Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw
Provincie
West-Vlaanderen
West-Vlaamse Proeftuin voor Industriële Groenten vzw
Door mensen gedreven
Groentemail Beitem Tweemaandelijkse nieuwsbrief Jaargang 7 nr. 4 Juli 2010
VOORWOORD
Beste lezer van de Groentemail, voor de schoolgaande jeugd is de “grote
In deze Groentemail kan u kennis maken met
vakantie” alweer halfweg.
Voor sommigen
één van de nieuwe teelten op het POVLT : de
zit de vakantiejob er al op, terwijl anderen er
kiwibes. Naast aardbeien terug een fruitsoort
net aan beginnen. Ook op het Proefcentrum
in ons onderzoeksprogramma.
zijn meerdere jobstudenten aan de slag. In land- en tuinbouw gaan de werkzaamheden
Stip zeker zondag 29 augustus aan op uw
immers verder.
kalender voor de praktijkdag gewasbescherming op het POVLT.
U kan er terecht voor
Op de wegen is het opvallend rustig. Filetijd
demonstraties en proefveldbezoeken, dit alles
hoef je nauwelijks in te rekenen. Veel mensen
in een aangenaam kader.
zoeken andere oorden op. Voor wie in eigen land blijft, is het weer alvast een meevaller.
Tot dan !
De ergste droogte lijkt voorbij, maar zal in een aantal teelten zeker zijn gevolgen hebben. Het is afwachten wat de rest van de zomer en het najaar brengen.
POVLT
•
Ieperseweg 87
M. Demeulemeester
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
Inhoud
VOORWOORD
1
ACTUEEL
5
ªª Vollegrondsgroenten ....................................................................................
5
ªª Kiwibes : nieuw in Vlaanderen en Beitem . .......................................................
6
ªª Efficiëntie van Sluxx tegen slakken in spruitkool ...............................................
8
RESULTATEN UIT HET ONDERZOEK
10
ªª Efficiëntere stikstofbemesting bij bloemkool ....................................................
10
ªª Rasgevoeligheid voor Verticillium bij bloemkool januarizaai voor de verse markt ..
14
ªª Bestrijding van roest in prei ...........................................................................
15
ªª Alternatieve courgette: verscheidenheid in vorm en kleur ..................................
19
ªª Teelt van pompoen voor de industrie . .............................................................
22
ªª Groenbedekkers inzaaien bij droogte: kan het? ................................................
25
AGENDA
27
ªª Praktijkdag, zondag 29 augustus 2010 ............................................................
27
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
3
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
ACTUEEL ªª Vollegrondsgroenten ¾¾ Bloemkool en broccoli
Heel wat telers schakelen ook over op vogelafweernetten. Deze blijven gedurende de ganse
Halfweg juli is de eerste piek van koolvliegen
teelt op het gewas liggen.
voorbij. De druk van koolvlieg is dus laag. Toch blijft het belangrijk om jonge plantingen niet
¾¾ Spruitkool
lang onbeschermd te laten tegen de koolvlieg. Zorg ook voor bescherming van de planten in de plantbakken, indien u geen zaaizaad met
Ook in spruitkool is halfweg juli de eerste
coating tegen de koolvlieg gebruikt hebt.
piek van koolvliegen voorbij. Er worden wel nog redelijk wat koolmotjes waargenomen
Er wordt op dit ogenblik (half juli) een piek
en daarnaast zijn er ook rupsen terug te
waargenomen van het aantal koolmotjes.
vinden van koolmot, klein koolwitje en kooluil.
Er worden ook veel eitjes van het klein
Controleer uw veld dus regelmatig op rupsen
koolwitje waargenomen. De eerste rupsen
en behandel indien nodig.
(koolmot, klein koolwitje en kooluil) zijn reeds verschenen. Controleer uw veld dus regel-
In Antwerpen worden al redelijk wat bladluizen
matig op rupsen en behandel indien nodig.
(gevleugelde bladluizen, melige koolluizen en groene perzikluis) waargenomen. Controleer
In bloemkool worden de eerste bladluizen
uw veld op bladluizen en behandel indien
waargenomen in de regio Antwerpen.
nodig.
Controleer uw veld op bladluizen en behandel indien nodig.
Een bladluisbehandeling kan gecombineerd worden met een behandeling tegen de rupsen
Op meerdere velden is er veel pikschade vast
en/of koolvlieg.
te stellen door houtduiven. Naast de inzet van diverse vogelafweermiddelen kan men
Tot
nu
toe
bij aanhoudende schade door de houtduif ook
waargenomen.
werden
nog
geen
slakken
gebruik maken van bijzondere bejaging door de
jachtrechthouder.
Aanvraagformulieren
¾¾ Prei
hiervoor zijn onder andere beschikbaar op www.povlt.be onder de rubriek vollegrondsgroenten en bij www.bosengroen.be onder het
Door het warme weer begin juli worden de
thema wildbeheer, rubriek bijzondere jacht.
temperatuursommen van de trips heel snel
Deze goedkeuring voor bijzondere bejaging
bereikt. Daarom moet er vaak gespoten
geldt voor een periode van 3 maand en kan
worden tegen trips. Hou de waarnemingsbe-
voor
richten dus heel goed in de gaten.
meerdere
percelen
tegelijk
worden
aangevraagd.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
5
6
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
¾¾ Wortelen
In Oost-Vlaanderen worden ziekten waargenomen: nl. Fusarium, Purpervlekkenziekte komen
De eerste vlucht van de wortelvliegen is al
voornamelijk op de verzwakte planten voor.
voorbij. Op dit ogenblik worden overal weinig
Zorg dus voor een goeie en stabiele groei van
wortelvliegen geteld. De tweede vlucht zal
de prei.
normaal eind juli – augustus verschijnen. Zodra
(Alternaria
porri).
Deze
ziekten
er veel wortelvliegen geteld worden in een In enkele velden in Oost-Vlaanderen werden
bepaalde regio, zullen de telers op de hoogte
ook al de eerste roestspatjes waargenomen.
gebracht worden met een nieuwsbrief.
Controleer iedere week je preiperceel grondig op roest en voer een bestrijding uit van zodra de eerste sporenhoopjes waargenomen
Bart Declercq
worden.
Danny Callens
ªª Kiwibes : nieuw in Vlaanderen en Beitem Tijdens het najaar van 2009 kon de consu-
Kiwibes of Actinidia arguta is een fruitsoort
ment voor het eerst kennis maken met de
met uitzicht en grootte van een druif en de
in Vlaanderen geteelde kiwibes. Het aanbod
smaak van een kiwi. Kiwibes heeft, in tegen-
was weliswaar klein, maar de interesse in dit
stelling tot een gewone kiwi, een haarloze,
nieuwe product was duidelijk opgewekt. Dit
eetbare schil wat de vruchten heel consu-
was een hart onder de riem voor de eerste
mentvriendelijk maakt.
telers van professionele kiwibesplantages, onder begeleiding van Filip Debersaques,
De vruchthuid kan een groene of rood-paarse
docent aan de Hogeschool Gent.
kleur hebben. De sappige vrucht is zeer rijk aan vitamine C.
Intussen is het areaal in Vlaanderen in 2010 ongeveer verdubbeld tot in totaal 22 ha bij 28
Als soort is de kiwibes nauw verwant aan de
verschillende telers, waarvan ongeveer 4 ha
gewone kiwi en afkomstig uit China, Siberië,
zullen kunnen geoogst worden dit najaar.
Oost-Rusland, Korea en Japan.
Daarmee is Vlaanderen, na Italië, het belangrijkste teeltgebied van kiwibes binnen Europa. Ook in Frankrijk, Zwitserland en Nederland zijn er beperkte arealen aangeplant. De
provincie
West-Vlaanderen
en
het
Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw zien potentieel in de teelt en willen meewerken aan de optimalisatie ervan. Daarom werd begin mei 2010 op het POVLT een proefperceel van 25 are kiwibes aangeplant.
