ipod in het onderwijs: mogelijkheden op het gebied van taalverwerving

iPod in het onderwijs: mogelijkheden op het gebied van taalverwerving

Jeff McQuillan Najaar 2006 Onderdeel van een serie witboeken over de iPod in het onderwijs

Gesponsord door Apple Computer, Inc.


Inhoud

Pagina 2

De boodschap: taalverwerving stimuleren met behulp van de iPod Hoe talen worden verworven Hoe mensen talen begrijpen Noodzaak van contextuele ondersteuning bij taalonderwijs

Pagina 4

iPod en taalonderwijs: het verband Begrijpelijke taal aanbieden met behulp van de iPod De “leervriendelijke” voorzieningen van de iPod benutten

Pagina 8

Materiaal en praktische toepassingen Taalonderwijsmateriaal voor de iPod Enkele toepassingen binnen het taalonderwijs

Pagina 10

Aanbevolen literatuur

Pagina 11

Noten


1


In deze tijd van globalisering is effectief taalonderwijs belangrijker dan ooit. Handel, begrip van andere culturen en in toenemende mate ook politieke stabiliteit hangen af van de mate waarin men de taal van andere landen begrijpt. Hoewel kennis van een tweede taal in het bedrijfsleven een voordeel kan zijn, kent in Amerika slechts een handjevol schoolverlaters een andere taal dan het Engels, en dan vaak alleen op het allerlaagste niveau.1 In de Verenigde Staten hebben leerkrachten in het lager en middelbaar onderwijs die aan Engelstalige leerlingen een vreemde taal doceren een belangrijke taak, maar tegenwoordig zien zij zich daarbij voor een extra probleem gesteld: een op de vijf leerlingen in de Verenigde Staten spreekt van huis uit een andere taal dan Engels.2 Dit leidt tot de nodige problemen bij het onderwijzen van Engels als tweede taal, bij het op peil houden van de taal die van huis uit wordt gesproken en bij het onderwijzen van een tweede taal aan leerlingen die Engels als moedertaal hebben.3 Taalonderwijs is vandaag de dag dan ook belangrijker dan ooit. Dankzij de huidige stand van de techniek zijn er nieuwe mogelijkheden voor het vergroten van de effectiviteit van taalonderwijs. Het doel van dit witboek is te laten zien hoe een van de technische innovaties, de iPod, in combinatie met iTunes en iLife als hulpmiddel kan dienen bij het onderwijzen en leren van een vreemde taal. De iPod is draagbaar en gebruiksvriendelijk, heeft een grote opslagcapaciteit, is geschikt voor geluids-, tekst-, beeld- en videobestanden en belooft dan ook een revolutie teweeg te brengen op het gebied van taalverwerving, zowel op school als daarbuiten. Dit witboek beoogt het volgende: • Een algemeen kader neerzetten dat inzicht geeft in het gebruik van iPod en iTunes binnen het taalonderwijs en dat aansluit op de huidige theorieën over tweedetaalverwerving en tweetaligheid • Onderzoeksresultaten bespreken die dit kader voor het gebruik van iPod in het lager en middelbaar onderwijs onderbouwen • Manieren bespreken waarop de iPod, iTunes en iLife het best kunnen worden toegepast bij taalonderwijs • Voorbeelden geven van het gebruik van de iPod in het taalonderwijs • Aanbevelingen doen voor te lezen literatuur

De boodschap: taalverwerving stimuleren met behulp van de iPod De afgelopen tien jaar hebben er in scholen technologische veranderingen plaatsgevonden die wijzen in de richting van effectievere lesmethoden en -strategieën. Men kan echter pas van een echte innovatie spreken wanneer leerkrachten hun beproefde lesmethoden in de praktijk kunnen toepassen op een manier die aansluit bij de bovengenoemde strategieën.4 De iPod biedt diverse nieuwe mogelijkheden om de kennis over taalverwerving door kinderen en volwassenen te benutten en deze taalverwerving middels nieuwe toepassingen te versnellen.


2

De eerste stap bij het onderzoeken van manieren waarop de iPod kan worden ingezet bij taalonderwijs, is bekijken hoe mensen een taal verwerven en welke factoren bij taalonderwijs in het algemeen een rol spelen.

