VUmc viert Hindoe-feest Divali

donderdag 4 november – nummer 22

Doorgaan op eerder ingezette koers

Elsevier verbetert ziekenhuislijst

Onderzoek in stroomversnelling

Vlaggen in top voor VUmc CCA

‘Pluk de dag’

Wat voor invloed hebben regeer- en gedoogakkoord op VUmc? Elmer Mulder geeft een toelichting in Maandberichten pagina 2

Elsevier heeft deze keer voor de jaarlijkse lijst een groot deel van de openbare informatie over kwaliteit gebruikt pagina 4

Het nieuwe project biobank versterkt de komende drie jaar de infrastructuur voor wetenschappelijk onderzoek pagina 7

De bouw van de polikliniek sneldiagnostiek oncologie vordert gestaag. Het hoogste punt is inmiddels bereikt pagina 8

Oncologisch chirurg Lissette ter Velde wil alles op het hoogste niveau doen. Tegelijkertijd plukt ze de dag pagina 9

Informatieveiligheid getest

Foto: mark van den brink

VUmc viert Hindoe-feest Divali Voor de eerste keer konden medewerkers en patiënten van VUmc kennis maken met het Indiase lichtjesfeest Divali. Patiënten kregen op 2 november bij de maaltijd het traditionele fruit geserveerd en medewerkers konden voor de gelegenheid kiezen tussen Indiase kerriesoep en tandoorisoep in personeelsrestaurant ‘Het Plein’.

Aan het einde van de middag was er een heuse Divali-viering in de foyer. Wouter van Ewijk verzorgde de opening en het thema was ‘Wees verlicht van binnen en buiten’. Er waren verschillende sprekers, dans en klederdrachten uit de regio’s in de wereld waar Divali wordt gevierd en natuurlijk ontbraken de traditionele zoete hapjes niet.

Als speciale vertegenwoordiger van de hindoestaanse gemeenschap in Nederland was Rajindre Tewari, president van GOPIO–Nederland (Global Organisation of People of Indian Origin) aanwezig. Tijdens Divali, dat dit jaar officieel op 5 november valt, vieren Hindoes de overwinning van het licht over de duisternis

als symbool van het goede over het kwade. Voor dit feest horen mensen en de huizen zuiver en schoon te zijn en er wordt geen vlees, eieren of ander voedsel gegeten waarvoor dieren lijden. Mensen wensen elkaar ‘Shubh Divali’, gelukkig lichtjesfeest. Dat gebeurde volop in de foyer. n MK

Virtueel ‘koffieapparaat’ geeft ruimte om te yammeren Al een grote groep medewerkers heeft de weg gevonden naar www. yammer.com. Op deze website kan iedereen met een VUmc-e-mailadres boodschappen met elkaar uitwisselen. Het gaat om een apart deel voor VUmc van de yammer-website, die begin september is gestart. Het is één van de manieren waarop VUmc participeert in de zogenaamde ‘social media’, nieuwe manieren om met andere mensen te communiceren. Het voordeel van yammer is dat je heel gemakkelijk een korte boodschap of vraag aan alle collega’s kunt sturen. Heb je een interessante cursus gevolgd, een nieuwe mijlpaal in een project bereikt, of een boeiend artikel gelezen dat je met anderen wilt delen, dan biedt yammer een virtuele ontmoetingsplaats. Hoewel yammer niet als een officieel communicatiekanaal wordt gebruikt binnen

VUmc, biedt het de mogelijkheid om snel te volgen wat er binnen de organisatie leeft. Aanmelden is simpel: ga naar www. yammer.com en geef je VUmc-emailadres op plus een wachtwoord en vink de gewenste instellingen aan (rechtsboven in het scherm) bij ‘account’ en vervolgens ‘notifications’. Dit laatste voorkomt onder meer dat er dagelijks mail van yammer in de mailbox belandt. Twitteraars die zich bij yammer hebben aangemeld kunnen hun tweets integreren door bij ‘account’ en dan ‘profile info’ hun twitter-account in te vullen. Wanneer zij op twitter hun tweet voorzien van #yam wordt hun tweet automatisch ook op yammer gepubliceerd.

Nieuwe media versus social media VUmc maakt steeds meer gebruik

van nieuwe media. Zo zijn de laparoscopische operaties die op de publieksdag op vrijdag 15 oktober vanuit de Amstelzaal live te volgen waren, ook via de computer te bekijken via www.VUmc.nl/15 oktober. Daarnaast heeft VUmc een eigen kanaal op youtube (www.youtube. com/user/AmsterdamVUmc). De social media worden ook steeds meer ingezet om te zenden maar ook om te ontvangen. Medewerkers zijn actief op twitter (http://twitter.com/ VUmcAmsterdam) en tippen de ‘followers’ over nieuwsberichten. Op hyves en op twitter zijn ook vacatures van VUmc te vinden (http:// werkenbijvumc.hyves.nl respectievelijk http://twitter.com/WerkenbijVUmc). Daarnaast zijn er nog initiatieven van afdelingen als http:// kinderkliniekvumc.hyves.nl, http:// okvumc.hyves.nl, http://vcch.hyves.

nl, http://ic6d.hyves.nl en http:// operatie-assistenten.hyves.nl.

iTunes Volgend jaar zullen de activiteiten verder worden uitgebouwd met lesmaterialen, die via iTunesU te volgen zijn. Dit is een gezamenlijk project van VUmc en VU. Via dit distributieplatform worden weblectures, hoorcolleges, podcasts en andere vormen van online lesmateriaal ontsloten. iTunesU is in 2008 in de vs gestart en is sinds kort in Europa beschikbaar. Inmiddels zijn er wereldwijd meer dan 600 instituten die er gebruik van maken en staan er meer dan 350.000 items online. Dit project zal worden toegelicht tijdens een bijeenkomst in het auditorium van de VU, op donderdag 4 november van 15.00 tot 17.00 uur. n MK

Voorafgaand aan de niaz-accreditatie zal Lloyds een audit uitvoeren naar de informatiebeveiliging binnen VU medisch centrum. In de week van 15 tot 18 november bezoeken de auditors verschillende stafdiensten, zorgeenheden en afdelingen. Zij voeren dertien gesprekken rond de verschillende deelonderwerpen van de norm nen7510 en tien gesprekken met werkbezoeken aan zorgeenheden en afdelingen om de informatieveiligheid in de praktijk te boordelen. De reden hiervoor is, dat de Inspectie voor de Gezondheidszorg (igz) ziekenhuizen heeft opgedragen om vóór het einde van dit jaar met een onafhankelijke audit een voldoende niveau van informatiebeveiliging aan te tonen. Dit geldt zowel voor de digitale informatie als voor de veiligheid en vertrouwelijkheid van dossiers en papieren documenten. Eind mei heeft Lloyds een proefbeoordeling uitgevoerd, tekortkomingen vastgesteld en aandachtspunten meegegeven. Zo moeten onder andere bureaus aan het einde van de werkdag leeg zijn en moeten computerschermen worden afgesloten als men ook maar even van de werkplek weg is. Dit soort zaken werkt weer positief door bij de niaz-audit in de week daarna. Lloyds rapporteert op 18 november, zodat VUmc de resultaten kan inbrengen bij de niaz-audit op 22 november. n MK

Vaste prik

Het is weer tijd voor de jaarlijkse seizoensgriepvaccinatie. Medewerkers die patiëntcontact hebben, kunnen zich gratis laten vaccineren. Hiermee volgt VUmc het advies van de Gezondheidsraad om gezondheidszorgpersoneel in ziekenhuizen in te enten tegen griep. Dit verkleint de kans dat patiënten, voor wie het griepvirus een extra gevaar vormt, worden besmet. De vaccinatie is geen verplichting, maar wel een dringend verzoek. Zorgpersoneel heeft immers een bijzondere verantwoordelijkheid met betrekking tot de veiligheid van de patiënt. Het vaccineren vindt plaats van 8 tot en met 12 november van 11.00 tot 15.00 uur in de lounge van personeelsrestaurant ‘Het Plein’. Medewerkers die in deze week nachtdienst hebben, kunnen tussen 8.00 en 9.00 uur terecht bij het vaccinatiebureau van de dienst arbo en milieu, Van der Boechorststraat 1. Een afspraak maken is niet nodig. Meer informatie: tst. 89008. n MK

Jubileumspecial Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Valeriuskliniek heeft ggz inGeest een speciale editie van inDrukken uitgegeven. In ‘100 jaar Valeriuskliniek’ blikken oudgedienden terug op de rijke geschiedenis van de kliniek en zijn foto’s gepubliceerd vanaf de opening op 3 november 1910. Exemplaren van de special zijn verkrijgbaar bij de redactie van inDrukken, [email protected]

Maandberichten

‘Kabinet gaat door op al eerder ingezette koers’ n Monique Krinkels

Wilt u weten waarover de raad van bestuur wekelijks vergadert? Op intranet, bij de site van de raad van bestuur, vindt u de agenda van de vergaderingen. Daarnaast geeft een lid van de raad van bestuur in de Tracer-rubriek maandberichten een toelichting op een onderwerp dat in een van de vergaderingen aan de orde is geweest. Deze keer Elmer Mulder over de gevolgen van het regeer- en gedoogakkoord van het nieuwe kabinet.

Je bent lid geweest van de programmacommissie van het CDA. In hoeverre zijn de plannen van het CDA terug te vinden in het regeer- en gedoogakkoord? “Best veel eigenlijk. Op het gebied van gezondheidszorg staan vvd en pvv behoorlijk ver uit elkaar. Bij een compromis komen ze daardoor vaak automatisch dicht bij wat het cda in het programma heeft staan.”

Verwacht je grote veranderingen? “Het regeerakkoord is op het gebied van gezondheidszorg een stabiel

verhaal, dat doorgaat op de al eerder ingezette koers. Het belangrijkste is dat we de gezondheidszorg betaalbaar moeten houden in Nederland. We moeten dat op een slimme manier aanpakken, want simpelweg verder bezuinigen is gevaarlijk. Zo kan de overheid nog eens goed kijken naar het basispakket. Zitten daar nog zaken in die we eerder als ongemak dan als ziekte kunnen kwalificeren? Ook het terugverwijzen vanuit het ziekenhuis naar de huisarts als die de benodigde zorg kan leveren, past in dat kader.”

In de plannen wordt melding gemaakt van concentratie van de zorg voor bepaalde zeldzame of complexe aandoeningen. Gaan de UMC’s de taken onderling verdelen? “Concentratie van de zorg is op zich een goede ontwikkeling. Er is een verband tussen de kwaliteit van de behandeling en het aantal patiënten dat een ziekenhuis voor een bepaalde aandoening behandelt. Voor zeer zeldzame ziekten zou één umc zich kunnen specialiseren, bij andere aandoeningen zullen dat er misschien een stuk of drie zijn.”

De overheid verbiedt een fusie tussen zorgverzekeraars en zorgaanbieders, om te vermijden dat commerciële overwegingen een rol gaan spelen. Tegelijkertijd zou winstuitkering mogelijk moeten worden. “Ik vind dat een zorgelijke ontwikkeling. Als dit niet heel goed doordacht wordt aangepakt, kan dat allerlei negatieve gevolgen hebben. In de overheidsplannen speelt marktwerking ook een nadrukkelijke rol. Dat moet wel geleidelijk en beheerst worden uitgebouwd.” Volgens het gedoogakkoord streeft de overheid naar schaalverkleining. Nieuwe fusies zouden moeten worden getoetst door de inspectie voor de gezondheidszorg (IGZ) en de Nederlandse zorgautoriteit (NZa) en oude fusies zelfs ongedaan gemaakt. Gaat dit gevolgen hebben voor onze toekomst met GGZ inGeest? “Nee, zeker niet. In het gedoogakkoord gaat het om de ondoordachte fusies, die organisaties alleen maar

groot maken. Onze relatie met ggz inGeest is gebaseerd op inhoudelijke argumenten: dat het goed is om de zorg voor soma en psyche in één organisatie onder te brengen.”