POVLT
•
Ieperseweg 87
Vruchttak met vruchten
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
In tegenstelling tot de gewone kiwi, gedijt
betonpalen in het midden van het T-stuk en
kiwibes ook in koudere streken. Daardoor is
telkens 2 aan beide zijden van de betonpaal.
het perfect mogelijk om kiwibes in België in open lucht te telen. In rusttoestand tijdens
Onderaan de betonpalen, op ongeveer 30 cm
de winter verdraagt de kiwibesplant tempera-
hoogte, wordt nog 1 draad voorzien.
turen tot 30 graden onder nul. Pas wanneer de planten tijdens het voorjaar beginnen uitlopen kan er vorstschade optreden aan de groeipunten en jonge scheuten. Dit veroorzaakt een groeiachterstand tot zelfs een belangrijke minopbrengst. Vorstbeheersing is dan aangewezen, vb. onder de vorm van vorstberegening. Daar de bloei pas eind mei-begin juni valt, is er geen gevaar voor vorstschade aan de bloesems. Proefperceel POVLT
Pas vanaf het 2
de
jaar na planten kunnen de
eerste vruchten geoogst worden. Vanaf het
De kostprijs voor het beschreven stellingsys-
4
teem bedraagt ongeveer 8000 Euro/ha exclu-
de
jaar mag een normale productie verwacht
worden.
sief montage.
De meeste kiwibesplanten zijn tweehuizig. Dit
Er werd begin mei geplant op een licht
betekent dat er naast vrouwelijke ook manne-
verhoogde rug, bedekt met zwarte folie en
lijke planten in de plantage aanwezig moeten
voorzien van T-tape voor watergift onder de
zijn.
folie.
Voor een normale productie is per 8 vrouwe-
De plantafstand bedraagt 2,5 m in de rij en
lijke planten 1 mannelijke plant nodig. Momen-
4,5 m tussen de rijen (900 planten/ha).
teel zijn er reeds 41 vrouwelijke rassen van
De planten worden geleid langs een bamboe-
kiwibes bekend.
stok van 2 m hoog, tot aan de bovenste draad waar de stengel vertakt in 2 liggers welke
De gekozen teeltwijze op de Proeftuin te
langs deze draad worden geleid. Dit is het
Beitem bestaat uit een stelling in de vorm
blijvende gestel van de plant.
van een paraplu. Daartoe werden betonnen
Het vruchthout, dat elk jaar wordt terug-
constructiepalen geplaatst om de 5 m in de
gesnoeid, groeit vanaf de liggers over de
rij en 4,5 m tussen de rijen. Deze palen zijn
5 draden heen, dwars op de rijrichting.
2,7 m lang waarvan 70 cm ondergronds. Bij normale groei moet minstens 1 stengel tot Bovenaan deze betonnen palen werd een
minimum bovenaan de draad komen tijdens
metalen dwarsstuk (T-stuk) van 2 m breed
het 1ste groei-jaar.
(1 m aan beide zijden van de paal) met omlaag gebogen uiteinden gemonteerd.
Kiwibes is een sterk groeiende klimplant, waarbij de scheuten zich rond elk obstakel
Boven op het T-stuk komen, in de rijrich-
slingeren wat ze in hun groei tegen komen.
ting, 5 draden waarvan 1 ter hoogte van de
Daarom moeten de stengels tijdens het
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
7
8
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
1ste groeijaar wekelijks aangebonden worden
Een goede bemesting, vorstbeheersing, een
om te voorkomen dat ze rond de bamboestok
goede bestuiving en voldoende mogelijk-
spiraalsgewijs omhoog slingeren.
heden voor irrigatie zijn belangrijke factoren voor een goede opbrengst. De bestrijding van ziekten en plagen is gelukkig nog bijna niet aan de orde. Om de teelt van kiwibes teelttechnisch op punt te zetten, is de Hogeschool vragende partij om met de verschillende proeftuinen samen te werken. Het proefplan van het proefperceel op de Proeftuin te Beitem werd dan ook in samenspraak met Hogeschool Gent opgesteld. Bedoeling is om enerzijds beoordelingen te kunnen doen van de prestaties van 10 kiwibesrassen, maar daarnaast is er ook ruimte voor teelttechnisch onderzoek zoals technieken rond bestuiving en snoeien. Daarnaast gaat ook veel aandacht naar
Kiwibes als klimplant
de vraag hoe het product best marktklaar De meeste rassen kunnen geoogst worden
gemaakt wordt en voor langere tijd bewaard
in de maand september. Er wordt gerekend
wordt.
op 3 oogstbeurten per ras en 15 ton/ha bij een volgroeide plantage. Het oogsten is zeer arbeidsintensief en bedraagt ongeveer 7 tot 8 kg/uur of 2000 u/ha. De vruchten worden best bewaard in een frigo en zijn zo onder goede omstandigheden meerdere weken
Johan Simoen
houdbaar.
Inge Mestdagh
ªª Efficiëntie van Sluxx tegen slakken in spruitkool In het najaar van 2009 en winter 2009-2010 lag in Beitem een slakkenproef in spruitkool aan op vraag van de firma Ecostyle (i.o. Neudorff). De proef lag aan op een lichte zandleem bodem met als voorvrucht spruitkool. De spruitkool, ras Crispus van S&G, werd geplant op 29 mei in 4 herhalingen.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
jaargang 7 nr. 4
•
De volgende objecten lagen aan : Object
Middel
Actieve Stof
1
Onbehandeld
-
2
Mesurol PRO 3 kg/ha
4% methiocarb
3
Metarex RB 7 kg/ha
6% metaldehyde
4
Sluxx 7 kg/ha
3% ijzerfosfaat
Om een hogere aantasting te bekomen werden
voorkwamen. Wel werd er een minimum
de blokken met graszoden omzoomd zodat de
interval van 2 weken tussen elke behande-
slakken vandaar konden migreren naar de
ling gelaten. Er werd in totaal 7 keer behan-
spruitkolen.
deld: dit gebeurde respectievelijk op 24 juli, 18 augustus, 9 en 22 september, 12 novem-
Bovendien werden slakken verzameld op
ber, 15 december en 4 februari.
andere plaatsen en geplaatst in het gras rondom de proef. De bodem werd vochtig
Door de aanhoudende droogte in het voorjaar
gehouden door regelmatig te irrigeren.
en in de zomer was de slakkendruk vorig jaar
De slakken werden in elk veldje wekelijks
zeer laag maar door de voorgaande maatre-
geteld onder een slakkenmat en er werd behan-
gelen werden toch nog betrouwbare resul-
deld indien in het onbehandeld veldje slakken
taten bekomen.
De volgende objecten lagen aan : Aantal beschadigde spruiten/plant
Object
% marktbare spruiten/plant
% planten met slakkenschade
15/02/2010 (bij oogst) Onbehandeld
8,1
85
a
Mesurol PRO 3 kg/ha
1,9
b
97
a
58
ab
Metarex 7 kg/ha
0,7
b
99
a
48
b
Sluxx 7 kg/ha
0,9
b
99
a
48
b
Gemiddeld
2,9
K.W.V. P0,05
(1)
V.C. (%)
57,0
P-waarde
a
88
b
96
59
(1)
(1)
6
0,015
S.
32
0,016
S.
0,041
S.
(1) Duncan toets na transformatie arcsin √x
De veldjes behandeld met Sluxx 7kg/ha en met Metarex 7kg/ha hadden een lager % planten met slakkenschade en dit was significant verschillende met de onbehandelde maar niet met Mesurol PRO 3kg/ha. Deze proef wordt dit jaar opnieuw aangelegd en we hopen op een nat najaar. Sofie Darwich Danny Callens POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
9
10
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
RESULTATEN UIT HET ONDERZOEK ªª Efficiëntere stikstofbemesting bij bloemkool Bloemkool vraagt voor een goede start reeds
In het POVLT werd onderzoek gedaan naar de
een grote stikstofvoorraad direct na het
mogelijkheid tot reductie van de benodigde
planten. Het grootste deel van de bemes-
stikstof bij bloemkool. In 2009 werd een
tingsdosis moet dan ook worden voorzien
proef aangelegd bij vroege herfstteelt waarbij
bij het begin van de teelt. Hierdoor blijven
het effect werd nagegaan van verschillende
er weinig mogelijkheden om in te spelen op
meststofsoorten op de opbrengst en kwaliteit
stikstofhoeveelheden die in de loop van de
en op het restnitraat in de bodem in het najaar.
teelt door mineralisatie uit de bodem worden
De toegediende dosis stikstof werd verminderd
vrijgesteld. Om de totale stikstofdosis en het
tot 4/5den van het normale advies. Tabel 1 geeft
risico op uitspoeling te reduceren, moet een
een overzicht van de gebruikte meststoffen,
efficiënte stikstofbenutting door de plant
toedieningswijzen en dosissen. In deze proef
worden nagestreefd.
werd geen gebruik gemaakt van bijbemesting, alle stikstof werd toegediend bij de start.
