Duurzaamheidsverslag 2012
Duurzaamheidsverslag 2012
Voor u ligt het duurzaamheidsverslag 2012 van Van Gansewinkel Groep. In dit verslag kunt u lezen welke inspanningen wij in 2012 op het gebied van duurzaamheid hebben verricht en welke stappen wij voor mens, milieu en maatschappij hebben gezet om verder te groeien.
3
inhoudsopgave
Van de voorzitter .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6
Profiel en organisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Profiel .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Organogram .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 Kerncijfers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 Activiteitenoverzicht .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Positie in de keten .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 Missie, visie, doelstellingen & strategie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Missie en visie: Afval Bestaat Niet .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Duurzaamheidsdoelstellingen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 Strategie �������������������������������������������������������������������������������������������� 15 Organisatie en verankering van duurzame ontwikkeling .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Organisatie van duurzame ontwikkeling .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Beleidsprincipes, kernwaarden en principes UN Global Compact .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verslaggeving over duurzaamheid .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
16 16 16 17
Mens .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 - Personeelsverloop .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Duurzame inzetbaarheid .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 Motivatie van medewerkers .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
4
duurzaamheidsverslag 2012
Ontwikkelingsmogelijkheden ������������������������������������������������ 22 - Management development .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 - Opleidingskosten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 - Social return .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 Diversiteit .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 - Diversiteit man/vrouw .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 - Diversiteit man/vrouw in management .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 - Verhouding tussen basissalaris mannen/vrouwen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 - Beloning en Bonus .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Medezeggenschap .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 Creëren van een veilige werkomgeving .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 - Preventie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28 - Verzuim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Ouderschapsverlof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 Milieu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 Afval blijft grondstof . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Vermeerderen van hoogwaardige recycling .. . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Energie uit afval . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Verbeteren van onze footprint .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 - Schoner transport .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 - Vervoer per schip .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 - Routeoptimalisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 - Netwerkverdichting transporten .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
- Leaseauto’s .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Emissies .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Energieverbruik eigen locaties .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Biodiversiteit .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Milieukosten .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Milieu-incidenten .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
40 40 40 40 42
Maatschappij . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 Stakeholdersdialoog .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 - Verwachtingen van onze stakeholders .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 Stakeholderfeedback voor kwaliteitsverbetering .. . . . . . . . 48 - Feedback op onze dienstverlening .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48 - Feedback op ons jaarverslag .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 Materialiteitsanalyse .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Maatschappelijke activiteiten en sponsoring .. . . . . . . . . . . . . . . . . 51 Duurzaam ketenbeheer .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verwerkers- en leveranciersnormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Verwerkers .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Leveranciers .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Managementsystemen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Onafhankelijke verificatie van managementsystemen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - Compliance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Integriteit .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Corporate governance �����������������������������������������������������������
57
Over dit verslag .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Reikwijdte .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Verificatie van dit verslag .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Selectie van onderwerpen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dataverzameling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Overnames en desinvesteringen .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
58
GRI-verklaring . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
60
GRI-tabel .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
61
Onafhankelijk assurance-rapport .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
68
Personalia van de Raad van Bestuur .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
70
Personalia van de Raad van Commissarissen .. . . . . .
71
Verklarende woordenlijst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
72
Colofon .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
73
40 58 58 58 58 59
53 53 53 53 53 53 54 55
5
van de voorzitter
In 2012 hadden we vooral binnen onze inzameltak te maken met lagere volumes en prijsdruk. Daarnaast ondervonden we groepsbreed hinder van een volatiele grondstoffen- en energiemarkt. Om goed op deze ontwikkelingen in te kunnen spelen, bouwen we in snel tempo aan een nieuwe organisatie die aansluit op de wensen en eisen van de huidige markt. Dat is vooral binnen inzameling ingrijpend en leidt helaas ook tot banenverlies. Toch zijn de maatregelen nodig om ons bedrijf efficiënter te maken en de onbetwiste nummer 1 in de Benelux te blijven. CEO Cees van Gent
Het jaar dat achter ons ligt, was in vele opzichten een bijzonder jaar. De samenstelling van de Raad van Commissarissen en Raad van Bestuur wijzigde. Daarnaast waren en zijn de economische omstandigheden helaas nog steeds moeilijk. Dit merken we met name binnen ons inzamelbedrijf, waar minder afval vrijkomt doordat klanten minder produceren en zelfs locaties moeten sluiten. Door deze lastige marktsituatie voeren wij vooral binnen inzameling een herstructurering door om onze positie als marktleider vast te houden en uit te breiden. Onze duurzame visie Afval Bestaat Niet en krachtige strategie handhaven we en gaan we met onze operationeel goed presterende recyclingbedrijven en afvalenergiecentrales nadrukkelijker invullen. Grondstoffenschaarste is een concrete business case waar wij op een positieve manier een rol in kunnen spelen. Door de wereldwijde bevolkingsgroei en toenemende welvaart neemt de vraag naar grondstoffen immers nog steeds toe, terwijl het aanbod afneemt. Met onze kennis van logistieke systemen, secundaire grondstoffen en energie bieden we een oplossing door terugnamesystemen op te zetten en materialen geschikt te maken voor hergebruik. Zo leveren we dagelijks concreet bewijs dat voor ons afval niet bestaat.
6
duurzaamheidsverslag 2012
Aanpassen aan veranderende marktomstandigheden
Bij de aanpassing van de bedrijfsstructuur richten we ons primair op ons inzamelbedrijf. Binnen onze afvalenergiecentrales zijn we dit proces juist succesvol aan het afronden. Vooral in die tak van sport hebben we bewezen dat we ons goed kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden en onze prestaties kunnen verbeteren. AVR, waar we inmiddels de processen strak onder controle hebben, presteerde dit jaar dan ook erg goed. Ook binnen onze recyclingbedrijven behaalden we prima resultaten. We transformeren deze onderdelen steeds verder in duurzame grondstoffen- en energieleveranciers. We investeren daar bewust in en maken nieuwe stappen mogelijk. De overname van het Duitse recyclingbedrijf RDE, evenals de aanleg van de stoompijp en de aansluiting op het warmtenet in Rotterdam zijn daar mooie voorbeelden van. Vanaf 2015 zullen we met de levering van warmte aan ruim 150.000 huishoudens zelfs tot de top-3 van grootste producenten van stadsverwarming in Nederland behoren. Focus op en groei van alle bedrijfsonderdelen
De komende tijd zal verdere focus op en groei van vooral ons inzamelbedrijf, maar ook van onze recyclingbedrijven en afvalenergiecentrales, centraal staan. Binnen inzameling staat daarbij het koesteren van onze stabiele
klantenkring en het verkrijgen van meer afvalvolume voorop. Mede met dat oogmerk hebben we in 2011 ook Veolia België overgenomen, dat dit jaar met succes volledig is geïntegreerd. Ook importeren we afval uit het buitenland. Hoe meer afval we immers inzamelen, des te beter we er via recycling- en verbrandingsactiviteiten weer nieuwe grondstoffen en meer energie van kunnen maken. Dat doen we binnen die onderdelen ook steeds beter, onder meer door continue procesverbeteringen, uitbreidingen, productinnovaties en retoursystemen. Het wereldwijde tekort aan grondstoffen blijft de basis voor onze duurzame strategie. Van Gansewinkel Groep is met haar diensten en ‘renewables’ (secundaire grond- en brandstoffen) onderdeel van de processen en producten van steeds meer klanten. We verdiepen ons in hun bedrijfsprocessen en gebruiken onze kennis en ervaring om ervoor te zorgen dat er zo weinig mogelijk afval ontstaat. Voor de afvalstromen die toch vrijkomen, ontwikkelen we een optimaal logistiek systeem en een duurzame en waardevolle bewerkingsmethode. Zo blijven zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen behouden en vormen we een verbindende schakel in de circulaire economie. Steeds meer producten bestaan uit onze gerecyclede grondstoffen. Zo leveren wij onder andere metalen, kunststoffen, glasscherven, hout en papier. En we gaan verder. Samen met partners ontwikkelen we terugnamesystemen en kringlopen, waarbij we grondstoffen direct terugleveren aan diezelfde partners. Zo geven we concreet invulling aan ons credo Afval Bestaat Niet. Het leveren van zoveel mogelijk grondstoffen en energie uit afval is alleen haalbaar door constructieve dialoog en samenwerking met alle belanghebbenden, in de eerste plaats onze klanten, leveranciers en medewerkers. Daarnaast met de samenleving waarbinnen onze onderneming actief is en waar we relaties onderhouden met maatschappelijke organisaties, overheden, onderwijs, kennisinstituten, partners en andere stakeholders. Door al deze spelers actief te betrekken, houden we zicht op maatschappelijke trends en ontwikkelingen en kunnen we de kwaliteit van onze dienstverlening en bedrijfsvoering blijvend verbeteren.
Raad van Commissarissen als bestuursvoorzitter en COO Inzameling & Services hun functie neer, waarna ondergetekende tot nieuwe CEO van de groep werd benoemd. In juni traden de heren Berdowski en Van den Driest terug als lid van de Raad van Commissarissen en stelde de algemene vergadering van aandeelhouders de heer Baan aan als voorzitter van de Raad van Commissarissen. Op 5 april 2013 namen we met leedwezen kennis van het overlijden van de heer Baan. Met hem verliezen wij een zeer betrokken en deskundige voorzitter, die in de afgelopen periode een belangrijke rol heeft gespeeld. Wij zijn hem veel dank verschuldigd voor de nadrukkelijke bijdrage die hij heeft geleverd aan de verdere ontwikkeling van ons bedrijf en zullen zijn gedrevenheid en betrokkenheid bij Van Gansewinkel Groep missen. Vergroten van ons potentieel
Onze onderneming heeft veel kracht en potentieel. Dat willen we de komende jaren alleen maar vergroten. Onder andere door meer processen te standaardiseren en verder te professionaliseren en de kostenstructuur te verlagen. Daarmee creëren we vanuit een stabiele basis weer ruimte voor groei. Daarnaast blijven we voortdurend onze strategische mogelijkheden voor de toekomst onderzoeken. De manier waarop wij vanuit moeilijke omstandigheden weer koers zetten richting een sterkere organisatie, stemt hoopvol en geeft vertrouwen voor de toekomst. In onze duurzaamheidambities weten wij ons gesteund door onze medewerkers. Met de ingezette herstructurering hebben wij extra veel van hun inzet en flexibiliteit moeten vragen. Graag bedanken wij hen daarvoor. Dat geldt zeker ook voor degenen van wie we door alle maatregelen helaas afscheid hebben moeten nemen. In dit verslag kunt u lezen welke inspanningen wij in 2012 op het gebied duurzaamheid hebben verricht en welke stappen wij voor mens, milieu en maatschappij hebben gezet om verder te groeien.
Gewijzigde samenstelling Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen
Gedurende 2012 wijzigde de samenstelling van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. In april legden de heren Sondag en Gijsbers in goed overleg met de
Cees van Gent Voorzitter Raad van Bestuur
7
Profiel en organisatie
Profiel Van Gansewinkel Groep is zowel afvaldienstverlener als grondstoffen- en energieleverancier. De onderneming zamelt afval in en bewerkt of verwerkt afval tot grondstoffen en energie. Thuismarkt is de Benelux, maar Van Gansewinkel Groep is ook actief in Duitsland, Frankrijk, Portugal, Tsjechië, Polen en Hongarije. Ongeveer 7.300 medewerkers realiseren een jaaromzet van ruim € 1,2 miljard.
De private equity-partijen CVC Capital Partners en Kohlberg Kravis Roberts & Co. hebben samen een meerderheidsbelang in Van Gansewinkel Groep bv. De overige aandelen zijn in handen van Oranje-Nassau Groep, Intermediate Capital Group en het management.
Van Gansewinkel Groep Omzet € 1.245 mln* | 6.028 fte**
Waste Collection
Waste Processing
Inzameling
Recycling
Energy from Waste
Omzet € 904 mln*** | 4.912 fte
Omzet € 163 mln | 492 fte
Omzet € 252 mln | 393 fte
Van Gansewinkel
Coolrec Maltha Van Gansewinkel Minerals
AVR
*** Uit de geconsolideerde omzet is € 74 miljoen omzet geëlimineerd, die betrekking heeft op intercompany omzet tussen de verschillende onderdelen. *** Het totaal aantal fte van Van Gansewinkel Groep is exclusief uitzendkrachten en omvat 231 fte die voor de Groep werkzaam zijn. *** De activiteiten op het gebied van gevaarlijk afval en industriële reiniging waren in 2012 onderdeel van Inzameling, maar zijn sinds de herstructurering ondergebracht bij Recycling. Vanaf 2013 worden deze activiteiten als Van Gansewinkel Chemicals onder Recycling gerapporteerd.
8
duurzaamheidsverslag 2012
Kerncijfers 2012
2011
2010
1.245
1.189
1.115
EBITDAE (in miljoen €)
250
254
249
EBITDA (in miljoen €)
217
228
208
Aantal medewerkers exclusief uitzendkrachten (headcount)
6.226
6.027
5.818
Gemiddeld aantal uitzendkrachten (fte)
1.069
1.061
1.175
11,6
10,6
14,0
-
-
7,4
Opleidingskosten (%)
1,4
1,5
1,4
Ongevallenfrequentie
8,2
7,9
10,8
0,34
0,29
0,42
5,0
5,1
5,4
Tweede leven als grondstof (%)
57,8
57,3
56,0
Vermeden CO2 in gehele keten (Mton)
1,38
1,22
1,17
Nettorendement energieopwekking (%)
21,3
22,4
23,1
12
3
4
Productie groene energie (%)
21,2
20,2
21,3
Productie grijze energie (%)
13,7
14,6
13,5
7,3
7,9
9,2
805,3
897,5
875
1.215
1.296
1.487
8,2
8,2
8,2
Omzet (in miljoen €)
Mens
Verloop (%) Motivatie van medewerkers (getal)*
Ernstgraad van incidenten Ziekteverzuim (%)
Milieu
Aantal materialen waarvoor een meer hoogwaardige verwerkingsmethode is gevonden**
Overige toepassing (%) Elektriciteitsproductie (GWh) Warmteproductie (TJ)
Maatschappij Klanttevredenheid (cijfer)
** De motivatie van medewerkers wordt eens in de twee jaar gemeten via het Medewerkers Motivatie Onderzoek. In 2011 vond geen onderzoek plaats. Als gevolg van de herstructurering in 2012 wordt het onderzoek weer in 2013 uitgevoerd. ** De prestatie-indicator voor de kerndoelstelling ‘Vermeerderen van hoogwaardige recycling’ is in 2012 aangepast van ‘Aantal nieuw geïmplementeerde C2C-projecten’ naar ‘Aantal materialen waarvoor een meer hoogwaardige verwerkingsmethode is gevonden’. Vaak is een meer hoogwaardige verwerkingsmethode een essentiële tussenstap op weg naar het sluiten van materiaalkringlopen.
9
Activiteitenoverzicht Onderdeel
Bedrijven
Diensten/producten
Sectoren/Markten
Van Gansewinkel, Van Gansewinkel EcoSmart, Van Gansewinkel Overheidsdiensten, Envirion, Biomassa Stroomlijn en Semler
– Volledig afvalbeheer; van advies tot inzameling, verwerking, management en rapportage. Leverancier van materiaalstromen, zoals papier, metalen, aluminium, koper, hout, en kunststoffen
–D etailhandel/ logistiek –O verheid, dienstverleners en instellingen –G emeenten –P rocesindustrie – ( Petro)chemische industrie –G ezondheidszorg –S ecundaire verwerkers
Coolrec, PHB, Apparec, Recydel, RDE
– Volledige dienstverlening aan klanten op het gebied van de recycling van afgedankte elektr(on)ische apparaten en andere metaal- en kunststofcombinaties, inclusief apparaten die niet meer op de markt mogen worden gebracht. Leverancier van o.a. herwonnen staal, koper, kunststof en aluminium
–P roducenten, leveranciers en importeurs van elekr(on)ische apparatuur –R eparatiecentra –L ogistieke dienstverleners en distributiecentra –O verheid en instellingen –D iverse industrieën en smelterijen die teruggewonnen materialen bewerken voor hergebruik
Maltha
– Bewerking van glasafval tot hoogwaardige grondstof voor de glasverwerkende en aanverwante industrie. Leverancier van herwonnen glas
–G emeente en afvalinzamelaars –G lasverwerkende industrie – Verpakkingsindustrie –G laswolindustrie –O verige industrie
WASTE COLLECTION Van Gansewinkel Marktleider op het gebied van afvalmanagement, materiaalstromen en logistieke systemen
WASTE PROCESSING: RECYCLING Coolrec Topspeler in Europa op het gebied van recycling van elektr(on)ische apparaten en andere metaal- en kunststofcombinaties
Maltha Europese marktleider in de recycling van holglas, zoals potten en flessen, en vlakglas, zoals ruiten en spiegels
10
duurzaamheidsverslag 2012
Activiteitenoverzicht Onderdeel
Bedrijven
Diensten/producten
Sectoren/Markten
– Saneren verontreinigde (grondwater)locaties – Reinigen minerale stromen (grond, bodemas en granulaten) – Leverancier van duurzame bouwstoffen, zoals: granulaat, bindmiddelen, vulstof en producten voor de grond-, weg- en waterbouw (FORZ)
–G rond-, wegen waterbouw – Afvalverwerkende industrie –O verheid en gemeenten –B etonindustrie
– Omzetten van restafval naar stoom, warmte, elektriciteit – Verwerken van afvalwaterstromen van grote industriële bedrijven naar gedistilleerd water – Thermische conversie van papierslib naar groene energie en Topcrete (cementachtig bindmiddel) – Compostering van groenafval
– Afvaldienst-verleners en gemeenten –N etbeheerders, energiebedrijven, stoom-, stroom- en warmteafnemers –P rocesindustrie (water) –L andbouw en retail (compost) –B eton- en cementindustrie
WASTE PROCESSING: RECYCLING Van Gansewinkel Minerals Belangrijke nichespeler op het gebied van bodemsanering en grondreiniging.
Van Gansewinkel Minerals
WASTE PROCESSING: ENERGY FROM WASTE AVR Grootste Nederlandse energieproducent op basis van verbranding van huishoudelijk en brandbaar bedrijfsafval
AVR
11
Positie in de keten Onze klanten zitten traditioneel aan, wat wij noemen, de voorkant van de keten. Organisaties die variëren van een eenmanszaak tot grote industriële ondernemingen. Daarnaast mogen wij ook ruim 1 miljoen huishoudens tot onze klantenkring rekenen. We verdiepen ons in de (bedrijfs)processen van onze klanten en gebruiken onze kennis en ervaring om er voor te zorgen dat er zo weinig mogelijk afval ontstaat. Voor de afvalstromen die toch vrijkomen, ontwikkelt Van Gansewinkel Groep een optimaal logistiek systeem en een duurzame en waardevolle bewerkingsmethode. Zo blijven zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen behouden.
AFVA ew er kin g
EV DR GE
EN
,b
r g,
transp ort
la rs e v no op- e
g
t Nie 12
duurzaamheidsverslag 2012
at ta es
ing
Af v a lB
ec yc l
LGEDREVEN
transport
transport
in za
g in el
gro nd -e nb ra
en off t s nd
NT
HANDEL
in er k bew
GCREATIE VRAA
KLA
NT K LA
et i tN
Van Gansewinkel Groep verwacht dat klanten in toenemende mate actief om grond- en brandstoffen zullen vragen volgens het principe van vorm, tijd en plaats. Zo zullen we verder groeien als leverancier van secundaire grond- en brandstoffen. Door de inzet van deze ‘renewables’ kunnen natuurlijke grondstoffen in het milieu blijven en wordt fossiele uitputting voorkomen. Zo geven we dagelijks invulling aan onze visie Afval Bestaat Niet.
m
Afv al B es ta a
De recyclingbedrijven van Van Gansewinkel Groep zien
de vraag naar gerecyclede grondstoffen toenemen. Producenten maken in hun processen in toenemende mate gebruik van secundaire grondstoffen, omdat de kwaliteit vergelijkbaar is met die van primaire materialen. Zo krijgen we ook steeds meer klanten aan de zogenoemde achterkant van de keten. Dit zijn bijvoorbeeld verwerkers die de door ons bewerkte materialen nog verder op specificatie brengen, of producenten die de grondstoffen direct in hun productieproces inzetten.
MIssie, visie, doelstellingen & strategie
Missie en visie: Afval Bestaat Niet Wij zien afval niet als restproduct, maar als waardevol begin van een nieuwe cyclus. Zo kan afval een tweede leven krijgen in de vorm van grondstoffen en energie. Dit tweede leven wordt mede mogelijk gemaakt door de typische Van Gansewinkel-aanpak, die begint met een solide kennis van grondstoffen en materialen. We zamelen al het mogelijke afval zo vroeg mogelijk in. Dit doen we door ons te verdiepen in de productontwikkeling, de bedrijfsvoering en het productieproces van onze klanten. Want alleen door kennis van elke schakel kan de hele productie- en consumptiecirkel schoner, zuiniger en effectiever worden gemaakt. Op deze manier leggen we als het ware een tweede huid rondom het productieproces van onze klanten. Hiermee kan het opvangen en scheiden van afval zo geruisloos mogelijk en zonder enige hinder voor de bedrijfsvoering worden uitgevoerd. Wij kunnen helpen om in een vroeg stadium te voorkomen dat er ongewenst afval ontstaat. We willen nu eenmaal dat er niets verloren gaat. Het geminimaliseerde residu dat toch nog resteert, koesteren wij. Want in het afval van vandaag groeit de kiem voor de producten en goederen van morgen. Zoals Coolrec laat zien door af-
val in metalen en kunststoffen om te zetten. Of Maltha dat glaswerk produceert en Van Gansewinkel Minerals dat duurzame bouwstoffen maakt. En Van Gansewinkel Chemicals dat innovatieve oplossingen biedt voor de verwerking van gevaarlijk afval. En het allerlaatste afval dat dan nog overblijft? Dat wordt door AVR in zijn geheel gebruikt om warmte, stoom en elektriciteit aan vele honderdduizenden huishoudens en bedrijven te leveren. De reis van deze nieuwe grondstoffen wordt door onze transparantie altijd inzichtelijk in kaart gebracht. Want we willen onze duurzame bijdrage niet alleen blijvend leveren, maar ook duidelijk maken voor iedereen waar we mee werken. Zodat steeds meer mensen ons credo ontdekken. Afval Bestaat Niet.
Duurzaamheidsdoelstellingen Van Gansewinkel Groep onderscheidt drie aandachtsgebieden om aan de missie en visie invulling te geven: Mens, Milieu en Maatschappij. Per aandachtsgebied zijn concrete doelstellingen met daaraan gekoppelde indicatoren geformuleerd.
13
Mens Doelstelling
Indicator
Vakmanschap met passie
Verloop Motivatie medewerkers Opleidingskosten
Creëren van een veilige werkomgeving
Ongevallenfrequentie Ernstgraad Ziekteverzuim
Ambitie 2013 11% 7,4
Toelichting Van Gansewinkel Groep blijft investeren in ontplooiingsmogelijkheden en wil zich onderscheiden door gemotiveerde, gekwalificeerde en deskundige medewerkers.
1,4% 7,8 0,32
De medewerkers van Van Gansewinkel Groep werken volgens strenge veiligheids- en gezondheidsvoorschriften in een veilige arbeidsomgeving.
4,9%
Milieu Doelstelling
Indicator
Afval blijft grondstof
Tweede leven
Vermeerderen van hoogwaardige recycling
Aantal materialen waarvoor een meer hoogwaardige verwerkingsmethode is gevonden
Verminderen ecologische voetafdruk
Vermeden CO2 in gehele keten
Nettorendement energie-opwekking bij Energy form Wasteactiviteiten
Ambitie 2013 57,5%
15
1,30 Mton
24%
Toelichting Van Gansewinkel Groep manifesteert zich als grondstoffen- en energieleverancier en wil hoogwaardig hergebruik van ingezameld afval maximaliseren. Van Gansewinkel Groep kan met haar kennis van materialen, grondstoffen en logistieke systemen samen met klanten kringlopen sluitend maken, zodat er in plaats van afval een tweede leven als grondstof voor een product ontstaat. Vaak is het vinden van een meer hoogwaardige verwerkingsmethode een essentiële tussenstap op weg naar het sluiten van materiaalkringlopen. Van Gansewinkel Groep ondersteunt klanten en leveranciers bij het verminderen van CO2-emissies en wil ook haar eigen uitstoot zoveel mogelijk beperken. Doel is om de CO2-emissies in de gehele keten te minimaliseren. Van Gansewinkel Groep wil de energetische waarde van afval optimaal benutten, door naast de productie van (groene) elektriciteit steeds meer warmte en stoom af te zetten.
Maatschappij Doelstelling
Indicator
Continu in dialoog zijn met stakeholders om zo bij te dragen aan een duurzame samenleving
Rondetafelgesprekken
Langdurige partnerships met klanten (keten)
Klanttevredenheid
Ambitie 2013 4
8,2
Toelichting In de gehele keten willen we onze visie overbrengen en verwachtingen van stakeholders kennen en toetsen om zo ook onze activiteiten in de keten te kunnen verbeteren.
Klantgerichtheid staat centraal. Van Gansewinkel Groep werkt op een transparante, innovatieve en betrouwbare wijze en verdiept zich uitvoerig in de processen van haar klanten.
