Voor vieringen, persoonlijke groei en gesprek

con†act

theologische uitgeverij NARRATIO Postbus 1006, 4200 CA Gorinchem tel 0183 62 81 88 fax 084 739 29 45 eindredactie: [email protected] e jaargang / januari 2007 issn 1571-0947

nformatie voor PKN en rk-kerkenwerkers en theologisch belangstellenden. Auteursvermelding staat bij de artikelen. Abonnement € 10,- per jaar of te downloaden op www.narratio.nl.

Voor vieringen, persoonlijke groei en gesprek... Uit de inleiding van het laatste boekje: Wat hebben wij nog te verwachten? In een serie van zeven zondagen (december 2006-januari 2007) gaan we met elkaar verkennen wat dat bijna niet te doorgronden begrip ‘Verwachting’ voor ons betekenen kan. Het is wat bizar dat we daar juist vandaag mee starten: het is immers de laatste zondag van het kerkelijk jaar en dan worden de overledenen uit de gemeente herdacht. Dat zijn de mensen die niets meer te verwachten hebben, zegt de bijbel. Ze zijn voorgoed afgesneden van hoop en uitzicht. Maar niet uit onze namenlijsten en herinneringen geschrapt. Na de

herdenking van de doden moeten we terug naar heden en morgen, want hoop en verwachting hebben altijd met leven en toekomst te maken. Bekijk je het begrip van dichtbij, dan lijkt het wel zo’n kaleidoscoopje, zo’n toverding, dat je vroeger als kind voor je verjaardag kreeg: een kartonnen kokertje met op de glazen bodem stukjes gekleurd glas, afgedekt met een glaasje. Die stukjes kon je eindeloos combineren door tijdens het kijken tegen het kokertje aan te tikken. Zo maken wij zeven keer ons eigen glas-in-loodraam van verwachting

Dr. A. van der Meiden

Iedere zondagmorgen is er bij de NCRV een korte meditatie rondom een bijbelgedeelte passend bij het kerkelijk jaar of een actualiteit uit de levenbeschouwelijke praktijk. Voor een periode van zeven tot acht weken wordt een thema gekozen dat op bijbelse en spirituele wijze wordt verkend voor mensen van nu. Iedere uitzending bestaat uit een schriftlezing, een meditatie en een gebed, omlijst door psalm of lied uit het Liedboek der kerken en teksten van eigentijdse liederen uit diverse liedbundels. De teksten van zo’n themablok verschijnen in een boekje. Het is bestemd voor luisteraars die de teksten nog eens willen lezen, kerkgangers die een uitzending hebben gemist, lezers die zich willen laten aanspreken door de bijbel of mensen die voor kleine en grotere groepen vieringen-voorbereiders die gebruik willen maken van of zich laten inspireren door dit Woord op zondag. Radio 5 elke zondag 9.02-9.30uur AM 747

De onderwerpen zijn achtereenvolgens * Verwachting Jes. 40, 27-31 * Vergeefse verwachting Jes. 5, 1-7 * Vertwijfeld verwachten Hand 3, 1-10 * Kun je het wel wachten? Psalm 71, 1-6 * Zonnewende Jes. 60, 1-3, 19-20 * Dagen tellen Psalm 90 * Wachten op wijsheid Mat 2, 1-11 Deze aflevering is te koop voor € 7,50. Een jaarabonnement (7/8 boekjes) € 45,00.

Tot april elke zondag: Jurjen Beumer over ‘De spiritualiteit van de navolging’ over discipelschap en discipline. Een bruikbaar boekje zoeken kan via www.narratio.nl op een website met een trefwoorden- en pericopenregister van alle leverbare deeltjes, zoals voor de komende Veertigdagentijd-periode: 2006/3 Dick van Kampen over Judas; 2005/2 Bert Berkhof over Kruiswoorden en lijdensweg; 2004/3 Henk Fonteyn over Job.