Tabel 1: overzicht van de gebruikte meststoffen, de toedieningswijzen en toegediende dosissen Object
(1) (2)
Meststof
Toegediende dosis (kg/ha)
Toediening
1
onbemest
2
AN 27% (1)
breed
150
-
3
AN 27%
band (2)
150
4
Entec 26%
band
150
5
Ureum 46%
band
150
6
Urean 30%
rijen (2)
150
7
Flex Fertilizer 20,8%
rijen
150
8
AN 27% Flex Fertilizer 20,8%
band rijen
50 100
9
Entec Solub 21%
rijen
150
10
AN 27% Humifirst
band aangieten in het plantgat
11
AN 27% Entec Solub 21%
band rijen
150 100 cc/plant 50 100
AN = ammoniumnitraat (27% N) band = zone van 20 cm breed op de rij; rijen = 7 tot 9 cm links of rechts van de rij, een 2-tal cm dieper dan de wortel
Deze proef werd aangelegd op een zandleembodem, met als voorteelten knolvenkel en Italiaans raaigras. Op 8 juni 2009 bedroeg de bodemvoorraad nitraatstikstof 33 kg N in de laag 0-30 cm, 30 kg N in de laag 30-60 cm en 29 kg N in de laag 60-90 cm.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
¾¾ Snel beschikbaar vs. traagwerkend
•
jaargang 7 nr. 4
¾¾ Goed begonnen…
Bij traagwerkende meststoffen moet de
Om voldoende snel beschikbaar stikstof voor
meeste stikstof eerst worden omgezet
de plant te voorzien moet een gedeelte van de
tot nitraatstikstof alvorens het beschik-
stikstofdosis onder de vorm van snelwerkende
baar wordt voor de plant. Ammonium-
meststof worden toegediend. Startbemes-
nitraat (AN) daarentegen is onmiddel-
tingen waarbij een traagwerkende meststof
lijk opneembaar. De objecten waarin
(Flex Fertilizer en Entec Solub) gecombineerd
150 EN onder vorm van snel beschikbaar
werd met 50 EN uit AN 27%, resulteerden in
AN 27% werd toegediend, behaalden
betere opbrengsten en betere kwaliteitsorte-
een betere opbrengst dan de meeste
ringen in vergelijking met de traagwerkende
objecten met 150 EN uit traagwerkende
meststof alleen (objecten 7 t.o.v. 8 en 9
meststoffen.
t.o.v. 11). Op die manier wordt voldoende
(zie tabel 3)
stikstof voorzien terwijl het risico op uitspoeling beperkt.
Bij deze laatste objecten was vermoedelijk
De combinatie van AN 27% met Flex Ferti-
onvoldoende stikstof direct beschikbaar bij de
lizer scoorde ook iets beter dan de objecten
start. Toediening van 150 EN via Entec 26%
met 150 EN AN 27% breedwerpig toegediend
en Flex Fertilizer 20,8% behaalden wel een
(object 2). Geen enkel object bevatte een
evenwaardige opbrengst als AN 27% breed-
nitraatresidu hoger dan 50 kg NO3-N/ha.
-
werpig toegediend. Lokaal toegediende stikstof zorgt voor een snellere
beschikbaarheid
en
¾¾ Bodemverbeterende delen
efficiëntere
benutting van het stikstof. Toediening van
mid-
150 EN uit AN 27% via bandbemesting resulteerde in betere opbrengst en betere sortering
Bij toediening van Humifirst (object 10) werd
in vergelijking met breedwerpige toediening.
duidelijk
minder
nitraatstikstof
gemeten
tijdens de teelt, dan zonder toediening van de De objecten met 150 EN uit AN 27% bevatten
bodemverbeteraar (object 3) (61 t.o.v. 128).
tijdens de teelt echter meer nitraatstikstof
Dit kan wijzen op een betere benutting van
in de bodem (zie tabel 2). Stikstof onder de
stikstof in het begin van de teelt door gebruik
vorm van nitraat is het meest vatbaar voor
van Humifirst. Bij de oogst werden geen
uitspoeling. Volledige bemesting met AN 27%
opbrengstverschillen waargenomen maar het
verhoogt dus het risico op stikstofverlies naar
object met Humifirst vertoonde een duidelijk
het grondwater bij zware neerslag tijdens de
betere kwaliteit.
teelt.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
11
POVLT
•
Ieperseweg 87
AN 27%
Entec 26%
Ureum 46%
Urean 30%
Flex Fertilizer 20,8%
AN 27% Flex Fertilizer 20,8%
Entec Solub 21%
AN 27% Humifirst
AN 27% Entec Solub 21%
3
4
5
6
7
8
9
10
11
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
(2)
50 100
150
150
50 100
150
150
38
31
26
64
70
58
32
35
87
74
23
15
18
29
25
25
15
18
28
25
14
13
14
15
17
11
11
13
11
13
16
14
60-90 cm
75
61
59
109
106
94
60
64
128
115
45
0-90 cm
31
18
22
16
11
16
13
19
23
19
9
0-30 cm
11
7
8
6
6
7
7
8
8
11
6
30-60 cm
7
6
7
4
2
5
4
4
5
10
6
60-90 cm
(3)
49
32
37
27
18
27
24
31
36
40
21
0-90 cm
AN = ammoniumnitraat Aangieten in het plantgat De bodemmonsters werden genomen enerzijds in een strook van 20 cm rond de plantenrij (in de rij) en anderzijds tussen de plantenrijen (tussen de rij). Hieruit werd een gewogen gemiddelde berekend volgens de verhouding 2/7 in de rij en 5/7 tussen de rijen.
band rijen
band
rijen
band rijen
rijen
150
150
150
150
17
30-60 cm
3
NO -N (kg/ha)
algemeen de beste scores.
rijen
band
band
band
breed
-
0-30 cm
(3)
Deze proef toont aan dat voldoende snel
in deze proef met 4/5 van de adviesbemesbeschikbaar stikstof vanaf de start essen-
ting, de slechtste resultaten, zowel wat betreft tieel is voor de goede ontwikkeling van de
gewas- en koolkenmerken als in opbrengst en bloemkool. Bandbemesting zorgt voor een
kwaliteitsortering. De toediening van AN 27% snellere beschikbaarheid van de meststoffen.
in bandbemesting, eventueel in combinatie Door bijkomend gebruik van traagwerkende
mettraagwerkende meststoffen wordt het risico op uitspoeling
behaalde
(1) (2) (3)
AN 27%
2
Toediening
Gebruik van Ureum als startbemesting haalde
meststoffen
(1)
onbemest
•
1
Meststof
24/09/2009 (na de teelt)
•
Object
NO -N (kg/ha) 3
13/08/2009 (tijdens de teelt)
Groentemail Beitem
Toegediende dosis (EN)
Tabel 2: Stikstofvoorraden per object tijdens en na de teelt
12 Jaargang 7 nr. 4
tijdens de teelt beperkt. Ook bodemverbe-
terende middelen kunnen zorgen voor een
betere stikstofbenutting en betere kwaliteit.
