Vanuit de presentatie gehouden op 23 oktober 2012 door BOUWSTAD Projectmanagement B.V. zijn aanvullend nog enkele vragen gesteld. Onderstaande geeft deze vragen en antwoorden daarop weer: Vragen uit de zaal. V1. Welk “Rechtens verkregen niveau” kan aangehouden worden wanneer bij een pand alles gesloopt wordt, behalve de voorgevel? A1. Het rechtens verkregen niveau is het kwaliteitsniveau dat het gevolg is van de toepassing op enig moment van de relevante op dat moment van toepassing zijnde technische voorschriften. Het gaat dus om het niveau waarop de gemeente kan handhaven. Hiervoor is het nodig om te kijken naar de technische voorschriften en de vergunning die op de oorspronkelijke oprichting van het bouwwerk en op eventuele latere verbouwing(en) daarvan van toepassing waren. Het is mogelijk dat in die vergunning is afgeweken van de op dat moment geldende technische voorschriften. In een dergelijk geval gaat het om de voorschriften zoals ze volgen uit de verleende vergunning (zie artikel 1b, eerste lid, van de Woningwet). Om die reden is in de begripsbepaling van rechtens verkregen niveau gesproken van “van toepassing zijnde technische voorschriften” en niet van “geldende voorschriften”. In voorkomende gevallen kan het bevoegd gezag aan de hand van de nieuwe begripsbepaling toetsen of aan een bepaald verbouwvoorschrift is voldaan. Bovenstaande uitleg over het rechtens verkregen niveau komt uit Hoofdstuk 1, paragraaf 1.1 Algemeen en artikel 1.1 Begripsbepalingen. Hieruit wordt wel duidelijk dat het “bevoegd gezag” uiteindelijk het eindoordeel velt of voor een dergelijk ingrijpende verbouwing (want zo wordt het nog steeds gezien, ook al blijft alleen de gevel staan) aan het oorspronkelijke niveau van de gesloopte woning mag worden voldaan. Wat verder duidelijk wordt gemaakt in het genoemde artikel is aan welk minimum kwaliteitsniveau moet worden voldaan; dat is dat dit niveau niet onder het absolute minimumniveau uit de Woningwet mag geraken. V2. Hoe zit het met installatiegeluid bij Houtskeletbouw wanden als scheidingswand? A2. Buiten het feit dat in het algemeen geluidseisen binnen eenzelfde gebruiksfunctie sterk verlaagd zijn, maakt het Bouwbesluit 2012 geen onderscheid in materialisatie van een scheidingswand. Voor de geluidseisen zijn naast het Bouwbesluit ook nog steeds de verschillende wetten die eisen aan de geluidsisolatie of aan geluidniveaus stellen. Dit zijn de Woningwet, de Wet geluidhinder, de Wet milieubeheer en de Luchtvaartwet. Voorheen werd uitgegaan van de nieuwbouweisen, met toelating tot afwijking door het “bevoegd gezag”. Nu wordt voor verbouwingen uitgegaan van het “Rechtens verkregen niveau” zowel voor wering van buitengeluid, lucht- en contactgeluid als installatiegeluid. Dit impliceert dat bij “gedeeltelijk vernieuwen of veranderen of het vergroten van een bouwwerk” slechts de eis van toepassing is op het ogenblik van de toenmalige bouw- of verbouwvergunning. Hoewel de veranderde aanpak te begrijpen is (objectieve regel in plaats van zekere willekeur afhankelijk van het bevoegd bestuur), betekent dit hoe dan ook een afzwakking van eisen met
betrekking tot geluidcomfort. Immers stammen heel wat bestaande woningen nog uit periodes zonder enige akoestische eis. Gezien de toegenomen geluidhinder in de jongste decennia is het daarom uiterst raadzaam om de nieuwbouweisen toch als uitgangspunt te blijven nemen. V. Ook nieuw is de Eurocode voor sterkteberekeningen; bij een voorbeeldproject uit de praktijk, het verplaatsen van een 4 jaar oude loods, dient een nieuwe berekening gemaakt te worden voordat verplaatst mag worden. Waarom geldt hier het “Rechtens verkregen niveau” niet? A3. In de Eurocode wordt niet meer gesproken over veiligheidsklasse 1, 2 of 3, maar is er een nieuwe indeling gemaakt op basis van “gevolgklassen”. Deze gevolgklassen (Consequence Classes – CC) worden gedefinieerd door het beschouwen van de gevolgen van bezwijken of het slecht functioneren van de constructie. Zie onderstaande tabel: Gevolgklasse CC
Omschrijving
Voorbeelden van gebouwen en civieltechnische werken
CC3
Grote gevolgen ten aanzien van het verlies van mensenlevens, of zeer grote economische gevolgen, sociale gevolgen of gevolgen voor de omgeving
Tribunes, openbare gebouwen waarbij de gevolgen van het bezwijken groot zijn (bijv. een concertzaal) Hoogbouw (H > 70 meter)
CC2
Middelmatige gevolgen ten aanzien van het verlies van mensenlevens, aanzienlijke economische gevolgen, sociale gevolgen of gevolgen voor de omgeving
Woon- en kantoorgebouwen, openbare gebouwen waar de gevolgen van bezwijken beperkt zijn (bijv. een kantoorgebouw) Industriegebouwen van 3 bouwlagen of meer.