1

De oude evangeliewoorden spreken van huis uit een joodse taal. Maar het latere christendom ‘vertaalde’ de oude woorden naar zichzelf toe. Het moest hún verhaal worden, hún wereld weerspiegelen. Toen God nog gewoon op aarde rondliep staat in die reeks van het grote verhaal. Het staat in de rij van de spirituals en de meeslepende preken die met de preachers mee rondgingen

De Lawd leunde achterover en deed weer een wonder. Hij zei: “Laat er nu de aarde zijn, om al dat firmament op te vangen.” Daar was de aarde! Al het firmament stroomde over de aarde, en het stroomde in de rivieren en de beken en de greppels… want… f i r m a m e n t - moet je weten dat is doodgewoon een deftig woord voor w a t e r . En de aarde, nou dat was een heleboel droog land met ook een heleboel water overal. “Kijk nu toch eens wat u hebt gedaan, Lawd”, zei Gabriël. “Ik heb er natuurlijk niets mee te maken, daar niet van, ik moet me met andere zaken bezig houden, ik moet op mijn hoorn blazen, iedere dag goed oefenen, dat weet ik wel, en dat doe ik ook, maar er moet wel iemand komen om al dat land te bewerken. Want u weet net zo goed als ik dat dat land niet zichzelf bewerkt.” Toen keek de Lawd eens rond. Wie zou hij naar de aarde sturen? Maar alle engelen hadden het opeens ontzettend druk. “Well”, zei de Lawd, “ik denk dat ik nog één wonder moet doen. Eén dan nog. Iemand om op het land te werken. En als ik weer eens wat meer firmament maak, dan moest ik me toch maar een beetje inhouden.” De Lawd nam een handvol klei, zo van de grond, en hij maakte er een bal van. Toen deed hij weer een wonder. Hij zei: “Laat deze bal klei… mankind zijn… mensen… een mens!” En toen… de klei werd een mens.

2

De bijbelse verhalen van dit boek zijn ergens doorheen gegaan: namelijk door het vaak armelijke en bedreigde leven van de zwarten in het Zuiden van de Verenigde Staten. De verhalen zijn door die levens heen zelf zwart geworden, en opgeladen met de humor en levenslust van de zwarte mannen en vrouwen. Zoals een streng besluit van God soms door een milde midrasj heengaat. De verha-

len hebben het taaltje maar ook de denkwereld van de mensen van Mississippi-delta gekregen. De wereld van God en het wereldje van de mensen zijn elkaar in de armen gevallen, en lopen bij elkaar in en uit. De verre bijbelverhalen zijn dichtbije mensenverhalen geworden, en het wonder ervan werd alleen maar groter. En begrijpelijker. Bemoedigender. Roark Bradford schreef aan het begin van de vorige eeuw deze verhalen op. Predikant Wim Janssen kwam ze in de Verenigde Staten tegen, liep er een halve eeuw mee rond en besloot ze uiteindelijk te vertalen, uit respect voor deze verhalen, uit bewondering voor het Verhaal. Wim Janssen Toen God nog gewoon op aarde rondliep, Wim Janssen (vert.)172 pag. € 19,50

Onterecht zitten... en dan? Wat gebeurt er met iemands leven als hij anderhalf jaar gevangen zit? En wat zijn de gevolgen op langere termijn, al wordt hij in hoger beroep vrijgesproken? Het verhaal van Ruud Prins en zijn gezin laat zien hoe detentie een leven kan ontwrichten. Een ongelooflijk verhaal, dat illustreert dat justitie diep kan ingrijpen in het leven van een individu. Ruud Prins verhuist in 1997 met zijn gezin naar Suriname. In opdracht van de Surinaamse overheid onderzoekt hij of een verwaarloosde plantage levensvatbaar kan worden gemaakt. Zijn broer Marcel begint in Nederland een importbedrijfje in groenten en fruit uit Suriname om te kijken of daar behoefte aan is. In 1999 wordt op Schiphol 700 kilo cocaïne gevonden in een zending die volgens

de papieren voor dit bedrijf is bestemd. Drugscriminelen hebben gebruik gemaakt van de exportlijn, zo blijkt later. Ruud wordt in juli 2000 door een Surinaams arrestatieteam opgepakt in verband met de partij drugs. De rechtbank in Haarlem veroordeelt hem tot acht jaar celstraf, maar na anderhalf jaar komt hij vrij. In hoger beroep komt vast te staan dat Ruud niets met de drugszending heeft te maken. Als hij weer vrij is, staat zijn huwelijk op springen, komt hij niet meer aan de bak in Suriname en moet het gezin noodgedwongen verhuizen naar Nederland. Het gezin Prins vecht nog steeds om hun leven weer op orde te krijgen. Dit is niet alleen een verhaal over onrecht, maar het getuigt ook van kracht, doorzettingsvermogen en creativiteit.