•
Fax 051 24 00 20
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
AN 27% Entec Solub 21%
11
(1) (2)
AN = ammoniumnitraat Aangieten in het plantgat
band rijen
band (2)
rijen
band rijen
rijen
rijen
band
band
band
breed
Toediening
50 100
150
150
50 100
150
150
150
150
150
150
-
Toegediende dosis EN
47,2
46,3
49,7
46,1
49,7
48,3
46,5
45,2
47,5
52,8
49,2
38,1
Kool
b
ab
b
ab
ab
b
b
ab
a
ab
c
39,8
40,8
40,9
38,9
44,4
39,4
40,7
39
40,4
44,2
41,8
27,7
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
b
Bladeren
Opbrengst (ton/ha)
1588
1704
1580
1706
1655
1594
1549
1630
1810
1686
1306
1619
Kool
b
ab
b
ab
ab
b
b
ab
a
ab
c
a
a
a
a
a
a
a
a
a
a
b
1366,2
1400
1404
1334
1523
1352
1396
1336
1385
1517
1432
948
Bladeren
Stukgewichten (g/plant)
46
52,3
62,5
41,7
56,3
39,4
42,5
30,6
51,1
55,1
57,9
16,3
Extra
ab
a
ab
ab
ab
ab
bc
ab
ab
ab
c
26,2
32,2
14,9
29,1
30,4
34,7
39,2
17,2
28,1
27,8
17,7
16,9
I
Sortering naar aantal (%)
ab
c
abc
abc
a
a
bc
abc
abc
bc
bc
•
Gemiddelde
AN 27% Humifirst
10
Flex Fertilizer 20,8%
7
Entec Solub 21%
Urean 30%
6
9
Ureum 46%
5
AN 27% Flex Fertilizer 20,8%
Entec 26%
4
8
AN 27%
AN 27% (1)
2
3
onbemest
Meststof
1
Object
Tabel 3: Opbrengstgegevens
Groentemail Beitem jaargang 7 nr. 4
Jonas Verstraete
Danny Callens
Fax 051 24 00 20
13
14
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
ªª Rasgevoeligheid voor Verticillium bij bloemkool januarizaai voor de verse markt
Sinds enkele jaren legt het POVLT proeven
De rassen werden gezaaid op 1 februari 2010
aan in gronden besmet met Verticillium. Verti-
in 5 cm perspotten met uitzondering van
cillium longisporum is een bodemschimmel
Kerdous dat op 3 februari uitgezaaid werd.
die vaak voorkomt in bloemkoolpercelen.
Vervolgens werd er geplant op 14 april 2010
Vooral in de zomerteelten kan deze schimmel
op een afstand van 65 cm x 65 cm.
kwaliteitsverlies veroorzaken omdat de kolen
De bemesting bestond uit 500 kg/ha ammoni-
bij warm weer verwelkingssymptomen verto-
umnitraat
nen door verstopping van de vaatbundels. In
planten. De oogst vond plaats van 14 juni tot
een vroege teelt zijn er meestal minder
1 juli 2010. Het proefstation voor de groen-
symptomen hoewel. Toch kan de rassenkeuze
teteelt van Sint-Katelijne-Waver legde op
voor de vroege teelt een invloed hebben op
een perceel met hoge Verticilliumdruk een
de ziektedruk. Een vroeg ras dat zeer gevoe-
gelijkaardige proef aan. Op beide proefstati-
lig is voor Verticillium kan deels verantwoor-
ons wordt de proef momenteel herhaald met
delijk zijn voor de verdere opbouw van de
zomerrassen.
in
bandbemesting
tijdens
het
schimmel in de bodem. Probeer daarom in de mate van het mogelijke steeds een ras te
In onderstaande tabel worden de verschil-
telen dat weinig gevoelig is voor Verticillium.
lende rassen uit de januarizaai POVLT weergegeven in functie van hun gevoeligheid voor Verticillium. Door het warme weer tijdens de oogst was elk ras behoorlijk aangetast door Verticillium : de ziekte-index was bij alle rassen hoger dan 33 %. In deze proef waren Stabilis (33,3 %) en Octopus (35,3 %) significant minder gevoelig voor aantasting door Verticillium dan Concept en Livingstone. Hermon en Mexico behoorden eveneens tot de minder gevoelige rassen maar het verschil in aantasting was enkel significant met Concept. Concept vertoonde met 79 % aantasting de grootste gevoeligheid voor Verticillium en dit uitte zich in een sterke gewasverwelking en
Bij Chris Devroe te Ardooie werd door het
veel geel blad. De overige rassen bleken in
POVLT een rassenproef januarizaai aange-
deze proef eveneens gevoelig voor de schim-
legd op een lichte zandleembodem met als
melaantasting met ziekte indexen variërend
voorvrucht bloemkool.
tussen 43 % en 58 %.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
Minder gevoelig
Gevoelig
Zeer gevoelig
Stabilis (26-283 RZ) – Rijk Zwaan
Adelanto – Rijk Zwaan
Concept – Sakata
Octopus – Clause
CLX33820 – Clause
Livingstone – S&G
Hermon – Seminis
Easytop – S&G
Mexico – Nickerson Zwaan
Kerdous – Seminis Sevilla – Bejo
In deze proef veroorzaakten de hoge tempera-
Concept en Livingstone waren het meest
turen tijdens de oogst bij alle rassen sympto-
gevoelig voor Verticillium aantasting terwijl
men van Verticillium.
Hermon, Mexico, Octopus en Stabilis het minst aangetast werden door Verticillium.
Deze proef werd uitgevoerd in het kader van het IWT-project: Geïntegreerde bestrijding van Verticillium verwelking bij bloemkool.
Sabien Pollet Lennart Vanquickenborne Danny Callens
ªª Bestrijding van roest in prei In deze proef werd de efficiëntie van verschillende middelen of middelencombinaties met een werking tegen roest nagegaan. Uitgangspunt hierbij was dat Signum WG niet optimaal werkt tegen roest in prei maar wel een uitstekende werking heeft tegen papiervlekkenziekte en purpervlekkenziekte. Omdat in de praktijk vaak middelencombinaties worden toegepast, wordt in deze proef getest of toevoegen van een middel of een uitvloeier de werking van Signum tegen roest kan verbeteren. De proef werd aangelegd op een lichte zandleembodem
met
als
voorvrucht
soedangras. De prei, cultivar Tadorna, werd geplant op 9 juli 2009 op een afstand van 10 cm x 65 cm. Er waren 4 parallellen en de oppervlakte per veldje bedroeg 11,96 m2 (netto 10 m2 ). POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
15
16
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
Tabel 1: Overzicht van de aangelegde objecten Nr.
(1)
Omschrijving
Dosis
1
Onbehandeld
-
2
Signum WG
1,5 kg/ha
3
Signum WG + Trend
1,5 kg/ha + 400 ml/400 l spuitoplossing
4
Signum WG + Actirob B EC
1,5 kg/ha + 1 l/ha
5
Signum WG + Vertimec EC
1,5 kg/ha + 0,5 l/ha
6
Nativo 75 WG
0,4 kg/ha
7
Horizon EW
1 l/ha
8
Bayfidan Special EW
5 l/ha
9
Ortiva SC
1 l/ha
10
Ortiva Top SC
1 l/ha
11
Ortiva Top/ Horizon/ Signum + Horizon/ Nativo (1)
1 l/ha/1 l/ha/ 1 kg/ha + 1 l/ha/ 0,4 kg/ha
Productkeuze is afhankelijk van de weersomstandigheden
Het spuitinterval bedroeg 2 à 3 weken, afhan-
significant verschil met de onbehandelde.
kelijk van de weersomstandigheden.
Er werd nochtans op tijd gestart met de behan-
99 vochtig + warm: 2 weken
delingen, vóór roestaantasting aanwezig was,
99 vochtig + koud: 3 weken
aangezien Signum hoofdzakelijk een preven-
99 droog + koud/warm: 3 weken
tieve werking vertoont. Midden oktober was er een verdere uitbrei-
De proef werd behandeld op 17 augustus,
ding van de roestaantasting waar te nemen.