Strategie De duurzaamheidsdoelstellingen en indicatoren en ambities dragen bij aan het verwezenlijken van de totale ondernemingsstrategie, die is gericht op onderstaande pijlers.
1. O ptimaliseren van de thuismarkt Versterken van positie in de Benelux
Van Gansewinkel Groep streeft binnen Waste Collection (inzameling) naar stabiele groei en een toonaangevende positie in de Benelux. Doel is om zoveel mogelijk afval binnen te halen, op basis waarvan we weer nieuwe grondstoffen en energie van kunnen maken. Enerzijds gaat het om het koesteren van onze stabiele klantenkring en anderzijds om het vergroten van ons marktaandeel met nieuwe klanten. Met onze schaalgrootte, brede serviceaanbod en visie op afval en duurzaamheid onderscheiden we ons van onze concurrenten. Optimaliseren van Energy from Waste-activiteiten
Van Gansewinkel Groep haalt zo veel mogelijk grondstoffen uit afval. Soms is afval echter zo samengesteld, dat het met bestaande technieken niet lukt om er grondstoffen uit te halen. Dan krijgt het afval een andere, nuttige bestemming: het wordt door verbranding omgezet in (duurzame) energie. De focus bij Van Gansewinkel Groep ligt binnen Waste Processing op maximaal energierendement. Afvalstoffen worden gezien als brandstoffen, te doseren naar optimale energieopbrengst, in de vorm van stoom, warmte of elektriciteit. Een voorbeeld hiervan is de levering van stadsverwarming.
2. Herdefiniëren industrie Groeien als grondstofleverancier
De wereldwijde voorraad grondstoffen is niet onuitputtelijk en toegang tot schaarser wordende grondstoffen is niet langer vanzelfsprekend. Dit leidt tot stijgende prijzen en stimuleert innovaties om alternatieven voor schaarse grondstoffen te vinden en grondstoffen terug te winnen uit bestaande producten. De hoeveelheid materialen die een tweede leven krijgt, zal verder toenemen.
Van Gansewinkel Groep wil in deze ontwikkeling leidend zijn en met Waste Processing groeien als grondstoffenleverancier. Met behulp van eigen innovatieve bewerkings- en recyclinginstallaties, maar ook door de inschakeling van derden. Met klanten worden samenwerkingsverbanden opgezet waarbij in de ontwerpfase grondstoffen en grondstofsamenstellingen worden gekozen, die na gebruik van een product herwonnen en weer gebruikt kunnen worden. Focus ligt daarbij op de verdere ontwikkeling van vier materiaalclusters: papier, hout, kunststoffen en metalen. Op deze manier behouden grondstoffen hun waarde en levert Van Gansewinkel Groep een bijdrage aan de blijvende beschikbaarheid van grondstoffen en het voorkomen van fossiele uitputting. Kennis van materialen speelt een cruciale rol. Van Gansewinkel Groep zal hierin blijven investeren. Ontwikkelen van nieuwe services
Van Gansewinkel Groep ontwikkelt nieuwe producten en diensten om aan de brede vraag naar duurzame oplossingen te voldoen. Te denken valt aan: • Materialen op productspecificatie (grondstoffen die voldoen aan de productspecificatie van klanten); • Organiseren en/of uitvoeren van logistieke terugnamesystemen; • Ontwikkeling van innovatieve diensten en producten.
3. Handhaven van de positie in Europa Creëren van een tweede thuismarkt in Centraal- en Oost-Europa
Van Gansewinkel is marktleider in de Benelux. Van Gansewinkel is als inzamelbedrijf ook actief in Frankrijk, Tsjechië en Polen, met (vooralsnog) beperkte marktposities. De kennis die de afgelopen jaren is opgebouwd in de Benelux op het gebied van afval- en milieuoplossingen past Van Gansewinkel Groep toe in Centraalen Oost-Europa, waar de onderneming haar bestaande positie wil handhaven. De vraag naar duurzame oplossingen voor afvalvraagstukken in deze regio groeit en kan versneld toenemen door nationale en Europese milieuwetgeving.
15
Organisatie en verankering van duurzame ontwikkeling
Organisatie van duurzame ontwikkeling Duurzame ontwikkeling valt onder de verantwoordelijkheid van de gehele Raad van Bestuur, waarbij de voorzitter van de Raad van Bestuur, Cees van Gent, eindverantwoordelijk is. De Raad van Bestuur bepaalt de visie en strategie voor de totale organisatie. In 2010 is de koppeling tussen de strategie en de doelstellingen van de onderneming versterkt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een aantal kernprestatieindicatoren (KPI’s) op het gebied van Mens, Milieu en Maatschappij. Omdat duurzaamheid een integraal onderdeel is van onze businesscase, werd sindsdien zowel op financiële, alsook op niet-financiële doelstellingen gestuurd. Daarnaast werden de doelstellingen ook opgenomen in de belonings- en bonussystematiek. In 2012 is deze systematiek echter aangepast. Halverwege het jaar verschoof de prioriteit van de onderneming naar aanpassing van de bedrijfsstructuur en een nieuwe personele bezetting. Hierdoor kregen persoonlijke doelstellingen minder focus en werd de koppeling met de duurzaamheidscriteria losgelaten. Om onder deze gewijzigde omstandigheden toch tot een billijke beoordeling te kunnen komen, is besloten 2012 te beschouwen als een overgangsjaar en de criteria voor de bonus voor 2012 uitsluitend te baseren op de gerealiseerde EBITDAE. In 2013 wordt bezien of deze vereenvoudigde systematiek ook voor dat jaar nog wordt gehanteerd, gezien het feit dat de herstructurering ook in 2013 nog doorloopt. De aandeelhouders ondersteunen onze visie op en aanpak van duurzame ontwikkeling. Zo wil grootaandeelhouder KKR de resultaten op het gebied van duurzame ontwikkeling van de bedrijven waarin zij investeert, verbeteren en werkt hier samen met het Environmental Defense Fund. Dit omdat zij ervan overtuigd is dat een beter milieu samengaat met economisch voordeel en
16
duurzaamheidsverslag 2012
bijdraagt aan de waardeontwikkeling van bedrijven op lange termijn. Van Gansewinkel Groep is partner in dit zogeheten Green Portfolio Program. In 2010 zijn samen met KKR twee KPI’s geformuleerd. Dit zijn maximalisatie energierendement van de afvalenergiecentrales en reductie van CO2-emissies door efficiëntere inzameling. Decentraal in de organisatie zijn verschillende afdelingen en personen in staf- en lijnfuncties verantwoordelijk voor uiteenlopende projecten met betrekking tot duurzame ontwikkeling. De afdeling Business Development is daarbij een belangrijke aanjager.
Beleidsprincipes, kernwaarden en principes UN Global Compact Van Gansewinkel Groep is ervan overtuigd dat waarde creëren niet gaat zonder waarden te respecteren. Wat ons betreft zijn waarde en waarden geen tegengestelde begrippen, maar juist nauw verbonden met elkaar. De waarde van ons bedrijf wordt niet alleen afgemeten aan wat het financieel opbrengt, maar ook aan de manier waarop we de dingen doen. Om die reden willen we altijd en overal voldoen aan geldende wet- en regelgeving, dit aantoonbaar en transparant maken en op een integere wijze te werk gaan. Door middel van diverse codes, managementsystemen, rapportages, audits en afspraken geven we hier invulling aan. Bij al onze werkzaamheden laten we ons leiden door het credo Afval Bestaat Niet en onze vijf kernwaarden. Samen met de tien principes van UN Global Compact vormen zij onze beleidsprincipes. De beleidsprincipes zijn het uitgangspunt voor gewenst gedrag van alle medewerkers in ons bedrijf. Ze gaan onder andere in op zakelijke integriteit zoals
respect voor regelgeving, eerlijke concurrentie, belangenconflicten en ongepaste voordelen. Ook komt gelijke behandeling aan bod en zijn de verantwoordelijkheden van het management en die van de medewerker opgenomen. Medewerkers worden verzocht inbreuken te melden. Dit kunnen zij doen via hun direct leidinggevende, elke ander hoger leidinggevende binnen de Groep, de lokale contactpersoon of Manager Integriteit. Een eventuele anonieme melding kan rechtstreeks worden gedaan bij de Manager Integriteit. Medewerkers die een overtreding of een vermeende overtreding melden, worden beschermd conform de Regeling Integriteitzaken.
Beleidsprincipes • Realiseren van groei voor de onderneming en haar medewerkers; • Intensief en innovatief samenwerken met de klant om optimale dienstverlening te leveren; • Leveren van grond- en brandstoffen als tweede leven van alle afvalproducten; • Bijdragen aan een duurzame ontwikkeling van de samenleving; • Nemen van maatschappelijke verantwoordelijkheid.
Kernwaarden Voor de klant Wij zijn betrokken, oprecht geïnteresseerd en klantgericht.
Vooruitstrevend
Verslaggeving over duurzaamheid
Wij vinden dat afval niet bestaat.
Vertrouwen in elkaar Wij staan garant voor een integere en transparante behandeling van materiaalstromen.
Veiligheid voorop
Sinds 2008 werken we aan verdere verankering en professionalisering van duurzame ontwikkeling in de organisatie. De ambitie om de A+-status op de ‘G3.1-richtlijnen’ van het Global Reporting Initiative (GRI) te halen, helpt ons daarbij en stelt eisen aan ons interne rapportage & auditingproces. De aansturing van de informatieverzameling voor duurzaamheid vindt op corporate niveau plaats via Corporate SHEQ, Finance en Communicatie. Een centrale GRI-coördinator verzamelt periodiek de benodigde gegevens voor de gestelde kernprestatieindicatoren (KPI’s) op het gebied van Mens, Milieu en Maatschappij en de GRI-richtlijnen. Een aantal gegevens valt buiten deze rapportage en wordt aanvullend opgevraagd. De GRIcoördinator zorgt voor het opvolgen, verzamelen en uiteindelijk consolideren van deze gegevens voor de jaarlijkse duurzaamheidsrapportage. De gegevens worden daarvoor door een netwerk van lokale SHEQ-verantwoordelijken in een centrale database bijgehouden. Van Gansewinkel Groep hecht aan de betrouwbaarheid en volledigheid van dit verslag richting haar stakeholders. Naast interne controle en validatie wordt daarom een verificatie door KPMG uitgevoerd (zie het betreffende Onafhankelijk assurance-rapport in dit verslag). Bovendien wordt ook door het Global Reporting Initiative een GRI application level check uitgevoerd.
Wij willen dat iedereen die voor ons werkt gezond en wel weer thuiskomt.
Vakmanschap ten top Wij stimuleren persoonlijke groei en samenwerking.
UN Global Compact In 2011 heeft Van Gansewinkel Groep de principes van het Global Compact van de Verenigde Naties onderschreven. Voor Van Gansewinkel Groep bieden de tien principes een kader om duurzame ontwikkeling nog verder in onze activiteiten te verankeren. Ondernemingen die de tien UN Global Compact-principes onderschrijven, zullen:
Mensenrechten 1. internationaal uitgevaardigde mensenrechten ondersteunen en respecteren; 2. zich er steeds van verzekeren dat zij niet medeplichtig zijn aan schending van mensenrechten;
Arbeidsomstandigheden 3. de vrijheid van vakvereniging erkennen en het recht op collectieve onderhandelingen handhaven; 4. alle vormen van verplichte en gedwongen arbeid uitbannen; 5. de effectieve afschaffing van kinderarbeid bevorderen; 6. de bestrijding van discriminatie in arbeid en beroep ondersteunen;
Milieubescherming 7. voorzorg betrachten bij het belasten van het milieu; 8. initiatieven ondernemen om een groter milieubewustzijn te bevorderen; 9. de ontwikkeling en de verspreiding van milieuvriendelijke technologieën stimuleren;
Corruptiebestrijding 10. elke vorm van corruptie tegengaan, inclusief afpersing en omkoping.
17
18
duurzaamheidsverslag 2012
mens
Onze medewerkers zijn belangrijk in onze dienstverlening. We stimuleren hun vakmanschap en persoonlijke groei met gerichte opleidingen en bevorderen samenwerking. Daarnaast waken we over hun welzijn met goede arbeidsomstandigheden en betrouwbaar materieel. In 2012 moesten we als gevolg van veranderde marktomstandigheden onze organisatie aanpassen. Hierdoor moeten we helaas afscheid nemen van circa 600 medewerkers, waarvan 300 gedwongen. Na een intensief en zorgvuldig proces met ondernemingsraad en vakbonden hebben we voor deze mensen een passende regeling kunnen treffen. De maatregelen zijn nodig om kostenbesparingen te realiseren, ons bedrijf efficiënter te maken en de onbetwiste nummer 1 in de Benelux te blijven.
19
Resultaten Mens Kerndoelstelling
Indicator
2011
2012
Ambitie 2013
Vakmanschap met passie
Verloop
10,6%
11,6%
11%
-*
-*
7,4
1,5%
1,4%
1,4%
7,9
8,2
7,8
Ernstgraad
0,29
0,34
0,32
Ziekteverzuim
5,1%
5,0%
4,9%
Motivatie van medewerkers Opleidingskosten Creëren van een veilige werkomgeving
Ongevallenfrequentie
* De motivatie van medewerkers wordt eens in de twee jaar gemeten via het Medewerkers Motivatie Onderzoek. In 2011 vond geen onderzoek plaats. Als gevolg van de herstructurering in 2012 wordt het onderzoek weer in 2013 uitgevoerd.
De economische crisis leidde in 2012 vooral binnen onze inzameltak tot teruglopende volumes en prijsdruk. Daarnaast hadden we te maken met sterke prijsschommelingen in de grondstoffen- en energiemarkt. Om onze organisatie beter op deze veranderde marktomstandigheden aan te laten sluiten, is besloten de onderneming te herstructureren. Vooral het inzamelbedrijf moet beter gebruikmaken van haar schaalgrootte. Door het decentrale model zijn veel dezelfde ondersteunende functies verspreid over verschillende locaties. Hierdoor is er ruimte voor efficiency- en kwaliteitsverbeteringen. Dat blijkt ook uit een benchmark die leidend is geweest voor het ontwerp van de nieuwe organisatie. Het regionale ondernemerschap zal in balans worden gebracht met een sterkere functionele sturing en klantfocus. Hierdoor zal Van Gansewinkel Groep haar concurrentiepositie versterken en zich verder ontwikkelen tot een internationaal, geïntegreerd ketenbedrijf. De herstructurering is onderdeel van een breed verbeterprogramma, waarmee we besparingen realiseren door verschillende efficiency- en kwaliteitsslagen. Het programma omvat investeringen en verbeteringen in logistieke en operationele activiteiten, ICT-infrastructuur en innovatieve projecten zoals stadsverwarming en stoomlevering.
binnen de regio West worden geleid. Door de nieuwe indeling ontstaan regio’s die vergelijkbaar zijn in omzet en bijbehorende organisatie. Als gevolg hiervan komen in totaal tot medio 2013 circa 600 arbeidsplaatsen (fte) te vervallen. Het aantal gedwongen ontslagen blijft beperkt tot circa 300, waarvan circa 200 in Nederland en circa 100 in België. Bij de gedwongen ontslagen gaat het vooral om indirecte (staf en ondersteunende) functies en in beperkte mate om vaste directe medewerkers. Voor de medewerkers die ons bedrijf door de herstructurering moeten verlaten, bereikten we begin december met de Nederlandse en Belgische vakbonden een akkoord over een passend sociaal plan. Ook de Centrale Ondernemingsraad (COR) schaarde zich achter het plan en bracht een positief advies uit. Met het plan zetten we volop in op het begeleiden van werk naar werk. Daarbij is professionele hulp ingeschakeld van gespecialiseerde externe partijen om medewerkers te ondersteunen bij het zoeken naar ander werk. Ook zijn voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd en is een informatiemap samengesteld om de boventallige medewerkers verder te helpen in hun verdere loopbaan. Personeelsverloop
We realiseren voordelen door processen te standaardiseren. In het inzamelbedrijf worden de huidige 8 regio’s in de Benelux teruggebracht tot 4. Nederland wordt ingedeeld in een regio Noord en Zuid, België in een regio West en Oost. De activiteiten in Wallonië, Frankrijk en Luxemburg zullen door een speciaal managementteam
20
duurzaamheidsverslag 2012
Het aantal medewerkers dat niet langer bij Van Gansewinkel Groep werkzaam is, gedeeld door het aantal medewerkers aan het einde van het jaar, betreft het personeelsverloop. In 2012 bedroeg dit 11,6%, tegenover 10,6% vorig jaar. Daarmee lijkt het verloop nauwelijks te zijn gestegen, ondanks de herstructurering die tegen het
einde van het jaar is ingezet. Dit komt doordat de personeelsreductie cijfermatig vanaf 2013 effectief is. Om die reden zal het personeelsverloop in 2013 ten opzichte van 2012 naar verwachting groter zijn.
Duurzame inzetbaarheid Van Gansewinkel Groep staat voor duurzaamheid. Dat gaat over meer dan het milieu alleen. Het gaat ook over het ontwikkelen van onze medewerkers, zodat zij gedurende hun loopbaan optimaal inzetbaar zijn en blijven, zowel binnen als eventueel buiten Van Gansewinkel Groep. Dat noemen we ‘duurzame inzetbaarheid’. Vitale, gemotiveerde, flexibele en productieve medewerkers vormen immers de kern van elke organisatie en zijn een bepalende factor in het behalen van de strategische ambities. In onze visie op duurzame inzetbaarheid staat het creëren van betrokkenheid, trots, respect, dialoog en eigen verantwoordelijkheid voorop. Leidinggevenden coachen medewerkers op hun performance en inzetbaarheid en medewerkers nemen zelf het initiatief om hun gezondheid, motivatie en kennis op peil te houden. Managers en medewerkers hebben hiervoor diverse instrumenten tot hun beschikking. Voorbeelden zijn het jaarlijkse beoordelingssysteem, met focus op het realiseren van ambities en ontwikkelen van kerncompetenties van de medewerker, en het halfjaarlijkse functioneringsgesprek ter opvolging van het beoordelingsgesprek. Daarnaast trainen we leidinggevenden in gespreksvaardigheden om deze coachende rol goed op zich te kunnen nemen. Vanaf de tweede helft van 2012 kreeg de concrete invulling van duurzame inzetbaarheid binnen Van Gansewinkel Groep minder prioriteit. Dit kwam door de herstructurering en daarmee gepaard gaande personele afbouw. In dat kader hebben we vooral geïnvesteerd in het ondersteunen van leidinggevenden en het informeren van medewerkers. Zo zijn binnen de groep ‘kwartiermakers’ aangesteld om de nieuwe opzet en inrichting van de regio’s, directies en afdelingen voor te bereiden. Ook is een speciale Top 200-bijeenkomst georganiseerd en zijn voor alle medewerkers interne mededelingen en periodieke nieuwsbrieven gepubliceerd over de te nemen maatregelen en de voortgang van het overleg met de bonden over het sociaal plan. Verder hebben we workshops georganiseerd om leidinggevenden te ondersteunen in het
Van chauffeur naar verkoper Wij bieden onze medewerkers mogelijkheden om zichzelf te blijven ontwikkelen. Een goed voorbeeld zijn twee chauffeurs van onze vestigingen in Mol en Houthalen in België. Zij maakten met succes de overstap van chauffeur naar verkoper. Dit gaf de chauffeurs niet alleen een nieuwe uitdaging, maar bood ook het bedrijf voordelen. De nieuwe verkopers weten bijvoorbeeld door hun ervaring als chauffeur als geen ander hoe belangrijk het is om het werk goed en veilig te kunnen doen. Zijn er problemen op de route, dan tippen zij de planning of nemen ze contact op met de klant. Dat draagt bij aan een betere interne logistiek en service naar de klant.
voeren van afvloeiingsgesprekken. Naar aanleiding van de geïntensiveerde communicatie rond de herstructurering is het plan opgevat om in 2013 een digitaal platform op te zetten, met het doel medewerkers meer structureel en sneller van actuele informatie te kunnen voorzien. De sterke focus op de herstructurering leidde ook tot een andere invulling van de vorig jaar geformuleerde decentrale aanpak op het gebied van strategische personeelsplanning. Aanvankelijk betrof dat een analyse van omgeving en organisatie, om na te gaan waar Van Gansewinkel Groep nu en over een aantal jaren staat en wat dit betekent voor de personeelsbehoefte. Die analyse kwam in 2012 volledig in het teken te staan van de nieuw te implementeren bedrijfsstructuur en de daarop aan te passen personele bezetting, op basis van de rapportage van Roland Berger, het organisatieadviesbureau dat bij het herstructureringsproces betrokken was. Met alle veranderingen in bedrijfsstructuur en personeelsbestand was het in 2012 nog te vroeg om onderzoek te doen naar de manier waarop we de inzetbaarheid van medewerkers verder zouden kunnen bevorderen. In 2013, zodra de overgang naar de nieuwe organisatie een feit is, bekijken we hoe we aan dit onderzoek concreet invulling kunnen geven.
Motivatie van medewerkers Van Gansewinkel Groep voert elke twee jaar een Medewerkers Motivatie Onderzoek (MMO) uit. Het onderzoek laat zien hoe het bedrijf zich manifesteert onder steeds veranderende omstandigheden en geeft inzicht in de gebieden waar meer sturing nodig is.
21
Binnen Van Gansewinkel Groep zou het eerstvolgende MMO in december 2012 weer plaatsvinden. Een turbulente tijd, want juist in die periode presenteerden we de verbeterplannen en maakten we bekend welke medewerkers als gevolg van de herstructurering ons bedrijf moesten verlaten. Deze uitzonderlijke ontwikkelingen zorgden er voor dat we het MMO naar 2013 hebben verplaatst. Belangrijk uitgangspunt is om het onderzoek in een stabiele situatie uit te voeren, dus enige tijd nadat de nieuwe organisatie is vormgegeven. We verwachten daarmee een betrouwbaar vergelijk met resultaten uit voorgaande jaren te kunnen maken. In 2012 rondden diverse directies van onderdelen en regio’s van Van Gansewinkel Groep wel de verbeterplannen af die naar aanleiding van het laatst uitgevoerde MMO samen met de lokale ondernemingsraden waren opgesteld. De plannen waren gebaseerd op de centraal gestelde prioriteiten: 1) organisatie, 2) ontwikkelingsmogelijkheden en 3) arbeidsomstandigheden. We informeerden medewerkers over een aantal van deze initiatieven via publicaties in reguliere interne media. Enkele voorbeelden van lokale verbeteracties naar aanleiding van het laatst uitgevoerde MMO binnen de groep: 1. Betere informatievoorziening binnen Van Gansewinkel Minerals Binnen Van Gansewinkel Minerals wilden medewerkers graag beter worden geïnformeerd. Hier zijn gedurende het jaar diverse acties ingezet, waaronder het vaker uitbrengen van het lokale personeelsblad, het aanpassen van overlegstructuren en het investeren in opleidingen. 2. Opzet van MMO-projectteams per vestiging en informatiebijeenkomsten binnen Van Gansewinkel Zuid Om opvolging van de resultaten van het MMO beter te structureren, zette Van Gansewinkel regio Zuid per vestiging afzonderlijke projectteams op. In deze teams zaten onder andere chauffeurs, beladers, planners, orderafwikkeling, service desk en mensen uit de garage. Ook het management sloot aan. Het doel van de teams is om als laagdrempelig aanspreekpunt voor medewerkers te fungeren en periodiek de voortgang van verbeterplannen te bespreken, gericht op onder meer betere onderlinge communicatie tussen afdelingen en betere informatie naar mensen op de werkvloer. Om de basiskennis van verkoopmedewerkers structureel te voeden en ideeën aan te dragen voor een betere klan-
22
duurzaamheidsverslag 2012
tenbinding, organiseerde de regio bijvoorbeeld diverse informatiebijeenkomsten. 3. Oproep tot en invoering van nieuwe ideeën bij Van Gansewinkel Noord Geluiden van de werkvloer, met name bij Operations, kwamen onvoldoende door naar het management. Van Gansewinkel regio Noord zette daarom het project ‘Het beste idee van’ op. Alle Operations-medewerkers werden uitgenodigd om met ideeën te komen rond veiligheid, betrokkenheid en klantgerichtheid. Die oproep leverde 400 ideeën op, die vervolgens werden beoordeeld op originaliteit en praktische en economische toepasbaarheid. Aan vijf ideeën werden prijzen verbonden die op een speciale avond werden uitgereikt. De ideeën zijn inmiddels uitgevoerd of in uitvoering. 4. Aanpak van knelpunten via ‘doelenboom’ bij Financial Shared Service Center Binnen het Financial Shared Service Center (FSSC) onderzocht een projectgroep hoe de tevredenheid van de medewerkers verder kon worden vergroot. Er werd een inventarisatie gemaakt van wat er niet goed liep. Die bevindingen zijn in een ‘probleemboom’ gerangschikt, waarmee de oorzaken en samenhang inzichtelijk werden gemaakt. Op basis daarvan is een ‘doelenboom’ opgesteld om de gevonden problemen weg te nemen en stapsgewijs verbeteringen tot stand te brengen. In 2012 zijn alle afgesproken acties gerealiseerd. Een nieuwe werkgroep zal de doelenboom gaan onderhouden en bekijken waar nog aanvullende acties nodig zijn. Van Gansewinkel Groep zal het MMO blijven gebruiken als sturingselement. Het onderzoek helpt als aanjager om verbeteringen door te voeren en benadrukt het belang van tevreden medewerkers en de verantwoordelijkheid die het management daarin heeft.
