VRIJESCHOOLPAROOL. Fred Kessels. Eerste jaargang nummer 10

VRIJESCHOOLPAROOL

Fred Kessels

Eerste jaargang nummer 10

VRIJESCHOOLPAROOL

De karakterschets

Het zomerportfolio vertelt een verhaal over ieder kind uit de 7e klas. Want bij elk vak staat in enkele volzinnen beschreven welke ervaring de leraar heeft opgedaan met de leerling in zijn lessen. Wie deze stukken achter elkaar leest, ontdekt iets bijzonders: de houding van het kind wordt door de meeste leraren herkent en als karakteristiek beschreven. Het melancholische kind bijvoorbeeld blijkt meestal aarzelend te beginnen - in elk vak - en niet snel tevreden te zijn over het behaalde resultaat. Op die manier leert de leerling in de loop van de komende jaren zijn eigen sterke en zwakke plekken kennen, herkennen en daardoor hanteren. Daarnaast schrijft de klassenleraar traditiegetrouw een karakterschets voor elke leerling. Rudolf Steiner zegt daarover, op 24 augustus 1924 in Oxford: ‘Aan het einde van het schooljaar reiken we een getuigschrift uit, dat eruit ziet als een kleine biografie.‘ Waarom is het schrijven van een kleine biografie voor elke leerling, jaar in jaar uit, van zo’n groot belang? Het levensverhaal In ons leven vinden veel gebeurtenissen plaats en het is een menselijke behoefte om al die ‘toevalligheden’ in een samenhang te kunnen

zien, in een bezield verband te plaatsen. Aan een levensverhaal geeft de persoon zelf vorm, de eenheid ligt in de kwaliteit van de stem van de verteller. De socioloog Richard Sennet wijst erop dat het in onze tijd steeds moeilijker wordt om een samenhangend levensverhaal te kunnen vertellen. Ons leven lijkt geen plot meer te hebben. Sennet wijst ook een oorzaak aan: in onze samenleving is er steeds minder continuiteit, want in een werkzaam leven wisselen mensen nu gemiddeld 12x van werkgever en tot vier maal moeten er nieuwe competenties worden eigen gemaakt. Het levenspad is zoveel grilliger geworden dan vroeger – en dan spreekt Sennet als onderzoeker over de jaren ’70 van de vorige eeuw. Ons leven lijkt een bestaan te zijn van niets dan scherven en losse eindjes. Hoe vind je dan nog samenhang? Humaan Scholen in deze jaren leiden steeds meer op voor de arbeidsmarkt. Dat zien ze als hun voornaamste taak. Maar zo’n school wordt gedomineerd door starheid, nut en competitie. Alles is gericht op de korte termijn. Dat een leven op school opleidt voor een verder leven… Dat belang is volstrekt buiten zicht geraakt.

-3-

VRIJESCHOOLPAROOL

Rudolf Steiner heeft in 1919 de vrijeschool opgericht om de kinderen een plek te bieden, waar openheid en samenwerking worden bevorderd. Op zo’n plek kan een humaan klimaat ontstaan en een bezield levensverhaal vorm krijgen. De vrijeschool biedt aan het einde van elk schooljaar de leerling een portfolio aan met een kleine biografie, om zo de leerling in de loop van zijn schooltijd zelfkennis te laten opdoen, een zelfbeeld te laten ontwikkelen, waardoor hopelijk het vermogen ontstaat om richting te geven aan een leven met een herkenbare, zinvolle plot. Uit de praktijk Een vrijeschoolleraar van een 7e klas zal zijn kinderen in een karakterschets altijd beschrijven aan de hand van een beeld. Waarom? Wie een oordeel velt, sluit de ontwikkelingsweg af. Een beeld echter biedt ruimte. Het geeftt de leerling een kans. Waar een oordeel een deur dichtslaat en het verleden onherstelbaar afsluit, opent een beeld een raam op een wijd toekomstig perspectief. In een 7e klas die ik in Amsterdam ooit lesgaf, koos ik als thema voor de karakterschetsen voor de bemanning van een VOC-schip. Aan de hand van het leven op zo’n 17e eeuws schip kreeg elk kind zijn plek: van lichtmatroos tot kapitein. Daarbij hielp het enorm om de leer van de temperamenten te gebruiken om de leerling in zijn doen en laten in een rake karakteristiek

te kunnen beschrijven. Een voorbeeld van een meisje met een uitgesproken sanguinisch temperament: Het is een warme avond en de zee is kalm en vlak. De zon zakt langzaam als een rode bol in zee. Aan dek zitten de manschappen naast elkaar onder een groot zeil, dat tegen de hitte op het kampanjedek is gespannen. Het is vandaag een feestdag. Kerstmis in de tropen! Iedereen kijkt nieuwsgierig naar het toneel dat van houten planken is opgetrokken. Een rode fluwelen doek dient als gordijn. Lantaarns worden aangestoken. De spanning stijgt. Wat gaat er gebeuren? De hele dag wordt er al gefluisterd dat er gezongen, gespeeld en gedanst gaat worden! Plots galmt er een luide stem: “Willkommen, Bienvenue, Welcome!” Dan volgt er tromgeroffel… In de ademloze stilte die daarop volgt, springt de ster van de avond het toneel op. Verbaasd staan de medespelers nog in de coulissen en verlegen kijken ze toe. Maar zij springt vurig het podium op en af. Ze zingt, speelt en dans met een tomeloze inzet. Spelenderwijs zwiert zij rond, tekstvast en met plezier improviserend de gehele voorstelling. Zij is het stralende middelpunt temidden van de andere schuchtere spelers: vrolijk, onbezorgd, vitaal en vol overgave in het moment aanwezig.

