VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 5 MUZISCHE VORMING

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX

LEERJAAR 5 – MUZISCHE VORMING

P. 02-03

Beeldopvoeding

MONDRIAAN ACHTERNA

De leerlingen maken een ontwerp in de stijl van Mondriaan.

P. 04-05

Beeldopvoeding

SLUNGELIGE MANNETJES

De leerlingen ontwerpen een figuurtje in ijzerdraad.

P. 06-07

Dramatisch Spel

ZOALS IN DE FILM

De leerlingen dubben een gespeelde scène.

P. 08-09

Muziekoefeningen

WAAR BEN JE

De leerlingen zoeken een passende foto bij enkele muziekstukken. Nadien schrijven ze er een gedicht bij.

P. 10-11

Muziekoefeningen

GRIEZELGELUIDEN

De leerlingen noteren griezelige geluiden bij de strofe van een gedicht. Ze dragen het gedicht met deze geluiden voor.

P. 12-13

Poëzie

KRANTENKOPPEN

De leerlingen maken een snel-klaargedicht (ready-made) met delen van krantenkoppen of titels uit tijdschriften.

BEELD E 1

muzische vorming

Jullie maken een compositie met horizontale en verticale lijnen en de primaire kleuren.

2

Materiaal e

Voor iedere leerling een penseel, een potlood en een lat e Een mengbord, een potje water en een vod e Een rol zwarte plastic tape of een dikke zwarte

POËZIE

1x

M on driaan achtern a

45’ 30’

Wat moet je doen?

MUZIEK

De lln. maken een ontwerp in de stijl van Mondriaan.

15’ F

1

DRAMA

3

Doe het zo!

Een voorbeeld:

1 Neem de triplexplaat voor je. 2 Om in de stijl van de kunstenaar Mondriaan te werken, teken je met je potlood horizontale lijnen op de plaat (zie voorbeeld hiernaast). Je kiest zelf op welke afstand van elkaar je de lijnen tekent. De afstand hoeft niet altijd dezelfde te zijn. Lees ook je hulpkaart Mondriaan. 3 Teken nu verticale lijnen (zie voorbeeld hiernaast). Je kiest zelf op welke afstand van elkaar je de lijnen tekent. Nu zijn er kleine, grote, lange en dikke vierhoeken te zien. 4 Plak de randen van de triplexplaat af met de zwarte tape. 5 Overtrek de potloodlijnen met zwart afplakband. Je kunt ervoor kiezen om soms twee vierhoekjes samen te nemen, zodat je één groot vierkant met eenzelfde kleur maakt. 6 Kleur de vierhoeken in met wit, rood, blauw of geel zoals Mondriaan. Zoek naar herhaling en leuke combinaties. 7 Draai je ontwerp om en om, om te ontdekken vanuit welke hoek het er het beste uitziet.

Corrigeer je werk! e

Wat vind je van het effect dat er ontstaan is?

Klaar? e e

Laat je werk bewonderen door de andere leerlingen. Ruim zorgvuldig je materiaal op. Laat je werk drogen.

Deze fiche hoort bij de Hoekenbox • 5de leerjaar • muzische vorming © VAN IN 2009

Doe het zo: stap 2

Doe het zo: stap 3

e

e

e

e

e

e

& e

Doel(en)

Overzichtsblad Materiaal

e

e

e

e

BEELD E 1

muzische vorming

Differentiatie

DRAMA

MUZIEK

POËZIE

De lln. maken een ontwerp in de stijl van Mondriaan.

Mondriaan achterna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e

De leerlingen experimenteren met horizontale, verticale lijnen en primaire kleuren om tot een eigen compositie te komen.

Leerinhouden muzische vorming nrs. 5 en 6.

e e e e e

Voor iedere leerling een verfborstel, een potlood en een lat Een rol zwarte plastic tape of een dikke zwarte alcoholstift Een mengbord, een potje water en een vod Plakkaatverf: rood, geel, blauw en wit Voor iedere leerling een triplexplaat van 40 x 40 cm en 5 mm dik. Als je geen hout ter beschikking hebt, kun je ook een dik A3-tekenblad gebruiken.

1x

Hulpkaart

Muzische vorming 1 – Mondriaan

Aanpak

Zie ‘Doe het zo!’ op keerzijde. De leerlingen gebruiken best geen grote hoeveelheden verf. De kleuren worden ongemengd gebruikt.

Controle en verbetering

De leerlingen beschouwen hun eigen werk.

Tips

Je kunt deze opdracht ook uitvoeren met viltstiften, waskrijtjes of potloden.