Jeannine Verhagen-Wiersma Onterecht zitten, Jeannine VerhagenWiersma 44 pag. € 7,50

Klein kan veel Bevlogenheid Bevlogenheid kan je behoorlijk uitputten, maar mensen met een missie krijgen kennelijk steeds weer moed. Als duif Irene uit het verhaal “Er op uit” na haar vergeefse rondreis verfomfaaid neerploft op de schoot van Mathilde zegt vader Bram: “We gaan haar eerst eens een tijdje verwennen, maar dan moet ze er weer op uit. Dat kan ze best.

Paula Irik is een meester in het gieten van de bijbelse boodschap in vertellingen. Alles blijkt steeds weer anders dan we dachten; wie achter loopt gaat voorop. Maar in deze vertellingen is het nooit een maniertje. Het wordt nergens tot gestolde ideologie, maar het is steeds weer bevlogenheid in de situatie van het moment. De vertellingen weerspiegelen 25 jaar kerk en buurt en samenleving in Amsterdam. Soms duiken in een verhaal zomaar herkenbare personen op, zoals Oma de Waal, die wars is van alle bazigheid. “De Barmhartige Fietsers” Soms lijkt een bijbelverhaal alleen herverteld, maar vergis je niet. Je wordt meegesleept. Machteloos en woedend sta je naast Amos voor het huis van Burgemeester Gathand te schreeuwen. En ontroerd zou je zo mee willen lopen met Izaäk en Ismaël als ze samen hun vader begraven. In andere vertellingen zit het bijbelverhaal meer verpakt. Wat dacht u van “De Barmhartige Fietsers”, die meneer Iederhetzijne redden als hij beroofd en mishandeld in zijn Saab 666 zit? Raden maar. Voor de zekerheid zit achterin een register op bijbelplaatsen.

Het mooie van deze verhalen is dat niemand echt wordt afgeschreven. Kleine en zwakke mensen en dieren zijn vooral samen - gemene en grote te slim af. Of ze negeren ze gewoon, uit messiaans ongeduld. “Zijn jullie niet bang?”, brult de Leeuw. “Daar hebben we geen tijd voor”, antwoorden de os en de ezel, als ze op weg zijn naar de nieuwe koning. De ;eeuw sukkelt dan maar achter ze aan en wordt nog nuttig ook.

In haar inleiding vertelt Paula Irik hoe dankbaar ze is dat haar ouders haar bijbelverhalen vertelden. Daarnaast moet het ook een feest zijn, als je eigen zoon Maarten zulke geinige cartoonachtige tekeningen bij je verhalen maakt. “Beschouw dit boekje als een doe-het-zelf-pakket, een stimulans om de eigen vertel-klieren te activeren” zegt Paula Irik zelf tot ouders, kinderen en voorgangers. Klein kan veel: een aanrader!

Trinus Hibma in ‘Horizon’. Klein kan veel, Paula Irik 128 pag. € 12,50 Op onze website staat ook een PDF-bestand met inhoudsopgave, enkele verhalen en de genoemde registers, om een beeld te geven van de brede bruikbaarheid.

‘Veertigdagentijd’ met de kinderdienst Weggaan om thuis te komen Op de zondagen in de veertigdagentijd gaan we op weg naar het hart van het evangelie, de opstanding van Jezus Christus, onze Heer. De weg die wij gaan afleggen heeft de vorm van een labyrint. Soms lijkt het of we dichtbij de kern van ons bestaan zijn en dan weer gaan we er verder vanaf. Soms lijkt het of we er niet uit zullen komen, maar met Pasen kunnen we naar buiten en opnieuw beginnen. De opzet is eenvoudig en sluit aan bij de ‘klassieke’ lezingen uit het Gemeenschappelijk Leesrooster. ( zie de projectbeschrijving op pagina 4 tot en met 9). De titel van het project: “Weggaan om thuis te komen” is gekozen naar aanleiding van de lezing van de gelijkenis van de verloren zoon op de vierde van de Veertigdagen. De verloren zoon markeert het omkeerpunt. Hij ging weg,

uitvoerige informatie incl. powerpoint staat op www.kinderdienst.nl

maar komt weer thuis. Hij blijkt een belangrijke rol te spelen in het hele project. Het gedeelte in de kerk is als een sleutelverhaal dat de kinderen toeleidt naar de navertellingen uit het evangelie. In de projectbeschrijving proberen een aantal alternatieven aan te geven die de mogelijkheden vergroten voor in je eigen situatie. Laat weg wat je niet kunt gebruiken of pas aan wat beter uitkomt. Niets hoeft klakkeloos te worden overgenomen. Mensen uit het land houden ons af en toe op de hoogte over de manier waarop zij met een en ander aan de slag zijn gegaan en dat blijkt verrassend creatief.

