgesprekken
Resultaat
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 12
6
3.Lijst producten/diensten op Sinterklaasgeschenken Rapporten voorzien Behandeling aanvraag tijdskrediet Planning Bedrijfsgeneeskundige onderzoeken Distributie maaltijdcheques …
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 13
4. Bepaal volumes
Volumes?
Tijdsbesteding?
# vragen omtrent ziekteverzekering, # rapporten,… # tijdskredieten, # anomalieën # aanvragen educatief verlof #....
Tijd aan rapporten, tijdskrediet,…
“Standaard tijd”
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 14
7
5.Teken het proces Tijdsbesteding?
Volumes? # vragen omtrent ziekteverzekering, # rapporten,… # tijdskredieten, # anomalieën # aanvragen educatief verlof Hoe lang? #....
Tijd aan rapporten, tijdskrediet,…
Hoe vaak?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 15
5.Teken het proces
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 16
8
6.Identificeer waste
Volumes?
Tijdsbesteding?
# vragen omtrent ziekteverzekering, # rapporten,… # tijdskredieten, # anomalieën # aanvragen educatief verlof #....
Tijd aan rapporten, tijdskrediet,… Verwerken verlofaanvragen Controle loonsberekening Inplanning evaluatiegesprekken Bespreken verlofplanningen Nalezen verslagen recruteringsgesprekken
Waste? Onnodige controle, dubbele data-input, onlogische volgorde van taken, geen optimaal gebruik software, behandelen niet-relevante vragen,…
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 17
4 categorieën van verspilling people waste
process waste
information waste
asset waste
— Verspilling veroorzaakt door medewerkers Medewerkers doen werk waarvoor ze niet geschikt zijn Wachten Teveel muisklikken
— Verspilling veroorzaakt door het proces Wachttijden tussen processtappen Niet-gestandaardiseerde processen
— Verspilling bij informatiebehandeling Dubbele opslag van informatie Gebrek aan informatie / Teveel informatie Verkeerde informatie
— Verspilling van activa Onnodig hoge voorraden Teveel work-in-progress Onvoldoende benutting ruimtes/apparatuur
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 18
9
7(+1) types van waste
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 19
Werkwijze
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 20
10
De werkmethode
Discovery
Service concept
Co-design
Functionele analyse
Implementeer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 21
Waarom een service concept?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 22
11
Waarom een service concept? Waar willen we naartoe? Input ‘discovery’ fase Input beleid/visie Input interne klant / medewerkers Operational Excellence
Customer intimacy Product leadership P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 23
Impact van een service concept
Service Concept Processen Operationele procedures
Organisatie
ICT
Personeel
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 24
12
De werkmethode
Discovery
Service concept
Co-design
Functionele analyse
Implementeer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 25
Co-design Verdere uitwerking van het service concept — Aan wie willen we welke diensten leveren? — Op welke manier? (iedereen gelijk?) — Welke processen zijn prioritair voor het behalen van onze doelstellingen? — Welke delen van onze processen moeten vlotter/sneller/kwalitatiever/… ?
Procesmodellering: — Gestructureerde voorstelling — Hoe komen diensten tot stand? — Wie doet wat?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 26
13
Co-design: procesmap
P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 27
Co-design: maak processen concreet Laag
Proces
Activiteiten :: flowchart flowchart Activiteiten
DETAIL
Helikopterview: activiteiten blokken
Activiteiten : flowchart
Taken/Instructies Taken/Instructies Hoog
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 28
14
Co-design: procesmodellering Vb. Beheren Gsm-gebruik
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 29
Co-design: procesmodellering Basissymbolen: Gebeurtenissen: Zijn gebeurtenissen/triggers die een (sub)proces/activiteit doen starten, onderbreken of stoppen.
Verbindingen: Verbinden de elementen van de flowchart met elkaar en bouwen de proceslogica op.
Activiteiten en proceshiërarchie: Stellen processen, subprocessen, activiteiten en hun onderlinge verhouding voor.
Vertakkingen: Splitsen een (sub)proces op in twee of meer takken (=alternatieve wegen die kunnen gevolgd worden). Brengen takken weer samen in 1 punt van waaruit het proces verder loopt.
Bijkomende informatiesymbolen: Bijkomende symbolen om de processen te verduidelijken (documenten, tekst, groepering van activiteiten).
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 30
15
Co-design: procesmodellering Pool: — Stelt een proces, organisatie of deelorganisatie voor.
HR Organisatie
Swimlane: — Stelt een departement, functie, rol... binnen de organisatie voor.