Het gedoogakkoord maakt ook melding van het afschaffen van de FES-middelen, het fonds economische structuurversterking. Wat betekent dit voor VUmc? “Een kwalijke zaak. Met dit fonds wordt privaat-publiek onderzoek gefinancierd. Het betekent dat er minder geld beschikbaar komt voor dit type onderzoek.” Het kabinet wil binnen vijf jaar de numerus fixus afschaffen. Betekent dit dat we een ongelimiteerd aantal studenten binnenkrijgen? “Daar moet de overheid nog maar eens goed over nadenken, want dat heeft behoorlijke consequenties. Als we meer studenten moeten opleiden is er meer geld nodig en moeten we de infrastructuur verbeteren. Maar daar blijft het niet bij, want er zijn dan ook meer ziekenhuizen nodig

waar co-assistenten hun opleiding kunnen vervolgen. En er moet een beroepsperspectief zijn voor basisartsen. Dat betekent dat er ruimte moet komen om meer medisch specialisten op te leiden.”

Met het project interculturalisatie besteedt VUmc positieve aandacht aan andere culturen. Dat is in het gedoogakkoord ver te zoeken. Wat betekent dit voor ons? “Helemaal niets. In VUmc blijft Islam een godsdienst als alle anderen en het maakt hier niet uit waar je bent geboren. Patiënten en medewerkers van alle nationaliteiten zijn even welkom. Dat vind ik een heel waardevol uitgangspunt.”

Bijna 900 lopers door de gangen van het ziekenhuis De zesde VUmc gebouwenloop was ook dit jaar weer een groot succes, zowel op sportief gebied als voor het onderzoek en de fondsenwerving. Er deden 870 lopers mee, waaronder 75 kinderen, die samen 7.200 euro bijeen brachten voor onderzoek naar de oorzaak en behandeling van multiple sclerose (MS). Bovendien deden 54 deelnemers mee aan de ontwikkeling van een eenvoudige meetmethode om zenuwverlies bij MS te kunnen meten. Directeur van het VUmc MS centrum Chris Polman (midden), liep samen met collega neuroloog Joep Killenstein (links) de 10 kilometer in 49,21 minuten, een heel respectabele tijd. De snelste renner op die afstand was Abdelhamid Mohammadi die 35,46 minuten nodig had. Onder de vrouwen arriveerde Yvonne Versteegh met 42,23 minuten als eerste bij de finish. De complete lijst met uitslagen is te vinden op: www.VUmc.nl/gebouwenloop.

Op weg naar de beste patiëntenzorg



Tracer is het tweewekelijkse medewerkersblad van VU medisch centrum. Oplage: 5.750.  Tracer wordt gemaakt onder verantwoor­de­lijk­heid van de dienst communicatie. Het redactie­statuut vindt u op de intranetpagina’s van Tracer. Eindredactie Monique Krinkels Redactie Caroline Arps, Dyske Beelen, Maartje van Boekel, Mariet Bolluijt, Bernie Hermes, Jeroen Klompenhouwer, Edith Krab, Marcel Licher, Marcia Sanderse, Jan Spee Redactieraad Henk Groenewegen, Lies Pelger, Tom Stoof, Riekie de Vet Redactie-adviesgroep Erik van Aalst, Lys Bouma, Ronald Gabel, Marcel van der Haagen, Peter de Haan, Kris Hemmink, Marga Jaspers, Inèz de Jonge, Willy Schuppert, Maybritt Stal, Esther van ’t Riet en Cora Visser Vaste bijdragen Rick Dros, Armand Girbes, Piet Hoogland, Hanriëtte van der Horst Redactiesecretariaat



dienst communicatie VUmc, kamer PK4x190 telefoon (020) 44 43 444, fax (020) 44 43 450 email: [email protected] Vormgeving De Ontwerperij, Amsterdam Druk RotoSmeets, Utrecht Abonnement Het eerste half jaar is een abonnement op Tracer gratis. Daarna bedraagt de abonnementsprijs voor ex-medewerkers en andere geïnteresseerden 30,00 euro per jaar. Gepensioneerden betalen 20,00 euro per jaar. Opgave en vragen over abonnementen



Abonnementenland, Postbus 20, 1910 AA Uitgeest Tel. 0251-313939, e-mail [email protected].

Volgende Tracer



D e volgende Tracer verschijnt op ­donderdag 18 november Deadline voor kopij is 10 november om 12.00 uur.

2

In de week van 22 november komen vertegenwoordigers van NIAZ naar VU medisch centrum om te toetsen of aan alle voorwaarden van accreditatie is voldaan. Maar voor het zover is moet er nog heel veel werk worden verzet om van VUmc een organisatie te maken, waar alles continu gericht is op het verbeteren van de zorg. Iedereen, van schoonmaak tot raad van bestuur, krijgt met de NIAZ-accreditatie te maken. Nog 18 dagen om ook de laatste zaken op orde te krijgen.

illustratie: lorenzo

9e jaargang, nummer 22 4 november 2010

‘Interne audit maakte ons bewust van blinde vlekken’ 19... 18...17...

n Ellen Kleverlaan In deze 22e aflevering van de serie over de niaz-accreditatie vertelt cardioloog Koen Marques over de voorbereiding van de afdeling cardiologie op de audit in november. “De procedures en de borging ervan hebben we nu orde.” “Acuut hartfalen krijgt extra aandacht van het niaz in november. We

waren wat verrast door de gebezigde terminologie, want eigenlijk wordt er een aantal ziektebeelden mee op één hoop gegooid. Wij onderscheiden daarbinnen twee zorgpaden. Voor chronisch hartfalen en voor acuut coronair syndroom. De reden waarom deze zorgpaden extra aandacht van het niaz krijgen, weten we niet zeker. Maar een feit

Tracer 22 – 4 n ovem b er 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

is wel dat het gaat om veel voorkomende aandoeningen, die complex zijn en waarbij de ontwikkelingen op medisch vlak snel gaan. Mensen die een hartinfarct krijgen, weten we nu veel beter te behandelen dan vroeger. Dat betekent dat mensen ouder worden en dat mensen een grote kans hebben om chronisch hartfalen te ontwikkelen.

Er zijn veel mensen die hier binnenkomen met pijn op de borst als gevolg van één of meer vernauwde bloedvaten. We waren daarom al een tijdje bezig met het ontwikkelen van het zorgpad voor acuut coronair syndroom, of hartinfarct in de volksmond geheten. De niaz-accreditatie heeft dat proces wel versneld. Het beschrijven van procedures en checklisten en het borgen daarvan is nu op orde. Voorafgaand aan de audit in november hebben we vorige maand een interne audit gehad. Wat bleek is dat we al onze apparatuur aan een regelmatige toetsing moeten laten onderwerpen. Bij sommige van onze apparaten hadden we dat onderhoud een beetje laten versloffen. De interne audit was dus heel zinvol; mensen van een andere afdeling die een spiegel voorhouden hoe de dingen op je eigen afdeling verlopen. Je ontwikkelt altijd blinde vlekken voor hoe je het werk doet. Dan is dit zonder meer een heel welkome service. We zijn nu klaar voor de externe audit.”

In dialoog

‘Zorgen we ook goed voor ons zelf?’ n Jeroen Kleijne

In september is de bewustwordingscampagne ‘In dialoog’ van start gegaan. Deze campagne maakt duidelijk dat het belangrijk is dat medewerkers en leidinggevenden met elkaar in gesprek gaan over gezond en met plezier werken, nu en in de toekomst. Begin volgend jaar krijgt iedereen de kans om inspiratie op te doen tijdens een dialoogmarkt, theatervoorstellingen en workshops. “Het bijzondere van het leiden van deze campagne is, dat ik er

als medewerker zelf direct het nut van inzie”, vertelt projectleider Mirjam Schipper. “Ik ervaar zelf ook dat het lastig is om te weten wat je nodig hebt om je werk nu en in de toekomst goed en met plezier te kunnen doen. En ik besef hoe ingewikkeld het kan zijn om daarover in gesprek te gaan met je leidinggevende. Als medewerker of leidinggevende neig je er soms naar om je te beroepen op het ontbreken van beleid of sturing. Maar houdt dat je nu werkelijk tegen om de dialoog aan te gaan of speelt er wat anders?” Behalve met artikelen in Tracer

Wordt er ook nog gewerkt? Daar hebben we het net over!

komt ‘In dialoog’ ook tot uiting in een groot aantal andere activiteiten. “We gaan verrassende communicatiemiddelen gebruiken en werken toe naar een dialoogmarkt op 28 februari 2011, theatervoorstellingen op 28 februari en 7 maart 2011 en een gevarieerd workshopprogramma vanaf maart 2011. Noteer deze data alvast in je agenda! Ik hoop echt dat leidinggevenden en medewerkers zichzelf en elkaar toestaan om een van de activiteiten te bezoeken. Het levert je veel plezier en inspiratie op. Natuurlijk staat de patiëntenzorg op één, maar zorgen we ook

goed voor onszelf?” De komende maanden is al het nieuws over ‘In dialoog’ te volgen via intranet, Tracer én Yammer. “Via Yammer houden VUmc medewerkers elkaar op de hoogte van interessante ontwikkelingen in hun werk. Een soort interne Twitter. Je komt via Yammer op een makkelijke manier in contact met collega’s die je anders niet zo snel ontmoet.” De campagne ‘In dialoog’ maakt onderdeel uit van het landelijke project Idealoog en wordt mogelijk gemaakt door subsidie van SoFoKleS en het ministerie van vws.

Servicepunt verbreedt werkterrein Of het nu gaat om het verwijderen van overtollig materiaal, het organiseren van een receptie, het melden van een storing van een kopieerapparaat, het aanvragen van een prepaid chipknip of het ophalen van een sleutel, voor al deze zaken kunnen medewerkers terecht bij het Servicepunt. Veel meer nog dan voorheen wil het Servicepunt het centrale aanspreekpunt zijn van het facilitair bedrijf. “Het is vaak lastig voor medewerkers om de weg te vinden binnen het facilitair bedrijf. Met één telefoonnummer (tst. 44666), één balie (ZH-1 A14.4) en één emailadres ([email protected]) is het facilitair bedrijf voor iedereen eenvoudiger te bereiken”, aldus leidinggevende Gerry van Heerde. De afgelopen weken zijn er flyers uitgedeeld door de medewerkers van het Servicepunt, te herkennen aan hun felgroene t-shirts. “De snoepsleutels die daarbij werden uitgedeeld staan symbool voor het servicepunt als ‘sleutel tot het facilitair bedrijf’.”

Impuls voor translationeel onderzoek in Nederland en Europa

Hoofdzetel EATRIS naar VUmc De hoofdzetel van de European Advanced Translational Research Infrastructure in medicine (eatris) komt op de campus van VUmc/VU. Dat is op 20 oktober besloten door de negen lidstaten van de Europese Unie die aan dit project deelnemen. Andere landen kunnen en zullen zich in het vervolg aansluiten. “Hiermee kan onze campus verder uitgroeien tot een internationaal centrum voor translationeel toponderzoek”, aldus Guus van Dongen, hoogleraar keel-, neus en oorheelkunde. Het hoofdkwartier van eatris gaat

de wereldwijde aantrekkingskracht van VUmc versterken voor innovatieve bedrijven en talentvolle onderzoekers die in de health sector werkzaam zijn, verwacht Guus van Dongen. “Nog meer dan voorheen zal VUmc het gebruik van geavanceerde imaging technologie en moleculaire testen gaan inzetten. Doel is om binnen een geïntegreerde en multidisciplinaire aanpak de patiënten een behandeling ‘op maat’ te kunnen aanbieden.” Het plan is om het eatris hoofdkwartier aanvankelijk in de opbouw van de polikliniek te huisvesten. Later

zal het worden geïntegreerd in het nieuw te bouwen VUmc Imaging Center, waar expertise op het gebied van ‘medical imaging’, verder zal worden ontwikkeld.

