Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LAND- EN TUINBOUW

Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming

1 februari 2013

Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LAND- EN TUINBOUW Opleiding Hovenier aanleg parken en tuinen BO LT 005

Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs - Studiegebied Land- en tuinbouw – Hovenier aanleg parken en tuinen Versie 1.0 BVR Pagina 1 van 24


1 februari 2013

Inhoud 1

Opleiding .......................................................................................................................................... 5 1.1 Relatie opleiding – referentiekader ............................................................................................... 5 1.2 Inhoud ........................................................................................................................................... 5 1.3 Certificering ................................................................................................................................... 5 1.4 Niveau ........................................................................................................................................... 5 1.5 Duur .............................................................................................................................................. 6 1.6 Plaats van de opleiding in het studiegebied ................................................................................. 6 1.7 Modules ........................................................................................................................................ 6 1.8 Leertraject ..................................................................................................................................... 7 1.9 Sleutelvaardigheden ..................................................................................................................... 8 2 Basiscompetenties van de opleiding ................................................................................................ 9 2.1 De werkzaamheden voorbereiden ................................................................................................ 9 2.2 Het terrein rooien .......................................................................................................................... 9 2.3 Grondwerken uitvoeren ................................................................................................................ 9 2.4 Infrastructuurwerken uitvoeren ..................................................................................................... 9 2.5 De grond verbeteren ..................................................................................................................... 9 2.6 De grond nivelleren..................................................................................................................... 10 2.7 Aanplanten, planten beschermen en verzorgen ......................................................................... 10 2.8 Toediening van gewasbeschermingsmiddelen en duurzaam gebruik van fytofarmaca ............. 10 2.9 Grasveld aanleggen.................................................................................................................... 11 2.10 Het terrein afwerken .............................................................................................................. 11 2.11 Het materieel onderhouden en schoonmaken ...................................................................... 11 2.12 Eigen deskundigheid opbouwen............................................................................................ 11 2.13 Controleren en rapporteren ................................................................................................... 11 2.14 Ondersteunende kennis ........................................................................................................ 11 2.15 Werkplekleren ........................................................................................................................ 12 2.16 Veilig, ergonomisch, hygiënisch en milieubewust werken .................................................... 12 3 Modules van de opleiding .............................................................................................................. 13 3.1 Module Plantenkennis (M LT G014) ........................................................................................... 13 3.1.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 13 3.1.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 13 3.1.3 Studieduur ......................................................................................................................... 13 3.1.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 13 3.2 Module Snoeitechnieken voor aanleg en onderhoud parken en tuinen (M LT G028) ............... 13 3.2.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 13 3.2.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 13 3.2.3 Studieduur ......................................................................................................................... 13 3.2.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 13 3.3 Module Toediening gewasbeschermingsmiddelen (M LT G024) ............................................... 14 3.3.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 14 3.3.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 14 3.3.3 Studieduur ......................................................................................................................... 14 3.3.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 14 3.4 Module Fytofarmacie (M LT G031) ............................................................................................. 14 3.4.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 14 3.4.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 14 3.4.3 Studieduur ......................................................................................................................... 15 3.4.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 15 3.5 Module Werken met minigraver (M LT 040) ............................................................................... 15 3.5.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 15 3.5.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 15 3.5.3 Studieduur ......................................................................................................................... 15 3.5.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 15 3.6 Module Aanplantingen (M LT 041) ............................................................................................. 16 3.6.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 16 3.6.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 16 Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs - Studiegebied Land- en tuinbouw – Hovenier aanleg parken en tuinen Versie 1.0 BVR Pagina 2 van 24


