o n t w i k k e l i n g s v i s i e
WEHL-CENTRUM
Gemeente Doetinchem Afdeling Fysieke Ontwikkeling juli 2009
WEHL CENTRUM
2
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
INHOUD
GEMEENTE DOETINCHEM
INLEIDING
5
PLANGEBIED
6
PLUS- EN MINPUNTEN
x
UITGANGSPUNTEN VISIE
x
BESCHRIJVING VISIE
x
3
WEHL CENTRUM
4
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
INLEIDING
Een ontwikkelingsvisie voor het centrum van Wehl stond al enige tijd op de agenda. Over eerdere plannen was er veel ophef en dat leidde tot een jarenlange impasse. Het doorbreken van die imasse is belangrijk met het oog op de ontwikkeling van centra in omliggende plaatsen. Door de achterstand in de ontwikkeling van het Wehlse centrum neemt de aantrekkelijkheid als aankoopgebied af. Die aantrekkelijkheid is een belangrijke graadmeter voor het functioneren van het dorp. In Wehl is daarom een grote behoefte aan richtinggevende uitspraken over het versterken en het optimaliseren van het centrum en de daar gevestigde voorzieningen. De visie doet richtinggevende uitspraken over de ruimtelijke ontwikkeling van het centrum van Wehl. Richtinggevende uitspraken zijn uitspraken over hoofdlijnen. Dat wil zeggen dat bij het uitwerken van de visie tot concrete plannen nadere detaillering nodig is. De visie is geen concreet plan en de tekeningen bij de visie geven ook niet exact weer hoe het centrum er in de toekomst uitziet. De visie omvat afspraken om de voorzieningenstructuur, het verblijfsklimaat en de belevingswaarde van het centrum te versterken. De tekeningen geven weer hoe het centrum er op basis van deze afspraken in de toekomst uit kan komen te zien. Een belangrijke afspraak is bijvoorbeeld het behouden en versterken van de bestaande waardevolle ruimtelijke elementen. Centraal staat daarbij het bestaande dorpse karakter van Wehl. Met de visie wil de gemeente de ontwikkeling van het centrum van Wehl een impuls geven. De gemeente hoopt marktpartijen er mee te inspireren en te stimuleren om de ontwikkeling op te pakken. De visie op zich is geen garantie voor ruimtelijke ontwikkelingen. De gemeente zelf zal geen plannen tot uitvoer te brengen. Wel voert de gemeente een beleid om het benutten van kansen in het centrum van Wehl aantrekkelijk te maken. De gemeente gebruikt daarbij de visie ook als kader om concrete plannen aan te toetsen. Daarmee voorkomt de gemeente dat de werkelijke ruimtelijke ontwikkelingen afwijken van het wensbeeld in de visie.
Links: een luchtfoto van het centrum. De visie heeft betrekking op het gebied binnen de rode ellips.
GEMEENTE DOETINCHEM
De ontwikkelingsvisie heeft alleen waarde als er voldoende draagvlak voor is. Voor inwoners van Wehl moet de visie herkenbaar en aansprekend zijn. Om tot de visie te komen maakte de gemeente daarom gebruik van de inbreng van vertegenwoordigers van diverse groeperingen uit Wehl: - de Dorpsraad, - de Openbare Bibliotheek, - de Oudheidkundige Vereniging, - de Ondernemersvereniging en de Kamer van Koophandel, - het Parochiebestuur van de Rooms Katholieke Kerk, - Woningstichting Dinxperlo, - de bewoners van het centrum. De gemeente bedankt de vertegenwoordigers voor hun inzet en betrokkenheid bij het tot stand komen van de visie.
5
WEHL CENTRUM
PLANGEBIED
Het dorp Wehl ontstond op een kruispunt van twee doorgaande wegen. In de bestaande situatie zijn deze wegen nog steeds herkenbaar. De straatnamen geven ook nog weer van waar naar waar de wegen liepen. De belangrijkste weg voerde van Zutphen — via Doesburg en Doetinchem — naar Emmerich. In het centrum gaat de Doesburgseweg over in de Grotestraat die buiten het centrum (via de Stationsstraat) overgaat in de Doetinchemseweg. De andere weg voerde van Keppel naar Beek. Op het kruispunt met de Grotestraat gaat de Keppelseweg over in de Beekseweg. De basisstructuur van het dorp is nog steeds aanwezig, afleesbaar en beeldbepalend. Op de onderstaande vogelvluchtfoto van het dorp uit 1929 is de historische basis goed herkenbaar. De bebouwing stond vooral in een lint langs de verbindingsweg tussen Doesburg en Doetinchem, langs de Grotestraat. Achter de bebouwing langs de Grotestraat lagen smalle, diepe kavels. Pas in de tweede helft van de 20e eeuw breidde Wehl bloksgewijs uit tot het compacte dorp dat het nu is. Wat in 1929 het bijna het gehele dorp Wehl was ziet men nu als het centrum van het dorp. De historische structuur is van grote invloed op de ruimtelijk beleving van het centrum.
