Voorwoord 5. Exploitatierekening in één oogopslag 8. Bestuursverslag 10

Jaarverslag 2014

Voorwoord 5 Exploitatierekening in één oogopslag 8 Bestuursverslag 10 1 Bedrijfsvoering 11

1.1 Integratie met de Koninklijke Bibliotheek 11

1.2 Cultural governance 12

1.3 Herinrichting van de organisatie 14

1.4 Indirecte baten 14

1.5 Indirecte kosten 15

1.6 Communicatie 19

2 Verantwoording naar rol 23

2.1 De rol van landelijk regisseur 23

2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie 23

2.1.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren 25

2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie 32

2.2 De rol van facilitator 40



2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Aangepast Lezen 47

2.3 De rol van adviseur 54



2.4 De rol van expert 56



2.5 De rol van kennisdeler 60



2.6 De rol van kwaliteitsbewaker 63



foto voorzijde: Jørgen Koopmanschap

3 Vaststelling 67

Jaarrekening 68 4 Balans 2014 69

4.1 De balans per 31 december 2014, na resultaatverwerking 69

4.2 Grondslagen 70

4.2.1 Algemene grondslagen 70

4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva 71

4.3 Toelichting op de balans 72

4.3.1 Vaste activa 72

4.3.2 Vlottende activa 73

4.3.3 Eigen vermogen 73

4.3.4 Voorzieningen 75

4.3.5 Langlopende schulden 75

4.3.6 Kortlopende schulden 76

4.3.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 78

5 Exploitatierekening 2014 80

5.1 De (categoriale) exploitatierekening 80

5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling 82

5.3 Toelichting op de exploitatierekening 83

Bijlage 1 Controleverklaring 90 Bijlage 2a Prestatieverantwoording 2014 (Model III) 94 Bijlage 2b Toelichting prestatieverantwoording 2014 96 Bijlage 3 Overzicht van (inter-)nationale activiteiten en publicaties 98 Bijlage 4 Lijst van namen, begrippen en afkortingen 104

SIOB jaarverslag 2014

Voorwoord

Een nieuw hoofdstuk

Vorig jaar schreef ik op deze plaats over onze stippen op de horizon en de reis daar naar toe. Sinds de oprichting van het SIOB in 2010 maken we deze reis zelfstandig, maar altijd in verbinding met organisaties die dezelfde doelen nastreven. Met onze reisgids – visie en missie – in de hand hebben we op deze manier de afgelopen jaren heel veel stippen op de horizon bereikt. Daarvan hebben we steeds een reisverslag gemaakt in de vorm van een jaarverslag. Voor u ligt het reisverslag over 2014. Opnieuw hebben we heel veel stappen gezet die ons dichter bij onze doelen brengen. Ik denk aan de gepubliceerde toekomstvisie voor bibliotheken en de activiteiten die daaruit zijn voortgekomen. Het SIOB heeft zitting in het bestuur van de stichting Certificering Openbare Bibliotheken en heeft samen met partnerorganisaties een nieuw kwaliteitskader vastgesteld voor openbare bibliotheken voor de jaren 2014 - 2017. Op het Nationale Bibliotheekcongres is in aanwezigheid van prinses Laurentien en de minister van OCW belangrijke kennis gedeeld. Het SIOB faciliteert en stimuleert online kennisuitwisseling via Biebtobieb. Innovatie krijgt steeds meer vorm in de sector dankzij de Innovatieraad die het SIOB heeft ingesteld. Diverse programma’s en samenwerkingsverbanden zet het SIOB in om lezen en leesplezier te bevorderen. Ook worden mensen met laaggeletterdheid of een leesbeperking maximaal ondersteund. In dit jaarverslag leest u over nog veel meer behaalde resultaten. Als Raad van Toezicht zijn we trots op wat het SIOB heeft bereikt. Op deze plaats willen wij onze medewerkers dan ook complimenteren voor hun inzet, loyaliteit en resultaatgerichtheid. Vanaf 2015 krijgt onze reis een nieuwe dimensie. Het landschap waarin we werkzaam zijn verandert dusdanig, dat we het hoofdstuk van onze zelfstandige reis sluiten. We slaan een nieuw hoofdstuk op, waarbij we versterking zoeken om onze reisdoelen te kunnen blijven behalen in het veranderende landschap. Voortaan zullen we samen met de Koninklijke Bibliotheek verder reizen. Een hoofdstuk is onderdeel van een serie gebeurtenissen die de schrijver aan ons voorbij laat trekken. Als SIOB sluiten we dan wel een hoofdstuk, maar in het nieuwe hoofdstuk geven we gewoon weer acte de présence. We zetten onze reis onverminderd voort, maar in een nieuwe setting: onder de vlag van de Koninklijke Bibliotheek. Ieder nieuw hoofdstuk is spannend. De schrijver wisselt van hoofdpersoon, invalshoek en locatie. Wat gaat er gebeuren? Welke gebeurtenissen krijg je als lezer voorgeschoteld? Ook in onze 5


situatie doet zich dat voor. De hoofdpersoon voor stelseltaken binnen de sector openbare bibliotheken is voortaan de Koninklijke Bibliotheek. Het SIOB houdt op te bestaan. De invalshoek is een vernieuwde nationale bibliotheek die meer synergie en samenhang aanbrengt binnen de sector. En locatie van handelen is vanaf 1 januari 2015 het gebouw aan de Prins Willem-Alexanderhof 5 in Den Haag. Aan het begin van dit nieuwe hoofdstuk krijgt de lezer niet gelijk plotwendingen voorgeschoteld. Onze medewerkers gaan over naar de Koninklijke Bibliotheek en zetten daar hun werkzaamheden voort. Op termijn zullen er echter ongetwijfeld veranderingen gaan plaatsvinden om nieuwe stippen op de horizon te kunnen bereiken. Met deze cliffhanger gaan we het nieuwe jaar in.

Mr. Frank de Grave Voorzitter Raad van Toezicht

6


7


Exploitatierekening in één oogopslag

8


Exploitatie (bedragen x € 1.000)

Initiële begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

algemeen

digitale innovatie

totaal

algemeen

digitale innovatie

totaal

Beheerlasten personeel Lonen Sociale lasten Pensioenpremie Inhuur derden Opleidingen / bijscholing Reis- en verblijfkosten Overig Frictiekosten

593 107 80 628 14 37 25 --

307 50 30 39 13 33 22 --

900 157 110 667 27 70 48 --

750 129 126 412 12 29 14 69

285 46 28 37 11 26 13 --

1.034 175 153 449 23 55 27 69

1.023 166 180 449 23 49 42 757

Beheerlasten materieel Kantoorkosten Huisvestingskosten Afschrijvingen Overig Frictiekosten

97 125 25 ---

53 88 22 37 --

150 213 46 37 --

90 87 22 -68

49 62 19 37 --

138 149 41 37 68

145 177 48 -137

125 10.960 439 1.187 --14.443

------693

15.136

73 10.866 616 1.534 --14.897

------610

79 -------

--------

79 -------

78 6 10 29 11 34 2

--------

78 6 10 29 11 34 2

80 -----8

14.728 --

---

14.728 --

14.776

--

14.776

14.728 --

--

697

697

--

653

653

697

-100 -546 14.361

---697

-100 -546 15.058

467 70 -15.482

---653

467 70 -16.135

894 100 -16.507

-81

4

-77

585

42

627

135

77 -4

-4

77 0

72 657

-42

72 699

145 280

Activiteitenlasten materieel Bedrijfsvoering Corporate communicatie Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen Lezen, Leren en Informeren Beleid, Kennis en Innovatie Materiaal internationale promotie Materieel educatie, informatie en reflectie Totale lasten Directe opbrengsten Inkomsten uit detachering Mediawijsheid Bieb to bieb Onderwijsdiensten Content en context in beeld Uwv premie Overig Structurele subsidies Reguliere subsidie BIS Aangepast Lezen Niet-structurele subsidies / bijdragen Subsidie uitvoering digitale innovatie (incl. verrekening 2013) Subsidie frictiekosten Projectsubsidie laaggeletterdheid Investeringsruimte Totale baten Saldo uit bedrijfsvoering Saldo rentebaten/-lasten Exploitatieresultaat

125 10.960 439 1.187

73 10.866 616 1.534 --15.507

114 11.012 1.328 719 --16.372

9


Bestuursverslag

10


Bedrijfsvoering 1

1.1

Integratie met de Koninklijke Bibliotheek

Op 31 december 2014 is het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken (SIOB) geïntegreerd in de Koninklijke Bibliotheek (KB). De akte voor overdracht van activa en passiva passeerde bij de notaris op de laatste dag van het jaar. Daarmee werd het SIOB ontbonden (in liquidatie) en de KB als vereffenaar aangewezen. Naast de activa en passiva zijn ook het personeel en de middelen van SIOB meegegaan naar de KB. Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) heeft een aantal richtinggevende voorwaarden benoemd voor de integratie van de taken van het SIOB in de KB. • OCW is de opdrachtgever van de integratie. De KB en het SIOB formeren een stuurgroep, voorgezeten door een onafhankelijke procesbegeleider. De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) wordt als vertegenwoordiger van de openbare bibliotheeksector zorgvuldig betrokken bij het transitieproces. • Continuïteit van de stelseltaken van het SIOB is essentieel. In verband hiermee zijn de financiën van het SIOB voor de periode 2013-2016 geborgd. • De kennis en de expertise van het SIOB op het gebied van openbare bibliotheken dienen behouden te blijven in de nieuwe KB. • Voor het openbaar bibliotheekveld dienen de SIOB-activiteiten herkenbaar en zichtbaar gepositioneerd te worden binnen de KB. • In het kader van de integratie vindt bij beide organisaties een due diligence-onderzoek plaats. Aan al deze voorwaarden hebben we voldaan. De VOB is zorgvuldig betrokken bij het transitie proces, de continuïteit van de stelseltaken van SIOB is gewaarborgd (taken, middelen en personeel zijn meegegaan), de kennis en de expertise van het SIOB zijn behouden. Een ‘staf team bibliotheekstelsel’ borgt de herkenbaarheid en zichtbaarheid van de SIOB-taken. En er heeft een due diligence-onderzoek plaatsgevonden. Om dit voor elkaar te krijgen hebben de verschillende betrokken partijen grote inspanningen gepleegd. Alle contracten van het SIOB zijn beoordeeld (overnemen door de KB of opzeggen), de ICT is vlekkeloos geïntegreerd in de automatiseringsomgeving van de KB, er is een oplossing gevonden voor de verschillen in arbeidsvoorwaarden van het SIOB- en KB-personeel, de nodige juridische stukken zijn voorbereid en de activiteiten van SIOB hebben plaats gekregen in het nieuwe beleidsplan van de KB (2015-2018). Diverse werkgroepen hebben zich met deze onderwerpen beziggehouden. Dankzij hun inzet, kon het werk van het SIOB tijdens het integratieproces gewoon door blijven gaan.

11


1.2

Cultural governance

Het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken past de principes en best practice-bepalingen van de code Cultural Governance toe. Deze zijn statutair vastgelegd. Het is gebruikelijk om afwijkingen in onze bedrijfsvoering ten opzichte van deze code toe te lichten. OCW heeft echter gevraagd om in onze jaarstukken expliciet de volledige code toe te lichten. Het bestuur is verantwoordelijk voor het in acht nemen van de Governance Code Cultuur. In het SIOB activiteitenplan 2013-2014 wordt expliciet benoemd (pagina 33) dat SIOB de Code Cultural Governance volgt. Ook in het jaarverslag 2013 wordt dit expliciet aangegeven (pagina 12). Zowel de Raad van Toezicht als de directeur-bestuurder zijn op de hoogte van de principes en best practice-bepalingen uit deze code. Het bestuur kiest het besturingsmodel van de organisatie bewust. SIOB is in 2010 opgericht volgens het Raad-van-Toezichtmodel. In dat kader zijn verantwoordelijkheden beschreven en statutair vastgelegd. Het ministerie van OCW is hierbij betrokken en derhalve volledig op de hoogte. De voorzitter van de Raad van Toezicht wordt benoemd met instemming van de minister van OCW. Het bestuur is verantwoordelijk voor de organisatie. Het bestuur is in- en extern duidelijk over de taken, bevoegdheden en werkwijze. De taken, bevoegdheden en werkwijze zijn deels statutair vastgelegd en deels vastgelegd in het activiteitenplan 2013-2014. Bevoegdheden zijn verder vastgelegd bij de Kamer van Koophandel, in overeenstemming met de richtlijnen. Deze documenten zijn openbaar. De Raad van Toezicht stelt rechtspositie en bezoldiging van het bestuur zorgvuldig vast en is hierover zo open mogelijk. De rechtspositie en bezoldiging van het bestuur zijn door de Raad van Toezicht vastgesteld. Op grond van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) wordt hierover, eveneens als vorig jaar, verslag gedaan. De Raad van Toezicht legt zijn taken, verantwoordelijkheden en werkwijze vast en handelt daarnaar. De taken, verantwoordelijkheden en werkwijze van de Raad van Toezicht zijn statutair vastgelegd. In de laatste vergadering van de Raad van Toezicht (2014) is besloten om geen zelfevaluatie te houden. Het doel van een zelfevaluatie is verbeteringen te ontdekken voor de toekomst. Aangezien het SIOB als rechtspersoon per 31-12-2014 ophoudt te bestaan, is hiervan bewust afgeweken. De Raad van Toezicht is verantwoordelijk voor zijn samenstelling: hij waarborgt deskundigheid, diversiteit en onafhankelijkheid. De samenstelling van de Raad van Toezicht is statutair vastgelegd. De voorzitter is onafhankelijk en wordt benoemd met instemming van de minister van OCW. De overige leden worden benoemd door de Raad van Toezicht en zijn werkzaam in de openbare bibliotheeksector of brengen een specifieke expertise van buiten de sector in. De Raad van Toezicht geeft van tevoren aan welke inzet van de leden wordt verwacht en welke eventuele vergoeding daar tegenover staat. Statutair zijn de taken van de Raad van Toezicht vastgelegd. Ook is vastgelegd dat de leden voor uitoefening van hun functie niet-bovenmatig vacatiegeld ontvangen.

12


Toezichthouders en bestuurders vermijden elke vorm van belangenverstrengeling. De Raad van Toezicht ziet hier op toe. Statutair is vastgelegd dat leden van de Raad van Toezicht geen zitting hebben in een toezichthoudend orgaan van een instelling die eenzelfde of gelijksoortig doel heeft als het SIOB. Ook mogen zij geen lid, directielid of bestuurslid zijn van zo’n instelling. Het bestuur is verantwoordelijk voor financieel beleid en risicobeheer door sluitende interne procedures en externe controle. De directie is verantwoordelijk voor het besturen van de stichting. Zij is dan ook statutair verantwoordelijk voor het opstellen en herzien van (meerjaren)beleidsplannen en andere plannen waar de Raad van Toezicht om vraagt, begrotingen, risicobeheersing- en controlesystemen. De externe controle wordt gedaan door een accountant. Eind 2013 is er een fraude-analyse uitgevoerd door Baker Tilly Berk. Er blijken geen fraudesignalen te zijn ontdekt. De aanbevelingen uit de rapportage zijn opgevolgd. De directie van het SIOB bestaat in 2014 uit de volgende personen: Directie Mevrouw prof. Dr. V.A.J. Frissen

Aantreden

Aftreden

01-10-2013

31-12-2014

De directie opereert vanuit de missie van het SIOB: Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. Deze missie ligt ten grondslag aan de rollen en hun doelstellingen, die in hoofdstuk twee worden verantwoord. De taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden van de directie zijn opgenomen in de Akte van Oprichting (2009), onder de artikelen zeven, acht en negen. Mevrouw V.A.J. Frissen is een interim-topfunctionaris. De WNT is van toepassing op het SIOB. De betaalde vergoedingen liggen binnen de richtlijnen en rijksbegrotingsvoorschriften die zijn opgesteld in overeenstemming met de Wet Normering Topinkomens. Per 31 december 2014 is Frissen afgetreden. De Raad van Toezicht bestaat in 2014 uit de volgende personen: Raad van Toezicht

Aantreden

Aftreden

De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter

01-02-2010

--

Mevrouw drs. J.S. Calff, lid

01-02-2010

--

De heer J.H.M. van Velzen, lid

01-02-2010

--

De Raad van Toezicht (RvT) vergadert vier maal per jaar, onder meer om het jaarplan met bijbehorende begroting goed te keuren en het jaarverslag en de jaarrekening vast te stellen. Ook worden diverse beleidsdocumenten behandeld, zoals de bestuursrapportages waarin de directie verantwoording aflegt over de voortgang van (voorgenomen) activiteiten. De taakverdeling, de werkwijze en de omgang van de RvT met de directie zijn opgenomen in de Akte van Oprichting (2009), onder de artikelen tien, elf, twaalf en dertien. De vacatievergoeding voor de leden van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB. Ook de vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis € 12.500. 13


Na de vaststelling van het bestuursverslag 2014 en de jaarrekening 2014 zal de Raad van Toezicht voltallig aftreden. De statuten van stichting SIOB zijn zodanig aangepast, dat na het aftreden geen nieuwe leden hoeven te worden aangesteld. De KB wordt als vereffenaar de bestuurder van de stichting SIOB totdat alle verplichtingen zijn afgewikkeld.

1.3

Herinrichting van de organisatie

Op advies van de Raad voor Cultuur kort OCW het SIOB-budget met vijftig procent, met ingang van 2013. Door deze bezuinigingsmaatregel is herinrichting van de organisatie noodzakelijk. Het SIOB verkleint zijn personeelsbestand en betrekt goedkopere huisvesting. Voor de bekostiging van deze reorganisatie gebruikt het SIOB een frictiekostenregeling die door OCW beschikbaar is gesteld. De beoogde besparingen op de organisatiekosten zijn gehaald door een reductie van de formatie en het betrekken van kleinere en goedkopere huisvesting.

1.4

Indirecte baten


Begroting 2014 incl. wijzigingen

Jaar rekening 2014

Saldo Voordeel (V) 2014 Nadeel (N)

Lasten Frictie- en transitiekosten basisinfrastructuur 2009-2012*

0

-191

191

N

10

92

-82

V

14.763

14.776

-13

V

697

653

45

N

0

467

-467

V

100

70

30

N

Bijdragen uit detachering

79

78

1

N

Rentebaten bank/giro

77

72

5

N

Subtotaal

15.726

16.207

-481

V

Totaal bedrijfsvoering

15.726

16.016

-290

V

Baten Verkoop overigen Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie Subsidie frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012** Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt Taal & Rekenen VE

M.u.v. indirecte kosten (paragraaf 1.5)

* De in 2013 getroffen voorziening is in 2014 door de Belastingdienst niet-ontvankelijk verklaard.

De voorziening is vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

** In lijn met de richtlijnen van OCW is de subsidie frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012 niet ingezet voor financiële dekking van frictiekosten, maar vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

Verkoop overigen De post verkoop overigen is opgbouwd uit de volgende onderdelen: • Verkoop afgeschreven computerapparatuur aan personeel € 1.250; 14


• Vergoeding van Kennisnet voor deelname aan hun projecten € 6.000; • Bijdrage Stichting Aangepast Lezen voor informatievaardigheden € 28.500; • Bijdrages congresdeelname ‘Content en context in beeld’ € 11.020; • Bijdrage stichting SPN voor ‘Bieb to bieb’ € 10.000; • UWV-uitkeringen voor zwangerschapsverlof € 34.271. Subsidie vanuit de culturele basisinfrastructuur Dit is de ‘reguliere’ subsidie waarmee taken van het SIOB worden bekostigd. Met ingang van 2013 is de subsidie voor Aangepast Lezen en Varenden inbegrepen in deze basisinfrastructuursubsidie. Subsidie OCW uitvoering opdrachttaak digitale innovatie Het SIOB ontvangt subsidie om de opdrachttaak digitale innovatie uit te voeren. In dit kader is de directeur SIOB gemandateerd om namens de minister van OCW subsidie te verstrekken. In 2014 is vanuit de opdrachttaak digitale innovatie alleen subsidie verstrekt aan B.nl. Subsidieregeling frictie- en transitiekosten culturele basisinfrastructuur 2009-2012 Het betreft hier het deel van de subsidie frictie- en transitiekosten wat daadwerkelijk aangewend is. Het SIOB heeft een voorschot ontvangen van € 1.170.100. Projectsubsidie laaggeletterdheid, via steunpunt Taal en Rekenen VE Het SIOB participeert met professionals uit Provinciale Service Organisaties (PSO’s) en specialisten van ProBiblio en Cubiss in een project om laaggeletterdheid in Nederland aan te pakken. Bijdrage uit detachering Het betreft hier de doorbelasting van loonkosten voor het programma Kunst van Lezen. Rentebaten De rentebaten zijn lager uitgevallen, doordat (alle) banken in 2014 hun rentevergoedingen neerwaarts hebben bijgesteld. De rentebaten zijn afkomstig van de renterekening bij de Deutsche Bank. De percentages zijn in 2014 erg laag, maar overeenkomstig de rentemarkt.

1.5

Indirecte kosten

De indirecte kosten bestaan uit huisvestingskosten, afschrijvingskosten, kantoorkosten, salariskosten, kosten voor inhuur van derden en overige personeelskosten. Alle indirecte kosten worden verdeeld over de stelseltaken. Op deze wijze wordt de verantwoording naar OCW in beheerslasten en activiteitenlasten vormgegeven.

15




Jaarrekening 2014

Saldo 2014

Voordeel (V) Nadeel (N)

Huisvestingskosten Datalijnen Huurlasten Reparatie en onderhoud Schoonmaakkosten en beveiligingskosten Overige huisvestingskosten

9 129 22 31 21

2 109 3 30 6

7 21 19 2 15

V V V V V

Subtotaal

213

149

64

V

Afschrijvingskosten Afschrijving meubilair Afschrijving pc’s Afschrijving centrale computerapparatuur Investeringsruimte

20 4 1 22

20 19 1 0

0 -16 0 22

Subtotaal

46

41

6

V

Kantoorkosten Kantoorartikelen Huur/leasekosten Kleine software Arbo aanpassingen Reparatie en onderhoud pc’s / meubilair Bedrijfsverzekeringen Telefoonkosten Abonnementen, contributies en lidmaatschappen Bankkosten, incassokosten

15 17 31 1 45 4 20 15 2

8 17 16 0 57 3 21 14 2

7 0 15 1 -12 1 -1 2 0

V

Subtotaal

149

138

11

V

Salariskosten Salariskosten Werkgeverslasten

900 267

1.034 328

-134 -61

N N

1.167

1.362

-195

N

Inhuur en advies Uitzendkrachten, inhuur personeel Extern advies Accountantskosten Kosten Raad van Toezicht Kosten integratie KB Reiskosten

361 264 51 28 0 70

247 159 32 25 23 55

114 105 19 2 -23 15

V V V V N V

Subtotaal

774

541

233

V

Overige personeelskosten Opleidingskosten Verwerkingskosten salarissen Overige personeelskosten Arboadvies Representatiekosten

30 7 28 5 5

23 4 16 3 3

7 2 12 2 2

V V V V V

Subtotaal

75

50

25

V

Frictiekosten Personeel Huisvesting Overig

0 0 0

69 46 22

-69 -46 -22

N N N

Subtotaal

0

136

-136

V

2.424

2.417

7

V

Subtotaal

Totaal indirecte kosten 16

N V

V V N V N V


Datalijnen Het SIOB maakt gebruik van een private cloud oplossing voor zijn ICT. Alle serverapparatuur wordt gehuurd en staat in een datacenter in Amsterdam, met een backup-opstelling ergens anders in Nederland. De telefonie is geregeld via een Voice over IP (VOIP)-oplossing. Om op deze manier te kunnen werken maakt het SIOB gebruik van een glasvezelverbinding, een snelle internetlijn, een DSL-lijn voor VOIP en een ADSL-lijn voor back-ups. De kosten vallen in 2014 iets lager uit dan begroot op deze post, omdat de kosten van de glasvezelaansluiting zijn opgenomen in het totaalcontract met Lancom. In totaal worden deze kosten verantwoord onder Reparatie en onderhoud pc’s / meubilair. Huurlasten Het SIOB huurt in 2014 kantoorruimte op de Koninginnegracht 14 in Den Haag en opslagruimte voor beursmaterialen. Bij oplevering van de ruimten is overeengekomen dat de verhuurder geen afrekening stuurt voor de servicekosten (op basis van nacalculatie). Hierdoor hoeft er geen reservering te worden gemaakt. Reparatie en onderhoud De kosten voor reparatie en onderhoud bestaan in 2014 uit kosten voor huurmeubilair en de reparatie van een deurslot. Andere uitgevoerde reparaties in 2014 vielen onder de garantie of waren op kosten van de verhuurder. Schoonmaakkosten en beveiligingskosten De schoonmaakkosten omvatten het dagelijks schoonmaken van de kantoorruimtes en de bewassing van de binnenbeglazing. Er zijn in 2014 geen extra schoonmaakactiviteiten nodig geweest, waardoor de kosten wat lager zijn uitgevallen. Overige huisvestingskosten De overige huisvestingskosten bestaan uit de koffievoorziening, de interieurbeplanting en kleine kosten voor bijvoorbeeld extra sleutels, deurdrangers en dergelijke. Er is in 2014 een aanpassing geweest van de data-aansluiting en er is een extra deurbordje geplaatst. Afschrijvingskosten Vooruitlopend op de opheffing van het SIOB per 31 december 2014 zijn de afschrijvingstermijnen in 2013 aangepast. Daardoor zijn alle investeringen per eind 2014 afgeschreven. De investeringsruimte is ongemoeid gelaten. Kantoorartikelen De aanschaf van de benodigde kantoorartikelen en computersupplies is lager uitgevallen. Kleine software De kosten voor licenties van software zijn in 2014 lager uitgevallen als gevolg van de integratie met de KB. Zo zijn bijvoorbeeld de investeringen in pakketten als sharepoint en principal toolbox stilgezet. De werkgroep ICT heeft voorbereidingen getroffen voor een vlekkeloze overgang naar de KB-kantoorautomatiseringsomgeving. Arbo-aanpassingen Het betreft hier voorzieningen die vanuit het oogpunt van arbeidsomstandigheden worden aangeschaft of vergoed. In 2014 zijn geen voorzieningen verstrekt. Wel is er een AED gehuurd.