1 februari 2013

3.6.3 Studieduur ......................................................................................................................... 16 3.6.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 16 3.7 Module Tuinverhardingen (M LT 042) ........................................................................................ 16 3.7.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 16 3.7.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 17 3.7.3 Studieduur ......................................................................................................................... 17 3.7.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 17 3.8 Module Verhardingen in kasseien, tegels en natuursteen (M LT 043) ....................................... 17 3.8.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 17 3.8.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 18 3.8.3 Studieduur ......................................................................................................................... 18 3.8.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 18 3.9 Module Aanleg grasvelden (M LT 044) ...................................................................................... 18 3.9.1 Situering van de module in de opleiding ........................................................................... 18 3.9.2 Instapvereisten voor de module ........................................................................................ 18 3.9.3 Studieduur ......................................................................................................................... 18 3.9.4 Basiscompetenties............................................................................................................. 18 3.10 Module Aanleg waterpartijen (M LT 045) .............................................................................. 19 3.10.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 19 3.10.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 19 3.10.3 Studieduur ..................................................................................................................... 19 3.10.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 19 3.11 Module Daktuinen (M LT 046) ............................................................................................... 20 3.11.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 20 3.11.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 20 3.11.3 Studieduur ..................................................................................................................... 20 3.11.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 20 3.12 Module Afsluitingen (M LT 047)............................................................................................. 20 3.12.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 20 3.12.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 20 3.12.3 Studieduur ..................................................................................................................... 20 3.12.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 20 3.13 Module Houtwerk (M LT 048) ................................................................................................ 21 3.13.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 21 3.13.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 21 3.13.3 Studieduur ..................................................................................................................... 21 3.13.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 21 3.14 Module Kettingzaaggebruik A (M LT G036) .......................................................................... 21 3.14.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 21 3.14.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 21 3.14.3 Studieduur ..................................................................................................................... 21 3.14.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 21 3.15 Module Veiligheid en ergonomie in de tuinbouw (M LT G023) ............................................. 22 3.15.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 22 3.15.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 22 3.15.3 Studieduur ..................................................................................................................... 22 3.15.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 22 3.16 Module Actuele technieken (M LT G038) .............................................................................. 22 3.16.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 22 3.16.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 22 3.16.3 Studieduur ..................................................................................................................... 22 3.16.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 22 3.17 Module Machinegebruik (M LT G025) ................................................................................... 23 3.17.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 23 3.17.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 23 3.17.3 Studieduur ..................................................................................................................... 23 3.17.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 23 3.18 Module Machineonderhoud (M LT G026) ............................................................................. 23 Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs - Studiegebied Land- en tuinbouw – Hovenier aanleg parken en tuinen Versie 1.0 BVR Pagina 3 van 24


1 februari 2013

3.18.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 23 3.18.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 23 3.18.3 Studieduur ..................................................................................................................... 24 3.18.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 24 3.19 Module Werkplekleren hovenier aanleg parken en tuinen (M LT 049) ................................. 24 3.19.1 Situering van de module in de opleiding ....................................................................... 24 3.19.2 Instapvereisten voor de module .................................................................................... 24 3.19.3 Studieduur ..................................................................................................................... 24 3.19.4 Basiscompetenties......................................................................................................... 24



1 februari 2013

1 Opleiding 1.1

Relatie opleiding – referentiekader

De beroepsopleiding Hovenier aanleg parken en tuinen hoort thuis in het studiegebied LAND- EN TUINBOUW. De opleiding werd afgeleid van het SERV beroepsprofiel Beroepencluster hovenier aanleg parken en tuinen – ploegbaas aanleg parken en tuinen (WD/2007/4665/2).De hovenier aanleg parken en tuinen voert zelfstandig de opgedragen taken uit binnen de aanleg van parken en tuinen. Zijn kerntaken bestaan vooral uit het rooien van het terrein, het uitvoeren van de grondwerken en infrastructuurwerken, het planten en het aanleggen van een gazon. De ploegbaas aanleg parken en tuinen is de leidinggevende op de werf. Hij is verantwoordelijk voor de goede afhandeling van de werken op het terrein. Als ploegbaas stuurt men een ploeg van hoveniers aan en verdeelt men de taken. Deze opleiding richt zich op het profiel van hovenier, niet op dat van ploegbaas, dat een doorgroeifunctie vormt. Het SERV-beroepsprofiel licht het takenpakket van een ervaren hovenier binnen de aanleg parken en tuinen toe, maar schenkt eveneens aandacht aan de taken en competenties van een beginnend beroepsbeoefenaar. Deze opleiding richt zich op de competenties van de beginnende beroepsbeoefenaar.

1.2

Inhoud

In de opleiding Hovenier aanleg parken en tuinen leert de cursist: -

-

de werkzaamheden voorbereiden; het terrein rooien; de nodige grondwerken uitvoeren; infrastructuurwerken uitvoeren zoals o het aanleggen van een oprit, pad of vijver; o het plaatsen van omheiningen en geprefabriceerde elementen; o het aanleggen van siergrind; de grond verbeteren; de grond nivelleren; aanplanten; een gazon aanleggen; het terrein afwerken; het materieel schoonmaken.

De cursist leert hierbij rekening te houden met het milieu en mee te werken aan welzijn op het werk. De cursist leert ook de eigen deskundigheid opbouwen.