6
Onder: de vogelvluchtfoto van het dorp Wehl in 1929.
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
In het centrum is de Rooms Katholieke kerk beeldbepalend. De kerk is een baken voor het hele dorp. De historische panden leveren een positieve bijdrage aan de belevingswaarde van het centrum. Het zijn belangrijke dragers van de ruimtelijke kwaliteit. Andere kwaliteiten van de bebouwing in het historische centrum zijn kleinschaligheid en afwisseling: een voortdurend verspringende rooilijn, een variërende gevelbreedte (tussen de 8 en 14 meter), groot staat naast klein, verschillende kapvormen (zadelkap of mansardekap) en kaprichtingen en een steeds verspringende goothoogte. Elk pand heeft een individuele uitstraling. De bebouwing ligt direct aan de weg en door de verspringende rooilijnen is ook de breedte van het straatprofiel afwisselend. Naast verschillen kent de bebouwing in het centrum ook veel overeenkomsten. Alle gebouwen hebben één kap – platte daken komen niet voor, bestaan uit roodbruine baksteen met een grijze voeg en hebben een blauwgrijze dakpan. De hoogte is doorgaans twee lagen met een kap. Het historische dorpshart is in functionele zin ook het centrum van het dorp. Van oudsher is het hart van het dorp bij het Kerkplein en omgeving blijven liggen. De meeste voorzieningen liggen in en om het hart. De winkels liggen langs de Grotestraat, de Stationsstraat en aan het Koningin Wilhelminaplein. Het is geen compact winkelgebied. Andere functies, zoals wonen, onderbreken herhaaldelijk de winkelfunctie. Door de spreiding van winkels is moeilijk een kernwinkelgebied aan te wijzen. In en om het historisc centrum staan ook gebouwen met een openbaar karakter, zoals de bibliotheek, de Rooms Katholieke kerk en de Nederlands Hervormde kerk. Vlakbij het centrum ligt langs de Koningin Wilhelminastraat een concentratie van – voor dorpse begrippen – grootschalige voorzieningen, zoals het zorgcentrum Oldeshove, de sporthal Beatrix en de brede basisschool De Timpaan. In de tweede helft van de 20e ontstond een nieuw ‘lint’ evenwijdig aan de Grotestraat. In tegenstelling tot de Grotestraat is de Koningin Wilhelminastraat planmatig en functioneel van opzet. De straat heeft één profiel, vaste rooilijnen en de bebouwing heeft een seriematig karakter, waardoor een grote mate van eenheid het beeld van de straat bepaalt. Het gebruik van de oude ontsluitingswegen veranderde snel terwijl het straatprofiel hetzelfde bleef. Niet alleen werden de vervoermiddelen anders, ook de verkeersintensiteit wijzigde drastisch. Het functionele profiel van de Koningin Wilhelminastraat werd berekend om het steeds intensiever wordende autoverkeer te kunnen verwerken. In de historische Grotestraat was daarvoor te weinig ruimte. Voor autoverkeer nam de Wilhelminastraat de doorgaande functie van de Grotestraat over. De meeste bezoekers van
GEMEENTE DOETINCHEM
7
WEHL CENTRUM
het centrum parkeren de auto op het parkeerterrein langs de Koningin Wilhelminastraat, het Koningin Wilhelminaplein.
8
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
PLUS- EN MINPUNTEN
+ Historische structuur De historische structuur is in de loop van de tijd behouden en daarom nog goed afleesbaar. De Grotestraat en de Keppelseweg-Beekseweg zijn nog steeds de centrale wegen in het dorp. De historische structuur heeft een positieve invloed op de ruimtelijke beleving van het centrum. De onderlinge wisselwerking tussen de openbare ruimte en de aanliggende bebouwing bepaalt de ruimtelijke beleving.