Ria den Braber en Anneke van Wijngaaarden Bonnefooi, Pasen-Pinksteren 160 pag. los nummer € 14,00, jaarabonnement € 36,00 voor het eerste en € 20,00 voor volgenden.

3

Pasen Veertig columns, één voor elke dag in de vastentijd, van Aswoensdag tot en met Pasen. Geschreven naast een bijbeltekst uit Oude of Nieuwe Testament (uit de Naardense bijbel) Maandag / de dag van de wereld. De vastentijd biedt de mogelijkheid om beter om je heen te kijken, je te laten betrekken bij het lot van andere mensen. Aandacht voor de grote wereldproblemen en de mogelijkheden die mensen hebben die problemen op te lossen. Dinsdag / de dag van de woestijn. Veertig jaar trok Israël door de woestijn, op weg naar het beloofde land. Veertig dagen verbleef Jezus in de woestijn, nadat hij door Johannes was gedoopt. Woestijn werpt je terug op jezelf, in de woestijn moet je het uit zien te houden tussen hoop op ooit nog beter en wanhoop dat het nooit anders zal worden. Woensdag / de dag van de mensen om hem heen, zoals we die hebben leren kennen uit de Bijbel. In mijn verhalen voer ik deze mensen ten tonele, waarbij ik me heel losjes baseer op de gegevens uit de Bijbel. Zo probeer ik er mensen van vlees en bloed van te maken en komen ze dichter bij ons.

Vrolijk Vroom Donderdag / de dag van de helden. Helden zijn geen supermensen, geen onberispelijke types. Het zijn vrouwen en mannen zoals jij en ik, die door hun inzet voor vrijheid, vrede en mensenrechten ons tot voorbeeld zijn, ons inspireren. Vrijdag / de dag van het leven van Jezus. Geboren wordt hij, hij doet wonderen, vertelt verhalen, leeft onder ons mensen. In Jezus wordt de afstand tussen God en mensen voor eens en voor altijd overbrugd.

Zaterdag / de dag van de ontmoeting. Op zaterdag stappen we onze eigen wereld binnen. Hoge, grote woorden als liefde, gerechtigheid en naastenliefde worden teruggebracht tot hun werkelijke betekenis in ons dagelijkse leven. Zes recepten, één voor elke zondag in de vastentijd. De zondagen tellen niet mee als vastendag, omdat je niet vast op de dag van Jezus’ opstanding.

Kees Posthumus Vrolijk Vroom bestelnr 5263234 prijs € 7,50

De kleine prinses Als verhalenverteller, theoloog en speler reist Pete Pronk met zijn koffers boordevol vertellingen dwars door het hele land. Hij speelt in kerkdiensten, vertelt op scholen, geeft werkdagen en cursussen. Af en toe schrijft hij zijn verhalen op, zoals in de verhalenbundel ‘Een rondje verhalen vertellen’, ‘De achtste dag’ en ‘De kaarsenmaker’. Zijn eerste kinderboek ‘Met de koets naar dromenland’ verscheen in 1994, maar is inmiddels uitverkocht. De verhalen van ‘De klei-

4

ne prinses’ zijn door hem geschreven op verzoek van Centraal Weekblad voor de dertien weken van Aswoensdag tot Pinksteren. Eerst was er niets. Toen, af en toe, een heel klein stipje op de blauwgrijze deining. ‘D’r komt wat.’ ‘Wat?’ ‘Ja, dat zeg ik.’ Ze zaten er weer. Of ze niet weg waren geweest. De oude zeebonken met hun verweerde gezichten en de kragen hoog opgetrokken. Zodra de ergste kou uit de lucht was keken ze vanaf hun banken de schepen naar zich toe. Alleen, dit was geen schip. Dit was een roeiboot. Dat hadden ze allang gezien.

Pete Pronk De kleine prinses, isbn 5263174 96 pag. € 4,50 Luisterboek, dubbel-CD € 9,50 verschijnt 24 februari a.s

eerste verhaal te beluisteren op www.narratio.nl bij luisterboeken!