1.3

Certificering

Elke module wordt bekrachtigd met een deelcertificaat. De opleiding leidt tot het certificaat HOVENIER AANLEG PARKEN EN TUINEN. Het certificaat van deze opleiding leidt in combinatie met het certificaat AANVULLENDE ALGEMENE VORMING tot het diploma secundair onderwijs.

1.4

Niveau

De opleiding situeert zich op het niveau secundair volwassenenonderwijs.



1.5

1 februari 2013

Duur

De opleiding Hovenier aanleg parken en tuinen omvat in totaal 640 lestijden.

1.6

Plaats van de opleiding in het studiegebied

Nr.

Opleidingen

Code

1

Florist

BO LT 001

940

2 3 4

Florist-medewerker Tuinbouwarbeider Hovenier onderhoud parken en tuinen Hovenier aanleg parken en tuinen Boomverzorger

BO LT 002 BO LT 003 BO LT 004

5 6

1.7

Lestijden

Referentiekader

Reglementering

480 520 460

Geïnspireerd op sectorconvenanten Groene sectoren, ColoAequor en Nederlands Beroepscompetentieprofielen, COBRA, Publ. Poortman,e.a., na valid. door KUFB. idem SERV BCP SERV BP

X X

BO LT 005

640

SERV BP

X

BO LT 006

420

SERV BP

Modules

Naam Plantenkennis Snoeitechnieken voor aanleg en onderhoud parken en tuinen Toediening gewasbeschermingsmiddelen Fytofarmacie Werken met minigraver Aanplantingen Tuinverhardingen Verhardingen in kasseien, tegels en natuursteen Aanleg grasvelden Aanleg waterpartijen Daktuinen Afsluitingen Houtwerk Kettingzaaggebruik A Veiligheid en ergonomie in de tuinbouw Actuele technieken Machinegebruik Machineonderhoud Werkplekleren hovenier aanleg parken en tuinen

Code M LT G014 M LT G028 M LT G024 M LT G031 M LT 040 M LT 041 M LT 042 M LT 043 M LT 044 M LT 045 M LT 046 M LT 047 M LT 048 M LT G036 M LT G023 M LT G038 M LT G025 M LT G026 M LT 049

Lestijden 40 20 20 40 40 40 40 40 40 40 40 20 40 20 20 20 20 20 80



1.8

1 februari 2013

Leertraject

40

40

Plantenkennis

Aanplantingen

20 Veiligheid en ergonomie in de tuinbouw

Aanleg grasvelden

Snoei20 technieken voor aanleg en onderhoud parken en tuinen

Tuinverhardingen

40

Werken met minigraver

20

40

Daktuinen

40

40

20

Machineonderhoud

40

Houtwerk

Machinegebruik

20

Afsluitingen

Verhardingen in kasseien, tegels en natuursteen

20

Actuele technieken

40

20

Kettingzaaggebruik A

Toediening gewasbeschermingsmiddelen

40

Aanleg waterpartijen

20

40

Fytofarmacie

80

Werkplekleren hovenier aanleg parken en tuinen

HOVENIER AANLEG PARKEN EN TUINEN 640 LT



1.9

1 februari 2013

Sleutelvaardigheden

Sleutelvaardigheid Dienstverlenende vaardigheid Flexibiliteit Imagobewustzijn Kwaliteitsbewustzijn Leergierigheid Zin voor samenwerking

Specificatie In staat zijn om op vraag en proactief diensten of zorg te verlenen. In staat zijn om zich aan te passen aan wijzigende omstandigheden, onder meer middelen, doelen, mensen en procedures. In staat zijn om de impact van eigen gedrag en voorkomen in te schatten. In staat zijn om in te schatten aan welke vereisten een product of dienst moet voldoen en in staat zijn om aan die vereisten tegemoet te komen. In staat zijn om actief te zoeken naar situaties om zijn competenties te verbreden en te verdiepen. In staat zijn om gemeenschappelijk aan eenzelfde taak te werken.

Code SV08 SV12 SV13 SV17 SV19 SV35



1 februari 2013

2 Basiscompetenties van de opleiding 2.1

De werkzaamheden voorbereiden

Code LT 005 BC 001 LT 005 BC 002 LT 005 BC 003 LT 005 BC 004 LT 005 BC 005 LT 005 BC 006 LT 005 BC 007

2.2

Het terrein rooien

Code LT 005 BC 008 LT 005 BC 009 LT 005 BC 010

2.3

LT 005 BC 011 LT 005 BC 012 LT 005 BC 013 LT 005 BC 014 LT 005 BC 015 LT 005 BC 016 LT 005 BC 017

Basiscompetenties De cursist kan het terrein afgraven. het terrein met aangevoerde grond terug ophogen. sleuven uitgraven en dichten. buizen plaatsen en aansluiten. elektriciteitsdraden door wachtbuizen trekken. een terras, vijver of zwembad uitgraven. het perceel grof nivelleren.