Ontwikkelingsmogelijkheden De afgelopen jaren heeft Van Gansewinkel zich niet alleen ontwikkeld tot een volwaardige afvaldienstverlener, maar ook tot een belangrijke grondstoffen- en energieleverancier. Met de continue ontwikkelingen op het gebied van grondstoffenvraagstukken en de duurzame oplossingen die daarmee gepaard gaan, is het van groot belang dat onze medewerkers over de juiste kennis en vaardigheden beschikken. We geven hen daarom de ruimte om
hun kwaliteiten optimaal te ontplooien, vanuit de overtuiging dat dit zowel in het belang van de werknemer als de werkgever is. Op centraal en decentraal niveau bieden we vanuit de HR-afdelingen diverse ontwikkelingsmogelijkheden op professioneel en persoonlijk vlak aan. Tijdens de jaarlijkse functionerings- en beoordelingsgesprekken worden opleidingsbehoeften geïnventariseerd. Voorbeelden van opleidingen en trainingen die het afgelopen jaar door onze medewerkers werden gevolgd, zijn: •B asistrainingen voor het op peil houden van het functioneren in de huidige functie, zoals ‘Gevaarlijk afval’, ‘Veiligheid en voertuigmanagement’ en ‘Lezen en Schrijven’; • Leiderschapstrainingen; • Persoonlijke effectiviteit; • Finance for non-Financials; • Finance Academy; • Cradle to Cradle-trainingen. De opleidingen vonden vooral plaats in de eerste helft van 2012. Vanaf de tweede helft kreeg de herstructurering meer prioriteit. Hierdoor zijn de leergang Lean Six Sigma en het traineeship niet opnieuw gestart en is het leiderschapsprogramma geannuleerd. Bij 38,2% van het totale Nederlandse personeel is specifieker gekeken naar de verdeling van opleidingen. Van deze groep blijkt dat 69,0% in 2012 een opleiding gevolgd heeft. Van de mannen in deze groep heeft 76,4% een opleiding gevolgd, tegenover 23,9% van de vrouwen. In België was opleidingsinformatie voor alle directe medewerkers beschikbaar. Dit is 71,6% van de Belgische bedrijfsonderdelen. Daar heeft 34,7% van het personeel een opleiding gevolgd, 36,7% van de mannen en 9,2% van de vrouwen. Dit verschil komt doordat een groot deel van de opleidingen (89,8% in Nederland en 100% in België) aan directe werknemers is gegeven, waarvan het merendeel uit mannen bestaat. Om kennisdeling te stimuleren, zijn in de eerste helft van 2012 vier kenniscafés met externe sprekers georganiseerd. Thema’s daarbij waren: zeldzame aardmetalen, biogene materialen, Office Paper (Cradle to Cradle-kantoorpapier) en FORZ (duurzame bouwstoffen op basis van minerale reststoffen). De bijeenkomsten werden gemiddeld met circa 35 deelnemers bezocht. Het voornemen is
om de kenniscafés na afronding van de herstructurering in 2013 weer te hervatten. Ook vonden in 2012 bijeenkomsten van het Young Professional Netwerk ‘Jonge Gansen’ plaats. Het doel van de bijeenkomsten is om het interne, professionele netwerk van jonge medewerkers tot en met 35 jaar uit te breiden en kennis met elkaar te delen. In 2012 werden vier bijeenkomsten georganiseerd met de thema’s: het heden en de toekomst van Van Gansewinkel Minerals, de strategische integratie van Veolia in Van Gansewinkel België, ontwikkelingen op het gebied van energie uit afval en de nieuwe plannen van Van Gansewinkel Groep.
CEO Cees van Gent in dialoog met Jonge Gansen In december vond met bijna 60 deelnemers uit vrijwel alle bedrijfsonderdelen en regio’s de afsluitende Jonge Gansen-bijeenkomst van 2012 plaats. Het thema was gericht op kennismaken: met elkaar, maar vooral ook met Cees van Gent. De nieuwe CEO sprak daarbij de groep toe over zijn ervaringen en plannen met Van Gansewinkel Groep en wat dit voor de jonge, ambitieuze medewerkers betekent. Cees van Gent sprak onder meer over de kansen en mogelijkheden die hij bij de groei van Van Gansewinkel Groep naar een grondstoffen- en energieleverancier ziet. Het ontwikkelen van nieuwe concepten en ideeën is in dat verband een belangrijke pijler. Hij gaf aan daarbij de hulp te kunnen gebruiken van iedereen die het bedrijf een warm hart toedraagt en verder wil in de afvalbranche, dus ook die van de Jonge Gansen. De CEO vindt het belangrijk om in een bedrijf generaties aan elkaar te koppelen. Dat geeft een impuls om op een andere manier over de onderneming te praten en er samen voor te gaan. Tijdens de bijeenkomst gaf hij aan daarom zeer geïnteresseerd te zijn in de ideeën die Jonge Gansen hebben. Dat kunnen strategische onderwerpen zijn, opvattingen over duurzaamheid, of bijvoorbeeld operationele issues. Hij riep de Jonge Gansen daarom op om meer te zijn dan een club jonge mensen die vier keer per jaar bijeenkomt. Wat hem betreft wordt het een platform dat de Raad van Bestuur inspireert.
23
Van Gansewinkel werkt aan kennisontwikkeling en innovaties Om verdere stappen te kunnen zetten als grondstoffen- en energieleverancier, is het vergaren van kennis essentieel. Dat gebeurt onder andere via wetenschappelijk onderzoek. Soms stellen we daarbij eigen medewerkers in de gelegenheid om studies te verrichten, soms financieren we onderzoek van externen. Het afgelopen jaar verrichtten twee medewerkers promotieonderzoek. Het eerste onderzoek richt zich op wat er voor een afvaldienstverlener nodig is om van het huidige economische systeem naar een kringloopeconomie te groeien. Zo wordt onder meer het sociaaleconomisch netwerk van bedrijven in een kringloopeconomie in kaart gebracht. Hierdoor krijgen we beter inzicht in de partners met wie we moeten samenwerken en welke gedragsregels nodig zijn om onze duurzaamheiddoelstellingen te bereiken. Het tweede onderzoek richt zich op de ontwikkeling van duurzame bindmiddelen (geopolymeren), die qua eigenschappen vergelijkbaar zijn met traditionele bouwmaterialen zoals beton. Ook de aanpak rond de introductie van deze grondstof maakt deel uit van dit onderzoek. Op het vlak van duurzaamheid zet Van Gansewinkel zo een dubbele stap. We geven onze eigen (minerale) reststoffen en die van bedrijven waar veel van deze stoffen vrijkomen, een nieuwe toekomst. En we ondersteunen via onze kennis de inzet van deze nieuwe minerale grondstoffen in de bouwindustrie, waardoor er minder primaire minerale grondstoffen hoeven te worden gedolven.
Taal op de werkvloer Een voorbeeld van een decentraal georganiseerde opleiding is ‘Taal op de werkvloer’. Van Gansewinkel Overheidsdiensten startte dit initiatief met Stichting Lezen en Schrijven en ROC Mondriaan om medewerkers vooruit te helpen in de Nederlandse taal, vanuit de overtuiging dat een goede taalbeheersing noodzakelijk is om verder te groeien in het werk, zelfvertrouwen geeft en bijdraagt aan een veiliger werkomgeving. Het lesmateriaal bestond uit praktijkmateriaal zoals toolboxen, (CAO)brieven en veiligheidsinstructies. In totaal namen 15 directe medewerkers aan de opleiding deel. Voor 2013 zijn afspraken gemaakt om de opleiding op het gebied van lees- en schrijfvaardigheid een vervolg te geven voor de overige medewerkers.
Management development
Mensgericht leiderschap, het stimuleren en motiveren van medewerkers om hun werk goed te kunnen uitvoeren en zichzelf verder te ontwikkelen, staat centraal in ons management development-beleid. Dit vraagt om zelfkennis, visie en het vermogen om anderen te inspireren en richting te geven bij de uitvoering van onze strategie. Voor de opleiding en ontwikkeling van jong talent en het management bestaan vijf management development-programma’s. Managementtrainees en Young Potentials Jonge, getalenteerde mensen zorgen vaak voor nieuwe, frisse ideeën en inzichten. Om die reden kent Van Gansewinkel Groep al meer dan tien jaar een programma voor trainees & Young Potentials. Managementtrainees zijn pas afgestudeerde studenten. Young Potentials zijn jonge mensen die al even bij het bedrijf werkzaam zijn, mensen waarin het bedrijf managementpotentieel ziet. De managementtrainees maken gedurende twee jaar kennis met verschillende bedrijfsonderdelen en volgen een uitgebreid praktijkgericht opleidingsprogramma waar ook de Young Potentials aan deelnemen. Daarbij worden zij intensief gecoacht bij het ontwikkelen van hun talenten. In 2012 liep het Traineeship- en Young Potentialprogramma af. Medio 2013, na de opzet van de nieuwe bedrijfsstructuur, worden de mogelijkheden bekeken om weer met een nieuwe groep te starten. Management development Top 200 Eind 2011 startte een leiderschapsprogramma, dat tot en met 2012 zou doorlopen. Het opleidingsprogramma richtte zich enerzijds op de onderlinge verbinding en competentieontwikkeling van het management en anderzijds op 11 thema’s die een nadere uitwerking van de strategie moesten helpen realiseren. Door de primaire focus op de bedrijfsvoering en herstructurering is dit laatste onderdeel van het programma halverwege 2012 stopgezet. Een groot aantal managers is vervolgens als ‘kwartiermaker’ ingezet om voorbereidingen te treffen om de diverse bedrijfsonderdelen nieuw vorm te kunnen geven. Opleidingskosten
In 2012 is in totaal € 4,5 miljoen besteed aan trainingen en opleidingen. Dat is 1,4% van de totale loonsom en is lager dan de gestelde doelstelling van 1,8% voor 2012. Dit is een logisch gevolg van het feit dat vanaf medio 2012 meer focus op de herstructurering is gelegd en minder geld aan opleidingen is besteed. Het doel is om de op-
24
duurzaamheidsverslag 2012
leidingskosten voor 2013 op hetzelfde niveau te houden als 2012. Daarnaast maakt Van Gansewinkel Groep gebruik van subsidiemogelijkheden. In België ging het onder andere om de zogenaamde ‘vooraftrek voor ingenieurs’. Als afgestudeerd technisch personeel daadwerkelijk in een technische functie wordt ingezet, krijgt het bedrijf korting op de loonbelasting. In 2012 ging het hierbij om € 519.000. Daarnaast is een investeringssubsidie toegekend van € 894.000, waarvoor in 2012 € 268.000 is uitbetaald. In Nederland hebben we in 2012 € 104.000 op loonbelasting bespaard. Tevens is er € 265.000 bespaard door gebruik te maken van de Wet Bijzonder Speur- en Ontwikkelingswerk. Hierbij wordt minder loonbelasting afgedragen voor personeel dat zich bezighoudt met R&D-activiteiten. Daarnaast stelde de Europese Unie via het Europees Sociaal Fonds (ESF) subsidies beschikbaar voor scholing van medewerkers om zo de werkgelegenheid, economie en sociale samenhang te stimuleren. De subsidies gelden voor opleidingen tot en met MBO 4-niveau en betroffen in 2012 een totaalbedrag van € 147.000. In 2012 is er een nieuwe ESF-aanvraag ingediend en goedgekeurd voor een bedrag van € 360.000. Social return
Samen met re-integratiebedrijven en opdrachtnemers maken we afspraken over arbeidsplaatsen, leerwerkplekken en stageplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Bij Coolrec gebeurt dat al meerdere jaren in samenwerking met Envie2e. Mensen die moeilijk aan het werk komen, worden door medewerkers van Coolrec begeleid in het verwerken en recyclen van elektrische en elektronische apparatuur. Op de locatie in de Franse gemeente Lesquin verzorgt Coolrec bijvoorbeeld de mechanische verwerking van de afgedankte apparatuur, terwijl Envie2e de medewerkers levert voor onder meer het uitladen, scheiden en verwijderen van onderdelen van de apparatuur. Envie2e is een bedrijf dat gespecialiseerd is in het re-integreren van mensen in het arbeidsproces. Bij Van Gansewinkel regio Noord worden via de sociale werkplaats Empatec medewerkers ingehuurd als belader. Ook binnen Van Gansewinkel Overheidsdiensten wordt invulling gegeven aan social return. Op de locatie in Eindhoven zijn diverse mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk. De betrokkenen wer-
ken als huisvuilbelader, chauffeur of als medewerker milieustraat.
Diversiteit Binnen Van Gansewinkel Groep is diversiteit gericht op optimale en duurzame inzetbaarheid en productiviteit van alle medewerkers die bij onze organisatie betrokken zijn. Voor ons ligt de nadruk daarbij minder op het wegnemen van achterstanden van ondervertegenwoordigde groepen (= minderhedenbeleid), maar meer op het optimaal benutten van alle potentie en talenten die beschikbaar zijn in onze maatschappij. Het zijn vooral de onderscheidende kwaliteiten en talenten die een persoon als mens met zich meebrengt, waardoor we iemand voor een bepaalde functie of positie willen hebben. Daarmee is diversiteit geen doel op zich, maar een middel om te komen tot duurzame resultaten voor de organisatie en de samenleving als geheel. Diversiteit man/vrouw
In 2012 was Van Gansewinkel Groep actief in negen Europese landen. Het aantal medewerkers steeg van 6.027 naar 6.226 (exclusief uitzendkrachten). Naast de 6.226 medewerkers waren er gemiddeld over het jaar 1.069 fte’s als uitzendkracht werkzaam. Er werkten 5.138 mannelijke medewerkers en 1.088 vrouwelijke medewerkers met een arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd. In 2011 waren dat 4.967 mannelijke medewerkers en 1.060 vrouwelijke medewerkers. In de loop van 2012 is de verhouding dus marginaal veranderd. Diversiteit man/vrouw in management
Het management (leden van de Raad van Bestuur, stafdirecteuren en regionale managementteams) van Van Gansewinkel Groep bestaat voor het merendeel uit mannen. De groep medewerkers die direct aan leden van de Raad van Bestuur rapporteert, bestaat volledig uit 19 mannen. De zogeheten ‘Top 200’ bestond in totaal uit 174 medewerkers, waarvan 149 mannen en 25 vrouwen. Verhouding tussen basissalaris mannen/ vrouwen
Meer dan 90% van de medewerkers van Van Gansewinkel Groep valt onder een CAO, dan wel een andere collectieve regeling. Binnen de CAO’s wordt het salaris bepaald
25
Verdeling man/vrouw jaar 2012
%
2011
%
2010
%
Man
5.138
83
4.967
82
4.846
83
Vrouw
1.088
17
1.060
18
972
17
Totaal
6.226
100
6.027
100
5.818
100
Totaal aantal medewerkers Van Gansewinkel Groep*
Nederland % vrouwen België/Luxemburg % vrouwen CEE
2012
%
2011
%
2010
%
3.779
61
3.943
65
3.897
67
21
1.182
20
10
587
10
3
152
3
100
5.818
100
15,4 1.701
Overig Totaal % vrouwen
630 16,3
3
33,7 6.226
1.278 20,8
9
16,1 205
% vrouwen
27
20,6 541
% vrouwen
15,6
176 39,2
100
17,4
6.027 17,6
* Exclusief uitzendkrachten. CEE = Polen, Tsjechië en Hongarije. Overig: Frankrijk, Portugal en Duitsland.
Personeelsbestand naar type arbeidsovereenkomst (eigen medewerkers)
Fulltime* % vrouwen Parttime
2012
%
2011
%
2010
%
5.428
87
5.291
88
5.062
87
13
736
12
756
13
11,1 798
% vrouwen
11,3
61,4
65,0
Totaal
6.226
100%
6.027
100
5.818
100
Vast contract*
5.635
91
5.303
88
5.321
92
12
497
8
100
5.818
100
% vrouwen Tijdelijk contract % vrouwen Totaal
17,2 591
17,4 9
16,2 6.226
724 20,0
100%
6.027
* Ondanks de herstructurering is het percentage fulltime medewerkers slechts licht gedaald. Dit mede doordat in de loop van 2012 de medewerkers van het vorig jaar geacquireerde Veolia in de tellingen zijn meegenomen. Bovendien is de personeelsreductie cijfermatig pas vanaf 2013 effectief.
Aantal medewerkers verdeeld over leeftijdsgroep 2012
2011
2010
216
245
235
25 - 35 jaar
1.312
1.269
1.332
35 - 45 jaar
1.962
1.918
1.937
45 - 55 jaar
1.889
1.774
1.659
847
820
655
< 25 jaar
> 55 jaar
26
duurzaamheidsverslag 2012
op basis van de indeling van de functie. Zodoende is er geen aantoonbaar onderscheid in salaris tussen mannen en vrouwen. In Nederland zijn de CAO’s Beroepsgoederenvervoer over de weg, WENb (sector Afval & Milieu), Metaalnijverheid en Orsima van toepassing. In België bestaan zogenaamde groepsverzekeringen voor indirecte werknemers. Voor directe medewerkers gelden daar drie paritaire comités: PC 226 (transport/logistiek), PC 121 (schoonmaak) en PC 142 (recuperatie materialen). Hierin zijn pensioen- en vervroegde uittredingsplannen vervat. In Tsjechië hebben twee dochterbedrijven een CAO: Tempos a.s. en Van Gansewinkel Services sro. Voor de overige medewerkers geldt, net als in Polen, dat individuele contracten worden opgesteld aan de hand van interne reglementen en de geldende wet- en regelgeving. Ook daar wordt geen onderscheid tussen mannen en vrouwen gemaakt. De voorwaarden die voor vaste medewerkers gelden, zoals verzekering, gezondheidzorg en verlofregelingen, betreffen ook tijdelijke medewerkers. Beloning en Bonus
In 2012 is de beloning- en bonussystematiek aangepast. Halverwege het jaar verschoof de prioriteit van de onderneming naar aanpassing van de bedrijfsstructuur en de nieuwe personele bezetting. Hierdoor kregen de persoonlijke doelstellingen minder focus en werd de koppeling met de duurzaamheidscriteria losgelaten. Om onder deze gewijzigde omstandigheden toch tot een billijke beoordeling te kunnen komen, is besloten 2012 te beschouwen als een overgangsjaar en de criteria voor de bonus voor 2012 uitsluitend te baseren op de gerealiseerde EBITDAE.
Medezeggenschap Van Gansewinkel Groep stimuleert medezeggenschap en treedt daartoe actief in dialoog met haar medewerkers en afgevaardigden (medezeggenschapsraden). Samenwerking met hen achten wij van belang om onze gezamenlijke doelen te verwezenlijken. De medezeggenschap binnen onze groep gebeurt dáár waar de feitelijke activiteiten plaatsvinden: in de bedrijven. Vrijwel alle bedrijfsonderdelen kennen dan ook hun eigen ondernemingsraad. Er is tevens een Groepsondernemingsraad Inzameling, een Groepsondernemingsraad Be- en Verwerking en een Centrale Ondernemingsraad. Elke ondernemingsraad heeft in overeenstemming met
de Arbowet een VGWM (Veiligheid, Gezondheid, Welzijn en Milieu)-commissie opgericht. In totaal waren respectievelijk 118 en 39 medewerkers actief in de verschillende Nederlandse en Belgische Ondernemingsraden. Vooral in de tweede helft van het jaar is er regelmatig contact met de Centrale Ondernemingsraad geweest. In die periode overlegden we intensief over de op handen zijnde herstructurering. De voorzitter van de COR was telkens ook bij het overleg met de Nederlandse vakbonden betrokken. Insteek van de diverse besprekingen waren de adviesaanvraag en het sociaal plan die verband hielden met de personele afbouw. Uiteindelijk bereikten we begin december met de Nederlandse en Belgische vakbonden een akkoord over een passend sociaal plan, gesteund met een positief advies van de Centrale Ondernemingsraad. Met de concrete aanpassing van de bedrijfsstructuur en personele bezetting in 2013 zal Van Gansewinkel Groep met de Centrale Ondernemingsraad in gesprek gaan over een bij die zeggenschap behorende nieuwe inrichting van de medezeggenschap.
Creëren van een veilige werkomgeving Van Gansewinkel Groep heeft enkele jaren geleden een SHEQ Verbintenis geformuleerd, met daarin onze visie met betrekking tot Safety, Health, Environment en Quality. Halverwege 2012 is dit door het huidige topmanagement opnieuw bekrachtigd. Sinds de introductie ervan in 2007 en de concrete uitwerking in de verschillende regio’s en bedrijven van de Groep, was er tot en met 2011 jaarlijks een afname van de ongevallenfrequentie met meer dan 20%. In 2012 stegen de ongevallenfrequentie en ernstgraad licht. Toch bleven de cijfers laag ten opzichte van het sectorgemiddelde. Voor het derde opeenvolgende jaar hadden we geen ongeval met dodelijke afloop. De ongevallen die tot verzuim hebben geleid, 109 in totaal, betroffen voor het merendeel kneuzingen, verstuikingen of snijwonden. Van die ongevallen was het slachtoffer 105 keer een man, in 4 andere gevallen een vrouw. We betreuren het feit dat er 25 ernstige ongevallen bij zaten, met in 1 geval een vrouwelijk slachtoffer. Het ging daarbij om botbreuken en amputaties. In 2 gevallen verloren de slachtoffers een gedeelte van een vinger. Bij
27
Frequentiegraad van verzuimongevallen* 12
0,45
0,42
0,40
10
0,34
6
0,35
0,29
8
0,30 0,25
10,8
0,20
4
8,2
7,9
0,15 0,10
2 0
0,05 0,00
2010
2011
2012
Frequentiegraad** Ernstgraad*** *** De vergelijkende cijfers over 2010 en 2011 zijn aangepast als gevolg van een herijking van de gegevens. *** Frequentiegraad: aantal incidenten met verzuim x 1,000,000 gedeeld door de blootstellingsuren. De frequentiegraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel. *** Ernstgraad: aantal verloren werkdagen x 1.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De ernstgraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel.
Ongevallenfrequentie per 1 miljoen uur In vergelijking met sectorgemiddelde* 50 45 40 35 30 25
46,1
20 15 10 5
14,7 16,5 4,9
0
Inzameling BE
9,9
8,8 9,4
Inzameling Verwerking NL NL
Van Gansewinkel Groep 2012
15,7 Recyling
Sectorgemiddelde 2011
* De gegevens zijn voor Inzameling België afkomstig van het Belgische Fonds voor arbeidsongevallen, NAC 38.1, voor Inzameling Nederland en Verwerking Nederland komen de gegevens van de Vereniging van Afvalbedrijven en voor Recycling van het BE Fonds voor arbeidsongevallen, NACE 38.3.
One2Move: ergonomisch verantwoord containers verplaatsen Binnen Van Gansewinkel regio Oost is eind 2012 gestart met ‘One2Move’. Aanleiding voor het pilotproject is het feit dat bepaalde containers zodanig vol zitten, dat deze soms nauwelijks meer goed alleen te verplaatsen zijn. Hiervoor is een ‘mover’ ontwikkeld, een soort elektrische steekwagen. De medewerker koppelt de ‘mover’ vanachter de vrachtwagen los, bevestigt deze aan de container, waarna de container eenvoudig, zonder risico op letsel of een extra persoon te hoeven in te schakelen, kan worden verplaatst. Voor de pilot zijn vijf routes met circa 120 klanten per route betrokken. In 2013 zullen de resultaten bekend zijn en wordt bepaald waar de ‘mover’ kan worden ingezet en in welke mate daarvoor eventueel verder maatwerk bij de klant nodig is.
28
duurzaamheidsverslag 2012
het zwaarste ongeval is een Nederlandse medewerker geraakt door een papierrol. Hij heeft daarbij 12 ribben gebroken en 2 nekwervels beschadigd. De medewerker is uiteindelijk volledig hersteld van zijn verwondingen. Ongevallen en gevaarlijke situaties worden binnen Van Gansewinkel Groep geregistreerd in TrackWise. Vanuit dit systeem analyseren en volgen we meldingen binnen de organisatie op. De oorzaken, acties en leerpunten verspreiden we intern om zo blijvend aandacht voor veiligheid te vragen en de bewustwording te vergroten. Ook onze ingehuurde medewerkers informeren we over veiligheid. Bovendien voorzien we hen van een basistraining hierover. Met succes, want ten opzichte van 2011 verbeterde de ongevallenfrequentiegraad van uitzendkrachten met 80%. Niettemin lag de ongevallenfrequentiegraad bij uitzendkrachten 14% hoger dan bij onze eigen medewerkers (9,3 ten opzichte van 8,0) in 2012. Preventie
Om het aantal ongevallen verder te laten dalen, zet Van Gansewinkel Groep in op het melden van onveilige handelingen of gevaarlijke situaties, de zogenaamde near misses (bijna-ongevallen). Dat betekent dat we ook de onderliggende lagen van de ongevalpiramide steeds beter in kaart brengen. Daarvoor rapporteren we alle incidenten inzichtelijk, zoals incidenten met aangepast werk, ziekenhuisopnames en EHBO-incidenten. Met deze rapportage kan het management beter sturen op bijnaongevallen en vermijden we dat iets een ongeval wordt. Voor verschillende van de geïdentificeerde categorieën incidenten zijn er ambitieniveaus geformuleerd. Dit maakt duidelijk of onze ongevalpiramide ‘gezond’ is. Voor 2012 waren de resultaten: • Het aantal recordables ten opzichte van het aantal ongevallen met verzuim: 3,1 en het ambitieniveau was 3; • Het aantal EBHO-incidenten ten opzichte van het aantal ongevallen met verzuim: 5,5 en het ambitieniveau was 10; • Het aantal near misses ten opzichte van het aantal ongevallen met verzuim: 51,7 en het ambitieniveau was 50. De resultaten tonen aan dat het gerapporteerde aantal recordables en near misses de gestelde ambities overstijgt. Er worden alleen nog te weinig EHBO-incidenten gerapporteerd. We zullen daarom lokaal initiatieven starten om
Ongevalpiramide EHBO-ongevallen beter te registreren. Het rapporteren van near misses is door verschillende drempelverlagende initiatieven verder verbeterd tot boven het ambitieniveau. Verzuim
In 2012 lag het verzuimpercentage voor het totale medewerkersbestand van Van Gansewinkel Groep op 5,0%. In 2013 willen we dit percentage reduceren naar 4,9%. De ziekmeldingfrequentie was 1,9% in het afgelopen jaar.