17


Reparatie en onderhoud pc’s/meubilair Het SIOB heeft een flexibel contract voor zijn ICT en betaalt per werkplek per maand een vast bedrag. De kosten zijn afhankelijk van het aantal gebruikers. Dit aantal varieert naar gelang het aantal mensen dat werkzaam is bij het SIOB of meedraait in een van de projecten. Bedrijfsverzekeringen Het betreft hier de schade- en brandverzekering, de reisverzekering en de bestuurs aansprakelijkheidsverzekering. Telefoonkosten De vaste telefoonkosten hebben betrekking op het aantal medewerkers dat is aangesloten op de VOIP-oplossing. De mobiele telefoonkosten bestaan uit de afgesloten abonnementen bij Vodafone. De kosten hebben zich volgens verwachting ontwikkeld. Abonnementen, contributies en lidmaatschappen Het betreft hier voornamelijk kosten voor vakliteratuur en losse aanschaf van publicaties. Abonnementen zijn in 2014 zoveel mogelijk opgezegd vanwege de integratie met de KB. Bankkosten, incassokosten De bankkosten zijn in 2014 hoger uitgevallen als gevolg van het afsluiten van een bankgarantie voor de nieuwe huurovereenkomst. Salariskosten Doordat het SIOB een sociaal plan voor zijn personeel heeft in het kader van de integratie met de KB, zijn de salariskosten in 2014 hoger uitgevallen. Zo blijkt de KB een andere cao te hanteren dan het SIOB, waardoor verschillen optreden in arbeidsvoorwaarden. Eén verschil betreft de arbeidsduur. Op grond van het sociaal plan is dit deels afgekocht. Daarnaast is er een reservering genomen voor het ontslag van één medewerker onder invloed van de integratie. Uitzendkrachten, inhuurpersoneel Het SIOB heeft in 2014 gebruikgemaakt van uitzendkrachten en inhuurpersoneel voor de functies van administrateur, medewerker planning & control, P&O-adviseur en directeur. De kosten zijn lager dan begroot, omdat er minder advies nodig was voor subsidieregeling digitale innovatie. Extern advies In 2014 zijn kosten gemaakt voor juridisch advies, begeleiding OR, ondersteuning communicatiefunctie t.b.v. de integratie en BTW-advies t.b.v. de integratie. Ook valt deelname aan het traineeprogramma van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) onder deze post. Dit traineeprogramma is succesvol afgerond en afgesloten. Accountantskosten De accountantskosten hebben betrekking op de controle van de jaarrekening en de interim controle. Ook de kosten voor het opmaken van de jaarrekening en het redigeren van de tekst zijn opgenomen in deze post. Kosten RvT De kosten van de RvT bestaan voornamelijk uit vacatiegelden en ondersteuning. Dit is binnen budget gebleven.

18


Reiskosten De reiskosten bestaan uit kosten voor dienstreizen en woon-werkverkeer. De uitgaven zijn binnen de begroting gebleven. Opleidingskosten Het betreft hier opleidingen voor medewerkers. De kosten zijn binnen budget gebleven. Verwerkingskosten salarissen Het SIOB maakt gebruik van een externe salarisverwerker. De kosten zijn binnen budget gebleven. Arboadvies Het SIOB heeft een contract met Achmea-vitale voor arbo-dienstverlening. In 2014 is een RI&E-rapportage uitgevoerd. Hieraan zijn extra kosten verbonden. De totale kosten zijn binnen budget gebleven. Representatiekosten Het betreft hier gewoonlijk kleine kosten, zoals het weggeven van een bloemetje bij een opening of een fles wijn bij een receptie.

1.6

Communicatie

De beleidsverantwoordelijke informatie is verdeeld naar de onderdelen: • basisgegevens, • wat willen we bereiken, • wat hebben we bereikt, • wat heeft het ons gekost.

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder Communicatie vallen de volgende projecten en activiteiten: • corporate communicatie-activiteiten (onder meer: website, digitale nieuwsbrief, social media), • communicatie-activiteiten voor verschillende projecten (onder meer: Bibliotheek van de Toekomst, Mediawijsheid, Bibliotheek, hart van de samenleving, Meten Maatschappelijke Opbrengsten (MMO), Innovatieraad en Kennisdeling), • communicatie-activiteiten voor de Leescoalitie, • communicatie-activiteiten voor het integratietraject met de KB, • persactiviteiten, • organiseren van eigen evenementen en aanhaken bij relevante evenementen van anderen (denk aan VNG-congres, landelijke dag laaggeletterdheid, de Nationale Onderwijs Tentoonstelling (NOT) en dergelijke).

Hoofddoel Communicatie wordt gestructureerd en gecoördineerd ingezet om de strategie en activiteiten van het SIOB te ondersteunen. Het bevordert tevens de kennisdeling met stakeholders en samenwerkingspartners.

19


Primaire doelgroepen Het SIOB kent de volgende primaire doelgroepen: management van openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, Interprovinciaal Overleg (IPO), Raad van Cultuur (RvC), stakeholders in de sector (VOB, Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL), KB, Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland (SPN), PSO’s, Vereniging van Lees gehandicapten (NLBB), Visio, opdrachtnemers (Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon, B.nl), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek.

Secundaire doelgroepen Het SIOB kent de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners.

Kengetal(len) Er zijn geen kengetallen bekend.

wat willen we bereiken

Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor Communicatie benoemd: • het SIOB is bekend onder zijn (primaire) doelgroepen en zij weten waarvoor ze bij het SIOB terecht kunnen, • het SIOB heeft een consistente identiteit en imago die past bij zijn missie en doelen, • het SIOB is aanwezig in voor hem relevante media en platforms/netwerken, • Het SIOB is een communicatieve organisatie.

wat hebben we bereikt

Gerealiseerd Het afgelopen jaar is op het gebied van Communicatie het volgende bereikt: • geslaagd perstraject en media-aandacht voor de publicatie ‘Bibliotheek van de toekomst’; • informatieve en spraakmakende nieuwjaarsbijeenkomst met bovenstaande publicatie; • het verzorgen van een workshop over laaggeletterdheid en een stand op de informatiemarkt tijdens het VNG-congres; • verschillende activiteiten voor de campagne ‘Vaders voor Lezen’ van de Leescoalitie, waar het SIOB deel van uitmaakt; • een succesvol Bibliotheekcongres (waarvan het cluster BKI Kennisdeling de trekker en primaire organisator was, ondersteund door communicatie SIOB); • succesvolle communicatietrajecten rondom verschillende projecten, zoals Geheim Agent Aap, Bibliotheek – hart van de samenleving en het congres Collectie Nederland in Context.

20


wat heeft het ons gekost


Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Bedrijfsvoering Portokosten

10

10

11

-1

N

Corporate communicatie

115

67

62

5

V

Saldo

125

77

73

3

V

Corporate communicatie Budgetten voor communicatie-actviteiten die verband houden met de primaire taken van het SIOB, worden verantwoord bij de desbetreffende toelichting op de taken. De overige kosten voor Corporate Communicatie bestaan uit de hosting van de website, bijdrage aan de Boekmanstichting, sponsering van This Week In Libraries, kosten voor transitiecommunicatie, kosten voor het jaarverslag, vermelding in de telefoongids en licentiekosten CMS. Verder is er een post opgenomen voor het maken van een beeldbank voor een bedrag van € 24.805.

Portokosten Hier worden de kosten geboekt voor porto, koeriersdiensten en kosten die verband houden met de postbus. De kosten zijn conform verwachting.

21


22


Verantwoording naar rol 2

OCW heeft vanuit zijn verantwoordelijkheid voor het openbare bibliotheekbestel het SIOB de regie gegeven. Sinds 2012 hoort daar ook de opdrachttaak digitale innovatie bij. Om aan zijn regietaak invulling te geven vervult het SIOB twee sturende rollen, namelijk: landelijk regisseur en facilitator. Deze twee sturende rollen worden versterkt én mogelijk gemaakt door een viertal andere rollen, namelijk: adviseur, expert, kennisdeler en kwaliteitsbewaker. In dit hoofdstuk zijn de zes rollen nader onderscheiden naar activiteiten. Ook is er in lijn met het ‘SIOB activiteitenplan 2013-2014’ onderscheid gemaakt naar clusters en is de beleidsverantwoordelijke informatie nader onderverdeeld. De clusters bestaan uit: • lezen, leren en informeren (LLI), waarbij aangepast lezen apart wordt toegelicht, • beleid, kennis en innovatie (BKI). Dezelfde onderverdeling die gebruikt is in de paragraaf ‘Communicatie’ wordt ook gebruikt voor de beleidsverantwoordelijke informatie: • basisgegevens, • wat willen we bereiken, • wat hebben we bereikt, • wat heeft het ons gekost.

2.1

De rol van landelijk regisseur

2.1.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten: Onderdeel LLI: • onderwijsdiensten; • de Bibliotheek op school PO, VO en informatievaardigheden; • de kinderjury; 23


• de leescoalitie; • vaders voor lezen; • keurmerk informatie architectuur. Onderdeel BKI: • visievorming; • geïntegreerde bibliotheek; • samenhangend collectiebeleid; • advies collectie NL; • collectiebeleid Jeugd in context; • collectiebeleid Slavernij in context; • nationale bibliotheekcatalogus; • WO I in context; • content en context in beeld; • innovaties in de sector; • innovatieagenda 2013-2014; • innovatieraad; • NBC+ Linken en verbinden; • datawarehouse 2014; • nationale bibliotheekpas; • eMuziek.

Hoofddoel Vanuit zijn rol als landelijk regisseur heeft SIOB als hoofddoel landelijk beleid en innovaties te ontwikkelen en het op afstand aansturen van de implementatie daarvan. De focus ligt bij onderwijsdiensten, visie, collectiebeleid en innovaties in de sector. Het SIOB heeft samen met Stichting Lezen (penvoerder) van OCW de opdracht gekregen om de uitvoering van het programma Kunst van Lezen te coördineren. Dit heeft onder andere betrekking op het realiseren van de programmalijnen BoekStart, de Bibliotheek op school en strategische leesbevorderingsnetwerken. De programmacoördinator wordt in 2014 rechtstreeks aangestuurd door de directeuren van het SIOB en Stichting Lezen. Met het vertrek van de SIOB-directeur is deze taak overgenomen door de SIOB-clustermanager LLI. De programmacoördinator krijgt per programmalijn ondersteuning van medewerkers uit beide organisaties. Het SIOB ontwikkelt een visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek. Deze visie biedt bibliotheken handvatten voor keuzes in de lokale omgeving. Het SIOB stelt op landelijk niveau prioriteiten en bundelt activiteiten in een gezamenlijke innovatieagenda. Ook werkt het SIOB aan het ontsluiten van alle analoge en digitale bronnen in bibliotheek collecties. Deze bronnen worden met elkaar verbonden, zodat een verrijkt aanbod ontstaat.

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor de rol van landelijk regisseur de volgende primaire doelgroepen: Stichting Lezen, het management van openbare bibliotheken, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (CPNB, Stichting Lezen & Schrijven, VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (SAL, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen), uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.

Secundaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners. 24


Kengetal(len) Onderwijsdiensten in cijfers Landelijke dekking Boekstart Basisscholen met de Bibliotheek op school*

2014

2013

40%

35%

2.385

1.706

Deelnemende basisbibliotheken aan de Bibliotheek op school**

119

108

Deelnemende basisbibliotheken aan Boekstart**

159

158

Deelnemende vestigingen van basisbibliotheken aan Boekstart

810

826

Deelnemende kinderdagverblijven/peuterspeelzalen aan Boekstart*

800

580

55.000

55.000

Boekstartkoffertjes verstuurd naar bibliotheken * Betreft locaties in Nederland. ** Eind 2013 bestaan er 160 basisbibliotheken.

2.1.2 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren


Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: • het ontwikkelen van de digitale bibliotheek in lijn met de bepalingen in de Wsob, • één landelijke marketingstrategie en dienstenpakket voor de invulling van educatieve functie(s) voor het onderwijs, dat in samenwerking met bibliotheken wordt uitgerold bij scholen.

Specifieke toelichting(en) Keurmerk informatiearchitectuur Samen met VOB en B.NL ontwikkelt het SIOB normen voor de informatiearchitectuur bij bibliotheken. Op basis van deze norm is door SIOB een certificeringstraject voor RFID-leveranciers ontwikkeld. De activiteiten voor 2014 richten zich op de doorontwikkeling van (proef)certificering van RFID-leveranciers. Onderwijsdiensten Het SIOB beoogt met onderwijsdiensten een aangenaam leesklimaat te creëren voor baby’s, peuters, kleuters, jongeren en jongvolwassenen. Beleidsuitgangspunt is dat voorlezen en vrij lezen van belang zijn voor het bereiken van een beter taalniveau. De ontwikkeling en coördinatie van het beleid ligt bij het SIOB en Stichting Lezen, specifieker het programma Kunst van Lezen. Hieronder volgt een toelichting op de verschillende programmalijnen. Strategische leesbevorderingsnetwerken De kern van Kunst van Lezen (KvL) is het opzetten van lokale en bovenlokale strategische lees bevorderingsnetwerken. De programmaonderdelen BoekStart en de Bibliotheek op school worden via die netwerken verankerd in het beleid van basisbibliotheken én hun samenwerkende partners, waaronder lokale overheden, kinderopvanginstellingen en onderwijsinstellingen. Bibliotheken krijgen ondersteuning bij de strategische en bedrijfsmatige omslag die nodig is om een groter en toekomstbestendig bereik te realiseren van educatieve programma’s in het algemeen, en BoekStart in de kinderopvang en de Bibliotheek op school in het bijzonder. 25


Met de wetgeving per 1 januari 2015 (Wsob) is vastgelegd dat bibliotheken zich onder meer richten op educatie. Vooruitlopend hierop voert Kunst van Lezen vanaf eind 2012 campagne voor netwerken leesbevordering. Deze campagne is grotendeels afgerond in 2014. Via afsluitende regionale conferenties is ingezet op het versterken en verrijken van de relaties van bibliotheken met belang hebbenden (kinderopvang, onderwijs, gemeente). In totaal zijn er dertien meerdaagse workshops georganiseerd, waar in totaal honderdzestig mensen aan hebben deelgenomen. Onder hen waren veertig bibliotheekdirecteuren. Er zijn zeven strategische conferenties georganiseerd met het thema ‘Meer lezen, beter in taal’. Daar kwamen honderden mensen op af. Vaak werden in het kielzog van deze conferenties kleinere lokaal georiënteerde vervolgconferenties georganiseerd. BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang Voor velen is BoekStart voor baby’s de letterlijke start van de doorgaande leeslijn. Dankzij BoekStart voor baby’s zijn circa vijftigduizend baby’s in 2014 lid geworden van de bibliotheek (circa 40 % van de aangeschreven baby’s). BoekStart voor baby’s betekent een ingerichte BoekStart-hoek in de bibliotheek, waar het veilig is en waar getraind bibliotheekpersoneel klaarstaat. Ieder nieuw babylid krijgt een aantrekkelijk koffertje met twee boekjes, een CD met liedjes en een folder hoe ouders met hun baby kunnen lezen. Op één basisbibliotheek na doen alle openbare bibliotheken mee aan BoekStart voor baby’s. Als uitbreiding van BoekStart voor baby’s is in 2011 BoekStart in de kinderopvang gestart. Het doel is kinderen in de leeftijd van nul tot vier jaar, ouders en pedagogisch medewerkers via de kinderopvang intensief in aanraking te brengen met boeken en (voor)lezen. Daarnaast is het doel hen te binden aan de bibliotheek. De nadruk bij dit type Boekstart ligt vooral op pedagogisch medewerkers en bibliothecarissen die tot leescoördinator worden opgeleid. Verder is een aantrekkelijke leesomgeving nadrukkelijk speerpunt, evenals betrokkenheid op strategisch niveau bij de samenwerkingspartners. Dat laatste zorgt voor versnelling van borgingsprocessen. Via de bibliotheek ontvangen geselecteerde kansrijke kinderopvanginstellingen ruim € 2.400 om doelen te bereiken op het gebied van deskundigheidsbevordering, leesomgeving, collectie en borging. In 2014 zijn circa tweehonderd nieuwe locaties gestart. In totaal doen nu tegen de achthonderd kinderopvanglocaties (13%) mee aan BoekStart in de Kinderopvang via honderd basisbibliotheken (63%). Van die achthonderd locaties zijn er rond de honderdtachtig gefinancierd door derden (vooral gemeenten). Zij komen daarmee tegemoet aan de vraag van het SIOB om het aantal gefinancierde locaties te matchen, zodat de slagkracht verdubbeld wordt. De Bibliotheek op school primair en voortgezet onderwijs Net zoals in het laatste kwartaal van 2013 heeft SPN (Samenwerkende PSO’s Nederland) de uitvoering van de Bibliotheek op school voor het primair onderwijs (PO) voor haar rekening genomen. Een team van vier mensen geeft handen en voeten aan deze uitvoering. De project leider is een medewerker van portefeuillehouder Biblionet Drenthe. In navolging hiervan zal naar verwachting in 2015 ook de Bibliotheek op school voor het voortgezet onderwijs (VO) door SPN worden uitgevoerd. De regie, aansturing en doorontwikkeling van de Bibliotheek op school blijven taken van Stichting Lezen en SIOB. Het beleid van de Bibliotheek op school heeft tot doel meer kinderen met plezier te laten lezen, zodat spelenderwijs hun taal-, lees- en informatievaardigheden verbeteren. Kritische succes factoren bij dit beleid zijn: expertise, enthousiasme en een goed uitgebalanceerde, aantrekkelijk gepresenteerde collectie die aansluit bij de (school)populatie. De Bibliotheek op school richt zich via een bouwstenenaanpak mede op de strategische laag van een organisatie, zodat de kans op borging in beleid (van bijvoorbeeld gemeente, onderwijs en bibliotheek) het grootst is. De Bibliotheek op school VO (pilotfase) borduurt voort op de ontwikkelde bouwstenen binnen de Bibliotheek op school PO. Zo is de ‘monitor de Bibliotheek op school’ doorontwikkeld voor het voortgezet middelbaar beroepsonderwijs (vmbo). De eerste (pilot)meting is in 2014 uitgevoerd. 26


Eind 2014 is de monitor voor het eerst officieel opengesteld, de resultaten worden eind maart 2015 verwacht. Binnen de Bibliotheek op school kunnen leerlingen en leerkrachten gebruikmaken van vijftig canonvensters, die vanuit een literair perspectief toegankelijk zijn gemaakt voor het onderwijs. Door middel van het koppelen van relevante (jeugd)boeken aan de vijftig vensters, komt de geschiedenis tot leven.


Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Leescoalitie De ‘Leescoalitie’ wordt gevormd door Stichting Lezen, SIOB, Stichting Lezen & Schrijven, CPNB en de VOB. Samen geven zij leesbevordering een zichtbaarder profiel. Binnen de samenwerkingsverband zijn activiteiten ontplooid, waarmee de bibliotheken zich lokaal hebben kunnen presenteren, zoals Vaders voor Lezen, de Nationale Voorleesdagen en de Kinderjury. De bibliotheken werken als leesmotor samen met de partners in de Leescoalitie. Door de activiteiten van de Leescoalitie kwam het Lezen in 2014 meermalen positief in het nieuws. Vaders voor lezen Vaders lezen aanmerkelijk minder voor dan moeders en dat is een situatie die verbeterd kan worden. Daarom is de Leescoalitie gestart met de campagne Vaders voor Lezen, waarin o.a. het voorleeselftal een belangrijke plaats inneemt. De campagne richt zich onder andere op bedrijven met veel mannelijke werknemers. Vanuit deze doelgroep hebben we enthousiaste reacties ontvangen. Informatiearchitectuur De openbare bibliotheken maken voor hun dienstverlening nagenoeg allemaal gebruik van RFID-chips in hun media. De rol van deze chips in het bibliotheekproces wordt groter wanneer Inter Bibliothecair Leenverkeer (IBL) toeneemt of wanneer het landelijk lenen breed wordt uitgerold. Het Sectorinstituut voor Openbare Bibliotheken (SIOB) heeft geconstateerd dat het wenselijk is leveranciers in de keten van RFID-labels te certificeren. Dit waarborgt dat labels op de juiste wijze en met correcte data worden gevuld, overeenkomstig het Generiek Programma van Eisen RFID. Na een marginale toets van labelleveranciers luidt de conclusie dat het wenselijk is de aanpak van proefcertificering te wijzigen. Dit is beschreven in een tussenrapportage en voorgelegd aan de deelnemers van de toets. De rapportage is gepubliceerd op de website van Stichting Bibliotheek. nl. Ook is opnieuw overleg gevoerd met de Vereniging van Bibliotheek leveranciers (VvBL). Daarop hebben audits plaatsgevonden bij leveranciers, zoals beschreven in de tussenrapportage. In de herziene aanpak is extra aandacht besteed aan de herhaalmogelijkheden van een audit. Elke leverancier dient door iedere auditor op exact dezelfde wijze en met dezelfde criteria te worden beoordeeld, ook na een eventuele wisseling van auditor. Het SIOB heeft vervolgens een proefcertificering geïnitieerd, waarin wordt onderzocht of een opgesteld Plan van Aanpak voor RFID-certificering in de praktijk uitvoerbaar is en draagvlak heeft bij de marktpartijen. Ook wordt nagegaan of de te certificeren partij zich houdt aan het RFID-datamodel en de toelichting daarop, zoals vastgesteld door de Vereniging van Openbare Bibliotheken en gepubliceerd op http://stichting.bibliotheek.nl/pagina/15530.rfid-datamodel-voor-openbarebibliotheken.html. 27


In deze pilot zijn leveranciers uit verschillende onderdelen van de keten beoordeeld. Het SIOB heeft certificaten uitgereikt aan degenen die in de audit positief scoren en aandachtspunten geformuleerd voor sommigen van hen. De rapportage RFID-proefcertificering is inmiddels afgerond en online gepubliceerd. De testtools voor het controleren van een juiste vulling van de RFID-chip zijn getest en leveren goede resultaten. Het SIOB heeft inmiddels enkele testtools in omloop gebracht, zodat bibliotheekorganisaties zelfstandig kunnen nagaan of de RFID-labels correct zijn gevuld. Verder heeft het SIOB een voorstel gedaan over hoe deze activiteiten binnen de KB hun plek kunnen krijgen, gezien de rol die de KB heeft volgens de Wsob. Hiervoor deint nog overleg plaats te vinden met de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken en de VOB. Onderwijsdiensten In 2014 is in samenwerking met Stichting Lezen de regie, aansturing en doorontwikkeling van het programma KvL voortgezet. Daarbij wordt nauw samengewerkt met B.nl voor wat betreft de digitale infrastructuur. Strategische leesbevorderingsnetwerken De in 2012 opgestelde beleidsnota ‘Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken’ is in 2013 uitgevoerd. De campagne bestaat uit een workshoptraject waaraan drie tot acht bibliotheken tegelijkertijd deelnemen en een conferentie op provinciaal niveau. De workshops beogen de implementatie van de programma’s ‘de Bibliotheek op school’ en BoekStart te versnellen en te verdiepen. Ook hebben ze tot doel het maatschappelijk draagvlak voor de bibliotheek te versterken en relaties met samenwerkingspartners te verrijken. De workshops richten zich op directeuren van basisbibliotheken, omdat zij de aanvoerders zijn van het leesbevorderingsnetwerk. Het volgende is gerealiseerd: • Uitvoering workshops binnen de Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in de provincies Flevoland en Gelderland; • Afsluiting van Campagne strategische leesbevorderingsnetwerken in Noord-Holland en Gelderland met vier provinciale conferenties. Verder zijn er diverse kleinere lokale conferenties gehouden waar Kunst van Lezen zijn medewerking aan heeft gegeven. Ook heeft Kunst van Lezen een sessie georganiseerd op de Bibliotheekconferentie in december in de Beurs van Berlage. Deze was met name gericht op de exploitatie van de Bibliotheek op school. BoekStart voor baby’s en BoekStart in de kinderopvang Begin 2014 is een nieuw logo gelanceerd dat aansluit bij de landelijke huisstijl van de Bibliotheek. Reden om alle achthonderd participerende vestigingen te voorzien van nieuwe posters, banieren en oranje BoekStartkoffertjes. In 2014 is BoekStart voor jou! geïntroduceerd: een inspirerende digitale folder voor ouders met onder andere boekentips voor baby’s en peuters. Dit is de opvolger van de papieren brochure BoekStart En verder. Naast maandelijkse Nederlandse boekentips worden er sinds 2014 op boekstart.nl ook Friese boekentips gegeven. Om tegemoet te komen aan de wens van bibliotheken en kinderopvang om de beschikking te krijgen over digitale prentenboeken en apps, heeft Boekstart een beleidsdocument geschreven met de titel De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar. In het kader van de campagne Vaders voor Lezen (georganiseerd door de Leescoalitie) is het BoekStart Vader Voorleesrecord georganiseerd. In september deden vijf Bibliotheken in Nederland mee aan dit voorleesrecord. Bibliotheek Deventer werd de winnaar. 28


