Vooruit is de richting 16 oktober 2013
1. Inleiding Voorzitter, Collega’s, Premier, Ik wil graag beginnen waar u gisteren bent geëindigd. Bij de positieve noot, het enthousiasme omdat ons land het goed doet. Inderdaad. De Rode Duivels gaan naar Brazilië, voor het eerst in 36 jaar heeft België een Nobelprijs, Frederic van Lierde wint de Iron Man. Het was een prachtige week voor ons land. De regering heeft noodzakelijk oplapwerk verricht. Zeggen dat ze niets heeft gedaan en alles slecht is, is ongeloofwaardig. De groene fractie had voor sommige problemen andere oplossingen aangereikt. Maar het is de verdienste van deze regering dat ze bestaat. Collega’s, laten we eerlijk zijn. De crisis heeft in ons land uiteraard niet geleid tot een totale ontwrichting van de samenleving zoals in Griekenland, Spanje en Portugal.
2. Economische situatie is niet rooskleurig I.
Cijfers die de premier achterhield
In ons land is het niet allemaal kommer en kwel. Maar de goede nieuwsshow die u probeert op te hangen zal toch niet gedeeld worden door al onze landgenoten die vandaag nog steeds de crisis voelen. Ik heb enkele sprekende cijfers die u niet vermeldde gisteren. -
-
-
De Werkloosheid piekt. Vandaag zijn er meer dan 662.100 werkzoekenden. Een stijging met 5.5% op 2 jaar tijd. De Jeugdwerkloosheid piekt nog meer. Van de 10.000 stageplaatsen van minister De Coninck zijn er amper 500 ingevuld. Premier, Eén kind op vier in het zuiden van het land leeft in armoede. 15.3% van alle mensen in België leven onder de armoedegrens. De armoede blijft sinds 2008 stijgen. We zijn ver weg van de doelstelling van de regering om 380.000 mensen uit de armoede te halen. In tegendeel er zijn er bij gekomen. Het ene na het andere faillissementsrecord werd gebroken. 1
-
Dit jaar gaan we een nieuw triest record breken van rond de 11.000 bedrijven die over kop gingen. 30 bedrijven per dag! 30. Nooit eerder was de betaalachterstand op uitstaande kredieten van gezinnen zo groot. De gemiddelde achterstand per krediet bedraagt bijna 6000 euro. (5.848 euro) Meer en meer mensen kunnen hun hypotheeklening niet afbetalen. Er zijn nu al 31.145 probleemcontracten, 5,1 pct meer dan vorig jaar. De achterstallige bedragen stegen met bijna 21 procent tot gemiddeld 35.787 euro.
Collega’s, dit zijn maar enkele van de verontrustende cijfers. En meneer de eerste minister, laten we niet vergeten dat er achter elk cijfer een persoonlijk verhaal schuilt, een menselijk drama. II. Regering graaide in gezinsbudget Terwijl de modale Belg hard werkt en vele mensen elke maand moeten nadenken hoe ze de eindjes aan elkaar kunnen knopen, heeft de regering het gezinsbudget van de Belgen in het vizier genomen. Enkele voorbeelden: 1. Een loonstop werd ingevoerd en zal tot 2014 worden aangehouden; 2. De wachtuitkering voor pas afgestudeerden werd afgeschaft. 3. Op de schoolpremie wordt bespaard. Het gaat om een vermindering van 15% in 2013 en 30% in 2014. Dit kost de gezinnen al snel 50 miljoen euro… aan koopkracht. 4. Bij uw aantreden schafte u onmiddellijk een groot pakket aan fiscale aftrekken voor milieuvriendelijke investeringen af. Dat was een grote besparing, kostte duizenden banen, en was een bittere pil voor de vele tienduizenden gezinnen die investeerden in isolerend glas, zuinige branders, isolatie,… 5. Tot mijn verbazing verklaarde U gisteren dat de BTW niet verhoogd werd. U voerde de BTWplicht in voor notarissen, gerechtsdeurwaarders en advocaten. Die leiden vandaag tot een verhoging van de premies voor rechtsbijstand bij de familiale verzekering of de autoverzekering. Een BTW die van nul naar 21% gaat, dat noem ik een forse verhoging. De verlagingen zie ik niet. 6. En dan hebben we het nog niet over de aanval op de index, maar daar kom ik later op terug.