-4-

VRIJESCHOOLPAROOL

Iedereen geniet. Wat heeft alles bij haar een verrukkelijke lichte toets. De medespelers voegen zich bij haar en volgen haar in haar bewegingen. Met geheven hoofd kijkt ze rond: een glimlach op het gezicht, een schittering in de opengesperde ogen. Gehuld in ieders aandacht, baadt zij in een warme gloed van waardering. Een voorbeeld van een meisje met een uitgesproken melancholisch temperament: In de storm kraakt en steunt het grote voc-schip, ‘De Verwachting’ geheten. De zeilen wapperen en klapperen en dreigen in flarden te scheuren. Vanaf de brug schreeuwt de kapitein zijn bevelen door de gierende wind. Matrozen klimmen angstig de hoge touwen in. Slagregen striemt hun ruggen. De kolkende golven slaan over de reling en spoelen het dek schoon. Iedereen die helpen kan, klimt uit het vooronder naar boven. Maar in de kleine kajuit van de kapitein heerst er rust. In de warme ruimte flakkert vredig een kaars. Het logboek ligt opengeslagen en straks zal de kapitein verslag doen van de storm die het schip dagenlang teisterde. De route naar de Oost is nooit zonder gevaren. Maar de winst van de meegebrachte specerijen zal groot zijn. In de vredige stilte die in de kajuit heerst, poetst het meisje het zilveren bestek. Zie haar daar zitten, ernstig gebogen over haar werk. Van

de grote antieke kast heeft zij voorzichtig de bovenste lade geopend en met een stoffen doek messen en lepels er uit genomen. Zoiets prachtigs heeft zij nog nooit gezien. Voorzichtig legt zij de rijkdom op het zware Oosterse tapijt van de tafel. Haar zachte doek doopt zij in het kleine busje met zilverpoets en met zorgvuldige bewegingen vangt zij haar werk aan. Eerst alle lepels. Het heft en dan langzaam naar de bolling. Zo gaat het goed. Eén voor één neemt zij ze onder handen. Dan doet zij de messen. Eerst het heft en dan het lemmet. Haar bewegingen zijn traag, en gestaag. Langzaam aan, in haar eigen tempo, geheel in haar eigen gedachten verzonken, zo doet zij haar werk. Buiten giert de storm. Zij hoort het niet. Beschut als zij is in haar eigen wereld. Het zware zilverwerk eist al haar aandacht op. Nu komt het fijnste. Het zilver is nog dof, maar glanzend zal zij het opwrijven. Zij poetst en plots vraagt zij zich bezorgd af, of haar vrouwe het wel goed genoeg zal vinden… O, vast niet! Onrustig kijkt zij op. De zandloper wijst aan dat het uur er bijna op zit. Snel begint ze opnieuw. Poetst en wrijft en hervindt al snel haar ritme. Later dan gedacht rondt zij het karwei af. Als haar vrouwe binnentreedt, het haar verward, de wangen rood van de kou, het zoute water in druppels op haar fluwelen japon, kijkt ze verrast naar het schitterende zilverwerk. Het compli-

-5-

VRIJESCHOOLPAROOL

ment dat zij haar meisje maakt, komt recht uit haar hart. Het meisje kijkt verbaasd op. Ze had een afwijzing verwacht en kan het compliment dan ook niet echt geloven. Zo goed was het toch niet gedaan? Maar het is prachtig, dat verzekert haar de vrouwe. Ze ziet het nu zelf en begint stralend te glunderen. Een voorbeeld van een meisje met een uitgesproken cholerisch temperament: De rode vlag wordt op een middag onderaan de vlaggenmast bevestigd, hetgeen betekent dat er recht zal worden gesproken! Het volk op een voc-schip dat naar de Oost voert heeft een losbandige natuur. Met regelmaat wordt er wel een kist van een matroos opengebroken en kleding gestolen, of een vaatje jenever. Wie op heterdaad wordt betrapt, wordt driemaal van de ra in zee gesmeten! Wie dobbelt, moet acht dagen op water en brood. Twistgesprekken over godsdienst zijn verboden. De bijbel zwart wit noemen of de rol van de vrouwen in het Oude Testament ter discussie stellen? Je gage wordt een maand lang ingehouden! Opsluiting, afranseling, kielhalen, van de ra vallen, met teer insmeren, met veren beplakken of de doodstraf uitspreken… Er is één iemand die heerst over al deze regels: de rechter.

Het lijkt een benijdenswaardige positie. Maar de functie zorgt soms ook voor eenzaamheid, temidden van alle anderen. Wie oordeelt, mag niet falen. Waar haal je de zekerheid vandaan? Een rechter kan soms gebukt gaan onder zulke hoog gespannen verwachtingen. Zie, daar verschijnt de rechter aan dek. De manschappen staan klaar in een kring en kijken nieuwsgierig toe. De rechter draagt als teken van haar waardigheid en autoriteit de ‘rechterstok’. Waardig tikt zij daarmee de arrestant tegen het voorhoofd. De matroos valt angstig op zijn knieën. Een symbolische handeling van veel gewicht. Want nu is de arrestant verplicht het oordeel van de rechter op te volgen. Zijn lot ligt nu in de handen van één persoon. Die kent ogenschijnlijk geen twijfel. Het vonnis wordt geveld. De stem van de rechter klinkt vastberaden. De toon is zelfverzekerd. Hierna is iedereen opgelucht, want de orde aan boord is hersteld. Het kanon vuurt een kogel af. De zitting is voorbij. De rode vlag wordt weer tot in de top gehesen. Met opgeheven hoofd en zekere tred verlaat de rechter de zitting. In haar hart nestelt zich de ontluikende zekerheid.

Wie rechter is, moet beschikken over een natuurlijk overwicht en een grote mensenkennis. Het aanzien is groot, elk woord van gewicht. -6-

VRIJESCHOOLPAROOL

Een voorbeeld van een jongen met een uitgesproken flegmatisch temperament: Het Damrak in Amsterdam! Een woud van masten deint deze zomerochtend op het open water. Er is een schitterend uitzicht over het weidse IJ. Kooplieden lopen rond en de bevrachters rollen de vaten wijn de planken van de voc-schepen op. In de menigte loopt een jonge matroos. Hij heeft getekend voor het schip ‘Standvastigheid’. Het wordt zijn eerste reis! Bij de Compagnie heeft hij een transportbrief laten opstellen en voor enkele guldens een scheepskist gekocht. Hij heeft dat keurig genoteerd in zijn scheepssoldijboek. Kleren van de Compagnie heeft hij niet aangeschaft, omdat hij geen geld over de balk wil smijten. Maar wel heeft hij een bont vestje aan en een blauwe jas. Daarmee ziet hij er uit als een trotse ‘Oostindiëvaarder’! Hij heeft toen hij enkele dagen geleden tekende in het Oost-Indië Huis wat handgeld ontvangen en met die rinkelende guldens in zijn broekzak loopt hij nu het Damrak af, waar op de Nieuwendijk een keur aan boekwinkels te vinden is, temidden van kroegen en logementen. De jonge matroos speurt hier naar de nieuwste kaarten en de laatste informatie over het gebied dat hij gaat bereizen. Het is pure nieuwsgierigheid. Een zucht naar kennis drijft hem. Later die dag staat de jonge matroos geduldig te wachten op het dek van de ‘Standvastigheid’, totdat zijn naam van de monsterrol wordt voorgelezen.