Hoe talen worden verworven Bij het geven van onderwijs in de doeltaal moet het taalgebruik: • Begrijpelijk zijn • Cultureel relevant en accuraat zijn • Een manier zijn om in contact te komen met de doelcultuur

De afgelopen 30 jaar is veel onderzoek gedaan naar tweedetaalverwerving. Hieruit is onder andere gebleken hoe talen worden verworven, en vooral ook hoe niet. Bovendien kan uit deze onderzoeken worden gedestilleerd hoe de nieuwe technologieën het best kunnen worden ingezet. Hoewel wetenschappers over diverse aspecten van de taalverwervingstheorie van mening verschillen, bestaat op één punt overeenstemming: We verwerven een taal wanneer we begrijpen wat er wordt gecommuniceerd.5 Alles wat “nieuw” is in een gesproken of geschreven boodschap van een ander (woordenschat, grammaticaconstructie, enzovoort) wordt uiteindelijk verworven, als er maar voldoende taalaanbod (“input”) is. Aangenomen wordt dat de essentiële rol die input speelt bij de verwerving van een taal, geldt voor zowel gesproken als geschreven taal, voor zowel de eerste als tweede taal en voor zowel kinderen als volwassenen.6 Hieruit volgt dat goed onderwijs van een tweede taal bestaat uit veelvuldige blootstelling van de leerling aan begrijpelijk aanbod, soms ook begrijpelijke input genoemd.7 Dit taalaanbod, ongeacht of dat in de vorm is van een gesprek, boek, film, geluidsbestand of website, moet begrijpelijk zijn (een journaaluitzending die is gericht op moedertaalsprekers, is bijvoorbeeld niet de beste keus voor beginnende taalleerders) en het liefst ook interessant. Interessante boodschappen kunnen de taalleerder zodanig motiveren en in beslag nemen dat deze in het ideale geval tijdelijk vergeet dat hij of zij luistert naar of leest in een vreemde taal; de leerder komt in een zogeheten “flow” terecht.8 Taalverwerving kan worden vertraagd of versneld door sociale en psychologische factoren, die op verschillende manieren zijn benoemd (motivatie, eigenwaarde, angst). In recent onderzoek zijn deze factoren onder een grotere noemer geschaard, het groepsgevoel9: leerlingen die van zichzelf denken dat ze als spreker van de nieuwe taal zullen worden geaccepteerd, hebben een grotere kans van slagen dan leerlingen die dat niet van zichzelf denken. Dat gevoel van “erbij horen” leidt in de meeste gevallen tot meer taalinput (meer lezen en luisteren) en een grotere taalvaardigheid bij zowel leerlingen die een tweede taal leren als leerlingen die de eigen, niet-Engelse taal leren. Goede taalcursussen proberen dan ook een dergelijke identificatie tot stand te brengen en een groepsgevoel te kweken bij de leerlingen. De afgelopen dertig jaar zijn tweedetaalleerkrachten en onderzoekers tot de gezamenlijke conclusie gekomen dat in de ideale omgeving voor de verwerving van een tweede taal voornamelijk de doeltaal wordt gehanteerd – de taal die de taalleerlingen proberen te verwerven. Een les Frans zou bijvoorbeeld voornamelijk in het Frans moeten worden gegeven, met als voorwaarde dat de docent de taal begrijpelijk maakt voor de leerlingen. Daarnaast moet het taalgebruik ook cultureel relevant en accuraat zijn, en de leerlingen in contact brengen met de doelcultuur op een manier die het groepsgevoel stimuleert.10 Toch kan ook de moedertaal of eerste taal van de leerling een bijdrage leveren aan de verwerving van een tweede taal, bijvoorbeeld door in deze taal essentiële achtergrondinformatie te geven of eventuele verwarring op te helderen.11


3

Hoe mensen talen begrijpen Mensen kunnen een nieuwe taal op twee manieren begrijpen. Ten eerste vertrouwen ze op hun kennis van de wereld (ook wel achtergrondkennis of kennis vooraf genoemd). Dit is kennis van het onderwerp waarover wordt gesproken (verworven via de eerste of tweede taal) en kennis van de doeltaal zelf door eerdere blootstelling daaraan. Mensen kunnen taal dan ook veel gemakkelijker begrijpen wanneer het over een onderwerp gaat waar ze iets van weten dan wanneer het over een onbekend onderwerp gaat. Een autoliefhebber begrijpt een gesprek over het nieuwste type auto veel beter dan wanneer het gaat over iets waarvan hij of zij niets weet, zoals zeilschepen.