Patiënt profiteert eatris is een consortium van negen eu-lidstaten en de toonaangevende centra op het gebied van geneeskundig translationeel onderzoek in deze landen. Deze centra gaan intensief samenwerken om de concurrentiepositie van Europa op het gebied van translationeel onderzoek, met name op het gebied van

geneesmiddelenontwikkeling, te versterken. Het eatris hoofdkwartier coördineert en ondersteunt deze centra teneinde de Europese onderzoeker toegang te geven tot de benodigde state-of-the-art laboratoria en klinische faciliteiten. eatris zal ook bijdragen aan verbeterde kennisuitwisseling, standaardisering en harmonisering van biomedische gegevens en regelgeving. Het uiteindelijk doel is een snellere vertaling van fundamenteel biomedisch onderzoek naar concrete producten en diensten ten behoeve van de patiënt. n MK

Henriëtte van der Horst

Een BROK ellende Een paar jaar geleden ontstond commotie over een onderzoek dat het umc Utrecht had uitgevoerd bij patiënten met een acute alvleesklierontsteking. Er vielen doden. De geleerden en ook anderen zijn er nog steeds niet helemaal uit of er in dat onderzoek echt fouten zijn gemaakt. Maar er rezen wel twijfels: klinisch onderzoekers zijn mogelijk onvoldoende op de hoogte van de wet- en regelgeving en de principes van ‘good clinical practice’ voor geneesmiddelenonderzoek en maken dan brokken. Het was een akelig incident dat, zoals wel vaker gebeurt in ons kikkerlandje, meteen zorgde voor een forse (over)reactie. De acht umcs hebben een ferm besluit genomen: voortaan moet elke klinische onderzoeker de brokcursus volgen en het brok-examen afleggen. Dan heeft onze samenleving de garantie dat er geen onderzoeken meer plaatsvinden, waarin losgelagen Willie Wortels patiënten aan wilde experimenten onderwerpen. Wat en wie kan

daar op tegen zijn? Ik zeker niet, ik ben blij dat we zorgvuldigheid hoog in ons VUmcvaandel hebben staan. Maar nu de praktijk. Vorige week was het mijn beurt om samen met zo’n 150 andere VUmc-onderzoekers de brok-cursus te volgen. We bestegen de zes trappen naar de hoogste collegezaal van VUmc (in elk geval goed voor de conditie) om daar zeven uur lang frontaal onderwijs te volgen in de wet- en regelgeving. Een onderwijsvorm uit het jaar nul, zelfs Freek de Jonge is niet in staat om een zaal zeven uur lang te boeien. De docent putte zich uit in smakelijke anekdotes en somde eindeloze hoeveelheden saillante details op, maar vergat helaas de hoofdlijnen. Bijkomstig ‘detail’ was dat de stof voor veel van de aanwezigen hetzij bekend, hetzij niet zo relevant was. Wij

Tracer 22 – 4 november 201 0 – O rg a n isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

van divisie vi doen bijvoorbeeld nauwelijks geneesmiddelenonderzoek. Slecht onderwijs wordt in mijn ervaring vaak gevolgd door een examen van navenante kwaliteit, en die ervaring werd ook dit keer niet gelogenstraft. Slecht geformuleerde en irrelevante vragen leidden tot demonstratief gezucht en forse irritatie bij de deelnemers. Zorgvuldigheid was even ver te zoeken in het brok-gebeuren. De prijs-kwaliteitverhouding deugt van geen kanten, 150 mensen zijn anderhalve dag van hun werk gehouden en we stellen maar niet die irritante vraag of dit het gewenste resultaat heeft opgeleverd. Het idee is goed, de uitvoering is naadje pet: de brokcursus, bedoeld om ellende te voorkomen, was één brok ellende. Henriëtte van der Horst, is hoogleraar huisartsgeneeskunde

Opvallend

!

Linda Bosch, onderzoeker bij de afdeling pathologie, heeft onlangs de kwf translational oncology award 2010 gewonnen. Zij nam de prijs in ontvangst tijdens het symposium On Translational Oncology (soto), dat dit jaar voor het eerst plaatsvond. Bosch werd gevraagd daar een presentatie van haar onderzoek te geven. Zij houdt zich bezig met de vroegdiagnostiek van dikkedarmkanker. Het uiteindelijke doel is om een moleculaire test (een test met biomarkers) te ontwikkelen die dikkedarmkanker in een vroeg stadium kan ontdekken. Daarmee zou een bevolkingsonderzoek mogelijk zijn. De prijs bestaat uit een geldbedrag van 1000 euro, te besteden aan (inter) nationale, aan oncologie gerelateerde symposia en congressen en een interview in Kracht, een tijdschrift van kwf Kankerbestrijding. De Spinoza commissie van de Amsterdamse Universiteits Vereniging heeft besloten Arjan Griffioen, hoogleraar experimentele oncologie en angiogenese, in november te benoemen als Spinoza-hoogleraar. Deze leerstoel is een samenwerking met de Universiteit van Amsterdam voor een à twee weken, met als doel een vakgebied een extra impuls te geven. Naast de Spinoza-lezing zal Griffioen enkele masterclasses aan de honours-studenten en promovendi geven en lezingen verzorgen bij geïnteresseerde afdelingen. Het is tamelijk bijzonder dat een Nederlander hiervoor is gevraagd. Meestal nodigt de Amsterdamse Universiteits Vereniging buitenlandse hoogleraren uit voor de Spinoza leerstoel.

Pontes Medical, een organisatie waarin VUmc participeert, heeft een subsidie ontvangen van twee miljoen euro. Dit geld zal worden gebruikt om samen met bedrijven instrumenten te ontwikkelen voor minimaal invasieve operaties. Pontes Medical wil zogenaamde demonstrators ontwerpen van onder meer een navigator, een weefselherkenner, een 4D echocatheter en vier andere instrumenten. Een demonstrator is een prototype waarmee men de werking kan onderzoeken en het product kan demonstreren. Het is de bedoeling om het bedrijfsleven het daadwerkelijke op de mark te laten brengen. De ‘Pieken in de Delta subsidie’ is verleend door de rijksoverheid om de economische bedrijvigheid in de regio Noordvleugel Randstand te versterken. Meer informatie: www.pontesmedical. com Petra van der Stoop, onderzoeker bij het

neuro-oncologisch research laboratorium, heeft een cheque van de stichting stophersentumoren.nl ontvangen van 100.000 euro. Het geld is bestemd voor het zeer succesvolle programma om therapeutische middelen te identificeren die de levensverwachting van patiënten met gliomen verbeteren. Het onderzoek richt zich op het remmen van de invasieve groei en het verhogen van de stralingsgevoeligheid van migrerende gliomacellen. Om het onderzoek te financieren organiseerde stophersentumoren.nl een bijzondere actie, namelijk ‘Steppen tegen kanker’. Op 28 augustus stepten meer dan honderd deelnemers de befaamde Alpe d’Huez op. Hiermee haalden ze ruim 425.000 euro op.

Tom Würdinger, hoofd van het neurooncologisch research laboratorium, heeft samen met onderzoekers van het umc St. Radboud van de stichting Stophersentumoren.nl ook een subsidie ontvangen van 100.000 euro voor het onderzoek naar de mate van tmz-resistentie en of het ontstaan daarvan (beter) te voorspellen is. Als de kankercellen gevoelig zijn voor tmz, voluit temolozomide, verbetert dit middel de prognose van glioompatiënten aanzienlijk. Ook zal er worden gekeken of nieuwe of alternatieve therapeutische targets te identificeren zijn, waarmee tmz-resistentie kan worden onderdrukt of de ontwikkeling hiervan worden voorkomen. 3

S

A

L

U

A

T

T

I

A

N

E

D P

O

R

I

S

Sinds 1 september studeert VUmc-er Hester Velthuis aan het Hôpital de la Pitié-Salpêtrière in Parijs. In dit uit de zeventiende eeuw stammende psychiatrische ziekenhuis hebben vele bekende namen gewerkt of gestudeerd, onder wie George de la Tourette, Pierre Marie en Sigmund Freud. Het is lange tijd het Europese centrum geweest voor onderzoek naar hysterie en dissociatieve aandoeningen. In Tracer vertelt Hester over haar belevenissen in dit Franse ziekenhuis.

Derealisatie Gratis naar theater! Daar lijkt het nog het meeste op als ik, zoals iedere doordeweekse ochtend, de adolescenten psychiatrieafdeling bezoek. Volgens het script zit mijn personage op een bureaustoel naast de kast met dossiers en heb ik weinig tekst (in het Frans natuurlijk). Zoals een goed theaterstuk hoort te zijn, heeft iedere speler weer andere interessante karaktertrekken. Zo nu en dan vertoont iemand een onverwachte uitspatting. Dat houdt het spannend, want zo weet niemand welke wending het stuk zal nemen. Ik had een dag eerder de twaalfjarige F. goed kunnen observeren tijdens het familieover-

leg. De taalbarrière dwingt me om een rustig en observerend personage te zijn en zo vallen me bepaalde dingen beter op. F. heeft een lichte nystagmus naar links (mogelijk een partiële epilepsie) een vooruitstekende en grote kaak (dysmorfie) en noemt niemand van de afdeling bij naam, ondanks het feit dat ze hier al een hele week heeft doorgebracht. Dat laatste hangt waarschijnlijk samen met haar IQ van 45: “Est-ce que on a fait un examen d’intelligence?” Vandaag gaan we met een stoet bij F. op bezoek. Gisteren, tijdens een bui van onrust, bedreigde ze iemand met een mes en dat was niet de eerste keer. In een ruime, sobere

kamer nemen wij onze plaatsen in. F. heeft de hoofdrol in deze scène. Na een lang onder-dedeken-dialoog met dr. G. komt ze tevoorschijn, gaat geknield op bed zitten en bid tot God. Luid en duidelijk (zelfs ik kan het helemaal volgen), compleet met routinematige dans en tenslotte heuse, grote tranen. Een aantal minuten zijn wij allen onze tekst kwijt. Dan verbergen wij ons, een beetje ontdaan, weer in ons kantoortje om te studeren voor de her.

KFA verdubbelt laboratoriumbepalingen

Foto: mark van den brink

Het laboratorium van de afdeling klinische farmacologie (KFA) gaat voor de Stichting SEIN (Stichting Epilepsie Instellingen Nederland) ongeveer 12.500 laboratoriumbepalingen per jaar uitvoeren. Dit is het gevolg van de nauwe samenwerking sinds 1 november tussen klinische farmacologie en de stichting SEIN. De bijna verdubbeling van het aantal bepalingen die het laboratorium KFA normaal doet, vereiste wel een herinrichting van het laboratorium: een nieuwe indeling, nieuwe vloeren en wanden en nieuw meubilair. De analisten die eerst bij SEIN werkten, komen nu bij VUmc werken. De afdeling KFA is zeer verheugd over de samenwerking, ook omdat dit veel mogelijkheden biedt om onderzoek te doen naar (nieuwe) anti-epileptica. n MS

Elsevier verbetert ziekenhuislijst Elsevier heeft de opzet van zijn jaarlijkse ziekenhuisbeoordeling grondig gewijzigd. Verscheen er tot nu toe een ranglijst, met duidelijke ‘winnaars’, op 20 oktober publiceerde het magazine alfabetische lijsten met per categorie de behaalde scores. Of daarmee een objectieve, wetenschappelijk verantwoorde vergelijking tussen ziekenhuizen is gemaakt, is echter nog maar de vraag.

Het weekblad Elsevier heeft voor de jaarlijkse lijst een groot deel van alle openbare informatie over de kwaliteit van de ziekenhuizen gebruikt. Zo is er gekeken naar de prestatieindicatoren van igz, het programma Zichtbare zorg en Voorkom schade, werk veilig. Daarnaast is gebruik gemaakt van de cq-index, waarin de ervaringen van patiënten zijn verwerkt, en de jaarverslagen voor de financiële gegevens. Dit jaar werd het onderzoek voor het eerst uitgevoerd samen met het bureau SiRM (Strategies in Regulated Markets).

Eén bolletje De ziekenhuizen zijn beoordeeld op medische zorg (waaronder veiligheid en effectiviteit) en patiëntgerichtheid (waaronder wachttijden en informatie vallen). De totaalscore van VUmc is één van de in totaal vier bolletjes, net als umc Groningen, az Maastricht, Erasmus mc en umc Utrecht. amc, lumc en umc St. Radboud kregen twee bolletjes. Daarnaast keek Elsevier naar de zorgzwaarte, het oordeel van de patiënt en de financiële positie, maar deze factoren werden niet meegenomen in de eindbeoordeling. 4

Voor de medische zorg is gekeken hoe veilig er in het ziekenhuis wordt gewerkt, en hoe effectief. Met dat laatste wordt bedoeld in hoeverre er nauwkeurig en zorgvuldig zorg wordt geleverd, volgens de laatste wetenschappelijke inzichten. De patiëntgerichtheid van een ziekenhuis is beoordeeld aan de hand van gegevens over de dienstverlening en voorlichting aan de patiënt, en de wachttijden voor het eerste polibezoek en allerlei behandelingen. “Omdat Elsevier gebruik heeft gemaakt van zeer veel bronnen, is vooralsnog niet duidelijk waar VUmc met name minder scoort”, aldus Jan Roos van het instituut ondersteuning patiëntenzorg. “Opvallend is wel dat alle umc’s duidelijk minder goed scoren.”