Tijdens de lange reis valt de matroos op door zijn trouwe inzet. Een stille en harde werker, die niet rust voordat het goed is. Deze jongen is gelijkmatig en gelijkmoedig als het stil stromende water. De kapitein merkt hem op, als er samen gewerkt moet worden aan de tuigage. Want er zijn karweien die je niet alleen kunt opknappen: zeilen uitzetten en innemen, stengen neerlaten en opzetten. Daar zijn vele handen voor nodig. Het is de matroos die er onbewust zorg voor draagt, dat het werk altijd soepel verloopt. Hij houdt afstand tot zijn omgeving, oordeelt daarom nooit overhaast en houdt iedereen te vriend. De jongen is bescheiden, maar in hem sluimert een belofte. Kostbaar als het verborgen komende: een binnenland dat nog ontdekt gaat worden.

Schrijven Het schrijven zulke biografische karakterschetsen vraagt om tijd en bezinning. Het vraagt om een timmermansoog en een wichelroede. Daarmee bedoel ik te zeggen, dat het aan de ene kant vakwerk is, dat je ambachtelijk aanpakt en aan de andere kant vraagt het om het richten van de blik naar binnen, om in stilte telkens opnieuw het kind in herinnering te roepen, waardoor er een beeld naar boven komt. Voor de huidige 7e klas kwam ik in de Carnavalsvakantie op het idee om als thema het dier te nemen. Dat ligt nogal voor de hand: de 7e klas met kinderen die in de puberteit schieten is vaak net een dierentuin… Langzaam in de loop van die vakantiedagen kwamen er voor de meeste

-7-

VRIJESCHOOLPAROOL

kinderen spontaan beelden naar boven: echt een kameel, sprekend een vlinder! In de meivakantie ben ik aan het schrijven gegaan. Daarna heb ik het een aantal weken laten rusten, om tenslotte alles te herschrijven. Van het schrijven is dat wel het fijnste moment: op zoek naar het juiste woord, op zoek naar de enig juiste en zuivere toon, op zoek naar het ritme dat gelijke tred houdt met het temperament dat je beschrijft. Vraag Rudolf Steiner heeft het in de hierboven geciteerde voordracht over de getuigschriften ook over het uiten van ‘scherpe kritiek’. Dat lijkt me voor deze leeftijd niet gewenst. In plaats daarvan eindigt elke schets met een vraag die, gebaseerd op het beschreven verleden van de 7e klas, naar de toekomst wijst: hoe ga je verder in de 8e klas – aangescherpt natuurlijk per leerling. Op de laatste dag voor de zomervakantie, donderdag 10 juli, zitten de kinderen in een kring en lees ik voor elke leerling de karakterschets voor. Dan vergt van de leerlingen een hoge concentratie (31 levensverhalen met de lengte van een A4-tje), maar er heerst op zo’n ochtend altijd een diepe stilte. De belangstelling naar het eigen biografisch verhaal en dat van de ander, is groot. De huidige (levens) verhalen zijn geschreven op de groei. Hetgeen betekent dat niet alles uit de tekst direct door elke leerling zal worden begrepen. Daarvoor is de diepgang zo nu en dan wellicht nog te groot. Maar dat is geen probleem!

De kinderen ontwikkelen zich in de loop van de komende jaren en de tekst groeit met ze mee en bij herlezing zal het zelfinzicht groeien. Vervolg Na de zomervakantie gaan we dan wekelijks in de kring zitten, tijdens het klassenuur, en leest een leerling zijn karakterschets voor en raken de leerlingen met elkaar in gesprek. De klassenleraar stelt de vragen, eerst aan de bewuste leerling zelf: wat herken je uit de karakterschets, wat zijn je kwaliteiten, waar kun je nog aan werken, hoe kun je daarbij worden geholpen. Het zijn de klasgenoten die het gesprek met elkaar voeren. De klassenleraar zorgt nu (na de inbreng van de karakterschets) alleen nog voor een ordelijk verloop in een positieve stemming. Maar de leerlingen doen het werk met elkaar. Een ritueel dat zich zal herhalen in de 9e, 10e en 11e klas. In de 12e klas schrijven de leerlingen tenslotte een karakterschets voor elkaar! Marcel Seelen

-8-

VRIJESCHOOLPAROOL

COLUMN De ouderenquête Nu het eerste jaar vrijeschoolonderwijs op Broekhin ten einde loopt, werd het hoog tijd voor een evaluatie onder de ouders. Ze werden eind mei benaderd met het verzoek een korte vragenlijst in te vullen. De respons was verrassend positief, namelijk hoger dan 80%.

van de vrijeschool. De inhoud was boeiend geweest en had meer inzicht gegeven in wat er in de klas gebeurt en in de ontwikkeling van kinderen op deze leeftijd. Ook werd een aantal keer vermeld dat het een prettige manier was geweest om andere ouders te leren kennen.

Op de vraag of het afgelopen jaar vertrouwen had gegeven in het vrijeschoolonderwijs, reageerde geen enkele ouder negatief. Een aantal ouders liet weten dat hun kinderen in korte tijd in sociaal en emotioneel opzicht enorm gegroeid waren en dit was het vertrouwen in de vrijeschool ten goede gekomen. Unaniem liet iedereen weten dat hun kind zich thuisvoelt in de groep. De respondenten benadrukten het saamhorigheidsgevoel en het gevoel van veiligheid. Een aantal incidenten met betrekking tot pesten zou goed zijn aangepakt. Iemand schreef dat als er iets speelt, de kinderen zich vrij genoeg voelen dit aan de leraar te melden.