Ter ere van vijf jaar Boekstart is in 2013 in Gelderland de BoekStartkaravaan gestart. Deze karavaan heeft daarna alle provincies bezocht en eindigde het tournee in de zomer van 2014 in Zeeland. BoekStart heeft veelvuldig deelgenomen aan diverse congressen en beurzen met een BoekStartstand. Steeds meer partijen zoeken de samenwerking met BoekStart op (in 2014: uitgevers, VoorleesExpress, boekhandel, Stichting Lezen & Schrijven, Centrum Jeugd en Gezin, Digidreumes). BoekStart is een gevestigde naam binnen en buiten de Bibliotheek en krijgt aandacht van de landelijke pers (o.m. De Telegraaf, Metro). Uit onderzoek van CPNB in 2014 is gebleken dat ruim 10% van de Nederlanders BoekStart spontaan noemt als leesbevorderingsproject voor kinderen. Het volgende is gerealiseerd: • Een nieuwe basisbibliotheek is in 2014 gestart met BoekStart voor baby’s. In totaal doen honderdnegenenvijftig (99,4%) basisbibliotheken met ruim achthonderd vestigingen mee (vrijwel 100%). Een basisbibliotheek doet eind 2014 nog niet mee. • Vierentwintig nieuwe basisbibliotheken zijn in 2014 gestart met BoekStart in de kinderopvang. In totaal zijn tegen de tweehonderd nieuwe kinderdagverblijven en peuterspeelzalen begonnen. In totaal doen honderd basisbibliotheken (63%) mee met een kleine 800 kinderopvanglocaties (13%), De Bibliotheek op school PO en VO Met de monitor ‘de Bibliotheek op school’ is in 2014 verder meetonderzoek gedaan naar leesmotivatie en leesgedrag op school. Er lopen twee wetenschappelijke onderzoeken naar effecten van de Bibliotheek op school, namelijk in Den Bosch (de resultaten worden verwacht in 2015) en in de wijk Oosterwijs in Gouda (de resultaten worden verwacht in 2016). De cultuurhistorische canon van Nederland wordt binnen Kunst van Lezen vanuit een literair perspectief naar het onderwijs vertaald. Er zijn ruim vijfhonderd jeugdtitels ontsloten die via Entoen.nu geopend worden op titelniveau via Leesplein.nl. Voor jongeren 15+ zijn inmiddels circa duizend titels ontsloten. Op het literatuurplein is bovendien een zogenaamde special rond de canonvensters te raadplegen. Het volgende is gerealiseerd: Het aantal scholen dat meedoet met de Bibliotheek op school is in 2014 gegroeid van 1.700 naar bijna 2.400. Dit is 36% van het totaal aantal scholen in Nederland (6.649). Het aantal basisbibliotheken dat meedoet is gestegen van 108 naar 119 in 2014, dat is 74% van het aantal basisbibliotheken (160). De ‘Monitor de Bibliotheek op school PO’ wordt veel gebruikt. Ruim 70.000 kinderen hebben vragenlijsten rond leesmotivatie en leesgedrag ingevuld. Nog eens 7.000 leerkrachten en 700 leesconsulenten uit de Bibliotheek hebben dat gedaan. Dit levert een schat aan gegevens op voor school, gemeente en bibliotheek, waardoor het programma zo goed mogelijk kan aansluiten op de lokale wensen. Voor het onderdeel informatievaardigheden is een hele nieuwe set vragen ontwikkeld, waardoor er beter zicht ontstaat op de stand van zaken bij een individuele school. De ‘Monitor de Bibliotheek op school vmbo’ is voor het eerst in pilotvorm uitgevoerd voor zowel lezen als informatievaardigheden. In 2014 zijn pilots voor de Bibliotheek op school VO gestart en grotendeels afgerond. Ook zijn er vervolgpilots gestart. Deze nieuwe pilots richten zich op de samenwerking tussen bibliotheken en een twaalftal vmbo-scholen op het terrein van lezen en informatievaardigheden. De Opleiding Onderwijsspecialist VO is doorontwikkeld. Begin 2015 zullen 15 nieuwe cursisten aan de opleiding deelnemen. Aan de Pabo-voorleeswedstrijden deden studenten van ruim dertig opleidingen mee. Brugklassen uit acht provincies hebben meegedaan met de voorleeswedstrijd Read2me!. De finales waren beide in het vernieuwde TivoliUtrecht.

29


Leesbevordering/mediawijsheid In samenwerking met het programma Kunst van Lezen heeft SIOB aan DUO Onderwijsonderzoek gevraagd een onderzoek uit te voeren onder alle bibliotheken om inzicht te krijgen in de huidige samenwerking tussen bibliotheken, kinderopvanginstellingen en basisscholen op het gebied van leesbevordering en mediawijsheid. De onderzoeksrapporten (jaarpeilingen BoekStart en de Bibliotheek op school) zijn in maart 2014 gepubliceerd via de SIOB website. De kosten voor dit onderzoek worden door beide partijen gedragen. BoekStart In 2014 heeft het SIOB in samenwerking met Mijn Kind Online de brochure ‘Spelend Leren. Digitale media 2-4 jaar’ uitgebracht. Er komen steeds meer digitale prentenboeken voor computer en app. Deze brochure is daarom een handreiking om medewerkers van de kinderopvang toe te rusten aangaande verantwoord gebruik van digitale media met jonge kinderen. De brochure richt zich ook op ouders. Basisbibliotheken en PSO’s hebben de brochure ontvangen en verder verspreid onder hun partners. In 2014 is gestart met het opleiden van bibliotheekmedewerkers als train-de-trainers. Zij kunnen vervolgens op hun beurt pedagogisch medewerkers instrueren goed om te gaan met digitale media bij de allerkleinsten. De opleiding wordt in samenwerking met Digidreumes gegeven. De Bibliotheek op school primair onderwijs Binnen de Bibliotheek op school ligt de focus van mediawijsheid op informatievaardigheden. Op dit onderdeel zijn in 2014 verschillende instrumenten ontwikkeld om dit in combinatie leesbevordering structureel te verankeren in het bibliotheekaanbod. In 2014 is het volgende opgeleverd: • advies over een doorgaande leerlijn informatievaardigheden, in de vorm van een leermiddelengids; • online leermiddelengids informatievaardigheden; • uitbreiding van de ‘Monitor de Bibliotheek op school’met informatievaardigheden; • lees- en mediaplan toegespitst op informatievaardigheden; • bijscholingsmodules informatievaardigheden voor leesconsulenten op MBO en HBO niveau; • lancering geheimagent A.A.P: een leuke en leerzame test voor de bovenbouw waarmee het belang van informatievaardigheden kan worden aangetoond. De Bibliotheek op school voortgezet onderwijs Ook bij het voortgezet onderwijs ligt de focus voor mediawijsheid op informatievaardigheden. Op dit vlak heeft dan ook in 2014 een aantal pilots plaatsgevonden. Aan de hand van de resultaten worden de informatievaardigheidsinstrumenten verder doorontwikkeld en uitgerold.

30




Begroting 2014


Jaar rekening 2014


55

55

127

De bibliotheek op school PO

0

0

-23

23

V

De bibliotheek op school VO

0

0

15

-15

N

De bibliotheek op school, informatievaardigheden

0

35

0

35

V

De bibliotheek op school, promotiematerialen

0

25

23

2

V

Kinderjury

0

3

3

-1

N

Keurmerk informatiearchitectuur

0

30

26

4

V

Saldo rol landelijk regisseur, onderdeel LLI

55

148

171

-24

N

Lezen, leren en informeren Onderwijsdiensten

-72

N

Onderwijsdiensten Onder de noemer onderwijsdiensten zijn kosten gemaakt voor de communicatie-activiteiten van het programma Kunst van Lezen (€ 22.563), het maken van een deelconstructie producten in G!ds (€ 18.204), het uitvoeren van de monitor Klik & Tik (€ 18.000, updaten van de monitor € 3.500), de realisatie van een toetsingsomgeving informatievaardigheden (€ 37.000), de realisatie van een bibliotheekopdracht voor mediamasters (€ 10.000), de opleidingen informatievaardigheden (€ 4.000) en voor een aantal kleinere activiteiten en werkzaamheden (alle onder de € 1.000). De Bibliotheek op school PO/VO, informatievaardigheden en promotiematerialen Er zijn kosten gemaakt voor onder andere brochures, cursussen en ontwikkeling materialen. De eerder genomen voorziening voor een BTW-risico is vrijgevallen. Daardoor is er per saldo sprake van onderuitputting van het budget. Kinderjury SIOB steunt de kinderjury en krijgt vanaf 2015 een grotere rol in de organisatie. De voorbereidingen zijn in 2014 gestart. Keurmerk informatiearchitectuur De kosten zijn binnen budget gebleven. Kosten zijn gemaakt voor het ontwikkelen van testtools voor RFID, zodat bibliotheken zelf kunnen controleren of de RFID-chips van de goede informatie (volgens de norm) zijn voorzien. De begeleiding van de werkgroep normontwikkeling wordt door een externe partij gedaan. Verder zijn er in 2014 proefcertificeringen uitgevoerd.

31


2.1.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel beleid, kennis en innovatie


Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: • vervolgtrajecten naar aanleiding van de visie op de maatschappelijke functie van de (geïntegreerde) bibliotheek; dit levert handvatten op voor bibliotheken om keuzes te maken voor de toekomst, • een samenhangend collectiebeleid dat fysieke en digitale collecties combineert, • collectie Nederland in Context: het verbinden van alle collecties van openbare bibliotheken via de Nationale Bibliotheekcatalogus (NBC+). De informatiebronnen in deze collecties worden zodanig verbonden dat een verrijkt en op de klant afgestemde dienst ontstaat, • innovatie in de sector (innovatieagenda): de veranderkracht van de openbare bibliotheeksector mobiliseren door samenhang aan te brengen in innovatie. Het gaat daarbij vooral om samenhang tussen en prioritering van bestaande en kansrijke initiatieven. De innovatieagenda is ook een opmaat naar een duurzaam innovatieproces voor gehele (openbare) bibliotheeksector. Collectie Nederland in context De activiteiten voor het collectiebeleid in 2014 richten zich op: • Sleutelproject NBC+ (in samenwerking met B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken); • Collectie Jeugd in Context; • Collectie Slavernij in Context; • Collectie Nl. en cocreatie; • Dinalog (logistiek onderzoekstraject met Rijksuniversiteit Groningen en landelijke distributeurs); • Onderzoek E-content voor openbare Bibliotheken (uitwerking WSOB met ministerie OCW); • Werkgroep Collectieplan (WSOB); • Landelijk Congres Collectie Nl. in Context georganiseerd door SIOB in afstemming met VOB.


Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Visie In 2014 is het rapport ‘Bibliotheek van de Toekomst. Knooppunt voor kennis, contact en cultuur’ van de commissie Cohen aangeboden aan minister Jet Bussemaker en de bibliotheeksector. Het rapport is goed ontvangen door de branche en op verschillende plekken in binnen- en buitenland is er aandacht voor geweest (onder andere tijdens het IFLA congres in Lyon en in het German Library Magazin). Als vervolg op het rapport is er gestart met een programma rond de Bibliotheek van de Toekomst, bestaande uit twee projecten. Als eerste een verkenning naar het begrip ‘geïntegreerde bibliotheek’ (het samenspel tussen fysiek en digitaal). En als tweede het project ‘lokaal bibliotheekbestel’. Hierin wordt gezocht naar verdieping van het rapport van de commissie Cohen. Ook wordt gekeken hoe en waar de bibliotheken invulling geven aan hun kernfuncties. Beide projecten lopen door in 2015. 32


Collectie Nederland in context Eind 2012 is het SIOB gestart met een verkenning naar het contextualiseren van de Collectie Nl. Deze verkenning is vastgelegd in het rapport Context & Contextualisering (T. Brandenbarg en N. Verheijen, SIOB Den Haag, maart). Dit rapport is gepresenteerd tijdens een symposium in maart 2013. Rond dit onderwerp zijn inmiddels verschillende bijeenkomsten georganiseerd en de verslagen zijn gepubliceerd. Binnen het programma ‘Collectie Nl. in Context’ wordt gewerkt aan verschillende projecten. Herinrichting Veldstructuur In opdracht van het SIOB is een verkenning uitgevoerd naar de huidige structuur van het openbare bibliotheekveld. Public Impact heeft de analyse uitgevoerd. Tijdens een expertmeeting begin 2014 is deze analyse door prof.H.Bossert van Public Impact gepresenteerd en toegelicht. Vertegenwoordigers van sleutelpartijen uit het bibliotheekveld werken deze analyse verder uit en verwerken het in het eindrapport ‘Herinrichting Veldstructuur Openbare Bibliotheken’. Hierin zijn ook verschillende aanbevelingen opgenomen. Op basis van deze aanbevelingen zijn gesprekken gevoerd met verschillende sleutelfunctionarissen uit de branche. Op basis van de uitkomsten is prof. Jan de Vuijst gevraagd een vervolgtraject te starten. In overleg met KB (stuurgroep Integratie KB/SIOB) en het nieuwe hoofd Staf Stelstaken KB wordt na de integratie van het SIOB verder invulling gegeven aan dit traject. Collectie Jeugd in Context Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen leveranciers van context, gericht op doelgroep jeugd. Aan de hand van een strategisch activiteitenplan (doelgroepanalyse, uniforme metadatering, standaardisering techniek, co-creatie, communicatie etc.) wordt toegewerkt naar redactionele samenwerking tussen verschillende contentleveranciers. Op verzoek van de deelnemers (contentleveranciers) aan dit project is door Sprigts een prototype ontworpen van een digitale omgeving. Hierin kunnen de bronnen van de verschillende leveranciers in context worden gepresenteerd. Voor het onderwerp ‘geld’ is een dummy gemaakt. Deze dummy moet gezien worden als instrument om redactionele samenwerking te kunnen concretiseren. In de eindrapportages van het project (verschijnt in januari 2015) wordt verslag gedaan van de behaalde resultaten en worden aanbevelingen gedaan voor een vervolgtraject in 2015. Slavernij in Context Dit project beoogt effectieve samenhang aan te brengen tussen contextleveranciers rond het thema slavernij. Dit gebeurt in samenwerking met de afdeling Bijzondere Collecties Universiteit van Amsterdam, Openbare Bibliotheek Amsterdam, NBD Biblion en Zeeuws Archief. Bij B.nl. is de vraag uitgezet om een widget of digitale etalage te leveren. Omdat B.nl in 2014 een nieuwe release van de WAAS heeft uitgerold, was het voor deze organisatie niet mogelijk om in 2014 te participeren binnen het project Slavernij in Context. Het project is om die reden stopgezet. Binnen het project Linked Open Slavernij dat binnen de Innovatieagenda vorm krijgt, worden de technische specificaties en randvoorwaarden rond dit thema in kaart gebracht. Collectie Nl. in Context In de zomer van 2014 is aan Maurits van der Graaf gevraagd te verkennen waar kansen liggen voor openbare bibliotheken op het gebied van co-creatie. Op basis van interviews met sleutel functionarissen binnen en buiten het bibliotheekveld en in binnen – en buitenland geeft hij vorm aan deze verkenning. Het rapport wordt begin 2015 opgeleverd.

33


VOB strategie: sleutelproject NBC+ Het SIOB heeft in het kader van de Collectie Nl. in Context verder invulling gegeven aan het sleutelproject NBC+ van de VOB. Dit past bij de Strategische agenda 2013-2016 die de VOB in 2012 heeft uitgebracht. Samen met coalitiepartners als B.nl, KB, NBD Biblion en Plusbibliotheken is een drietal deelprojecten gestart: • samenwerking & afstemming collectiebeleid; • innovatie logistiek & distributie; • de NBC+ over 5 jaar. De invulling en voortgang van de drie deelprojecten zijn tijdens werkconferenties, bijeenkomsten en ledenvergadering van de VOB gepresenteerd. SPN is als nieuwe deelnemer toegetreden. Deze organisatie heeft een portefeuillehouder benoemd rond het onderwerp Collectie en Interbibliothecair Leenverkeer. Samenhangend collectiebeleid De Zeeuwse Bibliotheken zijn een project gestart waarin centraal collectioneren op regionaal niveau vorm krijgt. Vanuit dit project worden verbindingen gelegd met een bibliotheek in Noord-Brabant en wordt nagegaan of centraal collectioneren ook interprovinciaal tot efficiencyvoordelen en kwaliteitsverbetering leidt. In juni heeft een expertmeeting plaatsgevonden waarin naast de Zeeuwse bibliotheek ook verschillende andere partijen hun lokale en regionale collectiebeleid presenteerden. Tijdens een vervolgsessie in augustus is nagegaan welke stappen gezet moeten worden om te komen tot een landelijk (fysiek) collectieplan. Tijdens het bibliotheekcongres in oktober 2014, is het verslag van deze Zeeuwse pilot in een rapport formeel aangeboden aan de VOB. (Projectrapportage: Frans van Spaandonk, Collectiebeleid voor Openbare Bibliotheken, Plusbibliotheken, Middelburg, oktober 2014) Innovatie distributie en logistiek Er is in kaart gebracht hoe het IBL op verschillende niveaus (landelijk, provinciaal en lokaal) wordt georganiseerd. Voorlopig levert dat een diffuus beeld op. Duidelijk is dat een uniforme wijze van monitoren van werkzaamheden rond honoreren, verwerken en distribueren van IBL-aanvragen noodzakelijk is. Op basis daarvan kan beoordeeld worden op welke wijze IBL duurzaam en gestandaardiseerd vorm moet krijgen. SPN heeft formeel in een brief aan de minister van OCW aangegeven dit traject op te pakken en te zorgen voor een structurele en uniforme wijze van monitoring op regionaal niveau. Deze gegevens zal SPN aan OCW aanbieden als uitvoerings onderdeel van de Wsob. De NBC+ over 5 jaar In opdracht van het SIOB is de verkenning ‘Doorontwikkeling van de NBC+’ gerealiseerd. Deze verkenning is op een expertmeeting van 27 mei gepresenteerd. Tijdens de discussie na de presentatie is vooral gesproken over de betekenis van deze ontwikkelingen voor de NBC+ en de relevantie hiervan voor de lokale bibliotheekgebruiker. De verkenning, inclusief de aanbevelingen, heeft de directeur van de VOB in ontvangst genomen. Hiermee hebben wij een concrete bijdrage geleverd aan de uitwerking van de VOB-strategie ‘De bibliotheek levert waarde 2012-2016’. (Rapport: Maurits van der Graaf, Verkenning Doorontwikkeling van de NBC+, SIOB, Den Haag, april 2014)

34


Dinalog In samenwerking met het consortium Dinalog wordt een breed onderzoekstraject gerealiseerd, onder aanvoering van de Rijksuniversiteit Groningen. In 2014 is het volgende gerealiseerd: • een artikel over onderzoeksresultaten en conceptmodellen logistiek ten behoeve van het bibliotheekveld in vakblad Informatie Professional (verschijning begin 2015), • een presentatie op het Congres Collectie Nl.in Context. Innovatie in de sector In het projectplan Innovatieagenda 2013-2014 worden de geplande activiteiten als volgt samengevat: A Overzicht creëren en bieden: het inventariseren van innovatieve initiatieven, projecten en ideeën en behoeftes door middel van een verkenning en bijeenkomsten. B Samenhang en verbinding: het vormen en steunen van innovatienetwerken met behulp van diverse bijeenkomsten en een innovatieraad. C Pilots en projecten: het (co)financieren van kansrijke initiatieven in vorm van een pilot of opschaling van bestaande projecten. In 2014 zijn daarvoor de volgende activiteiten ondernomen:

A Overzicht creëren en bieden Inventarisatie innovatieve initiatieven 2014 In het najaar van 2013 wordt het innovatieve gehalte van de Nederlandse bibliotheken voor het eerst door Edwin Mijnsbergen geïnventariseerd. Hij maakt een lijst van vernieuwende projecten die op lokaal of provinciaal niveau waren uitgezet. Die lijst omvat bijna honderd initiatieven. In de zomer van 2014 wordt de lijst bijgewerkt en geactualiseerd. De actualisering levert 58 nieuwe projecten op (waaronder ook vier ideeën uit de innovatiedoedag). Totaal komt het aantal actieve projecten daarmee op 157. Dit jaar zijn meer organisaties vertegenwoordigd dan vorig jaar. Minder dan tien projecten zijn in de tussentijd gestaakt, afgerond of opgegaan in andere projecten; wel is het zo dat een aantal op een lager pitje staat. De actualisering inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk is hier te vinden: http://www.siob.nl/kennisbank/documenten/actualisering-inventarisatie-innovatie-openbaarbibliotheekwerk/item2838 Op weg naar een innovatielandkaart In september 2014 verschijnt het artikel ‘Op weg naar een innovatielandkaart’. De Nederlandse bibliotheekwereld kent tientallen innovatieve projecten op lokaal of regionaal niveau. Welke zijn het meest vernieuwend en onderscheidend? Binnen de innovatieagenda verkennen we deze vragen. In dit artikel wordt het proces en de criteria daarachter beschreven. http://www.siob.nl/ kennisbank/documenten/op-weg-naar-een-innovatielandkaart/item2753 Innovatieagenda openbare bibliotheken De innovatieagenda in boekvorm is ontwikkeld ten behoeve van Het Nationale Bibliotheek congres op 6 december 2014. Dit boekje bevat artikelen over de achtergrond en behaalde resultaten van het programma ‘innovatieagenda’ vanaf voorjaar 2013 tot nu. Daarnaast staat het ook vol met interviews met innovatoren in de sector. http://www.siob.nl/siob-kennisbank/de-innovatieagenda-van-de-nederlandse-openbare-bibliotheken/item2940

35


B Samenhang en verbinding Innovatieraad De inventarisatie van innovatieve projecten is een belangrijke voedingsbodem voor het werk van de Innovatieraad, die eind 2013 is geïnstalleerd. De oprichting van deze raad is ook een resultaat van de ontwikkelde innovatieagenda. In de Innovatieraad hakt een commissie van innovators en bibliotheekdirecteuren knopen door over de toekomst van innovatieve projecten. Dit gebeurt onder voorzitterschap van Erna Winters. Vanaf november vervangt Marina Polderman Jos Debeij. Debeij is per 1 september aan de slag gegaan als kwartiermaker en toekomstig hoofd van de stafafdeling Bibliotheekstelsel in de KB. De innovatieraad bestaat, naast Polderman en Winters uit: Jacques Malschaert, Theo Peeters, Theo Meereboer en Frank Huysmans. De raad beslist of initiatieven kunnen rekenen op (financiële) ondersteuning. Hiervoor is een innovatiebudget beschikbaar van honderdduizend euro. Inmiddels zijn een aantal projecten gekozen. Het is de bedoeling dat met het geld de projecten verder worden doorontwikkeld en geborgd. Resultaten van door de raad ondersteunde initiatieven staan vermeld bij onderdeel C ‘pilots en projecten’. De Innovatieraad werkt aan de hand van het in 2014 ontwikkelde driesporenmodel: • Versterken: innovatieve kracht binnen organisaties of personen; • Groeien: projecten die op kleinere schaal succesvol zijn gebleken, maar een duwtje in de rug nodig hebben om verder te groeien; • Inspireren: het experimenteren met volstrekt nieuwe rollen voor de bibliotheek. Meer informatie over het driesporenmodel is te vinden op: http://www.siob.nl/kennisbank/ documenten/driesporenmodel-innovatieraad-openbare-bibliotheken/item2721 De activiteiten van de raad zijn nauw verbonden met de visie op de Bibliotheek van de Toekomst. De vier maatschappelijke kernfuncties die daarin genoemd worden (de bibliotheek verbindt mensen met informatie, biedt een platform voor persoonlijke ontwikkeling, staat centraal in de lokale infrastructuur en biedt meer dan je zoekt) zijn een leidraad voor het toekennen van ondersteuning. De raad heeft bij de beoordeling van de 150 innovatieve projecten niet alleen gekeken of ze passen in het driesporenmodel, maar ook of ze zich bewegen binnen de domeinen mediawijsheid, kennisdeling, community building of contextualisering van informatie. Deze en nog een aantal andere domeinen hebben duidelijke raakvlakken met de vier hier boven genoemde kernfuncties. Hoe sterker deze domeinen vertegenwoordigd zijn in een project, hoe groter de kans op steun. Bijeenkomsten De innovatieagenda heeft onder andere tot doel innovatie in de sector kracht bij te zetten. Experimenteren en op nieuwe ideeën komen is daarbij essentieel. Dit kan allemaal op de Innovatiedoedag: die voor het eerst is gehouden in 2012 en dit jaar met twee edities is voortgezet. • Innovatiedoedag 21 mei 2014 Op woensdag 21 mei heeft in het kader van de Innovatieagenda de tweede Innovatiedoedag plaatsgevonden. Veertig deelnemers van bibliotheken, maar ook van buiten de sector, komen bijeen in Soest om nieuwe ideeën te bedenken in een unconference-vorm. Tijdens de eindpresentatie passeren diverse plannen de revue, die uiteenlopen van een culibieb (samen eten, tuinieren, koken en kennisdelen) en een taal- en mediawijsheidspel tot ‘Gevonden!’ waarin de bibliotheekmedewerker met specifieke kennis en ervaring centraal staat. De resultaten zijn hier te vinden: http://innovatiedoedag.weebly.com/

36


• Innovatiedoedag 9 december 2014 Hoe kunnen we de kerntaken van de openbare bibliotheek lezen, leren en informeren – innoveren? Deze vraag staat centraal. Uit het hele land komen deelnemers naar bibliotheek ‘de Hallen’ in Amsterdam. Het resultaat laat nog even op zich wachten. In het kader van ‘activering’ van innovatie en initiatieven vindt er op 19 februari 2015 een terugkomdag plaats. Nationale bibliotheekcongres 6 december 2014 Vanuit de innovatieagenda zijn er tijdens het Nationale bibliotheekcongres twee sessies over bibliotheekinnovatie gehouden. Beide sessies zijn succesvol gebleken. • In de eerste sessie geven Jos Debeij en Jens Thorhauge, voormalig CEO van de Agency for libraries and media en directeur Library Association in Denemarken een presentatie. • In de tweede sessie spreken Åke Nygren (Stockholm Public Library) en Jeroen de Boer (Bibliotheekservice Fryslan) over ‘connected learning’. Dit thema wordt toegepast op bibliotheken met behulp van voorbeelden uit de 21e-eeuwse ‘geletterdheid’, zoals makerspaces en het werk van de Mozilla-foundation.