23 september,
op
Op dit moment scoorde object 11 (afwisseling
12 november volgens het proefschema. In
van verschillende middelen, gekozen in functie
object 11 werd de middelenkeuze afgewogen
van
aan de hand van de reeds ingezette middelen
Objecten 6, 7 & 8 scoorden eveneens zeer
en de verwachte weersomstandigheden. Er
goed: er werden geen significante verschil-
werd telkens gespoten met een spuitoplos-
len met object 11 vastgesteld. Bij de objecten
sing van 500 l/ha. Vóór elke behandeling werd
met Signum leverde opnieuw enkel de combi-
de roestaantasting gequoteerd op een schaal
natie met Trend aanvaardbare resultaten
van 1 tot 6, waarbij 1 staat voor geen roest-
op. Objecten 2 en 5, respectievelijk Signum
aantasting en 6 voor zeer ernstige roestaan-
en Signum + Vertimec scoorden zelfs even
tasting. Het aantal papiervlekken en purper-
slecht als de onbehandelde (niet significant
vlekken werd eveneens geteld
verschillend). Object 4 (Signum + Actirob)
op
14 oktober
en
de
weersomstandigheden)
het
best.
en Object 9 (Ortiva) scoorden eveneens vrij Tijdens de eerste tussentijdse waarnemingen
slecht, maar wel significant verschillend van
eind augustus was er nog geen roestaantasting
de onbehandelde.
in dit veld. Eind september was er een lichte
Eind januari was het zeer moeilijk om te
aantasting en kon men al enkele significante
planten te scoren door de voorgaande langdu-
verschillen waarnemen tussen de verschil-
rige vorstperiode. Algemeen was de roest-
lende behandelingen. Een behandeling met
aantasting iets lager dan in oktober. Nog
Horizon (Object 7) gaf het beste resultaat.
altijd scoorden objecten 11 (afwisseling) en 6
Objecten 3 (Signum + Trend), 6 (Nativo), 10
(Nativo) het best en objecten 1 (onbehandeld)
(Ortiva Top) & 11 (afwisselend) vertoonden
en 5 (Signum + Vertimec) het slechts. Dit
eveneens weinig roestaantasting. Signum had
geldt eveneens voor het percentage aange-
enkel een goede werking in combinatie met
taste planten.
Trend, in de andere gevallen was er zelfs geen
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
Bayfidan Special
Ortiva
Ortiva Top
Horizon
8. Bayfidan Special
9. Ortiva
10. Ortiva Top
11. Ortiva Top
•
Telefoon 051 27 32 00
(1)
•
geen sporenhoopjes 1 tot 3 sporenhoopjes 4 tot 10 sporenhoopjes 11 tot 25 sporenhoopjes 26 tot 50 sporenhoopjes > 50 sporenhoopjes
1= 2=
3=
4=
5=
6=
Z.S.
abc
abc
bcd
bcd
a
ab
cde
cde
abc
e
de
0,000
8,2
(1)
2,2
1,4
1,8
2,2
1,7
1,6
1,6
3,3
2,0
1,9
3,1
3,5 e
e
Z.S.
a
bcd
d
abc
ab
ab
e
cd
bcd
12/10/09
Roestaantasting
0,000
11,3
(1)
1,9
1,3
1,8
2,3
1,6
1,6
1,3
2,6
1,6
1,9
2,1
2,8
Z.S.
a
bc
bc
ab
ab
a
c
ab
bc
bc
c
20 of 22/01/10
•
Na gegevenstransformatie 1/ √x
Quotering
0,000
P-waarde
1,5
1,3
1,2
1,5
1,5
1,0
1,1
1,7
1,7
1,2
2,3
2,0
22/9/09
9,2
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
1,0
26/8/09
V.C. (%)
Nativo
Ortiva Top
Ortiva
Bayfidan Special
Horizon
Nativo
Signum + Vertimec
Signum + Actirob
Signum + Trend
Signum
-
12/11/09
(1)
Signum + Horizon
Ortiva Top
Ortiva
Bayfidan Special
Horizon
Nativo
Signum + Vertimec
Signum + Actirob
Signum + Trend
Signum
-
14/10/09
K.W.V. P 0,05
Gemiddelde
Horizon
Signum + Vertimec
5. Signum + Vertimec
7. Horizon
Signum + Actirob
4. Signum + Actirob
Nativo
Signum + Trend
3. Signum + Trend
6. Nativo
Signum
-
23/09/09
2. Signum
1. onbehandeld
17/08/09
Behandelingstijdstip + middel
Tabel 1 : Beoordeling planten aangetast door roest
Groentemail Beitem jaargang 7 nr. 4
Fax 051 24 00 20
17
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
(1)
Na gegevenstransformatie 1/ √x
P-waarde
V.C. (%)
K.W.V. P 0,05
Gemiddelde
Horizon
Bayfidan Special
8. Bayfidan Special
11. Ortiva Top
Horizon
7. Horizon
Ortiva Top
Nativo
6. Nativo
10. Ortiva Top
Signum + Vertimec
5. Signum + Vertimec
Ortiva
Signum + Actirob
4. Signum + Actirob
9. Ortiva
Signum + Trend
3. Signum + Trend
Signum
Signum + Horizon
Ortiva Top
Ortiva
Bayfidan Special
Horizon
Nativo
Signum + Vertimec
Signum + Actirob
Signum + Trend
Signum
-
14/10/09
Nativo
Ortiva Top
Ortiva
Bayfidan Special
Horizon
Nativo
Signum + Vertimec
Signum + Actirob
Signum + Trend
Signum
-
12/11/09
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
26/8/09
0,000
36
(1)
24
17
10
23
23
1
8
25
39
13
57
46
de
Z.S.
cde
de
bcd
bcd
e
de
bcd
abc
a
ab
22/9/09
0,000
19
(1)
58
26
51
59
47
36
39
89
59
51
85
93
Z.S.
c
bc
b
bc
bc
bc
a
b
bc
a
a
12/10/09
0,002
28
(1)
1,9
25
56
54
44
45
23
78
43
52
59
83
c
Z.S.
bc
ab
ab
bc
bc
a
bc
abc
ab
a
20 of 22/01/10
•
2. Signum
-
23/09/09
% Aangetaste planten
Groentemail Beitem
1. onbehandeld
17/08/09
Behandelingstijdstip + middel
Tabel 2 : % planten aangetast door roest
18 Jaargang 7 nr. 4
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
¾¾ Besluit Een doordachte afwisseling van verschillende middelen scoorde in deze proef het best. De planten behandeld met telkens Nativo of Horizon of Bayfidan Special vertoonden ook weinig roestaantasting. Signum scoorde enkel in combinatie met Trend aanvaardbaar, Signum alleen of Signum + Vertimec waren niet significant verschillend van de onbehandelde.
Sofie Darwich Lennart Vanquickenborne Danny Callens Deze proef werd aangelegd in het kader van het Interreg project JADE: Vlaanderen en Nord Pas-de-Calais: de Groentetuin van Europa (Project met de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling en met steun van de Provincie West-Vlaanderen).
Union Européenne – Fonds Européen de Développement Régional Europese Unie – Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen vervagen
ªª Alternatieve courgette: verscheidenheid in vorm en kleur In 2009 onderzocht het POVLT de waarde van
De bloei ving op 14 juni aan bij Sunlight; op
elf cultivars van alternatieve courgette in de
15 juni bij Orelia; op 16 juni bij Eight Ball;
zomerteelt in open lucht.
op 17 juni bij Satelite; op 18 juni bij Floridor,
De
onderzochte
rassen
waren:
Parador
(Gautier), Brice (S&G), Eight Ball (Tozer),
Geode en One Ball; op 19 juni bij Brice en Taxi en op 20 juni bij Golden Delight en Parador.
Floridor (Gautier), Geode (Gautier), Golden Delight
Orelia
De oogst begon op 22 juni, 38 dagen na
(Clause), Satelite (Gautier), Sunlight (Clause)
(S&G),
One
Ball
(Tozer),
het poten, bij Satelite; op 24 juni bij Brice,
en Taxi (Seminis). Parador fungeerde hierbij
Eight Ball en Geode; op 26 juni bij Floridor,
als referentie.
One Ball en Taxi en op 28 juni bij Parador, Golden Delight, Sunlight en Orelia.
Het onderzoek geschiedde in samenwerking met en werd gesubsidieerd door de Vlaamse
De oogst eindigde op 10 september, 118 dagen
Overheid, Departement Landbouw en Visserij,
na het poten.
Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling en LAVA.
Op 16 juli waren reeds 50 % van de vruchten geoogst bij Satelite; op 23 juli bij Brice,
Het zaaien greep plaats op 5 mei 2009 in
Floridor, Geode, Taxi en Orelia; op 24 juli
perspotten van 6 cm. Het poten gebeurde op
bij Golden Delight, One Ball en Sunlight; op
15 mei op een afstand van 1,30 m tussen en
26 juli bij Parador en op 28 juli bij Eight Ball.
0,77 m in de rij. De plantdichtheid bedroeg aldus 100 planten per are.