Lof was er voor de klassenleraar en de klassenouders die hem ondersteunen: “Marcel is een geweldige, inspirerende en bevlogen klassenleraar, waarbij je merkt dat hij met hart en ziel voor zijn klas gaat.” Het ouderbezoek werd ook als prettig ervaren omdat het de drempel om elkaar te benaderen verlaagt. Op één ondervraagde na waren alle ouders overtuigd dat de keuze voor de vrije school juist was geweest. Eén ouder lichtte dit als volgt toe: “Onze dochter had in het reguliere onderwijs niet de extra sociale component en interactie met de medeleerlingen meegekregen.”

Positief waren de ouders verder over de voordrachten met betrekking tot de achtergronden

- 10 -

VRIJESCHOOLPAROOL

De vrijeschool kon zich volgens de ouders nog wel verbeteren door minder lessen uit te laten vallen en een aantal respondenten verzochten tien-minutengesprekken met docenten te organiseren. Een volledige verslag van dit onderzoek staat in dit Parool. Wat mij opviel bij het schrijven van dit verslag was de enorme betrokkenheid van de ouders en het grote vertrouwen dat ze stellen in de klassenleraar en het vrijeschoolonderwijs.

Ik was positief verrast de talloze voorbeelden te lezen over hoe hecht de groep dit jaar geworden is en dat problemen door de hele klas samen opgelost worden, waarbij ieder kind in zijn waarde wordt gelaten. Maar het meest bijzonder vond ik dat de ouders unaniem schreven dat hun kinderen zich op de vrijeschool helemaal thuisvoelen: een groter compliment konden Marcel en de andere docenten niet krijgen! Christel Jeurissen beleidsmedewerker kwaliteitszorg juni 2014

- 11 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Verslag enquête ouders vrijeschool Auteur: Christel Jeurissen

Inleiding Het eerste jaar vrijeschool onderwijs op BC Broekhin loopt bijna ten einde: hoog tijd voor een korte terugblik! Wij waren benieuwd hoe de ouders dit jaar ervaren hebben en welke voorstellen zij ter verbetering hebben. In dit verslag staan de antwoorden van de ouders op de vragenlijst die wij hun onlangs voorlegden. Het is onze bedoeling dit onderzoek ieder jaar onder ouders van leerlingen uit de zevende klas te herhalen.

Een laatste ouder schreef: “Als ik kijk naar de periodeschriften van mijn kind, dan zie ik dat de stof die al verhalend aangeboden wordt, zijn weg naar binnen vindt en verstaan wordt. Het feit dat er geen tot weinig toetsen gegeven worden, geeft rust in het hoofd en lijf van een puber, zodat alles op een natuurlijke wijze tot zich genomen kan worden.” Ook liet een aantal respondenten weten dat hun kinderen in korte tijd in sociaal en emotioneel opzicht enorm gegroeid waren, wat het vertrouwen in de vrijeschool ten goede was gekomen.

Vertrouwen De eerste vraag van de enquête luidde of het afgelopen jaar vertrouwen had gegeven in het vrijeschool onderwijs. Op één na schreven alle ouders dat dit inderdaad het geval was. De vader die niet volmondig “ja” antwoordde, schreef dat de vraag moeilijk te beantwoorden was. Zijn zoon had het weliswaar naar zijn zin, maar als ouder vroeg hij zich af of hij met het vele vrij en weinig huiswerk wel genoeg stof aangeboden kreeg. Een andere ouder schreef dat het vrijeschool onderwijs een heel goed systeem is om te leren als je er als leerling klaar voor bent, omdat er veel zelfstandigheid en eigen inzet wordt verwacht. Hij schreef wel dat hij geen gevoel kreeg bij wat de leerlingen wel en niet geleerd hebben: “Een boek als naslagwerk wat je gedaan hebt, werkt, voor mij in ieder geval, veel fijner. Ik zie ook niet het verschil tussen een hele berg stencils mee naar huis krijgen om te leren of een boek waar vergelijkbare informatie in staat.” Ook vroeg een ouder zich af of de kinderen op het examenniveau komen in vergelijking met het reguliere onderwijs.

Thuisvoelen Unaniem liet iedereen weten dat hun kind zich thuisvoelde in de klas. Een aantal keer werd het saamhorigheidsgevoel en een gevoel van veiligheid benadrukt: “Problemen worden met de hele groep samen opgelost. Niemand wordt veroordeeld, noch beoordeeld. Ieder kind mag zichzelf zijn, met een eigen mening. Dat maakt de klas sterk, door er voor elkaar te zijn.” Een andere ouder schreef: ”Ik heb gemerkt dat mijn dochter steeds zelfstandiger wordt, doordat ze zelf ook steeds meer initiatief neemt als haar wat dwars zit. Dit kan alleen als er veiligheid is in de groep.” Ook de rol van Marcel werd benadrukt: “Hij laat zien dat ieder kind zichzelf kan zijn met een eigen mening, zonder daar meteen over te oordelen.” En een ander schreef: ”Marcel is een geweldige, inspirerende en bevlogen klassenleraar, waarbij je merkt dat hij met hart en ziel voor zijn klas gaat.” En weer een ander lichtte toe: “De klassenleraar staat echt te midden van de leerlingen: hij doet wat hij zegt en zegt wat hij doet. Dat is voor onze zoon heel belangrijk.