Mensen begrijpen een nieuwe taal: • Via achtergrondkennis of kennis vooraf • Via niet-talige aanwijzingen

De tweede factor die van invloed is op het begrip, is de aan- of afwezigheid van niettalige aanwijzingen: aanwijzingen voor de betekenis van de taal die zitten in iets anders dan de taal zelf, zoals in een gebaar, foto, afbeelding, gezichtsuitdrukking, enzovoort. Dat methodologieën die uitgaan van begrip zoveel succes hebben, is het gevolg van veelvuldige toepassing van dergelijke niet-talige aanwijzingen.12 Taalleerkrachten die effectief hun werk willen doen, zullen hun leerlingen dus van input moeten voorzien die gebruikmaakt van niet-talige aanwijzingen en die de achtergrondkennis van de leerlingen benut. Het aanbieden van dergelijke contextuele ondersteuning is een van de manieren om het onderwijs van een vreemde of tweede taal te ondersteunen. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de vormen van contextuele ondersteuning waarbij leerlingen, van echte beginners tot vergevorderden, het meest baat zullen hebben:13

Noodzaak van contextuele ondersteuning bij taalonderwijs Mondelinge taalverwerving

Schriftelijke taalverwerving

Niveau

Geluid

Tekst

Visueel

Geluid

Tekst

Visueel

Echte beginner

Verplicht

Aanbevolen

Verplicht

Aanbevolen

Verplicht

Aanbevolen

Halfgevorderd

Verplicht

Aanbevolen

Aanbevolen

Aanbevolen

Verplicht

Aanbevolen

Gevorderd

Verplicht

Optioneel

Aanbevolen

Optioneel

Verplicht

Aanbevolen

Vergevorderd

Verplicht

Optioneel

Optioneel

Optioneel

Verplicht

Optioneel

Deze tabel geeft een overzicht van de verplichte, aanbevolen en optionele componenten voor zowel mondelinge als schriftelijke taalverwerving. Uiteraard is voor mondelinge taalverwerving op alle niveaus geluidsinput noodzakelijk, en is voor schriftelijke taalverwerving op alle niveaus tekstinput onontbeerlijk. Het gebruik van schriftelijke teksten kan echter ook de mondelinge taalverwerving stimuleren, net zoals het gebruik van geluidsbestanden de schriftelijke taalverwerving kan ondersteunen. Visuele ondersteuning kan beide vormen van taalverwerving stimuleren. Taalleerlingen hebben bijvoorbeeld meestal baat bij een tekstversie van wat ze horen, met name op beginnersniveau. Bovendien blijkt uit onderzoek naar de ontwikkeling van alfabetisme dat het voorlezen van kinderen en het betrekken van de kinderen bij het begrijpen van de tekst, cruciaal zijn voor het vroeg leren lezen.14 Visuele aanwijzingen voor de betekenis van de input zijn ideale hulpmiddelen voor zowel mondelinge als schriftelijke taalverwerving. Taalonderwijsmethoden voor beginners waarin veelvuldig gebruik wordt gemaakt van afbeeldingen, gebaren en andere niet-talige aanwijzingen, zijn het meest succesvol. Gevorderden en vergevorderden kunnen baat hebben bij lessen op basis van academisch materiaal, waarbij thematisch te werk wordt gegaan en de docent het materiaal aanbiedt met aanvullende contextuele informatie, zoals visueel materiaal. Visuele ondersteuning speelt ook bij schriftelijke taalverwerving een onmisbare rol.


4

iPod en taalonderwijs: het verband Uit meer dan veertig jaar vergelijkend onderzoek naar effectief tweedetaalonderwijs is gebleken dat leerlingen die zowel binnen als buiten het leslokaal worden blootgesteld aan meer begrijpelijke taal, een hogere taalvaardigheid hebben dan leerlingen die op basis van een andere methodologie les krijgen (zoals grammaticavertaling, gelijktijdige vertaling, enzovoort). Dit is gebleken op beginners-, gevorderden- en vergevorderdenniveau, en zowel binnen het traditionele onderwijs15 als binnen onderwijs waarbij gebruik wordt gemaakt van nieuwe digitale media en de bijbehorende technologieën.16 Beproefde lesmethoden voor vreemde- en tweedetaalonderwijs maken gebruik van de onderstaande manieren om taal begrijpelijk te maken: • Verlaging van de spreeksnelheid • Contextuele taalondersteuning • Gebruik van een woordenschat die overeenkomt met het niveau van de leerling • Benutten van de achtergrondkennis van de leerling • Creëren van een veilige omgeving • Stimulering van vereenzelviging met doeltaalsprekers • Een syllabus die is ingedeeld op onderwerp, in plaats van op grammatica Hoewel dit slechts een selectie is van alle wenselijke elementen voor taalonderwijs, liggen de bovengenoemde elementaire principes aan de basis van succesvol tweedetaalonderwijs, of het nu gaat om onderwijs van de landelijke taal, onderwijs van een vreemde of tweede taal of onderwijs van de vreemde moedertaal. In het volgende gedeelte wordt besproken hoe de iPod bij deze beproefde lesmethoden kan worden ingezet. Bovendien worden voorbeelden gegeven van het gebruik van de iPod bij bepaalde specifieke taalonderwijsmethoden, zoals luisteren naar verschillende teksten over hetzelfde onderwerp (het zogenaamde narrow listening).