Kritische noot Armand Girbes was uitgenodigd als een van de sprekers tijdens de presentatie van het Elsevier onderzoek. “Het nu gepubliceerde onderzoek is een goede verbetering ten opzichte van de vorige Elsevier onderzoeken. Maar het maakt eigenlijk vooral duidelijk hoe goed lijstjes ingevuld worden. Het zegt nog niets over hoe goed de dokters en het ziekenhuis

Tracer 22 – 4 n ovem b er 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

zijn. Het goede van het huidige Elsevier onderzoek is dat dit ook door Elsevier wordt erkend. Het helpt patiënten dus niet als ze een keuze moeten maken tussen ziekenhuizen.” Girbes vergeleek in zijn presentatie het Elsevier onderzoek met het Franse onderzoek in Le Point. Opvallend genoeg kwamen in dat laatste onderzoek de academische centra juist als beste uit de bus. “Dat hoeft natuurlijk niet persé ook zo in Nederland te zijn, maar in het Franse onderzoek werden gegevens gebruikt van 15 miljoen geanonimiseerde medische dossiers. En er werd ook gekeken naar factoren als volume/ aantallen, naamsbekendheid blijkende uit verwijzingen, ernst van ziekten en hoe up-to-date de behandelingen waren. Dan heeft Nederland nog een lange weg te gaan om vergelijkbaar onderzoek te doen.” In algemene zin brak Girbes een lans dat gepubliceerd onderzoek van onderzoeksjournalisten, zoals dat van Elsevier, langs een wetenschappelijke lat gelegd moet worden. “Wil onderzoek relevant zijn, dan moet het primaire eindpunt ook iets zeggen over waarover het werkelijk gaat. Meet je wat echt belangrijk is?

In de wetenschap wordt onderzoek vóór publicatie beoordeeld door ‘peers’ die vaststellen of het onderzoek voldoet aan de standaard van wetenschappelijk werk. In de onderzoeksjournalistiek gebeurt dat niet. Er worden lijstjes van gemiddelde waarden gepubliceerd in een ranglijst, waarbij niemand zich afvraagt of er echte verschillen zijn of dat alles binnen de (on)betrouwbaarheidsintervallen valt. De vraag moet gesteld worden of dit acceptabel is. Maar, het huidige Elsevier onderzoek is een stap vooruit.”

Oordeel over VUmc Medische zorg waaronder: Veiligheid Effectiviteit Patiëntgerichtheid waaronder Korte wachttijden Dienstverlening/informatie Zwaarte patiënt 7e plaats Patiënttevredenheid Eindoordeel

Vacatures VUmc Alle vacatures zijn te lezen op intranet onder ‘P&O’, klik op: ‘interne vacatures en werving’ en daarna op, ‘interne vacatures’. Ons adres is: Werving & selectie, polikliniek 7Z 163.

Vacatures van 18 tot 25 oktober. Uiterlijke reactiedatum zie intranet Opleidingsplaatsen Opleiding tot oncologieverpleegkundige april 2011 D1.2010.00066 Wil jij een bijdrage leveren aan de kwaliteit van leven van je patiënt? Doe de opleiding tot oncologieverpleegkundige! Afdeling: opleiding oncologieverpleegkundige, Divisie I Vacatures van 25 oktober tot 1 november. Uiterlijke reactiedatum zie intranet. Medisch analisten Kernanalist bloedtransfusie - morfologie - hemostase D5.2010.00115 Ben jij toe aan de volgende stap in je carrière van analist? Afdeling: hematologie, Divisie V Opleidingsplaatsen

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Phd position in live mycobacterium bovis BCG bacteria as a platform for the induction of enhanced tumour antigenspecific immunity D5.2010.00117 project to test and produce a novel type of platform for tumour antigens Afdeling: medical microbiology and infection control (MMI), Divisie V

Onderzoeker in opleiding - het ontwikkelen van richtlijnen voor de frequentie van oogscreening. D2.2010.00097 Ontwikkeling die afhankelijk is van reeds aanwezige retinopathie, diabetesduur en andere risicofactoren. Afdeling: oogheelkunde en het EMGO institute for health and care research, Divisie II

Wetenschappelijk onderzoek/onderwijs Research analist D5.2010.00116 gericht op het ontwikkelen van methodes om de (vroege) effecten van ‘targeted’ therapie te meten in biotopen en bloed Afdeling: laboratorium medische oncologie, Divisie V

Onderzoeker in opleiding endocrinologisch laboratorium D5.2010.00114 Onderzoek doen naar sex-steroiden! Afdeling: klinische chemie, Divisie V

Arts-docent klinische vaardigheden D6.2010.00086 Brengt u onze geneeskundestudenten de benodigde klinische vaardigheden bij? Afdeling: instituut voor onderwijs en opleidingen/ klinisch trainingscentrum, Divisie VI

Klinisch farmaceutisch analist D5.2010.00118 Met interesse in ontwikkeling Afdeling: klinische farmacologie en apotheek, Divisie V

Opleiding intensive care (IC) verpleegkundige D4.2010.00131 Wil jij opgeleid worden tot IC verpleegkundige? Afdeling: intensive care (IC), Divisie IV

De Boelelaan 1109 1081 HV Amsterdam Bedrijfsopleidingen F. Broekhof Bij- en nascholingen F. Broekhof Verpleegkundige vervolgopleidingen K. Jonker Medisch ondersteunende opleidingen M. van Oostrom www.amstelacademie.nl

Het aanbod Bij- en nascholingen najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www.amstelacademie.nl link Bij- en nascholingen en/of VUmc aanbod. De gezondheidszorg blijft in beweging, dus ook ons opleidingsaanbod! Bij de volgende scholingen zijn nog plaatsen beschikbaar. - Op weg naar een verpleegkundige vervolgopleiding 4 en 17 januari, 3 en 18 februari 2011 (hele dagen) - Operatie-assistent: wervelkolomchirurgie 5 en 6 januari 2011 ( hele dagen) - Voorbehouden handelingen bij kinderen: bronchiaal toilet 7 januari 2011 (middag) - Dialyse 13 en 20 januari 2011 (hele dagen) - Proactive Nursing: Klinisch redeneren in 6 stappen 14 januari 2011(hele dag) - Voorbehouden handelingen bij volwassenen: centraal veneuze katheters 14 januari 2011 (13.00- 16.00 uur) - Intensive Care: 6 17 en 18 januari 2011 (hele dagen) - Immuno-/biotherapie 17, 18 en 19 januari 2011 (hele dagen) - Basiscursus oncologie 24, 25, 31 januari en 1 februari 2011 (hele dagen) - Stralingsveiligheid bij röntgendoorlichting (niveau 5A) 31 januari, 7 februari en theorietoets op 7 maart 2011 (6 dagdelen) - Voorbehouden handelingen bij volwassenen: bronchiaal toilet 4 februari 2011 (13.00- 16.00 uur) - Neonatologie: Respiratoire en circulatoire

Onderzoeker in opleiding - verbetering van het voorschrijfbeleid van antibiotica in verpleeg- en verzorgingshuizen D6.2010.00085 Interventieonderzoek in samenwerking met o.a. NIVEL, LUMC, IVM en EMGO+ Afdeling: verpleeghuisgeneeskunde, Divisie VI Staf/management - ICT

(Junior) informatieanalist D7.2010.00062 Wij maken VUmc beter met ICT! Afdeling: ICT, sectie analyse, Facilitair bedrijf/ Stafdiensten

Bibliotheek

Amstel Academie

De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel hieronder en schrijf nu in!

Medior researcher - ‘building a model for quality of care during labour’ D6.2010.00084 Afdeling: AVAG & VUmc / midwifery science, Divisie VI

(020) (020) (020) (020) (020)

insufficiëntie 7, 8 en 9 februari 2011 (hele dagen) - Evidence Based Practise: EBP vertalen naar de pratijk 7 februari, 8 maart, 7 april en 10 mei 2011 ( 2 hele dagen en 2 dagdelen) Inhoudelijke informatie over de bij- en nascholing kunt u vinden op www.AmstelAcademie.nl (en dan doorklikken naar ‘Bij- en nascholingen’. Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met het secretariaat. Zij staan u graag te woord. Tel. 44253, e-mail: A.Mul@ vumc.nl Het aanbod van het Centrum voor Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering najaar 2010-voorjaar 2011 van de Amstel Academie staat op internet. www. amstelacademie.nl link Leiderschapsontwikkeling en Effectiviteitsverbetering en-of VUmc aanbod. De Amstel Academie biedt inspirerende trainingen en workshops aan, die u ondersteunen bij het optimaal benutten van uw kwaliteiten. Weet u nog niet welke training u wilt volgen? Kijk snel op onze website en schrijf nu in! Computertrainingen - Outlook 2003: mailen, bijlagen, ordenen en tips 20 januari 2011 - Powerpoint 2003 3 februari 2011 - Outlook 2003: uw agenda de baas 10 februari 2011 Workshops persoonlijke kwaliteiten - Bewustzijn 11 januari 2011 (ochtend) - Overtuigingskracht 28 januari 2011 (ochtend)

Tracer 22 – 4 novem b er 2 01 0 - S er v icep ag in a

444 444 444 444 444

4229 4213 4213 2020 4569

Workshops voor gevorderd leidinggevenden Deze workshops zijn bedoeld voor gevorderd leidinggevenden die hun kwaliteiten willen aanscherpen op diverse gebieden. De workshops zijn facultatief; u kunt zich inschrijven voor één of meerdere workshops, die allen plaatsvinden in de middag. - Problematische medewerkers 11 januari 2011 - Ontdekken van communicatiepatronen 18 januari 2011 - Conflicten analyseren 25 januari 2011 - Plek van het team in de organisatie 1 februari 2011 - Omgaan met krachten in de organisatie 8 februari 2011 - Leren vertragen: ruimte creëren om te reflecteren 15 februari 2011 Werkplezier Deze eendaagse training is een samenwerkingsverband tussen het loopbaancentrum en de Amstel Academie. Aan de trainingen op genoemde datum zijn geen kosten verbonden. Werken met passie en plezier 8 februari 2011 Workshops schrijven Kort en bondig 2, 9 en 16 februari 2011 (3 dagdelen) Het volledige aanbod en inhoudelijke informatie over al deze trainingen en workshops kunt u vinden op www.AmstelAcademie. nl Daar treft u ook het digitale inschrijfformulier. Voor meer informatie kunt u ook contact opnemen met ons secretariaat. Zij staan u graag te woord! Tel. 45084, e-mail [email protected]

Bezoek de medische en verpleegkundige bibliotheek in VUmc op locatie 0B100 (nabij personeelsrestaurant). Openingstijden: maandag t/m donderdag van 9 tot 21 uur en vrijdag van 9 tot 17 uur. Tel: (020) 444 1237. Web: www.ubvu.vu.nl/geneeskunde

Webcursus voor verpleegkundigen Moet je een verslag, paper of ander stuk schrijven waarbij je literatuur moet gebruiken? Doe dan de online cursus vakliteratuur speciaal voor verpleegkundigen: Verpleegkundige Informatievaardigheden (VIV). Kijk op: www.ubvu.vu.nl/verpleegkunde Studeren op zondag Studenten opgelet! In collegejaar 2010/11 is de medische bibliotheek op de volgende zes zondagen geopend: 24 oktober, 19 december, 23 januari, 20 maart, 22 mei en 26 juni. (Van 9 t/m 17 uur.) Word (medisch) informatievaardiger Doe onze cursus Systematisch zoeken voor reviews, of onze PubMed-, Reference manager- of Citatieanalysecursus. Meer info en aanmelden op: www.ubvu.vu.nl/ agenda Bijblijven met de Nieuwsbrief medische bibliotheek Blijf op de hoogte van de nieuwste medische informatiebronnen met onze nieuwsbrief per e-mail. Speciaal voor artsen, onderzoekers, verpleegkundigen en paramedici van het VUmc. www.ubvu.vu.nl/nieuwsbriefmedisch/ laatstenummer.html

Toegang medische bibliotheek buiten openingstijden Ook buiten openingstijden is de medische bibliotheek toegankelijk voor medewerkers van het VUmc. Wilt u gebruik maken van deze service? Vraag dan om het ‘formulier autorisatie kaartlezer’ aan de bibliotheekbalie en vul deze meteen in. Uw VUmc-pas is dan binnen een week geautoriseerd voor toegang buiten onze reguliere openingstijden. Medische informatievragen? Bel of mail de medisch informatiespecialist! René Otten: (020-44)42027, [email protected]; Hans Ket: (020-44)42523, [email protected]; Ilse Jansma: (020-44)42523, i.jansma@ubvu. vu.nl.