AFDELING DIRECTIE ….
P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 31
Ad hoc/niet voorspeld
BU Mgr
Dienst
Co-design: werkwijze
HR Recr
HR Business Partner
Wachten
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 32
16
Co-design: maak een probleem tastbaar Maak een probleem meetbaar
“We worden altijd gestoord door telefoons” Hoeveel? Welke telefoons?....
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 33
Co-design: maak een probleem tastbaar Zoek naar het basisprobleem
probleem
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 34
17
Durf Out-of-the-box denken
P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 35
ROI
Procesverbetering=prioriteer
DOEN
Haalbaarheid P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 36
18
Hoe? Proceswandeling / Shadowing Samen met de mensen Die werken in processen Niet alles hoeft te wachten: durf gewoon iets doen! (quick wins) P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 37
De werkmethode
Discovery
Service concept
Co-design
Functionele analyse
Implementeer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 38
19
De stap naar automatisering Voor welk proces, welke processtap is automatisering opportuun? Hoe lang?
Hoe vaak?
p. 39 P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
Business case?
Automatiseren of niet?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 40
20
Business case Basis: — Service concept: welke doelstelling streven we na? — Procesbeschrijving — Procesefficiëntie — Kwaliteitswinst — Kostprijs
Wat automatiseren we? Wat niet?
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 41
Kwantificeer efficiëntiewinst X # VTE’s nodig =
Volume
Tijdsbesteding
Beschikbare tijd per VTE
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 42
21
Formuleren van ICT-behoeften met proces als gemeenschappelijke taal Flow chart (business process)
Use Case diagram (IT functionalities)
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 43
Zoeken naar de bouwstenen: Service Oriented Architectuur
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 44
22
Formuleren ICT-behoeften Functionele behoeften: — Zeggen iets over wat het systeem moet doen.
Niet-functionele behoeften: — Zeggen niet wat het systeem moet doen, maar wel hoe het systeem moet zijn, bvb.:
Look and feel behoeften: het uitzicht van het systeem. Usability behoeften: de bruikbaarheid van het systeem. Performance behoeften: hoeveelheid data en snelheid van het systeem. Operational behoeften: de omgeving waarbinnen het systeem opereert. Maintainability behoeften: beschikbare support en onderhoud van het systeem. Security behoeften: beveiliging en integriteit van het systeem. Cultural and Political behoeften: menselijke factoren die het systeem aanvaardbaar maken. Legal behoeften: wetten en standaarden die van toepassing zijn.
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 45
Formuleren van ICT-behoeften 1. Bepaal de scope van het systeem in het proces: Bepaal voor elke activiteit in het proces de rol van het systeem: Geen rol, volledig manueel. Volledig automatisch, zonder menselijke tussenkomst. Gedeeltelijk manueel maar met ondersteuning van het systeem.
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 46
23
Formuleren van ICT-behoeften 2. Wat wordt van het systeem verwacht? Beschrijf de highlevel functionele behoeften op het niveau van de activiteiten. Bijvoorbeeld: Opvragen van informatie, validatie van informatie, opslaan van gegevens, invoeren van gegevens, ondersteuning bij beslissingen, controle van gegevens, berekeningen,… (*)
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 47
Formuleren ICT-behoeften Registratie van dossier in systeem. Registreren aanvraag
Toekennen dossiernummer. Statuswijziging dossier (= geregistreerd). Ingeven gegevens in dossier.
Vervolledigen aanvraag
Opvragen gegevens sollicitant. Contacteren sollicitant. Statuswijziging dossier (= volledig). Ingeven gegevens in dossier.
Opstarten onderzoek ontvankeliikheid
Opvragen wettelijke informatie. Statuswijziging dossier (in onderzoek). Consulteren beschikbaarheden.
Organiseren evaluatiemeeting
Inplannen in agenda(’s). Doorsturen evaluatiedocument. P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 48
24
Formuleren van ICT-behoeften 2. Wat wordt van het systeem verwacht? Bundel logisch samenhorende functionaliteiten tot services, dit zijn de functionele behoeften op het niveau van de business: Op basis van hetzelfde werk item of token, bvb. aanvraag, klacht, rapport, … Op basis van het type informatie die wordt gemanipuleerd, bvb. financiële, adres of medische gegevens,… Op basis van het type functionaliteit. Op basis van reeds bestaande business services = herbruikbaarheid (Enterprise Architecture).
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 49
Formuleren ICT-behoeften Registratie van dossier in systeem. Registreren aanvraag
Toekennen dossiernummer. Statuswijziging dossier (= geregistreerd).