2007

Johannes Passie

24 Daarna stuurde Annas hem geboeid naar Kajafas, de hogepriester. 25 Simon Petrus stond zich intussen nog steeds te warmen. KOOR 5 (zie muziek) - ‘Ben jij soms ook een leerling van hem?’ vroegen ze. ‘Nee,’ ontkende Petrus, ‘ik niet.’ 26 Maar een van de slaven van de hogepriester, een familielid van de man van wie Petrus het oor had afgeslagen, zei: ‘Maar ik heb toch gezien dat je bij hem was in de olijfgaard?’ 27 Weer ontkende Petrus, en meteen kraaide er een haan. Ik heb dit werk gemaakt om in onze

Oecumenische Kruisweg Van aangezicht tot aangezicht Deze uit Duitsland afkomstige Kruisweg bestaat uit vier grote panelen van (300x130cm) die gemaakt zijn door de in Nederland geboren kunstenares Hetty Krist uit Frankfurt. Zij gebruikte voor deze werken een gemengde techniek van krijt en grafiet op doek. De verschillende kruiswegstaties zijn door de kunstenares tot vier kunstwerken samengevoegd, waarbij ellende, geweld en alle vormen van lijden getoond worden. Het beeldmateriaal ondersteund door een Nederlandstalig boekje met tips en voorbeeldteksten voor een viering is in verschillende vorm te bestellen:

Set van 10 posters (50x70cm) € 25,-Diaserie 13 dia’s € 10,-Overhead transparanten set van 11 stuks € 12,50. Als Power Point zijn de beelden opgenomen op de CD-Rom bij het Duitstalige boek Vor Augen das Kreuz (zie onder)

gemeente met de cantorij op Goede Vrijdag uit te voeren. De Nieuwe Bijbelvertaling wordt onderbroken door 17 koorstukken, meerstemmig en bedoeld om a capella te worden uitgevoerd (behalve het laatste couplet) en acht keer bevestigd/ondersteund door gemeentezang. De niet getoonzette bijbeltekst kan worden gelezen door

Vor Augen - das Kreuz Dit Duitstalige boek biedt 8 Kruiswegen die de afgelopen jaren in Duitsland zijn verschenen in het kader van het project Oecumenische Jongerenkruiswegen. De Kruiswegen bestaan telkens uit zeven kleurige afbeeldingen die op geheel eigen wijze in beeld, taal en muziek het

een lector of door (leesvaardige) gemeenteleden. Een hecht samenspel dat met wat oefening tot een gedenkwaardige viering kan leiden. Rien Westera Johannes Passie, 32 pag. A4 € 17,50

lijden en sterven van Christus uitbeelden. Het boek bevat een CD-Rom waarop de afbeeldingen van de acht verschillende Kruiswegen te vinden zijn en waarmee voor kerken, scholen of instellingen een presentatie kan worden gegeven ter voorbereiding op Pasen. Hoewel het project in Duitsland in eerste instantie is samengesteld voor jongeren zijn de kruiswegen ook voor andere leeftijdsgroepen geschikt. In het boek o.a. ook de moderne Kruisweg van Ruud Bartlema. Prijs van boek met CD-Rom - € 20,95

Kruisweg bij Docete/kerkboek, Ev Meijsterln 54, 3533 CR Utrecht 030 693 28 80

5

Scholen voor het leven

De bundel ‘Scholen voor het leven’ neemt de praktische pedagogiek van Janusz Korczak als vertrekpunt. De auteurs die het onderwijs door en door kennen, sluiten aan bij of laten zich inspireren door Korczaks radicale kijk op onderwijs en opvoeding. Het boek ademt daardoor de sfeer van een contra-punt melodie binnen de vele onderwijspublicaties die elk jaar verschijnen. Kern van Korczaks pedagogiek is: ‘Leer jezelf kennen voordat je kinderen wilt leren kennen. Kijk eerst wat jezelf kunt, voordat je begint de rechten en plichten van kinderen af te bakenen. Je bent zelf het kind onder al die kinderen dat je vóór alles moet leren kennen, opvoeden, opleiden.’ De auteurs in dit Jaarboek nemen dit klemmende pleidooi van Korczak als uitgangspunt. Inderdaad, Korczak koos radicaal voor de rechten en de positie van kinderen en daarmee houdt hij ons

een ongemakkelijke spiegel voor. De bijdragen uit deze bundel lezend, ontdekken we dat de visie van Korczak nog steeds buitengewoon actueel is en een bevestiging vormt van zijn vooruitziende blik. Er komen thema’s aan bod die in veel gevallen het gesprek van de dag zijn. Psychische en fysieke veiligheid van leraren en leerlingen, autonomie en actieve participatie van jongeren, bureaucratisering en de schade die deze toebrengt aan kwetsbare kinderen, de positie van vluchtelingenkinderen, accent op eindprestaties of aandacht voor het individuele leerproces, de verbinding tussen school en maatschappij. Kortom, een boek dat thuis hoort in iedere school en lerarenopleiding. Maar het steekt ook betrokken ouders een hart onder de riem.