Menu Informatie over het menu vindt u ook op de startpagina van intranet

donderdag 4 november gebakken vis, remouladesaus, wortelen, gebakken aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep vrijdag 5 november bolognaisesaus, vegetarische bolognaisesaus, ijsbergsalade, spaghetti, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zaterdag 6 november kipfilet, groente-kaas medaillon, jus, ratatouille, gekookte aardappelen, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep zondag 7 november gebakken vis, gevulde tomaat, remouladesaus, gemengde salade, frituur, aardappel, gebonden goulashsoep, heldere vermicellisoep, vegetarische gebonden paprikasoep, vegetarische heldere vermicellisoep maandag 8 november rundvlees a la bourgignon, broccolitaart, rode kool met appeltjes, aardappelpuree, gebonden tomatensoep, heldere kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere groentesoep dinsdag 9 november tjap-tjoy met kip, vegetarische tjap-tjoy, witte rijst, gebonden linzensoep, heldere mulligatawnysoep, vegetarische gebonden linzensoep, vegetarische heldere mulligatawnysoep woensdag 10 november Irish stew, vegetarische Irish stew, ratatouille, gebonden champignonsoep, heldere Madrileensesoep, vegetarische gebonden champignonsoep, vegetarische heldere Madrileensesoep

Oproepen & advertenties

In memoriam

Medewerkers en vrijwilligers van VUmc kunnen gratis een advertentie plaatsen. Niet meer dan 25 woorden en voorzien van achternaam en toestelnummer. Prijzen niet hoger dan 2250 euro. Aanleveren via [email protected]

Adoptieproject ziekenhuis Ghana facilitair bedrijf/ unit logistiek Op 11 november arriveert een container met overtollige goederen uit VUmc in Ghana. Dankzij deze goederen kan het ziekenhuis zijn functie als regionaal ziekenhuis uitbreiden. Twee projectmedewerkers zijn ter plaatse om de afhandeling goed te laten verlopen. Wil je hun belevenissen volgen, ga dan naar www. adoptieprojectghana.blogspot.com

medische ethiek in Amsterdam; Evert van Leeuwen, professor medische ethiek in Nijmegen; Wim Dekkers, UHD filosofie van de geneeskunde in Nijmegen; Gerrit Kimsma, huisarts en filosoof in Amsterdam en Carlo Leget,  UHD zorgethiek in Tilburg. Locatie: Universitair Medisch Centrum St. Radboud Nijmegen. Taal: Engels. Prijs: € 525 bij aanmelding vóór 1 december 2010, daarna € 550. Voor meer informatie: Simone Naber: [email protected]. Tel: 024-3613359/024-3615320.

Advanced course ‘Suffering death and palliative care’ 2011 Van 1-4 februari 2011 wordt voor de 13e keer de Advanced European Bioethics Course ‘Suffering, death and palliative care’ georganiseerd. De cursus wordt georganiseerd aan het UMC St Radboud Nijmegen door IQ healthcare, sectie Ethiek, Filosofie en Geschiedenis van de Geneeskunde. In lezingen en discussiegroepen zullen de volgende onderwerpen aan de orde komen: dood, lijden en palliatieve zorg; autonomie en afhankelijkheid; palliatieve sedatie en euthanasie; spiritualiteit en palliatieve zorg; kwaliteit van leven en een goede dood; wetenschappelijk onderzoek in palliatieve zorg. Deelnemers aan de cursus voegen zich bij internationale studenten die de eenjarige Erasmus Mundus Master of Bioethics opleiding volgen. De key-note lecture: Caring as Life is Ending, wordt gegeven door William E. Stempsey SJ, MD, PhD, verbonden aan het Department of Philosophy, College of the Holy Cross, Worcester, Massachusetts. Andere docenten zullen, o.a. zijn: Kris Vissers, professor in de palliatieve zorg in Nijmegen;  Dick Willems, professor

Wetenschappelijk onderzoek naar diabetes in VUmc, wat heeft u er aan? Voorlichtingsavond voor mensen met diabetes type 1 en 2 en hun familie en vrienden. Maandagavond 15 november organiseert het diabetescentrum van VUmc deze patiëntenvoorlichtingsavond. Toegang is gratis. Aanmelden kan bij mw. L.J. van’t Hull, tel.: 020-4440533, e-mail: [email protected] Meer informatie op www.VUmc.nl/diabetescentrum

Martijn Uithol Op zaterdagavond 23 oktober is op 22 jarige leeftijd onze verpleegkundige Martijn Uithol overleden. Hij had zijn plek in ons team gevonden, ondanks dat hij nog maar zes maanden bij ons op zorgeenheid kort verblijf in dienst was. Martijn was net gediplomeerd en had veel plannen voor de toekomst. Jong, bruisend en volop lerend. Tijdens een vakantie met zijn vriend is Martijn overvallen door een bacteriële infectie die hij niet heeft kunnen overwinnen. Zo jong en zo ongelofelijk, wij missen in hem een fijne collega. Onze gedachten gaan uit naar zijn ouders, stiefvader, broer en vriend Marc en naar iedereen die van hem houdt. Namens alle medewerkers Astrid Noordhuis Hoofd zorgeenheid kort verblijf

Kookworkshop voor dialysepatiënten Na het overweldigende succes van vorig jaar organiseert de dialyseafdeling VUmc weer een kookworkshop voor dialysepatiënten. Hierbij gaan we op twee middagen weer koken met patiënten en diens partners in de VUmc keuken onder leiding van VUmc-kok Richard en diëtist Maaike Kwakkel. Daarna worden de gekookte gerechten opgegeten aan gezellig gedekte tafels in het personeelsrestaurant. De kookworkshops vinden plaats op 3 en 16 november 2010 van 15.00 - 18.30 uur. Jullie zijn van harte welkom om een kijkje te komen nemen!

donderdag 11 november klapstuk, vegetarische worst, jus + vegetarische jus, hutspot, vegetarische hutspot, gebonden Zwitserse kaassoep, heldere aspergesoep, vegetarische gebonden Zwitserse kaassoep, vegetarische heldere aspergesoep

“To Err is Human, toch?”

vrijdag 12 november kipfilet, kerriesaus + jus, tuinbonen, gekookte aardappelen, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, vegetarische gebonden tomatensoep, vegetarische heldere Chinese soep

Symposium patiëntveiligheid Vrijdag 12 november 2010

zaterdag 13 november varkensfricandeau, omelet tomaat-kaas, jus + vegetarische jus, bloemkool met bechamelsaus, gekookte aardappelen, gebonden aspergesoep, heldere groentesoep, vegetarische gebonden aspergesoep, vegetarische heldere groentesoep zondag 14 november kotelet suisse, groentestrüdel, bieslooksaus + jus, broccoli, frituur aardappel, gebonden kip-kerriesoep, heldere tomaat-vermicellisoep, vegetarische gebonden kerriesoep, vegetarische heldere tomaat-vermicellisoep maandag 15 november burrito con carne, burrito sin carne, ensalada mixta, arroz con verduras, guacamole, sopa de maíz, sopa de frijoles con tomate, vegetarische sopa de maíz, vegetarische sopa de frigoles con tomate

Dagvoorzitter: Rein Willems (voormalig president-directeur Shell en lid RvT VUmc) Leren over veiligheid Waar mensen werken worden fouten gemaakt, en het is belangrijk hiervan te leren. Hoe leert de luchtvaart van gemaakte fouten? Hoe leren piloten hier mee om te gaan? Wat is de beste manier om hier in medisch perspectief mee om te gaan? Een veilige omgeving om te leren over veiligheid die erg in opkomst is, is simulatie. Wat zijn hier de laatste ontwikkelingen?

Zomers menu in Het Plein Terwijl in Nederland de herfst volop heeft ingezet, kun je in ‘Het Plein’ nog even nagenieten van de zomer. Op maandag 15 november laten de medewerkers van het personeelsrestaurant zich inspireren door de Mexicaanse keuken. Zo staan er sopa de maiz (maïssoep) en sopa de fríjoles con tomate (bonen-tomaatsoep) op het menu. Natuurlijk mag de burrito niet missen. De naam burrito komt van het woord burro (ezel), omdat de opgerolde burrito op een ezelsoor zou lijken. Er is keuze tussen een burrito con carne (burrito met vlees) en een burrito sin carne (vegetarische burrito), die worden geserveerd met ensalade mixta (gemengde salade), arroz con verduras (rijst met groente) en guacamole (avocadomousse). Het broodje van de dag is een bocadillo con chorizo (met droge chorizoworst). Buen provecho!

dinsdag 16 november kippenbout, uientaart, Hongaarse zuurkool, vegetarische zuurkool, puree, gebonden kippensoep, heldere aspergesoep, gebonden vegetarische crème soep, heldere vegetarische aspergesoep woensdag 17 november rookworst, vegetarische worst, erwtensoep, vegetarische erwtensoep, roggebrood + katenspek + mosterd, gebonden tomatensoep, heldere Chinese kippensoep, gebonden vegetarische tomatensoep, heldere vegetarische Chinese soep

Tracer 22 – 4 novem b er 2 01 0 – S er v icep ag in a

Sprekers: Dhr. P. Jongbloed (KLM), Dr. W. Eppich (USA) en Dr. R. Krage (VUmc)

Perspectieven op het maken van fouten en leren daarvan Wat maak je als hulpverlener mee wanneer er iets fout gaat? Hoe ga je daar mee om en wat leer je er van? Wat maak je mee als patiënt of als naaste en waar kun je terecht? Daarnaast de rol van de toezichthouder in de zorg: de inspectie. Hoe kijken zij aan tegen het maken van fouten en het leren daarvan? Welke ruimte geef je de professional of de zorginstelling? Sprekers: een dokter, Dhr. E. Dijkstra (partner van patiënte), Dhr. J. Vesseur (IGZ)

Workshops (u heeft de keuze uit twee workshops) Communicatie: Wat is effectieve communicatie en hoe pas je dat toe? Simulatie: Neem een kijkje in de simulator en zie hoe risicovolle situaties worden geoefend (L. Garmers) Patiënt: Leer van de ervaringen van (de naaste van) een patiënt (E. Dijkstra en B. Geerdes) Veiligheidscultuur: Leer hoe je kunt werken aan een betere cultuur (C. Wagner) Human factors: Leer hoe de omgeving handelingen beïnvloedt en hoe u fouten kunt voorkomen (L. Zwaan) Debriefing and feedback: Hoe bespreek je gebeurtenissen die beter hadden gekund? (W. Eppich, engelstalig) VU Medisch Centrum Amsterdam 90 euro, inclusief lunch en drankjes Verpleegkundigen en studenten betalen 50 euro Accreditatie: Accreditatie is aangevraagd.

Plaats: Kosten:

Aanmelden: Aanmelden kan door een mail te sturen naar [email protected] ond er vermelding van uw naam, functie, contactgegevens en uw 1e, 2e en 3e keus voor de workshops. De inschrijving verloopt op de volgorde van binnenkomstinschrijfgeld, hetzelfde geldt voor de indeling bij de workshops. Met vragen of opmerkingen kunt u altijd mailen naar [email protected] . Informatie nalezen kan op: www.vumc.nl Agenda November “Symposium: Patiëntveiligheid”.