15’ F 45’ 30’

BEELD E 4

muzische vorming

S l u ng

45’ 30’

Wat moet je doen? Jullie ontwerpen slungelige mannetjes uit ijzerdraad zoals de kunstenaar Giacometti dat deed.

2

Materiaal e

Een potje klaargemaakte behangerslijm e Voor ieder kind een lijmborstel, een schaar, enkele stukken ijzerdraad van verschillende lengte en een klein

MUZIEK

POËZIE

1x

De lln.ontwerpen een figuurtje in ijzerdraad.

15’ F

1

DRAMA

3

e l i ge ma n n e t j e s

Doe het zo!

Een voorbeeld:

1 Werk je per twee of per drie of vier, dan speel je eerst standbeeld. Een leerling doet een standbeeld na. Hij houdt met één lichaamsdeel contact met de grond. Werk je alleen, dan maak je een beeldje volgens de werkwijze hieronder. 2 De andere leerling maakt een plat figuurtje uit ijzerdraad in dezelfde houding als het standbeeld. Let op de stand van de benen, romp, armen, hals en het hoofd. Zet de keukenwekker op 5 minuten voor je begint. 3 Maak het figuurtje met korte en lange stukken ijzerdraad. Zoek zelf naar mogelijkheden om de verschillende lichaamsdelen te vormen. 4 Enkel als je met meer leerlingen bent, wissel je om als je klaar bent met je beeldje. 5 Nagel nu het figuurtje met een tweetal krammen vast op het houten plankje. 6 Knip enkele stukjes karton voor het hoofd en het lijf en plak ze erop vast. 7 Scheur het wc-papier in stroken en doop ze in de behangerslijm. Bedek het figuurtje en ook de voet. De armen en benen hoeven niet dik te worden.

Corrigeer je werk! e e

Kies een naam voor je figuur. Schrijf je naam op het plankje. Bespreek jullie werk aan de hand van de hulpkaart ‘Kijken naar een kunstwerk’.

Klaar? e

Laat het werkje drogen.


bij stap 3

Een voorbeeld van hoe je kunstwerk er kan uitzien:

e

e

e

e

e

e

& e

Doel(en)

Overzichtsblad

e

e

e

e

BEELD E 4

muzische vorming

Materiaal

Differentiatie

DRAMA

MUZIEK

POËZIE

De lln. ontwerpen een figuurtje in ijzerdraad.

Slungelige mannetjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e

De leerlingen onderzoeken door experimenteren deze hulpmiddelen: dragers, verbindingswijzen, werktuigen. e Ze ontdekken de driedimensionale eigenschappen en combinatiemogelijkheden van bepaalde materialen.

Leerinhouden muzische vorming nrs. 1, 3 , 4 , 6 en 7.

e

Maak een potje behangerslijm per kind klaar. Je kunt dit in een grotere hoeveelheid klaarmaken en dan in een afgesloten potje of emmer bewaren voor een volgende keer. Voor ieder kind een lijmborstel en een schaar Knip voor ieder kind 1m ijzerdraad en 1 korter stuk voor de armen. Voor ieder kind een klein houten plankje van 10 x 10 cm Een knijptang, een hamer en nagels een stuk karton Een rol toilet -of keukenpapier

e e e e e e

Hulpkaart

Ieder kind varieert met de ijzerdraad volgens de eigen mogelijkheden. Muzische vorming 2 – Kijken naar een kunstwerk

Aanpak


Tips

De leerlingen kunnen eventueel de witte figuurtjes nog beschilderen wanneer ze droog zijn. Zo krijgt het geheel eenzelfde kleur. Deze fiche hoort bij de Hoekenbox • 5de leerjaar • muzische vorming © VAN IN 2009

1x

15’ F 45’ 30’

BEELD

muzische vorming

In films op televisie zijn de stemmen die men hoort vaak niet van de filmacteurs, maar van andere acteurs. Nu gaan jullie zelf ook zo’n toneelstukje maken. De ene groep leerlingen beeldt iets uit en de andere groep zorgt voor

2

Materiaal e e e

Pen en papier Het script De hulpkaart ‘Uitbeelden en spelen’

3

Doe het zo! 1 Jullie vormen twee teams. In de teams wordt een spreker en een uitbeelder aangeduid. 2 Oefen even in team. Spreek eerst samen de klanken aaah, oooh en euh uit. Bij de tweede keer oefenen mag de spreker alleen spreken. De uitbeelder praat mee zonder geluid maar beeldt de tekst uit met zijn lippen en zijn lichaam. Tip: spreek traag en duidelijk! 3 Probeer ook de zin: Ik ga naar huis met de fiets. Klopt het uitbeelden met het spreken? 4 Lees het script samen door. 5 Spreek af welk team de ober of de klant gaat spelen. Speel het toneelstukje nu samen. Gebruik de hulpkaart om elkaar te helpen. 6 Laatste keer! Probeer het nu samen te spelen met de sprekers uit het zicht. De sprekers gaan onopvallend aan de kant staan. Ze mogen de uitbeeldende leerlingen nog wel zien.