C Pilots en projecten De Innovatieraad heeft in 2014 aan vijf projecten, twee ideeën en één verkenning ondersteuning toegezegd. Voor alle projecten geldt dat in samenspraak met de raad wordt onderzocht welke vorm van ondersteuning het meest wenselijk is. Daarnaast geeft de raad aandachtspunten mee, zoals bijvoorbeeld het combineren of aanhaken met bestaande initiatieven. In dat kader werkt de raad met ‘peetouders’: een van de raadsleden fungeert als aanspreekpunt en ondersteuner voor specifieke ideeën en projecten. Daarnaast komen alle projecten minimaal een keer langs bij de Innovatieraad om hun idee en voortgang te presenteren. Opgestart in 2014 • Raspberry Pi (Bibliotheek Kennemerwaard): wil jongeren kennis laten maken met programmeren, onderzoeken en uitvoeren van nuttige toepassingen met behulp van de Raspberry Pi. Resultaat: Raspberry Pi is eind 2014 van start gegaan; in januari 2015 vinden de eerste workshops plaats. • Wijsheid in crisistijd (Noord Oost Brabantse Bibliotheken): gaat op zoek naar inspiratie en veerkracht in tijden van onzekerheid, door met elkaar diepgaand in gesprek te gaan over de collectie. Resultaat: in 2014 is een training opgezet om de successen en lessen rondom dit initiatief te delen met andere bibliotheekmedewerkers, zodat zij een vergelijkbaar initiatief kunnen opzetten. • Durf te vragen! (Esther Valent): iemand die een vraag stelt wordt opgezocht en hij krijgt een antwoord op basis van betrouwbare bronnen. Dit project promoot de informatieve functie van de bibliotheek. Resultaat: in 2014 is onderzocht hoe de invalshoek van ‘Durf te vragen!’ geïntegreerd kan worden in het landelijk social media beleid. In 2015 wordt dit voortgezet. • Beleef het in de bieb (Bibliotheek Drachten): een concept waarmee cultureel ondernemerschap en contextualisering in de praktijk wordt toegepast met behulp van een vragendatabase en modules voor kennispartners, activiteiten en informatiepakketten. Dit project is eind 2014 opgestart. • Verhaal lokaal (DOKlab): biedt een manier om gemakkelijk multimediale verhalen te vertellen met behulp van een applicatie voor een multitouch-tafel. Daarbij kan het gaan om zowel historische, educatieve of informatieve verhalen en actuele gebeurtenissen. Dit project is eind 2014 opgestart. • Verkenning Online cursusplatform (DOKlab): verkennend onderzoek naar wat de wensen en mogelijkheden zijn voor een online cursusplatform voor en door bibliotheken. Het rapport wordt begin 2015 opgeleverd. 37


Afgerond in 2014 • Elibrary (H2 Interactive): Dit project levert een businessplan en een realisatieplan op voor een zelfstandige eLibrary (digitale bibliotheekdienstverlening in een fysieke vorm op locatie). In 2013 begon de eerste fase van het onderzoek naar haalbaarheid van een bookless library, geïnspireerd op de Texas Library. Dit is een veel belovend project dat nu inmiddels in fase 2 verder is uitgewerkt. De praktijk voor toepassingen blijkt weerbarstig en het project heeft meer tijd nodig om zijn meerwaarde te bewijzen. Ook zal er nog meer moeten worden aangesloten op de behoefte bij het publiek en de bibliotheken. • Narrowcasting (DOKlab): eind 2013 is gestart met de ontwikkeling van een landelijk gekoppeld narrowcastingsysteem, speciaal voor bibliotheken. De ondersteuning vanuit de Innovatieagenda was specifiek bedoeld voor het deelproject G!ds. Bibliotheken kunnen ingevoerde gegevens vanuit G!ds rechtstreeks doorzetten naar het narrowcastingsysteem. Daarmee wordt het makkelijker om culturele data op digitale schermen te publiceren. Deze schermen hangen in bibliotheekgebouwen en hun directe omgeving. Beide doelstellingen zijn bereikt. Het koppelvlak wordt beschikbaar gesteld voor alle bibliotheken die het landelijke narrowcastingsysteem gaan gebruiken. • Fab the Library (BIbliotheekservice Fryslan): bibliotheekmedewerkers (van management tot frontoffice) krijgen handvatten aangereikt om een FabLab in de bibliotheek op te nemen of te integreren. Deze doelstelling is gerealiseerd. Bibliotheken kunnen drie modules afnemen, waarmee zij voldoende kennis, vaardigheden en competenties vergaren om een FabLab te realiseren. Via de FabLab maken bezoekers kennis met de principes van digitale fabricage en open design. De drie modules zijn opgeleverd, maar later dan verwacht. De pilot moet nog worden uitgevoerd. Tegelijkertijd is het programma al uitgerold bij twee bibliotheekorganisaties: Zeeuwse Bibliotheek en CODA Apeldoorn. Uit hun praktijkervaring blijkt dat de ontwikkelde programma’s goed voldoen. De pilot zoals opgenomen in het projectplan wordt in het voorjaar van 2015 uitgevoerd bij Bibliotheek Smallingerland. • Linked Open Data Slavernij (Consortium): doelstelling is te onderzoeken welke rol linked open data kan spelen in de informatiefunctie van de bibliotheek. Ook wordt er een voorbeeld toepassing ontwikkeld, waarbij het thema Slavernij als kapstok dient. Er is een interface ontwikkeld waarmee gebruikers kunnen navigeren in een interactieve datavisualisatie. De relatie tussen de verschillende datasets is op een aantrekkelijke manier inzichtelijk gemaakt (http://lodslavernij. mobidapt.com). Het project heeft vertraging opgelopen, omdat het lastig blijkt geschikte datasets te ontsluiten. De KB gaat bekijken hoe de resultaat ingebed kunnen worden. Tot slot verstrekt de Innovatieraad een bedrag om twee ideeën verder uit te werken. Deze ideeën komen voort uit de Innovatiedoedag (21 mei). Zie de site van de Innovatiedoedag voor meer informatie: http://innovatiedoedag.weebly.com/. • De raad koos voor Gevonden!, omdat het de bibliothecaris in de kijker zet; de bibliothecaris moet de bescheidenheid overwinnen en trots zijn. Resultaat: Gevonden! gaat een pilot draaien in Theek5 met medewerkers en klanten. Verder is het project inhoudelijk afgerond. Een aantal teamleden denkt samen met de raad verder na over borging. • De raad koos voor Semcobieb, omdat het een spannend experiment is: wat gebeurt er als je een gebouw (van de bibliotheek, of al leegstaand) leeghaalt en openstelt voor mensen om hun passie te vinden? Resultaat: Het idee van de Semcobieb komt voort uit het gedachtengoed van Richard Semler; bevoegdheden en verantwoordelijkheden komen bij de deelnemers te liggen. Het publiek is dus aan zet. Rondom de passie van de deelnemers wordt kennis vergaard en een collectie opgebouwd. De organisatie faciliteert dit. Het projectteam wil graag door, maar kan niet voldoende 38


tijd investeren. Op de Innovatiedoedag is het project daarom opnieuw gepitcht, in de hoop nieuwe teamleden te werven.



Begroting 2014


Jaar rekening 2014


100

90

106

-16

N

0

10

1

9

V N

Beleid, kennis en innovatie Visievorming Geïntegreerde bibliotheek Samenhangend collectiebeleid

0

0

16

-16

Advies collectie NL

0

0

0

0

Collectiebeleid Jeugd in context

10

29

25

4

Collectiebeleid Slavernij in context

10

11

11

0

Nationale bibliotheek catalogus+

75

75

26

49

N

V

WO I in context

15

0

0

0

Content en context in beeld

20

25

27

-2

N

Innovaties in de sector

0

0

6

-6

N

277

242

145

97

V

Innovatieraad; semcobieb

0

3

0

3

V

Innovatieraad; gevonden!

0

3

2

1

V

NBC+ Linken en verbinden*

0

118

118

0

Innovatieagenda 2013-2014

DataWareHouse 2014*

0

136

150

-14

Nationale bibliotheekpas

0

30

30

0

eMuziek

0

0

186

-186

N

507

771

849

-78

N

Saldo rol landelijk regisseur, onderdeel BKI

* Activiteiten starten in 2015

N

Visievorming In het kader van de visie op de Bibliotheek van de Toekomst zijn kosten gemaakt voor het realiseren van een brochure, het inhuren van een tekstschrijver en vormgever, en het organiseren van een nieuwjaarsbijeenkomst. Aansluitend op de visie zijn diverse analyses gemaakt. Ook de externe begeleiding van de commissie heeft kosten met zich meegebracht. Content en contextualisering De kosten van alle deelprojecten zijn binnen het totaalbudget gebleven. Kosten zijn onder meer gemaakt voor een congres op 8 oktober, onderzoek, schrijven van rapporten en financiële ondersteuning van de Universiteit van Amsterdam rondom het thema slavernij.

39


eMuziek Het betreft hier de afwikkeling van kosten die door de Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) zijn gemaakt voor producties waar geen vergoeding van B.nl tegenover stond. Na vaststelling van de gemaakte kosten door een externe accountant is in overleg met B.nl besloten om een deel van deze kosten aan CDR te vergoeden. De muziekdienst biedt bibliotheekgebruikers een schat aan informatie over albums, artiesten en genres. Nieuwe muziekstijlen kunnen ontdekt worden en de nieuwste releases zijn te vinden. Ook zijn alle cd’s compleet streaming te beluisteren.

2.2 De rol van facilitator 2.2.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten: Onderdeel LLI • leesbevordering; • mediawijsheid; • basisvaardigheden; • mediawijsheid/laaggeletterdheid; • bibliotheek voor varenden; • bibliotheek voor ondernemers; • uitrol Digisterker; • meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik); • laaggeletterdheid; • monitor laaggeletterdheid; • portal basisvaardigheden. Onderdeel LLI AL • subsidieovereenkomst met Stichting Aangepast Lezen; • prestatieovereenkomst met Dedicon; • prestatieovereenkomst met CBB; • onderzoek en ontwikkeling; • lezersraad; • integratiebudget openbare bibliotheken; • marketing Aangepast Lezen; • uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie met Stichting Aangepast Lezen; • ketenonderzoek; • integratiebudget Strategische toekomstverkenning; • contributieonderzoek.

Hoofddoel Het SIOB faciliteert op strategisch niveau landelijke voorzieningen (zoals het bibliotheekwerk voor mensen met een leesbeperking) voor het vergroten van taal- en mediavaardigheid van burgers. 40


Efficiëntie en effectiviteit staan daarbij voorop. Daarmee beoogt het SIOB bibliotheekvoorzieningen voor mensen met een leeshandicap in stand te houden en te verbeteren. Ook beoogt het SIOB mediawijsheid te bevorderen voor alle burgers, door middel van een doelgroepgerichte aanpak. Bij mediawijsheid voor kinderen ligt de nadruk op het aanleren van de juiste informatievaardigheden (zoeken, vinden, verwerken en beoordelen van informatie) en bij volwassenen ligt de nadruk op het aanleren van digitale vaardigheden.

Primaire doelgroepen Primair ligt de focus bij: management van openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, de Oogvereniging), opdrachtnemers (SAL, Dedicon, CBB), Lezersraad, partners in programma’s en landelijke politiek. Mediawijsheid richt zich op alle burgers. Primair ligt de focus bij bestuurlijke stakeholders EZ en SZW, uitvoeringsorganisaties van ministeries en landelijke educatieve organisaties.

Secundaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: universiteitsbibliotheken, landelijke/lokale politiek, erfgoedinstellingen en internationale partners.

Kengetal(len) De kengetallen voor LLI AL (huidig boekjaar zijn voorlopige cijfers) zien er als volgt uit:

Particuliere gebruikers* Instellingen

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

33.778

31.120

682

639

682

639

7.612

5.777

12.241

11.459

Van de particuliere gebruikers is: Jeugd (tm 17 jaar) Volwassenen (18-64 jaar) Senioren (65-79 jaar)

5.300

5.178

Senioren (80 jaar en ouder)

8.625

8.707

682

639

7.612

5.777

De dienstverlening voor aangepast lezenden, onderscheiden naar: Braillelezers Gesproken boeklezers

12.241

11.459

Abonnees kranten en tijdschriften

5.300

5.178

Collectie braille

8.625

8.707

Collectie gesproken**

7.612

5.777

Uitleningen gesproken boeken

12.241

11.459

Uitleningen brailleboeken

5.300

5.178

Uitleningen kranten en tijdschriften

8.625

8.707

* De doelgroep is ongeveer 300.000 aangepast lezenden. ** In deze cijfers is niet opgenomen de ca. 200 titels afkomstig zijn van studie & vak en toegevoegd zijn aan de collectie aangepast lezen.

41




Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstelling is voor dit onderdeel benoemd: Het effectief faciliteren van initiatieven voor het vergroten van de taal- en mediavaardigheden van alle burgers.

Specifieke toelichting(en) Leesbevordering Leesbevordering richt zich op het vergroten van taalvaardigheid.

Mediawijsheid voor volwassenen Openbare bibliotheken werken samen met landelijke partners om de open leeromgeving te benutten voor het digivaardig- en informatievaardig maken van burgers. Ook het bijscholen van ondernemers en digibeten valt hieronder.

Bibliotheek voor ondernemers Bibliotheken breiden hun dienstverlening uit naar ondernemers.

Digisterker De uitrol van Digisterker onder tenminste tien bibliotheken wordt voorbereid.

Meet- & monitoringinstrumenten (Klik & Tik) Bibliotheken worden gestimuleerd Klik & Tik en de landelijke Klik & Tik-monitor te gebruiken.

Portal basisvaardigheden Op de portal ‘Basisvaardigheden’ staat het volledige dienstverleningsaanbod op het gebied van taal- en mediavaardigheden. Deze portal is het startpunt voor bibliotheken die diensten op het gebied van basisvaardigheden willen gaan aanbieden. De portal bevat naast dit aanbod ook voorbeelden van beleidsplannen, inspirerende best practices, filmpjes, relevant onderzoek en promotiemateriaal.

Voorzieningen speciale doelgroepen Het SIOB verstrekt subsidie aan Bibliotheek Rotterdam voor continuering van de Bibliotheek voor Varenden.

42



Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Bibliotheek voor ondernemers De uitrol en implementatie van de Bibliotheek voor Ondernemers is in 2014 belegd bij Probiblio. De volgende resultaten zijn bereikt: • Dertien bibliotheken zijn daadwerkelijk gestart met het organiseren van activiteiten voor ondernemers en ZZP’ers: Kopgroep bibliotheken, OBA, Bibliotheek Den Haag, Kennemerwaard, Maassluis, De bibliotheek (Weesp), Schiedam, IJmond Noord, West Friese Bibliotheken, Rijn en Venen, Hilversum, Velsen en de Bollenstreek. • Daarnaast is de website http://www.bibliotheek.nl/thema/ondernemers.html geactualiseerd. • De toolkit op Dropbox is geactualiseerd. Klik & Tik In 2012-2013 is de dienstverlening bij twaalf bibliotheken gemonitord. De monitor is 602 keer ingevuld. De monitor loopt in 2014-2015 nog door en zal dan opgenomen worden in de educatiemonitor die de KB ontwikkelt. Uitrol Digisterker Door middel van de SIOB-VOB stimuleringsregeling zijn acht extra bibliotheken van start gegaan met het programma Digisterker. In totaal bieden nu 23 bibliotheken dit programma aan. Digitaal Hulpplein In 2014 is in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (in het kader van de Digitale Overheid 2017) en Sociale Zaken en Werkgelegenheid gestart met het Digitaal Hulpplein. In dit project werken verschillende partners (ECP, Seniorweb, Computerwijk, Digitale Stedenagenda, KB, VOB en Digisterker) samen om het landelijke cursusaanbod op het gebied van digitale vaardigheden te optimaliseren en te ontsluiten via een landelijke database (www.digitaalhulpplein.nl). Zo kunnen burgers met onvoldoende digitale vaardigheden gericht worden doorverwezen naar cursussen bij hen in de buurt. De Bibliotheek, maatschappelijk hart van de samenleving In de zomer van 2014 zijn het SIOB en de VOB gestart met het project ‘de Bibliotheek, maatschappelijk hart van de samenleving’. In het kader van de decentralisaties in het Sociaal Domein helpen het SIOB en de VOB bibliotheken zich te profileren richting hun gemeente. Onder andere inspiratiesheets over verschillende thema’s, een toolkit en een actieve lobbycampagne worden hiervoor ingezet. Portal basisvaardigheden De portal basisvaardigheden is verder gevuld met relevante documenten, onderzoeken, instructie bladen e.d. om bibliotheken te ondersteunen in het opzetten van hun dienstverlening op dit vlak. In 2014 is aan de website extra bekendheid gegeven. Het beheer is structureel ondergebracht bij de KB. Ook dient de portal als projectpagina voor de programmalijn ‘Bibliotheek en basisvaardigheden’.

43


Ontwikkeling landelijke programmalijn ‘de Bibliotheek en basisvaardigheden’ In 2014 is de ontwikkeling van de programmalijn ‘de Bibliotheek en basisvaardigheden’ van start gegaan. Deze programmalijn is het sluitstuk van de doorgaande lees- en leerlijn (waaronder programma’s als BoekStart en de Bibliotheek op school (po en vo) vallen). Vanuit deze programmalijn worden bibliotheken gefaciliteerd om diensten aan te bieden op het gebied van lezen, leren en mediawijsheid voor alle leeftijden. Opleiding en deskundigheidsbevordering Er zijn gedurende het jaar in vier regio’s trainingen en cursussen gegeven: ‘Beoordelen van materialen’ (in samenwerking met het Steunpunt taal en rekenen ve) en Klik&Tik de Basis (in samenwerking met Stichting Expertisecentrum ETV.nl). Daarnaast zijn bijeenkomsten georganiseerd op het gebied van gemeentebenadering, de Wet educatie en beroepsonderwijs (beiden in samenwerking met het Steunpunt ve) en monitoring (in relatie tot de ontwikkeling van de Monitor Maatschappelijk Functies). Evenementen Tijdens het VNG Jaarcongres (juni 2014) vindt het deelcongres ‘Lezen, leven, leren!’ plaats. Hiermee wordt het belang van basisvaardigheden bij burgers onder de aandacht gebracht van alle bezoekers. Ook hebben het SIOB en de VOB samen een stand op dit congres. Voor de Week van de Alfabetisering wordt samen met Stichting Lezen & Schrijven de Taallunch georganiseerd. Meer dan zestig bibliotheken nemen deel aan dit evenement; daarnaast organiseren deze bibliotheken nog andere activiteiten. Het SIOB is vertegenwoordigd tijdens het Festival van het Leren in september. Tijdens het Nationale Bibliotheekcongres in december wordt de doorgaande lees- en leerlijn en de nieuwe landelijke programmalijn gepromoot. Ook wordt een bijeenkomst gehouden met de titel: ‘Een leven lang leren in de Bibliotheek – daar zit groei in!’ Samenwerking Er wordt structureel samengewerkt met landelijke partners zoals het Steunpunt taal en rekenen Volwassen Educatie, Stichting Lezen & Schrijven en Stichting Expertisecentrum ETV.nl, Stichting ECP, Seniorweb, Digitale Stedenagenda en Mediawijzer.net. Deze samenwerking zal geïntensiveerd worden in het kader van de Wsob die per 1 januari 2015 van kracht zal zijn. Speciale doelgroepen – Bibliotheekdiensten voor varenden Via de Bibliotheek voor Varenden (BVV) levert de Stichting Bibliotheek Rotterdam (SBR) haar diensten aan binnenvaartschippers, zeevarenden en expats. Over de hele wereld kunnen zij gebruikmaken van de dienstverlening van SBR. De BVV bestaat uit drie onderdelen: expats (751 leden en 95 scholen), zeevaart (61 rederijen, 487 schepen) en binnenvaart (900 leden). De binnenvaartschippers kunnen gebruik maken van de collecties van alle vestigingen van Bibliotheek Rotterdam. Daarnaast staat een netwerk van 52 bibliotheken in Nederland tot hun beschikking. In totaal zijn er landelijk 162 ruilpunten. Deze ruilpunten (ook wel servicepunten genoemd) bieden beperktere faciliteiten dan een bibliotheek. Alle geleende materialen worden geregistreerd door de afdeling Varenden. De deelnemende bibliotheken ontvangen een vergoeding voor elk geleend boek of ander materiaal. Nederlandse rederijen kunnen een speciaal abonnement nemen voor zeevarenden. Voor hen is een speciale collectie samengesteld. Boekenkisten worden gevuld met in totaal 40 boeken, bestaande uit Nederlandstalige en Engelstalige boeken en luisterboeken. Op aanvraag worden ook boeken in andere vreemde talen geleverd, met een onbeperkte uitleentermijn. De boeken kisten kunnen geruild worden in Nederland of in één van de twaalf omruillocaties in het buitenland. In een speciaal ingerichte ruimte staan continu kisten klaar voor verzending. Het transport 44


van en naar schepen en shipchandlers vindt plaats door een koerier of een medewerker van de afdeling Varenden. Het aantal depotruilingen is in Nederland in 2013 licht gestegen. In 2013 waren er 61 rederijen die gebruik maakten van deze diensten. Per rederij hebben meerdere schepen een contract, in totaal 487. In 2013 werden er 1596 boekenkisten geruild. Iedere boekenkist bestaat uit 40 materialen. In totaal zijn er in 2013 63.840 (1596 x 40 ) materialen aan de zeevaart uitgeleend. Expats vormen een speciale groep. Onder deze noemer vallen particulieren, maar ook instellingen (voornamelijk onderwijs). Zij kunnen onder voorwaarden gebruikmaken van de collectie van Bibliotheek Rotterdam. Expats ruilen zelf of laten collecties verzenden. Dit wordt steeds kostbaarder, waardoor het gebruik afneemt. Sinds 2011 loopt het aantal leden sterk terug, vooral omdat scholen de verzendkosten te hoog vinden en alternatieven zoeken. Het digitaal aanbieden van materialen (e-books) kan deze neerwaartse spiraal naar verwachting doorbreken, hoewel de hoeveelheid titels nog beperkt is. Dit aanbod kan binnen een variant van het ‘normale’ lidmaatschap plaatsvinden. Besloten is om de dienstverlening aan expats en zeevarenden per 1 januari 2015 te stoppen vanwege de hoge kosten (administratiekosten, transportkosten en collectiekosten). De leden zijn daarover begin 2014 ingelicht. Voor de Binnenvaart is het streven om op termijn een alternatief, kostendekkend abonnement aan te bieden. Dat wordt naar verwachting in 2016 gerealiseerd. Afgelopen jaar is onderzocht of floating collecties1 de vervoers- en vrachtkosten kunnen beperken. Ook is bekeken of het leenverkeer en het lidmaatschap ingepast kunnen worden in de structuur van landelijke bibliotheekpas. Door uitstel van deze landelijke pas is er vooralsnog geen oplossing. De kosten voor het stopzetten van transport en afbouwen van lopende abonnementen zijn minimaal. Voor wat betreft de personele invulling zijn er wat frictiekosten in 2015. Daarnaast is er nog enige tijd (drie maanden) een beperkte administratieve last in 2015 om de dienstverlening richting expats en zeevarenden op een goede manier te beëindigen. De subsidietoezegging hiervoor heeft in 2014 plaatsgevonden.