De ongevalpiramide is de visualisatie van het feit dat onveilige situaties en handelingen kunnen leiden tot EHBO-incidenten, ongevallen met een zeer ernstig letsel of uiteindelijk zelfs tot Ongevalpiramide ongevallen met dodelijke afloop. De brede basis van deze piramide visualiseert aan elk van incident near misses zijn De ongevalpiramide is dedat visualisatie het feitvele dat onveilige situaties en handelingen kunnen tot EHBO-incidenten, met een zeer voorafgegaan, aan leiden elk ongeval met verzuimongevallen een veelvoud aan ernstig letsel of uiteindelijk zelfs tot ongevallen met dodelijke afloop. De incidenten met medische behandeling of aangepast werk, brede basis van deze piramide visualiseert dat aan elk incident vele near etcetera. Het voorkomen near misses impliceert dat aan misses zijn voorafgegaan, aanvan elk ongeval met verzuim een veelvoud incidenten vermeden worden. incidenten met medischekunnen behandeling of aangepast werk, etcetera. Het voorkomen van near misses impliceert datincidenten vermeden kunnen worden.
Fatale afloop
Ongeval met verzuim
Ouderschapsverlof Ongevallen zonder verzuim
In zowel Nederland en België is de mogelijkheid tot zwangerschapsverlof en/of ouderschapsverlof wettelijk vastgelegd. Van Gansewinkel Groep conformeert zich uiteraard aan deze wettelijke verplichtingen. In geen enkel geval heeft een zwangerschapsverlof of ouderschapsverlof tot opzegging van een contract geleid.
EHBO-incidenten
Near misses
Chauffeur verliest been
Met aangepaste wagen weer vol aan de slag
Veiligheid heeft een absolute prioriteit binnen Van Gansewinkel Groep. Werkgever en medewerkers zijn er samen verantwoordelijk voor dat veiligheid een vanzelfsprekend onderdeel is van de bedrijfscultuur. De afgelopen jaren hebben we bewezen dat we daarin effectief zijn. Sinds 2007 tot en met 2011 tonen onze veiligheidscijfers immers een positieve trend en daalde de frequentiegraad van verzuimongevallen. En ook in 2012 bleven de cijfers laag ten opzichte van het sectorgemiddelde. Soms gebeuren er echter helaas ook ongelukken buiten onze eigen invloedsfeer. Zo raakte in het Belgische Hoeselt een chauffeur tijdens het legen van containers zijn been kwijt toen een personenwagen door verblinding door laaghangende zon op de vuilniswagen in reed.
Dit jaar nam een medewerker uit de regio ZuidoostNederland een speciaal voor hem aangepaste Liebherroverslagkraan in gebruik. De medewerker had in 2010 zijn linkerarm bij een eenzijdig verkeersongeval met een haakwagencombinatie verloren. Van het ene op het andere moment was hij zijn werk kwijt, terwijl hij graag vol aan de slag wilde blijven. In Nijmegen was er echter een vaste kraanmachinist nodig. Om de medewerker voor die functie in te kunnen zetten, investeerden we in een aanpassing van de overslagkraan. Met de aangepaste kraan kan de medewerker nu via een knop de joystickfuncties overzetten op het linkervoetpedaal. Een duurzame oplossing, waardoor hij nu als vaste kraanmachinist binnen Van Gansewinkel Groep kan blijven werken.
PHB Waalwijk en Maltha Emmen ruim 1.000 dagen ongevallenvrij
Veiligheidcertificaten
In het afgelopen jaar waren onze recyclingbedrijven PHB Waalwijk en Maltha Emmen maar liefst 1.000 dagen ongevallenvrij. Een succesvol resultaat dat dankzij de inzet, professionele instelling en waakzaamheid van alle medewerkers op deze locaties is bereikt. Voor PHB Waalwijk, een 100% dochter van Coolrec, was deze veiligheidsprestatie extra knap omdat dit onderdeel de productie de laatste jaren verdubbelde en momenteel in drie shifts 24 uur operationeel is. Het regelmatig inplannen van veiligheidoverleg en de frequente meldingen van zogeheten near misses en gevaarlijke situaties hebben vooral een positieve bijdrage geleverd op de veiligheidscultuur binnen het bedrijf.
Van Gansewinkel Overheidsdiensten en Van Gansewinkel Industrial Services kregen dit jaar een OHSAS 18001-certificaat uitgereikt van Bureau Veritas. Eerder werden aan beide onderdelen al de certificaten ISO 9001 (veiligheid) en ISO 14001 (milieu) uitgereikt. Daarnaast beschikt Van Gansewinkel Industrial Services onder meer over het certificaat VCA Petrochemie, een veiligheidszorgsysteem dat is geënt op de uitvoering van werkzaamheden. De ISOen OHSAS-methodiek is echter niet alleen gericht op de uitvoering van werkzaamheden, maar ook toegespitst op de verbetering van de bedrijfsorganisatie. Hier blijven we in investeren. ‘Veiligheid voorop’ is immers één van de vijf kernwaarden van ons bedrijf.
29
MILIEU De wereldwijde focus op grondstoffen, schaarste en duurzaamheid sluit perfect aan op onze visie en biedt kansen voor ons bedrijf. Met onze kennis van logistieke systemen, secundaire grondstoffen en recycling maken we materiaalketens sluitend, zodat natuurlijke grondstoffen in het milieu kunnen blijven. We zien het verminderen van het gebruik van primaire grondstoffen bij onze klanten en partners als onze belangrijkste bijdrage aan een duurzame samenleving. Daarnaast streven we ernaar om de impact van onze eigen activiteiten op het milieu tot een minimum te beperken.
30
duurzaamheidsverslag 2012
31
Resultaten Milieu Doelstelling
Indicator
Afval blijft grondstof
Tweede leven
Vermeerderen van hoogwaardige recycling
Aantal materialen waarvoor een meer hoogwaardige verwerkingsmethode is gevonden
Verminderen ecologische voetafdruk
Vermeden CO2 in gehele keten Nettorendement energie-opwekking bij Energy from Wasteactiviteiten
2011
2012
Ambitie 2013
57,3%
57,8%
57,5%
3*
12
15
1,22 Mton
1,38 Mton
1,30 Mton
22,4%
21,3%
24,0%
* De prestatie-indicator voor de kerndoelstelling ‘Vermeerderen van hoogwaardige recycling’ is in 2011 aangepast van ‘Aantal nieuw geïmplementeerde C2Cprojecten’ naar ‘Aantal materialen waarvoor een meer hoogwaardige verwerkingsmethode is gevonden’. Vaak is een meer hoogwaardige verwerkingsmethode een essentiële tussenstap op weg naar het sluiten van materiaalkringlopen.
Afval blijft grondstof In 2012 heeft 79% van het afval een tweede leven gekregen door als grondstof gebruikt te worden of nuttig te worden toegepast als groene energie. Door 57,8% van het afval in de vorm van een grond- of bouwstof een tweede leven te geven wordt de uitstoot van 1,38 miljoen ton CO2 in de keten voorkomen. Het percentage tweede leven ligt iets onder de vorig jaar afgegeven ambitie. De vermeden CO2-uitstoot in de gehele keten ligt boven de vorig jaar afgegeven ambitie. Van Gansewinkel Groep is in staat geweest om nog meer te recyclen dan voorgaande jaren. Dit geldt in het bijzonder voor Coolrec en Maltha, onze recyclebedrijven waar we jaar op jaar verbetering laten zien en waar ook het volume gerecycled plastic en glas aanzienlijk is toegenomen. Tegelijkertijd hebben we meer afvalvolume verwerkt in categorieën waarvoor wij beschikken over goede thermische oplossingen, zoals brandbaar afval. Dit heeft een drukkend effect op het percentage hergebruik. De verschuiving in afvalstromen resulteert voor 2012 in een lichte stijging van het percentage tweede leven in vergelijk met het gecorrigeerde percentage in 2011 en een toename in de vermeden CO2-uitstoot. Ook in 2013 zijn onze ambities er nadrukkelijk op gericht om zoveel mogelijk materialen een tweede leven te geven. Het relatieve aandeel brandbaar afval, met een gering percentage tweede leven, neemt echter toe, terwijl
32
duurzaamheidsverslag 2012
bijvoorbeeld het volume bouw- en sloopafval, met een hoog percentage tweede leven, door de zwakke economie afneemt. Door deze verschuivingen in afvalstromen verwachten we voor komend jaar dat het percentage tweede leven licht zal dalen. Voor 2013 verwachten wij van ons afval minimaal 57,5% om te kunnen zetten in een grondof bouwstof. In combinatie met de (groene) energieproductie resulteert dit in 1,30 miljoen ton vermeden CO2uitstoot in de keten.
Vermeerderen van hoogwaardige recycling In samenwerking met klanten en partners ontwikkelt Van Gansewinkel Groep nieuwe concepten, ‘tools’ en technieken om steeds meer afval een tweede leven te geven als grondstof. Zo geven we invulling aan onze doelstelling ‘Afval blijft grondstof’ en dragen we bij aan de oplossing van het vraagstuk van grondstofschaarste. Het vinden van een verwerkingsmethode die meer hoogwaardig is, is hierbij een essentiële tussenstap. Samen met onze partners hebben we ons het afgelopen jaar ingezet voor de ontwikkeling van duurzamere oplossingen voor afvalvraagstukken. Ondanks de focus op de herstructurering hebben we daar onder meer met onderstaande projecten een start mee gemaakt:
Nascheiden van huishoudelijk afval Met het in werking treden van het nieuwe verpakkingenakkoord in 2013 kunnen gemeenten kiezen tussen bron- of nascheiding. In sterk stedelijke gebieden is bronscheiding moeizamer te realiseren, waardoor nascheiding een beter alternatief is om zoveel mogelijk afval een tweede leven te kunnen geven. Van Gansewinkel Groep onderzoekt de technische en economische haalbaarheid hiervan. Inzamelen van afval met de Basisbak Van Gansewinkel Overheidsdiensten en de gemeente Krimpen aan den IJssel zijn gestart met een nieuwe manier van afval inzamelen. In de zogenaamde Basisbak mogen naast papier en karton ook andere, droge grondstoffen zoals plastic, kleding, keramiek en kleine elektrische apparaten gedeponeerd worden. Tot medio 2013 testen we of deze wijze van inzamelen bevalt en of deze op grotere schaal kan worden ingezet. Terugwinnen van Neodymium uit harddisk drives In elektronisch afval zitten veel schaarse aardmetalen, waaronder Neodymium in magneten van harddisk drives. Van Gansewinkel onderzoekt samen met de TU Delft en M2i of het technisch en economisch haalbaar is om dit materiaal op hoogwaardige wijze terug te winnen, zodat het weer kan worden toegepast in bijvoorbeeld hybride auto’s of voor het opwekken van duurzame energie. Recyclen van waardevolle metalen uit elektr(on)ische apparatuur Grote uitdaging bij het recyclen van elektronische apparatuur is het terugwinnen van schaarse en kostbare edelmetalen zoals goud, zilver, koper, tin en nikkel. In nauwe samenwerking met M2i heeft Van Gansewinkel Groep daarom op laboratoriumschaal een nieuwe techniek ontwikkeld om via natchemische processen deze metalen te scheiden. Met als grote voordelen: minder emissie, een lager energieverbruik en een hoger percentage materiaal dat opnieuw kan worden hergebruikt. Samen met M2i en TU Delft zal dit proces verder ontwikkeld worden zodat een industriële toepassing mogelijk wordt. Omzetten van vervuilde filterkoek naar bouwstof Vervuilde filterkoek, dat overblijft na bepaalde productieprocessen, wordt vaak gestort. Van Gansewinkel Groep heeft daarom voor een klant een verwerkingsmethode ontwikkeld om dit residu om te zetten naar een bouwstof voor de grond- en wegenbouw en beton- en cementindustrie.
Rockcycle, retoursysteem voor steenwolresten Rockwool en Van Gansewinkel hebben het eerste retoursysteem voor steenwolresten in Europa ontwikkeld, ‘Rockcycle’ genaamd. Van Gansewinkel zamelt de steenwolresten in bij Rockwool’s klanten en brengt het materiaal naar een recyclingfabriek van Rockwool. Hier worden de steenwolresten tot briketten geperst, om vervolgens te worden hergebruikt als grondstof voor de productie van nieuw steenwol. Nieuwe producten bestaan daarmee tot wel 50% uit gerecyclede grondstoffen. Herinzetten van oude dakbedekkingen Bitumen is een aardolieproduct dat onder meer in dakbedekkingen wordt toegepast. Bitumineus dakafval wordt nog nauwelijks gerecycled. De inzet van gerecycled bitumen draagt bij aan CO2-reductie en het sluiten van kringlopen. Voor Van Gansewinkel Groep reden genoeg om met een aantal klanten samen te werken om oude bitumineuze dakbedekkingen weer als grondstof voor nieuwe dakbedekkingen in te zetten (in plaats van als brandstof). Terugwinnen van kunststof vezel In nauwe samenwerking met een groot chemieconcern heeft Van Ganswinkel Groep een methode bedacht om een kunststof vezel te recyclen in plaats van te verbranden. Dit type vezel is zeer sterk en wordt gebruikt voor een groeiend aantal toepassingen, waaronder hoogwaardige weefsels voor handschoenen, (kogelwerende) kleding en voertuigen. Het concern wil deze oplossing wereldwijd gaan aanbieden bij haar klanten. Cradle to Cradle-werkkleding Van Gansewinkel Groep bracht samen met bedrijfskledingproducent Van Puijenbroek Textiel, textieldienstverleners Berendsen en Lavans REWORK op de markt. Dit is Cradle to Cradle-gecertificeerde bedrijfskleding die zo ontworpen is dat alle onderdelen opnieuw kunnen worden gebruikt. Van de oude werkkleding worden nieuwe garens gesponnen of compost gemaakt. Ook de afvalspecialisten van Van Gansewinkel EcoSmart zijn sinds maart 2012 gehuld in Cradle to Cradle-gecertificeerde kleding. Die kleding is samen met modelabel DutchSpirit ontwikkeld op basis van ‘Returnity’, een volledig recyclebare kunstvezel. Wanneer de werkkleding stuk of versleten is, dan nemen we die weer terug voor hergebruik in nieuwe stoffen.
33
Afval blijft grondstof (in %) 100
7,3
7,9
9,2
13,7
14,6
13,5
21,2
20,2
21,3
57,8
57,3
56,0
2012
2011
2010
80
60
40
20
0
2e leven als grondstof * Energie groen * Energie grijs Overig * De vergelijkende cijfers over 2010 en 2011 zijn aangepast als gevolg van een herijking van de gegevens.
Verdeling aangeleverd volume naar type afval 6,9%
4,9%
1,4% 1% 6%
35,0%
6%
Bomenzand Samen met Van Helvoirt Groen-projecten heeft Van Gansewinkel een duurzaam bomenzand ontwikkeld, geproduceerd uit 100%, gerecyclede materialen. Het bomenzand, TREE TERRA genaamd, kreeg een Cradle to Cradle-certificering. Bomenzand dient als stabiele ondergrond voor verhardingen en als voedingsbodem voor bomen. Traditioneel bomenzand dat in Nederland wordt toegepast bestaat voor minimaal 67% uit zand dat wordt afgegraven. Bij de productie van TREE TERRA wordt een KSP (keramiek, steen, porselein)-fractie ingezet, een afvalstroom die vrijkomt bij het recyclingproces van Maltha. Duurzame verwerking van tijdelijke gebouwen Van Gansewinkel heeft met Jarino Groep uit Assen een langdurige samenwerkingsovereenkomst gesloten. Gezamenlijk zullen tijdelijke en semipermanente gebouwen uit de markt worden teruggehaald. De afvalstromen die vrijkomen bij het ontmantelen en demonteren van de gebouwen worden duurzaam verwerkt. De grondstoffen die zo ontstaan worden teruggeleverd aan toeleveranciers van onder andere Jarino. In 2013 zullen wij onze duurzame visie Afval Bestaat Niet nog nadrukkelijker invullen. Daartoe is ook een afdeling Business Development opgezet om innovatie op zowel de korte als lange termijn versneld mogelijk te maken en onze resultaten op het gebied van hoogwaardigere recyclingtechnieken verder te verbeteren.
1,1%
Energie uit afval
15,0% 7,5%
Brandbaar Mineralen Gevaarlijk Glas Elektr(on)ische apparatuur Hout Papier Kunststof
15,2%
AVR creëert ‘Energy from Waste’ door huishoudelijk afval, brandbaar bedrijfsafval en biomassa via verbrandingsprocessen om te zetten in (duurzame) energie. De aanvoer en kwaliteit van afval zijn factoren die de prestaties van de ovens beïnvloeden. Een evenwichtige aanvoer van homogeen afval is hiertoe van groot belang. Hoewel in de markt sprake was van overcapaciteit, heeft AVR zich de komende tijd door langlopende contracten verzekerd van voldoende afval. Onder andere door de aanvoer van afval uit het buitenland (zie ook kader ‘Afval uit het buitenland’).
Metalen Organisch afval Overig
34
duurzaamheidsverslag 2012
Met de twee afvalenergiecentrales in Duiven en Rozenburg leverde AVR in 2012 805 GWh elektriciteit aan het net en ruim 1.200 TJ aan warmte. Dat komt bovenop de
Verwerkingsmethode per type afval (in %) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10
ig O ve r
is ch
n
O rg an
al e et
Ku
M
of st t ns
er Pa pi
t
ou
H
El
G la ek s tr ( ap on pa )is ra ch tu e ur
k lij ev aa r
G
er al e in
M
Br an d
ba ar
n
0
2e leven als grondstof Energie Groen Energie Grijs Overig
Productieschema afvalenergiecentrales Productieschema afvalenergiecentrales Warmte (TJ)
Duiven 554 Kton
1.215
Bodemassen (Kton)
Totaal
1.990 Kton
Rozenburg 1.436 Kton
419
Metalen (Kton)
30
Electriciteit (GWh)
805
35
Warmtepijp Rotterdam-Zuid: werk in uitvoering In januari werd gestart met de eerste werkzaamheden voor de distributie van warmte via een nieuw warmtenet naar Rotterdam-Zuid. Samen met onder meer de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb gaven collega’s van AVR Rozenburg hiertoe het officiële startsein. Tot medio 2013 werkt het Warmtebedrijf Rotterdam aan een pijpleiding van 26 kilometer tussen AVR Rozenburg en Rotterdam-Zuid. Als het warmtenet gereed is, kunnen zo’n 50.000 huishoudens en bedrijven worden voorzien van duurzame stadverwarming. Dit levert een CO2-reductie op van minimaal 70.000 ton per jaar. De komende 30 jaar zal AVR de restwarmte die vrijkomt bij afvalverbranding in de vorm van warm water leveren aan het warmtenet.
Afval uit het buitenland In Nederland was sprake van een overcapaciteit op de verwerkingsmarkt. In reactie hierop heeft Van Gansewinkel belangrijke slagen gemaakt als het gaat om het aantrekken van buitenlandse stromen. In 2011 importeerden we de eerste grote buitenlandse volumes. In 2012 is daar vervolg aan gegeven en verwerkten we naast afval uit Groot-Brittannië ook reststromen uit Italië, België, Frankrijk en Ierland. Zo hebben we adequaat gereageerd op de ontstane overcapaciteit op de verwerkingsmarkt. Het gaat om afval dat in het buitenland zou worden gestort, maar nu middels verbranding wordt omgezet in energie. Afvalverbranding met energiewinning leidt tot een reductie van CO2-emissies ten opzichte van storten. Inclusief zeetransport gaat het om een besparing van circa 160 kg per ton afval. Met langlopende contracten hebben we ons tot 2019 verzekerd van voldoende restafval als brandstof voor onze installaties.
Stoomnetwerk Botlek In Rozenburg wordt met volle kracht gewerkt aan een Stoompijp waarmee omliggende bedrijven van energie kunnen worden voorzien. Het doel van het stoomnetwerk is de stoom van de ene fabriek te transporteren naar omliggende fabrieken die stoom als productiemiddel nodig hebben. De fabrieken wekken hun stoom nu op met eigen, veelal fossiel gestookte stoomketens. AVR tekende 15 februari de contracten met haar partners Stedin (netbeheerder) en chemiebedrijf en stoomgebruiker Emerald Kamala Chemical (EKC), waarmee de aanleg van een stoomnetwerk in de Rotterdamse Botlek officieel groen licht kreeg. Het stoomnetwerk zal per mei 2013 in gebruik worden genomen. De levering van stoom aan EKC levert alleen al een CO2-reductie op van 70.000 - 100.000 ton per jaar. Het stoomnetwerk wordt dan ook ondersteund en mede gefinancierd door een Green Deal met het Rotterdam Climate Initiative en door Agentschap NL via de regeling Industriële Warmte Benutting.
hoeveelheden energie die AVR zelf in de installaties gebruikt. De geleverde elektriciteit komt overeen met het energieverbruik van zo’n 240.000 huishoudens. Met optimale (verbrandings)processen wil AVR een zo hoog mogelijk energierendement halen en zoveel mogelijk restwarmte op een duurzame manier beschikbaar stellen aan de omgeving. De locaties van AVR in Rozenburg en Duiven zijn geografisch goed gelegen in de nabijheid van grote steden die behoefte hebben aan warmte, en dicht bij industriële bedrijven die behoefte hebben aan stoom voor hun processen. Het energierendement van 21,3% in 2012 lag lager dan de ambitie van 23,1%. Hier lagen onder meer de volgende oorzaken aan ten grondslag: • Vanaf oktober 2012 is ook vanuit de biomassa Thermische Conversie Installatie (TCI) in Duiven warmte voor stadsverwarming geleverd. Hierdoor is minder warmte voor stadsverwarming geleverd vanuit de afvalverwerkingsinstallaties (AVI’s). De elektriciteitsproductie van de AVI’s was daarmee wel iets hoger. Per saldo leidde dit echter tot een lager rendement; • Door onderhoudswerkzaamheden heeft een grote turbine in Duiven minder elektriciteit kunnen produceren; • Vanwege aanhoudende problemen in het productieproces van een externe stoomafnemer in Rozenburg is er begin 2012 minder stoom afgenomen. AVR startte begin 2012 met de eerste werkzaamheden voor de distributie van warmte via een nieuw warmtenet naar Rotterdam-Zuid. Hiermee worden vanaf medio 2013 circa 50.000 huishoudens en bedrijven voorzien van duurzame stadsverwarming. Dit levert een CO2-reductie op van minimaal 70.000 ton per jaar. Eind 2012 is ook een samenwerkingsverband met Eneco afgesloten om het Noordelijke deel van Rotterdam, Vlaardingen en Schiedam te ontsluiten en te voorzien van duurzame warmte. Daarnaast is officieel begonnen met de aanleg van een stoomnetwerk in de Botlek. In Duiven wordt al jaren restwarmte aan de gemeente Westervoort en Duiven geleverd. Hiermee worden circa 15.000 huishoudens voorzien van restwarmte en wordt jaarlijks de uitstoot van zo’n 30.000 ton CO2 vermeden. Behalve energie, produceert AVR in één van haar verbrandingsprocessen ook een mineraal product. In de zogeheten Thermische Conversie Installatie (TCI) wordt papierslib, een biomassa-reststroom van papierproductie, omgezet naar een poedervormige kalkhoudend mine-
36
duurzaamheidsverslag 2012
raal product. Dit dient als grondstof voor het bindmiddel FORZ dat via Van Gansewinkel Minerals wordt ingezet in grond- en constructiewerken. Hiermee wordt het conventionele bindmiddel cement op een duurzame manier vervangen, waardoor de uitstoot van CO2 bij de productie van conventioneel cement wordt voorkomen. In het afgelopen jaar is de TCI behalve dit bindmiddel en elektriciteit ook warmte gaan leveren aan woningen aangesloten op het warmtenet in Duiven en Westervoort. Hierdoor is het energetisch rendement van de verwerkte biomassa sterk toegenomen. Om maximaal aan deze toegenomen duurzame energievraag te voldoen heeft AVR een stabiele aanvoer van biomassastromen gerealiseerd die bijdraagt aan zowel betrouwbare energielevering als de productie van het duurzame bindmiddel.