De proefaanleg
Op 20 juli was 50 % van de kg-opbrengst
gebeurde volgens een blokkenschema (Fisher-
geoogst bij Satelite; op 23 juli bij Sunlight en
metode) met 4 parallellen per cultivar.
Orelia; op 24 juli bij Brice, Geode en Taxi; op
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
19
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
26 juli bij Parador, Floridor, Golden Delight en
99 Golden Delight (S&G) : vruchtkleur
One Ball en op 30 juli bij Eight Ball.
geel tot donkergeel. Veel witte spikkels. Zeer kleine witte spikkels. Vruchten licht conisch tot conisch. Matig lang tot lang en matig dik. Versmalling in de nek tot midden. Veel en kleine zaden. Litteken na bloemafspening vrij klein tot klein. Matige lengte van de vruchtsteel. Vruchtsteel gedeeltelijk geel gedeeltelijk groen. 15,37 % van de vruchten met schuurschade. Matig gevoelig voor witziekte. 99 Orelia (Clause) : vruchtkleur donkergeel. Veel spikkels. Kleine tot zeer kleine
¾¾ Vruchtkenmerken van onderzochte cultivars
de
spikkels. Vruchten licht tot vrij conisch. Lang en vrij smal. Versmalling in de nek tot midden. Veel en kleine zaden. Litteken
ÙÙ langwerpige vruchten:
na bloemafspening matig. Matige lengte
99 Parador (Gautier) : vruchtkleur donker-
van de vruchtsteel. Vruchtsteel half geel
geel. Veel witte spikkels. Kleine witte
half groen. 15,46 % te spitse vruchten.
spikkels. Vruchten vrij conisch tot conisch.
Matig gevoelig voor witziekte.
Vruchten lang en matig dik. Versmalling in de nek. Veel en kleine zaden. Litteken na
99 Sunlight (Clause) : vruchtkleur geel tot
bloemafspening vrij klein. Lange vrucht-
donkergeel. Veel witte spikkels. Kleine
steel. Vruchtsteel vrijwel volledig groen
witte spikkels. Vruchten licht conisch
met soms korte gele overgang. 12,06 %
tot conisch. Lang en vrij smal tot smal.
vruchten met groeischeuren. Vrij gevoe-
Versmalling in de nek tot
lig voor witziekte.
en kleine zaden.
midden. Veel
Alternatieve courgette - Sortering naar vruchtkwaliteit 100.00 90.00 80.00 70.00 60.00
misbloei groeischeuren
% 50.00
schuurschade dubbel
40.00
zachte toppen
30.00
kleurafwijking misvormde
20.00
te kromme marktbare
10.00
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
Gemiddelde
Taxi
Sunlight
Satelite
Orelia
One Ball
Golden Delight
Geode
Floridor
Eight Ball
Brice
0.00 Parador
20
rassen
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
jaargang 7 nr. 4
•
99 Litteken na bloemafspening matig tot vrij
99 One Ball (Tozer) : vruchtkleur donker-
klein. Matig tot vrij lange vruchtsteel.
geel. Veel spikkels. Vrij grote spikkels. Vrij
Vruchtsteel half geel half groen. 19,96 %
hoogronde vruchten. Veel en kleine zaden.
te spitse vruchten. Matig gevoelig voor
Bloemlitteken na afspening matig tot vrij
witziekte.
groot. Vrij korte vruchtsteel. 13,86 % vruchten met groeischeuren. 10,75 %
99 Taxi (Seminis) : vruchtkleur geel tot
vruchten met kleurafwijking. Zeer gevoe-
donkergeel. Veel spikkels. Spikkels klein.
lig voor witziekte.
Vruchten conisch. Lang en smal. Versmalling in de nek. De bloem laat bij afspe-
99 Satelite
(Gautier)
:
donkergroe-
ning een klein litteken achter. Veel en
ne vruchtkleur. Veel spikkels. Grotere
kleine zaden. Lange vruchtsteel. Vrucht-
spikkels. Vruchten rond tot hoogrond.
steel half geel half groen. 10,27 % vruch-
Veel en matig kleine zaden. Bloemlitteken
ten met schuurschade. 9,35 % vruchten
na afspening vrij groot. Langere vrucht-
met groeischeuren. Matig gevoelig voor
steel. Vrij gevoelig voor witziekte.
witziekte.
¾¾ Besluiten
ÙÙ ronde courgettes: 99 Brice (S&G) : vruchtkleur lichtgroen. Veel spikkels. Grote spikkels. Vruchten
In 2009 werden elf cultivars van alternatieve
rond tot hoogrond. Veel en kleine zaden.
courgette onderzocht in de zomerteelt.
De bloem laat bij afspening een vrij groot litteken
achter.
Kortere
vruchtsteel.
Hierbij waren vijf rassen met donkergele
7,88 % dubbele vruchten. Vrij gevoelig
langwerpige vruchten: Golden Delight, Orelia,
voor witziekte.
Parador, Sunlight en Taxi. Van deze rassen werden de beste resultaten bekomen met
99 Eight Ball (Tozer) : vruchtkleur donkergroen.
Veel
spikkels.
Matige
PARADOR en SUNLIGHT.
grote
spikkels. Vruchten vrij hoogrond. Veel en
Bij de rassen met ronde vruchten was er een
kleine zaden. Vrij groot bloemlitteken.
diversiteit in kleur.
Vrij korte vruchtsteel. Zeer gevoelig voor Geode en Brice gaven lichtgroene vruchten.
witziekte.
GEODE gaf de beste resultaten 99 Floridor (Gautier) : donkergele vruchtkleur.
Veel
spikkels.
Spikkels
matig
One
Ball
en
Floridor
gaven
donkergele
groot. Weinig lange en heel weinig korte
vruchten. FLORIDOR scoorde van beiden het
haren. Vrij hoogronde vruchten. Veel en
best.
kleine zaden. Litteken na bloemafspening matig klein. Vrij lange vruchtsteel. Vrij
Bij Eight Ball en Satelite waren de vruchten
gevoelig voor witziekte.
donkergroen. SATELITE bekwam de beste resultaten.
99 Geode (Gautier) : vruchtkleur lichtgroen. Veel spikkels. Grote spikkels. Vruchten rond tot hoogrond. Veel en kleine zaden. De bloem laat bij afspening een matig tot vrij groot litteken achter. Lange vrucht-
Luc Vanparys
steel. Vrij gevoelig voor witziekte.
Francis Jans
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
21
22
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
ªª Teelt van pompoen voor de industrie ¾¾ Beschrijving van de onderzochte rassen
In 2009 werd de waarde onderzocht van tien rassen van pompoen bij teelt voor de industrie. De onderzochte rassen waren: Rode van Etampes (Clause), Crown Prince (Sakata),
99 Crown Prince (Sakata) : goede tot zeer
Elliot (Uniseeds), Etna (Uniseeds), Everest
goede gewasstand. Zeer sterk rankend.
(Uniseeds), Iron Cap (Sakata), Matilda (Enza),
Zeer lange internodiën. Donkergroene
Olympus (Uniseeds), Sweet Mama (Takii)
bladkleur. Bladeren matig groot. Geen
en Uchiki Kuri (Takii). Rode van Etampes
witte vlekken op de bladeren. Matig
fungeerde als standaard.
stukgewicht. Vruchtkleur lichtgrijsgroen. Vruchten platrond met sterk uitgespro-
Het onderzoek geschiedde in samenwerking
ken ribben. Ingezonken aan de steel. Veel
met en werd gesubsidieerd door de Vlaamse
zaad. Zaden matig groot. Weinig holheid
Overheid, Departement Landbouw en Visserij,
van de vrucht. Dunne groene rand aan de
Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling.
buitenkant. Zeer vast vruchtvlees. Vruchtvlees licht oranje geel. Hoog gehalte aan
Het zaaien gebeurde op 28 mei 2009. Het
droge stof. Zeer groot bloemlitteken.
poten volgde op 9 juni op een afstand van 2,0
Hogere productie.
m tussen en 0,5 m in de rij. De plantdichtheid bedroeg aldus 100 planten per are. De
99 Elliot
(Uniseeds) :
goede
tot
zeer
proefaanleg gebeurde volgens een blokken-
goede gewasstand. Matig donkergroene
schema (Fishermetode) met vier parallellen
bladkleur. Het gewas was aanvankelijk
per cultivar.
meer bossig en ontwikkelde pas later ranken. Vrij korte ranken. Vrij lange
De oogst greep plaats op 15 september,
internodiën.