CC1
Geringe gevolgen ten aanzien van het verlies van mensenlevens, of kleine of verwaarloosbare economische gevolgen, sociale gevolgen of gevolgen voor de omgeving
Gebouwen voor de landbouw waar mensen normaal niet verblijven (bijv. opslagschuren, tuinbouwkassen) Standaard eengezinswoningen Industriegebouwen t/m 2 bouwlagen.
Metalen daken en gevels voor de meeste industriële hallen en loodsen vallen dus in CC1, voor woningen en kantoren in CC2 en voor beursgebouwen en stadions zelfs in CC3. De bijbehorende veiligheidsfactoren zijn met de komst van de gevolgklassen ook gewijzigd: Gevolgklasse CC NEN-EN 1990
Veiligheidsfactor permanente belasting
Veiligheidsfactor variabele belasting
CC1
1,10
1,35
CC2
1,20
1,50
CC3
1,30
1,65
Verouderde norm NEN 6702
Veiligheidsfactor permanente belasting
Veiligheidsfactor variabele belasting
veiligheidsklasse 1
1,20
1,20
veiligheidsklasse 2
1,20
1,30
veiligheidsklasse 3
1,20
1,50
Voor alle drie de CC’s geldt dat de permanente belasting die als gunstig meewerkend mag worden beschouwd, in het geval van windzuiging, met een factor 0,9 mag worden meegerekend. Voor windbelasting zal vanaf 1 april 2012 de NEN-EN 1991-1-4 gaan gelden met Nationale Bijlage. Hoewel er dus vanaf 1 april 2012 een geheel aparte Eurocode moet worden gehanteerd, is er slechts 1 significant verschil t.o.v. Bijlage A in de NEN6702. In windgebied I en II is er voortaan sprake van een kuststrook die moet worden beschouwd. Deze kuststrook geldt voor de Noordzeekust, de Waddenzee, het IJsselmeer en de Zeeuwse meren. Een bouwwerk valt in deze strook als de afstand van het water tot het pand kleiner of gelijk is aan 10 maal de gebouwhoogte. De wind kan in deze strook ongehinderd over een afstand van minimaal 2 km aanzwellen voordat het pand wordt bereikt. In het Bouwbesluit 2012 staat geen specifieke richtlijn hoe om te gaan met dit specifieke geval van verplaatsing. In de nieuwe regelgeving met Eurocodes zijn wel aanvullende eisen gesteld die wellicht door het “bevoegd gezag” van toepassing verklaard kunnen worden bij een dergelijke verplaatsing. Het “Rechtens verkregen niveau gaat heir waarschijnlijk niet op omdat tijdens het transport de loods andere krachten te verwerken krijgt dan die krachten waarmee 4 jaar geleden gerekend is. Wanneer het “bevoegd gezag” deze aanvullende sterkteberekeningen eist voor de loods op de nieuwe plaats (als “eindtoestand”) dan zou dat volgens het Bouwbesluit 2012 niet hoeven. V4. Hoe zit het met beglazing en doorvalbeveiliging? Geldt hier ook het “Rechtens verkregen niveau”? A4. Hoofdstuk 2, afdeling 2.3, artikel 2.18 (voor nieuwbouw) en artikel 2.24 (bestaande bouw) geven de minimale hoogte van doorvalbeveiliging aan. Hier wordt niet gesproken over “Rechtens verkregen niveau”, derhalve is dit niet van toepassing. V5. Wat is de procedure bij asbestsanering? Meldings- of vergunningsplicht? A5. “Vanaf 1 april 2012 is de sloopvergunning vervangen door de sloopmelding. Hierdoor is slopen op grond van de Woningwet sloopmeldingplichtig of sloopmeldingvrij. Er is dus geen vergunning meer nodig voor het slopen of een verbouwing waarbij asbest vrijkomt. Het is wel mogelijk dat er volgens andere wetgeving (zoals de Monumentenwet) een omgevingsvergunning nodig is”. BRON: Kenniscentrum Infomil van het Agentschap NL.