- 12 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Het geeft hem een veilig gevoel en een gevoel van echtheid.” Bovenstaand werd nog eens bevestigd door de antwoorden die volgden op de volgende vraag: “Heeft je kind het afgelopen schooljaar de aandacht van de klassenleraar gekregen die het nodig heeft?” Geen enkele ondervraagde was hierover ontevreden. Wel schreef één ouder dat zijn/haar dochter de behoefte had om meer uitdaging in de lesstof aangeboden te krijgen. Iemand anders voegde toe dat Marcel’s teksten in de getuigschriften getuigen van een bijzondere betrokkenheid. Pesten Geen van de ondervraagden is van mening dat pesten niet adequaat wordt aangepakt. Wel schreef een aantal ouders dat ze hier geen goed zicht op heeft. Andere ouders lieten weten dat een aantal incidenten met betrekking tot pesten goed is opgepakt. Er was in alle veiligheid open over gesproken. Iemand schreef dat het een voordeel van een kleine groep zoals deze is, waar meer sociale controle heerst. Ook schreef iemand dat als er iets speelt, de kinderen zich vrij genoeg voelen om dit aan de leraar te melden. Eén ouder uitte wel bezorgdheid over cyberpesten: ”Dit blijft een vrijetijdsprobleem en de vraag is in hoeverre school zich hiermee wil/ moet bemoeien. Het is moeilijk te controleren, maar er is wel een verband met pestgedrag op school.” Informatie over periodeonderwijs Eén op de drie ouders is van mening dat ze uitgebreider over het periodeonderwijs geïnformeerd mag worden. Een aantal kinderen vertelt hier thuis namelijk niet veel over. Eén respondent schreef dat het prettig zou zijn als op een

algemene ouderavond al verteld werd welke periode op welk tijdstip wordt gegeven. Een ander liet weten dat Marcel weliswaar in de portfolio’s achteraf beschrijft wat er behandeld is, maar dat dit ook fijn zou zijn als dit ook gebeurt bij de periodes die hij niet geeft. Een laatste ouder schreef dat er meer terugkoppeling naar de ouders mag zijn over de stand van ontwikkeling van hun kind. Uitdaging Twee derde van de respondenten is van mening dat hun kind voldoende uitgedaagd wordt door de lesstof en de manier waarop de lessen worden gegeven. De anderen lieten weten dat dit van het vak en de docent afhankelijk is, dat zij geen concreet antwoord konden geven of ze lieten weten dat voor hun kind juist wel meer uitdaging op zijn plaats zou zijn. Lesuitval De meerderheid van de ondervraagden is van mening dat lesuitval het afgelopen jaar beperkt gebleven is. Een aantal ouders stelde voor om de uren die wegvallen wel zinvol in te vullen, bijvoorbeeld door leerlingen een doorlopende opdracht te geven, waar ze aan kunnen werken bij het onverwacht uitvallen van een les. Ze zouden hier dan thuis aan kunnen werken, of op school onder begeleiding van een andere docent of een stagiaire. Vijf ondervraagden hebben wel moeite gehad met de lesuitval. Volgens hen zijn er wekelijks lessen uitgevallen en zijn er dagen geweest waarop de leerlingen onverwacht niet naar school hoefden. Ook waren een aantal ouders verbaasd in het Vrijeschoolparool te lezen dat er na 30 juni geen lessen meer gegeven worden.

- 13 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Voordrachten en cursus Het afgelopen jaar zijn er drie voordrachten over de achtergronden van de vrijeschool en een cursus over de puberteit georganiseerd. Op een enkele ouder na liet iedereen weten dat dit in een behoefte voorziet. De inhoud was boeiend geweest en het zou meer inzicht hebben geven in wat er gebeurt in de klas en in de ontwikkeling van kinderen op deze leeftijd. Ook werd een aantal keer vermeld dat het een prettige manier was om andere ouders te leren kennen. Ouders die niet alle keren aanwezig hadden kunnen zijn, schreven dat het voor hen op een ongelukkig tijdstip was gepland (“rond etenstijd is het niet altijd handig om het gezin te verlaten”). Eén vader vroeg om een aparte avond alleen met andere vaders te praten over pedagogiek, omdat de ervaring leert dat mannen vaak anders naar hun kinderen en naar onderwijs kijken dan moeders. Schriftelijk verslag De meeste ouders vinden het prettig om een schriftelijk verslag te ontvangen. Eén ouder schreef: ”Leerlingen zijn niet hun cijfer. Hun persoonlijke ontwikkeling is veel te belangrijk om in cijfers te vatten.” De verslagen zijn duidelijk en herkenbaar voor de ouders. Een andere ouder schreef: ”Het verslag nodigt de leerkracht uit om op een andere en meer bewuste manier naar de kinderen te kijken, wat ongetwijfeld ook een intensere manier van omgaan met elkaar voortbrengt en dit kan ik alleen maar toejuichen. Ieder kind/mens wil en is het waard om gezien te worden! In de laatste leerjaren kan ik mij voorstellen dat het voor de kinderen waardevol is om concreter te zien waar ze staan op weg naar de eindstreep.” Weer een andere ouder, die schreef zelf te zijn opgegroeid in een systeem van ‘weten is meten’, vond het lastig om los te

laten dat er geen rapport met cijfers verstrekt werd. Een aantal ouders wezen ook op het feit dat voor alle vakken behalve het periodeonderwijs, er een lijst verstrekt wordt met ‘goed-voldoende-onvoldoende’ beoordelingen, dat echter vergelijkbaar is met een cijferrapport. Kritiek was er op het feit dat kinderen vaak lang op de verslagen moeten wachten. Ook schreef iemand dat hij/zij, door het gebrek aan toetsuitslagen, een beetje in het ongewis blijft hoe het kind zich ontwikkelt, of alle vakken op school goed gaan. Een laatste ouder had graag meer informatie over hoe zijn/haar kind zich ontwikkelt ten opzichte van andere kinderen. Communicatie klassenleraar Unaniem was iedereen tevreden over de communicatie van de klassenleraar. Eén iemand schreef ook dat er alle lof was voor de klassenouders die de klassenleraar ondersteunen. Het ouderbezoek was voor sommigen nieuw, maar iemand schreef dat dit als zeer prettig ervaren was, omdat je elkaar beter leert kennen en het de drempel om elkaar te benaderen verlaagt. Tien-minutengesprekken Dertien ouders lieten weten behoefte te hebben aan tien-minutengesprekken met docenten. Eén ouder schreef dat dit hem/haar meer gevoel zou geven hoe het gaat. Zeven ouders waren van mening dat het wat hen betreft niet nodig was, zes ouders schreven dat als zij een gesprek met een leerkracht wensen, zij zelf aan de bel zullen trekken.