1 Floating Collections houdt in dat een boek dat door een lid van een andere bibliotheek wordt geleend, niet direct wordt teruggestuurd naar de bibliotheek die in principe eigenaar is van het boek. De bibliotheek blijft eigenaar, maar het boek staat in de kast bij de bibliotheek waar het is ingeleverd. Op die wijze is de collectie in beweging, wat een natuurlijke collectievorming, grotere afwisseling in titels voor de klanten en een reductie in vervoer van boeken teweegbrengt. 45




Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Lezen, leren en informeren Laaggeletterdheid

0

0

2

-2

N

Leesbevordering

5

20

16

4

V

0

0

18

-18

N

Bibliotheek voor ondernemers

Mediawijsheid

50

50

37

13

V

Uitrol Digisterker

35

35

34

1

V

0

50

3

47

V

Positioneren openbare bibliotheken bij gemeenten GO opleiding mediacoach

0

5

5

0

Digitale overheid in het voortgezet onderwijs

0

34

34

0

100

100

97

3

V

64

64

65

-2

N V

Projectsubsidie laaggeletterdheid VNG congres Portal basisvaardigheden

30

30

4

26

Varenden*

259

259

259

0

Saldo rol facilitator, onderdeel LLI

543

646

575

71

Leesbevordering In 2014 is gestart met de voorbereiding van de beursdeelname aan de Nationale Onderwijs Tentoonstelling 2015. Hiervoor zijn in 2014 voorbereidingskosten gemaakt. Mediawijsheid De kosten hebben betrekking op het maken van brochures (€ 8.300) en een digitale meter door Next Value (€ 4.100). Daarnaast zijn nog er nog een aantal kleine posten die betrekking hebben op accommodatiehuur voor bijeenkomsten. Bibliotheek voor ondernemers Een stimuleringsregeling voor de Bibliotheek voor ondernemers heeft € 30.000 gekost, naast overige organisatiekosten. Uitrol digisterker Een stimuleringsregeling voor uitrol van digisterker heeft € 33.500 gekost. Digitale overheid in het voortgezet onderwijs SIOB ondersteunt stichting Digisterker in de uitvoering van dit project. Projectsubsidie laaggeletterdheid De meeste kosten zijn gemaakt voor de organisatie van de landelijke lijn basisvaardigheden (€ 27.500 Rijnbrink, € 15.415 Probiblio en € 5.662 Servicecentrum Flevolandse Bibliotheken). Ook is in 2014 weer een monitor bestrijding laaggeletterdheid uitgevoerd (€ 6.292),

46

V


VNG-congres SIOB heeft in 2014 aan het VNG-congres deelgenomen. Organisatiekosten, sponsorbijdrage VNG en kosten voor sprekers vallen onder deze post. Varenden Het betreft hier een bijdrage aan de bibliotheek Rotterdam voor de Bibliotheek voor Varenden.

2.2.3 Beleidsverantwoordelijke informatie, onderdeel lezen, leren en informeren Aangepast Lezen


Algemene doelstelling(en) De producten van Aangepast Lezen brengt het SIOB binnen bereik van mensen met een lees beperking. Op de lange termijn beoogt Aangepast Lezen mensen met een leesbeperking volwaardig te laten participeren in maatschappelijk en cultuur opzicht. Toegankelijkheid tot en beschikbaarheid van materialen van Aangepast Lezen zijn van wezenlijk belang voor onze doelgroep.

Specifieke toelichting(en) De bibliotheekvoorziening Voor het in stand houden van de bibliotheekvoorziening voor mensen met een leesbeperking richt het SIOB zich op collectiebeleid, innovatie in de productie en distributie van producten. Ook is er uitgebreid aandacht voor initiatieven die het bereik onder de doelgroep vergroten. Het SIOB realiseert deze plannen in diverse projecten, in samenwerking met verschillende organisaties in het netwerk. Om de dienstverlening zo efficiënt mogelijk te laten verlopen werken drie organisaties samen, ieder naar hun eigen kennis en kunde: Stichting Aangepast Lezen (SAL), Dedicon en CBB. SAL SAL voert aangepaste bibliothecaire dienstverlening uit onder regie van het SIOB. Doelstelling van de stichting is: het uitvoeren van de collectionerings- en klantcontactfunctie voor de landelijke voorziening Aangepast Lezen. Dat doet zij via haar website en catalogi. Ook geeft zij voorlichting aan plaatselijke en regionale openbare bibliotheken en werkt zij met hen samen om de doelgroep zo goed mogelijk te bereiken. SAL levert haar diensten via elektronische weg. Voor de tenuitvoerlegging van haar collectiebeleid werkt SAL nauw samen met uitvoeringsorganisaties Dedicon en CBB. Zij dragen zorg voor de vervaardiging en distributie van aangepast materiaal, zoals gesproken boeken, braille, grotelettertijdschriften en digitale data. Dedicon Dedicon produceert boeken, kranten en tijdschriften en levert deze in opdracht van SAL rechtstreeks aan de klant. Bovendien zorgt Dedicon voor veilige opslag en back-up van Aangepast Lezen-bestanden. Dedicon voert in opdracht van het SIOB onderzoeks- en ontwikkelingsprojecten uit. SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met Dedicon. Deze sluit aan op de beleidslijn uit de meerjarige raamovereenkomst die SIOB met Dedicon heeft. De verwachting is dat de KB deze lijn voortzet. In de prestatieovereenkomst zijn technische (producten dienst)specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd. Verder zijn in 2014 een aantal research and development projecten opgestart. 47


CBB CBB produceert boeken en tijdschriften en levert die aan Dedicon voor de collectie van SAL. SIOB sluit ieder jaar een prestatieovereenkomst met CBB. Deze sluit aan op de beleidslijn uit de meerjarige raamovereenkomst die SIOB met CBB heeft. De verwachting is dat de KB deze lijn voortzet. In de prestatieovereenkomst zijn technische (producten dienst)specificaties, productiefrequenties, productieaantallen en uitvoeringsvereisten voor het distributie- en collectiebeleid vastgelegd. Lezersraad De Lezersraad is ingesteld om de communicatie met de achterban te vergroten en om de achterban meer directe invloed te laten uitoefenen op het te voeren beleid en de uitvoering ervan. De Lezersraad werkt volgens een reglement. Verdrag van Marrakesh Vanuit Nederland is onder regie van het SIOB (uitvoering Dedicon) door overheid, belangen organisaties en producenten een verdrag tot stand gebracht voor internationale uitwisseling van Aangepast Lezen-documenten ten behoeve van mensen met een leeshandicap. Dit Verdrag van Marrakesh (het zogenaamde Marrakesh Treaty to Facilitate Access to Published Works by Visually Impaired Persons and Persons with Print Disabilities van de WIPO – World Intellectual Property Organization) heeft tot doel de toegang tot gepubliceerde werken te bevorderen voor personen die blind of visueel gehandicapt zijn of anderszins een leeshandicap hebben. Het verdrag is op 30 april 2014 door de Europese Unie ondertekend. Niet-gebruikersonderzoek Dit onderzoek geeft inzicht in redenen waarom mensen geen gebruikmaken van de Aangepast Lezen-dienstverlening. Op basis daarvan kunnen de activiteiten efficiënt en effectief worden voortgezet. Marketing Aangepast Lezen In samenwerking met Dedicon, CBB en SAL wil het SIOB het bereik van de dienstverlening Aangepast Lezen vergroten. Zo wordt onder andere aan de hand van de uitkomsten van het niet-gebruikersonderzoek een campagne ontwikkeld om de dienstverlening beter bekend te maken bij de doelgroep. Landelijke uitrol Aanvragen Gesproken Boeken SAL stelt een streaming collectie gesproken boeken (ruim 40.000 titels) landelijk beschikbaar voor leden van openbare bibliotheken die een leesbeperking hebben. Contributieheffing Er wordt verkennend onderzoek gedaan naar contributieheffing in de keten van Aangepast Lezen. Pilot de Bibliotheek op school Aangepast Lezen en makkelijk lezen plein Het SIOB onderzoekt wat er nodig is om leerlingen met een leesbeperking voldoende te ondersteunen, zodat ze in staat zijn voor hun plezier boeken te lezen.

48



Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt:

De bibliotheekvoorziening Kamerbrief over bibliotheekvoorziening leesgehandicapten In december heeft minister Bussemaker (OCW) een uitgebreide brief gestuurd aan de Tweede Kamer over de motie van het Kamerlid Dik-Faber c.s (CU). Deze motie verzoekt de regering om met de VNG, de VOB en de Oogvereniging in gesprek te gaan over de toegankelijkheid van informatie voor blinden en slechtzienden. Naar aanleiding van die motie heeft het ministerie van OCW met verschillende partijen in het veld gesproken. Hoofdconclusie van de diverse gesprekken is dat de bibliotheekvoorziening voor personen met een leesbeperking in Nederland goed ontwikkeld is vergeleken met andere landen. Op onderdelen is nog verbetering mogelijk, maar de minister schrijft dat al aan die punten wordt gewerkt. Kwaliteit Het SIOB heeft de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken gevraagd om op basis van vorig jaar vastgestelde kwaliteitsnormen audits uit te voeren bij SAL, Dedicon en CCB. Begin 2014 zijn de drie organisaties officieel gecertificeerd. SAL Jaarlijks stelt SAL een dienstverleningsplan en een begroting op, die door SIOB wordt goedgekeurd. De activiteiten zijn uitgevoerd conform de subsidieovereenkomst. Een uitgebreide verantwoording over de activiteiten is te vinden in het Jaarverslag Aangepast Lezen 2014. Dedicon In overleg met Dedicon is de invulling van de prestatieovereenkomst licht gewijzigd, binnen de beschikbare financiële ruimte. De afgesproken activiteiten zijn uitgevoerd conform de prestatieovereenkomst, die geldt als invulling van de subsidieovereenkomst. Binnen de meerjarenprogramma’s van het onderzoeks- en ontwikkelingsbudget zijn meerdere projecten uitgevoerd: Programma 1 – Een testomgeving voor nieuwe producten • Tekst naar Spraak 2014; • Gebruiksonderzoek Computerstemmen; • Voeljeboekje/Jumboletter en • AVI Braille Boekjes. Programma 2 – De Afspeelkant: Players en Apps • Players en Apps en • Aanvragen Gesproken Boek. Programma 3 – Toegankelijkheid van de eBook Keten Programma 4 – Nieuwe diensten voor meer mensen • Actueel nieuws (ACT14); • Lijstverbinding: inclusief Lezen voor de Lijst; 49


• Panel voor (gebruikers)onderzoek; • Gebruikersonderzoek onder KaraokeLezers en • Het lezen van Elektronische Kranten en Tijdschriften op online apparaten zonder beeldscherm. CBB In overleg met CBB is de invulling van de prestatieovereenkomst licht gewijzigd, binnen de beschikbare financiële ruimte. De afgesproken activiteiten zijn uitgevoerd conform de prestatieovereenkomst, die geldt als invulling van de subsidieovereenkomst. Besloten is om in plaats van maatwerk de productie van brailleboeken te verhogen. Overgang naar de KB Aan het eind van 2014 is met SAL, Dedicon en CBB een addendum op doorlopende overeenkomsten afgesloten. Zo wordt een onverstoorde doorgang van de activiteiten bij overgang naar de KB geborgd. Lezersraad De samenwerking met de Lezersraad verloopt goed en constructief. De Lezersraad (LR) publiceert haar eigen jaarverslag. Een vertegenwoordiging van de LR heeft kennisgemaakt met de directeur van de KB. De LR heeft benadrukt dat het van belang is om direct bij de bron van digitaliseringsprojecten rekening te houden met toegankelijkheid en het betrekken van de doelgroep. De Lezersraad heeft een aantal adviezen uitgebracht, onder andere over het collectiebeleid van kranten en tijdschriften en over de opname van studie- en vakliteratuur in de collectie van Aangepast Lezen. Deze adviezen zijn opgevolgd. Subsidiering van openbare bibliotheken In de achterliggende jaren realiseerden 537 bibliotheekvestigingen en een aantal PSO’s met subsidie van het SIOB een aanbod Aangepast Lezen. Deze subsidieregeling is in 2014 aangepast, om de uitrol van de nieuwe dienst Audiolezen te stimuleren. Dit is het eerdere ‘Landelijke uitrol Aanvragen Gesproken Boek’. Veertig bibliotheken hebben dit jaar gebruikgemaakt van de subsidieregeling. Het aantal aanvragen lag hoger. Follow-up visierapport ‘De Wereld van aangepaste leesvormen in 2025’ Het SIOB heeft opdracht gegeven tot het schrijven van een toekomstvisie Aangepast Lezen, met een tijdshorizon van tien tot vijftien jaar. De titel van de visie is ‘De wereld van aangepaste leesvormen in 2025, strategische toekomstverkenning en innovatieve diensten voor toekomstige gebruikers’. Het visierapport schetst mogelijke ontwikkelpaden voor de (door)ontwikkeling van bestaande en nieuwe diensten voor mensen met een leesbeperking. Het is op een brede bijeenkomst aan stakeholders gepresenteerd. In 2014 zijn in vervolgsessies een aantal onderdelen nader uitgewerkt om tot de eerste concrete plannen voor innovaties te komen. In 2015 krijgt dit een vervolg. Vergroten Bereik Het SIOB blijft vanuit zijn regierol actief inzetten op intensieve samenwerking met en tussen haar primaire ketenpartners SAL, Dedicon en CBB. Zo heeft het SIOB hen opdracht gegeven gezamenlijk een meerjaren-marketingbeleidsplan op te stellen en uit te voeren. De hieruit voortvloeiende marketingcampagne is in de tweede helft van 2014 voorbereid en zal heel 2015 doorlopen onder de naam ‘audiolezen’. De focus ligt op de doelgroepen slecht(er)zienden en dyslectici. Niet-gebruikersonderzoek Het SIOB heeft door het bureau Next Value een kwalitatief onderzoek laten uitvoeren. Bartimeus, Visio, de Oogvereniging en een aantal andere partijen werkten hieraan mee. Het eindrapport ‘Als het écht niet anders kan’ is eind juni verschenen. De inhoud is besproken met de directies van SAL, 50


CBB en Dedicon en heeft mede gediend als input voor het strategische marketingplan. Het SIOB is tevreden over de wijze waarop NextValue dit onderzoek heeft uitgevoerd. In het rapport zijn veel aansprekende citaten van geïnterviewden opgenomen, waardoor een rijk beeld van niet-gebruikers ontstaat. Op basis van de bevindingen bevat het rapport diverse aanbevelingen. Die kunnen bijdragen aan een effectieve(re) inzet van de dienst Aangepast Lezen en vergroting van het bereik. Aanvragen Gesproken Boeken (audiolezen via de openbare bibliotheek) Het SIOB heeft een project opgestart om de collectie gesproken boeken van stichting Aangepast Lezen (SAL) landelijk toegankelijk te maken via de openbare bibliotheken. De bibliotheekleden die beschikken over een verklaring leesbeperking, kunnen voortaan online of streaming boeken lezen uit de collectie van SAL. Hiermee wordt in samenwerking met SAL, Dedicon en B.nl een belangrijk speerpunt van het SIOB gerealiseerd: het vergroten van het bereik en integratie in het openbaar bibliotheekwerk. De landelijke uitrol van ‘Aanvragen Gesproken Boeken’ vormt een eerste stap in het aansluiten van de dienstverlening van SAL op de landelijke infrastructuur. De dienst komt naar verwachting in het voorjaar van 2015 landelijk beschikbaar. Dit is later dan gepland, als gevolg van andere prioritering bij B.nl. Rechtstreeks aanmelden bij SAL blijft mogelijk voor bijvoorbeeld het lenen van Daisy-roms, braille-uitgaven en kranten- en tijdschriftabonnementen. De nieuwe dienst is tijdens Het Nationale Bibliotheekcongres gepresenteerd. NUV Eind 2014 is de looptijd van de ‘Regeling toegankelijke lectuur leesgehandicapten’ beëindigd. Het SIOB en Dedicon hebben in samenwerking met een jurist van de KB een nieuwe regeling voorbereid. Deze is door het Nederlands Uitgeversverbond goedgekeurd, onder voorbehoud van instemming van de Groep Algemene Uitgevers en de Groep Educatieve Uitgeverijen. Verdrag van Marrakesh Na ondertekening van het verdrag op 30 april 2014 door de Europese Unie, heeft het SIOB zich samen met alle betrokkenen ingezet om dit onderwerp verder op te pakken. Hiervoor is onder meer een interdepartementale werkgroep gestart. Contributieonderzoek dienstverlening Aangepast Lezen De Bibliotheekwet regelt zaken over het bibliotheekstelsel, zoals de digitale bibliotheek, een landelijke bibliotheekpas en de plek die (de stichting) Aangepast Lezen inneemt. SIOB overweegt om contributieheffing in te voeren voor diensten Aangepast Lezen. Vergelijkbaar met de invoering van een lidmaatschap op de digitale bibliotheek. Het voornemen tot contributieheffing staat ook in de beleidsnotitie die het ministerie van OCW heeft aanvaard bij de herziening van het bibliotheekstelsel in 2007: ‘Zicht op Samenwerking’. Het SIOB heeft bureau Eiffel opdracht gegeven eerste verkenning naar contributieheffing uit te voeren. In fase 1 is een diepgaande kwalitatieve en kwantitatieve analyse uitgevoerd naar het ledenbestand van SAL. Daarna heeft een schriftelijk onderzoek plaatsgevonden onder leden naar het draagvlak voor contributieheffing. Op basis van fase 1 en het aanvullende onderzoek is besloten dat invoering van contributieheffing in 2015 niet mogelijk is. In 2015 worden voorstellen ontwikkeld om contributieheffing vanaf 2016 (gefaseerd) mogelijk te maken. Pilot Aangepast Lezen in de Bibliotheek op school Begin 2014 is in samenwerking met bibliotheek Den Bosch een pilot gestart om materialen van Aangepast Lezen aan te bieden in twee filialen van haar Bibliotheek op school. Ook het Makkelijk Lezen Plein (ProBiblio) is bij deze pilot betrokken. Doel is scholen te laten experimenteren en in beeld te brengen wat het hen oplevert. Om vervolgens een vervolgaanpak te bedenken inclusief 51


kostenplaatje. In juli is deze eerste kleinschalige pilot geëindigd en is er een eindrapport gepubliceerd. Tijdens Het Nationale Bibliotheekcongres zijn de resultaten gepresenteerd. De aanpak van de pilot is succesvol en de reacties van alle betrokkenen zijn heel positief. Samen met bibliotheek Den Bosch is er een plan gemaakt voor een vervolgproject in 2015. Op deze manier wordt er meer aandacht gegeven aan zwakke lezers in de Bibliotheek op school en wordt het aanbod voor hen uitgebreid. Scholen krijgen zo een handvat om het leesplezier onder deze zwakke lezers te vergroten. Nieuwe (innovatieve) diensten In 2013 is een aantal innovatieve diensten en producten ontwikkeld. Het gaat dan met name om hybride boeken, voelboekjes, jumboprints en ebooks die voorgelezen worden met een synthetische stem. Implementatie in de bestaande dienstverlening van SAL blijkt op een aantal problemen te stuiten. Om deze diensten toch zo snel mogelijk te laten testen en gebruiken door de doelgroep, is een ‘proeftuin’ gecreëerd’(www.proefportaal.nl). Het blijft echter de bedoeling om deze producten en diensten over te hevelen naar de bestaande dienstverlening. Voor de voelboekjes, jumboprint en hybride boeken is dat in april 2014 gebeurd. Dat is nog niet het geval voor ebooks die worden voorgelezen door een synthetische stem. Wel is een test afgerond met een stem die door Dedicon is ontwikkeld. Op basis van de kennis en (productie)ervaring die Dedicon heeft opgedaan binnen het project Computerstemmen, is de ontwikkelde synthetische stem sterk in kwaliteit verbeterd. Dedicon zal deze computerstem verder ontwikkelen en inzetten. Deze stem moet het mogelijk maken om binnen het beschikbare budget tot verruiming van het aanbod te komen en sneller actuele titels te kunnen leveren. Opbouw collectie AVI brailleboekjes In 2014 hebben de voorbereidingen plaatsgevonden voor de opbouw van een collectie AVI brailleboekjes voor aanvankelijke lezertjes. Er is weinig materiaal voor deze groep beschikbaar, terwijl thuislezen met ouders een belangrijke stimulans is. Het leesplezier en de leesvaardigheid wordt daardoor aanzienlijk vergroot. Er is nauw overleg met Visio en Bartimeus en de Vereniging van leesgehandicapten over de collectie, de vereiste productiespecificaties en de wensen voor promotie van de collectie. Diverse productietesten en reproductietesten zijn uitgevoerd. Eind 2014 zijn 64 titels opgeleverd, die vanaf begin 2015 leverbaar zijn.

52




Begroting 2014


Jaar rekening 2014


SAL – algemene lectuur, kranten/tijdschriften

1.552

1.557

1.571

-14

N

Prestatiecontract Dedicon

7.103

7.143

7.159

-15

N

Prestatiecontract CBB

Lezen, leren en informeren aangepast lezen

1.210

1.355

1.347

9

V

Onderzoek en ontwikkeling

30

30

1

29

V

Vrijwilligers SAL/CBB/DEDICON

56

56

58

-2

N

Lezersraad

59

59

29

30

V

392

109

156

-47

N

0

0

0

0

160

160

122

38

V

25

79

40

39

V

V-Smart en Iguana

0

156

75

81

V

Integratiebudget Probiblio

0

0

2

-2

N

Integratiebudget Openbare Bibliotheken Innovatie Aangepast Lezen Uitrol aanvragen gesproken boeken en integratie SAL (follow-up) Pilot de Bibliotheek op school

Onderhoudskosten Webbox 1

0

0

15

-15

N

Aanschaf/uitleen Daisyplayers

0

0

3

-3

N

Integratiebudget Strategische toekomstverkenning

0

0

16

-16

N

Contributieonderzoek

15

15

12

3

V

Overige posten

99

24

1

24

V

10.701

10.744

10.607

137

V

Saldo rol facilitator, onderdeel LLI AL

Stichting Aanpast Lezen (SAL) Deze subsidie heeft betrekking op de kernactiviteiten van SAL. Daarnaast is ten behoeve van loon-prijsbijstelling een bedrag ontvangen van OCW, dat aan de subsidie van SAL is toegevoegd. Prestatiecontract Dedicon De activiteiten van Dedicon worden geregeld in het prestatiecontract. De subsidie voor de activiteiten is aangepast met de loon-prijscompensatie. Prestatiecontract CBB De activiteiten van CBB worden geregeld in het prestatiecontract. De subsidie is aangepast met de loon- prijscompensatie. Door vernieuwing van activiteiten is de bijdrage aan CBB verhoogd met € 133.000. Minder vraag naar maatwerk heeft ertoe geleid dat een bedrag is ingezet voor de productie van extra brailleboeken.