Verbeteren van onze ‘footprint’ Bij onze verwerkingsprocessen worden enerzijds gronden brandstoffen geproduceerd, maar anderzijds ook grond- en brandstoffen verbruikt. We zijn daarbij continu op zoek naar de juiste balans en zijn ons bewust van de ecologische ‘footprint’ van onze activiteiten. We hebben het afgelopen jaar verschillende maatregelen genomen om de emissies te reduceren, waaronder onderstaande initiatieven. Schoner transport
Dagelijks zijn 1.865 voertuigen onderweg om afval op te halen en naar verschillende verwerkingslocaties te brengen. Het wagenpark van Van Gansewinkel is divers in formaat, type, gewicht en brandstof die gebruikt wordt. Om de impact van ons wagenpark tot een minimum te beperken, denken we na over alternatieve manieren van transport en volgen we externe ontwikkelen op de voet. Van Gansewinkel introduceerde in 2009 de eerste 100% elektrische kraakperswagen voor het inzamelen van bedrijfsafval in de binnenstad van Rotterdam. Na een succesvolle proef is de wagen ook in andere Nederlandse en Belgische binnensteden en op Schiphol geïntroduceerd. In 2012 kwam daar de binnenstad van Utrecht nog bij. Daarmee komt het totale aantal uit op 9.
Een tweede leven voor bodemassen AVR streeft naar een zogenaamd zero waste-proces, waarbij restproducten zoals bodemassen een tweede leven krijgen. Ongeveer 25% van het afval in de ovens kan niet worden verbrand. Dit as uit de ovens geven we een nieuw leven. De bodemassen worden afgevoerd en verder verwerkt. Zo worden op de locatie van Van Gansewinkel Minerals in Zevenaar de metalen eruit gefilterd voor een weg terug naar de metaalindustrie. Tot voor kort betrof het alleen de grovere metalen. In 2012 is samen met partners een methode ontwikkeld om ook de hele fijne metalen deeltjes (12 mm of kleiner) uit de assen terug te winnen. Zo wordt het percentage teruggewonnen metalen verder verhoogd. Het materiaal dat overblijft, het zogeheten minerale deel, wordt gereinigd. In het verleden werd dit materiaal onder andere ingezet als granulaat in de wegenbouw. Door nieuwe technieken, en in lijn met de doelstelling van de Green Deal bodemassen, weet Van Gansewinkel Minerals hier een hoogwaardiger en duurzaam eindproduct van te maken. Dit product wordt onder de naam FORZ onder andere als granulaat ingezet voor de productie van beton.
Vermeden CO2-uitstoot in de keten Voor het omzetten van afvalstoffen naar grondstoffen en energie maakt Van Gansewinkel Groep gebruik van energie. Dit betekent automatisch uitstoot van CO2. De geleverde grondstoffen, zoals glas, metalen, plastics en hout, zorgen echter voor een aanzienlijke verlaging van CO2-uitstoot bij de fabricage van nieuwe producten. Het terugwinnen van dergelijke secundaire grondstoffen kost immers minder energie dan het verbranden ervan en het opnieuw winnen en bewerken van primaire grondstoffen. Van Gansewinkel Groep heeft in 2012 1,38 miljoen ton CO2-uitstoot in de keten vermeden. Dit vertegenwoordigt 5,0% van de Nederlandse doelstelling in het Europese klimaatbeleid om in 2020 20% minder CO2 uit te stoten ten opzichte van 1990. Een verhoging van de eigen inspanningen in het omzetten van afval naar grondstoffen leidt dus tot een verhoogde ‘eigen’ CO2-uitstoot, maar vermindert aanzienlijk de gehele CO2-uitstoot in de keten. Van Gansewinkel Groep vindt het verhogen van het percentage tweede leven een belangrijkere doelstelling dan het verlagen van de CO2-uitstoot in de gehele keten.
Vermijden van schadelijke drijfgassen Het vermijden van schadelijke drijfgassen, waaronder CFK’s heeft een significante impact op het milieu. Met het recyclen van een miljoen koelkasten via Coolrec voorkomen we elk jaar dat er circa 157.000 kg aan drijfgassen in het milieu terechtkomen. Dat staat gelijk aan de uitstoot van bijna 480.000 ton CO2.
Tot de nieuw aangeschafte wagens behoren ook CNG(aardgas)inzamelvoertuigen die voor de inzameling van huisvuil in de gemeenten Eindhoven, Geldrop-Mierlo en
37
Van Gansewinkel ‘grondstoffenpartner’ op Floriade 2012 Van Gansewinkel gaf tijdens de Floriade 2012 invulling aan een geruisloze en duurzame afvaldienstverlening. We maakten daarbij gebruik van een speciale Floriade-Binkey, ons volledig elektrische inzamelvoertuig. De elektrische Binkey is niet alleen duurzaam, maar door het kleine formaat ook publieksvriendelijk. Naast de inzet van de Binkey plaatste Van Gansewinkel ‘afvaleilanden’, gemaakt van sloophout voor de gescheiden inzameling van het afval dat op het terrein vrijkwam.
Green Portfolio Programma De aandeelhouders ondersteunen onze visie op en aanpak van duurzame ontwikkeling. Zo wil grootaandeelhouder KKR de resultaten op het gebied van duurzame ontwikkeling van de bedrijven waarin zij investeert, verbeteren en werkt hier samen met het Environmental Defense Fund. Dit omdat zij ervan overtuigd is dat een beter milieu samengaat met economisch voordeel en bijdraagt aan de langetermijnwaardeontwikkeling van bedrijven. Van Gansewinkel Groep is partner in dit zogeheten Green Portfolio Program. Van Gansewinkel Groep neemt sinds 2010 deel aan het Green Portfolioprogramma. In 2010 zijn samen met KKR twee KPI’s geformuleerd. Dit zijn: maximalisatie energierendement van de afvalenergiecentrales en reductie van CO2-emissies door efficiëntere inzameling (meer opdrachten per uur en minder gereden kilometers). De resultaten staan in dit hoofdstuk vermeld onder ‘Energie uit afval’ en ‘Routeoptimalisatie’. Sinds 2008 hebben KKR en de deelnemende bedrijven samen de volgende resultaten geboekt: een besparing van $ 664 miljoen in operationele kosten, de uitstoot van meer dan 1.000.000 m3 broeikasgassen, 3,4 miljoen ton aan afval en zo’n 13,2 m3 water.
Valkenswaard worden ingezet. De CNG-voertuigen produceren nagenoeg geen roet- en fijnstof en zijn stiller dan traditionele dieselauto’s. Inmiddels zijn nog vijf CNG-inzamelwagens in bestelling. Daarvan zijn de eerste twee in januari 2013 uitgeleverd, de andere drie volgen later dat jaar. De gemiddelde leeftijd van de voertuigen is toegenomen naar 8,5 jaar in 2012 (8 jaar in 2011). Nieuw aangeschafte vrachtwagens voldoen standaard aan de EEV-norm. Vervoer per schip
Waar mogelijk vervoeren we afval per schip. Enerzijds verschepen wij binnen Nederland huisvuil en bedrijfsafval naar de afvalenergiecentrale in Rozenburg. Onder andere vanuit onze overslaglocaties in Utrecht, Den Haag en Rotterdam. Anderzijds maakt Maltha veel gebruik van transport per schip om glasscherven te vervoeren. De scherven worden hierbij door heel Europa vervoerd, van Nederland en België tot Hongarije. We vermijden met de scheepstransporten zo’n 33.000 vrachtwagenritten, equivalent aan ruim 5 miljoen kilometers wegtransport, wat tot een aanzienlijke ontlasting van het Europese wegennet leidt. In 2012 daalde de hoeveelheid vervoerde tonnages met 26% en het aantal verschepingen met 10% ten opzichte van voorgaand jaar. Niettemin streven we er naar om zoveel mogelijk afval per schip te blijven vervoeren. Daarnaast is ook huishoudelijk en bedrijfsafval vanuit het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Duitsland, België en Italië geïmporteerd en per schip vervoerd. Voor deze buitenlandse afvalstroom hebben we gebruik gemaakt van ingehuurde transportcapaciteit, die niet is meegenomen in de berekening van de resultaten watertransport. Het afval wordt in onze afvalenergiecentrales omgezet naar energie. Afvalverbranding met energiewinning leidt tot een reductie van CO2-emissies ten opzichte van storten. Daarbij gaat het om een besparing van circa 160 kg CO2 per ton afval. Routeoptimalisatie
Door middel van geautomatiseerde ritplanning en de inzet van boordcomputers willen we onze inzamelingsactiviteiten steeds verder optimaliseren. In 2012 zijn de routes van Van Gansewinkel en het in 2011 overgenomen Veolia België geïntegreerd. Hierdoor is in België het aantal gereden kilometers op de rolcontainerroutes met gemiddeld 13,8% gedaald.
38
duurzaamheidsverslag 2012
Verdeling aantal voertuigen naar EURO-classificatie (in %) 2012
2011
2010
2009
6
7
10
13
EURO 2
23
25
27
28
EURO 3 + 4
34
34
32
31
EURO 5 + EEV
32
28
26
24
5
6
5
4
100
100
100
100
EURO 0 + 1
Overig* Totaal
* Onder ‘Overig’ vallen wagens die niet onder de EURO-classificatie vallen, zoals elektrische voertuigen.
Verdeling aantal voertuigen naar land en gemiddelde leeftijd Aantal
Gemiddelde leeftijd in jaren
1.027
7,12
622
10,67
Frankrijk
24
5,39
Polen
115
14,41
77
10,61
1.865
8,49
Nederland België en Luxemburg
Tsjechië Totaal
CO2-uitstoot voertuigenpark* Kilometers (mln km)
Brandstof (mln liter)
Gem. verbruik
(km/liter)
CO2-uitstoot (ton)
CO2-uitstoot gem. per voertuig (ton per jaar)
Nederland
40,7
16,3
2,50
51.072
50
België
21,5
8,8
2,45
27.587
45
1,6
0,5
3,01
1.674
58
63,8
25,6
2,49
80.332
48
Frankrijk/Luxemburg Totaal
* De CO2-uitstoot is berekend op basis van de conversiefactoren goederenvervoer algemeen van de CO2-prestatieladder. Het vrachtwagenpark van Van Gansewinkel Groep bestaat alleen uit dieselvoertuigen. Hier is de conversiefactor 3.135 gram CO2/liter brandstof op van toepassing.
Watertransport Tonnage (Kton) Vermeden ritten (n) Vermeden wegtransport (mln km)
2012
2011
2010
787
992
930
32.976
41.327
35.225
5,2
7,0
6,3
39
Verdere optimalisatie van ritplanning heeft er voor gezorgd dat ten opzichte van 2011 het aantal kilometers per opdracht met 5,3% in 2012 is gedaald. Hierdoor is de CO2-uitstoot per opdracht met 3,4% afgenomen. Netwerkverdichting transporten
Het vervoer van reststromen van onze op- en overslagstations naar diverse (eind)verwerkers werd tot voor kort via verschillende systemen georganiseerd, met behulp van eigen wagens en met ingehuurde transportcapaciteit. Vanuit de wens om dit proces verder te professionaliseren en zo enerzijds kosten te reduceren en anderzijds het aantal gereden lege kilometers terug te brengen, wordt sinds eind 2012 gebruik gemaakt van een zogenoemd vrachtplatform. Het vrachtplatform is een afgeschermde IT-omgeving en biedt momenteel toegang aan 41 geauditeerde transportbedrijven. Het systeem maakt inzichtelijk waar de transportbehoefte van Van Gansewinkel ligt. De leveranciers kunnen zich op de routes inschrijven. Sinds de introductie van het systeem eind 2012 zijn zo’n 2.000 ritten via het platform verhandeld. In 2013 zal dit platform volledig geïmplementeerd worden. Dit zal leiden tot een optimale inzet van beschikbare capaciteit; minder lege kilometers in de keten en een stijging in het per vracht vervoerde volume. Leaseauto’s
Naast onze inzamelvoertuigen vormen ook de personenauto’s een bron van emissies. Zowel in Nederland als in België is een stimulerende maatregel voorzien in de leaseregeling die stuurt op vermindering van absolute CO2-uitstoot en brandstofverbruik. De eerste plug in hybride voertuigen zijn toegevoegd aan onze vloot. Daarnaast is een BMW Active E, een 100% elektrische personenauto, als onderdeel van een onderzoekstraject opgenomen in het wagenpark. Voor een periode van maximaal twee jaar kunnen medewerkers ervaring opdoen met het elektrisch rijden. De ervaringen worden gedeeld met BMW. Op basis van de resultaten kijken we hoe we hier verder vervolg aan geven. In 2012 is een nieuwe leaseregeling ontwikkeld die in 2013 in zowel Nederland als België zal worden ingevoerd. De doelstelling van het nieuwe beleid is tweeledig; de verdere reductie van CO2-uitstoot en het terugbrengen van kosten. Hiertoe zal worden ingezet op kleinere voertuigen en gestuurd worden op brandstof-
40
duurzaamheidsverslag 2012
verbruik op basis van tankregistraties. Emissies
De belangrijkste locaties waar luchtemissie plaatsvindt, zijn de afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven. De luchtemissies worden voor een aantal componenten (semi)continu gemeten. De meetapparatuur is geverifieerd en goed bevonden. Er zijn twee significante overschrijdingen van vergunningseisen op het gebied van CO-emissie en stofemissie geweest. De twee afvalenergiecentrales in Rozenburg en Duiven en de activiteiten van Van Gansewinkel Minerals veroorzaken het overgrote deel van het afvalwater binnen de Groep. Deze hoeveelheid staat gelijk aan de watervervuiling die 4.155 Nederlandse personen gemiddeld gedurende een jaar veroorzaken. Het afvalwater van de overige Van Gansewinkel Groep-activiteiten is niet significant en beslaat minder dan 5% van de in de volgende tabel genoemde hoeveelheden. Energieverbruik eigen locaties
Binnen de organisatie lopen diverse initiatieven om energie te besparen. Het initiatief hiervoor ligt bij de regio’s en businessunits. Biodiversiteit
Door de ligging en de aan onze locaties gebonden werkzaamheden is de invloed van onze activiteiten op de biodiversiteit zeer beperkt tot verwaarloosbaar. Eerdere inventarisatie leerde dat Van Gansewinkel Groep-locaties in een enkel geval in de nabijheid van een natuurgebied gelegen zijn. Op slechts drie locaties vindt een beperkte grondwateronttrekking plaats met verwaarloosbare effecten op de omgeving. Op geen enkele locatie zijn beperkingen ter bescherming van natuurwaarden opgenomen in de milieuvergunning die een merkbare invloed hebben op de bedrijfsvoering. Milieukosten
De milieu-investeringen van Van Gansewinkel Groep zijn zeer divers en maken een aanzienlijk deel uit van de kapitaalinvesteringen. De luchtreiniging van de Energy from Waste-activiteiten is hierin een grote constante post. In 2012 is onder andere geïnvesteerd in nieuwe verhardingen voor overslaghallen, een stofbestrijdingsinstallatie en nieuwe katalysoren voor een biogasinstallatie. Veruit de grootste investering is gepleegd voor een nieuwe waterzuivering van € 2.000.000 op een vestiging van Van Gansewinkel Minerals in Braine le Chateau.
Leaseauto’s 2012
2011
2010
Aantal voertuigen
700
724
672
CO2-uitstoot (ton)
3.732
3.740
4.220
128
138
151
78
64
47
Gemiddelde uitstoot (g/km) A/B-label in NL %
Luchtemissies afvalenergiecentrales (in ton) Rozenburg
Duiven
AVI
BEC
AVI
TCI
Totalen
Stof
1,0
0,3
0,3
0,2
1,8
SO2
0,6
5,5
20,7
0,7
27,5
CO
123,2
29,0
30,8
2,6
185,6
NOx
342,5
76,8
105,2
20,4
544,9
CO2-uitstoot afvalenergiecentrales (op basis van CO2-metingen) 2012* (in Kton) Kortcyclisch (biogeen)
Rozenburg
Duiven
2012
Rozenburg
Duiven
2011
1.000
455
1.455
896
426
1.322
410
187
597
406
177
584
1.410
641
2.051
1.302
604
1.906
447
138
585
393
131
525
Langcyclisch (fossiel) Uitstoot CO2 Vermeden CO2-uitstoot
* De CO2-uitstoot is gemeten en gebaseerd op NEN 14181 voor alle locaties. Het aandeel biogene uitstoot in de productie van energie uit afval in Nederland bedraagt 64,9% (kortcyclisch). Bron: Agentschap NL/Vereniging Afvalbedrijven. Het overige deel betreft langcyclische CO2 van fossiele oorsprong. De vermeden CO2uitstoot is berekend op basis van de door de sector en het bevoegd gezag overeengekomen formule. De formule is gebaseerd op de IPCC-methodiek.
Wateremissies 2012 Locatie
2011
Rozenburg
Duiven
Minerals
Rozenburg
Duiven
Minerals
1.207
355
186
1.010
301
193
Vuilvracht (in ton CZV)
38
39
28
38
34
45
Stikstofvracht (in ton Nkj)
3,3
7,0
3,6
3,9
3,5
12,4
Koelwater (in mln m3)
179
-
-
142
-
-
2012
2011
2010
Totaal NL exclusief afvalenergiecentrales
25,2
28,0
21,6
Totaal BE
12,5
9,5
7,6
7,7
8,5
3,6
Afvalwater (in 1000 m3)
Elektriciteitsverbruik
Vestigingen Van Gansewinkel Groep (in GWh)
Totaal overige landen
41
Milieu-incidenten
Voor alle milieu-incidenten geldt dat deze in een centrale databank worden gerapporteerd. De te nemen maatregelen worden in het milieuzorgsysteem strikt opgevolgd. Om milieurisico’s nog scherper in beeld te krijgen, zijn we in de loop van 2012 voor alle locaties gestart met het opstellen van zogenaamde centrale milieuaspectenanalyses. Hierin worden alle milieurisico’s geïnventariseerd en geclassificeerd en bijpassende beheersmaatregelen vastgesteld. De activiteiten van Van Gansewinkel Groep hebben het afgelopen jaar 362 keer tot een milieu-incident geleid, tegenover 296 keer in 2011. Deze stijging is het gevolg van een toegenomen registratie van meldingen, vooral op het gebied van olielekkages. Om het aantal olielekkages in de toekomst terug te dringen, is extra informatie verschaft. De informatievoorziening was vooral gericht op preventief onderhoud van met name hydraulische systemen op vrachtwagens. Van de 362 incidenten hadden er 155 betrekking op een lozing naar de lucht, vooral bij onze afvalenergiecentrales. Het ging met name om het overschrijden van emissienormen op het gebied van koolstofmonoxide en rookgasreiniging. Onze procestechnologen werken inmiddels via verschillende projecten specifiek aan aanpassingen om deze emissies terug te dringen. Gedurende het jaar vond 165 keer een lozing naar de bodem plaats, voornamelijk als gevolg van het lekken van enkele liters olie. 19 keer was er sprake van een lozing naar water. In een enkel geval betrof het een lozing van een, wat achteraf bleek, niet-giftige chemische substantie in het oppervlaktewater. 30 keer was er sprake van een ander type incident, zoals stof- en geuroverlast. Daarnaast deed zich 95 keer een brand voor. 57 keer was het eigen personeel in staat de brand te blussen. 38 keer moest de brandweer er aan te pas komen. In 2 gevallen heeft een brand tot noemenswaardige schade geleid aan materieel of gebouwen.
42
duurzaamheidsverslag 2012
43
maatschappij
Wij beseffen dat we als bedrijf met onze medewerkers, klanten en leveranciers midden in de maatschappij staan en daarmee ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben. Door de aard van onze dienstverlening leveren we van nature een belangrijke bijdrage aan een duurzame samenleving. Hiervoor onderhouden we relaties met allerlei belanghebbenden, onze stakeholders. We zijn continu met hen in dialoog om kennis en ideeën uit te wisselen, zodat we nog meer afval een tweede leven kunnen geven als grondstof. Maar ook buiten ons werkterrein willen we van betekenis zijn voor de maatschappij. Naast open dagen en andere evenementen ondersteunen we verschillende organisaties en projecten op maatschappelijk vlak.
44
duurzaamheidsverslag 2012
45
Resultaten Maatschappij Kerndoelstelling
Indicator
Continu in dialoog zijn met onze stakeholders om zo bij te dragen aan een duurzame samenleving
Rondetafelgesprekken
Langdurige partnerships met klanten (keten)
Klanttevredenheid
2011
2012
Ambitie 2013
-
-
4*
8,2
8,2
8,2
* De doelstelling ‘Continu in dialoog zijn met stakeholders om zo bij te dragen aan een duurzame samenleving’ is begin 2013 toegevoegd aan de duurzaamheidsdoelstelllingen. In het duurzaamheidsverslag 2013 zal voor het eerst over de resultaten worden gerapporteerd.
Stakeholdersdialoog We zijn dagelijks in contact met onze stakeholders en betrekken hen bij onze activiteiten. Zo krijgen we beter zicht op maatschappelijke trends en ontwikkelingen en kunnen we de kwaliteit van onze dienstverlening en bedrijfsvoering blijvend verbeteren. Daarnaast is het van belang voor de manier waarop we ons in de samenleving manifesteren. Afhankelijk van het onderwerp, de verwachtingen en de gewenste of benodigde acties, spelen alle stakeholders in wisselende samenstellingen hierbij een rol.
Van Gansewinkel Groep is continu in dialoog met haar stakeholders om: • kennis en ervaring te delen om beter te kunnen inspelen op specifieke vragen en verwachtingen van onze stakeholders; • trends en ontwikkelingen in de maatschappij, bij onze klanten en op politiek vlak beter te begrijpen; • deel te nemen aan het politieke en maatschappelijke besluitvormingsproces; • problemen op te lossen, draagvlak te creëren en vertrouwen te scheppen.
Van Gansewinkel Groep ziet de dialoog met stakeholders als een vorm van ketenbeheer. We willen onze visie overbrengen en verwachtingen van stakeholders kennen en toetsen om zo ook onze activiteiten in de keten verder te kunnen verbeteren. Dit doen we door lid te zijn van diverse brancheverenigingen, zoals in Nederland van de Vereniging Afvalbedrijven (VA) en in België van Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer (FEBEM). Daarnaast zijn we vaak betrokken bij een combinatie van diverse lokale en incidentele initiatieven. Ook focussen we op een aantal structureel georganiseerde activiteiten. Naar
46
duurzaamheidsverslag 2012
onze mening is dat de enige manier om echt van elkaar te leren, kennis te delen en zo gemeenschappelijke doelstellingen te behalen. Om die reden hanteren we twee hoofdthema’s waarlangs we de dialoog structureren: • Grondstoffen(schaarste) en de balans tussen mens, milieu en maatschappij; • Ketenverantwoordelijkheid. Binnen deze hoofdthema’s zijn diverse subthema’s te onderscheiden waarover we met diverse belanghebbenden op verschillende manieren in dialoog zijn. We organiseren bijvoorbeeld jaarlijks diverse bijeenkomsten zoals rondetafelgesprekken, kenniscafés en rondleidingen om kennis en kunde uit te wisselen. In 2012 hebben we daarnaast op uitnodiging diverse presentaties gegeven en aan discussies en dialogen van anderen meegewerkt. Enkele voorbeelden: • Multicopy – Intern Multicopy evenement voor shopeigenaren over Cradle to Cradle; • Unilever – Bijeenkomst Unilever Sustainability Group over duurzaamheid; • Ellen McArthur Foundation – Bijeenkomst voor het ontwikkelen van lesprogramma’s op het gebied van Cradle to Cradle, duurzaamheid en de circulaire economie; • Europa werkgroep Nijmegen/Europarlementariër Judith Merkies – Klimaatcafé over de rol van recycling en hergebruik in een duurzaam Europa; • Menzis – Bijeenkomst met directeuren uit de zorgsector over verduurzaming; • Volkswagen – Lezing over Cradle to Cradle in de automobielindustrie; • Brainport Sustainability & Innovation – Startbijeen-
Stakeholdersdialoog We zijn dagelijks in contact met onze stakeholders en betrekken hen bij onze activiteiten. We zien de dialoog met onze stakeholders als een vorm van ketenbeheer. In de gehele keten willen we onze visie overbrengen en verwachtingen van stakeholders kennen en toetsen om zo ook onze activiteiten in de keten te kunnen verbeteren.