Premier, al die mensen en gezinnen hebben de besparingen van uw regering wel degelijk gevoeld. Maar een aantal voelden de hand van de overheid minder hard: dank aan de miljoenenfraudeurs die nu kunnen gebruik maken van de minnelijke schikking, om grootschalige fraude af te kopen met een bescheiden symbolische boete. 1 voorbeeld: Omega Diamonds had voor 2 miljard euro gefraudeerd, dankzij de afkoopwet werd een boete van 160 miljoen euro betaald, minder dan 10% en het staat niet op het strafblad. Maar jongeren kunnen nu wel vanaf 14 jaar een GAS-boete krijgen. Twee maten en twee gewichten als u het mij vraagt. Relance : too little, too late
2
Collega’s, premier, over relance hebben we het vorige week al gehad maar Magritte zou wellicht zeggen: Ceci n’est pas une relance. En dat wordt erkend door iedereen. Vorige week gaf minister Geens, CD&V, toe dat de berg een muis gebaard had. Minister-President Peeters, ook CD&V, vond het onvoldoende. Fractieleider Terwingen, ook CD&V, zat op dezelfde lijn als Vlaamse Minister-President en deelde dus de kritiek op het zwakke plan, tegen zijn federale CD&V-ministers in. We wisten al dat de CD&V een huis is met vele kamers, maar vorige week zijn er daar toch weer enkele kamers, of moeten we zeggen, enkele koterijen bijgekomen. De regering klopt zichzelf op de borst door voor te houden dat er al voor in totaal 1,1 miljard EUR naar relance zou zijn gegaan. In de feiten gaat het om 165 miljoen extra. Dit minibedrag voor relance verdwijnt in het niets als je vergelijkt hoeveel geld er is gegaan naar de redding van de banken. De bankencrisis wordt al 5 jaar betaald door de burgers die er geen schuld aan hebben, maar ondertussen incasseren de topbankies alweer vette bonussen, business as usual. Onze conclusie is duidelijk: Deze regering had wel geld voor de banken en Dexia, maar niet voor de mensen.
III. Stabilisatoren die de Belgische economie rechthielden Gerespecteerde topeconomen stellen dat het dankzij de typische Belgische stabilisatoren is dat ons land tijdens de crisis voor het ergste is behoed.. 1. De automatische indexering die er voor zorgt dat als de winkelkar duurder wordt, ook het loon of het pensioen volgt 2. Ons goed uitgebouwd sociaal zekerheidssysteem 3. De progressiviteit van de inkomstenbelastingen Dankzij de indexering en onze goede sociale zekerheid, is er geen paniek ontstaan bij de burgers, is de economie niet in elkaar geklapt.
IV. De aanval op de index En het is zeer paradoxaal, collega’s, dat net de sociale zekerheid tijdens het weekend wordt aangevallen door de liberalen en dat de automatische indexering steeds opnieuw wordt aangevallen vanuit de Regering. En het ergste van al is: de aanval komt niet enkel van de rechterflank, maar ook van de linkerflank van de regering. Een citaat uit het verslag van de vorige plenaire van vorige week: “Eén van de voorstellen die op tafel liggen is een vermindering van de BTW op elektriciteit om de loonkosten te drukken.” 3
De BTW-verlaging is er alleen om de “loonkosten” te drukken. Collega’s, dit citaat komt niet van De Croo of Reynders. Het is een citaat van de Premier, een socialist. Ook SP.A-voorzitter Tobback zei op 8 oktober lovend dat het een “effect op de stijging van de loonkost” zou hebben. De bedoeling van de BTW-verlaging is dus NIET de energiefactuur van de gezinnen te verlichten. De bedoeling is dat de index de lonen en de uitkeringen minder snel doet stijgen. Een cynische en vermomde aanval op de index. En het is al de tweede keer in uw regeerperiode. Vorig jaar hadden we al de Vande Lanotte index. De index werd ingeperkt door te morrelen aan de korf, wat de burger ongeveer 90 euro op jaarbasis kost. En dat is blijkbaar allemaal ontsproten uit de koker van Johan Vande Lanotte die zich meer en meer profileert als het hoofd van de studiedienst van de liberalen. Open VLD voorzitster Rutten nam het geschenk in dank aan. “De BTW verlaging is een indexsprong”, glunderde Rutten in Villa Politica. V. De stempel van de liberalen Mocht het nog niet duidelijk zijn, collega’s, de liberalen wegen toch wel heel zwaar op het socioeconomisch beleid van deze regering. Niet alleen de aanval op de index maar ook andere slagen hebben ze thuis gehaald: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.