Begrijpelijke taal aanbieden met behulp van de iPod Leerlingen die aan meer begrijpelijke taal worden blootgesteld, hebben een betere taalvaardigheid.

De iPod is een hulpmiddel om op een effectieve en makkelijke manier grote hoeveelheden begrijpelijke taal aan te bieden aan leerlingen. Een voorziening die met name taaldocenten zal aanspreken, is de mogelijkheid om de leerlingen van contextuele informatie te voorzien via het iPod-display, vooral op de lagere leerniveaus.17 Terwijl de leerlingen luisteren naar de gesproken tekst, kunnen ze afbeeldingen bekijken, de tekst lezen en video’s bekijken op het iPod-display of in het weergavevenster van iTunes. Omdat het gebruik van een iPod met een display waarop foto’s en video’s worden weergegeven het begrip verhoogt, is het niet langer nodig om elk inputsegment woord voor woord of gelijktijdig te vertalen. Het is ook mogelijk om de tweede taal begrijpelijk te maken in de vreemde moedertaal van de leerling door deze gelijktijdig te vertalen, maar deze benadering is behalve inefficiënt op de lange termijn ook niet effectief. Deze benadering is meer geschikt voor mensen die de taal leren voor zakelijk gebruik of voor op reis. In andere onderwijsvormen kan een voorzichtig gebruik van de moedertaal, bijvoorbeeld om basisconcepten uit te leggen, het begrip echter ten goede komen, zonder dat de hoeveelheid input significant afneemt. Het woord voor woord vertalen van elk inputsegment moet echter worden vermeden en is sowieso overbodig als met behulp van visuele elementen, bijvoorbeeld elementen die via het iPod-display worden aangeboden, het begrip wordt verhoogd. Dit is precies wat de iPod met videovoorziening biedt: leerlingen voorzien van foto’s en videobeelden ter ondersteuning van de geluidsinput, waardoor de input beter te begrijpen is.18


5

De “leervriendelijke” voorzieningen van de iPod benutten Nu de factoren voor effectief taalonderwijs uiteen zijn gezet, is het tijd om te bespreken hoe de voorzieningen van de iPod, iTunes en iLife het onderwijs kunnen verbeteren. Hierbij komen diverse lesmethoden aan de orde en wordt besproken op welke manier de iPod bij elk van deze methoden kan worden ingezet. Bij de bespreking van de diverse voorzieningen en toepassingsmogelijkheden wordt ook het bijbehorende taalvaardigheidniveau genoemd. Alleen geluid De iPod kan honderden uren aan begrijpelijke taalinput in de vorm van alleen geluid bevatten.