Dossierbeheer
Ingeven gegevens in dossier. Vervolledigen aanvraag
Opvragen gegevens sollicitant. Contacteren sollicitant.
Sollicitanten -beheer
Statuswijziging dossier (= volledig). Ingeven gegevens in dossier. Opstarten onderzoek ontvankeliikheid
Opvragen wettelijke informatie.
Agendabeheer
Statuswijziging dossier (in onderzoek). Consulteren beschikbaarheden.
Organiseren evaluatiemeeting
Inplannen in agenda(’s). Doorsturen evaluatiedocument.
Wetgevingbeheer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 50
25
Formuleren ICT-behoeften 3. Bepaal voor elke service wat deze precies kan en hoe de service zich gedraagt. Dit zijn de functionele behoeften op niveau van IT: Use cases en use case scenario’s. Functionele en niet-functionele behoeften per stap in het use case scenario.
P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
Formuleren ICT-behoeften
p. 51
Agendabeheer
Scenario: 1.
Gebruiker opent melding / bericht.
2.
Systeem meldt gebruiker aan.
3.
Systeem geeft toegang tot voorstel.
4.
Systeem toont voorstel.
5.
Gebruiker voorstel.
6.
Gebruiker voert feedback in systeem.
7.
Systeem verstuurt feedback.
Feedback geven op voorstel Manager «uses»
«uses» Aanmelden in systeem
«uses»
Controleer credentials «uses»
Afdelingshoofd Administratie
Consulteer beschikbaarheden «uses» «extends»
consulteert
Voorstellen tijdstip «extends»
Vastleggen tijdstip Aanpassen tijdstip
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 52
26
Formuleren ICT-behoeften Systeem toont voorstel.
Scenario: 1.
Gebruiker opent melding / bericht.
2.
Systeem meldt gebruiker aan.
3.
Systeem geeft toegang tot voorstel.
4.
Systeem toont voorstel.
5.
Gebruiker voorstel.
6.
Gebruiker voert feedback in systeem.
7.
—
Functioneel: Datum, tijdstip begin, tijdstip einde, onderwerp, inhoud en bijlagen van het voorstel worden weergegeven. Genodigden, antwoorden reeds ontvangen van genodigden, eigen beschikbaarheden en beschikbaarheden genodigden worden weergegeven.
—
Usability: Beschikbaarheden alle genodigden moeten in één oogopslag zichtbaar zijn.
consulteert
—
Systeem verstuurt feedback.
Security: Gebruiker ziet alleen beschikbaarheden waartoe hij/zij toegang heeft.
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 53
Formuleren ICT-behoeften Do’s (SMART) : — Schrijf altijd wat het systeem zal/niet zal/moet/niet moet doen om tegemoet te komen aan een business need. — Waar relevant vermeld altijd voor wie het systeem dit zal/niet zal/moet/niet moet doen. — Vermeld altijd een rationale (reden) voor de behoefte. — Zorg dat de behoefte testbaar is en gemeten kan worden, voorzie elke behoefte daarom van een fit criterion die toelaat om de behoefte te testen. — Gebruik één enkele zin met één enkel indicatief werkwoord. — Zorg dat er consensus is over de testbaarheid van de behoefte.
Don’t’s: — Schrijf geen oplossingen! — Wordt niet te specifiek, gebruik geen termen die verwijzen naar specifieke technologie, software, methodes, etc. P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 54
27
De stap naar het lastenboek Duidelijke contextomschrijving Systeemomgeving Functionele requirements Niet-functionele requirements
Vo
Criteria
lle di Ge g de elt eli Ni jk et
Objectieve selectie aan de hand van criterialijst
Criterium 1 Criterium 2 Criterium 3 P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 55
De werkmethode
Discovery
Service concept
Co-design
Functionele analyse
Implementeer
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 56
28
En nu implementatie? NAZORG
P. Willen en F. De Cock 16-12-2010
www.kluweropleidingen.be
p. 57
Behoeftenanalyse tot implementatie de quick-win killer Medewerkers mee aan het stuur
Test het uit!
“Wij” – “zij”
luister
Blijf communiceren
Gras groeit niet door eraan te trekken
Tijd interne medewerkers Meet, meet, meet...
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 58
29
Vragen? Filip De Cock —
[email protected] — +32 486 60 47 07
Peter Willen —
[email protected] — +32 497 58 28 44
P. Willen en F. De Cock
www.kluweropleidingen.be
16-12-2010
p. 59
30