53


Lezersraad Voor vertegenwoordiging en ondersteuning van de Lezersraad worden kosten gemaakt. Zoals voor de ambtelijk secretaris en andere vertegenwoordigers. Ook neemt de Lezersraad deel aan studiebijeenkomsten. Een voorbeeld hiervan is deelname aan een IFLA sattelite meeting te Parijs voor uitgevers van materialen voor aangepast lezenden. Integratiebudget openbare bibliotheken € 129.000 van het integratiebudget is besteed aan de uitrol van het project Aanvragen Gesproken Boek (audiolezen). Ook heeft SIOB een IFLA sattelite meeting gesponsord. Thema tijdens deze bijeenkomst is het geschikt maken van materialen voor aangepast lezenden behandelt. Verder is er een bijdrage geleverd aan een tour door Europa, waarbij aangepast lezen onder de aandacht is gebracht. De tour heeft geleid tot een aantal verfrissende (nieuwe) ideeën voor openbare bibliotheken. Uitrol Aanvragen Gesproken Boeken en integratie SAL Het project brengt de gebruikers van openbare bibliotheken met een leesbeperking zo veel als mogelijk in contact met materialen van Aangepast Lezen. Het project wordt in 2015 afgerond. Pilot de Bibliotheek op school De pilot voor Aangepast Lezen materiaal is in 2014 succesvol afgerond. De resultaten zijn aanleiding om de werkwijze uit te rollen onder alle openbare bibliotheken. Er is een tweede pilot opgestart. De pilot is uitgerold bij meer scholen in het basisonderwijs. Zowel regulier als voor het speciaal basisonderwijs. V-Smart en Iguana De klantvriendelijkheid van de website van SAL vraagt om een totale herziening van het digitale platform. Daarbij wordt tevens aansluiting gezocht bij een pakket dat ook bij de openbare bibliotheken gangbaar is. De afronding van het project vindt plaats in het najaar van 2015.

2.3

De rol van adviseur

2.3.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol valt de volgende activiteit: • adviesverstrekking. Deze activiteit is nauw verbonden met de activiteit ‘visievorming’ die hoort bij de rol van landelijk regisseur.

54


Hoofddoel Vanuit een gezaghebbende en onafhankelijke positie adviseert het SIOB betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en over specifieke thema’s.

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen : openbare bibliotheken, bestuurlijke stakeholders, stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s.



Algemene doelstelling(en) Het SIOB voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector.

Specifieke toelichting(en) Het adviseren van betrokken stakeholders over de ontwikkeling van de sector als geheel en over specifieke thema’s.


Gerealiseerd Er is geen aanleiding geweest tot het verstrekken van adviezen aan stakeholders. Wel is de gezaghebbende en onafhankelijke positie van het SIOB, evenals zijn expertise, benut voor visievorming over het bibliotheekbestel.

55




Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Adviesverstrekking

40

40

32

8

V

Saldo rol advies, onderdeel BKI

40

40

32

8

V

Beleid, kennis en innovatie

Het SIOB draagt bij aan de kosten voor FOBID € 20.800. De overige kosten hebben onder andere betrekking op netwerkbijeenkomsten, waaronder die van SPN.

2.4 De rol van expert 2.4.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten/activiteiten: • onderzoek; • meten maatschappelijke opbrengst; • consumer insight. Onderzoeken die ten gunste van of in het verlengde van specifieke (project)activiteiten zijn verricht, worden verantwoord bij de betreffende rol.

Hoofddoel Het SIOB richt zich op voortzetting van (wetenschappelijk) onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens, door te werken aan een landelijke onderzoeksagenda en aan trendrapporten.

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks-)partners in programma’s (Stichting Lezen).

Secundaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners. 56




Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: • onderzoek ter onderbouwing van strategische beleidsvoornemens; • meten maatschappelijke opbrengst; • verbeteren vertegenwoordiging en samenwerking bibliotheekstelsel; • consumer insight2 : inzicht in de consument als input voor een toets van beleid en producten; er voor zorgen dat bibliotheken voorzien worden van informatie en kennis die hen in staat stelt om te anticiperen op ontwikkelingen in de maatschappij.

Specifieke toelichting(en) Aan de basis van SIOB-activiteiten en -beleid staat (wetenschappelijk) onderzoek. Dit onderzoek wordt zo geprogrammeerd, dat het inzicht biedt in de effecten van beleid en activiteiten. Het SIOB kent een landelijke onderzoeksagenda die breed wordt gedragen en landelijk richting geeft aan onderzoek in de sector. Via onderzoek is wetenschappelijke kennis vastgelegd over de effectiviteit en de maatschappelijke opbrengst van de bibliotheeksector.


Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Landelijke onderzoeksagenda en zelfstandig onderzoek • Vanuit de onderzoeksagenda zijn verschillende onderzoeken in gang gezet: •h erhaling van het onderzoek naar de bezuinigingen, in combinatie met een element van cultureel ondernemerschap; •o nderzoek naar kennisdeling in de openbare bibliotheekbranche: in welke mate en op welke manieren deelt men kennis met andere organisaties binnen en buiten het veld? •o nderzoek onder laaggeletterden: wat kan de bibliotheek (nog meer) voor deze doelgroep betekenen? •o nderzoek naar ouderen (75+): wat kan de bibliotheek (nog meer) voor deze doelgroep betekenen?

2 De doelstelling van het project consumer insight is het realiseren van een betere aansluiting tussen het aanbod van de bibliotheken en de behoeften van de (potentiële) gebruiker. Op deze manier kan de branche tendensen ontdekken, hierop inspelen en zo anticiperen op de toekomst. Deze doelstelling kan het beste worden bereikt door te zorgen voor efficiency en samenwerking in het bibliotheekbestel op het gebied van onder andere gebruikersonderzoek en te zorgen voor minder versnippering van de gebruikte onderzoeksinstrumenten. 57


• Om samenhang, uitwisseling en synergie aan te brengen binnen de sector, is geïnventariseerd welke onderzoeken er in 2014 zijn uitgevoerd en wat voor onderzoeksplannen er voor de toekomst op de agenda staan. Ook branchepartners worden hierin meegenomen, zoals PSO’s. • Op nationaal en internationaal niveau is gewerkt aan uitbreiding van het netwerk en is mogelijke samenwerking verkend (of al in gang gezet) met: •het Network On Libraries in Urban Space (NLUS); • de Universiteit van Tilburg; • de TU Delft. Consumer insights Ter stimulering van het project Consumer Insights (meer afstemming en samenhang in de branche rondom gebruikersonderzoek en doelgroepsegmentatie) hebben Cubiss, ProBiblio en SIOB in 2014 hun gezamenlijke visie op dit thema gepubliceerd. Als vervolg daarop zijn verschillende deelprojecten van start gegaan: • doorontwikkeling van het doelgroepenmodel ‘Klant is Koningin’; • in overleg met ProBiblio kijken naar mogelijkheden om BiebPanel landelijk op te schalen; • op elkaar afstemmen van klanttevredenheidsonderzoeken van de verschillende PSO’s; • het doen van deskresearch naar niet-gebruikers van de bibliotheek; • het doen van onderzoek naar de doelgroepen laaggeletterden en senioren. Daarnaast is onder de vlag van Consumer Insights in 2014 gestart met het schrijven van een publicatie over de doelgroep jeugd en jongeren, op basis van onderzoeksgegevens. Daarnaast is het vierjaarlijkse marktonderzoek gesteund van de stichting Marktonderzoek Boekenvak. Ontwikkeling datawarehouse (DWH) In 2014 heeft het SIOB zitting in de stuurgroep van het datawarehouse. Meten maatschappelijke opbrengst In 2014 wordt gewerkt aan een proefschrift over dit thema. Daarnaast is een internationaal vergelijkend onderzoek gepubliceerd in het Journal of Documentation. Ook is een nieuw onderzoek gestart, dat naar verwachting in 2015 gepubliceerd zal worden. Veel tijd is gestoken in het opzetten van een landelijk netwerk van specialisten die zich met dit thema bezig houden. Dat geldt ook voor kennisdisseminatie richting wetenschap en het veld, in de vorm van congresbezoek en opstellen van publieksversies over onderzoeksresultaten (publicatie begin 2015). Onderzoeksactiviteiten over de Bibliotheek op school • In 2014 is gewerkt aan: • continuering (begeleiding) van promotieonderzoeken aan de Universiteit van Leiden en de Universiteit van Amsterdam; • begeleiding monitoring activiteiten van de Bibliotheek op school; • verkennen en eerste opmaat van een gedeelde onderzoeksagenda met partners uit de Leescoalitie. Educatiemonitor in 2014 zijn in afstemming met het veld drie themamodules ontwikkeld waarmee de educatieve functie van bibliotheken kan worden gemonitord. Er is een pakket aan functionele eisen opgesteld en aan de hand daarvan is een aanbieder geselecteerd voor technische ontwikkeling en beheer. Als gevolg van het integratietraject met de KB en het beleggen van openbare-bibliotheektaken in deze nieuwe organisatie, heeft het offertetraject eind 2014 tijdelijk stilgelegen. Dit wordt in 2015 weer opgepakt. 58




Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Onderzoek

95

71

81

-11

N

Meten maatschappelijke opbrengst

40

40

51

-11

N

Consumer insight

100

100

61

39

V

Educatiemonitor

70

49

25

24

V

Beleid, kennis en innovatie

0

17

20

-3

N

Landelijke onderzoeksagenda

Bibliotheken en privacy

80

80

59

21

V

De Bibliotheek op school

15

100

100

0

Logistiek

15

0

0

0

415

456

397

59

Saldo rol facilitator, onderdeel BKI

V

Onderzoek In 2014 is een onderzoek bekostigd naar het gebruik van de bibliotheek door ouderen (€ 30.000). Een terugkerend onderzoek is het consumentenonderzoek van de boekenbranche, waarin SIOB met onder andere stichting Lezen en CPNB deelneemt (€ 18.150). Verder zijn er kosten gemaakt voor een publicatie ‘Buiten de boeken’(€ 5.000) en een door Cubiss uitgevoerd onderzoek naar kennisdeling in de branche (€ 12.600). Meten maatschappelijke opbrengsten Het betreft hier de ondersteuning van het traject Meten maatschappelijke opbrengst, waaronder advisering, kennisdeling en organisatie van een colloquium door Cubiss (€ 24.509). Deze kosten hebben onder andere betrekking op het ontwerpen van een programmastijl, het realiseren van publicaties, het maken van uitnodigingen en banners voor het colloquium en onderzoek naar de maatschappelijk waarde van de bibliotheek (door Vulpselab). Ook is er een meting gedaan naar de samenwerking van bibliotheken met scholen (€ 4.158). Consumer insight In 2014 zijn kosten gemaakt voor de publicatie ‘Jeugd en jongeren fase 2’ (€ 24.756), deskresearch naar niet-gebruikers van de bibliotheek (€ 18.512), brochures en publicaties. Educatiemonitor De Rijnbrinkgroep levert een coördinator voor het inbedden van de monitoring maatschappelijk functies (€ 22.405). Bibliotheken en privacy Cubiss inventariseert bij bibliotheken hoe het staat met privacybescherming in het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens (€ 19.981). Landelijke onderzoeksagenda Uit dit budget zijn onder meer de kosten betaald voor inventarisatie van de landelijke onderzoeksagenda. Daarnaast is er een onderzoek gedaan naar cultureel ondernemerschap in de bibliotheeksector. 59


De Bibliotheek op school Het betreft hier een bijdrage aan B.nl voor aanpassingen aan de infrastructuur van het project de Bibliotheek op school.

2.5 De rol van kennisdeler 2.5.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol vallen de volgende projecten en activiteiten: • kennisdeling; • biebtobieb; • KNVI 2013.

Hoofddoel Het SIOB bevordert en stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector. Hij voorziet daarom in een kennis- en innovatieplatform.

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, CDR, KB, SPN, PSO’s, NLBB, Visio, NBD Biblion), opdrachtgevers (Aangepast Lezen, partners in programma’s), opdrachtnemers (B.nl, Dedicon, CBB, SAL) en (onderzoeks)partners in programma’s (Stichting Lezen).

Secundaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende secundaire doelgroepen: management van overige openbare bibliotheken, universiteitsbibliotheken, landelijke politiek, lokale politiek, onderzoekspartners, erfgoedinstellingen en internationale partners.

60




Algemene doelstelling(en) Het SIOB stimuleert kennisdeling binnen de bibliotheeksector.

Specifieke toelichting(en)


Gerealiseerd Het afgelopen jaar heeft het SIOB op dit onderdeel het volgende bereikt: Programmaplan Kennisdeling Het veld heeft veel te winnen bij de juiste kennis en kennisdeling. Door kennis op de juiste manier in te zetten leren bibliotheken van elkaar en kunnen zij een efficiencyslag maken. Alleen de sector zelf kan de juiste slagkracht bewerkstelligen voor een toekomstbestendig bibliotheekbestel. Met dit uitgangspunt is er eind 2014 een programmaplan Kennisdeling voor het openbaar bibliotheekbestel opgesteld. Dit plan zorgt er voor dat de komende jaren op doelmatige wijze diverse activiteiten voor kennisdeling worden ontplooid. Het programma Kennisdeling wil zo een optimale omgeving schippen om kennis en kennisdeling te activeren. Daaruit vloeit namelijk voort dat mensen en organisaties zich ontplooien en werken aan innovatie en transformatie van producten en diensten. Het programma richt zich onder andere op kennis die bijdraagt aan de ontwikkelingen rondom ‘de bibliotheek van de toekomst’ (en de vijf kernfuncties). Het programma Kennisdeling is zo ingericht dat het kennis ontsluit, kennisdeling stimuleert en kennis en mensen verbindt. Binnen de bibliotheeksector vindt lokale, regionale en landelijke samenwerking plaats op alle niveaus. Kennisdeling binnen en tussen partijen wordt gestimuleerd. Als het gaat om concrete en gerichte kennisdeling ligt de focus op experts, en als het gaat om het faciliteren van kennisdeling ligt de focus op het management. Het Nationale Bibliotheekcongres Sinds 2010 is er een landelijk congres waar de openbare bibliotheken kennis uitwisselen en op doen. Op dit congres ontmoeten directeuren, managers en domeinspecialisten elkaar. Keynotes, workshops en besprekingen wisselen elkaar af. In de wandelgangen en tijdens het avondprogramma is er ruime gelegenheid om met collega’s bij te praten en nieuwe contacten te leggen. Op 10 december 2014 vond het bibliotheekcongres plaats in de Beurs van Berlage. Nieuw dit jaar was dat het programma werd samengesteld op basis van ingediende voorstellen uit het veld. Met zevenhonderd deelnemers, negentig sprekers, de aanwezigheid van prinses Laurentien en minister Bussemaker (OCW), en het bibliotheekcongres als trending topic kan het congres zeer geslaagd genoemd worden. Veel reacties loven de inhoud, organisatie en locatie. Een mooi vertrekpunt voor de komende jaren.

61


Biebtobieb Biebtobieb is een digitaal platform waar openbare bibliotheekprofessionals worden gefaciliteerd en gestimuleerd om te komen tot uitwisseling en (co)creatie van kennis en ervaringen, (co)creatie en realisatie van (innovatieve) ideeën en bibliotheekoverschrijdende samenwerking en afstemming. Het SIOB ontwikkelt en onderhoudt Biebtobieb samen met SPN. Inmiddels maken ruim drieduizend bibliotheekprofessionals gebruik van dit platform en zijn acht (provinciale) moderatoren actief. Biebtobieb is genomineerd als beste site in de categorie ‘Social’ bij de Splashawards 2014. We zijn nipt tweede geworden. Een website van Greenpeace heeft uiteindelijk gewonnen. Een expertmeeting in november heeft nieuwe inzichten opgeleverd over het functioneren van het platform en de verdere doorontwikkeling. Tijdens Het Nationale Bibliotheekcongres hebben we Biebtobieb gepresenteerd. Ten slotte hebben we het afgelopen jaar onze samenwerking met de SPN verstevigt. In 2015 scherpen we de onderlinge afspraken aan op het gebied van verantwoordelijkheden, financiën en moderatie. Kennisbank De kennisbank is gelanceerd in 2010. In de loop der jaren is er een wildgroei ontstaan aan documenten en publicaties. In 2014 zijn de plaatsingscriteria voor de kennisbank aangescherpt, de database is opgeschoond en de vindbaarheid van documenten is verbeterd (aanscherping trefwoorden en doorontwikkeling zoekmachine). De database bevat nu relevante documentatie die direct te koppelen is aan SIOB-onderzoek en -activiteiten. In 2015 wordt deze database geintegreerd met de KB. Bibliotheekmonitor Voor de doorontwikkeling van de Bibliotheekmonitor is eind 2014 besloten een pas op de plaats te maken vanwege het integratietraject met de KB. Wel heeft er een content- en thema-inventarisatie plaatsgevonden.



Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Beleid, kennis en innovatie Kennisdeling Biebtobieb Het Nationale Bibliotheekcongres Biebmonitor en kennisbank Saldo rol facilitator, onderdeel BKI

62

5

5

8

-3

N

40

88

67

20

V

150

150

167

-17

N

30

30

14

16

V

225

273

256

17

V


Kennisdeling Het betreft hier een aantal kleine posten, waaronder een workshop kennisdelen (€ 1.433) en de huur van opslagruimte voor beursmaterialen (€ 1.210). Biebtobieb Het betreft hier de kosten voor onderhoud van BiebtoBieb, het leveren van een landelijke moderator en de levering van technische ondersteuning. Het Nationale Bibliotheekcongres Eind 2014 is Het Nationale Bibliotheekcongres gehouden. SIOB draag bij in de exploitatiekosten. Kosten betreffen zaalhuur, catering, organisatiekosten, verzekeringen etc. Bibliotheekmonitor en kennisbank Het betreft hier aanpassing van de websites en hostingkosten.

2.6 De rol van kwaliteitsbewaker 2.6.1 Beleidsverantwoordelijke informatie

basisgegevens

Projecten/activiteiten Onder deze rol valt de certificering van bibliotheken.

Hoofddoel Het SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit doet hij door middel van certificering van bibliotheken (www.bibliotheekcertificaat.nl). Het SIOB behoudt een overall regierol in het kwaliteitstraject, onder andere via zijn bestuurlijke rol binnen de Stichting Certificering Openbare Bibliotheken (SCOB). Daarnaast bevordert en bewaakt hij de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel door actief toe te zien op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen.

Primaire doelgroepen Het SIOB kent voor deze rol de volgende primaire doelgroepen: het management van openbare bibliotheken van de vier grote steden, bibliotheekmedewerkers, bestuurlijke stakeholders (OCW, VNG, IPO, RvC, EZ, SZW), stakeholders in de sector (VOB, DBNL, KB, SPN, PSO’s), opdrachtnemers (SAL, Dedicon, B.nl), partners in programma’s, uitvoeringsorganisaties en landelijke educatieve organisaties.

63




Algemene doelstelling(en) De volgende algemene doelstellingen zijn voor dit onderdeel benoemd: • Certificering van bibliotheken en in stand houden van een actueel opleidingsaanbod.

Specifieke toelichting(en) Opleiding Het SIOB ziet actief toe op het in stand houden van de in 2012 gerealiseerde infrastructuur voor opleidingen, zodat een actueel opleidingsaanbod gewaarborgd is.

Certificering Het SIOB bevordert en bewaakt de kwaliteit van het openbare bibliotheekstelsel als geheel. Dit doet zij door certificering van bibliotheken in het algemeen en op specifieke aspecten.


Nieuwe norm Een werkgroep heeft begin 2014 een normvoorstel voor de derde certificeringsronde van openbare bibliotheken afgerond, met de titel ‘Zichtbare waarde’. Dit zogenoemde certificeringskader is aangeboden aan het bestuur van de Vereniging Openbare Bibliotheken (VOB) die op 16 mei zijn akkoord gaf. Vervolgens is het op 12 juni ter goedkeuring aan de Algemene Leden Vergadering van de VOB (ALV) voorgelegd. Op deze ALV zijn de leden van de VOB unaniem akkoord gegaan met deze nieuwe certificeringsnorm. Op 16 juli 2014 is de door de VOB vastgestelde norm voorgelegd aan de commissie voor Onderwijs, Cultuur en Sport van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. Op 9 oktober 2014 is deze commissie akkoord gegaan met de nieuwe certificeringsnorm. De nieuwe norm heeft veel gevolgen voor het auditproces. Inhoudelijk zijn de normelementen aangepast, maar ook de aanpak is veranderd. Nieuwe is de zelfevaluatie die voorafgaat aan de audit, het afnemen van de audit door twee auditoren met een verschillend profiel (een expert en een peer) en de afronding van het proces met ‘het verhaal van de bibliotheek’. Voor deze nieuwe certificeringsronde is een profielschets gemaakt voor de functie van auditor. Op basis daarvan zijn nieuwe auditoren geworven en contracten met bestaande auditoren verlengd. Tijdens drie opleidingsdagen is de nieuwe norm behandeld, zowel inhoudelijk als qua aanpak. In 2014 zijn vijf bibliotheken met succes tegen de nieuwe norm geaudit. De eerste reacties op de nieuwe aanpak zijn positief. Om bibliotheken te ondersteunen in de voorbereiding op de audit is een ‘zelfevaluatiewijzer’ gemaakt. Deze zelfevaluatie is onderdeel geworden van het certificeringsproces en wordt door de bibliotheek zelf opgesteld. Het doel van de zelfevaluatie is om op compacte wijze de situatie te beschrijven waarin de bibliotheken zich bevindt. Het gaat in eerste instantie om terugkijken naar de laatste audit (wat is er gedaan met de analyses en aanbevelingen) en het beschrijven van de huidige situatie. Tegelijk is het logisch dat een zelfevaluatie ideeën los maakt die voor de toekomst 64


van de bibliotheek relevant zijn. Daarom wordt bibliotheken gevraagd uitdagingen en dilemma’s te formuleren die relevant zijn voor de ontwikkeling van de bibliotheek. Dit wordt door de auditoren meegenomen in de voorbereiding van de audit. Als gevolg van de nieuwe norm is SCOB gestart met het wijzigen van al haar documenten en (communicatie)uitingen. Zo is de procedure-beschrijving op de website aangepast en zijn de standaard brieven herzien. Naar verwachting zijn alle aanpassingen in het eerste kwartaal van 2015 afgerond, met als sluitstuk een vernieuwde en eigentijdse website. Ter afsluiting van de vorige certificeringsronde zijn in 2014 nog vijf audits afgenomen. Ook zijn in 2014 nog een aantal besluiten genomen op basis van audits uit 2013. In totaal zijn het afgelopen jaar vijftien bibliotheekorganisaties gecertificeerd, waarbij twee onder voorbehoud. In het kader van de eigen kwaliteitsbewaking vraagt SCOB elke bibliotheek na een audit om mee te werken aan een enquête over het auditproces. Hoe heeft de bibliotheek het gehele proces ervaren? Waar kunnen verbeteringen worden doorgevoerd? Wat is overbodig? Waar liggen tekortkomingen? Dit onderzoek wordt uitgevoerd door onderzoeksbureau IVA van de Universiteit van Tilburg. In 2014 heeft IVA een afsluitende rapportage gemaakt over de tweede certificeringsronde. Hieruit blijkt dat bibliotheken bijzonder tevreden zijn over het auditproces. In de periode 2010-2013 hebben alle bibliotheken waar een audit is uitgevoerd een uitnodiging gehad om mee te doen aan het evaluatieonderzoek. Ruim 97% van de aangeschreven bibliotheken heeft meegedaan. Dankzij dit hoge responspercentage ontstaat een waardevol inzicht in hoe bibliotheken certificering waarderen en waar verbeteringen mogelijk zijn. Dit stelt SCOB in staat om de goede punten vast te houden en waar nodig verbeteringen door te voeren. Veel van de genoemde verbeterpunten zijn al verwerkt in de nieuwe norm, andere punten worden in de komende periode aangepakt. De planning voor 2015 is nagenoeg klaar. Met drie bibliotheken wordt nog gezocht naar een geschikte auditdatum. Van een aantal bibliotheken is de auditdatum verschoven naar 2016. Twee bibliotheken zijn uitgenodigd voor een audit, maar hebben aangegeven die af te slaan. Hierover is het bestuur van de VOB ingelicht, aangezien certificering voorwaardelijk is voor het lidmaatschap van de VOB. De certificering van RFID-leveranciers wordt toegelicht in paragraaf 2.1.2.



Begroting 2014


Jaar rekening 2014


Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde

100

148

130

18

V

Saldo rol kwaliteitsbewaker, onderdeel LLI

100

148

130

18

V

Lezen, leren en informeren

Certificering bibliotheken / certificering 3e ronde De stichting Certificering Openbare Bibliotheken krijgt van het SIOB een bijdrage voor de organisatiekosten. De auditkosten worden met ingang van de nieuwe ronde door de bibliotheken zelf betaald.

65


66


Vaststelling 3

Aldus vastgesteld het jaarverslag SIOB 2015 (bestuursverslag en jaarrekening) op 30 maart 2015.