- 14 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Buitenschoolse activiteiten Unaniem was iedereen positief over de buitenschoolse activiteiten die dit jaar georganiseerd waren. Deze activiteiten dragen er volgens enkele respondenten aan bij dat de verbondenheid tussen de groep onderling beter wordt. Omdat ook veel ouders betrokken zijn, is er onder hen ook een groot saamhorigheidsgevoel. Een aantal ouders was van mening dat de adventsmarkt te veel in het teken van geld inzamelen had gestaan. Eén van hen schreef: ”Na een dag geld uitgeven aan eten, drank en activiteiten vond ik het een beetje over de top om nog een veiling te doen van spullen die niet echt nodig waren.” Juiste keuze? Op één ondervraagde na waren alle ouders overtuigd dat de keuze voor de vrijeschool juist is geweest. De ouder die nog twijfelde, schreef: “Ik ben er nog niet helemaal uit, maar mijn indruk is zeker niet negatief.” Een andere ouder lichtte het antwoord als volgt toe: “Onze dochter had in het reguliere onderwijs niet de extra sociale component en interactie met de medeleerlingen had meegekregen. Daarnaast is de 'aparte' manier van lesgeven ook een mooie nieuwe ervaring die bij onze dochter dadelijk ook nieuwe inzichten schept.” Een laatste ouder vroeg zich wel af of ieder kind rijp genoeg is om de eigen verantwoordelijkheid, die bij het vrije school onderwijs hoort, te pakken. “Met name de reguliere vakken (talen, wiskunde) vereisen volgens mij als extra een boek of dictaat waarin zaken opgezocht, dan wel teruggezocht, kunnen worden.”

Voorstellen verbetering Een aantal ouders vroeg, zoals al eerder vermeld, om minder lesuitval en om tien minuten gesprekken met docenten. Eén ondervraagde schreef dat in verband met de reistijd een lesdag tot 15.10 uur echt lang genoeg was. Ook werd de wens geuit om een aantal keer per jaar met ouders op school samen te komen om ervaringen uit te wisselen. Een andere respondent vroeg om een oudercursus in de avonduren te kunnen volgen en om meer betrokken te worden om bij activiteiten te helpen. Ook schreef één ouder dat het fijn zou zijn als de vrijeschool de hele zes jaar af mag maken zonder dat kinderen over een tijd het reguliere onderwijs instromen. Voor de kinderen zelf zou dit moeilijk zijn, omdat ze een andere mentaliteit hebben. Verder werd verzocht om een jaarkalender te verstrekken met belangrijke data zoals de planning van activiteiten, ouderavonden, het meekrijgen van de portfolio en meer. Als laatste schreef een ouder dat het van belang was om nog een andere docent uit het antroposofische/vrijeschool onderwijs aan te trekken. Deze zou de vormkracht van de school ondersteunen. Het deed deze ouder deugd dat ook de kindbesprekingen ingevoerd waren en dat een vast antroposofisch arts nu aan de school verbonden is. Hij/zij zou het geweldig vinden als euritmie ook een plekje binnen de school zou krijgen. Christel Jeurissen

- 15 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Enkele opmerkingen over de enquete * De lesuitval is in het afgelopen schooljaar zeer beperkt geweest. De klassenleraar ving elk uur op waarbij een leraar vanwege ziekte moest verzuimen. Hiervan is niets bijgehouden, maar degene die de lesuitval op BC Broekhin dagelijks regelt - Arsha Henckens - antwoordt op de vraag hoe zij kijkt naar de lesuitval van de 7e klas in het afgelopen schooljaar: ‘absoluut niet noemenswaardig’. * Om ouders samen te laten komen wordt in augustus - in het nieuwe schooljaar - een contactoudergroep opgericht. Per klas worden er twee, drie contactouders gekozen die driemaal per jaar bij elkaar komen. Op: 2 oktober, 5 februari, 21 mei.

* Er komt met ingang van het nieuwe schooljaar een Jaaragenda (die staat te lezen in dit nummer) met een wekelijks overzicht van alle activiteiten. * Ouders gaven aan behoefte te hebben aan 10-minutengesprekken met de verschillende leraren. Die gesprekken zijn in het komende schooljaar twee maal gepland. Voor de avonden: zie de jaaragenda * Een vrijeschoolleerkracht uit Amsterdam, Julian Nelissen, komt ons team versterken. Er kort interview met hem staat in dit nummer.

Zij kunnen op die avonden verschillende zaken organiseren: ouders van alle klassen uitnodigen en Marcel Seelen informatie laten geven over de vragen die er leven, er kunnen studie avonden worden georganiseerd - enzovoorts. Dat is aan de ouders. Op de eerste avond van 2 oktober zal Marcel Seelen daarbij aanwezig zijn en kan in gezamenlijk overleg een planning worden gemaakt.

- 16 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Julian Nelissen door Heidi Reer

Op de foto ziet u de nieuwe klassenleraar van de vrijeschool. Zijn naam is Julian Nelissen. Julian is vierentwintig jaar, komt oorspronkelijk uit Kanne (bij Maastricht) en is de trotse bezitter van een oudhollands zeilschip, een Groninger Boltjalk, waarvoor hij een ligplaats heeft gevonden in Wessem.

- 17 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Als kind voelde hij zich niet helemaal op z’n plek op de gewone basisschool. Zijn ouders gingen op zoek naar een ander type school en kozen voor de bovenbouw van de vrijeschool in Maastricht. Het was snel duidelijk dat hij daar in zijn element was en al gauw wilde Julian niets liever dan kinderen les geven op een vrijeschool. In eerste instantie wilde hij graag docent drama worden, maar om arbeidsmarkt gerelateerde redenen koos hij voor de tweedegraads lerarenopleiding Frans en Aardrijkskunde in Utrecht. Voor Aardrijkskunde haalt hij binnenkort zijn eerstegraads bevoegdheid. Als aanvulling, en om zijn droom als docent drama binnen het vrijeschoolonderwijs te kunnen verwezenlijken, deed hij auditie en werd hij aangenomen bij de Kleinkunstacademie. Het waren mooie jaren en hij genoot van alle optredens maar het was nooit zijn ambitie om iets op het toneel te gaan doen. Met ook dit diploma op zak solliciteerde hij bij alle vrijescholen in Nederland en werd hij aangenomen in Amsterdam.