Geen witte vlekken op de
98 dagen of 14 weken na het poten.
bladeren. Matig tot laag stukgewicht. Vruchtkleur donker grijsgroen. Vruchten platrond en enigszins piramidaal met uitgesproken ribben. Ingezonken aan de steel. Veel en matig grote zaden. Weinig holheid van de vrucht. Zeer vast vruchtvlees. Vruchtvlees oranjegeel tot donkergeel. Hoog drogestofgehalte. Extreem groot bloemlitteken. Matige productie. 99 Etna (Uniseeds) : goede tot zeer goede gewasstand.
Meer
struikvormig.
Pas
later in de teelt ontwikkeling van ranken. Kortere ranken. Vrij lange internodiën. Bladeren groen tot donkergroen. Geen witte vlekken op de bladeren. Hoog stukgewicht. Vruchten licht grijsgroen. Vruchten
platrond
met
uitgesproken
ribben. Ingezonken aan de steel. Veel en
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
matig grote zaden Weinig holheid van de
99 Olympus (Uniseeds) : goede tot zeer
vrucht. Zeer vast vruchtvlees. Vruchtvlees
goede gewasstand. Meer struikvormig.
oranje geel. Matig drogestofgehalte. Klein
Het gewas was aanvankelijk meer bossig
bloemlitteken. Zeer hoge productie.
en ontwikkelde pas later ranken. Lange internodiën. Geen witte vlekken op de
99 Everest
(Uniseeds) :
gewas-
bladeren. Bladeren groen tot donker-
stand. Meer struikvormig. Gewas aanvan-
groen. Hoog stukgewicht. Vruchtkleur
kelijk meer bossig en pas later in de teelt
lichtgrijsgroen. Vruchten platrond met
ontwikkeling van ranken. Kortere ranken.
uitgesproken ribben. Ingezonken aan de
Langere internodiën. Bladeren groen tot
steel. Vrij veel zaad. Matig grote zaden.
donkergroen. Geen witte vlekken op de
Weinig holheid van de vrucht. Zeer vast
bladeren. Hoog stukgewicht. Vruchten
vruchtvlees. Vruchtvlees geel tot geelo-
licht grijsgroen. Vruchten platrond met
ranje.
uitgesproken
bloemlitteken. Hoge productie.
ribben.
goede
Ingezonken
aan
Hoog
drogestofgehalte.
Klein
de steel. Veel zaad. Matig grote zaden. Weinig holheid van de vrucht. Zeer vast
99 Rode van Etampes (Clause) : goede
vruchtvlees. Vruchtvlees licht oranje. Vrij
tot zeer goede gewasstand. Zeer sterk
hoog drogestofgehalte. Groot bloemlitte-
rankend. Zeer lange internodiën. Blade-
ken. Hoge productie.
ren groen tot donkergroen. Bladeren groot, licht gebobbeld en zonder witte
99 Iron Cap (Sakata) : goede gewasstand.
vlekken. Hoog stukgewicht. De vruch-
Zeer lange ranken. Zeer lange internodiën.
ten zijn oranjerood van kleur, platrond
Bladeren groen tot donkergroen. Grote
van vorm met sterk uitgesproken ribben.
bladeren. Matig witte vlekken op de blade-
Ingezonken aan de steel. Matige zaadhoe-
ren. Bladeren gebobbeld. Lager stukge-
veelheid. Grote zaden. Binnenin de vrucht
wicht. Vruchten zeer donkergroen. Vruch-
is veel holle ruimte. Vruchtvlees matig
ten platrond met uitgesproken ribben.
vast.
Nogal gebobbelde huid. Ingezonken aan
drogestofgehalte.
de steel. Weinig zaad. Kleine zaden. Enige
Hoge kg-opbrengst.
Vruchtvlees
licht Groot
oranje.
Laag
bloemlitteken.
holheid van de vrucht. Zeer vast vruchtvlees. Vruchtvlees felgeel. Hoog drogestofgehalte.
Zeer
klein
99 Sweet Mama (Takii) : goede tot zeer goede gewasstand. Het gewas is aanvan-
bloemlitteken.
kelijk struikvormig en begint pas te ranken
Lagere productie.
na het begin van de vruchtzetting. Korte 99 Matilda (Enza) : vrij goede tot goede
ranken. Korte internodiën. Donkergroe-
gewasstand. Zeer lange ranken. Lange
ne bladkleur. Geen witte vlekken op de
internodiën. Bladeren groen tot donker-
bladeren. Grote bladeren. Bladeren licht
groen. Matig witte vlekken op de blade-
gebobbeld. Laag stukgewicht. Vruchten
ren.
licht
donkergroen. Licht bruinrode schijn en
bruinbeige. Vruchten kalebasvormig met
weinig verticale witte strepen. Platrond.
uitgesproken ribben. Vrijwel niet ingezon-
Uitgesproken ribben. Binnenin de vrucht
ken aan de steel. Matige zaadhoeveel-
weinig holle ruimte. Dunne groene rand
heid. Kleinere zaden. Zeer vast vrucht-
aan de buitenzijde. Vruchten weinig tot
vlees. Lager drogestofgehalte. Vrij klein
niet ingezonken aan de steel. Vrij veel
bloemlitteken. Lagere productie.
zaad.
Lager
POVLT
•
stukgewicht.
Ieperseweg 87
•
Vrucht
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
23
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
Matig grote zaden. Vruchtvlees zeer vast.
Vruchten feloranje met enkele blekere
Vruchtvlees geel tot geel oranje. Zeer
verticale
hoog drogestofgehalte. Klein bloemlitte-
binnenin de vrucht. Vruchten hoogrond
ken. Lage productie.
met lichte flessenhals naar de steel toe.
strepen.
Geen
holle
ruimte
Veel zaden. Matig grote zaden. Vrucht99 Uchiki Kuri (Takii) : goede gewasstand.
vlees zeer vast. Vruchtvlees oranje. Vrij
Lange ranken. Lange internodiën. Blade-
hoog drogestofgehalte. Lage productie.
ren groen tot donkergroen. Geen witte vlekken op de bladeren. Bladeren matig groot. Bladeren licht gebobbeld. Laag stukgewicht.
Pompoen Industrieteelt - Opbrengst (kg/are) 900 800 700 600 500 kg/are 400 300 200 100
Gemiddelde
Uchiki Kuri
Sweet Mama
Olympus
Matilda
Iron Cap
Everest
Etna
Elliot
Crown Prince
0 Rode van Etampes
24
ras
¾¾ Besluit In de gegeven proefomstandigheden in 2009 gaf het ras ETNA de beste resultaten bij teelt van pompoen voor levering aan de groenteverwerkende nijverheid.
Luc Vanparys Francis Jans
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
ªª Groenbedekkers inzaaien bij droogte: kan het? Als teler hebt u wel eens de vraag: doe ik
De zomer van 2009 was de droogste sinds de
er goed aan om nu een groenbedekker in te
memorabele warme zomer van 2003. Door
zaaien en maak ik wel de juiste keuze van
deze droogte hebben vele land- en tuinbou-
type groenbedekker?
wers het inzaaien van groenbedekkers uitge-
Groenbedekkers spelen immers een belang-
steld met de vrees voor het opdrogen van het
rijke rol in de teeltrotatie. Ze hebben hun
zaad. Hierdoor werden vele groenbedekkers
invloed op het humusgehalte, erosiebestrij-
te laat uitgezaaid.
ding, reductie van reststikstof en bestrijding van aaltjes, ziekten en plagen.