Cursus maakt chronisch zieke minder somber Het krijgen van een chronisch lichamelijke ziekte is van enorme invloed op de geest. Psychische klachten liggen dan ook op de loer bij deze groep patiënten. Ter preventie begon medisch maatschappelijk werk onlangs samen met Prezens de cursus ‘Leven met een chronische ziekte’. n Annette Karimi

Foto: mark van den brink

“Lichaam en geest beïnvloeden elkaar. Die gedachte brengen ggz InGeest en VUmc samen met deze cursus. Een geslaagde fusie.” Aan het woord is Marieke Eeltink, preventiewerker van Prezens, de ‘preventietak’ van ggz InGeest.

Biobank brengt onderzoek in stroomversnelling Met het project ‘Biobank VUmc’ wil VUmc de komende drie jaar de biobankresearch infrastructuur voor wetenschappelijk onderzoek versterken. Biobank is een van de pijlers die als research infrastructuur van VUmc zijn benoemd. Biomaterialen en (klinische) gegevens worden beter en gecentraliseerd bewaard, en zijn sneller toegankelijk voor onderzoekers, legt projectcoördinator José Koevoets uit. “Uitkomsten daarvan komen uiteindelijk weer de patiëntenzorg ten goede.” n Jeroen Kleijne

Bij het verbeteren van de biobankinfrastructuur richt VUmc zich op verschillende aandachtsgebieden: de logistiek, de organisatie, het verzamelen van informatie, de opslag, de financiering én de valorisatie – het vermarkten van de kennis. José Koevoets: “Als je kijkt naar de logistiek willen we de processen van patiëntenzorg en onderzoek beter op elkaar afstemmen. Bij het verzamelen van materialen en informatie gaat het erom dat researchinformatie en patiëntengegevens beter en in één systeem worden opgeslagen, zodat onderzoekers hun zoekvragen gerichter kunnen stellen.”

Diverse disciplines Financiering en valorisatie van de biobanken is essentieel voor de continuïteit. “Op dit moment is er geen structurele financiering, noch

vanuit patiëntenzorg, noch vanuit onderzoek. Voor instandhouding van de biobanken zul je dus op zoek moeten naar financiële middelen, liefst subsidies van buiten. Gelukkig kun je door het vermarkten van de kennis ook inkomsten genereren. Het is daarnaast belangrijk om de organisatie van de biobanken goed te regelen. Wie regelt het beheer, de inname en uitgifte? Er moet een commissie van diverse disciplines komen die toeziet op het gebruik van de bank, zodat alles zorgvuldig verloopt, ook vanuit juridischethisch perspectief.” Als eerste richt het projectteam zich echter op het oplossen van de ruimteproblematiek, want er is nauwelijks meer plaats voor nieuwe opslag van patiëntenmaterialen. Koevoets: “Het water staat ons aan de lippen. We hebben dringend behoefte aan

Gemeenschappelijke ervaring Eeltink coördineert de cursus die deze maand voor het eerst met negen deelnemers begon in VUmc. Medisch maatschappelijk werker van het VUmc Gert Jan Hersbach, en Prezens-medewerker Juliëtte Eggink begeleiden de deelnemers. “Iedereen met een lichamelijk chronische ziekte, zoals reuma, diabetes, ms, hartfalen en kanker, kan meedoen.” Volgens Eeltink kampt deze groep patiënten met gemeenschappelijke ervaringen. “Bij allemaal grijpt de chronische ziekte enorm in op hun leven. Er zijn dingen die deze patiënten niet meer kunnen; ze zijn veel tijd kwijt aan zelfzorg, hebben vaak last van vermoeidheid en hun toekomstperspectief verandert drastisch.” Zo’n 12 tot 36 procent van de mensen met een chronische lichamelijke ziekte lijdt aan een depressie, zegt Eeltink. Het aantal mensen met depressieve klachten ligt nog veel hoger. Preventie is dan ook geen overbodige luxe. Om met de ingrijpende gevolgen om te gaan, ontwikkelde klinisch psycholoog en hoogleraar Pim Cuijpers van de VU/VUmc de cursus, die al elders in het land wordt gegeven.

twee ruimtes met voldoende plek voor de stikstoftanken,vriezers en het bijbehorende bewakingssysteem. Vanwege de risicospreiding kiezen we bewust voor twee ruimtes op verschillende locaties. De inhoud van de biobanken is behoorlijk waardevol.”

Parels Het project ‘Biobank VUmc’ bouwt ook voort op de ervaring die is opgedaan met het programma ‘Parelsnoer’, waarin VUmc samenwerkt met de andere zeven universitaire medische centra in Nederland. De samenwerkingspartners hebben afspraken gemaakt over beleid en het verzamelen van gegevens over acht ziektebeelden, ‘Parels’ genoemd. Maastricht en VUmc nemen daarbij diabetes en neurodegeneratieve afwijkingen voor hun rekening. “Samenwerking bepaalt de kracht van biobanken. In plaats van honderd geïncludeerde patiënten heb je er ineens achthonderd. Er is niet alleen beter onderzoek mogelijk; het tempo daarvan komt ineens in een stroomversnelling terecht.”

Nieuwe TrueBeam krijgt eigen brightsite

Frederieke Vriends, hoofd paramedische sectie, en Bianca Houben-Haring, radiotherapeutisch laborant, zijn tevreden over de twee nieuw ingerichte ruimtes waar de TrueBeams staan. “De laboranten hebben nog maar met twee schermen en één toetsenbord te maken”, legt Houben uit. “Hiervoor hadden we drie toetsenborden nodig, om alles te bedienen. Dit werkt veel overzichtelijker en gebruiksvriendelijker. Tijdens de behandeling wordt gecontroleerd of de straling zijn doel bereikt, met behulp van een foto van het bestralingsgebied. In de oude situatie was daar een apart

systeem voor nodig, nu gebeurt dat in één systeem en dit werkt sneller en nauwkeuriger Ook het rekening houden met de ademhaling en bewegende tumoren is een ingebouwde eigenschap van de TrueBeam.” Een ander voordeel is dat de duur van de dagelijkse behandeling korter is. “Op termijn verwachten we deze zelfs te kunnen halveren.”

Oudroze Vanuit de bedieningsruimte leidt een u-vormige gang naar het apparaat zelf. De vorm is gekozen omdat er zo geen deur tussen de laboranten en de apparatuur hoeft te staan. Deze afscherming is nodig om straling tegen te houden. Een lichtsensor bij de ingang verraadt of er onverhoopt iemand passeert, zodat de straling direct automatisch wordt gestopt. “We wisten dat Varian met een

nieuw apparaat zou komen, omdat we samen met dat bedrijf veel onderzoek uitvoeren. Door goede onderhandelingen kregen wij de kans direct twee van de nieuwste toestellen aan te schaffen”, aldus Vriends. “Naast de prettige omgeving en de mogelijk kortere bestralingstijd heeft het toestel een ander nieuw technisch snufje: er kan een iPhone of ipod op worden aangesloten. Een patiënt kan dus zijn eigen muziek meebrengen”, vult Houben aan. De ruimte is volgens het brightsiteprincipe opnieuw ingericht. De architect heeft hierbij voor oudroze wanden gekozen. Het lijkt in eerste instantie een beetje oubollig, maar het werkt in de praktijk erg rustgevend. Boven de tafel waar de patiënten op liggen, heeft het plafond een levensgrote afbeelding van bomen in volle bloesem. De kleur roze komt daarin terug”, wijst Vriends. “Voor

Dag van de Stralende Beroepen Elk jaar wordt op 8 november de Dag van de Stralende Beroepen gevierd. Op deze dag willen de medewerkers het belang van medische beeldvorming en radiotherapie voor de gezondheidszorg onder de aandacht brengen bij patiënten en scholieren. Het is een dag om stil te staan bij de deskundigheid van de professionals die deze technieken gebruiken voor onderzoek en behandeling.

Tracer 22 – 4 november 2 01 0 – O rg an isat ie – O n d er zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

zowel de medewerkers als patiënten is de nieuwste apparatuur en de prachtige ‘brightsite’ een grote aanwinst.” n MK

Foto: mark van den brink

Vol trots laat Frederieke Vriends, de nieuwe aanwinst zien. De afdeling radiotherapie beschikt sinds kort over een de allernieuwste bestralingsapparatuur: de TrueBeam van Varian Medical Systems. “We zijn het eerste ziekenhuis in Nederland en de tweede in Europa dat over dit bijzondere bestralingstoestel beschikt.”

Suresh Senan, hoogleraar radiotherapie, Bianca Houben-Haring, Frederieke Vriends en Eveline Veer zijn zeer te spreken over de nieuwe behandelruimtes

Gereedschapskist “We geven de mensen als het ware een gereedschapskist met technieken die helpen beter te leren omgaan met de symptomen en gevolgen van hun ziekte, en hun stemming te verbeteren. Dat doen we aan de hand van thema’s zoals leren ontspannen bij stress en contact met anderen. Hoe ga je bijvoorbeeld om met onbegrip. Iemand van de cursus bij wie de ziekte niet zichtbaar is, kreeg de opmerking ‘zich niet aan te moeten stellen’.” Belangrijk thema noemt Eeltink ook de relatie tussen denken, voelen en doen. “Vanuit de cognitieve gedragswetenschappen is wat je denkt, gekoppeld aan wat je voelt. Je kunt als een vriendin niet belt denken: ‘Ze wil me niet meer zien vanwege mijn ziekte’. Door deze gedachte ga je je somber en verdrietig voelen. Maar je kunt je ook afvragen wat er aan de hand is. Misschien heeft ze het druk.” Eeltink vertelt wat haar indruk is van de resultaten. “Wat we terughoren van eerdere cursussen bij Prezens is dat mensen minder somber zijn, positiever, en meer handvatten hebben om met hun ziekte om te gaan. Sommige patiënten vragen om extra hulp, en dat kan natuurlijk altijd, zoals bij specifieke angstklachten, die we individueel kunnen behandelen.” De cursus, die 30 euro per deelnemer kost, bestaat uit tien bijeenkomsten en zal twee maal per jaar plaatsvinden. Informatie en aanmelden kan via de website www.snelweerwel.nl, of tel. 020-7884570.

7

Agenda

Kennis uit twee werelden

VUmc en AMC werken samen in bekkenbodemzorg

Promoties donderdag 4 november – aula, 11.45 uur, E.J.F. Vereyken, ‘The role of differently activated macrophages in axonal damage during multiple sclerosis’ promotor: prof.dr. C.D. Dijkstra; copromotor: dr. C.E. Teunissen vrijdag 5 november – aula, 13.45 uur, G. van der Plasse, ‘Serotonin and cognitive flexibility. Behavioural, neurochemical and electrophysiological rat studies’ promotor: prof.dr. H.B.M. Uylings; copromotor: dr. M.G.P. Feenstra maandag 8 november – aula, 13.45 uur, L. Douw, ‘Neural networks and brain tumors: the interplay between tumor, cognition, and epilepsy’ promotoren: prof.dr. C.J. Stam, prof.dr. J.J. Heimans; copromotoren: dr. J.C. Reijneveld, dr. M. Klein donderdag 11 november – aula, 11.45 uur, D.R. Buis, ‘Neural networks and brain tumors: the interplay between tumor, cognition, and epilepsy’ promotoren: prof.dr. W.P. Vandertop, prof.dr. B.J. Slotman; copromotoren: prof.dr. C.M.F. Dirven, prof.dr. F. Barkhof vrijdag 12 november – aula, 11.45 uur, C. Postma, ‘Chromosomal instability in pathogenesis and prognosis of colorectal cancer’ promotor: prof.dr. G.A. Meijer; copromotoren: dr. B. IJlstra, dr. B. Carvalho vrijdag 12 november – aula, 13.45 uur, L.A. Schaap, ‘Muscles growing older: inflammatory markers and sex hormones as determinants of sarcopenia and decline in physical functioning’ promotoren: prof.dr. D.J.H. Deeg, prof. dr.ir. M. Visser; copromotor: dr. S.M.F. Pluijm dinsdag 16 november – aula, 13.45 uur, H.J.T. van Zeeburg, ‘Oncolytic adenoviruses for treatment of oral cancer and precancer in sporadic and genetically predisposed patients’ promotoren: prof.dr. R.H. Brakenhoff, prof.dr. C.R. Leemans; copromotor: dr. V.W. van Beusechem woensdag 17 november – auditorium, 15.45 uur, I.J.G. Ketel, ‘Vascular function and insulin sensitivity in lean obese women with PCOS’ promotoren: prof.dr. C.B. Lambalk, prof.dr. C.D.A. Stehouwer; copromotoren: dr. E.H. Serné, prof.dr. R. Homburg vrijdag 19 november – aula, 11.45 uur, W. van Zon, ‘Mitotic entry and exit: the rise and fall of cyclin-Cdk-Cks activity’ promotor: prof.dr. H.P.J. te Riele; copromotor: dr. R.M.F. Wolthuis

“Dit past bij de mondige patiënt en bij deze tijd.” Gynaecoloog Stella Tiersma is één van de betrokkenen bij Alant Vrouw, een zelfstandig behandelcentrum voor bekkenbodemproblemen. In dat centrum gaan patiënten naar dezelfde gyneacologen van VUmc, maar op een andere locatie, kleinschalig van opzet, en met zorg op hoog niveau. “Interessant is ook dat we hierin samenwerken met het AMC”, voegt Hans Brölmann, afdelingshoofd verloskunde en gynaecologie, toe.