Hij is benieuwd naar het docententeam dat les geeft aan de vrijeschool en hij verheugt zich er op om samen aan de slag te gaan. Het huidige docententeam geeft ook les in de reguliere tak van BC Broekhin. De vrijeschoolonderwijsformule is voor sommigen nog onbekend gebied. Waar hier en daar nog wat onzekerheid is, hoopt hij mensen te kunnen inspireren en overtuigen. Hij staat open voor alle ideeën en wensen of suggesties en nodigt en passant geïnteresseerde collega’s uit om zijn lessen te bezoeken. Welkom Julian!

Natuurlijk vindt hij het leuk om naar Limburg terug te keren maar de keerzijde is dat zijn vriendin nog in Utrecht studeert. Op BC Broekhin wacht hem echter een grote uitdaging. Dat was de belangrijkste reden om deze baan als nieuwe klassedocent te accepteren. Hoewel hij ook in het reguliere onderwijs gewerkt heeft hoort hij als docent thuis in de vrijeschool. Hij verheugt zich op de zoektocht waarin hij samen met collega’s gaat onderzoeken wat een klas of een leerling nodig heeft om zich optimaal te kunnen ontplooien. De weg ligt er al, maar hij moet nog geasfalteerd worden en dat vindt hij leuk.

- 18 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Het afgelopen schooljaar van de 7e klas Een impressie door enkele leerlingen

Ik vond Marcel dit schooljaar als een fruitboom die elke keer als het nodig is zijn vruchten laat vallen zodat je ze kan opeten. Luuk Dit jaar was een geweldig jaar zo geweldig had ik het niet in al mijn anderen school jaren. Ik heb zo veel dingen geleerd dat ik het bijna niet kan onthouden. De sfeer is gezellig in het begin van het jaar maar ook aan het eind. Als ik eerlijk ben wil ik niet meer weg ik heb gewoon geen zin in de vakantie. Er zijn ook veel gevoelens waar mee ik te maken heb gehad zoals blijdschap, gezelligheid, woede, verdrietig, warm, eenzaamheid, en gelukkig zijn. Valerie ’Als dadelijk het alarm afgaat, blijf dan rustig zitten want het is een oefening .’zei Marcel tegen ons. toen het alarm afging schoot Marcel zo de lucht in, het boek viel op de grond en Marcel greep gelijk naar zijn hart en de hele klas was aan het lachen! Wat een domme meester. Maar we kunnen ook heel serieus zijn zoals in de kring gesprekken, bijvoorbeeld over ruzies of als iemand zich buitengesloten voelt dan word er samen met de klas een oplossing gezocht en uitgepraat, zodat iedereen met plezier naar school gaat. maar soms hebben we ook gesprekken over hoe het in de vak lessen gaat of over de periodes die door iemand anders als Marcel worden gegeven. De leukste periode daarvan vond ik filosofie, dat was een periode waarbij je veel moest nadenken en dingen anders ging zien. Britt

Toen Cas aan Marcel de strijd verklaarde en vervolgens boven op hem sprong vond ik zeker een hoogste punt! De hele klas kwam om ze heen staan alsof het een arena was, terwijl Cas tevergeefs Marcel probeerde te vloeren! Toen Cas dreigde te verliezen kwam Luuk hem te hulp en wonnen ze alsnog waarop de klas luid joelend de 2 gladiatoren tegenmoed renden. Zulke hoogtepunten waren er nog veel vaker dit jaar, bijvoorbeeld de open dag die we helemaal zelf georganiseerd hebben! Door meer dan 5 keer samen in de kring te gaan zitten hebben we het uiteindelijk voorelkaar te gekregen om van allerhande activiteiten voor kinderen en ouders te regelen. Hiermee hebben we 55 leerlingen voor de nieuwe vrije school Roermond gescoord! Behalve dit was het ook leuk om met z’n allen dit te doen, als dat je lukt ben je pas een echte klas! Omdat wij het voor elkaar gekregen hadden om die 55 leerlingen op onze school te krijgen nam Marcel ons mee naar de roerdomp om een dagje te gaan zwemmen ter beloning van deze prestatie, dit werd ook een hoogte punt. Noah

- 20 -

VRIJESCHOOLPAROOL

We hebben tussendoor natuurlijk ook les gehad, we hebben geleerd hoe je hoeken kan meten om perspectief te tekenen, we hebben Columbus en andere ontdekking reizigers behandelt. Maar we hebben ook filosofie behandelt, waarbij we het over de bramenplukker hebben gehad maar ook over een ongelukkige vogel. Op school heb ik ook veel nieuwe vrienden gemaakt waaronder Nils die voor mij schreef “Djowie is als de Nijl, het is vervelend dat hij steeds overstroomt maar de grond word er wel erg vruchtbaar van.” Ik heb ook vriendschap gesloten met Cas, Noah en Carlo. Maar we hebben ook houtbewerken en tekenen gehad, bij tekenen hebben we onderranden eilanden gemaakt en bij houtbewerken hebben we bijvoorbeeld een briefopener gemaakt. Djowie

Ik lig heel stil, zo stil, ik moet me niet verroeren, ik lig stil heel stil met mijn ogen dicht en toch hoor ik Britt langs me zitten… ik hoor haar lachen maar ik moet stil blijven liggen, zo stil. Ik moet eigenlijk heel hard lachen maar ik moet stil blijven liggen. Dan hoor ik lichte voetstappen van Marcel op me afkomen ik kan wel krijsen van het lachen maar ik moet stil blijven liggen. Ik hoor hem rustig zeggen „Britt ga eens even aan de kant”. Britt schuift langzaam op. Ik hoor Marcel’s knieën op de stoep neer ploffen. Ik dacht bij mezelf „ik moet nu actie ondernemen anders geeft hij mij nog mond op mond beademing” dus ik spring zo snel mogelijk op. Marcel schrok, ik zag zijn ogen groot worden en hij greep naar zijn hart… Ik had helemaal de slappe lach en de hele dag was Marcel nog half in sjok. Van te voren hadden Bodina, Britt en ik deze 1 april grap verzonnen we hadden ontzettend vee lol. Danique