+ Historische panden De historische panden geven het dorp een specifiek karakter en dragen op positieve wijze bij aan de belevingswaarde van het centrum. De kleinschalige panden zijn niet allemaal even bijzonder, maar het geheel bepaalt wel het karakteristieke beeld van het centrum. De panden staan vaak tot aan de straat en dat zorgt voor een prettig intieme sfeer in het centrum.
+ Herkenbaarheid De zichtbare historie geeft het centrum het specifieke karakter sfeer waarmee het centrrum zich positief onderscheidt van de meeste centra in omliggende plaatsen. De Rooms Katholieke kerk is daarbij baken dat nog steeds het centrum aangeeft.
+ Goed voorzieningenniveau In en direct om het centrum liggen veel voorzieningen, zoals zorgfaciliteiten, de brede basisschool, de bibliotheek, de sporthal en dagwinkels.
– Samenhang tussen oud en nieuw
Een aantal winkels ligt aan het relatief nieuwe Koningin Wilhelminaplein. Dit plein is vooral een parkeerterrein. Het beeld van het plein en de bebouwing langs het plein contrasteert met het beeld in het historische centrum. Tussen het Koningin Wilheliminaplein en het historische centrum ontbreekt een ruimtelijke samenhang, zowel visueel als functioneel. Ondanks de korte onderlinge afstand lijkt sprake van twee winkelgebieden.
– Korrelgrootte nieuwe panden in historisch centrum
In de Grotestraat en de Stationsstraat kwamen nieuwe winkelpanden waarvan de korrelgrootte niet past in het kleinschalige beeld van het historische centrum.
– Spreiding voorzieningen
Wehl heeft geen compact centrumgebied. Andere functies, zoals wonen, onderbreken herhaaldelijk de centrumfuncties. Verder liggen een aantal centrumfuncties relatief ver van andere centrumfuncties. De mogelijkheden om te profiteren van de positieve effecten van onderlinge nabijheid (synergie) van centrumfuncties is daardoor beperkt.
GEMEENTE DOETINCHEM
9
WEHL CENTRUM
WINKELSTRUCTUUR De detailhandel in Wehl staat onder druk en de omzetontwikkeling laat een negatief beeld zien. Consumenten kopen de laatste jaren steeds minder in Wehl. Om de negatieve trend om te buigen is een positieve impuls nodig. Voor de branche is een concentratie een wenselijke impuls. Door de grote spreiding van winkels is het winkelgebied nu niet aantrekkelijk. Het centrum van Wehl heeft vooral een boodschappenfunctie. In een dergelijk centrum trekken supermarkten de meeste consumenten. Voor het functioneren van het centrum is een goede synergie tussen de supermarkten en de overige winkels daarom essentieel. Het verplaatsen van de supermarkt van buiten het centrum naar het centrum kan kansen bieden voor de Wehlse detailhandel. Om concentratie van winkels op één of meerdere locaties in het centrum mogelijk te maken is ruimte nodig voor het verplaatsen van bestaande winkels naar het centrum. Daarnaast kan ruimte nodig zijn voor het vergroten van bestaande winkels in het centrum of voor het toevoegen van nieuwe winkels. Uit draagvlakanalyse blijkt dat in het centrum van Wehl op dit moment niet veel ruimte is voor uitbreiding van het winkeloppervlak. Alleen in de supermarktbranche is er enige uitbreidingsruimte. Vooral een goedkope supermarkt kan het winkelaanbod versterken. In het algemeen is de combinatie van een servicesupermarkt met een goedkope supermarkt een grote trekker voor een winkelcentrum.
– Relatie tussen voorzieningen en centrum
De voorzieningen aan de Koningin Wilhelminastraat (het woon- en zorgcentrum voor senioren Oldershove, het multifunctionele sport- en verenigingsgebouw Koningin Beatrix Centrum en de brede basisschool De Timpaan) hebben een functionele relatie met het centrumgebied maar de ruimtelijke samenhang met het centrrum kan beter, bijvoorbeeld door directere, levendigere, veiligere en eenvoudiger begaanbare routes naar het centrum en door een sterkere visuele relatie met het centrumgebied.
– Opbouw winkelstructuur
De ruimtelijke winkelstructuur kent geen logische opbouw, waardoor de synergie tussen de winkels beperkt is. Dat heeft te maken met de spreiding van de winkels. Wehl heeft geen duidelijk te onderscheiden kernwinkelgebied.