Theo Cappon Scholen voor het leven, Janusz Korczak Stichting,118 pag. € 12,50

Korczak Stichting en eerder verschenenboeken De Janusz Korczak Stichting Nederland (opgericht in 1982) stelt zich ten doel het verbreiden van de kennis van leven en werk van Janusz Korczak. Tevens wil de stichting haar initiatieven en activiteiten richten op de concretisering van Korczaks ideeën over opvoeding en de rechten van het kind Daarom streeft de Janusz Korczak Stichting naar een voortdurende ontmoeting met allen die in hun werk een opvoedkundige relatie hebben met kinderen en zich sterk verwant voelen met Korczaks ideeën.

Jaarboek 2002: Jongeren en geweld, isbn 5263950 prijs € 10,-. Jaarboek 2003: Kinderen en seksualiteit isbn 5263951 prijs € 10,-. Jaarboek 2004: Kinderen hebben wortels en vleugels nodig, isbn 5263953 prijs € 13,50 Jaarboek 2005: Hebben jullie het over mij? isbn 5263954 prijs € 12,50

Heimwee naar het Koninkrijk In deze beknopte biografie worden leven en werk van de Remonstrantse theoloog Gerrit Jan Heering (1879-1955) onder de aandacht gebracht. Hij wordt gezien als de meest gezaghebbende theoloog van de vrijzinnige theologie in Nederland in de jaren twintig en dertig van de 20e eeuw. Van 1917 tot 1949 was hij hoogleraar aan het Remonstrants Seminarium in Leiden. In die hoedanigheid drukte hij een stempel op het theologisch denken van generaties Remonstrantse predikanten. Vele jaren was hij ook het boegbeeld van het in 1924 opgerichte Kerk en Vrede. Zijn boek De Zondeval van het Christendom geldt als een belangrijk document van zijn christen-pacifistische opvattingen. Iets minder bekend is de dogmatiek uit het midden van de jaren dertig, Geloof en Openbaring. Hierin ontwikkelt hij een ‘middenweg’ tussen de idealistische theologie, die het Modernisme van zijn tijd kenmerkte en waarin het gelovige gemoed centraal stond enerzijds en de

6

neo-orthodoxie van Karl Barth anderzijds, die de zelfopenbaring van God als uitgangspunt neemt. Als theoloog was Heering misschien minder origineel en oorspronkelijk dan zijn jong gestorven voorganger K.H. Roessingh, maar niemand twijfelde aan zijn grote morele ernst, vooral inzake het vraagstuk van oorlog en vrede. Heering heeft een belangrijke stem gehad in de ontwikkeling van het kerkelijk denken in de Remonstrantse Broederschap. De Geloofsbelijdenis van 1940 draagt onmiskenbaar zijn stempel. Niet alleen als de voornaamste geleerde, ook als geestelijke leidsman droeg hij de Broederschap door de donkere jaren van de Tweede Wereldoorlog. Toch neemt na de oorlog zijn invloed gestaag af. In het hedendaagse vrijzinnige denken is zijn stem nauwelijks nog hoorbaar. Op de vraag of dit terecht is, geeft dit boekje een voorzichtig ontkennend antwoord. Hiertoe wordt, behalve het levensverhaal van Heering, dat sterk

ook te bestellen op www.narratio.nl

bepaald is door de context van de tijd, een overzicht gegeven van de belangrijkste thema’s van zijn dogmatisch denken. Ook het christen-pacifisme wordt op boeiende wijze voor het voetlicht gebracht. Zo ontstaat het verhaal van een bewogen periode in de geschiedenis van de Nederlandse theologie waarop Heering kortstondig zo’n onmiskenbare invloed heeft gehad.