Infrastructuurwerken uitvoeren

Code LT 005 BC 018 LT 005 BC 019 LT 005 BC 020 LT 005 BC 021 LT 005 BC 022 LT 005 BC 023 LT 005 BC 024 LT 005 BC 025 LT 005 BC 026 LT 005 BC 027 LT 005 BC 028 LT 005 BC 029

2.5

Basiscompetenties De cursist kan de aanwezige beplanting en constructieve elementen verwijderen. de planten die behouden worden, intafelen. onkruid en beplanting verwijderen.

Grondwerken uitvoeren

Code

2.4

Basiscompetenties De cursist kan een plan lezen en interpreteren. een bestek lezen en interpreteren. de aanwezige nutsvoorzieningen opmeten en in kaart brengen. bij een helling het hoogteverschil tussen twee punten berekenen. het plan op het terrein uitmeten en uitzetten. de nodige hoeveelheid materiaal berekenen. materieel en grondstoffen in- en uitladen.

Basiscompetenties De cursist kan bouwspecie aanmaken. de fundering voor een verharding aanleggen. een koude afwerkingslaag aanbrengen. in de koude afwerkingslaag verharding plaatsen. de fundering voor een waterpartij aanleggen. een waterpartij aanleggen. een waterpartij afwerken. een omheining plaatsen. geprefabriceerde elementen plaatsen. houten elementen plaatsen en monteren. siergrind aanleggen. een daktuin aanleggen.

De grond verbeteren

Code LT 005 BC 030

Basiscompetenties De cursist kan de nodige meststof en/of bodemverbeteraar aanbrengen.


Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming LT 005 BC 031

2.6

LT 005 BC 032 LT 005 BC 033

Basiscompetenties De cursist kan stenen en ander materiaal die aan de oppervlakte zitten, verwijderen. de grond fijn nivelleren.

Aanplanten, planten beschermen en verzorgen


2.8

de meststof en/of bodemverbeteraar onderwerken.

De grond nivelleren

Code

2.7

1 februari 2013

Basiscompetenties De cursist kan planten uitzetten. verwelkte plantendelen verwijderen. bij aanplant snoeien. de potgrond in de plantenbak vernieuwen. bloembollen, planten en bomen planten. waar nodig, verankering aanbrengen. de nodige hoeveelheid water toedienen. vijverplanten planten en plaatsen. bepalen welke delen gesnoeid moeten worden. de reactie van de plant op de snoei inschatten. snoeimateriaal hanteren. snoeitechnieken toepassen.

Toediening van gewasbeschermingsmiddelen en duurzaam gebruik van fytofarmaca

Code LT 005 BC 046 LT 005 BC 047 LT 005 BC 048 LT 005 BC 049 LT 005 BC 050 LT 005 BC 051 LT 005 BC 052 LT 005 BC 053 LT 005 BC 054 LT 005 BC 055 LT 005 BC 056 LT 005 BC 057 LT 005 BC 058 LT 005 BC 059 LT 005 BC 060 LT 005 BC 061 LT 005 BC 062 LT 005 BC 063

Basiscompetenties De cursist kan op instructie bestrijdingsmiddelen toedienen. de verschillende toepassingsvormen van gewasbeschermingsmiddelen beschrijven. het behandelingsmateriaal veilig en correct gebruiken. het behandelingsmateriaal afstellen. het behandelingsmateriaal reinigen. het behandelingsmateriaal onderhouden. de dosering en de hoeveelheid spuitvloeistof berekenen. de voorgeschreven behandeling uitvoeren. de meest voorkomende onkruiden herkennen. symptomen van ziekten en plagen herkennen. de levenscyclus van ziekteverwekkers en plagen beschrijven. abiotische schade vast stellen. preventieve beschermingsmaatregelen toepassen. andere dan chemische bestrijdingsmethoden toepassen. de werkwijze van de voornaamste groepen van bestrijdingsproducten beschrijven. maatregelen om resistentie te vermijden toepassen. de chemicaliën veilig opslaan. de chemicaliën veilig transporteren.