Klanten
E TI
DIA LO OG
Overheden en politiek
Ke te nv e
e) st ar
WACHTING VER
eid elijkh ord wo nt ra
AN AL
E YS
pij ap
Mens, Milieu en M sen aa tus ts ch ns la
ACTIE
rs ie
EVA LU AT IE
R
M
Ba
TEN TE LA U ES
RvC
Investeerders
Aandeelhouders
Onderwijs en kennisinstituten
Media
Lev er a nc
kers wer e ed
NGO’s
ERS OLD EH AK T S
Grondst offe n(s ch a
Medezeggenschap
IDE NT IFI CA
Maatschappelijke activiteiten en sponsoring
Circulaire economie
•
•
•
Duurzame dienstverlening
•
•
•
•
Duurzame energie
•
•
•
•
Recyling, ontwerpen voor recycling en verplichte inzet van hergebruikt materiaal in nieuwe producten
•
•
•
•
Duurzaam inkopen
•
•
Ketenverantwoordelijkheid
•
•
•
Schoner rijden
•
•
•
Duurzame inzetbaarheid
•
Importeren en exporteren van afval
•
Veiligheid
•
Leveranciers
•
Media
•
NGO’s
Aandeelhouders en RvC
•
Maatschappij
Klanten
•
Onderwijs
Overheden en politiek
Grondstoffenschaarste
Onderwerpen
Investeerders
Medewerkers
Dialoog met stakeholders over maatschappelijke onderwerpen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• •
•
•
•
• •
•
• •
•
• •
•
• •
• •
•
• •
•
•
•
•
47
Thema Ketenverantwoordelijkheid In dialoog met partners
In 2012 organiseerde Van Gansewinkel Minerals op de RDM Campus in Rotterdam een drietal afzonderlijke ontbijtworkshops voor ingenieursbureaus, projectontwikkelaars en architecten rond het thema ‘Verduurzaming van bouwmaterialen’. Juist in de bouw kunnen we met onze kennis van minerale grondstoffen en recyclingtechnieken materialen in de kringloop brengen. De praktijk leert echter dat voor de concrete toepassing van alternatieve, duurzame bouwstoffen in de bouwsector nog enkele uitdagingen voor ons staan. Zo laten aanbestedingsprocedures niet altijd ruimte voor niet-conventionele bouwgrondstoffen en blijken de gevestigde partijen in de bouwketen eerder behoudsgezind. Tijdens de sessies gingen de deelnemers dan ook in op de vraag hoe we duurzame vernieuwing in de bouwketen concreet werkbaar kunnen maken. Samenvattend kwamen onder meer de volgende punten naar voren: • Meten van niet-conventionele bouwstoffen Om duurzaamheid in de bouw beter zichtbaar te maken, onderstreepten de ingenieursbureaus het belang om opdrachtgevers de juiste bewijslast te leveren en hen te adviseren, bijvoorbeeld door verbeterde eigenschappen uit te lichten, de milieuwinst aan te tonen en secundaire materialen tegen een competitief tarief aan te bieden. • Samenwerken als vakgenoten en partners in de bouwketen Ingenieursbureaus, projectontwikkelaars en architecten zien samenwerken als vakgenoten en partners in de bouwketen als belangrijkste vehikel om verduurzaming van bouwmaterialen in een stroomversnelling te brengen. Onderwerpen die daarbij werden aangedragen, zijn het opnemen van duurzame bouwstoffen in de nationale milieudatabase, het opzetten van een gezamenlijke showtuin en het starten van een gezamenlijke lobby voor niet-conventionele materialen. • Vereenvoudigen van de kringloop Door de crisis ligt de toekomst niet in nieuwbouw, maar vooral in de manier waarop oude gebouwen en materialen weer kunnen worden hergebruikt. Projectontwikkelaars gaven aan dat deze materialen idealiter weer op dezelfde plek zouden moeten kunnen worden heringezet. Het advies: ‘Keep it on the spot’, vereenvoudig de kringloop en vergroot daarmee de kans op hergebruik. • Ontwerp voor een kortere bouwduur en zorg voor kennisoverdracht Gebouwen worden momenteel ontworpen voor 50 tot 100 jaar. Door te ontwerpen voor een kortere bouwduur krijgt de opdrachtgever te maken met alle fasen in de bouwcyclus. Dat vraagt om integrale bouw: vanaf het ontwerp tot en met het einde van een gebouw. Het hebben van de juiste kennis van duurzame bouwstoffen is daarbij essentieel. Architecten gaven aan daarbij behoefte te hebben aan informatie over secundaire materialen, onderbouwing van duurzaamheid en concreet demonstratiemateriaal (monsters). In 2013 zullen de sessies over duurzaamheid in de bouwketen worden voortgezet. Doelgroepen zijn dan gemeentes en provincies.
48
duurzaamheidsverslag 2012
komst koploperstafel over grondstoffenschaarste en de circulaire economie; • Federatie van Bedrijven voor Milieubeheer (FEBEM) – Waals afvalcongres over Cradle to Cradle en materialenbeheer; • Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) – Ronde Tafel over duurzaam materialenbeheer. De dialoog met anderen leidt tot verdieping en verbreding van onze visie en levert waardevolle input op voor vervolgtrajecten op deelgebieden. Het maakt het onder andere mogelijk om blijvend bij te dragen aan en aanjager te zijn in de discussie rond de circulaire economie en levert belangrijke informatie ter verbetering van het jaarverslag. Verwachtingen van onze stakeholders
Uit de vele contacten met onze stakeholders zijn diverse meningen en verwachtingen gekomen. Inzicht hierin biedt de mogelijkheid daarop beter te anticiperen bij de uitvoering van onze activiteiten.
Stakeholderfeedback voor kwaliteitsverbetering Het meten van de meningen en verwachtingen van onze stakeholders is van groot belang voor het blijvend kunnen verbeteren van onze prestaties. Hiertoe voeren we zelf diverse onderzoeken uit en werken we mee aan onderzoeken van derden. Daarnaast zijn er ook waarderingen van externe bureaus. Feedback op onze dienstverlening
In 2012 hebben we ons ‘rode en groene kaartenprogramma’ voor het eerst sinds de introductie in 2008 moeten uitstellen vanwege de verscherpte interne focus die nodig was voor de herstructurering. Met dit programma nodigen we 10.000 Van Gansewinkel-klanten in Nederland en België uit om ons een indruk over onze dienstverlening te geven. Op die manier kunnen we klachten en verbeterpunten van onze klanten structureel en proactief opsporen en daarop anticiperen. Het is de bedoeling dat we het programma in 2013 weer uitvoeren zodra de nieuwe organisatie bestendigd is.
Verwachtingen van onze stakeholders Stakeholder
Verwachting
Medewerkers
Veilige werkomgeving, aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden, ontwikkelingsmogelijkheden, prettige werksfeer, open communicatie.
Overheden en politiek
Conformeren aan wet- en regelgeving, mee ontwikkelen en vertalen van regelgeving naar de praktijk, kennisuitwisseling en actief invulling geven aan duurzame initiatieven.
Klanten
Duurzame oplossingen en dienstverlening voor afval- en grondstoffenvraagstukken, kwaliteit, betrouwbaarheid, marktconforme prijzen, klantvriendelijke en servicegerichte support, snelle klachtenafhandeling en kennisdeling op afval-, grondstoffen- en milieugebied waaronder C2Ctoepassingen.
Aandeelhouders en Raad van Commissarissen
Winstgevendheid, lange en korte termijn return (roi), corporate (social) responsibility, transparante verslaggeving, samenwerking op het gebied van het Green Portfolio-programma van KKR.
Investeerders
Winstgevendheid, lange- en korte termijnreturn (roi), corporate (social) responsibility, transparantie over onze activiteiten en resultaten.
Onderwijs en kennisinstituten
Samenwerking, kennisdeling, contact met het bedrijfsleven, stage- en onderzoeksmogelijkheden, training en opleiding, onderzoek en ontwikkeling, scholieren enthousiasmeren voor techniek, afval en grondstoffen.
Maatschappelijke activiteiten en sponsoring
In de maatschappij actief zijn op het gebied van sponsoring, samenwerking, het geven van presentaties, betrokkenheid bij diverse incidentele activiteiten.
NGO’s
Uitwisseling van kennis, samenwerken en verantwoordelijkheid nemen voor onze dienstverlening en producten.
Media
Up-to-date informatie over de activiteiten van de onderneming en openstaan voor het geven van interviews en reportages.
Leveranciers
Samenwerkingsmogelijkheden, winstgevendheid, business- en productontwikkeling op het gebied van Cradle to Cradle en veiligheid.
Zuid-Afrikaans nutsbedrijf op bezoek bij AVR Rozenburg Op initiatief van de Nederlandse Ambassade in Pretoria (ZuidAfrika) en het AgentschapNL bracht de Zuid-Afrikaanse nutsmaatschappij Eskom een bezoek aan onze AVR-locatie in Rozenburg. Eskom, dat 95% van de in Zuid-Afrika gebruikte elektriciteit levert, wilde graag met een aantal Zuid-Afrikaanse gemeenten kennismaken met de oplossingen die de Nederlandse sector voor de afvalproblematiek heeft bedacht. Het merendeel van het Zuid-Afrikaanse afval wordt nog gestort. De delegatie keek op onze locatie in Rozenburg dan ook met veel belangstelling naar de diverse aspecten van het terugwinnen van energie uit afval. Maar ook Afval Bestaat Niet, bedoeld om zoveel mogelijk te recyclen stromen uit afval te halen, alvorens te verbranden met energieterugwinning, sprak de delegatie zeer aan. Dat concept biedt hen namelijk de mogelijkheid om minder verbrandingscapaciteit te hoeven bouwen. Een positief punt, want de delegatie verwachtte dat het realiseren van verbrandingscapaciteit in Zuid-Afrika op financieel en maatschappelijk gebied op veel problemen zou kunnen stuiten.
49
Thema Grondstoffenschaarste In dialoog met de Raad van Kinderen
Van Gansewinkel Groep werkt ruim twee jaar samen met de Missing Chapter Foundation van Prinses Laurentien van Oranje. Deze non-profit organisatie brengt besluitvormers van nu in contact met de verfrissende, onbevangen ideeën van kinderen op het gebied van strategische dilemma’s rondom duurzaamheid. Onder de noemer ‘Raad van Kinderen’ worden basisscholen aan bedrijven gekoppeld. Ook Van Gansewinkel Groep heeft een ‘eigen’ Raad van Kinderen, namelijk de 8e Montessorischool Zeeburg uit Amsterdam. Samen met hen zijn we in 2012 verder in gesprek gegaan over onze visie Afval Bestaat Niet. Na een ‘afvalworkshop’ en een eerdere rondleiding bij Van Gansewinkel, presenteerde de Raad van Kinderen hun ideeën aan managementleden van ons bedrijf in het Nemo in Amsterdam. Tijdens de bijeenkomst legden de kinderen hun gedachten voor over de vraag hoe Van Gansewinkel kan zorgen dat producenten hun producten ‘schoner’ produceren en consumenten afval nog beter scheiden, zodat zoveel mogelijk afval een tweede leven kan krijgen als grondstof. Uit de dialoogsessie bleek dat de kinderen afval als een belangrijk thema zien. Zij zien ook een verantwoordelijkheid voor zichzelf als het gaat om verandering van gedrag thuis. Kinderen starten vaak een nieuwe gedachte en kunnen de positieve ‘change agents’ zijn in het gezin. Enkele ideeën die vanuit de Raad van Kinderen naar voren kwamen: • Een vermelding op producten en verpakkingen in welke vuilniszak ze moeten weggegooid. Dit als oplossing voor een juiste, maar vooral ook leuke, zichtbare en gemakkelijke afvalscheiding; • Afvalcontainers niet verstoppen, maar juist mooi, opvallend en meer sexy maken, zodat het eenvoudiger en leuker wordt om afval weg te gooien; • Een afval-App die aangeeft waar de dichtstbijzijnde container staat als je ergens bent; • Met een nieuw credo ‘Papier bij papier. Plastic bij plastic. Glas bij glas. Vriendjes willen toch ook bij elkaar blijven?’ andere kinderen in de omgeving aansporen om afval gescheiden in te zamelen. In 2013 zal de samenwerking met de Raad van Kinderen worden voortgezet en wordt bekeken hoe we met de verschillende ideeën verder aan de slag kunnen.
Perfect Days Een ‘Perfect Day’ is een dag waarop de productiedoelstelling wordt waargemaakt, geen overschrijdingen of ongeplande stops plaatsvinden en geen ongelukken gebeuren. Sinds twee jaar beloont AVR Rozenburg zo’n dag met € 100, waarbij iedere maand het totale bedrag wordt verloot aan een goed doel. Dat doel wordt telkens door medewerkers van de locatie zelf aangedragen. In 2012 is voor € 16.000 aan goede doelen geschonken.
50
duurzaamheidsverslag 2012
In 2012 heeft Van Gansewinkel wederom een grootschalig klanttevredenheidonderzoek (KTO) uitgevoerd. Dit jaar bleken onze klanten opnieuw zeer tevreden, want evenals in 2011 scoorden we een 8,2. Klanten beoordeelden vooral onze operationele dienstverlening en de klantvriendelijke instelling van onze medewerker goed. Toch waren er ook verbeterpunten. Die lagen – ondanks de hoge mate van tevredenheid – vooral op het terrein van klachtafhandeling en telefonische bereikbaarheid. Voor de gemiddelde tevredenheidscore van een 8,2 ontving Van Gansewinkel in 2012, evenals in de twee voorgaande jaren, de Klant Beleving Award van onderzoeksbureau Integron. Feedback op ons jaarverslag
De doelstelling van ons jaarverslag is om informatie te verschaffen die aansluit op de verwachtingen en behoeften van onze in- en externe stakeholders. Over het algemeen wordt er nog steeds positief gereageerd op ons verhaal. Zo wisten we onze 10e plaats op de Transparantiebenchmark van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie in 2012 te handhaven. Daarmee behoren we nog steeds tot de koplopers op het gebied van maatschappelijke verslaglegging. Uit de Transparantiebenchmark kwamen ook twee verbeterpunten naar voren. Zo zouden we de gekozen hoofdthema’s ‘Grondstoffenschaarste’ en ‘Ketenverantwoordelijkheid’, waarlangs we onze dialoog laten plaatsvinden, samen met de stakeholders moeten bepalen. Hoewel deze thema’s inderdaad door Van Gansewinkel Groep zelf zijn vastgesteld, zijn ze ook geïnspireerd op gesprekken met stakeholders. Het feit dat ons bedrijf op uitnodiging in dialoog met anderen op deze thema’s kan en mag treden, bevestigt dat deze thema’s onze stakeholders aanspreken. In 2013, na voltooiing van de herstructurering, bekijken we hoe we onze stakeholders meer bij het bepalen van de gespreksthema’s kunnen betrekken. Een tweede verbeterpunt dat het panel van deskundigen van de Transparantiebenchmark aangaf, was dat de tekst van het jaarverslag meer in een bredere sociaaleconomische samenhang kon worden geplaatst. We zijn daar in dit verslag aan tegemoetgekomen door bij de beschrijving van een aantal ontwikkelingen ook het bredere kader mee te nemen (zie de kadertekst ‘Vermeden CO2uitstoot in de keten’ in het hoofdstuk ‘Milieu’, waar de vermeden uitstoot van CO2 in de keten wordt vergeleken met Europese doelstellingen).
Materialiteitsanalyse Van Gansewinkel Groep heeft ook in 2012 weer een materialiteitsanalyse uitgevoerd, om vast te stellen of de voor onze stakeholders relevante informatie (materiële onderwerpen) in het verslag aan bod komt. Daartoe is eerst in kaart gebracht wat materiële onderwerpen zijn. Dit is gedaan aan de hand van een analyse van de strategie en het jaarverslag van Van Gansewinkel Groep, bestudering van jaarverslagen van branchegenoten, onderzoek naar mediaberichten over Van Gansewinkel Groep en onze kennis van de sector. Vervolgens is het belang van de onderwerpen inzichtelijk gemaakt door ieder onderwerp te scoren op basis van: •D e impact op de organisatie - Het belang van het onderwerp in relatie tot de core business; - De bijdrage die de organisatie levert aan, of de impact die zij heeft op het publieke debat over het onderwerp. • Het belang voor de stakeholders - De maatschappelijke interesse voor het onderwerp (hoge of lage betrokkenheid); - Het reputatie-effect. De bevindingen zijn besproken en vergeleken met de inhoud van het jaarverslag van 2011. De thema’s recycling, grondstoffenschaarste, veiligheid, herstructurering en duurzame energie zijn als meest materieel naar voren gekomen. De analyse komt in grote delen overeen met uitkomsten van de dialoog met andere stakeholders. Vanwege de focus op de herstructurering is de analyse minder diepgaand uitgevoerd dan in 2011. Doelstelling voor 2013 is om de analyse op het niveau van 2011 terug te brengen.
Maatschappelijke activiteiten en sponsoring
Expertmeeting Integriteit De Manager Integriteit van Van Gansewinkel Groep nam in 2012 deel aan de jaarlijkse Expertmeeting Integriteit. Dit is een gezamenlijk initiatief waarin diverse landelijke partijen zijn vertegenwoordigd, zoals Justitie, de Belastingdienst, Politie, UWV, Binnenlandse Zaken, Rechtbanken, Immigratie- en Naturalisatiedienst, maar ook commerciële partijen zoals ING, Rabobank, KLM, Akzo Nobel, Shell, DSM, Holland Casino en Ahold. Doel is het uitwisselen van kennis en kunde, maar ook van concreet inzetbare instrumenten om tot een hogere mate van integriteit binnen de eigen organisatie te komen. Belangrijkste onderwerpen die tijdens de expertmeeting aan de orde kwamen: • Persoonlijke aansprakelijkheid voor integriteitschendingen Aanleiding was een onderzoek naar de bewustwording in organisaties over dit onderwerp en het feit dat er voorbeelden zijn van leidinggevenden die zijn vervolgd voor zaken die hun medewerkers veroorzaakten. De voornaamste conclusie was dat organisaties, en dan met name (hoger) leidinggevenden, zich nog onvoldoende bewust zijn van de (persoonlijke) risico’s die men loopt. Integriteitfunctionarissen moeten en kunnen daarin meer verantwoordelijk nemen. Dat kan onder meer door aan seminars over dit onderwerp deel te nemen en door ondersteuning te bieden bij opsporingsonderzoeken waarbij medewerkers als getuige en/of verdachte worden gehoord. Binnen Van Gansewinkel Groep gebeurt dat al. Bovendien is voor de Raad van Bestuur een rapport geschreven inzake de Bribary-act wetgeving en ontwikkelingen binnen de Nederlandse opsporingswereld. Ook wordt er tijdens managementtrainingen aandacht aan dit onderwerp besteed, zoals in het afgelopen jaar bij Van Gansewinkel Overheidsdiensten. • Integriteit van de digitale snelweg Bij dit onderwerp ging het om de mate van online veiligheid van organisaties, zowel intern vanuit de rol van medewerkers, als (buitenlandse) bedreigingen van buitenaf. Door onbekendheid met dit onderwerp bleek ook hier de bewustwording bij bedrijven te laag en zouden integriteitfunctionarissen hier meer een rol moeten oppakken. Naast de expertmeeting leverde de Manager Integriteit ook een bijdrage aan het Jaarboek Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector (BIOS) van het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Dit jaarboek wordt uitgegeven voor alle overheidsinstanties in het kader van integriteitbeleid en uitvoering en geeft ondersteuning en instrumenten op dat vlak. De bijdrage aan het jaarboek is geleverd op de thema’s ‘Zorg bij integriteitincidenten’ en ‘Arbeidsrechtelijke aspecten tijdens en na integriteitonderzoeken’.
Buiten ons primaire werkterrein ondersteunen wij organisaties die zich manifesteren op maatschappelijk vlak. Dan doen we door geld te doneren, maar juist ook door middel van het overdragen van onze vakkennis. De gedragscode van Van Gansewinkel Groep heeft een duidelijk beleid ten aanzien van maatschappelijke betrokkenheid en biedt daar ruimte toe.
51
Coolrec kennispartner voor ontwikkelingslanden Coolrec is in 2012 strategisch partner geworden van WorldPC, een non-profitorganisatie die de negatieve impact van elektronisch afval in ontwikkelingslanden wil terugbrengen. Coolrec gaat Afrikaanse WorldPC-partners op het gebied van recyclingprocessen adviseren en zal haar afzetkanalen beschikbaar stellen. WorldPC is een initiatief van de Belgische organisatie ‘Close the Gap’, die de digitale kloof wil dichten. Dat doet de organisatie door hoogwaardige gebruikte computers, die door bedrijven worden gedoneerd, gebruiksklaar te maken en ter beschikking te stellen aan onderwijs-, medische en sociale projecten in ontwikkelingslanden. Daarnaast zet WorldPC met strategische partners inzameling- en recyclingsystemen op. De rol van Coolrec bestaat uit het delen van kennis en het helpen met praktische adviezen, zodat het afval in de landen zelf op een goede manier kan worden gerecycled. Daarnaast begeleiden we de transporten en zorgen we dat zoveel mogelijk afval via onze afzetkanalen een tweede leven kan krijgen als grondstof. De samenwerking sluit daarmee goed aan bij onze visie Afval Bestaat Niet en ons beleid ten aanzien van duurzaam ondernemen.
Van Gansewinkel Groep sponsort evenementen Organisatoren zetten Van Gansewinkel Groep graag in bij (sport)evenementen vanwege het duurzame karakter van onze dienstverlening en de kennis en kunde van onze collega’s. Ook dit jaar waren we weer bij verschillende grote evenementen van de partij. Dat bleef niet beperkt tot sponsoractiviteiten in de vorm van Walking Bins, promotiebus en reclame-uitingen. Ook leverderden we een belangrijke bijdrage aan de afvaldienstverlening van deze evenementen, waaronder het Holland Heineken Huis op de Olympische spelen, de KLM-Open, het WK Wielrennen in Limburg en de Marathon van Eindhoven.
Van Gansewinkel Groep: • ondersteunt diverse lokale maatschappelijke initiatieven in de nabijheid van de locaties waar we actief zijn; • ondersteunt een beperkt aantal initiatieven vanuit de groep. Door maatschappelijke investeringen in verband te brengen met onze bedrijfsactiviteiten worden onze kennis en expertise optimaal benut en helpen we anderen verder; • staat het niet toe om gelden of middelen van de onderneming te gebruiken om bij te dragen aan politieke campagnes, politieke partijen, politieke kandidaten of mensen die daar iets mee te maken hebben. In 2012 is er centraal vanuit de groep voor een totaalbedrag van € 224.000 aan goede doelen besteed. Dit betrof onder andere donaties aan de Stichting Repair Café, Nederland Cares, MVO Nederland, Stichting Lezen en Schrijven, Mr Finney en enkele (eenmalige) sportevenementen. Om kosten te besparen, maar vooral ook om betere focus aan te brengen en naar de toekomst toe nieuwe afwegingen te kunnen maken, zijn enkele centrale en vrijwel alle decentraal gesponsorde maatschappelijke initiatieven stopgezet. In 2013 bekijken we hoe we aan een nieuw, meer groepsbreed sponsorbeleid invulling kunnen gaan geven.
Maatschappelijk betrokken teamactiviteiten via Nederland Cares Van Gansewinkel Groep heeft contacten opgebouwd met Nederland Cares (www.nederlandcares.nl). De stichting biedt flexibel vrijwilligerswerk en daarmee mogelijkheden voor onze medewerkers om maatschappelijk betrokken activiteiten te verrichten. Dat kan variëren van een uitstapje maken met daklozen, een cadeau kopen voor een kansarm kind, of wandelen met ouderen die bijna niet meer buiten komen. In 2012 hebben twee groepen medewerkers vanuit het Management Developmentprogramma aan het initiatief meegedaan. De ene groep beklom met daklozen de Domtoren in Utrecht; de andere groep ruimde belangeloos een kinderspeeltuin op.
52
duurzaamheidsverslag 2012
Met dit duurzaamheidsverslag willen we u een transparant beeld geven van onze organisatie. Toch kan het zijn dat u meer informatie wenst over bepaalde onderwerpen of andere ideeën heeft. Als dat zo is, hoor ik dat graag van u. Florens Slob Directeur Corporate Communicatie
[email protected]
Duurzaam ketenbeheer
Verwerkers- en leveranciersnormen Van Gansewinkel Groep neemt duurzame ontwikkeling expliciet mee in de selectie en beoordeling van verwerkers en in steeds grotere mate van leveranciers. Het aantoonbaar naleven van eisen uit wet- en regelgeving, gezamenlijk gemaakte afspraken en de zorg voor de keten staat daarbij centraal. In 2012 is er verder vorm gegeven aan de centralisatie en standaardisering van vastlegging van verwerkers in een centrale database en is er meer invulling gegeven aan bewaking van data-integriteit van ingevoerde gegevens. De beoordeling van verwerkers en leveranciers is gebaseerd op het opstellen van risicoprofielen van onze partners. Het auditeren gebeurt door medewerkers van Van Gansewinkel Groep die hier speciaal voor zijn opgeleid. De resultaten worden in een daarvoor ingerichte sectie binnen ons managementsysteem vastgelegd. Verwerkers
Het risicoprofiel van verwerkers kan hoog/midden/laag zijn al naargelang de score. De criteria hierbij zijn: type afval, vergunningssituatie, behaalde systeemcertificaten, grensoverschrijdend afval of niet en land van eindverwerker. Afhankelijk van het risicoprofiel worden meer of minder details met betrekking tot naleving van wet- en regelgeving door ons getoetst. Negatieve berichtgeving over onze partners is voor ons ook een aanleiding om extra actie te ondernemen, of om bedrijven in een hoger risicoprofiel in te schalen. Leveranciers
In 2011 is begonnen met een methodiek voor selectie en beoordeling van (kritische) leveranciers. Deze ligt in het verlengde van de methodiek die voor verwerkers wordt toegepast. Leveranciers worden in eerste instantie beoordeeld op basis van hun impact op ons primaire proces,
het afbreukrisico en de hoeveelheid omzet. Aan de hand van checklijsten per thema wordt per leverancier een niveau bepaald. Thema’s die hierbij aan de orde komen, zijn naleving van wet- en regelgeving, orde en netheid, veiligheid, zorgsysteem, proces- en productkwaliteit en sociaal-maatschappelijke thema’s met toetsing aan de richtlijnen van het UN Global Compact. Vanuit de Groep worden kritische leveranciers minimaal eens in de drie jaar geaudit. Afgelopen jaar hebben er vijf audits plaatsgevonden. Twee keer was de score van de audit ‘Goed’ en twee keer was de score ‘Voldoende’. In één geval was de score in eerste instantie ‘Onvoldoende’, maar werd na de nodige aanpassingen alsnog de status ‘Goed’ verleend.