– Synergie tussen winkels
Zoals een winkelier zijn zaak zo inricht dat hij klanten verleidt om meer producten te kopen, zo is ook een winkelstructuur denkbaar waarbij synergie tussen winkels ontstaat. In een winkelgebied dat zich vooral op boodschappen richt is bijvoorbeeld een supermarkt een pubkliekstrekker. Andere winkels profiteren van de nabijheid van zo’n trekker. In Wehl ligt één van de twee supermarkten relatief ver van de andere winkels.
– Geen centrumondersteunende horeca
De diverse horecazaken in het centrum van Wehl dragen niet bij aan de verblijfskwaliteit in het centrum en ondersteunen winkelfunctie niet of nauwelijks. Zo is er nagenoeg geen terrasvorming.
10
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
– Verkeersafwikkeling
In en om het centrum liggen diverse wegen met eenrichtingsverkeer. Op de plattegrond oogt de verkeersstructuur eenvoudig, maar in de praktijk blijkt dat het eenrichtingsverkeer bij veel automobilisten voor verwarring zorgt. De gevolgen zijn zoekverkeer en sluipverkeer waar dat niet wenselijk is. Mogelijk kiezen consumenten van buiten Wehl daardoor eerder voor centra in omliggende plaatsen.
– Laden en lossen
Voor laad- en losverkeer en vooral grote vrachtwagens voor supermarkten, is in het historische centrum weinig ruimte om te manoeuvreren. Voor laaden losverkeer zijn duidelijke routes belangrijk die onnodig keren en draaien in het centrum voorkomen.
– Parkeren
Een kenmerk van het dorp Wehl is dat klanten vaak kunnen parkeren voor de deur van de winkel. In de meeste straten bestaat de mogelijkheid om de auto in vakken langs de weg te parkeren. Maar de belangrijkste parkeergelegenheden in het centrum liggen bij de supermarkten. De ruimtelijke samenhang tussen deze parkeergelegenheden en het centrum kan beter. Verder is een blijvend zorgpunt voor de ondernemers in het centrum of het aantal parkeerplaatsen voldoende is en in de toekomst zal zijn.
GEMEENTE DOETINCHEM
11
WEHL CENTRUM
12
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
UITGANGSPUNTEN VISIE
De uitgangspunten voor de ontwikkelingsvisie richten zich op het behouden en waar mogelijk versterken van de pluspunten en op het verbeteren van de minpunten in het centrumgebied van Wehl. Dorps karakter Behouden en waar mogelijk versterken van het dorpse karakter van Wehl. Nieuwbouw of verbouw mag aan dat karakter geen afbreuk doen. De kleinschalige bebouwing langs de Grotestraat is maatgevend. De grootschalige gebouwen langs de Koningin Wilheliminastraat ziet de gemeente als een incident dat niet geldt als referentie voor het wensbeeld voor het centrum. Wehl moet voor alles een dorp blijven. Historische structuur Behouden en waar mogelijk versterken van de historische structuur. De historische structuur draagt op een positieve wijze bij aan de belevingswaarde van het centrum. Het kenmerk van de historische structuur is de lintbebouwing langs de wegen die van oorsprong het dorp vormden, de Grotestraat en de Keppelseweg-Beekseweg. Historische bebouwing Behouden van het historische beeld van de bestaande panden. Het bestaande beeld van de historische bebouwing is het referentiekader voor ontwikkelingen in het centrumgebied. Kenmerken van het referentiekader zijn: - kleinschaligheid; - afwisseling: een voortdurend verspringende rooilijn, een variërende gevelbreedte (8 tot 14 meter), verschillende kapvormen (zadel- of mansardekap) en kaprichtingen en een steeds verspringende goothoogte; - elk pand heeft een individuele uitstraling; - panden sluiten vrijwel nergens aaneen; - elk pand heeft een kap, platte daken komen niet voor; - roodbruine baksteen met een grijze voeg en een blauwgrijze dakpan; - maximale bouwhoogte van twee lagen en een kap; - panden staan vaak tot aan de straat. Opbouw winkelstructuur Streven naar een heldere opbouw van de voorzieningenstructuur, met een compact centrumgebied als kern en aanlooproutes naar het centrumgebied. Compact centrumgebied Streven naar een compact centrumgebied, naar het bundelen van krachten. In een compact centrumgebied kunnen centrumfuncties profiteren van de nabijheid van andere centrumfuncties. De Rooms Katholieke kerk en de Grotestraat vormen het middelpunt van het compacte centrum. De parkeerplaats aan de Koningin Wilhelminastraat is een andere belangrijke plek, omdat veel bezoekers het centrum vanaf de parkeerplaats benaderen.