Wat vonden jullie moeilijk? Makkelijk? Wat heb je geleerd over stemgebruik en lichaamstaal?

Klaar? e

POËZIE

1x

Zoals in de film

45’ 30’

Wat moet je doen?

MUZIEK

De lln. dubben een gespeelde scène.

15’ F

1

DRAMA E 3

Speel het toneeltje eventueel na het hoekenwerk even voor de klas.


e

e

e

e

e

e

& e

Doel(en)

Overzichtsblad Materiaal

e

e

e

e

BEELD

muzische vorming

Differentiatie

MUZIEK

POËZIE

De lln. dubben een gespeelde scène.

Zoals in de film . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e e e

De leerlingen leren een overeenstemmende handeling maken bij een geluid. Ze leren luisteren en kijken naar elkaar. Ze leren wat dubben en synchroniseren is.

Leerinhouden muzische vorming nrs. 21, 22, 23, 24, 27, 29, 31 en 32.

e e

Pen en papier Scripts voor het toneeltje: kopieerkaarten 18 en 19 (de eerste keer 1x kopiëren, eventueel lamineren en verknippen)

e

Script 2 is gemakkelijker (*) dan script 1(**). Je kiest met welk script de leerlingen aan de slag mogen gaan. Je kunt deze hoekenoefening ook verscheidene keren per jaar aanbieden. De eerste keer oefenen de leerlingen met het makkelijker script; daarna met het moeilijkere of met een dialoog van jouw keuze.

Hulpkaart Aanpak

DRAMA E 3

Muzische vorming 7 – Uitbeelden en spreken

Zie ‘Doe het zo!’ op keerzijde. Moeilijke woorden: dubben, script, personage, geïrriteerd, verontschuldigend, kordaat


Ga na of er voldoende wordt gelet op details, tempo en duidelijk spreken.

Tips

Je kunt het geheel ook laten opnemen met een digitale filmcamera. Zo lijkt het echt op een gedubde film. De sprekers stellen de camera op. De uitbeeldende leerlingen spelen van op een vast punt. Zo kunnen beide groepen aan de slag.


1x

15’ F 45’ 30’

BEELD

muzische vorming

In deze oefening moeten jullie foto’s van gebouwen plaatsen bij stukken muziek. Daarna schrijven jullie er een stukje tekst bij.

3

Doe het zo! 1 Neem de 5 foto’s en leg ze goed zichtbaar op de bank. 2 Zet tracks 19 tot 23 op en beluister ze. Bij elk stuk muziek moeten jullie de best passende foto plaatsen. Beluister de fragmenten minstens twee keer. 3 Nu mag ieder apart een foto kiezen. Je werkt dan alleen verder. 4 Beluister het fragment dat bij de foto past nog een keer. Schrijf terwijl je luistert en naar de foto kijkt een vijftal woorden op waaraan je denkt. 5 Maak met deze woorden een gedichtje. Het moet gaan over de plaats van de foto. Een gedicht hoeft niet te rijmen. Kijk maar eens naar het voorbeeld hiernaast.

e

Materiaal e

Een cd, koptelefoons en een cd-speler e 5 foto’s van gebouwen e Pen en papier

1x

Een voorbeeld:

Corrigeer je werk!

2

POËZIE

Waar ben je?

45’ 30’

Wat moet je doen?

MUZIEK E 2

De lln. zoeken een passende foto bij enkele muziekstukken. Nadien schrijven ze er een gedicht bij.

15’ F

1

DRAMA

Lees je gedicht met de muziek (stilletjes!) op de achtergrond voor aan de andere leden van je groepje. Ondertussen laat je de foto zien. Laat het ook even horen aan de meester of de juf.

Klaar? Steek het blad met de woorden en de tekst in je hoekenwerkmap.


Bos Hout van takken Hout van de stam stamhout boom Bladeren zuigen het water van de beek naar boven Het bos ademt

e

e

e

e

e

e

& e

Doel(en)

Overzichtsblad

e

e

e

e

BEELD

muzische vorming

Materiaal

Differentiatie

MUZIEK E 2

POËZIE

De lln. zoeken een passende foto bij enkele muziekstukken. Nadien schrijven ze er een gedicht bij.