Managementsystemen Van Gansewinkel Groep heeft op alle kritische bedrijven en locaties milieumanagementsystemen opgezet. Dit houdt in dat mogelijke gevaren (zoals brand) zijn onderkend, de risico’s en impacten zijn berekend en gepaste beheersmaatregelen zijn opgezet. Alle operationele entiteiten beschikken over geschoold personeel en hebben gepaste controles in het acceptatie- en verwerkingsproces. Op investeringen die bronvermelde beheersmaatregelen moeten ondersteunen, wordt niet bespaard. Mocht er zich dan alsnog een incident voordoen, dan komen de calamiteitenplannen in werking. De paraatheid van onze organisatie op dit vlak wordt regelmatig met trainingen getest. De onderneming voert bij incidenten een proactief (crisis)communicatiebeleid op centraal niveau. Onafhankelijke verificatie van managementsystemen
De managementsystemen van Van Gansewinkel Groep worden door Bureau Veritas Certification geauditeert en gecertificeerd. Door periodiek overleg met en training van het vaste auditteam wordt een continue verbetering
53
Certificeringen (in %) 2012
2011
2010
ISO 9001
98,9
97,4
81,5
ISO 14001
85,1
84,9
79,2
OHSAS 18001
78,2
70,7
21,6
Crisismanagementoefening Om het crisisbewustzijn te vergroten, is gestart met een crisismanagementoefening. Het creëren van bewustwording stond daarbij centraal. Aan de hand van interactieve scenario’s is bekeken wat een crisisteam gaat doen, met wie zij contact hebben en hoe men omgaat met de media. De eerste drie trainingen hebben plaatsgevonden bij de Centraal Chemische Depots van Geldrop en Moerdijk en bij afvalenergiecentrale AVR Rozenburg. De oefening was bestemd voor de leden van het management team van de betrokken vestiging of locatie. In 2013 zal de training worden vervolgd op andere locaties binnen de Groep. Bij de selectie van vestigingen zal opnieuw rekening worden gehouden met de risicogevoeligheid van de vestiging en gezocht worden naar een regionale spreiding en een verdeling over de verschillende businessunits. De uitkomsten van de oefening worden gebruikt om verder inhoud te geven aan het crisismanagementplan van Van Gansewinkel Groep. In 2013 verschijnt ook een brochure ‘Hoe te handelen bij een crisis’. Het boekje bevat concrete aandachtspunten voor het beheersen van een crisis of calamiteit binnen Van Gansewinkel Groep. Het handelen tijdens de eerste uren van de crisis staat daarbij centraal en bevat handige noodnummers en praktische informatie voor adequate crisisbeheersing.
beoogd van de diepgang van de externe audits. In 2012 lag extra nadruk op het controleren van de mate van compliance van onze activiteiten. De in 2012 uitgevoerde externe audits (196,5 auditdagen voor de volledige groep) resulteerden in 129 afwijkingen (Non Compliance Report (NCR)), waarvan 19 ‘majors’ en 110 ‘minors’. Dat is vrijwel gelijk aan 2011 (130 afwijkingen), terwijl er toch een uitbreiding is gekomen van het aantal certificaten, voornamelijk OHSAS 18001. De top drie van de geconstateerde afwijkingen had betrekking op (het niet-conform zijn met) de volgende normelementen: • Productierealisatie: 39 afwijkingen; • Meten en bewaking: 27 afwijkingen; • Risicobeheersing: 13 afwijkingen. Al deze geconstateerde afwijkingen dienen door de bedrijfsonderdelen binnen drie maanden te worden opgelost en door Bureau Veritas Certification te worden aanvaard. Tot op heden is dat gelukt. De laatste openstaande acties worden begin 2013 afgehandeld. Compliance
Het managen van compliance, het werken volgens weten regelgeving, wordt ondersteund door TrackWise. In dit systeem zijn alle (milieu)vergunningen opgenomen en wordt door middel van inspecties en audits gecontroleerd of wij voldoen aan de geldende wet- en regelgeving. De veranderingen in wet- en regelgeving worden tien keer per jaar via e-mail updates gecommuniceerd naar relevante stakeholders, waaronder milieucoördinatoren en waste managers. Daarnaast controleert de certificerende instelling in het kader van ISO 14001 en OHSAS 18001 ook de opvolging van wet- en regelgeving. Overtredingen worden geregistreerd met het doel om deze in de toekomst te minimaliseren. In totaal zijn het afgelopen jaar tien materiële boetes/ sancties hoger dan € 500 betaald wegens overtredingen van wet- en regelgevingen. Het betrof tweemaal een overtreding van de Arbowet, tweemaal een overtreding van AdR-regelgeving (vervoer gevaarlijke goederen), eenmaal een overbelasting van een voertuig en eenmaal het overschrijden van de maximale voertuighoogte. Daarnaast heeft het bevoegd gezag vier keer een last onder dwangsom opgelegd voor:
54
duurzaamheidsverslag 2012
•h et overschrijden van de maximaal vergunde overslagcapaciteit. Hiervoor is € 1.500 euro geïnd; • tweemaal het stallen van een container op een daarvoor niet-vergunde plaats. Hiervoor is in totaal € 4.000 euro geïnd; • niet naleven van BRZo-regelgeving. Hiervoor is € 25.000 euro geïnd. Het totale boetebedrag betrof € 48.250. Claims die nog in behandeling zijn, blijven onze aandacht houden en zullen na afsluiting in een volgend duurzaamheidsverslag worden gerapporteerd.
Integriteit Sinds 2010 wordt er actief vorm en inhoud gegeven aan het thema integriteit. Uitgangspunt bij de uitvoering van het integriteitbeleid is het vertrouwen in de medewerkers en het feit dat medewerkers hun verantwoordelijk durven, kunnen en willen nemen. Er is in de periode 2010 - 2011 een start gemaakt om de bewustwording en preventie verder vorm te geven. Ook de professionalisering op het vlak van zorg bij ernstige integriteitincidenten, agressie en geweld viel daaronder. In 2012 is er veelvuldig gebruik gemaakt van de adviesfunctie van de Manager Integriteit. De toename van meldingen, adviesaanvragen en ondersteuningen (o.a. op het gebied van trainingen) is het resultaat van een gezamenlijke inspanning van directies, management en medewerkers om serieus aandacht te besteden aan integriteit. Alleen in die gezamenlijkheid is verdere ontwikkeling mogelijk. In 2012 is het Registratie Systeem Integriteitonderzoeken in gebruik genomen. Dit managementsysteem maakt onderdeel uit van het rapporteringssysteem Trackwise, maar is in een afgeschermde, beveiligde omgeving opgenomen in verband met de hoge mate van vertrouwelijkheid. Uit het systeem kan sturings- en managementinformatie worden gegenereerd. De toegang tot het systeem is beperkt tot geautoriseerde personen die op basis van integriteitonderzoek arbeidsrechtelijke maatregelen moeten kunnen nemen en kennis moeten hebben van bepaalde delen van een onderzoek.
In 2012 was er sprake van 21 integriteitmeldingen. De meldingen waren ook dit jaar deels afkomstig uit de organisatie zelf en zijn deels gedaan door personen en instanties buiten de organisatie. Het betrof twee meldingen van agressie en geweld (intern), negen meldingen van criminaliteit (met name diefstal), twee meldingen van fraude, vijf meldingen over misbruik van bedrijfsmiddelen waarvan vijf in relatie tot illegale afvalinzameling (al dan niet tegen beloning), een melding van misbruik van vertrouwelijke informatie en een melding van twee gewapende overvallen op een Van Gansewinkel-vestiging. Van de 21 meldingen zijn er 19 in onderzoek genomen en zijn er twee omgezet in een integriteitadvies en derhalve als niet-onderzoekswaardig te duiden. Drie onderzoeken zijn nog lopend in 2013 en twee onderzoeken zijn in januari 2013 gestart. Bij het onderzoek naar gewapende overvallen en een interne fraude wordt samengewerkt met de politie. Deze strafrechtelijke onderzoeken waren in 2012 nog niet afgerond. Naar aanleiding van meldingen is meerdere malen aangifte gedaan en heeft in een aantal gevallen een strafrechtelijk onderzoek plaatsgevonden. Als gevolg van betrokkenheid bij integriteitinbreuken zijn 12 medewerkers ontslagen. Een bij Van Gansewinkel gedetacheerde medewerker is ontheven van zijn werkzaamheden en door zijn werkgever op staande voet ontslagen in verband met bij Van Gansewinkel gepleegde fraude. In 2012 is 38 maal een adviesrapportage uitgebracht. Deze adviesrapportages variëren op onderwerp, zoals stalking, beveiliging, verdovende middelen, ondersteuning bij strafrechtelijk onderzoeken, aanpak voertuigcriminaliteit en valse hoedanigheid, ICT-fraude, diefstallen en spookfacturen. Van Gansewinkel Groep is met name in het laatste kwartaal overspoeld met zogenaamde spookfacturen uit diverse landen. In dat kader is gewerkt aan fraudealertheid, detectie en (strafrechtelijk) afhandeling. Uiteraard is hiermee de betaling van diverse bedragen voorkomen. In 2012 heeft Van Gansewinkel Groep geen klachten met betrekking tot de schending van mensenrechten ontvangen. De komende periode zal worden gebruikt om medewerkers en management integriteit als een soort regulier
55
proces te laten beleven dat niet louter gestuurd wordt door protocollen. Hier zal risicobeheersing ook onderdeel van uit gaan maken. Of het nu gaat om integer personeel, gebruik van social media of het tegengaan van agressie en geweld, veel van dit soort onderwerpen zullen in trainingen/workshops en door middel van advisering aan de orde komen. In dat kader zal ook onderzocht worden welke bestaande regelingen geïntegreerd kunnen worden en welke kunnen vervallen. Dit om overlap in regelingen te voorkomen en eventuele onduidelijkheden die hier door ontstaan, weg te nemen. Trainingen en workshops integriteit In het afgelopen jaar is de verdere ontwikkeling van trainingen en workshops met betrekking tot integriteit ter hand genomen en hebben er verschillende trainingen en workshops plaatsgevonden. In april 2012 vond de eerste managementtraining over dit onderwerp plaats. Daarnaast zijn alle SHEQ-managers en -coördinatoren getraind en is ook bij Van Gansewinkel Overheidsdiensten een workshop georganiseerd. De managers en stafleden zijn getraind op het managen van integriteitkwesties, het herkennen en voorkomen daarvan. Daarnaast is in de training aandacht besteed aan het omgaan met neveneffecten van integriteitincidenten, waarbij zorg een belangrijk element vormt.
56
duurzaamheidsverslag 2012
Corporate governance
Op Van Gansewinkel Groep bv is het volledige structuurregime van toepassing als neergelegd in de artikelen 2:268-274 BW. Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van de vennootschap komt conform de wet alle bevoegdheid toe die niet aan het bestuur of aan anderen is toegekend. De vennootschap wordt bestuurd door de Raad van Bestuur. Toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur wordt gehouden door de Raad van Commissarissen. Daarnaast wordt de Raad van Commissarissen geconsulteerd omtrent belangrijke aangelegenheden die de onderneming betreffen. Meer in het bijzonder zijn conform de statuten van de vennootschap een aantal ingrijpende bestuursbesluiten voorbehouden aan voorafgaande goedkeuring door de Raad van Commissarissen. Conform de Wet Bestuur en Toezicht dienen grote besloten vennootschappen, zoals Van Gansewinkel Groep, een evenwichtige verdeling na te streven van de zetels van het bestuur en de Raad van Commissarissen. In die zin dat ten minste 30% van de zetels wordt bezet door mannen en 30% door vrouwen. Van Gansewinkel Groep zal bij vervulling van (toekomstige) posities in het bestuur en de Raad van Commissarissen nadrukkelijk met het bepaalde in de wet rekening houden. De Raad van Commissarissen vergadert minimaal vier keer per jaar, doch overigens zo vaak als dit noodzake-
lijk is of wordt geacht met het oog op het belang van de onderneming. De Raad van Commissarissen is samengesteld en benoemd in overeenstemming met het bepaalde in art. 2:268 BW. Als niet-beursgenoteerde onderneming is Van Gansewinkel Groep niet verplicht de principes en best practicebepalingen van de Nederlandse Corporate Governance Code toe te passen. Risicobeheersing heeft de volledige aandacht van de Raad van Bestuur. Het in kaart brengen van alle voorkomende risico’s en een zo transparant mogelijke communicatie daarover, is daarbij het uitgangspunt. Daar zal de Raad van Bestuur de relevante principes van de Corporate Governance Code bij betrekken. Gedurende het verslagjaar is dan ook verder vormgegeven aan de professionalisering van de Corporate Governance van de onderneming. De reglementen van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen, alsmede van de Audit Committee en de Selection Appointment and Renumeration Committee, zijn in 2012 geïntroduceerd. De ingezette lijn om transparant te communiceren met stakeholders over strategie en resultaten zal worden voortgezet. De GRI A+-status, het duurzaamheidsverslag en de rapportage volgens IFRS tonen aan dat die ambitie ook daadwerkelijk vormgegeven wordt.
57
Over dit verslag
Dit duurzaamheidsverslag gaat in op onze visie, strategie en beleid met betrekking tot duurzame ontwikkeling en rapporteert onze activiteiten daarover in 2012 (01/01/2012 - 31/12/2012). Dit verslag is goedgekeurd door de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen. Van Gansewinkel Groep volgt bij het opstellen van het verslag de richtlijnen van het Global Reporting Initiative (GRI).
Reikwijdte Dit rapport omvat de data en informatie van alle deelnemingen van Van Gansewinkel Groep. Wanneer hier van wordt afgeweken, is dit aangegeven in de tekst. Een lijst van onze bedrijven, locaties en deelnemingen is te vinden in de volledige jaarrekening. Eerdere rapportage over duurzaamheidsgegevens vond plaats in 2007, 2008, 2009, 2010 en 2011.
Verificatie van dit verslag Het verslag van Van Gansewinkel Groep op het gebied van duurzaamheid is samengesteld op basis van de derde generatie richtlijnen van het Global Reporting Initiative (G3.1). De G3.1 onderscheidt verschillende toepassingsniveaus. Op basis van een self assessement voldoet het verslag aan de voorwaarden van het A-niveau. Van Gansewinkel Groep rapporteert over relevante kernin-
58
duurzaamheidsverslag 2012
dicatoren van de GRI en is transparant over haar duurzaamheidsactiviteiten. KPMG heeft het verslag geverifieerd en van een goedkeurende verklaring voorzien, met een ‘beperkte mate van zekerheid’ (‘limited assurance’). Daardoor krijgt het verslag een A+ -status. In dit duurzaamheidsverslag is een GRI-tabel opgenomen waarin staat vermeld welke GRI-indicatoren in het verslag zijn te vinden. Het proces om een verificatie uit te oefenen op de informatie in dit verslag is voor ons van belang geweest om zo ook de betrouwbaarheid, volledigheid en transparantie hiervan richting onze stakeholders te verhogen.
Selectie van onderwerpen De in dit verslag opgenomen onderwerpen zijn geselecteerd op basis van de GRI-richtlijnen, onze managementsystemen en op basis van relevantie voor Van Gansewinkel Groep en haar stakeholders (materialiteitsanalyse). De data hebben betrekking op de prestaties van Van Gansewinkel Groep zelf en niet op die van onze onderaannemers.
Dataverzameling De voor Van Gansewinkel Groep belangrijke gegevens voor indicatoren (kwantitatief) en initiatieven (kwalitatief) zijn opgevraagd bij de verantwoordelijke
bedrijfsonderdelen (regio’s) en stafafdelingen. Na een beoordeling zijn deze gecontroleerd en gevalideerd voor de gehele Groep. Vervolgens heeft KPMG een verificatie uitgevoerd. Bij de verzameling van basisgegevens is zo veel mogelijk aangesloten bij reguliere periodieke rapportages. Voor de gehanteerde GRI-indicatoren is een handleiding opgesteld waarin definities zijn opgenomen. Er is zo veel mogelijk aangesloten bij in het verleden gehanteerde methodieken. Indien hiervan afgeweken is, wordt dit aangegeven in de tekst.
Overnames en desinvesteringen De overname van het Duitste RDE in 2012 is opgenomen in de rapportages. Waar dit anders is, staat dit aangegeven.
59
60
duurzaamheidsverslag 2012
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Visie en strategie 1.1
Visie en strategie van Van Gansewinkel Groep m.b.t. duurzame ontwikkeling*
13-17
1.2
Beschrijving van meest relevante impacts, risico’s en mogelijkheden*
2.1
Naam van de organisatie
2.2
Belangrijkste producten en merken
2.3
Operationele structuur van de organisatie
2.4
Locatie hoofdkantoor
2.5
Landen waar de activiteiten van de organisatie plaatsvinden
8
2.6
Rechtsvorm
8
2.7
Markten
2.8
Omvang van de verslaggevende organisatie
2.9
Organisatieveranderingen
6-7, 13-15, 19-20
Profiel van de organisatie
2.10
Cover 10-11 8 Cover
10-11 8 6-7, 19-20
Onderscheidingen
50
Reikwijdte van het verslag 3.1
Verslagperiode
58-59
3.2
Datum van het meest recente verslag
58-59
3.3
Verslaggevingscyclus
58-59
3.4
Contactgegevens voor verdere informatie
Cover
3.5
Proces inhoud verslag
58-59
3.6
Afbakening/begrenzing van het verslag
58-59
3.7
Afbakening beperkingen
58-59
3.8
Basis voor verslaggeving over samenwerkingsverbanden
58-59
3.9
Meetmethoden en de basis voor berekeningen
58-59
3.10
Herformulering van eerder verstrekte informatie
58-59
3.11
Beïnvloedende factoren voor de vergelijkbaarheid tussen verslagperioden
58-59
3.12
Management disclosures
61-67
3.13
Beleid externe assurance
68-69
Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.1
Bestuursstructuur*
57
4.2
Voorzitter van het hoogste bestuurslichaam
71
4.3
Onafhankelijkheid van Raad van Commissarissen
57
4.4
Mechanismen voor aandeelhouders en medewerkers
4.5
Beloning topkader
4.6
Processen die waarborgen dat strijdige belangen worden vermeden
8, 19-27, 57 16, 27 57
* De GRI-tabel geeft aan waar in het duurzaamheidsverslag 2012 over welke GRI-indicator is gerapporteerd. Achter een aantal omschrijvingen staat een *. Over deze indicatoren is gedeeltelijk gerapporteerd. Over de andere indicatoren is volledig gerapporteerd, tenzij anders aangegeven.
61
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Bestuur, verplichtingen en betrokkenheid 4.7
Expertise van de leden van het hoogste bestuurslichaam*
4.8
Intern ontwikkelde missie- of beginselverklaringen
4.9
Procedures van het hoogste bestuurslichaam
70-71 13, 15-17, 53-56 57
4.10
Prestaties hoogste bestuurslichaam
27, 57
4.11
Voorzorgsprincipe
4.12
Overige externe initiatieven
4.13
Lidmaatschap van verenigingen
4.14
Lijst van groepen belanghebbenden
46-52
4.15
Inventarisatie en selectie van belanghebbenden
46-52
4.16
Benadering van het betrekken van belanghebbenden*
4.17
Onderwerpen door de betrokkenheid van belanghebbenden*
16-17, 53-56, 57 16-17 46-48, 51-52
21-22, 29, 46-52, 54 46-52
Economische indicatoren Managementbenadering
Economische prestaties
Marktaanwezigheid
Indirecte economisch effecten
**DMA
Economische prestaties
DMA
Marktaanwezigheid
DMA
Indirecte economische effecten
9, 16-17 10-11 13-15, 34-37
EC1
Directe economische waarden die zijn gegenereerd en gedistribueerd, waaronder inkomsten, operationele kosten, personeelsvergoedingen, donaties en overige maatschappelijke investeringen, ingehouden winst en betalingen aan kapitaalverstrekkers en overheden*
EC2
Financiële implicaties en andere risico’s en mogelijkheden voor de activiteiten van de organisatie als gevolg van de klimaatverandering*
EC3
Dekking van de verplichtingen in verband met het vastgestelde uitkeringenplan van de organisatie
EC4
Significante financiële steun van een overheid*
EC5
Spreiding in de verhouding tussen het standaard aanvangssalaris, verdeeld naar geslacht, en het lokale minimumloon op belangrijke bedrijfslocaties
EC6
Beleid, methoden en deel van uitgaven betreffende lokaal gevestigde leveranciers op belangrijke bedrijfslocaties*
53-56
EC7
Procedures voor lokale personeelswerving en aandeel van het topkader dat afkomstig is uit de lokale gemeenschap op belangrijke bedrijfslocaties*
25-27
EC8
Ontwikkeling en gevolgen van investeringen in de infrastructuur en diensten die voornamelijk ten behoeve van het algemeen nut worden geboden door middel van verplichtingen van commerciële aard, danwel in natura of pro bono
EC9
Inzicht in en beschrijving van significante indirecte economische gevolgen, waaronder de omvang ervan*
9, 52
12, 34-37
n.v.t.
25 n.v.t.
36
36, 46-52
Milieu-indicatoren Managementbenadering
DMA
Materialen
6-7, 13-15, 32-34
DMA
Energie
6-7, 13-15, 34-37
** DMA: Disclosures on Management Approach, de Engelse term voor Management benadering.
62
duurzaamheidsverslag 2012
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Milieu-indicatoren
Materialen
Energie
Water
Biodiversiteit
Luchtemissie, afvalwater en afvalstoffen
DMA
Water*
16-17, 40-41
DMA
Biodiversiteit*
DMA
Luchtemissies, afvalwater en afvalstoffen
DMA
Producten en diensten
10-17, 32-37
DMA
Naleving
16-17, 53-56
DMA
Transport*
16-17, 37-40
DMA
Algemeen
16-17, 40 13-17, 32-34, 40-41
16-17
EN1
Totale hoeveelheid gebruikte materialen naar gewicht of volume
32-34
EN2
Percentage van de gebruikte materialen dat bestaat uit afval uit externe bronnen
32-34
EN3
Direct energieverbruik door primaire energiebron
34-37, 40-41
EN4
Indirect energiegebruik door primaire bron
34-37, 40-41
EN5
Energie die bespaard is door besparingen en efficiëntieverbeteringen*
40-41
EN6
Initiatieven ten behoeve van energie-efficiënte of op duurzame energie gebaseerde producten en diensten, evenals verlagingen van de energie-eisen als resultaat van deze initiatieven
32-42
EN7
Initiatieven ter verlaging van het indirecte energieverbruik en reeds gerealiseerde verlaging
40-41
EN8
Totale wateronttrekking per bron*
40
EN9
Waterbronnen waarvoor wateronttrekking significante gevolgen heeft
40
EN10
Percentage van totaalvolume van gerecycled en hergebruikt water
n.v.t.
EN11
Locatie en oppervlakte van het land dat eigendom is, gehuurd wordt, beheerd wordt in of grenst aan beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden*
40
EN12
Beschrijving van significante gevolgen van activiteiten, producten en diensten op de biodiversiteit in beschermde gebieden en gebieden met een hoge biodiversiteitswaarde buiten beschermde gebieden*
40
EN13
Beschermde of herstelde habitats
EN14
Strategieën, huidige maatregen en toekomstige plannen voor het beheersen van de gevolgen van biodiversiteit*
EN15
Aantal op de rode lijst van de IUCN vermelde soorten en soorten op nationale beschermingslijsten met habitats in gebieden binnen de invloedssfeer van bedrijfsactiviteiten, ingedeeld naar hoogte van het risico van uitsterven*
n.v.t.
EN16
Totale directe en indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht
37-41
EN17
Andere relevante indirecte emissie van broeikasgassen naar gewicht
37-41
EN18
Initiatieven ter verlaging van de emissie van broeikasgassen en gerealiseerde verlagingen
37-41
EN19
Emissie van ozonafbrekende stoffen naar gewicht
n.v.t. 40
37
63
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Milieu-indicatoren EN20
NOx, SO en andere significante luchtemissies naar type en gewicht
EN21
Totale waterafvoer naar kwaliteit en bestemming*
40-41
EN22
Totaalgewicht afval naar type en verwijderingsmethode
32-34
EN23
Totaal aantal en significante lozingen
EN24
Gewicht van getransporteerd, geïmporteerd, geëxporteerd of verwerkt afval dat als gevaarlijk geldt op grond van bijlage I,II,III,VIII en de Conventie van Basel en het percentage afval dat internationaal is getransporteerd*
32-34
EN25
Benaming, grootte, beschermingstatus en biodiversiteitswaarde van wateren en gerelateerde habitats die significante gevolgen ondervinden van de waterafvoer en -afvloeiing van de verslaggevende organisatie
n.v.t.