2.9

1 februari 2013

Grasveld aanleggen

Code LT 005 BC 064 LT 005 BC 065 LT 005 BC 066 LT 005 BC 067 LT 005 BC 068

Basiscompetenties De cursist kan gras zaaien. grasmatten uitrollen. het gezaaide gras of de uitgerolde grasmatten aanrollen. het gezaaide gras of de uitgerolde grasmatten met water besproeien. de grasmat bijsnijden en corrigeren.

2.10 Het terrein afwerken Code LT 005 BC 069 LT 005 BC 070 LT 005 BC 071 LT 005 BC 072

Basiscompetenties De cursist kan de gazonboorden afsteken. mulch aanbrengen. de grond fijnharken. verlichtingselementen zonder deze aan te sluiten op het elektriciteitsnet plaatsen.

2.11 Het materieel onderhouden en schoonmaken Code LT 005 BC 073 LT 005 BC 074

Basiscompetenties De cursist kan machines en gereedschap reinigen. basisonderhoud van machines en gereedschap uitvoeren.

2.12 Eigen deskundigheid opbouwen Code LT 005 BC 075 LT 005 BC 076 LT 005 BC 077

Basiscompetenties De cursist kan informatie opzoeken over bijscholingsinitiatieven. nieuwe ontwikkelingen opvolgen. nieuwe technieken toepassen.

2.13 Controleren en rapporteren Code LT 005 BC 078 LT 005 BC 079 LT 005 BC 080 LT 005 BC 081 LT 005 BC 082

Basiscompetenties De cursist kan waterpasniveau checken. rechtheid checken. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. schade rapporteren. aan de leidinggevende rapporteren.

2.14 Ondersteunende kennis Code LT 005 BC 083 LT 005 BC 084 LT 005 BC 085 LT 005 BC 086 LT 005 BC 087 LT 005 BC 088 LT 005 BC 089

Basiscompetenties De cursist kan karakteristieken van planten beschrijven. groei van planten beschrijven. habitat van planten beschrijven. onderhoud van planten beschrijven. met de kettingzaag werken. machines en gereedschap gebruiken. de graafmachine bedienen.



1 februari 2013

2.15 Werkplekleren Code LT 005 BC 090

Basiscompetenties De cursist kan werkzaamheden van een hovenier aanleg parken en tuinen in een praktijkomgeving uitvoeren.

2.16 Veilig, ergonomisch, hygiënisch en milieubewust werken Code LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099 LT 005 BC 100 LT 005 BC 101 LT 005 BC 102 LT 005 BC 103

Basiscompetenties De cursist kan persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken. de vigerende wetgeving over basisveiligheid, gezondheid en milieu op het werk toepassen. gevaren herkennen. risico’s beoordelen. gepast op gevaren of risico’s reageren.



1 februari 2013

3 Modules van de opleiding 3.1 3.1.1

Module Plantenkennis (M LT G014) Situering van de module in de opleiding

In deze module verwerft de cursist inzicht in het gangbare gamma planten. Hij leert van planten de karakteristieken, de habitat, de groei en het onderhoud kennen.

3.1.2

Instapvereisten voor de module

Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs.

3.1.3

Studieduur

40 Lt

3.1.4

Basiscompetenties

Module Plantenkennis De cursist kan karakteristieken van planten beschrijven. groei van planten beschrijven. habitat van planten beschrijven. onderhoud van planten beschrijven.

3.2 3.2.1

Code LT 005 BC 083 LT 005 BC 084 LT 005 BC 085 LT 005 BC 086

Module Snoeitechnieken voor aanleg en onderhoud parken en tuinen (M LT G028) Situering van de module in de opleiding

In deze module verwerft de cursist het nodige inzicht in de methodes, technieken en gebruikte materialen bij het snoeien voor parken en tuinen. Deze inzichten dienen aangewend bij aanplant en/of bij onderhoud van planten, struiken of bomen, naargelang de context.

3.2.2



3.2.3

Studieduur

20 Lt

3.2.4

Basiscompetenties

Module Snoeitechnieken voor aanleg en onderhoud parken en tuinen De cursist kan bepalen welke delen gesnoeid moeten worden. de reactie van de plant op de snoei inschatten. snoeimateriaal hanteren. snoeitechnieken toepassen. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken.

Code LT 005 BC 042 LT 005 BC 043 LT 005 BC 044 LT 005 BC 045 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095


Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.3 3.3.1

1 februari 2013 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Toediening gewasbeschermingsmiddelen (M LT G024) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist het behandelingsmateriaal en de gewasbeschermingsmiddelen op een professionele en veilige manier gebruiken. Na het volgen van deze module heeft de cursist de bekwaamheden verworven die vereist zijn voor een fytolicentie P1 Assistent professioneel gebruiker.