Directie Prof. Dr. Valerie Frissen Directeur SIOB

Raad van Toezicht Mr. Frank de Grave Voorzitter Raad van Toezicht SIOB

Drs. Josje Calff Lid Raad van Toezicht SIOB

Hans van Velzen Lid Raad van Toezicht SIOB

67


Jaarrekening

68


Balans 2014 4 4.1 De balans per 31 december 2014, na resultaatverwerking ACTIVA (in euro’s)

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

I Immateriële vaste activa

0

0

II Materiële vaste activa

0

24.772

III Financiële vaste activa

0

0

Totale vaste activa

0

24.772

I Voorraden II Vorderingen III Effecten

0

0

40.177

120.916

0

0

IV Liquide middelen

7.794.259

7.872.014

Totale vlottende activa

7.834.436

7.992.931

Totale activa

7.834.436

8.017.703

PASSIVA (in euro’s)

Huidig boekjaar

Vorig boekjaar

I Algemene reserve

399.291

115.972

0

0

III.a Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen

0

0

III.b Bestemmingsfonds OCW algemeen

0

0

5.297.862

5.297.862

694.748

278.927

0

0

6.391.901

5.692.761

64.839

301.003

II Bestemmingsreserves

III.c Bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012 III.d Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016 IV Overige bestemmingsfondsen Totale eigen vermogen Totale voorzieningen Totale langlopende schulden

25.916

0

Totale kortlopende schulden

1.351.780

2.023.939

Totale passiva

7.834.436

8.017.703

69


4.2 Grondslagen 4.2.1 Algemene grondslagen Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Richtlijn 640 organisaties-zonder-winststreven en de vereisten vanuit het Handboek Verantwoording Cultuursubsidies instellingen 2013-2016 van OCW.

Activiteiten

Het SIOB, statutair gevestigd te Den Haag, heeft volgens de oprichtingsakte tot doel: Vanuit de kernfuncties Lezen, Leren en Informeren het stelsel van Openbare Bibliotheken te bewaken en bevorderen. Zij investeert alleen zeer gericht in zaken die op landelijk niveau van belang zijn. Het SIOB beoogt hiermee de versterking van het maatschappelijk belang, de positie en het functioneren van (digitale) Openbare Bibliotheken.

Continuïteit

In september 2012 is door OCW besloten subsidie toe te kennen aan het SIOB voor de periode 2013-2016. Voor de jaren 2015 en 2016 heeft OCW hieraan een ontbindende voorwaarde inzake de bibliotheekwetgeving verbonden. Inmiddels is de Wsob in werking getreden waardoor het voorwaardelijke karakter vervalt. Hiermee is de subsidiëring voor de jaren 2015 en 2016 vervallen. In de Wsob zijn de taken die het SIOB vervult in het kader van Digitale Innovatie, evenals de stelseltaken gericht op samenhang, verbinding en efficiency geïntegreerd met de taken van de KB. In de waardering van de activa en passiva is rekening gehouden met het beëindigen van de activiteiten van het SIOB per 1 januari 2015. Ultimo 2014 zijn de benodigde statutenwijzigingen hiertoe gepasseerd bij de notaris. Hierbij is de stichting Sectorinstituut Openbare Bibliotheken formeel in liquidatie en is de KB benoemd als vereffenaar.

Financiële positie De financiële positie van het SIOB is goed. Alle tegoeden van het SIOB zijn direct opeisbaar. OCW heeft besloten dat het gevormde bestemmingsfonds OCW 2010-2012 in 2014 mag worden ingezet. Verdere bevoorschotting c.q. termijnbetalingen aan subsidieontvangers of leveranciers volgt het tempo van bevoorschotting door OCW waardoor er geen liquiditeitstekort in de loop van het jaar kan ontstaan. In 2014 is tevens de eindbeschikking frictiekosten 2013 ontvangen hierdoor is de balanspost die hiermee verband houdt vrijgevallen ten gunste van het resultaat.

WNT Voor de toelichting in de jaarrekening is uitgegaan van de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector zoals deze zal komen te luiden nadat het wetsvoorstel Aanpassingswet in werking is getreden. Op het moment van het opmaken van de jaarrekening is het wetsvoorstel wel door de Tweede Kamer, maar nog niet door de Eerste Kamer aangenomen. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) heeft een mededeling in de Staatcourant gepubliceerd dat voor het kalenderjaar 2013 de WNT zal worden gehandhaafd als ware het bij de Eerste Kamer aanhangige wetsvoorstel Aanpassingswet WNT in werking getreden. Op 26 februari 2014 heeft BZK het normenkader WNT gepubliceerd. Dit normenkader is toegepast.

70


4.2.2 Grondslagen voor waardering van activa en passiva Algemeen De waardering van activa en passiva en de bepaling van het saldo vinden plaats op basis van historische kosten, tenzij in de onderstaande toelichting anders is vermeld.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur (tot 1 januari 2015). Per deze datum is de boekwaarde van alle materiële vaste activa € 0.

Vorderingen

Vorderingen worden gewaardeerd tegen nominale waarde, waar nodig onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. De voorziening wordt bepaald op grond van een individuele beoordeling van de openstaande vorderingen.

Algemene reserve De algemene reserve bestaat uit een deel van de in het verleden behaalde positieve resultaten. Dotatie aan de algemene reserve vindt plaats naar rato van de eigen inkomsten ten opzichte van de totale inkomsten. Naast deze reguliere dotatie is ook het vrijgevallen deel van de vergoeding frictiekosten 2013 toegevoegd aan de algemene reserve aangezien hier geen terugbetaalverplichting tegenover staat.

Bestemmingsreserves Een door het bestuur aangebrachte beperking in de reserves wordt aangeduid als bestemmingsreserve.

Bestemmingsfondsen Een eventuele onderbesteding van de ontvangen subsidies wordt in het desbetreffende boekjaar gedoteerd aan het bestemmingsfonds. Het resultaat wordt met de resultaatbestemming toegevoegd aan het bestemmingsfonds van OCW, de algemene reserve of een bestemmingsreserve. Door OCW is besloten om de bestemmingsfondsen OCW en Aangepast Lezen aan te wenden voor het doel in de subsidieperiode 2013-2014, waarvoor aan het SIOB een vierjaarlijkse instellingssubsidie 2013-2016 is verleend, dan wel aan eventuele frictiekosten, die ontstaan bij de fusie met de KB. Een niet besteed deel wordt opgenomen in de bestemmingsreserve ‘restant subsidie OCW 2010-2012’. Onttrekkingen aan de bestemmingsreserve ‘restant subsidie OCW 2010-2012’ mogen plaatsvinden bij zowel een positief als een negatief exploitatieresultaat. Indien aan het eind van de periode 2013-2014 een positief saldo resteert, dient het saldo toegevoegd te worden aan het bestemmingsfonds OCW ultimo 2016.

Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor verplichtingen die op de balansdatum bestaan en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten.

71


Mandaatregeling Digitale Innovatie

OCW heeft de directeur van het SIOB gemandateerd om de opdrachttaak Digitale Innovatie uit te voeren. Het gevolg hiervan is dat het SIOB namens OCW subsidie zal verlenen aan B.nl. Dit betekent voor het SIOB een nieuwe manier van werken, waarbij ze voor wat betreft het uitvoeren van de subsidietaak is onderworpen aan onder meer de Algemene wet bestuursrecht. Het SIOB heeft inmiddels een eerste maal subsidie verleend aan B.nl. Hiermee geeft het SIOB op dit moment volop invulling aan zijn subsidietaak.

4.3 Toelichting op de balans 4.3.1 Vaste activa (in euro’s)

Inventarissen

Computerapparatuur

Totaal

60.699

81.917

142.616

Cumulatieve afschrijvingen

-40.466

-77.378

-117.844

Boekwaarden

20.233

4.539

24.772

Stand per 1 januari 2014 Aanschaffingswaarde

Mutaties Investeringen 2014 Afschrijvingen

-20.233

Afschrijving op investeringen 2014 Saldo

15.739

15.739

-4.539

-24.772

-15.739

-15.739

-20.233

-4.539

-24.772

60.699

97.656

158.355

-60.699

-97.656

-158.355

0

0

0

10%

33,30%

Stand per 31 december 2014 Aanschaffingswaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden Afschrijvingspercentages*

* In verband met de opheffing van het SIOB per 31-12-2014 is alle vaste activa afgeschreven.

72


4.3.2 Vlottende activa (in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

Debiteuren

27.740

75.892

Overige vorderingen en overlopende activa

12.437

45.024

40.177

120.916

27.740

124.692

0

-48.800

27.740

75.892

12.437

45.024

12.437

45.024

7.794.259

7.970.787

Debiteuren Debiteuren Voorziening dubieuze debiteuren

Overige vorderingen en overlopende activa Nog te ontvangen / vooruitbetaalde bedragen

Liquide middelen Liquide middelen Gelden onderweg

0

-98.773

7.794.259

7.872.015

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de stichting. Er is een bankgarantie afgesloten voor de huur van het pand aan de Koninginnegracht.

4.3.3 Eigen vermogen (in euro’s)

2014

2013

115.972

114.481

Toevoeging resultaat

283.319

1.491

Stand per 31 december

399.291

115.972

Algemene reserve Stand per 1 januari Resultaatverdeling

De toevoeging van het resultaat is als volgt berekend: Overige inkomsten (€ 169.822) / Totale inkomsten (€ 15.852.206) * Exploitatieresultaat (€ 699.140) = € 7.490. Ook is de vrijval van de voorziening frictiekosten ad € 275.829 toegevoegd aan de algemene reserve aangezien hier geen terugbetaalverplichting tegenover staat.

73


(in euro’s)

2014

2013

Stand per 1 januari

--

561.209

Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie

--

-561.209


--

--

Bestemmingsfonds OCW Aangepast Lezen

Dit betreft het bestemmingsfonds waarop een overschot van de subsidie voor Aangepast Lezen is opgenomen. In 2013 is de reserve vrijgevallen ten gunste van de bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012. (in euro’s)

2014

2013

Bestemmingsfonds OCW algemeen Stand per 1 januari

--

4.736.653

Toevoeging aan bestemmingsreserve restant subsidie OCW 2010-2012

--

-4.736.653

OCW 2010-2012

--

--

Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten

--

--


--

--


--

--

Resultaatverdeling

In 2013 is de bestemmingsreserve OCW algemeen vrijgevallen ten gunste van de bestemmings reserve restant subsidie OCW 2010-2012. (in euro’s)

2014

2013

5.297.862

--

--

561.209

--

4.736.653

5.297.862

5.297.862

Bestemmingsfonds restant subsidie OCW 2010-2012 Stand per 1 januari Toevoeging vanuit bestemmingsreserve OCW Aangepast Lezen Toevoeging vanuit bestemmingsfonds OCW frictiekosten Stand per 31 december

Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2013 is tot stand gekomen door toevoeging vanuit de bestemmingsfondsen Aangepast Lezen en Algemeen op basis van de beschikking datum 25 november 2013 van OCW. In 2014 zijn er geen dotaties of onttrekkingen geweest. Samen met de KB zijn er voorstellen gemaakt voor gerichte inzet van dit bestemmingsfonds die in lijn zijn met de subsidievoorwaarden, hierover wordt in 2015 een besluit genomen.

74


(in euro’s)

2014

2013

278.927

--


415.821

278.927


694.748

278.927

Bestemmingsfonds OCW algemeen 2013-2016 Stand per 1 januari Resultaatverdeling

Het saldo van het bestemmingsfonds algemeen per 31 december 2014 is tot stand gekomen door toevoeging van het resultaat 2014 na aftrek voor toegestane dotatie aan de algemene reserve.

4.3.4 Voorzieningen (in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

301.003

--

Voorziening frictiekosten Stand per 1 januari Afboeking

-236.164

Opboeking Stand per 31 december

301.003 64.839

301.003

Per ultimo 2014 zijn er beperkte verwachte frictiekosten. De pensioenverplichtingen zijn verantwoord onder kortlopende schulden (afdrachten 2015) en langlopende schulden (afdrachten 2016). Het saldo per 31-12 bestaat uit een voorziening voor afkoop verlofuren wat nog niet is gerealiseerd in het boekjaar 2014 en een post van € 50.000 die wordt aangehouden voor de doorlopende kosten van de stichting totdat deze helemaal is opgeheven (naar verwachting kan de stichting eind 2016 helemaal worden opgeheven, tot die tijd is de stichting in liquidatie met de KB als vereffenaar).

4.3.5 Langlopende schulden (in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

--

--

Pensioenverplichtingen langer dan 1 jaar Stand per 1-1 Opboeking

25.916


25.916

--

Het betreft hier de pensioenverplichtingen langer dan 1 jaar. In 2016 vindt de afdracht plaats.

75


4.3.6 Kortlopende schulden (in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

Crediteuren

231.997

123.546

Belastingen en premies sociale verzekeringen

126.250

59.552

Overige schulden en overlopende passiva

993.533

1.840.841

1.351.780

2.023.939

31-12-2014

31-12-2013

121.646

43.399

4.604

16.153

126.250

59.552

(in euro’s) Belastingen en premies sociale verzekeringen Loonheffing Pensioenen*

* Op basis van de loongegevens is een berekening gemaakt voor de te verwachten afdracht aan het POB over 2014.

(in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

Overige schulden en overlopende passiva Vooruit ontvangen subsidie Frictiekosten Nog te betalen projectkosten

--

275.829

128.992

223.740

Reservering vakantiegeld en -dagen

13.973

89.562

Nog te betalen bedragen (pens.premie)

48.120

98.585

Gelden onderweg

22.937

--

779.511

1.153.125

993.533

1.840.841

Overige verplichtingen

Vooruit ontvangen subsidie Frictiekosten

De vooruit ontvangen subsidie Frictielasten bestaat uit het verschil tussen de ontvangen subsidie van € 1.170.100 en de gerealiseerde kosten van € 894.272. In 2014 is de subsidie vastgesteld door OCW op € 1.170.100 zonder terugbetaalverplichting. Het bedrag is derhalve vrijgevallen in het resultaat.

76


(in euro’s)

31-12-2014

31-12-2013

Stand per 1 januari

--

21.237

Betaalde looncompensatie 2012

--

-18.284

Looncompensatie 2012 t.b.v. SIOB

--

-2.953

Verloopoverzicht Mandaatregeling Digitale Innovatie

Ontvangen van OCW Subsidieverlening aan B.nl Betaalde looncompensatie aan B.nl, 2014 Looncompensatie 2014 t.b.v. SIOB

17.270.393

17.270.393

-17.249.401

-17.249.401

-20.177

-19.351

-815

-1.641

Terug ontvangen van B.nl

--

--


--

--

Jaarschijf 2012

Jaarschijf 2013

Jaarschijf 2014

-17.249.401

-17.249.401

-17.249.401

-18.284

-19.351

-20.177

-17.267.685

-17.268.752

-17.269.578

(in euro’s) Gemandateerd aan het SIOB door OCW Ontvangen loonbijstelling Ontvangen van OCW Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2012

17.249.401

--

--

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2013

18.284

17.268.752

--

Door het SIOB bevoorschot aan B.nl, 2014

--

--

-17.269.578

Nog te betalen / terug te ontvangen door het SIOB

--

--

--

Jaarschijf 2012

Jaarschijf 2013

Jaarschijf 2014

Verantwoording afgelegd door B.nl

Ja

Nee

Nee

Vastgesteld door het SIOB

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

(in euro’s)

Vastgesteld door OCW

77


(in euro’s)

31-12-2014

Overige verplichtingen Advies voor meten maatschappelijke opbrengst

20.121

Subsidie voor Aanvragen Gesproken Boeken, fase 1

12.000

Subsidie voor Aanvragen Gesproken Boeken, fase 2

39.000

Opmaak beeldbank

24.805

Communicatie voor lokale fysieke infrastructuur

22.234

Buca uitrol AGB Bijdrage voor digitale overheid op scholen, VO

119.000 33.500

Informatievaardigheden

38.420

Marketing aangepast lezen

85.000

Onderzoek ouderen en bibliotheken Overig

30.032 355.399 779.511

4.3.7 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Huurverplichtingen Het SIOB heeft een huurovereenkomst voor de huisvesting aan de Koninginnegracht 14 te Den Haag. De jaarlijkse kosten bedraagt € 95.300. Het contract loopt tot 1 mei 2015, waarna het eindigt vanwege de overgang van het SIOB naar het gebouw van de KB. Ten behoeve van het gehuurde pand is een bankgarantie afgegeven van € 31.325. De huurkosten van 2015 zijn opgenomen als verplichting. Met de verhuurder is overeengekomen dat er geen verrekening van servicekosten meer plaats zal vinden zodat de overeenkomst na overdracht van het pand kan worden beëindigd. Het SIOB heeft een contract met Veenman voor printers en kopieermachines. De contracten zijn begin 2011 ingegaan, met een looptijd van 72 maanden. De kosten bedragen ca. € 13.000 per jaar. Het contract is per 1.1.2015 overgenomen door de KB.

Overige verplichtingen Het SIOB heeft een overeenkomst met Universiteit van Amsterdam over de bijzondere leerstoel Bibliothekenwetenschap. De benoemingstermijn loopt van 1 september 2010 tot en met 1 september 2015. De kosten bedragen ca. € 43.000 per jaar. Deze overeenkomst is per 1.1.2015 overgegaan naar de KB.

78


79


Exploitatierekening 2014

5 5.1

De (categoriale) exploitatierekening

BATEN (in euro’s)

Huidig boekjaar

Begroting

Vorig boekjaar

0

0

0

Directe opbrengsten Publieksinkomsten totaal Sponsorinkomsten

0

0

0

Overige inkomsten

169.822

89.146

87.745

0

0

0

169.822

89.146

87.745

14.775.558

14.762.589

14.728.132

Structurele subsidie provincie

0

0

0

Structurele subsidie gemeente

0

0

0

Structurele subsidie ander orgaan dan OCW, provincie, gemeente

0

0

0

1.189.294

797.193

1.683.704

0

0

0

Totale subsidies/bijdragen

15.964.852

15.559.782

16.411.836

Totale baten

16.134.674

15.648.928

16.499.581

Indirecte opbrengsten Indirecte opbrengsten Totale opbrengsten Structurele subsidies Structurele subsidie OCW

Niet-structurele subsidies/bijdragen Overige subsidies/bijdragen uit publieke middelen Overige bijdragen uit private middelen

80


LASTEN (in euro’s)

fte (aantal)

Huidig boekjaar

Begroting

Vorig boekjaar

Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie*

2,1

189.020

240.425

169.101

Waarvan vast contract, digitale innovatie*

0,5

251.553

266.709

265.718

Waarvan tijdelijk contract*

1,8

163.992

208.590

37.565

Waarvan inhuur**

0,5

97.490

54.617

107.733

702.055

770.340

580.117

-7.641

53.386

16.413

335.602

355.821

354.500

4,8

1.030.016

1.179.547

951.030

Waarvan vast contract, beschikking instellingssubsidie

6,2

657.893

561.949

842.637

Waarvan vast contract, digitale innovatie

1,6

65.522

69.470

69.212

Waarvan tijdelijk contract

5,4

569.483

486.432

190.382

Waarvan inhuur

1,4

149.113

127.367

251.376

Beheerlasten personeel

Beheerlasten materieel Beheerlasten materieel, beschikking instellingssubsidie Beheerlasten materieel, digitale innovatie Totale beheerlasten Activiteitenlasten personeel

1.442.011

1.245.218

1.353.607

13.090.167

13.301.290

13.165.335

14.532.178

14.546.508

14.518.942

Frictielasten

-54.550

0

894.271

Totale frictielasten

-54.550

0

894.271

15.507.644

15.726.055

16.364.243

72.110

77.127

145.080

0

0

0

699.140

0

280.418

Subtotaal activiteitenlasten personeel

16,4

Activiteitenlasten materieel Totale activiteitenlasten

19,4

Frictielasten

Totale lasten

Saldo rentebaten/-lasten Saldo bijzondere baten/lasten

Exploitatieresultaat Resultaatbestemming Bestemmingsfonds OCW

415.821

Alg. reserve

283.319

81


5.2 Grondslagen voor de resultaatbepaling Algemeen Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Vergelijkende cijfers Vanaf het boekjaar 2013 is door OCW voorgeschreven om de categoriale exploitatierekening te hanteren.

Baten De baten betreffen directe exploitatieopbrengsten en de toegezegde subsidies van OCW. De subsidies worden toegerekend aan het jaar waarin de prestaties zijn verricht.

Pensioenlasten De vennootschap is aangesloten bij het bedrijfstakpensioenfonds voor Openbare Bibliotheken. De door het fonds verzorgde pensioenregeling is een toegezegd-pensioenregeling op basis van een middelloonregeling. Deze toegezegd-pensioenregeling is verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde-pensioenregeling op basis van een toegezegde-bijdrageregeling. Dit is gebeurd, omdat de stichting in geval van een tekort geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan voor hogere toekomstige premies. Het pensioenfonds heeft per oktober 2014 een dekkingsgraad van 114% (Eind 2013: 116%). Op grond hiervan worden de komende jaren, naast de reguliere premies, geen additionele premies verwacht.

Beheerlasten personeel en materieel De beheerlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de beheerlasten worden gerekend alle personele en materiële lasten die samenhangen met het beheer van de organisatie (overheadlasten).

Afschrijvingen Afschrijvingen worden berekend op basis van de geactiveerde waarden met inachtneming van de geschatte levensduren van de betreffende activa. In verband met de opheffing van het SIOB per 31-12-2014 zijn alle activa per ultimo 2014 afgeschreven. Resterende activa gaan tegen € 0 boekwaarde mee naar de KB.

Activiteitenlasten personeel en materieel De activiteitenlasten personeel worden bepaald op basis van historische kostprijs en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Tot de activiteitenlasten behoren de lasten die direct samenhangen hangen met de activiteiten van de organisatie.

82


5.3

Toelichting op de exploitatierekening

(in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

79.146

78.141

79.985

Directe opbrengsten Overige inkomsten Inkomsten uit detachering Mediawijsheid

--

6.000

--

10.000

10.000

--

Onderwijsdiensten

--

28.500

--

Content en context in beeld

--

11.020

--

Uwv premie

--

34.271

--

Overig

--

1.890

7.760

89.146

169.822

87.745

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

14.762.589

14.775.558

14.728.132

--

--

--

14.762.589

14.775.558

14.728.132

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

Bieb to bieb

(in euro’s) Structurele subsidies Structurele subsidie OCW Reguliere subsidie BIS Aangepast Lezen

(in euro’s) Niet-structurele subsidies / bijdragen Overige subsidies / bijdragen uit publieke middelen Subsidie uitvoering digitale innovatie Subsidie frictiekosten Subsidieproject laaggeletterdheid

697.193

652.678

689.433

--

466.616

894.271

100.000

70.000

100.000

797.193

1.189.294

1.683.704

* In 2013 is € 190.787,– gereserveerd voor boetegelden in het kader van toepassing van de Regeling Vervroegde Uitdiensttreding. De belastingdienst heeft de boete als niet ontvankelijk verklaard. OCW heeft in haar beschikking 478885 van 28 januari 2013 de frictievergoeding vastgesteld op € 1.170.100. Frictiekosten 2014 zijn ten laste van het resultaat gebracht en de subsidie voor frictiekosten is vrijgevallen. Namelijk het beginsaldo € 275.828 en € 190.787.