GEMEENTE DOETINCHEM
13
WEHL CENTRUM
Ruimte voor centrumfuncties Bieden van ruimte in het centrumgebied om verplaatsen van centrumfuncties naar het centrum mogelijk te maken. Daarnaast bieden van ruimte voor het vestigen van een goedkope supermarkt. De ruimte voor het (her)vestigen van centrumfuncties ligt in of sluit direct aan op het compacte centrumgebied. Samenhang centrum Realiseren van een sterke samenhang in het centrumgebied, zowel ruimtelijk, functioneel als visueel. Dat geldt vooral voor de samenhang tussen het Koningin Wilhelminaplein en het historische centrum. Terrasvorming Ruimte bieden voor terrassen om voor horeca de mogelijkheden te vergroten om een bijdrage te leveren aan de verblijfskwaliteit in het centrum en de winkelfunctie te ondersteunen. Relatie tussen voorzieningen en centrum Realiseren van een sterke samenhang, zowel ruimtelijk als visueel, tussen de grootschalige voorzieningen aan de Koningin Wilhelminastraat en het centrum, bijvoorbeeld door directe, levendige, veilige en eenvoudig begaanbaar routes naar het centrumgebied. Een goede verbinding met de brede school De Timpaan zal bijvoorbeeld de ouders stimuleren om het brengen en halen van de kinderen te combineren met het bezoek aan het centrumgebied. Verkeersafwikkeling autoverkeer Zorgen voor een verkeersstructuur die voor de bezoeker van het centrumgebied helder is. Dat geldt zowel voor gewoon autoverkeer als voor vrachtverkeer. Voorkomen van onnodig manoeuvreren van laad- en losverkeer in het centrumgebied. Parkeren Afstemmen van het aantal parkeerplaatsen op de (te verwachten) functies in het centrumgebied. Het aantal plaatsen moet voldoende zijn voor de bezoekers, de ondernemers, de medewerkers en de bewoners van het centrumgebied. Doorkijk naar de verder toekomst De visie doet richtinggevende uitspraken over de ruimtelijke ontwikkeling van het centrum van Wehl. Voor de verdere toekomst – de periode na realisatie van de visie – is een doorkijk nodig hoe het centrum zich verder kan ontwikkelen zonder alsnog de kenmerkende elementen van het dorp Wehl geweld aan te hoeven doen.
14
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
VISIE
Historische structuur Een belangrijk uitgangspunt voor de visie is het behouden en waar mogelijk versterken van de historische structuur en het specifieke historische karakter van het centrumgebied. Het versterken van de historische structuur vormt de basis van de ontwikkelingsvisie. Het weer zichtbaar van de lintstructuur langs de Beekseweg is een belangrijke pijler van de visie. Tussen het Kerkplein en de Koningin Wilhelminastraat is het lint in de bestaande situatie nauwelijks nog zichtbaar. De Beekseweg oogt daar vooral als het bevoorradingsstraatje van de supermarkt aan het Koningin Wilhelminaplein. De lintstructuur wordt weer zichtbaar door het toevoegen van bebouwing met voorgevels langs de Beekseweg. De functies in die bebouwing kan het belang van de Beekseweg voor de structuur van het centrumgebied verder versterken. De Beekseweg kan daar dan de belangrijke schakel vormen in de verbinding tussen de winkels aan het Koningin Wilheliminaplein en het historische centrum langs de Grotestraat en het Kerkplein. In aansluiting op de specifieke kwaliteiten van het centrumgebied voorziet de visie ook in toevoegingen aan de historische structuur. Zo komt in de visie nieuwe verbindingen tussen de Grotestraat en de Koningin Wilhelminastraat of het Koningin Wilhelminaplein: - Tussen het Koningin Wilhelminaplein en de Grotestraat: het opwaarderen van het bestaande pad. Het pad kan dan een belangrijke functie vervullen in een winkelcircuit. Door aan één of beide zijden ruimten voor winkels ofe nadere kleinschalige centrumfuncties te situeren ontstaat ook een levendige verbinding die het in het winkelcircuit versterkt. - Tussen het Koningin Wilhelminaplein en het Broeder Alipiusplein: een straatje dat in een hoek het plein verbindt met de Grotestraat. Dit straatje komt uit op de plek waar nu een grote meubelwinkel is. Het idee is dat de meubelwinkel in een andere vorm terugkomt. In de bestaande situatie doet de grote korrel van de meubelwinkel afbreuk aan