A.F.U. Braakman Heimwee naar het Koninkrijk, isbn 5263974, 112 pag. € 11,50

Als kinderen meevieren

Caleidoscoop

“ D e recente discussies over kindercommunie in de kerken staan niet los van het verleden. Een verkenning van het verschijnsel kindercommunie in de kerkgeschiedenis is noodzakelijk om het denken van de kerken hierover in een historische context te plaatsen. Hoewel in de geschiedenis kindercommunie lange tijd gebruikelijk was en in de katholieke kerk steeds een plaats heeft gehad, is het onderwerp pas vijftig jaar geleden weer aan de orde gekomen in de Nederlandse Hervormde Kerk, de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden en later ook in de Gereformeerde Kerken in Nederland. Een nadere bestudering van de aanleiding tot en de reden van deze belangstelling krijgen dan ook de aandacht. Door na te gaan welke kwesties van het onderwerp kindercommunie in de theologische literatuur besproken werden, is het mogelijk een voorlopig overzicht te maken van onderwerpen die van belang zijn in de discussie over kindercommunie. Vervolgens onderzoek ik welke argumenten en hun achtergronden wil ik ontdekken welke argumenten doorslaggevend zijn geweest bij de keuze voor of tegen kindercommunie en welke gevolgen deze argumenten hebben voor de huidige praxis van avondmaalsvieringen met kinderen.”

“De wereld van Dostojevski’s romans confronteert de lezer telkens weer met schijnbaar onnatuurlijke, haast gekunsteld overspannen situaties. Zijn werken hebben door de jaren heen sterk uiteenlopende reacties opgeroepen. Vaak lijken de helden bij Dostojevski inderdaad geen volwaardige mensen, maar menselijke brokstukken, of beter dragers van één bepaald menselijk kenmerk dat de schrijver van alle kanten uitdiept. Ook de karakters van vrouwen lijken vaak ééndimensionaal. Toch komen de personages op mij niet over als abstracties, maar als realistische figuren. De door hem uitgebeelde karakters bestaan nog in de huidige Russische samenleving. Bij nader toezien betreft zijn realisme een menselijk diepere dimensie, namelijk de verbeelding van de realiteit van de individuele menselijke geest. Lezers die in de samenklank van stemmen binnen een Dostojevski-roman kunnen meegaan, hebben vele uiteenlopende interpretaties gegeven van zijn oeuvre en van personages afzonderlijk. Dit geldt in het bijzonder de religieuze inzichten van de personages. Deze doen namelijk zeer verschillende uitspraken over het geloof. Zowel in Rusland als in het Westen waren er sinds het einde van de negentiende eeuw vele schrijvers die Dostojevski als een religieuze denker hebben gezien. In Rusland waren dat bijvoorbeeld K. Leontjev, V. Solovjov, N. Berdjajev en L. Sjestov. Tot degenen in het Westen die hem religieus hebben gelezen, behoorden de twee belangrijkste vertegenwoordigers van de vroege dialectische theologie, Karl Barth (18861968) en Eduard Thurneysen (18861974).”

dr. Anna Zegwaard

dr. Katja Tolstaja

in Als kinderen meevieren, isbn 5263 924, 190 pag. € 17,50

in Caleidoscoop, isbn 5263925 354 pag. € 23,50

Proefschrift bij NARRATIO ...uitgeven is zeer uitvoerig te vinden op www.narratio.nl. Daarop staan voor promovendi de benodigde gegevens. Met vet wordt bij verschillende onderdelen de nieuwste ontwikkeling beschreven, met name het printen van proefschriften in plaats van (het veel duurdere) drukken! Zo wordt het aantal proefschriften gemaakt wat nodig is en niet geïnvesteerd in een jarenlange magazijnvoorraad. Als promovendus betaal je de promotie-exemplaren, de boeken voor collega's, familie en bekenden en recensie-exemplaren voor vakbladen, meer niet. De handelseditie wordt gefinancierd door Narratio. Over de volgende onderwerpen is informatie opgenomen: Binnenwerk - Omslag - Handelseditie Papier - Prijs - Oplage - Stellingen Schijndissertaties - Basisdrukkosten Financiële steun (met een aantal fondsen) - Verkoop en een offerte-aanvraagformulier

Uitgaven voor organisaties en instellingen doorlopen dezelfde 'regels' (zie website) als particulieren, maar kunnen in verband met een gewenste verschijningsdatum (jubileum, jaarvergadering, symposium o.i.d.) een versnelde beoordeling krijgen door telefonisch contact met ons op te nemen. Wij vragen nooit subsidie, maar wel een vaste afname! Ook auteurs van ‘praktische kerkboeken’ kunnen informatie om te beoordelen of en hoe ze hun werk bij ons kunnen aanbieden, vinden op onze website bij ‘Uitgeven van uw boek’. Uitgeven bij NARRATIO begint bij onze (digitale) fondslijst om te kijken of je je thuisvoelt bij onze auteurs!