3.3.2



3.3.3

Studieduur

20 Lt

3.3.4

Basiscompetenties

Module Toediening gewasbeschermingsmiddelen De cursist kan de verschillende toepassingsvormen van gewasbeschermingsmiddelen beschrijven. het behandelingsmateriaal veilig en correct gebruiken. het behandelingsmateriaal afstellen. het behandelingsmateriaal reinigen. het behandelingsmateriaal onderhouden. de dosering en de hoeveelheid spuitvloeistof berekenen. de voorgeschreven behandeling uitvoeren. op instructie bestrijdingsmiddelen toedienen. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.4 3.4.1

Code LT 005 BC 047 LT 005 BC 048 LT 005 BC 049 LT 005 BC 050 LT 005 BC 051 LT 005 BC 052 LT 005 BC 053 LT 005 BC 046 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Fytofarmacie (M LT G031) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist een gewasbeschermingsmiddel kiezen en de gekozen behandeling toepassen. Hij leert de gewasbeschermende maatregelen voorbereiden, plannen, uitvoeren en evalueren. Hij leert de gewasbeschermingsmiddelen veilig opslaan en vervoeren. Na het volgen van deze module heeft de cursist de bekwaamheden verworven die vereist zijn voor een fytolicentie P2 Professioneel gebruiker.

3.4.2


Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs. Opleidingsprofiel Volwassenenonderwijs - Studiegebied Land- en tuinbouw – Hovenier aanleg parken en tuinen Versie 1.0 BVR Pagina 14 van 24


3.4.3

1 februari 2013

Studieduur

40 Lt

3.4.4

Basiscompetenties

Module Fytofarmacie De cursist kan de meest voorkomende onkruiden herkennen. symptomen van ziekten en plagen herkennen. de levenscyclus van ziekteverwekkers en plagen beschrijven. abiotische schade vast stellen. preventieve beschermingsmaatregelen toepassen. andere dan chemische bestrijdingsmethoden toepassen. de werkwijze van de voornaamste groepen van bestrijdingsproducten beschrijven. maatregelen om resistentie te vermijden toepassen. de chemicaliën veilig opslaan. de chemicaliën veilig transporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.5 3.5.1

Code LT 005 BC 054 LT 005 BC 055 LT 005 BC 056 LT 005 BC 057 LT 005 BC 058 LT 005 BC 059 LT 005 BC 060 LT 005 BC 061 LT 005 BC 062 LT 005 BC 063 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Werken met minigraver (M LT 040) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist om met de minigraver de voorbereidende grondwerkzaamheden uit te voeren.

3.5.2



3.5.3

Studieduur

40 Lt

3.5.4

Basiscompetenties

Module Werken met minigraver De cursist kan het terrein afgraven. het terrein met aangevoerde grond terug ophogen. sleuven uitgraven en dichten. buizen plaatsen en aansluiten. een terras, vijver of zwembad uitgraven. het perceel grof nivelleren. de graafmachine bedienen. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen



Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.6 3.6.1

1 februari 2013

LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Aanplantingen (M LT 041) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist de tuin te voorzien van de nodige aanplantingen volgens het opgelegde plan.

3.6.2



3.6.3

Studieduur

40 Lt

3.6.4

Basiscompetenties

Module Aanplantingen De cursist kan planten uitzetten. verwelkte plantendelen verwijderen. bij aanplant snoeien. de potgrond in de plantenbak vernieuwen. bloembollen, planten en bomen planten. waar nodig, verankering aanbrengen. de nodige hoeveelheid water toedienen. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.7 3.7.1

Code LT 005 BC 034 LT 005 BC 035 LT 005 BC 036 LT 005 BC 037 LT 005 BC 038 LT 005 BC 039 LT 005 BC 040 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Tuinverhardingen (M LT 042) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist de verschillende vormen van verhardingen in de tuin kennen. Tevens leert hij hoe verhardingen (zoals siergrind, dolomiet, klinkers, recyclagemateriaal,…) dienen aangelegd te worden.