83


LASTEN (in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

1.034.265

1.022.952

Lonen, salarissen, sociale lasten en overige personeelslasten Lonen

900.000

Sociale lasten

156.800

174.550

166.405

Pensioenpremie

110.000

153.479

180.424

Overige personeelslasten

848.758

590.984

563.942

2.015.558

1.953.278

1.933.723

Gemiddeld aantal werknemers Gedurende het jaar 2014 was het gemiddeld FTE 18,87 (in 2013 18,9). Zonder rekening te houden met het parttimepercentage bedroeg het aantal werknemers 22. Medewerkers

Instroom / uitstroom / doorstroom

Mannen

7

Instroom

Vrouwen

15

Uitstroom

1

Totaal

22

Doorstroom

0

Contracten Bepaalde tijd

3

Leeftijd o.b.v. afspiegelingsbeginsel 10

< 25

Onbepaalde tijd

12

26 – 35

5

Totaal

22

36 – 45

10

46 – 55

4

56 – 65

3

> 65

0

Dienstverbanden Fulltimers

10

Parttimers

12

Oproepers

0

0

Beloningen topfunctionarissen publieke en semipublieke sector Naam:

Mevr. V. Frissen

Functie:

Directeur-bestuurder

Dienstverband:

1 oktober 2013 tot en met 31 december 2014

Realisatie 2014

Beloning:

66.300

Belastbare vaste / variabele onkostenvergoeding:

--

Beloning op termijn:

--

Per 1 oktober 2013 is mevr. V.A.J. Frissen als directeur-bestuurder in functie getreden bij het SIOB op interim-basis. Inzet tot 30-6-2014 heeft plaatsgevonden via TNO Delft, daarna is de inzet, tegen een lager uurtarief gecontinueerd buiten TNO om. Voor het SIOB is de WNT van toepassing. De maximumvergoeding voor een topfunctionaris is € 230.474. In de kamerbrief 2013-0000063589 geeft de minister richtlijnen aan voor een maximum uurtarief indien sprake is van externe inhuur (in plaats van een dienstverband). Ook in de rijksbegrotingsvoorschriften (http://rbv.minfin. nl/2014/modellen/verantwoording/3-60-bijlage-externe-inhuur) wordt hier naar verwezen. In de richtlijn en de rijksbegrotingsvoorschriften is opgenomen dat het maximumtarief van € 225 (exclusief BTW) wordt gehanteerd. Dit maximumtarief is in overeenstemming met de WNT. 84


De berekening van dit uurtarief in relatie tot de WNT is opgenomen in de kamerbrief (2010-0000366415). Rekening houdend met dit maximumtarief en rekening houdend met een inzet van 1 dag in de week is de maximum beloning binnen de WNT € 93.600. De realisatie ligt ca. 30% lager dan de WNT-norm. Pensioenregeling Voor medewerkers is een individuele pensioenregeling afgesloten bij het Pensioenfonds Openbare Bibliotheken. Het betreft een toegezegde bijdrageregeling. (in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

704.158

463.765

448.793

Overige personeelslasten Inhuur derden

--

22.515

--

Opleidingen / bijscholing

Kosten integratie KB

27.000

22.537

23.482

Reis- verblijfkosten

70.000

55.160

49.379

Overig

47.600

27.007

42.288

848.758

590.984

563.942

De lonen en salarissen en overige personeelskosten zijn als volgt toegerekend aan de beheer- en activiteitenlasten: (in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

Beheerlasten personeel

848.758

1.030.016

580.117

Beheerlasten materieel

409.207

327.961

370.913

1.257.965

1.357.977

951.030

1.166.800

1.442.011

1.353.607

2.424.765

2.799.988

2.304.637

Beheerlasten personeel en materieel

Totaal beheerslasten Activiteitenlasten personeel

De Raad van Toezicht bestaat in 2014 uit de volgende personen: Raad van Toezicht

Aantreden

Aftreden

De heer mr. F.H.G. de Grave, voorzitter

01-02-2010

--

Mevrouw drs. J.S. Calff, lid

01-02-2010

--

De heer J.H.M. van Velzen, lid

01-02-2010

--

De Raad van Toezicht (RvT) vergadert vier maal per jaar, onder meer om het jaarplan met bijbehorende begroting goed te keuren en het jaarverslag en de jaarrekening vast te stellen. Ook worden diverse beleidsdocumenten behandeld, zoals de bestuursrapportages waarin de directie verantwoording aflegt over de voortgang van (voorgenomen) activiteiten. De taakverdeling, de werkwijze en de omgang van de RvT met de directie zijn opgenomen in de Akte van Oprichting (2009), onder de artikelen tien, elf, twaalf en dertien. De vacatievergoeding voor de leden van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis € 5.000. De vergoeding is niet afhankelijk van de resultaten van het SIOB. Ook de vacatievergoeding voor de voorzitter van de RvT past bij het karakter van het SIOB en bedraagt op jaarbasis € 12.500. 85


(in euro’s)

Vast contract

Tijdelijk contract

440.573

163.992

Inhuur

Subtotaal

Beheerlasten

Totaal

Beheerlasten personeel Lonen, sociale lasten en pensioenpremies Overige personeelslasten 440.573

163.992

723.415

569.483

604.565

604.565

97.490

97.490

327.961

425.451

97.490

702.055

327.961

1.030.016

Activiteitenlasten personeel Lonen, sociale lasten en pensioenpremies Overige personeelslasten

1.292.898

1.292.898

149.113

149.113

149.113 1.442.011

723.415

569.483

149.113

1.442.011

1.163.988

733.475

246.603

2.144.066

(in euro’s)

327.961

2.472.027

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

Kantoorkosten

151.793

138.443

145.132

Huisvestingskosten

213.188

149.007

177.489

46.407

40.511

48.293

411.388

327.961

370.914

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

14.356

8.045

13.589

Licentiekosten

30.511

15.729

30.205

Huur / leasekostem machines

16.774

17.132

16.526

Abonnement, contributies en lidmaatschappen

15.369

13.912

13.810

Onderhoud inventaris

45.118

57.074

43.491

Telefoonkosten

19.793

21.064

21.097

9.872

5.487

5.301

151.793

138.443

145.132

Beheerlasten materieel

Afschrijvingen

(in euro’s) Kantoorkosten Kantoorbenodigdheden

Overig

86


(in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

141.052

108.547

129.501

Huisvestingskosten Huurlasten, servicekosten en energie Reparatie en onderhoud

20.000

1.934

7.819

Schoonmaakkosten en beveiligingskosten

31.272

29.563

26.903

Datalijnen

9.191

1.728

6.277

11.673

7.235

6.989

213.188

149.007

177.489

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

20.232

20.233

20.233

4.540

20.278

28.060

21.635

0

0

46.407

40.511

48.293

Overig

(in euro’s) Afschrijvingen Inventarissen Computerapparatuur Investeringsruimte

In het boekjaar 2014 is er vervangingsaankoop gedaan voor computerapparatuur. Deze kosten zijn in verband met de beëindiging van SIOB in één keer afgeschreven. De technische levensduur is langer en de apparatuur wordt ingezet bij de KB.

(in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

Activiteitenlasten materieel Bedrijfsvoering Corporate communicatie

76.500

73.282

113.740

10.743.662

10.606.669

11.012.425

Lezen, Leren en Informeren

841.432

778.621

1.220.734

Lezen, Leren en Informeren – Projectsubsidie laaggeletterdheid

100.000

97.486

100.000

Lezen, Leren en Informeren Aangepast Lezen

1.539.696

1.534.109

718436

Materiaal internationale promotie

Beleid, Kennis en Innovatie

--

--

--

Materieel educatie, informatie en reflectie

--

--

--

13.301.290

13.090.167

13.165.335

87


(in euro’s)

Begroting 2014

Realisatie 2014

Realisatie 2013

Personeel

--

68.518

757.406

Huisvesting

--

45.584

129.822

Overig

--

22.135

7.043

Vrijval heffing RVU

--

-190.787

--

--

-54.550

894.271

Frictielasten

Het betreft hier de frictiekosten als gevolg van de integratie met de KB. In 2014 is bericht ontvangen van de belastingdienst dat er geen extra RVU heffing hoeft te worden betaald over in 2013 verstrekte vergoedingen op grond van vaststellingsovereenkomsten die waren gesloten n.a.v. de korting van 50% op de SIOB subsidie. Inzet bestemmingsfonds OCW Het SIOB verzocht de minister om het bestemmingsfonds OCW 2010 - 2012 en het bestemmingsfonds OCW 2013 - 2016 in te zetten voor de aangeleverde buca’s die worden uitgevoerd door de KB.

88

foto: Janiek Dam


89


Bijlage 1 Controleverklaring

90


Bijlage 2a

94


Prestatie verantwoording 2014 (Model III)

Huidig boekjaar Aantal

Activiteitenplan Aantal

Vorig boekjaar Aantal

7

niet benoemd

9

Conferenties/debatten

34

niet benoemd

17

Publicaties

45

niet benoemd

28

(Inter)nationale promotie Internationale activiteiten Educatie, informatie en reflectie

Anders, namelijk …

95


Bijlage 2b

96


Toelichting prestatie verantwoording 2014

Huidig boekjaar Aantal

Activiteitenplan Aantal

Vorig boekjaar Aantal

3.000

niet benoemd

2.300

119

160

108

17

21

132

159

160

160

Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar braille

1.420

800

811

Collectiebeleid: aantal omzettingen van tekst naar spraak

1.943

2.000

1.885

1.137.131

1.150.000

1.086.157

34.460

34.000

31.759

Afstemming en coördinatie Aantal actieve deelnemers aan het digitaal kennisplatform (digitaal innovatie-netwerk) anders, namelijk … Educatie, informatie en reflectie Onderwijsondersteuning: aantal bibliotheekorganisaties dat intensief samenwerkt met het onderwijs Kwaliteitszorg: aantal gecertificeerde bibliotheekorganisaties anders, namelijk … Vertegenwoordiging en promotie Aantal bibliotheekorganisaties dat participeert in de digitale bibliotheek anders, namelijk …

Bibliotheekvoorziening leesgehandicapten en varenden

Vergroting bereik: aantal uitleningen Aangepast Lezen Vergroting bereik: aantal gebruikers van de dienstverlening (gemeten naar uitleningen incl. streaming)* anders, namelijk … * Particuliere gebruikers / instellingen.

Eind 2014 telt Nederland 159 basisbibliotheken.

97


Bijlage 3

98


Overzicht van (inter-) nationale activiteiten en publicaties Internationale activiteiten (promotie)

Datum

1 Deelname F. Huysmans aan symposium onder toezicht van European Association for Library and Information Education and Research – BOBCATSSS 2014 – Barcelona (Spanje) jan ’14 2 Deelname F. Huysmans en M. Oomes aan conferentie – Qualitative and Quantitative Methods in Libraries (QQML) – Instanbul (Turkije)

mei ’14

3 Deelname R. Brouwers aan congres NAPLE en EBLIDA – Libraries in transition. Changes? Crisis? Chances! – Athene (Griekenland)

mei ’14

4 Deelname J. van den Heuvel aan symposium – The Value of Language – Brussel (België)

jun ’14

5 Deelname F. Huysmans, R. Brouwers, E. Bosman, A. van den Berg, e.a. aan deelsessies van IFLA World Library and Information Congress, te Lyon (Frankrijk)

aug ’14

6 Deelname M. Geevers, G. van Dijk, e.a. aan sattelietconferentie IFLA – eBooks for everyone: an opportunity for more inclusive libraries – Sorbonne universiteit,in Parijs aug ’14 7 Presentatie F. Huysmans en M. Oomes – Measuring the outcome of public libraries in the Netherlands: findings from a quantitative study – conferentie QQML, te Istanbul (Turkije)

mei ’14

Conferenties/debatten (educatie, informatie en reflectie)

Datum

1 Deelname J. Oudemans aan congres Stichting Lezen – De doorgaande leeslijn in wetenschappelijk perspectief – Vrije Universiteit in Amsterdam

nov ’14

2 Deelname M. Geevers en G. van Dijk aan symposium – Zelfredzaam met Braille – Jaarbeurs Utrecht

nov ’14

3 Campagne – Vader voor Lezen

2014

4 Campagne – Strategische Leesbevorderingsnetwerken – 7 conferenties, 13 meerdaagse workshops

2014

5 Expertbijeenkomst organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Jeugd in Content – Utrecht

jan ’14

6 Expertmeeting organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Nederland in Content – Utrecht

jan ’14

7 Expertbijeenkomst organisatie door G. van Dijk, e.a. – Mediawijsheid in de bibliotheek: de bibliotheek is meer dan enkel boeken – Openbare Bibliotheek, te Zoetermeer 8 Bijeenkomst Innovatieraad, te Utrecht

feb ’14 feb apr jun nov ’14

9 Werkbijeenkomst organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Jeugd in Context – vestiging SIOB, te Den Haag

mrt apr ’14

10 Werkbijeenkomst organisatie door A. van den Berg, e.a. i.h.k.v. de Innovatieagenda – Innovatiedoedag – op locatie, te Soest en Amsterdam

mei dec ’14

99


11 Werkbijeenkomst organisatie door E. Bosman, e.a. – MOSAIC – Villa Jongerius, te Utrecht

okt ’14

12 Expertbijeenkomst organisatie door R. Brouwers, e.a. – BiebtoBieb – NH Hoteles, te Utrecht

nov ’14

13 Promotie van voorlezen organisatie door Stichting Lezen (i.s.m. SIOB) en Openbare Bibliotheken – Read2me: voorleeswedstrijd voor de brugklas – TivoliVredenburg, te Utrecht

mei ’14

14 Promotie van informatievaardighedentest – Geheim agent A.A.P. – Beurs van Berlage, te Amsterdam

dec ’14

15 Congres organisatie door Steunpunt VE en SIOB – Het is de tijd voor bibliotheken: hoe haal ik eruit wat er in zit – Zaalverhuur 7, te Utrecht

mei ’14

16 Congres-deelsessie organisatie door B. Hopmann, e.a. – VNG Congres: lezen, leven, leren – congrescentrum te Hendrik Ido Ambacht

jun ’14

17 Congres organisatie door N. Verheijen, e.a. – Collectie Nederland in Context – Jaarbeurs, te Utrecht

okt ’14

18 Congres organisatie door L. van Eijk, M. Klaassen, e.a. – Het Nationale Bibliotheekcongres – Beurs van Berlage, te Amsterdam

dec ’14

19 Presentatie H. Boeke en L. Stiller – Collectie Jeugd in Context – expertmeeting te Utrecht

jan ’14

20 Presentatie K. Hulsker – Collectie Slavernij in Context – kennismakingsbijeenkomst

mei ’14

21 Presentatie N. Verheijen – Collectie Nl. in Context – kennismakingsbijeenkomst

mei ’14

22 Presentatie A. van Tongeren – Collectiebeleid in de nieuwe bibliotheekwet – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

23 Presentatie C. Bellaard en M. van der Graaf – Cocreatie: een verkenning t.b.v. de Openbare Bibliotheken – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

24 Presentatie F. Huysmans – Collectie Nederland in Context – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

25 Presentatie F. van Spaandonk – Collectiebeleid voor openbare bibliotheken: efficiency en samenhang door samenwerking – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

26 Presentatie G. van der Heide – Boekenvoorraden optimaliseren en beheersen in bibliotheeksystemen met een centraal depot – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

27 Presentatie I. Bon en M. Wijnen – Collectie Jeugd in Context: 1 jaar opbrengst – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

28 Presentatie M. van der Graaf en J. Stapel – NBC+ over 5 jaar – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

29 Presentatie N. Verheijen – Zicht op de Collectie Nl. in Context – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

30 Presentatie R. Brouwers, W. Jongens en J. Bos – Naar een gezamenlijk collectieplan – Congres Collectie Nederland in Context

okt ’14

31 Workshop i.h.k.v. laaggeletterdheid – VNG congres: laaggeletterdheid – op locatie, Hendrik Ido Ambacht

jun ’14

32 Workshop i.h.k.v. leven, lang leren / mediawijsheid / laaggeletterdheid – evalueren en monitoren beleid voor volwasseneducatie – Oudaen, te Utrecht

jun ’14

33 Workshop i.h.k.v. Festival van het Leren – De Openbare Bibliotheek: Basisvaardigheden en de Netwerk-aanpak – Den Haag 34 Workshop i.h.k.v. nieuw programma Klik & Tik – De Basis – Latijnse School, te Deventer

100

sep ’14 sep ’14


Publicaties

Soort publicatie

Door

Url

Aangepast lezen 1

Jaarverslag Aangepast Lezen 2013

Jaarverslag

SIOB

http://siob.nl/kennisbank/item2692

2

Als het ‘echt’ niet anders kan

Onderzoeksrapport SIOB


3

Aangepast lezen en MLP in de

Rapportage

Bibliotheek op School

SIOB, Bibliotheek http://siob.nl/kennisbank/item2882 Den Bosch en ProBiblio

Algemeen 4

SIOB Jaarverslag 2013

Jaarverslag

SIOB


5

SIOB Jaarverslag 2013: publieksversie Jaarverslag

SIOB


Brochure

SIOB


Rapportage

SIOB


Visiedocument

SIOB


Visiedocument

SIOB




Inspiratiemagazine SIOB


Bibliotheek van de toekomst 6 Bibliotheek van de toekomst: knooppunt van kennis, contact en cultuur 7

Trends in de samenleving: ontwikke lingen op het gebied van demografie, economie, media en informatie binnen het sociaal-culturele domein

8

Bibliotheek van de toekomst: verkenning van de mogelijke functies van de bibliotheek in 2025

9 The library of the future: hub for knowledge, contact and culture 10 Bibliotheken in Nederland: hoe ziet de lokale infrastructuur van de bibliotheken eruit en welke ontwikkelingen hebben daartoe geleid hebben daartoe geleid 11 Het Nationale Bibliotheekcongres

Certificering 12 Rapportage RFID proefcertificering: Rapportage

SIOB


13 Collectie Jeugd in Context

Voortgangsverslag SIOB


14 Actualisatie onderzoek digitale

Onderzoeksrapport OCW en SIOB


herziene aanpak, eerste resultaten en discussiethema’s

content in de collectie van openbare bibliotheken

101


15 De doorontwikkeling van de

Rapportage

SIOB


Rapportage

SIOB


Rapportage

Rijksuniversiteit


Nationale Bibliotheek Catalogus+: verkenning van relevante (technische) ontwikkelingen 16 Dat zoeken we op! Hoe kinderen en jongeren te werk gaan bij het zoeken van informatie 17 Functie centraal depot bij het optimaliseren van collecties

Groningen en SIOB SIOB


SIOB


Verslag

VOB en SIOB


21 Taakomschrijving Innovatieraad

Nota

SIOB


22 Driesporenmodel Innovatieraad

Nota

SIOB


23 Op weg naar een innovatielandkaart Nota

SIOB




Brochure


18 Samenvatting verkennende studie

Rapportage

doorontwikkeling NBC+: via internet in één catalogus toegang tot alle openbare bibliotheken 19 Collectie Jeugd in Context: strategisch Eindrapportage activiteitenplan naar samenwerking 20 Congres Collectie Nederland in Context

Innovatie in de sector

Openbare Bibliotheken

24 Actualisering inventarisatie innovatie openbaar bibliotheekwerk: juli - september 2014 25 De innovatieagenda van de

SIOB

Nederlandse openbare bibliotheken

Onderzoeksagenda 26 Boekenbranche meting 27: naar het Onderzoeksrapport KVB-SMB, CPNB, kopen, lezen en lenen van boeken


SIOB en Stichting Lezen

27 Boekenbranche meting 28:

Onderzoeksrapport KVB-SMB, CPNB,

themameting ouders


SIOB en Stichting Lezen

28 Gebruikersonderzoek binnen

Visiedocument

bibliotheken 29 Boekenbranche meting 29:

Onderzoeksrapport KVB-SMB, CPNB, SIOB en Stichting

van boeken

Lezen

libraries in Finland, Norway and the Netherlands


en SIOB

naar het kopen, lezen en lenen 30 Perceived outcomes of public

102

Cubiss, ProBiblio

Artikel


Library of Norway http://siob.nl/kennisbank/item2760 en SIOB


Taal- en digivaardigheden 31 Monitor bestrijding laaggeletterd-



Rapportage

SIOB


Rapportage

SIOB


Nota

Stichting Lezen,


heid door bibliotheken: eind rapportage 2013 32 Achttien lees- en mediawijsheid bevorderende websites jeugd: een vergelijking 33 Jaarpeiling de Bibliotheek op School: 1 -meting 2013 34 BoekStart in de kinderopvang:

SIOB

beleidsdocument voor directie en MT

35 Monitor Klik & Tik in de bibliotheken: Onderzoeksrapport SIOB


september 2013 – februari 2014 36 Iedereen Mediawijs

Brochure

SIOB


37 ‘Dat zoeken we op!' Hoe kinderen

Rapportage

SIOB


Rapportage

SIOB


Brochure

VOB en SIOB


en jongeren te werk gaan bij het zoeken van informatie 38 De Bibliotheek, BoekStart en digitale media 2-4 jaar 39 Inspiratiesheet Informatie- en digitale vaardigheden 40 Monitor Klik & Tik in bibliotheken



Rapportage


2013-2014 41 Meer voorlezen, beter in taal: een

Stichting Lezen, SIOB en B.nl

onderbouwing voor de aanname dat voorlezen belangrijk is voor de taalontwikkeling van jonge kinderen 42 Factsheet doorgaande leeslijn

Brochure

SIOB


Brochure

Mijn Kind Online, http://siob.nl/kennisbank/item2922

Bibliotheek Bedum 43 Spelend leren – digitale media 2-4 jaar 44 Factsheet de Bibliotheek en

SIOB en Kennisnet Brochure

SIOB


Brochure

VOB en SIOB


basisvaardigheden 45 Inspiratiesheet taal als basis voor maatschappelijke participatie

103


Bijlage 4

104


Lijst van namen, begrippen en afkortingen

Arbeidsvolume De hoeveelheid arbeid die is ingezet in het proces, uitgedrukt in arbeidsjaren. B.nl Stichting Bibliotheek.nl bouwt de landelijke digitale bibliotheek. CBB Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden en producent van aangepast lectuur. DBNL Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, is een website over de Nederlandse literatuur, taal en cultuurgeschiedenis; te benaderen via www. dbnl.org. Dedicon Hoofdproducent van aangepaste lectuur en tevens verantwoordelijk voor de functie studielectuur voor mensen met een leesbeperking in opdracht van OCW. EBLIDA European Bureau of Library, Information and Documentation Associations, zij is een onafhankelijk instituut dat vooral is gericht op Europese aangelegenheden betreffende informatie(-voorziening/verspreiding). Fobid Netherlands library Forum is het nationale samenwerkingsverband van de landelijke bibliotheekorganisaties. IPO Interprovinciaal Overleg, koepelorganisatie van de twaalf provinciën. KvL Kunst van Lezen levert een wezenlijke aanvullende bijdrage aan de reguliere subsidieverstrekking aan culturele instellingen en scholen. Het programma versterkt tevens de maatschappelijke functie die bibliotheken vervullen en ondersteunt daarmee de bibliotheekvernieuwing. Lezersraad Uit lezers samengesteld adviesorgaan dat is ingesteld ten behoeve van de lezersinbreng. Maatwerk Het omzetten in aangepaste leesvorm van teksten voor persoonlijk gebruik, zoals: brieven, handleidingen, vergaderstukken, artikelen tijdschriften, brochures, verslagen, recepten, nieuwsbrief/bulletin en facturen.

105


Mediawijsheid De verzameling competenties die je nodig hebt om actief en bewust deel te kunnen nemen aan de mediasamenleving. NBC+ Nationale Bibliotheekcatalogus is een gebruikersinterface die met een open zoekplatform is verbonden om alle bezit van de Nederlandse bibliotheken te (kunnen) ontsluiten. NLBB Vereniging van Leesgehandicapten, de landelijke belangenvereniging op het gebied van het lezen in aangepaste vorm; te benaderen via www.nlbb.nl. OCW

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

Oogvereniging Belangenvereniging van mensen met een visuele beperking, oogaandoening of doofblindheid. Te benaderen via www.oogvereniging.nl. PSO Provinciale Service Organisatie, ondersteunt de Openbare Bibliotheken in zijn provincie. Reliëfwerk Topografische (land-)kaarten, situatietekeningen, plattegronden en kaarten van het menselijke lichaam waarop de informatie zo is weergegeven dat elementen voelbaar zijn en dus op een tactiele wijze kunnen worden onderscheiden. RFID Radio Frequency Identification, oftewel identificatie met radiogolven. Het is een methode om van een afstand informatie op te slaan en te lezen van zogenaamde RFID tags die in of op objecten zit. RvC Raad van Cultuur, het wettelijke adviesorgaan van de regering en het parlement op het terrein van kunst, cultuur en media. RvT Raad van Toezicht van het SIOB. SAL Stichting Aangepast Lezen verzorgt dienstverlening voor alle mensen met een leesbeperking en functioneert als centrale backoffice van openbare bibliotheken die hun dienstverlening willen verbreden. Te benaderen via www.aangepastlezen.nl. SCOB Stichting Certificering Openbare Bibliotheken. Zij organiseert/ voert uit de certificering van Openbare Bibliotheken. Te benaderen via www.bibliotheekcertificaat.nl. SIOB Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. Zij voert de landelijke regie op het bibliotheekbestel, bevordert de samenhang, verbinding en efficiëntie binnen het openbare bibliotheekstelsel als geheel en ontwikkelt en initieert beleid en innovatie binnen de sector. Te benaderen via www.siob.nl. SPN Samenwerkende Provinciale serviceorganisaties Nederland, zij organiseert samenwerking tussen de PSO’s onderling en met andere organisaties, als het SIOB en B.nl.

106


Visio Visio behandelt vragen over slechtziend of blind zijn. Zij biedt informatie en advies, maar ook verschillende vormen van onderzoek, begeleiding, revalidatie, onderwijs en wonen. Te benaderen via www.visio.org. VNG Vereniging van Nederlandse Gemeenten. VOB Vereniging van Openbare Bibliotheken, de brancheorganisatie van de openbare bibliotheken en landelijke en provinciale ondersteuningsorganisaties. Wsob Wet stelsel openbare bibliotheekvoorzieningen heeft tot doel te komen tot een actualisering van de wettelijke bepalingen voor de openbare bibliotheek.

107

Jaarverslag 2014 is een uitgave van het Sectorinstituut Openbare Bibliotheken. © 2014 Sectorinstituut Openbare Bibliotheken, Den Haag Ontwerp: Comma-S ontwerpers, ’s-Hertogenbosch

Voorwoord 5. Exploitatierekening in één oogopslag 8. Bestuursverslag 10

Recommend Documents