Tijdskrediet is afgebouwd, werkloosheidsuitkeringen degressief gemaakt, Wachtuitkeringen afgeschaft, loonblokkering ingevoerd, afkoopwet wordt vlot toegepast door de soepele omzendbrief van Turtelboom, de Notionele intrestaftrek is nog altijd niet grondig hervormd Echte lasten op grootste vermogens keer op keer afgeblokt en van een echte bankensplitsing is nog altijd niets in huis gekomen. Op OS is er meer dan 20% bespaard.
De liberale buit is groot. Ik zou de liberalen moeten feliciteren, maar het zou misplaatst zijn.
3. De Groene uitdagingen Collega’s, Het grote probleem is dat de regering achter de feiten aan holt. Pas als het probleem zich stelt wordt er gezocht naar een oplossing. Deze Dehaene mentaliteit domineert deze regering. De regering beheert, maar denkt niet vooruit. 4 dossiers wil ik aanhalen waar de regering dringend vooruit moet denken. 4
1. Bankenhervorming De regering heeft, ondanks de belofte van vorig jaar in de state of the union, de banken nog altijd niet gesplitst. Er kan nog altijd gespeculeerd worden met spaargeld. De hoge bankbonussen die roekeloos gedrag stimuleren bestaan nog altijd. Zonder splitsing gaan we binnen enkele jaren de banken misschien weer moeten redden. Een herhaling van het rampscenario is nog altijd een mogelijkheid. Ingrijpende maatregelen zijn noodzakelijk. In het belang van de generaties die na ons komen moet er een duurzaam financieel systeem worden opgebouwd. Andere landen, zoals Zwitserland en zelfs het Verenigd Koninkrijk, hebben getoond dat het kan. Ik doe een oproep aan de regering. Kijk vooruit en hervorm onze banken duurzaam in het belang van onze burgers.
2. Inhaalbeweging groene economie SP.A voorzitter Tobback beloofde dat deze regering de ”groenste regering ooit” zou zijn. Maar België loopt ver achterop met de vergroening van de economie. Trouwens, gisteren heb ik in de beleidsverklaring … geen woord gehoord over klimaat, geen woord over milieu, geen woord over hernieuwbare energie, geen woord over mobiliteit, geen woord over de NMBS. Nochtans verscheen vorige week het ene vernietigende rapport na het andere over het gebrek aan groene maatregelen van deze regering. “België zal zijn doelen voor vermindering van CO2 uitstoot en de switch naar groene energie missen” waarschuwt het Europees Milieu Agentschap. We hebben er al meermaals op gewezen dat de afschaffing van de aftrek voor energiebesparende maatregelen banen vernietigde in de bouwsector, de portemonnee van jonge verbouwers raakte en slecht was voor het milieu. België laat kansen liggen. Kansen die landen als Denemarken en Duitsland volop grijpen. Het federaal planbureau berekende dat hernieuwbare energie 65.000 jobs kan opleveren tegen 2030. Waar wacht de regering op.