3.7.2

1 februari 2013



3.7.3

Studieduur

40 Lt

3.7.4

Basiscompetenties

Module Tuinverhardingen De cursist kan een plan lezen en interpreteren. de aanwezige nutsvoorzieningen opmeten en in kaart brengen. bij een helling het hoogteverschil tussen twee punten berekenen. het plan op het terrein uitmeten en uitzetten. de nodige hoeveelheid materiaal berekenen. materieel en grondstoffen in- en uitladen. de aanwezige beplanting en constructieve elementen verwijderen. de planten die behouden worden, intafelen. onkruid en beplanting verwijderen. het terrein afgraven. het terrein met aangevoerde grond terug ophogen. sleuven uitgraven en dichten. buizen plaatsen en aansluiten. elektriciteitsdraden door wachtbuizen trekken. het perceel grof nivelleren. de fundering voor een verharding aanleggen. een koude afwerkingslaag aanbrengen. in de koude afwerkingslaag verharding plaatsen. siergrind aanleggen. mulch aanbrengen. de grond fijnharken. verlichtingselementen zonder deze aan te sluiten op het elektriciteitsnet plaatsen. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.8 3.8.1

Code LT 005 BC 001 LT 005 BC 003 LT 005 BC 004 LT 005 BC 005 LT 005 BC 006 LT 005 BC 007 LT 005 BC 008 LT 005 BC 009 LT 005 BC 010 LT 005 BC 011 LT 005 BC 012 LT 005 BC 013 LT 005 BC 014 LT 005 BC 015 LT 005 BC 017 LT 005 BC 019 LT 005 BC 020 LT 005 BC 021 LT 005 BC 028 LT 005 BC 070 LT 005 BC 071 LT 005 BC 072 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Verhardingen in kasseien, tegels en natuursteen (M LT 043) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist specifieke technieken aan zoals het plaatsen van kasseien, tegels en natuursteen.



3.8.2

1 februari 2013



3.8.3

Studieduur

40 Lt

3.8.4

Basiscompetenties

Module Verhardingen in kasseien, tegels en natuursteen De cursist kan een plan lezen en interpreteren. een bestek lezen en interpreteren. de nodige hoeveelheid materiaal berekenen. materieel en grondstoffen in- en uitladen. bouwspecie aanmaken. de fundering voor een verharding aanleggen. een koude afwerkingslaag aanbrengen. in de koude afwerkingslaag verharding plaatsen. waterpasniveau checken. rechtheid checken. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

3.9 3.9.1

Code LT 005 BC 001 LT 005 BC 002 LT 005 BC 006 LT 005 BC 007 LT 005 BC 018 LT 005 BC 019 LT 005 BC 020 LT 005 BC 021 LT 005 BC 078 LT 005 BC 079 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

Module Aanleg grasvelden (M LT 044) Situering van de module in de opleiding

In deze module leert de cursist een grasveld aanleggen.

3.9.2



3.9.3

Studieduur

40 Lt

3.9.4

Basiscompetenties

Module Aanleg grasvelden De cursist kan het terrein afgraven. het terrein met aangevoerde grond terug ophogen. het perceel grof nivelleren. de nodige meststof en/of bodemverbeteraar aanbrengen. de meststof en/of bodemverbeteraar onderwerken.



Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming stenen en ander materiaal die aan de oppervlakte zitten, verwijderen. de grond fijn nivelleren. gras zaaien. grasmatten uitrollen. het gezaaide gras of de uitgerolde grasmatten aanrollen. het gezaaide gras of de uitgerolde grasmatten met water besproeien. de grasmat bijsnijden en corrigeren. de gazonboorden afsteken. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

1 februari 2013 LT 005 BC 032 LT 005 BC 033 LT 005 BC 064 LT 005 BC 065 LT 005 BC 066 LT 005 BC 067 LT 005 BC 068 LT 005 BC 069 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

3.10 Module Aanleg waterpartijen (M LT 045) 3.10.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist een waterpartij aanleggen.

3.10.2 Instapvereisten voor de module Er zijn geen bijkomende instapvoorwaarden bovenop de algemeen geldende instapvoorwaarden van het decreet van 15 juni 2007 betreffende het volwassenenonderwijs.

3.10.3 Studieduur 40 Lt

3.10.4 Basiscompetenties Module Aanleg waterpartijen De cursist kan de fundering voor een waterpartij aanleggen. een waterpartij aanleggen. een waterpartij afwerken. vijverplanten planten en plaatsen. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

Code LT 005 BC 022 LT 005 BC 023 LT 005 BC 024 LT 005 BC 041 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099



1 februari 2013

3.11 Module Daktuinen (M LT 046) 3.11.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist om een daktuin aan te leggen volgens een vooropgesteld plan met de geschikte beplanting.



3.11.4 Basiscompetenties Module Daktuinen De cursist kan een daktuin aanleggen. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.


3.12 Module Afsluitingen (M LT 047) 3.12.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist een terrein te voorzien van een afsluiting.