“Toegankelijk, je krijgt er minder het ziekenhuisgevoel, vriendelijke omgeving, je bent snel aan de beurt en je hoeft maar één keer je verhaal te vertellen.” Tiersma benoemt enkele van de voordelen van Alant Vrouw. VUmc had al een multidisciplinaire bekkenbodempoli in huis, vanaf 1 november kunnen patiënten terecht bij het zelfstandige behandelcentrum, op drie minuten fietsen van het ‘hoofdkwartier’. “De patiënten worden niet bij VUmc weggestuurd”, benadrukt Brölmann. “Hier werken dezelfde specialisten die onder één dak het hele traject van bekkenbodemzorg bieden, van eerste klacht tot nazorg.”

n Barbara van Male

Bij de kladden Eind 2008 hoorde Brölmann via via dat het amc in februari het jaar erop Alant Vrouw in Amsterdam ging

openen, in navolging van eenzelfde centrum in de provincie Utrecht. “De medisch directeur, een amc-gynaecoloog, heb ik daarna vrij snel bij de kladden gepakt. Want niet meedoen zag ik als een gemiste kans.” amc en VUmc zijn beide aandeelhouders in Alant Vrouw, en de tijd tot nu was nodig om de intentieovereenkomst op te stellen – over de behandeling van de patiënten, de regelingen met medewerkers, de manier van overdracht – en alle administratieve en juridische afwikkeling te regelen. “Wij denken dat zo’n constructie waar je bepaalde onderdelen van het zorgpakket zelfstandig maakt, tot betere en doelmatiger zorg leidt. Gespecialiseerde centra zijn ook de wens van de overheid en de samenleving, en dat is een onomkeerbare ontwikkeling.”

Vlaggen in top voor VUmc CCA-diagnose en behandeling

Zeker tachtig collega’s en bouwers waagden de klim naar boven voor een letterlijke kijk ‘op de bouw’. Bovenop het dak van de dakopbouw waar de polikliniek sneldiagnostiek oncologie wordt gerealiseerd vierden ze dat het hoogste punt in de bouw is bereikt. Projectleider Douwe van Riet bedankte alle collega’s en bouwers voor de vorderingen en sprak het vertrouwen uit binnen de planning én binnen budget de polikliniek te kunnen realiseren. De oplevering is in april 2011 waarna in juli de deuren kunnen worden geopend. Een aantal van de toekomstige bewoners, van links naar rechts: José Stolker, Ingrid Steenkist, Corry Mietus, Ineke Vree en Mara Piet, hezen de vlaggen van de partijen die de polikliniek mogelijk maken: stichting VUmc CCA, VUmc en de Sponsor Bingo Loterij. Na afloop werd de borrel in de patio met nog meer collega’s voortgezet met vaste grond onder de voeten.

Oraties vrijdag 19 november – aula, 15.45 uur, prof. dr. P.H.T.G. Heuts, ‘Revalidatiegeneeskunde: doelgericht en waarde(n)vol’

Cursussen donderdag 4 en vrijdag 5 november – Aristo, Teach the teacher ‘Begeleiden, toetsen en beoordelen’ meer informatie: Ingrid van de Vegte en Christel Sluis, tst. 48444, www.paog.nl dinsdag 16 november – Auditorium, VU, ‘Foetale echocardiografie’ meer informatie: Ingrid van de Vegte, tst 48444, www.paog.nl

8

Foto: mark van den brink

Afscheid vrijdag 5 november – aula, 15.45 uur, prof.dr. R.J. Scheper, ‘Tolerant is niet immuun 2010’ Symposia vrijdag 5 november – Amstelzaal, ‘Skin immunology and cancer vaccines: from allergy to resistance’ meer informatie: Mw. Henny Melse, [email protected] donderdag 11 november – VU, ‘Cardiovasculaire preventie bij ouderen, een delicate balans’ meer informatie: Irene van Baardwijk en Patricia de Waal, tst 48444, www.paog.nl donderdag 11 november – VUmc, ‘Verder in voeden, symposium ter gelegenheid van het 20-jarig bestaan van het voedingsteam VUmc’ meer informatie: Patricia van Meekeren en Jitta Reddingius, tst 48444, www.paog.nl

Twee werelden Voor patiënten is de bekkenbodemzorg onder één dak een voordeel, voor medewerkers van VUmc wellicht ook, is Tiersma van mening. “Uiteraard is het voor medewerkers wennen, ze worden gedetacheerd op een andere plek, in een andere structuur. Maar op deze manier bundel je ook de kennis uit twee werelden.” Brölmann vult aan: “Niet alleen kunnen VUmc en amc hierin maar beter samenwerken, omdat het centrum letterlijk dichtbij ons staat. Maar je zorgt er ook voor dat onderzoek en de zorg ‘evidence based’ blijven. Dat twee umc’s zorg verlenen in een dergelijk zelfstandig centrum is echt bijzonder.”

Uit de Agenda dinsdag 16 november – aula, 13.45 uur, H.J.T. van Zeeburg, ‘Oncolytic adenoviruses for treatment of oral cancer and precancer in sporadic and genetically predisposed patients’

Verkoudheidsvirus ingezet tegen mondholtekanker Genetisch veranderde adenovirussen zijn mogelijk in staat om afwijkende cellen in de mond- en keelholte te doden. Tumoren in de mond- en keelholte worden voorafgegaan door voorloper afwijkingen in het slijmvlies. De voorloperafwijkingen zijn veelal niet met het oog te zien en blijven bij de operatieve verwijdering van de tumoren vaak achter in het

slijmvlies. Vervolgens veroorzaken zij nieuwe tumoren in behandelde patiënten. Het promotieonderzoek van Hester van Zeeburg laat zien hoe adenovirussen het best genetisch kunnen worden gemodificeerd om de tumor en de voorloperafwijkingen selectief te doden. ‘Normale’ adenovirussen zijn de veroorzakers van verkoudheid. In eerdere studies is aangetoond dat

Tracer 22 – 4 n ovem b er 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

door genetische veranderingen in het adenovirale genoom aan te brengen deze beter vermenigvuldigen in tumorcellen dan in gezonde cellen. In dit promotieonderzoek is nader onderzocht welke aanpassingen aan het virus het meest geschikt zijn voor de behandeling van tumoren en voorloperafwijkingen in de mond- en keelholte. Ook werd gevonden dat door toevoegen van een bispecifiek

antilichaam de infectie van de slijmvliescellen wordt verbeterd. Hoofd-halskanker wordt veroorzaakt door roken en overmatig gebuik van alcohol en tevens door infectie met humane papillomavirussen (hpv). Daarnaast komt hoofd-halskanker heel frequent voor bij patiënten met de erfelijke ziekte Fanconi anemie.

‘De lopers moeten van binnen naar buiten, trappen op en trappen af. Korte gangen en rare bochten. Ook komen ze bijvoorbeeld in de kelders van VUmc en allerlei andere plekken waar je normaal niet komt. Iedereen vindt dat heel leuk.’ Edith Krab, woordvoerder, over de gebouwenloop die voor de 9e keer plaatsvond. rtv Noord Holland, 23 oktober.

‘Pluk de dag’ VUmc en het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis bundelen hun krachten in de strijd tegen lange wachtlijsten. Op 26 oktober voerde oncologisch chirurg Lisette te Velde, samen met Jeroen Meijerink (VUmc) en Vic Verwaal (AvL), de eerste HIPEC-operatie in VUmc uit. n Ursula Wopereis

Voldoening “Mijn vader was medisch specialist en zei altijd: jullie mogen worden wat je wilt, als het maar dokter is. Mijn liefde voor de chirurgie bloeide pas op tijdens mijn coschappen. Ik heb bewust gekozen voor de superspecialisatie tot oncologisch chirurg. Ik wil alles op het hoogste niveau doen, zowel in mijn werk als privé. Mijn man en ik zijn bijna 25 jaar samen en vinden het allebei belangrijk dat je elke dag doet waar je voldoening van krijgt. Daarin doen we nauwelijks concessies. We plukken de dag, want je weet nooit wat morgen brengt. We hebben geen

Lisette te Velde (Leiden, 1970), studeerde biologie en geneeskunde aan de VU/VUmc en specialiseerde zich in het UMC Utrecht tot chirurg, differentiatie gastroenterologie-oncologie. In 2003 promoveerde ze op het onderzoek naar chirurgie en (anti-) angiogenese. Te Velde deed de vervolgopleiding tot oncologisch chirurg in het AvL en het AMC. Sinds januari 2010 werkt ze als oncologisch chirurg in VUmc.

in het cca en ben werkplekmanager van de afdeling kort verblijf. Per dag komen er veel verschillende aspecten langs, er is ruimte voor flexibiliteit en ik krijg de mogelijk om mezelf verder te ontwikkelen. Dat maakt dit werk voor mij heel aantrekkelijk.”

kinderen. Nooit spijt van gehad. Onze passie is paarden, waaronder de opfok van dressuurpaarden. Ook daarin gaan we voor het beste.”

Oncologische chirurgie “Het mooie van dit vak is dat je mensen kunt begeleiden in een periode dat ze het heel hard nodig hebben. Het contact is vaak heel intens. Ik vind het een ongelooflijk waardevolle en eervolle taak dat je patiënten en hun familie kunt bijstaan en houvast kunt bieden, ook als je een patiënt onverhoopt niet kunt genezen. Toen bekend werd dat professor Bonjer naar VUmc zou komen heb ik contact met hem gezocht en gesolliciteerd. Hij gaat ook voor het beste, dat sprak me aan. Ik werk aan de verfijning van de mammazorg en de bijbehorende zorgpaden, lever een bijdrage aan de projectgroep sneldiagnostiek en het wetenschappelijk onderzoek

Onrust in de zorg “De komende jaren verandert er veel binnen de zorg. De oncologische zorg kan nog meer aan kwaliteit winnen door concentratie en nauwere samenwerking in multidisciplinaire teams. Zorgverzekeraar cz zaaide onlangs onrust door het vertrouwen in een aantal ziekenhuizen op te zeggen op basis van het aantal borstkankeroperaties. Een operatie en de kwantiteit hiervan zijn slechts een onderdeel van het zorgproces. Wat wel van essentieel belang is, is dat het team multidisciplinair is en goed op elkaar is ingespeeld. ”

HIPEC “Het AvL heeft een wachtlijst voor darmkankerpatiënten met uitzaaiingen in het buikvlies, maar onvoldoende capaciteit om deze patiënten te opereren. Op 26 oktober zijn we ook in VUmc gestart met de hipec, een gecombineerde behandeling van chirurgie en het spoelen van de buikholte met cytostatica. Het AvL ziet de patiënten in de work-up, wij opereren de patiënten, waarna ze voor de follow-up weer terugkeren naar het AvL. Deze samenwerking vergroot de kansen op overleving voor deze patiënten aanzienlijk en brengt tegelijkertijd de oncologische zorg in Amsterdam op een hoger niveau. Ik denk dat dergelijke samenwerkingsrelaties op regionaal, landelijk en misschien zelfs internationaal niveau de toekomst hebben.”