Waar ben je? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . e

De leerlingen kunnen bij een vijftal muziekfragmenten de overeenstemmende foto’s van gebouwen plaatsen. e Ze kunnen aan de hand van een muziekfragment en de overeenstemmende foto een gedicht schrijven.

1x

Leerinhouden muzische vorming nrs. 10, 17, 18, 19, 20 en 36.

Cd, koptelefoons en cd-speler 5 foto’s van gebouwen: materiaalkaarten 4, 5 en 6 (de eerste keer nog verknippen en eventueel lamineren) e Pen en papier e e

Ieder kind zal een andere voorkeur hebben wat beelden en muziek betreft. Elk kind kan ook op eigen taalniveau een gedicht schrijven.

Hulpkaart Aanpak

DRAMA

Zie ‘Doe het zo!’ op keerzijde.


e

Ga telkens na of de kinderen de goede staakwoorden gevonden hebben en of ze een sfeervol gedicht gemaakt hebben.

Tips

e

Een gedicht hoeft helemaal niet te rijmen. Als het maar beelden, sferen en gevoelens oproept!


15’ F 45’ 30’

BEELD

muzische vorming

DRAMA

MUZIEK E 9

POËZIE

De lln. noteren griezelige geluiden bij de strofe van een gedicht. Ze dragen het gedicht met deze geluiden

1x

15’ F 45’ 30’

1

Wat moet je doen? In deze oefening moeten jullie een of twee strofes van een gedicht opsmukken met allerlei geluiden zodat het lekker griezelig wordt!

2

Materiaal e

5 bladen met telkens één van de 5 strofen van het gedicht e Voor elke leerling een blad met daarop het hele gedicht e De hulpkaart ‘Expressief voordragen, muzikale effecten en

3

Doe het zo!

Een voorbeeld:

1 De materiaalmeester geeft iedereen een blad met daarop het volledige gedicht. Lees het gedicht even door. Vanaf nu werken jullie samen. 2 Het gedicht bevat 5 strofen. Elke strofe staat apart op een blad. Je kiest één van de strofen. Het kan zijn dat er al vier groepjes deze oefening gemaakt hebben, dan blijft er maar één strofe meer over. Neem een blad met een strofe: je ziet dat ze op een speciale manier is weergegeven. 3 Deze strofe moeten jullie om te beginnen heel expressief voorlezen. Raadpleeg de hulpkaart bij ‘1’. Het is maar weinig tekst. Doe het zo goed als je kunt. 4 Nu moeten jullie allerlei muzikale effecten aan de strofe toevoegen. Raadpleeg daarvoor de hulpkaart bij ‘2’. Maak het maar heel griezelig! 5 De secretaris noteert symbolen in de vakjes onder de tekst. Die symbolen tonen welke effecten je aan de strofe hebt toegevoegd. Zie de hulpkaart bij ‘3’.


Laat jullie strofe even horen aan je meester of juf. Geef hem/haar jullie blad met de strofe af. Later wordt het hele gedicht voorgedragen en besproken.

track 19 Music of the Gothic Era track 20 A journey to suzhou track 22 La caravane track 23 Steve Reich - Electric Counterpoint track 28 Fiets 2 track 33 Reclamemuziek 3 track 42 Ah vous dirais-je mineur

Klaar? e Zet

track 4 We are the Robots

alles netjes terug op zijn plaats.


track 49 Laforgue's Farewell

e

e

e

e

e

e

& e

e

e

e

e

BEELD

muzische vorming

Doel(en)

Overzichtsblad

POËZIE

De lln. noteren griezelige geluiden bij de strofe van een gedicht. Ze dragen het gedicht met deze geluiden voor.

Griezelgeluiden bij een gedicht . . . . . . . . . . . . . e e e e e

De leerlingen kunnen een strofe van een gedicht expressief naar voren brengen, gebruikmakend van stijlmiddelen die horen bij gesproken taal en muziek. Ze kunnen een gedicht van passende geluiden voorzien. Voor deze geluiden kunnen ze symbolen bedenken en deze neerschrijven. Aan de hand van deze symbolen kunnen ze een partituur maken die een vertaling is van het gedicht. Ze kunnen het gedicht en de partituur op ‘griezelige wijze’ uitvoeren.

Leerinhouden muzische vorming nrs. 13, 14, 16 en 19.