- 21 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Jaaragenda Vrije School 2014-2015 21 augustus Bijeenkomst klassenleraren 7e en 8e klas 22 augustus Opmaat (10.00-12.00 uur, voordracht door Mark Mastenbroek) 25 augustus schoolopening (7a, 7b, 8e) 26 augustus introdag (7a, 7B, 8e) 27 augustus begin van de lessen, 8.30 uur 28 augustus Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 29 augustus Vrijeschoolparool verschijnt 4 september Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 11 september Voordracht Marcel Seelen 11 september Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 16 september Ouderavond (7a, 7b, 8e – gezamenlijk begin, daarna per klas uit elkaar) 18 september Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

23 september werkplaats pedagogiek Beginners (1) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur) 25 september Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 26 september Vrijeschoolparool verschijnt 29 september Michaël (na 10.10 uur vervallen de les, buitenschoolse activiteiten) 30 september werkplaats pedagogiek Gevorderen (1) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur) 2 oktober Contactouderbijeenkomst (1) 2 oktober Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 7 oktober werkplaats pedagogiek Beginners (2) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur) 9 oktober Voordracht Marcel Seelen 9 oktober Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

- 22 -

VRIJESCHOOLPAROOL

14 oktober werkplaats pedagogiek Gevorderden (2) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur)

20 november Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 22 november Adventsmarkt

16 oktober Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 1)

27 november Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

20 oktober – 24 oktober Herfstvakantie

28 november Vrijeschoolparool verschijnt

28 oktober werkplaats pedagogiek Beginners (3) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur)

1 december Adventsviering 7a, 7b, 8e (8.30-9.00 uur)

30 oktober Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 2) 31 oktober Vrijeschoolparool verschijnt 4 november werkplaats pedagogiek Gevorderden (3) (workshop voor ouders en leraren, 16.00-20.00 uur) 6 november Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 1) 13 november Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 2) 13 november Voordracht Marcel Seelen 17 november Tafeltjesavond 1 (10 minutengesprekken; 7a, 7B, 8e klas)

4 december Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 5 december Sinterklaas (les tot 10.10 uur – daarna Sinterklaasviering met de klas) 8 december Adventsviering 7a, 7b, 8e (8.30-9.00 uur) 11 december Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 15 december Adventsviering 7a, 7b, 8e (8.30-9.00 uur) 18 december Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 18 december Kerstspel uitvoering voor ouders en belangstellenden. Aanvang 20:00 19 december Portfolio-uitreiking Kerstmis Kerstspel (uitvoering voor 7a, 7b, 8e) Vrijeschoolparool verschijnt

- 23 -

VRIJESCHOOLPAROOL

22 december 2014 – 2 januari 2015 Kerstvakantie

16-20 februari Carnavalsvakantie

3 januari 2015 Nieuwjaarsborrel (7a, 7b, 8e klas)

26 februari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

5 januari 2015 Driekoningenconferentie (studiedag met leraren van de vrijeschool Heerlen; leerlingen zijn lesvrij)

27 februari Vrijeschoolparool verschijnt

8 januari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 15 januari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 22 januari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 29 januari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 30 januari Vrijeschoolparool verschijnt 4 februari Tafeltjesavond 2 (10 minutengesprekken; 7a, 7B, 8e klas) 5 februari Contactouderbijeenkomst (2) 5 februari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 1) Culturele avond (7a, 7b, 8e klas) 12 februari Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 2) 13 februari Vrije dag leerlingen

5 maart Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 1) 7 maart Open Dag 12 maart Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 2) 19 maart Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 20 maart Cupidobal 24 maart Ouderavond (2) (7a, 7b, 8e – gezamenlijk begin, daarna per klas uit elkaar) 26 maart Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 27 maart Vrijeschoolparool verschijnt 2 april Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 3 april Portfolio – uitreiking Pasen 6 april Tweede Paasdag (lesvrij) - 24 -

VRIJESCHOOLPAROOL

9 april Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 1)

1 juni ouderenquete de deur uit (7a, 7b, 8e klas) 4 juni Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

16 april Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur Kinderbespreking (deel 2) 20 april – 24 april Werkweek 7a, 7b, 8e klas.

11 juni Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 18 juni Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 25 juni Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

24 april Vrijeschoolparool verschijnt 27 april – 8 mei Meivakantie

25 juni Sint Jan (pick-nick met ouders en leraren)

14 mei Hemelvaart (lesvrij)

26 juni Vrijeschoolparool verschijnt (waarin de resultaten van de enquete, met commentaar voorzien)

15 mei (lesvrij)

2 juli Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

19 mei Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur

3 juli Broekhindag

21 mei Contactouderbijeenkomst (3)

6 juli Portfolio – avond per klas: 7a, 7b, 8e klas (Ouderavond 3)

25 mei Tweede Pinksterdag (lesvrij) 26 mei Pedagogische Bijeenkomst 15.00-17.00 uur 29 mei Toneeluitvoering 8e klas Vrijeschoolparool verschijnt 30 mei Toneeluitvoering 8e klas

6 juli – 16 juli lesvrij 8 juli & 9 juli Zomerconferentie (twee studiedagen 9.00 uur - 15.30 uur) 17 juli Portfolio – uitreiking zomervakantie

- 25 -

VRIJESCHOOLPAROOL

Colofon

Vrijeschoolparool eerste jaargang nummer 10 Contact klassenleraar Als ouder kunt u met lesgerelateerde en pedagogische vragen direct de klassenleraar mailen of bellen. Marcel Seelen [email protected] 06-10782560 Contactouders De klas heeft drie contactouders, zij ondersteunen het werk van de klassenleraar. Contactouders: Cynthia Uijens, Eddy Maas en Mariska Smulders Indien u een vorige editie van het Vrijeschoolparool wilt ontvangen stuurt u een bericht naar [email protected]

- 27 -