het kleinschalige en dorpse karakter van het centrumgebied. Lage bebouwing - maximaal één lag met een kap - begeleidt het straatje. Het straatje biedt een mogelijkheid om in de verderliggende toekomst het centrum uit te breiden zonder de kenmerkende elementen van het dorp Wehl geweld aan te hoeven doen. Daarnaast biedt het straatje de mogelijkheid het centrum compact te houden en het winkelcircuit in stand te houden of te versterken. - Tussen de Koningin Wilhelminastraat en het Kerkplein: het opwaarderen van het bestaande pad langs de bibliotheek tot een straatje. Het straatje en de functies in de aanliggende bebouwing zorgen voor een aantrekkelijke – goed begaanbaar, levendig, veilig – route naar het centrum. Een andere toevoeging aan de historische structuur is een breed pad tussen het Kerkplein en de bredeschool De Timpaan. Dat pad komt uit in de hoek van het Kerkplein waar de pastorie en de huidige bibliotheek
GEMEENTE DOETINCHEM
15
WEHL CENTRUM
staan. Dit pad moet ouders van de schoolkinderen stimuleren om halen en brengen te combineren met het bezoeken van het centrum voor het doen van boodschappen. Bij het uitwerken van de visie is een belangrijk aspect dat de functie van het pad duidelijk moet zijn. Het pad moet in ieder geval een visuele verbinding met het centrum hebben. Daarnaast zijn directheid, goede begaanbaarheid en sociale veiligheid belangrijke ontwerpeisen. De toevoegingen zorgen voor een fijnmazige structuur van smalle straatjes. Dat sluit aan op de historische structuur en op het uitgangspunt dat de dorpse schaal maatgevend is. Passend in de historische structuur bepaalt bebouwing de openbare ruimte. Dat wil zeggen dat bebouwing de straten begeleidt. Compact centrum De visie streeft naar het realiseren van een compact centrum. Centrumfuncties kunnen dan beter profiteren van elkaars nabijheid. Binnen het compacte centrumgebied kunnen overal centrumfuncties komen. Voor functies in het dorp die naar het centrum willen verplaatsen biedt de visie ruimte. In de Grotestraat ligt die ruimte vooral in bestaande panden. Tussen het Kerkplein en de Koningin Wilhelminastraat voorziet de visie in nieuwe ruimte voor het vestigen van centrumfuncties. De visie stuurt op winkels langs de Beekseweg om de verbinding tussen het Koningin Wilhelminaplein en het historische centrum langs de Grotestraat te versterken. Dat geldt zeker voor de vestiging van een (nieuwe) supermarkt. Die kan daar ook profiteren van de nabijheid van het parkeerterrein. Langs het Kerkplein en de nieuwe straatjes tussen het Kerkplein en de Koningin Wilhelminastraat komt in de visie ook ruimte voor centrumfuncties. Anders dan langs de Beekseweg stuurt de visie daar niet. Hier mag op dorpse wijze komen wat er komt. Dat kan een winkeltje zijn, maar ook een klein kantoor, een maatschappelijke instelling, zoals de bibliotheek, of een woning. De eerste laag (de begane grondlaag) krijgt hier wel een extra hoogte (vier meter) om uitdrukking te geven aan de flexibiliteit in gebruik en aan het mogelijke publieke karakter. Wonen Wonen zorgt voor levendigheid in het centrum en voor sociale veiligheid na sluitingstijd van de winkels. Wonen is daarom een belangrijke functie in het centrumgebied. Voor wonen is overal in het centrum ruimte, maar bij voorkeur boven centrumvoorzieningen. Alleen langs het Raadhuisplein en op de hoek Raadhuisplein-Koningin Wilhelminaplein is wonen de hoofdfunctie. Een belangrijk uitgansgpunt van de visie is dat nieuwbouw aansluit op de specifieke kenmerken van het bestaande historische centrum. Dat geldt voor de bouwhoogte die maximaal twee lagen en een kap is. Waar de maat van de openbare ruimte dat toelaat is wonen onder de kap mogelijk. Langs de Koningin Wilhelminastraat en het Raadhuisplein laat de maat van de openbare ruimte dat toe. Ook daar geldt wel dat de kap na de tweede laag begint. Bij bouwen op een plint, bijvoorbeeld om licht en lucht te krijgen in een ondergrondse parkeergarage, geldt de plint als een verdieping, al is het een halve of minder. Ook de dakhelling en dakvorm moet bij nieuwbouw aansluiten op de specifieke kenmerken van het bestaande historische centrum.