Materiaal

e

Differentiatie

e

Voor elke leerling een blad met daarop het hele gedicht: kopieerkaart 42 (de eerste keer kopiëren in viervoud en best ook lamineren) e Vijf bladen met daarop telkens een strofe: kopieerkaarten 43 t.e.m. 47 (telkens te kopiëren als alle strofen behandeld zijn) e Schrijfgerief, enkele kleurtjes of stiften

Hulpkaart Aanpak

MUZIEK E 9

DRAMA

De kinderen werken samen aan een interpretatie en uitvoering.

Muzische vorming 9 – Expressief voordragen, muzikale effecten en symbolen



e

Wanneer alle strofen behandeld zijn, kan er na het hoekenwerk een klassikale uitvoering van het gedicht volgen.

Tips

e

Het is zeer zinvol om dan het geheel op te nemen en te beluisteren. Als de leerlingen niet tevreden zijn, kan deze oefening gerust een tweede keer in het hoekenwerk terechtkomen. e Een mooie uitvoering – een opname zeker waard! – is de uitvoering van alleen de geluiden en effecten, zonder de oorspronkelijke tekst. Het gedicht is dan werkelijk in muziek omgezet! Deze fiche hoort bij de Hoekenbox • 5de leerjaar • muzische vorming © VAN IN 2009

1x

15’ F 45’ 30’

BEELD

muzische vorming

DRAMA

MUZIEK

De lln. maken een snel-klaargedicht (ready-made) met delen van krantenkoppen of titels in tijdschriften.

15’ F 45’ 30’

1

Wat moet je doen? Met stukjes van krantenkoppen en titels uit tijdschriften maak je een zinnencollage. Dat noemen we een snelklaargedicht.

2

Materiaal e e

Kranten Papier, een schaar en lijm e Een voorbeeldgedicht

POËZIE E 2

3

Doe het zo! Eerst werk je samen. 1 Ga in kranten op zoek naar minstens 25 leuke krantenkoppen die je zeker ook begrijpt (en met zo weinig mogelijk eigennamen erin). 2 Knip elke kop in 2 of 3 stukken. Let op: • knip de woorden zelf niet kapot; • zorg ervoor dat de woorden wat bij elkaar horen (ze vormen samen bijvoorbeeld één zinsdeel). 3 Gooi al die stukken op een hoopje. Vanaf hier werk je alleen. 4 Kies nu een titel voor het gedicht dat je gaat maken. Kies uit de volgende titels: • Rare wereld • Droevige wereld • Leuke wereld • Gevaarlijke wereld 5 Maak met de stukjes krantenkoppen minstens vijf nieuwe zinnen die bij je titel horen. Leg de stukjes eerst bij elkaar en kijk of het goed is. Je mag een beetje puzzelen. Het mag gerust een gekke tekst worden en rijmen hoeft ook niet!

Corrigeer je werk! e e

Lees je gedicht voor. De anderen zeggen wat ze ervan vinden. Horen de zinnen bij de nieuwe titel?

Klaar?

Als je gedicht goed bevonden is, mag je alles op een net blad plakken. Echte dichters doen dat soms ook, in flarden schrijven.Vergelijk jouw gedicht maar eens met het voorbeeldgedicht van Paul van Ostaijen.


1x

e

e

e

e

e

e

& e

Doel(en)

Overzichtsblad

e

e

e

e

BEELD

muzische vorming

Materiaal

MUZIEK

POËZIE E 2

De lln. maken een snel-klaargedicht (ready-made) met delen van krantenkoppen of titels in tijdschriften.

Een gedicht van krantenkoppen . . . . . . . . . . . . . e

De leerlingen maken een snel-klaargedicht op basis van bestaand tekstmateriaal (krantenkoppen en titels in tijdschriften) waarvan ze de vorm en functie veranderen. e Ze krijgen door het toepassen van de bovenstaande procedure inzicht in wat een dichter doet met zijn werkelijkheid (vervormen, herboetseren, herscheppen).

Kranten en populaire tijdschriften, in grote hoeveelheid, door jou of de kinderen mee te brengen. e Papier, een schaar en lijm e Een voorbeeldgedicht: kopieerkaart 53 (de eerste keer best kopiëren en lamineren)

Hulpkaart

1x

Leerinhouden muzische vorming nrs. 36, 37 en 38.

e

Differentiatie

Aanpak

DRAMA

Naar interesse (bij de keuze van de titel van hun gedicht)



e

De leerlingen becommentariëren elkaar. De gedichten die zo tot stand komen kunnen in de klas omhoog gehangen worden.

Tips

e

Uiteraard kun je nog andere titels verzinnen en aanbieden (bv. over sport of het weer).


15’ F 45’ 30’

VOORBEELDMATERIAAL HOEKENBOX LEERJAAR 5 MUZISCHE VORMING

Recommend Documents