Er dient minimaal vier weken voor aanvang van de sanering moet dit gemeld worden bij de gemeente waarin het bouwwerk ligt. Het elektronisch meldingsformulier als pdf-document is te downloaden op ww.omgevingsloket.nl. Bij het gemeenteloket kunt u een papierversie van het formulier afhalen. Een onvolledig meldingsformulier of het (elektronisch) meldingsformulier
versturen zonder het vereiste asbestinventarisatierapport of met een rapport dat niet voldoet aan de eisen is geen sloopmelding. V6. Kan een gemeente aanvullende eisen stellen ten opzichte van het “Rechtens verkregen niveau”? A6. In principe kan het “bevoegd gezag” altijd aanvullende eisen stellen als de veiligheid van de gebruiker(s) in gevaar komt door hetgeen veranderd/gebouwd/aangepast wordt. V7. Aansprakelijkheid voor de aannemer bij “Rechtens verkregen niveau” bij bijvoorbeeld doorvalbeveiliging. Hoe zit bij vergunningsvrij bouwen? A7. De aannemer is altijd aansprakelijk voor hetgeen hij heeft gerealiseerd. Hij is verplicht onregelmatigheden of onrechtmatigheden uit het ontwerp van de architect aan te kaarten en aan te geven hoe het zou moeten. Overigens is dat dan ook zeker een gedeelde verantwoordelijkheid, maar specifiek heeft de aannemer de plicht om veilig te bouwen op alle mogelijke manieren.
Aanvullende vragen per mail: V8. Als ik een uitbouw maak van 2.50 m¹ diep aan de achterzijde van een woning gelden dan de voorschriften van het bouwbesluit 2012 of die van het “Rechtens verkregen niveau” wat betreft de isolatie van vloer, muren en dak. Of wat voor isolatie waarde dient het glas te hebben. A8. Voor deze aanbouw geldt dat ten minste aan het niveau van de van toepassing zijnde technische voorschriften uit de oprichting van het bestaande bouwwerk moet voldoen. Dit betekend dat de minimale isolatiewaarden van vloer, muur en dak moeten voldoen aan die geldende technische voorschriften, behalve wanneer de aanwezige isolatiewaarden hoger zijn dan in die technische voorschriften. Zie ook het antwoord op vraag 1. De beglazing dient minimaal de isolatiewaarde van het bestaande glas te hebben, zolang dat niet onder het niveau van de technische voorschriften van oprichting komt. V9. Als ik een dakkapel op een woning zet gelden dan de voorschriften van het bouwbesluit 2012 of die van het “Rechtens verkregen niveau” wat betreft de isolatie van de wangen het dak en het glas. A9. Deze vraag is al behandeld in de presentatie van 23 oktober 2012: Een eerste stap die in dit proces moet worden doorlopen, is nagaan of de nieuwe verblijfsruimte op zolder aan de voorschriften voor bestaande bouw voor die verblijfsruimte voldoet. Zo niet dan moet op zijn minst voor de onvoldoende aspecten worden verbouwd. Een dakkapel kan doelmatig zijn in het geval er onvoldoende daglichttoetreding aanwezig is. Veranderingen aan de nieuwe verblijfsruimte moeten voldoen aan de voorschriften voor te bouwen bouwwerken, inclusief de verbouwvoorschriften. Als het dak voor de verbouwing niet thermisch is geïsoleerd (1960), betekent dit dat enkel in de dakkapel een thermische isolatie met ten minste een warmteweerstand, Rc = 1,3 m²·K/W wordt vereist. Was het dak wel al thermisch geïsoleerd (1991), bijvoorbeeld Rc = 2,0 m²·K/W, dan is die waarde het rechtens verkregen niveau waaraan ook de nieuwe dakkapel moet voldoen. Het verbouwartikel (artikel 5.6) geeft aan dat moet worden voldaan aan het Rechtens Verkregen Niveau, maar geeft voor de Rc-waarde aan dat deze niet lager mag zijn dan 1,3 m2·K/W.
Voor wat betreft de warmtedoorgangscoëfficiënt voor ramen en kozijnen geldt dus het Rechtens Verkregen Niveau. Voor de ramen en kozijnen die onderdeel zijn van de vernieuwing of verandering geldt dus dat de warmtedoorgangscoëfficiënt gelijk mag zijn aan die van de al aanwezige ramen en kozijnen. V10. Maar als ik een zolder van een bestaande woning (bouwjaar ouder dan 2 jaar) isoleer dan moet het weer voldoen aan het bouwbesluit van 2012 of niet? A10. Ook voor deze zolder geldt dat gekeken moet worden naar de (mogelijke) functieverandering van die zolder en de voorschriften die dan tot die gebruiksfunctie behoren. Als hierin niets veranderd, is het isoleren van het dak volgend bestaande bouw en het “Rechtens verkregen niveau” uit te voeren. V11. En als ik enkel glas vervang door isolatieglas dient dan de eerste 850 mm VH glas te zijn of geldt hier ook “Rechtens verkregen niveau”? A11. Zie het antwoord op vraag 4.
Met al deze vragen en antwoorden in gedachten is aan te raden om in het kader van goed werk de verschillende normen en richtlijnen zorgvuldig toe te passen, zodat voor de gebruiker /bewoner/opdrachtgever een goed, prettig en veilig bouwwerk gerealiseerd wordt. Dit is volgens mij niet in regels te vatten, maar voornamelijk met gezond verstand te realiseren.