16
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
Bebouwing + beeldkwaliteit De criteria voor de beeldkwaliteit komen uit “Wehl-dorpscentrum. Beeldkwaliteitplan”. Voor dat beeldkwaliteitplan is in Wehl veel draagvlak. De criteria passen goed bij de visie. Het belangrijkste uitgnagsount is dat de bebouwing een dorps karakter heeft. - De bouwhoogte is maximaal twee lagen met een kap. - De bebouwing bestaat uit vrijstaande of geschakelde eenheden. Belangrijk is dat elk pand door parcellering goed herkenbaar blijf. - Nieuwbouw staat met de voeten op de grond. - De korrelgrootte van panden moet passen bij die van de omliggende bebouwing voor zover die niet als beeldverstorend gelden. De breedte van de panden kan variëren van 8 tot maximaal 14 meter. De plattegrond op bladzijde xx geeft weer welk pand beeldbepalend, beeldondersteunend of beeldverstorend is. - Platte daken mogen niet. Per pand is één kap mogelijk. Dakkapellen zijn in aantal en in maatgeving ondergeschikt aan het dakvlak. Dakvlakken moeten een overstek hebben. - Verticale lijnen overheersen. De indeling met raampartijen geeft de gevel een verticaal karakter. Het koppelen van kozijnen over meerdere lagen mag niet. Een horizontaal accent is toegestaan. - Doorkoppeling van de begane grondlaag met belendende panden mag als de panden individueel herkenbaar blijven. Er moet sprake zijn van een duidelijke parcellering. - Doorgaande horizontale luifels die panden opdelen in een afzonderlijke onderbouw en bovenbouw mogen niet. - Geen sloop van monumenten en/of beeldbepalende bebouwing voor nieuwbouw. Dat geldt in mindere mate ook voor beeldondersteunende bebouwing. De plattegrond op bladzijde xx geeft weer welk pand beeldbepalend, beeldondersteunend of beeldverstorend is. - Verbijzonderingen, accenten en details die bij het dorpse beeld horen, zoals kroonlijsten, speklagen, sluitstenen, luiken, zijn gewenst. - Kleuren en materialen: - wanden: rode baksteen. Incidenteel is een andere kleur, bijvoorbeeld wit stucwerk, mogelijk. - dakvlakken: keramische dakpannen in de kleur antraciet of donkerblauw. Incidenteel zijn rode dakpannen mogelijk. - De voorgevel van nieuwbouw verspringt voortdurend. De verspringing ten opzichte van belendende panden variëren van 20 centimeter tot maximaal 1 meter. - Streven naar aanpassen van beeldverstorende panden. Winkelpuien - Een winkelpui mag het gevelbeeld niet domineren. - Rolluiken bij winkels dienen inpandig te worden aangebracht. - Lichtreclame dient inpandig te worden aangebracht. Aan de buitenzijde is lichtreclame niet toegestaan. - Als zonwering is een markies mogelijk.