Ultragenda operationeel

In een oogwenk 1600 agenda’s inzien n Nathalie Driessen Ultragenda, het in België ontworpen afsprakensysteem wat de afsprakenagenda’s van alle poliklinieken bijhoudt, is nu geïmplementeerd en helemaal operationeel. “Het oude afsprakensysteem heeft hier zo’n vijfentwintig jaar gedraaid”, vertelt Dammes van der Weijden, senior zorgadministrateur, aandachtsgebied poliklinieken en functioneel beheerder van Ultragenda. “Het was een ouderwets systeem, een grote puzzel waarbij je allerlei codes uit je hoofd moest leren of op een lijstje naast je computer moest houden. Het huidige afsprakensysteem Ultragenda is veel effectiever: een Windows geörienteerd systeem met datumnavigator en allerlei klikmogelijkheden. Hierdoor ligt informatie binnen handbereik.”

Voordelen Ultragenda “In januari 2009 zijn we begonnen met het implementeren van Ultragenda en het converteren van het oude systeem naar het nieuwe bij

ongeveer twintig poliklinieken. Sinds eind september hebben we de laatste polikliniek omgezet. We hebben nu 1600 agenda’s en ruim 900 gebruikers. Daarmee hebben we zo’n 50 specialismen gefaciliteerd. Al met al zijn we met dit alles zo’n anderhalf jaar bezig geweest.” De voordelen van het nieuwe systeem zijn voor de hand liggend, stelt Van der Weijden. “Het is gebruiksvriendelijker: je kunt multidisciplinaire afspraken maken (dat wil zeggen dat je ook afspraken kunt maken bij andere afdelingen) en je kunt combinatieafspraken maken, waardoor de zorgpaden beter worden ondersteund. Het nieuwe systeem laat zien dat een bepaalde afspraak onderdeel is van een zorgpad, waardoor minder handelingen nodig zijn bij het maken van de afspraken.”

Dank aan ICT afdeling Wie Van der Weijden vooral wil prijzen is het team dat deze enorme klus heeft geklaard. “Met mijn collega Rein Keijser en de mensen van de ict afdeling en poliklinieken hebben

Foto: shutterstock

Foto: mark van den brink

‘De stichting bestrijdt blindheid en slechtziendheid in ontwikkelingslanden. De nadruk ligt daarbij op duurzame oogzorg. Het werk van ECF heeft drie pijlers: we verzorgen oogkampen, opleidingen en de bouw en inrichting van oogklinieken. Onze hulp is gericht op de allerarmsten voor wie medische zorg onbereikbaar of onbetaalbaar is.’ Gabriëlle Janssen, optometrist, over haar werk bij de stichting Eye Care Foundation. FunkyFish.nl, 21 oktober.

we een heel prettige en effectieve samenwerking gehad. We hebben gekozen voor een werkwijze waarbij Rein en ik vooral de agenda’s hebben ingericht. We hebben ons dus niet zozeer gericht op het overdragen van het afdelingsbeheer aan de mensen van de poliklinieken. Zo konden ze

Tracer 22 – 4 novem b er 2 01 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

sneller overgaan, maar dat betekent wel dat we nu nog aandacht moeten besteden aan het overdragen van het afdelingsbeheer.” Met het oog op de toekomst wordt ook gewerkt aan het ‘afspraken maken via internet’. Dit moet tussen nu en een paar jaar zijn gerealiseerd.

‘De meeste hiv-patiënten kunnen net zo goed behandeld worden met één medicijn als met de nu gangbare therapie waarbij drie middelen worden toegediend.’ Arts-onderzoeker Wouter Bierman over zijn promotieonderzoek. Trouw, 25 oktober. ‘Van deze specifieke groep heeft zelfs dubbel zo veel, ruim 30 procent, suïcidale gedachten. Deze personen denken dagelijks drie keer of vaker ‘was ik maar dood’. Wij schrokken werkelijk van de omvang van deze groep. Het probleem is beslist groter dan waarvan wij uitgingen.’ Psycholoog Hein van Hout over cijfers van de Nationale Depressietest, die aantonen dat opvallend veel mensen niet gelukkig zijn en zwaarmoedige gedachten hebben, zelfs over de dood als uitweg. Telegraaf, 25 oktober. ‘In Zwitserland zijn artsen hiermee bezig. Daar gebruiken ze geen LSD, maar MDMA of XTC, omdat dit minder heftig werkt. Ook in Israël zijn er experimenten geweest.’ Onderzoeker Stephen Snelders over het gebruik van psychedelica bij verschillende behandelmethodes bijvoorbeeld bij een posttraumatische stress-stoornis. Wereldomroep, 26 oktober. ‘De kwaliteit van zorg voor terminale patiënten is veelal beter dan de normale zorg in verpleeg- en verzorgingshuizen. Die heeft te lijden onder werkdruk en een onderbezetting. Het is belangrijk dat voor de directe zorg aan het bed dat de verpleegkundige terugkomt. Niet om de verzorgende te vervangen, maar om mee samen te werken. De extra medewerkers die het regeerakkoord belooft, zullen de werkdruk verlichten. Maar het biedt nog geen waarborg voor een betere kwaliteit. Daarvoor is ook nodig dat die extra medewerkers de juiste deskundigheid en houding hebben.’ Anneke Francke, bijzonder hoogleraar verpleging en verzorging, over de kwaliteit van zorg voor terminale patiënten in haar oratie. Artsennet, 26 oktober. ‘Muziek ben ik altijd blijven maken. De dwarsfluit is een heerlijke afleiding. Dat is ook nodig voor de balans tussen werk en privéleven. Tien jaar geleden ben ik overgestapt naar de bestuurskant, na 25 jaar als internist en intensivist gewerkt te hebben. Van die overstap heb ik geen spijt, maar het is wel topsport en dan is het geweldig dat je iets hebt dat je hoofd leeg maakt.’ Jean Savelkoul, lid raad van bestuur, over zijn hobby het bespelen van de dwarsfluit. Skipr, november.

9

Prikbord

Aangeboden: echte honing

Meer dan 200 kilo honing hebben de bijen van de familie Verhoeven dit jaar bij elkaar gebracht. De zomer van 2010 zorgde voor een recordopbrengst. Ayla Verhoeven, verpleegkundige neurologie op zorgeenheid 2B, heeft daarom echte bijenhoning in de aanbieding. Voor 5 euro heb je de keuze tussen Amsterdamse biologische lindehoning en Friese paardenbloemenhoning. “De bijen zijn van mijn ouders, die allebei hobbyimker zijn. Ze hebben bijenkasten staan in hun tuin in Amsterdam-Zuid, in het Amsterdamse Bos, in

Friesland, in Nibbixwoud en een bijenkast bij de Bloedbank aan de Plesmanlaan, vlakbij het Slotervaartziekenhuis, in totaal zo’n dertig kasten. Het begon allemaal een jaar of twintig geleden. We kwamen terug van vakantie en toen we de straat inreden stond daar een imker die een bijenvolk wilde vangen. Mijn vader raakte met hem aan de praat en van het een kwam het ander. Het is wel een tijdrovende hobby. In het seizoen, van maart tot eind oktober, is hij vier tot vijf avonden per week bezig met de verzorging van de bijen. Mijn moe-

der is wat minder fanatiek, maar ook zij besteedt een groot deel van haar vrije tijd hieraan. De hoeveelheid honing verschilt enorm per jaar, maar de oogst van dit jaar is echt heel erg goed. Of ik zelf ook bijen houd? Nee hoor, ik ben allergisch voor bijensteken. Ik kan dus alleen in de buurt van de kasten komen als ik beschermende kleding aan heb. Het bijenras dat mijn ouders houden, de Buckfastbij, is weliswaar een heel zachtaardige soort, maar ik neem geen enkel risico.”

ff prikken

overgebleven. De vroegere grijze en gesloten balie, waar medewerkers van achter een glazen ruit de patiënten een volgnummer gaven, is tegenwoordig een witte, open en goed verlichte balie. De brightsite kleuren zijn in het ontwerp terug te vinden en de patiënten zitten op comfortabele, mooi vormgegeven banken.

“Nog een belangrijk punt van deze verbouwing is dat de wachttijden door de nieuwe logistiek zijn verbeterd”, legt Esther Agami uit. “Na ruim een week ervaring blijkt de nieuwe receptie P op alle fronten aan de verwachtingen te voldoen. De patiënten zijn erg enthousiast en de medewerkers vinden de nieuwe stijl van werken erg prettig.”

Voor deze verbouwing hebben veel mensen zich ingezet. De uiteindelijke leiding was in de handen van de klinisch chemicus Elianne Roelandse. “Dankzij haar was de poli ruim voor de geplande opening klaar en waren alle kinderziektes al bij voorbaat opgelost. De opening van Receptie P was dan ook zeer feestelijk.”

Lorenzo

E

en roze auto? “Ja”, bevestigt Gabriëlle Janssen, “een roze Corsa. Ik was al een tijdje op zoek naar een goede tweedehands auto toen ik deze zag. Een gelukje, want roze is mijn lievelingskleur; dat was al zo toen ik nog kind was. Voor mijn tekeningen pakte ik meestal mijn roze stift, de andere kleuren gebruikte ik alleen als afwisseling. Nu, als volwassene, is mijn smaak wat kleur betreft niets veranderd. Het is een betrouwbare auto, een automaat, en als ik buiten de stad moet zijn, vind ik het fijn om te rijden. Maar voor de dagelijkse rit naar VUmc gebruik ik liever mijn fiets. Die heb ik vier jaar geleden, toen ik hier een baan kreeg, van mijn ouders gekregen. Zij wisten hoe prettig ik het vond om eindelijk weer naar mijn werk te kunnen fietsen. Het is een ritje van 15 minuten, dus precies goed. Wat er zo Amelands aan is? Mijn familie woont op Ameland en elk jaar aan het einde van het toeristenseizoen worden daar huurfietsen verkocht. Het zijn kwalitatief goede Gazelle-fietsen, die heel betaalbaar zijn. Het is dus echt een aanrader voor wie nog een fiets zoekt.”

10

Tracer 22 – 4 n ovem b er 201 0 – O rg an isat ie – O n d e r zo e k – O n d e r w i j s – Pati ë nte n zo rg

Foto: Paul le Clercq

Dit jaar is het precies 75 jaar geleden dat het blad Arts & Auto voor het eerst verscheen. Het tijdschrift was bedoeld om de verkeersveiligheid van artsen te bevorderen, omdat dit de eerste beroepsgroep was die op grote schaal auto’s gebruikte. Voor sommigen bleef de auto niets meer dan een handig transportmiddel, voor anderen groeide het uit tot een passie. Gabriëlle Janssen, optometrist bij oogheelkunde, is heel gelukkig met haar roze Opel Corsa, maar gaat het liefst op haar Amelandse huurfiets naar haar werk.

Wie medewerkers van het klinisch chemisch laboratorium Wat opening prikpoli Wanneer 29 oktober Waar bij de nieuwe balie Waarom erg verouderd Opvallend licht, rust en overzicht

VUmc toe was aan een verbouwing was het wel de prikpoli. Iedereen die op de eerste verdieping over de brug tussen ziekenhuis en poli liep, zag de sombere, donkere hoek waar patiënten op plastic stoeltjes zaten te wachten tot hun bloed kon worden afgenomen. Daar is helemaal niets meer van

Logeerplaatsen “Ik heb diverse reacties gehad van mensen die enkele studenten een logeerplaats boden”, vertelt Marieke de Bruijn, onderzoek slik-studie bij keel-, neus en oorheelkunde. “We hopen dat het orkest instemt met versnippering over de stad. Aanvankelijk was het plan om één grote ruimte voor alle studenten te vinden, maar aangezien dat een dure grap kan worden, is dit misschien een oplossing.”

VUmc-er & Auto

Koffiepauze, een overleg, een afscheids­borrel of een verjaardags­feestje. Er zijn veel momenten om als collega’s ff bij elkaar te komen. Tracer legt ze vast.

“Als er één onderdeel van

Foto: shutterstock

Foto: Paul le Clercq

Het prikbord op intranet biedt medewerkers de mogelijkheid om oproepen te plaatsen. Dagelijks zijn er nieuwe vraag- en aanbodadvertenties te vinden. Sommige berichten zijn wel erg bijzonder.