Cum laude gepromovenda Katja Tolstaja tijdens haar verdediging in Kampen

7

t-Klikt: tussen kinder- en kerkdienst De groeiende behoefte aan materiaal om na de kinderdienst met de tieners verder te gaan in hun eigen jeugdkerk, was aanleiding om ook daarvoor materiaal te ontwikkelen. Onder redactie van Margit Kleiker, Jolanda van der Pol en Anneke van Wijngaarden (eindredactie) wordt materiaal ontwikkeld voor 16 bijeenkomsten met tieners van 13-16 jaar, plus eventueel de invulling van vier jeugddiensten (of gezinsvieringen). Materiaal - deels is gebruikt in kerkelijke gemeenten en parochies, deels speciaal voor dit doel gemaakt - door mensen die in dit jeugd-kerkenwerk actief zijn. Er verschijnen vier afleveringen per jaar, die qua onderwerpen ook aansluiten bij het aanbod van Bonnefooi, waardoor er aansluiting is met kinderdienst en kerk.

12 18

2006/3 4 9 14 20 24 28 2006/4 4 8 12

‘Ik eerbiedig...’ Handelingen 9, 1-6 17-22 Jeugddienst: In naam van... Exodus 20

Ik heilig Exodus 20; Marcus 2 en Lucas 6 Spirituele wandeling Engelen De vreugdebode: Jona 4 Multiculti: Genesis 12, 1 – 4 Jeugddienst

www.boekentafels.nl Ik ben eerlijk: Lucas 22, 54-62 Dankbaarheid: waarvoor? hoezo? Daniel 1, 1-21 Als ‘t kwaad de kop opsteekt

nieuw op de boekentafels...

De aanvullingen worden toegezonden via email en verschijnen op abonnementsbasis en kosten 46 euro per jaar, inclusief kopieerrecht en toegang tot de website om aanvullend materiaal te downloaden. Werkbladen en uitdeelsheets kunnen naar behoefte worden vermenigvuldigd binnen de eigen gemeente of parochie. Het wordt full colour opgemaakt en kan naar keus in kleur of zwart/wit worden geprint! Kijk wat 2006/1 4 8 12 15 18

2006/2 4 6 9

Dé website voor wie niet wil wachten op de folder of een advertentie, een aankondiging of vakbladrecensie, maar als eerste op de hoogte wil zijn van de nieuwe boeken die op tafel komen bij de christelijke uitgevers in Nederland en Vlaanderen.

het afgelopen jaar 2006 bood: Een nieuw begin: Psalm 23 Kritiek mag, maar...: Jona Jouw talenten: Lucas 19, 12-27 God is er: Exodus 20 Jeugddienst: God in ons midden Exodus 20

en dat leest u als eerste!

18 20

De verleiding van het kwaad Lucas 6, 43-45 Ik hou van jou en blijf je trouw Hooglied Geef het licht door Handelingen 2, 1-13 Pinksteren

bij de lezingen uit Ester volgens het alternatieve leesrooster! Geloof is als mosterdzaad Marcus 4, 30-32 Jeugddienst

Een aankondiging komt op deze website en tweewekelijks krijgen de (gratis) abonnees per email een overzicht van de nieuwe titels om te beoordelen of een bezoek zinvol is.

Nieuwe abonnees voor 2007 krijgen als buffervoorraad toegang tot het bovenstaande 2006-archief voor € 24 extra! Informatie en aanmelding: www.t-Klikt.nl

www.boekentafels.nl

op de plank.... De komende maanden staan op het kerkelijk en publicatie programma: 19/20 februari: jaarlijkse studiebijeenkomst Kerk en Israël, Brabant-Limburg in Antwerpen, dit jaar als thema ‘de vreemdeling’ in jodendom, christendom en islam. Dan verschijnt ook het boek met de 2006-teksten over ‘leesroosters’. Informatie: www.alefbeet.nl

8

10/11 maart: 5e Vrouwensynode, Mennorode in Elspeet, met als thema’Zij gelooft, zij anders’. vergaderingen over vrede en recht, bevrijding en machtstructuren en lezingen en workshops over politiek, economie, spiritualiteit en ‘het persoonlijke’. Informate www.aksa.nl/ovs.html 11 mei: Thomaskerk, Amsterdam, presentatie Ter Schegget-stichting en haar plannen met zijn werk en presentatie van Ter Schegget-deel in theologenreeks van de VTM. Informatie: www.vtm-web.nl Elke week: Woord op zondag, Radio 5

bestellen 0183 62 81 88 of [email protected]