3.12.4 Basiscompetenties Module Afsluitingen De cursist kan een omheining plaatsen. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken.

Code LT 005 BC 025 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094


Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

1 februari 2013 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

3.13 Module Houtwerk (M LT 048) 3.13.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist de toepassingsmogelijkheden van hout in de tuin kennen. Hij leert de voorbereidende werken voor het plaatsen, het plaatsen zelf en het onderhoud.



3.13.4 Basiscompetenties Module Houtwerk De cursist kan geprefabriceerde elementen plaatsen. houten elementen plaatsen en monteren. de kwaliteit van het geleverde materiaal controleren. aan de leidinggevende rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

Code LT 005 BC 026 LT 005 BC 027 LT 005 BC 080 LT 005 BC 082 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

3.14 Module Kettingzaaggebruik A (M LT G036) 3.14.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist op een veilige manier om te gaan met de kettingzaag.



3.14.4 Basiscompetenties Module Kettingzaaggebruik A De cursist kan met de kettingzaag werken.

Code LT 005 BC 087


Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

1 februari 2013 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

3.15 Module Veiligheid en ergonomie in de tuinbouw (M LT G023) 3.15.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist aan de hand van de wetgeving met betrekking tot veiligheid, gezondheid, hygiëne en milieu op het werk gevaren herkennen, risico’s beoordelen en gepast reageren.



3.15.4 Basiscompetenties Module Veiligheid en ergonomie in de tuinbouw De cursist kan de vigerende wetgeving over basisveiligheid, gezondheid en milieu op het werk toepassen. gevaren herkennen. risico’s beoordelen. gepast op gevaren of risico’s reageren. ergonomisch werken.


3.16 Module Actuele technieken (M LT G038) 3.16.1 Situering van de module in de opleiding In deze module maakt de cursist kennis met de nieuwste technieken in zijn vakgebied. Hij leert deze technieken op een correcte manier toepassen in zijn vakgebied.



3.16.4 Basiscompetenties Module Actuele technieken De cursist kan nieuwe technieken toepassen.

Code LT 005 BC 077


Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming informatie opzoeken over bijscholingsinitiatieven. nieuwe ontwikkelingen opvolgen. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.

1 februari 2013 LT 005 BC 075 LT 005 BC 076 LT 005 BC 091 LT 005 BC 092 LT 005 BC 093 LT 005 BC 094 LT 005 BC 095 LT 005 BC 096 LT 005 BC 097 LT 005 BC 098 LT 005 BC 099

3.17 Module Machinegebruik (M LT G025) 3.17.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist om de machines en gereedschappen die hij nodig heeft tijdens zijn beroepsuitoefening correct en veilig te gebruiken en te reinigen.



3.17.4 Basiscompetenties Module Machinegebruik De cursist kan machines en gereedschap gebruiken. machines en gereedschap reinigen. schade rapporteren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.


3.18 Module Machineonderhoud (M LT G026) 3.18.1 Situering van de module in de opleiding In deze module leert de cursist om een basisonderhoud van de machines die hij nodig heeft tijdens zijn beroepsuitoefening uit te voeren.




1 februari 2013


3.18.4 Basiscompetenties Module Machineonderhoud De cursist kan basisonderhoud van machines en gereedschap uitvoeren. persoonlijke beschermingsmiddelen gebruiken. gevaarlijke situaties en risico’s zowel voor zichzelf als voor anderen vermijden. de werkruimte opruimen. met inachtname van de hygiënische richtlijnen, hygiënisch werken. met inachtname van de milieurichtlijnen, milieubewust werken. veiligheidsvoorschriften en –instructies toepassen. gevaarlijke producten correct gebruiken. afval en restproducten sorteren. ergonomisch werken.


3.19 Module Werkplekleren hovenier aanleg parken en tuinen (M LT 049) 3.19.1 Situering van de module in de opleiding Deze module maakt een wisselwerking mogelijk tussen theorie en praktijk. De cursist integreert algemene en sectorspecifieke competenties in een praktijkgerichte context. Dit werkplekleren kan gerealiseerd worden via een brede waaier aan onderwijsleersituaties waar cursisten leren in levensechte contexten.



3.19.4 Basiscompetenties Module Werkplekleren hovenier aanleg parken en tuinen De cursist kan werkzaamheden van een hovenier aanleg parken en tuinen in een praktijkomgeving uitvoeren.

Code LT 005 BC 090


Secundair volwassenenonderwijs STUDIEGEBIED LAND- EN TUINBOUW

Recommend Documents