¾¾ Zaaitijdstip ¾¾ Proefveld
De eerste uitzaai half augustus viel pal in de Groenbedekkers inzaaien bij droogte: kan het? droge Toch inhebben bijna alle soorten Als teler hebt u wel eens de vraag: doe ik er goed aan om nuperiode. een groenbedekker te zaaien en
ik wel de juiste keuze van type groenbedekker? Groenbedekkers spelen immers een In 2009 werdenmaakte half augustus en half september (met uitzondering van Nyger) zich, na een belangrijke rol in de teeltrotatie. Ze hebben hun invloed op het humusgehalte, erosiebestrijding, reductie van reststikstofgroenbedekkers en bestrijding van aaltjes, ziekten plagen. voldoende kunnen ontwikkelen trageenstart, op een bloemkoolperceel
ingezaaid doorProefveld het POVLT te Beitem en met
om een goede bodembedekking te verkrijgen
In 2009 werden half augustus en half september op een bloemkoolperceel groenbedekkers steun van Vlaamse Overheid en de Europese tijdens de winter. Uitgaande van de droge ingezaaid door het POVLT te Beitem en met steun van Vlaamse Overheid en de Europese Unie project PROSENSOLS). De verschillende groenbedekkers in deze proef Italiaans omstandigheden opzijn:het moment van inzaai Unie (Interreg(Interreg project PROSENSOLS). raaigras, bladrammenas, gele mosterd, facelia, zomerhaver, Japanse haver, snijrogge en Nyger. De zomer van 2009 was de droogste de memorabele warme zomer van 2003. Door deze kenden facelia, Japanse haver, zomerhaver en De verschillende groenbedekkers insinds deze droogte hebben vele land- en tuinbouwers het inzaaien van groenbedekkers uitgesteld met de snijrogge toch een vlotte beginontwikkeling. proef zijn: Italiaans vrees voorraaigras, het opdrogenbladrammenas, van het zaad. Hierdoor werden vele groenbedekkers te laat uitgezaaid.
gele mosterd,Zaaitijdstip facelia, zomerhaver, Japanse De andere groenbedekkers (gele mosterd, De eerste uitzaai half augustus viel pal in de droge periode. Toch hebben bijna alle soortenraaigras (met bladrammenas, Italiaans en Nyger) haver, snijrogge en Nyger. uitzondering van Nyger) zich, na een trage start, voldoende kunnen ontwikkelen om een goede werden door op een bodembedekking te verkrijgen tijdens de winter. Uitgaande van gekenmerkt de droge omstandigheden het tragere moment van inzaai kenden facelia, Japanse haver, zomerhaver en snijrogge toch een vlotte ontwikkeling (Figuur 1). beginontwikkeling. De andere groenbedekkers (gele mosterd, bladrammenas, Italiaans raaigras en Nyger) werden gekenmerkt door een tragere beginontwikkeling (Figuur 1).
ontwikkeling
70
facelia (+) 60
Japanse haver (+) gele mosterd (-)
50
+ minder droogtegevoelig
hoogte (in cm)
snelle opkomst
zomerhaver (+) bladrammenas (-)
- droogtegevoelig
40
trage opkomst
snijrogge (+) 30
Italiaans raaigras (-) nyger (-)
20
10
0 15/08/2009
7/09/2009
28/09/2009
23/10/2009
30 mm neerslag
Figuur 1. Ontwikkeling van de in proef aangelegde groenbedekkers (bron: POVLT, Beitem)
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
begin-
25
26
Groentemail Beitem
•
Jaargang 7 nr. 4
¾¾ Zaaizaadhoeveelheid Vaak worden in de praktijk nog te grote hoeveelheden zaaizaad gebruikt. Bij tijdige zaai (half augustus) volstaan zeker lage dosissen (Tabel 1). Dikker zaaien bij een vroege zaai betekent niet dat er meer stikstof kan opgenomen worden. De planten gaan elkaar beconcurreren waardoor deze zich minder kunnen ontwikkelen. De N-opname blijft dezelfde wanneer vroeg gezaaid wordt. Zaai vanaf half september noodzaakt een grotere hoeveelheid zaaizaad. De omstandigheden worden vaak slechter waardoor een zeker percentage van het zaad niet meer vlot opkomt. Bovendien is er ook een kortere groeiduur. Om toch voldoende biomassa te kunnen vormen, wordt een hogere zaadhoeveelheid aangeraden (kolom ‘late zaai’ in Tabel 1). Tabel 1: Groenbedekkers en hun zaaidichtheden Groenbedekkers
Vroege zaai
Late zaai
Italiaans Raaigras
25 kg/ha
40 kg/ha
Gele mosterd
10 kg/ha
20 kg/ha
Bladrammenas
12 kg/ha
20 kg/ha
8 kg/ha
12 kg/ha
Snijrogge
75 kg/ha
100 kg/ha
Zomerhaver
50 kg/ha
80 kg/ha
Facelia
Nyger
8 kg/ha
Japanse haver
-
50 kg/ha
¾¾ Besluit
80 kg/ha
volstaat een lage zaaidichtheid. Hoe later in het najaar, hoe groter de zaaidichtheid
Groenbedekkers
kunnen
voldoende
moet zijn. Inzaaien doe je dus best zo vroeg
ontwikkelen bij een zaai in goede omstan-
mogelijk: dit zorgt voor een betere ontwik-
digheden.
keling, er is minder zaaizaad nodig en de
Droogte
zich
zorgt
ervoor
dat
bepaalde zaden moeilijk kiemen, waardoor
N-opname is hoger.
een verschil ontstaat in opkomst. Facelia, Japanse haver, zomerhaver en snijrogge zijn
F. Coopman, POVLT
de sterkste soorten om te weerstaan aan de
L. Serlet, POVLT
droogte. Indien tijdig kan worden ingezaaid,
B. Debussche, Vlaamse Overheid – ADLO
Union Européenne – Fonds Européen de Développement Régional Europese Unie – Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling Interreg efface les frontières Interreg doet grenzen vervagen
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
AGENDA ªª Praktijkdag, zondag 29 augustus 2010 Op zondag 29 augustus vindt in navolging
Verder is er ook aandacht voor de relatie
van de themadag Bodem en Bemesting vorig
tussen gewasbeschermingsmiddelen en bijen
jaar een praktijkdag plaats rond het thema
en
gewasbescherming.
worden.
Tijdens deze unieke gelegenheid kan er kennis
Er zijn ook nog standen van diverse produ-
gemaakt worden met de verschillende facetten
centen, verenigingen en verdelers binnen
van gewasbescherming op het POVLT.
de gewasbescherming aanwezig. Ook is er
Naast een bezoek aan de proefvelden met
aangepaste kinderanimatie voorzien en is
ziekte- en plaagbestrijding en waarneming
er de mogelijkheid tot het nuttigen van een
–en
drankje en een hapje.
waarschuwingssystemen
in
diverse
welke
maatregelen
getroffen
kunnen
teelten (akkerbouw en tuinbouw) worden ook een groot aantal demonstraties gebracht.
De praktijkdag start om 14u en is volledig gratis te bezoeken.
Demonstraties van onder andere spuittoestellen, biozuivering, spuittechniek, vogel-
POVLT,
afweer, schoffelmachine met RTK-GPS, enz.
Beitem
Ieperseweg
87,
8800
Rumbeke-
zullen de bezoekers zeker boeien.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
27
Groentemail Beitem
•
jaargang 7 nr. 4
¾¾ Krijgt u de Groentemail liever in uw mailbox? Vanaf begin dit jaar wordt de Groentemail ook per e-mail verstuurd. Wilt u gebruik maken van deze service, in de plaats van het ontvangen van de papieren versie per post, stuur dan een e-mail met vermelding ‘Groentemail elektronisch’ naar
[email protected]. Vermeld eveneens het adres waarop u de groentemail nu per post toegestuurd krijgt zodat dit uit ons huidig groentemail-adressenbestand kan geschrapt worden.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, in enige vorm of wijze, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Het Provinciaal Onderzoeks- en Voorlichtingscentrum voor Land- en Tuinbouw en de West-Vlaamse Proeftuin voor Industriële Groenten vzw zijn niet aansprakelijk voor eventuele schadelijke gevolgen die zouden kunnen ontstaan bij het gebruik van de gegevens uit deze opgave. Uw naam en adres zijn opgenomen in een adresbestand dat enkel gebruikt wordt binnen de werking van het Provinciaal Centrum voor Land- en Tuinbouw (wet van 8/12/1992). Indien uw adres onjuist of niet meer relevant is, kan u de verbetering of de verwijdering ervan vragen.
POVLT
•
Ieperseweg 87
•
B-8800 Rumbeke-Beitem
•
Telefoon 051 27 32 00
•
Fax 051 24 00 20
28