5
Maar uw regering doet het tegenovergestelde. Maandag heeft U nog een groot cadeau aan Electrabel gegeven voor het verlengen van de levensduur van de kerncentrale van Tihange 1 met 10 jaar. Ik doe een oproep aan de regering. Kijk vooruit en hervorm onze economie duurzaam in het belang van onze burgers en toekomstige generaties. 3. Werken werkbaar houden De verhalen van jonge mensen die een burn-out kregen hebben velen geraakt. Talentrijke jonge mensen, in de fleur van hun leven, proberen hun job en gezin te combineren. Maar sommigen lopen keihard tegen de muur in de ratrace die onze economie veroorzaakt. 1 op 3 kan de stress niet aan en het wordt alleen maar erger. Amper de helft van de Belgen heeft een werkbare job. Het is de verdienste van jonge mensen zoals Maarten De Ghendt, zoals Erika van Tielen die met hun getuigenis dit onderwerp op de agenda plaatsen. Ze staan symbool voor een veel breder probleem in onze samenleving en waar de regering niets aan doet. Integendeel. De regering maakt het net moeilijker om arbeid en gezin te combineren door het tijdskrediet af te bouwen…. Ik doe een oproep aan de regering. Kijk vooruit en hervorm de loopbanen duurzaam in het belang van onze burgers. 4. NMBS weer op de rails Of we wereldkampioen voetbal gaan worden, weet ik niet. Wat ik wel weet is dat we wereldkampioen file-rijden zijn en helaas heeft de NMBS het vertragingsrecord van 1981 gebroken. Voorzitter, collega’s, een land besturen is meer dan enkel macro-economie. De mensen verwachten ook dat de dienstverlening uitstekend is, zeker van overheidsbedrijven. En als het daarover gaat, het beheer van de NMBS en Belgacom, dan schiet de Regering zwaar tekort. De resultaten zijn historisch slecht. 30.000 afgeschafte treinen historisch hoog en dubbel zoveel als vijf jaar geleden. 2013 wordt het zwartste jaar ooit voor het Belgische spoor. Onze conclusie is duidelijk: In plaats van alle cijfers te doen kloppen voor Europa, mijnheer de Premier, zou u er beter voor zorgen dat de treintabellen kloppen. Want de enige maatregel die werd genomen om iets te doen tegen de vertragingen, was gewoon de uurtabellen aanpassen zodat de treinen vandaag meer tijd krijgen om eenzelfde traject af te leggen dan pakweg 20 jaar geleden. En dat is een echte schande. Collega’s, wat is de verantwoordelijkheid van de regering in deze ?
6
De Regering heeft de NMBS twee jaar tijd doen verliezen. Minister Magnette (PS) heeft een jaar iedereen ongerust gemaakt met vage plannen voor de structuurhervorming. Hij stelde dan het nieuw vervoersplan uit. Daarna kwam de soap over de politieke benoemingen bij de NMBS. Daarbij werd werkelijk alles uit de kast gehaald : peperdure consultancybureaus die de lijstjes van de vice-premiers noteerden om een schijn van objectiviteit te creëren; oekazes van vice-premiers; en uiteindelijk de fameuze smartphonebenoeming. Klap op de vuurpijl : de heer Jo Cornu neemt de job niet fulltime op. Er moet dringend geïnvesteerd worden in nieuw materieel, in beter onderhoud van de sporen en bovenleidingen, in nieuwe lijnen en uitbreiding van bestaande,… met een budget van amper 2 miljard per jaar toont deze regering geen ambitie. Ik doe een oproep aan de regering. Investeren in het spoor, dat is een slimme relancemaatregel, creëert jobs en is bovendien goed voor het milieu.
Conclusie Meneer de premier, u bent eigenlijk meer een conciërge. En soms heeft u dat zelfs niet slecht gedaan. U past op het huis, herstelt als iets echt kapot gaat, maar u renoveert niet. U denkt niet vooruit. U heeft zich gedragen als een conciërge maar niet als architect van het België van morgen met een bloeiende vergroende economie, die innovatief is en werkbare jobs creëert. Een België van morgen waar we niet langer tolereren dat kinderen en ouderen in armoede leven. Een België van morgen waar de burgers niet langer moeten opdraaien voor roekeloos gedrag van banken en waar fiscale inspanningen rechtvaardiger worden verdeeld. Uw state of the Union had weinig kleur en bevatte weinig inspiratie. U keek vooral achteruit. Een boodschap van hoop en perspectief voor onze gezinnen en ondernemingen ontbrak. Deze klassieke triparite bestaat niet uit rood, blauw en oranje maar uit 50 tinten grijs. Met dat verschil dat uw regering minder prikkelt en spannend is dan het boek. Iedereen blikt al vooruit op de volgende regering en pleit voor een puur economische herstelregering. Economisch herstel is vanzelfsprekend nodig. Maar er is ook nood aan een ecologisch en sociaal herstel. En dat is voor ons groenen dé prioriteit van een volgende regering. Stefaan Van Hecke Fractieleider Groen
7