GEMEENTE DOETINCHEM
17
WEHL CENTRUM
- Luifels zijn toegestaan maar zijn ondergeschikt aan het gevelbeeld. Luifels dienen rank en slank te worden vormgegeven. Reclame - Reclame-uitingen moeten ondergeschikt zijn aan het gevelbeeld. - Reclame-uitingen mogen niet hoger aan de gevel dan scheiding tussen de begane grondlaag en de eerste bouwlaag. - Lichtreclames en huisstijlreclames per geval beoordelen. Verkeer Twee jaar terug paste de gemeente de verkeersstructuur in het centrumgebied aan. Trouwe centrumbezoekers moesten erg wennen aan de eenrichtingswegen voor autoverkeer. Automobilisten die voor het eerst in het centrum komen kunnen door de nieuwe verkeersstructuur de oriëntatie kwijt raken. Op zich is de structuur eenvoudig: men kan in één richting rond het centrumgebied rijden. Uit evaluatie komt naar voren dat weer aanpassen
AANTAL BENODIGDE PARKEERPLAATSEN Voor berekening van het benodigde aantal parkeerplaatsen in het centrum van Wehl hanteert de gemeente de parkeernormen van het CROW. Deze normen zijn landelijk erkend. De gemeente hanteert de normen die gelden voor plaatsen die qua ligging ten opzichte van andere plaatsen en qua grootte vergelijkbaar zijn met Wehl. Commerciële voorzieningen De visie houdt rekening met 16.000 m2 commerciële ruimte waarvan 2.000 m2 voor een (nieuwe) supermarkt. De parkeernorm voor commerciële ruimte is 2,5 parkeerplaats per 100 m2 vloeroppervlak. Voor supermarkten geldt een andere parkeernorm, namelijk 4,0 parkeerplaats per 100 m2 vloeroppervlak. - 2,5 parkeerplaats per 100 m2 betekent 140 x 2,5 = 350 parkeerplaatsen 2 - 4,0 parkeerplaats per 100 m betekent 20 x 4,0 = 80 parkeerplaatsen Bij de berekening gaat de gemeente er van uit dat een bezoeker in het algemeen niet langer dan 1½ uur in het centrum verblijft. Elke plaats kan op 8 urige werkdag 5,3 keer worden gebruikt. Voor centrumbezoekers zijn dan niet 430 maar 80 parkeerplaatsen nodig. Rekening houdend met spitsdrukte en het voorkomen van onnodig zoekverkeer gaat de gemeente uit van 100 parkeerplaatsen. Wonen De visie houdt rekening met maximaal 70 extra woningen in het centrum. De parkeernorm voor de woningen in het centrum - een mix van appartementen en gewone woningen - is 1,5 parkeerplaats per eenheid. - 1,5 parkeerplaats per woning betekent 70 x 1,5 = 105 parkeerplaatsen Opmerkingen bij de berekening - De gemeente gaat er van uit dat vaste langparkeerders - bewoners, ondernemers en medewerkers - geen gebruik maken van openbare parkeerruimte in het centrumgebied. Een uitgangspunt is dat bewoners en gebruikers van nieuwbouw parkeren op eigen terrein oplossen. Lettend op de beschikbare ruimte zal dat leiden tot een gebouwde parkeervoorziening. Het streven is dat andere langparkeerders daar ook gebruik van kunnen maken. - Bij 16.000 m2 commerciële ruimte en van 70 woningen gaat de gemeente uit van absolute bovengrenzen. Bij een maximalisatie van het grondgebruik zijn die hoeveelheden haalbaar. In werkelijkheid zullen die hoeveelheden er niet komen. Met het hanteren van deze getallen wil de gemeente zoveel mogelijk de zorg wegnemen dat het aantal parkeerplaatsen onvoldoende zou zijn.
18
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
van de verkeersstructuur niet nodig is. De conclusie is dat een duidelijke bewegwijzering voldoende zou moeten zijn. Een duidelijke bewegwijzering kan ook onnodig laad- en losverkeer door het centrumgebied voorkomen. - In de openbare ruimte blijft parkeren gratis voor centrumbezoekers. Als het toch nodig blijkt om het parkeren te reguleren zal de gemeente zoeken naar andere oplossingen. Het invoeren van een blauwe zone is dan een optie. NOG TOE TE VOEGEN TEKSTEN Toe te voegen in kaders en als tekst bij illustraties. 1 Betekenis visie Uitleg verschil tussen visie en bestemmingsplan of bouwplan > als grondeigenaren niet willen gebeurt op hun grond niets: met de visie probeert de gemeente ontwikkelingen te stimuleren. De gemeente heeft nu toetsingskader, maar houdt ook bij wenselijke ontwikkelingen rekening met alle belanghebbenden. > Bibliotheek: Als voorbeeld van een centrumfunctie, die misschien als gebouw niet op de visiekaart staat, maar wel in het centrum thuishoort. En als voorbeeld om uit te leggen wat het verschil is tussen visie en plan. De visie geeft een richting aan en niet het beeld van wat morgen wordt gebouwd. 2 Fasering Uitleg meest waarschijnlijke volgorde van ontwikkelingen > Optimaliseren parkeerterrein Koningin Wilheliminastraat > neemt gemeente nog dit jaar ter hand 3 Terrassen Aangeven mogelijkheden voor terrassen in het centrum.
GEMEENTE DOETINCHEM
19
WEHL CENTRUM
20
GEMEENTE DOETINCHEM
WEHL CENTRUM
BIJLAGE VISIE IN ILLUSTRATIES
lay-out boekwerk, waarbij tekst en beeld samengaan volgt na vaststelling GEMEENTE DOETINCHEM
21