EN26
Initiatieven ter compensatie van de milieugevolgen van producten en diensten en de omvang van deze compensatie
13-15, 32-42
EN27
Terugvorderbaar percentage verhandelbare goederen
Naleving
EN28
Monetaire waarde van significante boetes en totaal aantal nietmonetaire sancties wegens het niet naleven van milieuwet- en regelgeving
Transport
EN29
Significante milieugevolgen van het transport van producten en andere goederen en materialen die worden gebruikt voor de activiteiten van de organisatie en het vervoer van personeelsleden
Algemeen
EN30
Totaal uitgaven aan en investeringen in milieubescherming naar type*
Producten en diensten
41
42
32-42 40, 54-55
37-42
40
Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Managementbenadering
Werkgelegenheid
DMA
Werkgelegenheid
DMA
Verhouding tussen werkgever en werknemer
DMA
Gezondheid en veiligheid
14, 16-17, 27-29
DMA
Opleiding en onderwijs
14, 16-17, 22-25
DMA
Diversiteit en kansen*
DMA
Verhouding bassissalarissen mannen en vrouwen*
Gezondheid en veiligheid
64
duurzaamheidsverslag 2012
16-17, 27
16-17, 25-27 16-17, 27
LA1
Totale personeelsbestand naar type werk, arbeidsovereenkomst en regio, verdeeld naar geslacht
25-26
LA2
Totaal aantal en snelheid van personeelswerving en personeelsverloop per leeftijdsgroep, geslacht en regio*
20-21
LA3
Uitkeringen aan voltijdmedewerkers die niet beschikbaar zijn voor deeltijdmedewerkers, per significant operationeel bedrijfsonderdeel
27
Terugkeer en retentie na ouderschapsverlof, onderverdeeld naar geslacht*
29
LA4
Percentage medewerkers dat onder een collectieve arbeidsovereenkomst valt
27
LA5
Minimale opzegtermijn (en) in verband met operationele veranderingen, inclusief of dit wordt gespecificeerd in collectieve overeenkomsten*
27
LA6
Percentage van het totale personeelsbestand dat is vertegenwoordigd in formele gezamenlijke arbo-commissies van werkgevers en werknemers die bijdragen aan de controle op en advies over arbo-programma’s*
27-29
LA7
Letsel-, beroepsziekte-, uitvaldagen- en verzuimcijfers en het aantal werkgerelateerde sterfgevallen per regio en per geslacht
27-29
LA15
Verhouding tussen werkgever en werknemer
14, 16-17, 20-29
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk
Opleiding en onderwijs
LA8
Opleidings-, trainings-, advies-, preventie- en risicobeheersingsprogramma’s ten behoeve van personeelsleden, hun families of omwonenden in verband met ernstige ziektes
LA9
Afspraken over arbo-onderwerpen vastgelegd in formele overeenkomsten met vakbonden
27-29
16-17, 27
LA10
Gemiddeld aantal uren dat een medewerker per jaar besteedt aan opleidingen, onderverdeeld naar werknemerscategorie en per geslacht*
24-25
LA11
Programma’s voor competentiemanagement en levenslang leren die de blijvende inzetbaarheid van medewerkers garanderen en hen helpen bij het afronden van hun loopbaan
21-24
LA12
Percentage medewerkers dat regelmatig wordt ingelicht omtrent prestatie- en loopbaanontwikkeling*
21-24
LA13
Samenstelling van bestuurslichamen en onderverdeling van medewerkers per werknemerscategorie, naar geslacht, leeftijdsgroep, het behoren tot een bepaalde maatschappelijke minderheid en andere indicatoren van diversiteit*
LA14
Verhouding van basissalarissen en vergoedingen tussen vrouwen en mannen per werknemerscategorie, per significant operationeel bedrijfsonderdeel*
DMA
Investerings- en inkoopbeleid
16-17, 53-56
DMA
Verbod op discriminatie
16-17, 53-56
DMA
Vrijheid van onderhandeling en collectieve arbeidsonderhandeling
DMA
Kinderarbeid*
16-17, 53-56
DMA
Gedwongen en verplichte arbeid*
16-17, 53-56
DMA
Veiligheidsbeleid
n.v.t.
DMA
Rechten van inheemse bevolking
n.v.t.
DMA
Assessment
n.v.t.
DMA
Remediatie
16-17
HR1
Percentage van en totaal aantal aanmerkelijke investeringsovereenkomsten en contracten waarin clausules die mensenrechten in ogenschouw nemen zijn opgenomen of waarvan de naleving van de mensenrechten is getoetst
n.v.t.
HR2
Percentage belangrijke leveranciers en aannemers die getoetst zijn op naleving van de mensenrechten en op getroffen maatregelen*
53
HR3
Totaal aantal uren personeelstraining over beleid en procedures betreffende aspecten van mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten, met inbegrip van het percentage van het personeel dat trainingen gevolgd heeft
n.v.t.
Verbod op discriminatie
HR4
Totaal aantal gevallen van discriminatie en de getroffen corrigerende maatregelen
Vrijheid van onderhandeling en collectieve arbeidsonderhandelingen
HR5
Activiteiten en significante leveranciers waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico zou kunnen gelden op overtreding van het recht op de uitoefening van de vrijheid van vereniging en collectieve arbeidsonderhandelingen, alsmede de maatregelen die zijn getroffen ter ondersteuning van deze rechten*
53
Kinderarbeid
HR6
Activiteiten en significante leveranciers waarvan is vastgesteld dat er een aanzienlijk risico is van gevallen van kinderarbeid, alsmede de maatregelen die zijn gericht op de effectieve afschaffing van kinderarbeid*
53
Diversiteit en kansen
25-26, 70-71
27
Mensenrechten Managementbenadering
Investerings- en inkoopbeleid
16-17, 27
55-56
65
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Mensenrechten Gedwongen en verplichte arbeid
HR7
Activiteiten waarvan is vastgesteld dat daarbij een aanzienlijk risico is van gevallen van gedwongen of verplichte arbeid, alsmede de maatregelen die zijn getroffen gericht op de uitbanning van gedwongen of verplichte arbeid*
Veiligheidsbeleid
HR8
Percentage van het beveiligingspersoneel dat training heeft gevolgd in het beleid of de procedures van de organisatie betreffende aspecten van de mensenrechten die relevant zijn voor de activiteiten
n.v.t.
Rechten van inheemse bevolking
HR9
Totaal aantal gevallen van overtreding van de rechten van de inheemse bevolking, alsmede de getroffen maatregelen
n.v.t.
n.v.t.
53
Assessment
HR10
Percentage en totaal aantal van activiteiten die beoordeeld zijn met betrekking tot de impact op mensenrechten*
Remediation
HR11
Aantal klachten ingediend, gerelateerd aan mensenrechten, en opgelost via formele klachtencommissies
DMA
Gemeenschap
DMA
Corruptie
DMA
Publiek beleid
n.v.t.
DMA
Concurrentiebelemmerend gedrag
n.v.t.
DMA
Naleving
53-56
Maatschappij Managementbenadering
Gemeenschap
16-17 16-17, 53-56
16-17, 53-56
SO1
Percentage van de activiteiten waarbij lokale stakeholders betrokken zijn en impactassessments en ontwikkelingprogramma’s uitgevoerd zijn
SO9
Activiteiten met significante potentiële of reële negatieve invloed op lokale gemeenschappen
37-42, 53-56
SO10
Preventie- en mitigatiemaatregelen ingevoerd voor activiteiten met significante potentiële of reële negatieve invloed op lokale gemeenschappen
37-42, 53-56
SO2
Percentage van en totaal aantal bedrijfseenheden geanalyseerd op corruptiegerelateerde risico’s*
55-56
SO3
Percentage van het personeel dat training in het anticorruptiebeleid en de -procedures van de organisatie heeft gevolgd*
55-56
SO4
Maatregelen die zijn getroffen naar aanleiding van gevallen van corruptie
55-56
SO5
Standpunten betreffende publiek beleid en deelname aan ontwikkelingen hiervan, evenals lobbyen
46-49
SO6
Totale waarde van financiële en in-naturabijdragen aan politiek partijen, politici en gerelateerde instellingen per land
51-52
Concurrentiebelemmerend gedrag
SO7
Totaal aantal rechtszaken vanwege concurrentiebelemmerend gedrag, antikartel- en monopolistische praktijken, alsmede de resultaten van deze rechtszaken
n.v.t.
Naleving
SO8
Monetaire waarde significante boetes en totaal aan niet-monetaire sancties wegens het niet naleven van wet- en regelgeving
DMA
Gezondheid en veiligheid van consumenten*
16-17
DMA
Etikettering van producten en diensten
n.v.t.
DMA
Marketingcommunicatie
n.v.t.
Corruptie
Publiek beleid
44-52
54-55
Productverantwoordelijkheid Managementbenadering
66
duurzaamheidsverslag 2012
GRI-tabel Indicator
Omschrijving
Pagina
Productverantwoordelijkheid Managementbenadering
DMA
Privacy van klanten*
DMA
Naleving
53-56
PR1
Levensduurstadia waarin de gevolgen van producten en diensten voor gezondheid en veiligheid worden beoordeeld met het oog op verbetering en het percentage van belangrijke product- en dienstencategorieën die aan dergelijke procedures onderhevig zijn
27-29
PR2
Totaal aantal gevallen van niet-naleven van regelgeving en vrijwillige codes betreffende gevolgen voor gezondheid en veiligheid van producten en diensten gedurende de levensduur, naar type resultaat
54-55
PR3
Type informatie over producten en diensten dat verplicht wordt gesteld door procedures en het percentage van belangrijke producten en diensten die onderhevig zijn aan dergelijke informatie-eisen
PR4
Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende informatie over etikettering van producten en diensten, naar type resultaat
54-55
PR5
Beleid ten aanzien van klanttevredenheid, met inbegrip van resultaten van onderzoeken naar de klanttevredenheid
48-50
PR6
Programma’s voor de naleving van wetten, standaarden en vrijwillige codes met betrekking tot marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring
n.v.t.
PR7
Totaal aantal gevallen van niet-naleving van regelgeving en vrijwillige codes betreffende marketingcommunicatie, waaronder reclame, promotie en sponsoring, naar type resultaat
n.v.t.
Privacy van klanten
PR8
Totaal aantal gegronde klachten en het kwijtraken van klantgegevens*
55-56
Naleving
PR9
Monetaire waarde significante boetes wegens het niet naleven van wet- en regelgeving betreffende de verschaffing van producten en diensten
54-55
Gezondheid en veiligheid van consumenten
Etikettering van producten en diensten
Marketingcommunicatie
16-17
16-17
67
Onafhankelijk assurance-rapport
Aan de lezers van het ‘Duurzaamheidsverslag 2012’ van Van Gansewinkel Groep B.V.
Verslag moet worden beschouwd in samenhang met deze toelichting.
De Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep B.V. (verder: Van Gansewinkel) heeft ons verzocht zekerheid te verstrekken over de informatie in het ‘Duurzaamheidsverslag 2012’ (verder: het Verslag). De Raad van Bestuur van Van Gansewinkel is verantwoordelijk voor het opstellen van het Verslag inclusief het bepalen van de te rapporteren materiële onderwerpen. Het is onze verantwoordelijkheid een assurance-rapport bij het Verslag te verstrekken gebaseerd op de hieronder omschreven werkzaamheden.
Welke Assurance-Standaard hebben wij gebruikt?
Wat was de reikwijdte van onze opdracht?
Onze opdracht was gericht op het verschaffen van een beperkte mate van zekerheid dat de informatie in het Verslag, in alle van materieel belang zijnde aspecten, juist is weergegeven, uitgaande van de G3.1 verslaggevingscriteria van het Global Reporting Initiative (GRI). We verstrekken geen zekerheid bij de haalbaarheid van de doelstellingen, verwachtingen en ambities van Van Gansewinkel. De werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een beperkte mate van zekerheid zijn gericht op het vaststellen van de plausibiliteit van informatie en zijn geringer in diepgang dan de werkzaamheden die worden verricht bij het verkrijgen van een redelijke mate van zekerheid. Om een grondig inzicht in de financiële resultaten en financiële positie van Van Gansewinkel te verkrijgen, dient de lezer het ‘Report of the Board of Directors 2012’ te lezen. Welke verslaggevingscriteria heeft Van Gansewinkel gebruikt?
Van Gansewinkel hanteert de ‘Sustainability Reporting Guidelines’ (G3.1) van de Global Reporting Initiative (GRI) voor het opstellen van het Verslag, zoals toegelicht in het hoofdstuk ‘Over dit verslag’. De informatie in het
68
duurzaamheidsverslag 2012
We hebben onze opdracht uitgevoerd in overeenstemming met de Standaard 3410N “Assurance-opdrachten inzake maatschappelijke verslagen” van het Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants. Op basis van deze standaard is het onder andere vereist dat de leden van het assurance-team over de specifieke kennis, vaardigheden en vaktechnische bekwaamheden beschikken die nodig zijn om assurance te kunnen verstrekken over de duurzaamheidsinformatie alsmede dat die leden voldoen aan de vereisten van de Ethische Code voor Professionele Accountants van IFAC, inclusief onafhankelijkheid. Wat hebben wij gedaan?
We hebben ondermeer de volgende werkzaamheden uitgevoerd: • Het uitvoeren van een risicoanalyse, waaronder een media- en internetanalyse naar milieu, veiligheid- en sociale issues voor Van Gansewinkel ter verdieping van ons inzicht in de relevante duurzaamheidonderwerpen en -vraagstukken in de rapportageperiode; • Het beoordelen van de opzet en implementatie van systemen en processen voor informatieverzameling en -verwerking, waaronder de aggregatie van gegevens tot informatie in het Verslag; • Het afnemen van interviews met medewerkers op groepsniveau en bij entiteiten over strategie, het beleid, de communicatie en het management in relatie tot duurzaamheid en ook met medewerkers die verantwoordelijk zijn voor het leveren van de informatie in het Verslag; • Evalueren van interne en externe documentatie, op basis van deelwaarnemingen om te bepalen of de informatie in het Verslag adequaat is onderbouwd;
• Het evalueren van de geconsolideerde data en trends op groepsniveau; • Het evalueren of de informatie in het Verslag in lijn is met onze algemene kennis van en ervaring met duurzaamheid bij Van Gansewinkel. Tijdens ons onderzoek hebben wij de noodzakelijke wijzigingen in het Verslag besproken met Van Gansewinkel en hebben wij vastgesteld dat deze wijzigingen adequaat zijn verwerkt in de definitieve versie. Wat is onze conclusie?
Uit onze werkzaamheden is niet gebleken dat het Verslag, in alle van materieel belang zijnde aspecten, onjuist is weergegeven uitgaande van de G3.1 Guidelines van de Global Reporting Initiative.
Eindhoven, 19 April 2013 KPMG Accountants N.V.
M.J.A. Verhoeven RA
69
Personalia van de Raad van Bestuur
C.S. Van Gent (1962) CEO
Cees van Gent bekleedde verschillende internationale bestuursfuncties in de logistieke sector, onder meer bij Nedlloyd, Exel Logistics, ABX Logistics en DHL. Bij laatstgenoemde was hij onder meer Chief Executive Officer (CEO) bij DHL Freight Germany, onderdeel van Deutsche Post DHL. In 2008 werd hij CEO van het Duitse logistieke concern Lehnkering. Sinds mei 2012 is Cees van Gent CEO bij Van Gansewinkel Groep, waar hij ook het bedrijfsonderdeel Waste Collection (inzameling) in portefeuille heeft.
R.C. de Fluiter Balledux (1963) CFO
Rob de Fluiter Balledux studeerde Fiscale Economie en Rechten aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Na zijn studie begon hij als Belastingadviseur bij Deloitte & Touche, waarna hij in 1995 de overstap maakte naar Nedlloyd. Binnen Nedlloyd begon hij als Hoofd Fiscale Zaken, volgde in 2000 een opleiding aan de Harvard Business School (USA) en eindigde zijn loopbaan bij Nedlloyd als Directeur Financiën. In 2002 vervolgde hij zijn carrière als Chief Financial Officer (CFO) bij Martinair. Sinds mei 2009 is Rob de Fluiter Balledux CFO bij Van Gansewinkel Groep. Nevenfuncties: • Lid van de Raad van Toezicht van Wings of Support. Deze stichting probeert kinderen in landen waar de KLM en Martinair op vliegen te helpen aan onderdak en onderwijs; • Bestuurslid WENb, werkgeversvereniging voor energie, kabel & telecom, afval & milieu.
Y. Luca (1965) COO
Yves Luca studeerde toegepaste economische wetenschappen aan de Rijks Universiteit Gent. Na zijn legerdienst vervulde hij functies bij Air Products te Emmaus (USA) en Bauwens-Cotrabel. Bij laatstgenoemde was hij verantwoordelijk voor Cotrabel. In 1995 trad hij als logistiek manager in dienst van Van Gansewinkel België. In de daaropvolgende jaren vervulde hij diverse regionale en nationale directiefuncties. Vanaf 2001 maakt hij deel uit van de Groepsdirectie en sinds 2005 van de Raad van Bestuur van Van Gansewinkel Groep. Sinds 2010 is hij binnen Waste Processing naast de recyclingactiviteiten (Coolrec, Maltha, Van Gansewinkel Minerals en Van Gansewinkel Chemicals) ook verantwoordelijk voor de Energy from Waste-activiteiten (AVR).
70
duurzaamheidsverslag 2012
Personalia van de Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de onderneming en de daarmee verbonden ondernemingen. Ook staan zij de Raad van Bestuur met advies terzijde.
A. Baan (1942 - 2013) Op vrijdag 5 april 2013 nam Van Gansewinkel Groep met leedwezen kennis van het overlijden van Adri Baan. De heer Baan was sinds 27 juni 2012 voorzitter van de Raad van Commissarissen. Met hem verliezen wij een zeer betrokken en deskundige voorzitter, die in de afgelopen periode een belangrijke rol heeft gespeeld. Wij zijn hem veel dank verschuldigd voor de nadrukkelijke bijdrage die hij heeft geleverd aan de verdere ontwikkeling van ons bedrijf en zullen zijn gedrevenheid en betrokkenheid bij Van Gansewinkel Groep missen. Adri Baan was voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Wolters Kluwer, (non-executive) chairman bij Dockwise en vice-voorzitter van de Raad van Commissarissen bij Imtech. Hij was eerder voorzitter van de Raad van Commissarissen bij VolkerWessels, lid van de Raad van Commissarissen bij Océ en lid van de Raad van Bestuur van Philips.
H. van Berckel (1960)
Huidige functie: Partner CVC Capital Partners, Nederland Nederlandse nationaliteit Benoemd per 1 maart 2006
Hugo van Berckel is partner bij CVC Capital Partners. Voordat hij in 1999 bij CVC Capital Partners kwam werken, heeft hij diverse functies bekleed bij o.a. ABN AMRO bank en KLM Royal Dutch Airlines. Hugo van Berckel studeerde rechten aan de Universiteit van Leiden en heeft een Master Business Administration van INSEAD, Fontainebleau. Hij bekleedt commissariaten bij Koninklijke Volker Wessels Stevin, Raet NV en C1000.
R. Gorenflos (1961)
Huidige functie: Partner Kohlberg Kravis Roberts LLP, London, Verenigd Koninkrijk Duitse nationaliteit Benoemd per 1 maart 2006
Reinhard Gorenflos is partner bij KKR. Sinds zijn aanstelling in 2001 speelde hij een leidende rol in de investeringen in AVR, Van Gansewinkel, Duales System Deutschland (DSD), FL Selenia, MTU Aero Engines, Demag, Zumtobel, en Legrand. Hij is daarnaast lid van het Portfolio Management Committee en het Infrastructure Investment Committee. Reinhard Gorenflos studeerde Economie aan de Universiteit van Freiburg in Duitsland en heeft een Master in Public Administration, John McCloy Academic Scholar, van de School of Government aan de Universiteit van Harvard (USA).
71
Verklarende woordenlijst AVI Afvalenergiecentrale BEC Biomassa energie centrale Biomassa Biologisch afbreekbare fractie van producten, afvalstoffen en residuen Brandbaar afval Huishoudelijk afval en bedrijfsafval aangeboden aan de verbrandingsinstallaties in Rozenburg en Duiven, dan wel door van Gansewinkel ingezameld en aangeboden aan een verbrandingsinstallatie van derden CEE Central Eastern Europe, in dit verband: Polen, Tsjechië en Hongarije CEO Chief Executive Officer CFO Chief Financial Officer CO2 Koolstofdioxide (broeikasgas) COO Chief Operations Officer COR Centrale Ondernemingsraad Cradle to Cradle De kern van Cradle to Cradle ligt in het concept Afval is Voedsel. Alle gebruikte materialen zouden na hun leven in het ene product nuttig kunnen worden ingezet in een ander product. Hierbij zou geen kwaliteitsverlies mogen zijn en alle restproducten moeten kunnen worden hergebruikt of milieuneutraal zijn. Deze kringloop is dan compleet ... en afval is voedsel. Cradle to Cradle® is een geregistreerd merk van McDonough Braungart Design Chemistry CVC Capital CVC Capital Partners is een internationale private equity partij en één van de aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep EBITDAE Winst voor rente, belasting, afschrijvingen, amortisatie en uitzonderlijke resultaten EHBO-incidenten Een eenmalige behandeling en/of observatie van kleine schaafwonden, snijwonden, brandwonden, splinters etc. welke geen medische behandeling door een arts behoeven. Zo’n behandeling en observatie wordt ook EHBO genoemd wanneer deze toch door een arts of door een bij een ziekenhuis geregistreerde professional is uitgevoerd. Het incident mag niet hebben geleid tot aangepast werk of verzuim Energy from waste Energie uit afval Ernstgraad Aantal verloren werkdagen x 1.000 gedeeld door de blootstellinguren. De ernstgraad heeft betrekking op eigen en ingehuurd personeel Footprint In dit verband wordt hier de CO2voetafdruk bedoeld. De CO2-voetafdruk geeft aan hoeveel CO2 een organisatie met haar activiteiten uitstoot en kan daarmee gezien worden als een soort vervuilingindex FORZ Secundaire bouwstof van dochteronderneming Van Gansewinkel Minerals
72
duurzaamheidsverslag 2012
Frequentiegraad Aantal incidenten met verzuim x 1.00.000 gedeeld door de blootstellingsuren. De Frequentiegraad kan zowel betrekking hebben op eigen als ingehuurd personeel fte fulltime-equivalent Gevaarlijk afval Afval dat volgens de Eural indeling als gevaarlijk ingedeeld is (met een *). Hiertoe wordt ook het KGA/KCA (klein chemisch afval) gerekend, zoals verfafval, batterijen, oplosmiddelen, toner en medicijnresten GRI Global Reporting Initiative. Het duurzaamheidsverslag van Van Gansewinkel Groep is samengesteld op basis van het Global Reporting Initiative versie 3.1. De G3 onderscheidt verschillende toepassingsniveaus; van C tot A. Van Gansewinkel Groep rapporteert over een groot gedeelte van de kernindicatoren van de GRI en is transparant over haar duurzaamheidsactiviteiten. KPMG Accountants N.V. heeft het verslag geverifieerd waardoor het verslag een A+-niveau krijgt GWh Gigawattuur (1.000 MWh (megawattuur) of 1 miljoen Kwh (kilowattuur) ISO 9001 Internationale norm voor kwaliteitszorgsystemen ISO 14001 Internationale norm voor milieuzorgsystemen KKR Kohlberg Kravis & Roberts; KKR is een private equity partij en één van de aandeelhouders van Van Gansewinkel Groep KTO Klanttevredenheidsonderzoek Kton Kiloton Lean Six Sigma Is een kwaliteitmanagementmethode om operationele prestaties van een organisatie te verbeteren door middel van het identificeren van tekortkomingen in en verbeteren van werkprocessen binnen een organisatie MMO Medewerker Motivatie Onderzoek Mton Megaton MWh MegaWattuur Near miss Een ongeplande gebeurtenis of reeks van gebeurtenissen die niet heeft geresulteerd in letsel, ziekte of schade, maar waar dit wel had kunnen gebeuren OHSAS 18001 Internationale norm en zorgsysteem voor de borging van veiligheid en gezondheid op de werkvloer Renewables Vernieuwbare grondstof SHEQ Safety, Healt, Environment and Quality TCI Thermische Conversie Installatie TJ Terra joule Trackwise Trackwise is een elektronisch managementsysteem dat ondersteuning biedt aan de organisatie voor het registeren en opvolgen SHEQ-gerelateerde items, zoals incidenten en near misses, inspecties, audits, sancties en onderzoeken
Colofon Concept, design en realisatie credo.creatie, Eindhoven Fotografie Bram Saeys Clea Betlem Lettertypes BentonSans, Corporate Concept, coördinatie en eindredactie Jacqueline van Druten - de Wit Geert D’Haese Bart Nevels Florens Slob Jurriaan Spoel Voor meer informatie Internet www.vangansewinkelgroep.com e-mail
[email protected] Afdeling Corporate Communicatie, Eindhoven +31 40 751 40 00
73
Van Gansewinkel Groep Hoofdkantoor Flight Forum 240 NL-5657 DH Eindhoven Postbus 8785 NL-5605 LT Eindhoven Tel +31 40 751 40 00 Email
[email protected] www.vangansewinkelgroep.com De vennootschap is ingeschreven bij het Handelsregister in Rotterdam onder dossiernummer 24390763.