De iPod is bovenal een draagbare mediaspeler voor geluids- en beeldmateriaal. Daarom kan de iPod in het onderwijs worden gebruikt om leerlingen te voorzien van letterlijk honderden uren aan geluidsmateriaal met begrijpelijke taalinput over alledaagse en academische onderwerpen. Het gebruik van de iPod voor alleen geluidsinput is met name geschikt voor gevorderde en vergevorderde leerlingen, die al voldoende taalbegrip hebben en daarom buiten uitgebreide contextuele ondersteuning kunnen. Input die alleen uit geluid bestaat is doorgaans vooral handig voor wie tijdens het luisteren bezig is met andere dingen en daardoor niet op het display kan kijken. Halfgevorderde leerlingen hebben alleen baat bij input die alleen uit geluid bestaat als ze al enigszins bekend zijn met de te leren taal (bij wijze van nabeschouwing) of als spaarzaam gebruik wordt gemaakt van voor- en nabeschouwing, waarbij onderwerpen en achtergrondinformatie in de moedertaal worden besproken, zonder gebruikmaking van gelijktijdige vertaling. Uit een Amerikaans onderzoek naar eerstejaarsleerlingen die Engels als tweede taal leerden en die een cassetterecorder met gesproken boeken op cassette mee naar huis mochten nemen, bleek dat de leesvaardigheid van deze leerlingen sneller verbeterde dan die van de controlegroep.19 Bovendien gaven de ouders van deze leerlingen te kennen dat ook zij bij het leren van de Engelse taal profijt hadden van de cassettebandjes. Draagbare audiospelers zoals de iPod kunnen met hun tientallen uren luistermateriaal de tweedetaalontwikkeling van zowel leerlingen als hun ouders op deze manier bevorderen. Met de iPod is het mogelijk om snel door een geluidsbestand te navigeren, omdat deze speler is voorzien van een tijdsindicatie. Deze voorziening is met name handig voor leerlingen die een deel van het geluidsbestand niet hebben begrepen en dat nog een keer willen horen. Wanneer gebruik wordt gemaakt van geluidsbestanden met zogeheten hoofdstukmarkeringen, die de verschillende geluidssegmenten aanduiden, wordt het navigeren naar een ander deel van het bestand alleen maar eenvoudiger. Dergelijke bestanden kunnen worden gemaakt in GarageBand 3, dat deel uitmaakt van het iLifesoftwarepakket. Een andere toepassing van digitale technologie in het taalonderwijs is verhoging of verlaging van de spreeksnelheid van de input. Wanneer leerlingen naar een geluidsbestand in QuickTime op de iPod luisteren, kunnen ze de spreeksnelheid verlagen of verhogen om de input begrijpelijker te maken. Zhao meldt dat gevorderde tweedetaalleerlingen die de afspeelsnelheid konden aanpassen van het geluidsbestand waarnaar ze luisterden, significant betere resultaten behaalden dan de leerlingen die deze mogelijkheid niet hadden.20 (Uiteraard kan leerlingen hetzelfde voordeel worden geboden door hun materiaal te geven dat met een lagere spreeksnelheid is opgenomen.) Op de Brearley School in New York gebruiken leerlingen de iPod onder andere op deze manier, dus alleen met geluid, om een taal te leren.21 Leerlingen die Spaans, Frans en Mandarijn leren, luisteren naar allerlei typen geluidsmateriaal dat ze hebben gedownload van de interne schoolserver, zoals popmuziek, gesprekken tussen moedertaalsprekers en andere vormen van pedagogisch, authentiek luistermateriaal. Doordat de iPod draagbaar is, kunnen de leerlingen op elk gewenst moment, dus ook thuis en in de bus naar school, naar het materiaal luisteren.


6

Geluidsopnamen Geluid dat is opgenomen met een iPod kan worden gebruikt zowel bij het lesgeven als bij het beoordelen van leerlingen.

De iPod biedt standaard de mogelijkheid om hoogwaardige geluidsopnamen te maken. Na aansluiting van een microfoon kan geluidsmateriaal worden opgenomen voor onderwijs- of beoordelingsdoeleinden. Deze voorziening biedt tal van toepassingsmogelijkheden. Leerkrachten kunnen extra geluidsmateriaal, klassenpresentaties, gesproken verhalen en ander lesmateriaal opnemen. Leerlingen kunnen zichzelf en hun klasgenoten opnemen en eigen opnamen ter beoordeling aan de leerkracht geven. De Brearley School in New York eist dat elke leerling die een taal leert, een microfoon aan de iPod koppelt. De leerlingen moeten een geluidsdagboek opnemen op de iPod en dat uploaden naar de schoolserver zodat de leerkracht ernaar kan luisteren. Nadat de leerkracht deze geluidsbestanden naar zijn of haar eigen iPod heeft gedownload, kan hij of zij de spreekvaardigheid van de leerlingen beoordelen en daar eventueel feedback op geven. Op de Walnut Middle School in Nebraska maken leerlingen die Engels leren hun eigen diavoorstellingen, waarbij ze de iPod gebruiken om het bijbehorende geluid op te nemen. Het geluidsbestand wordt vervolgens geïmporteerd in de presentatie van de leerling, en het geheel wordt getoond aan de leerkracht en de ouders.22 Met behulp van de podcastingfunctionaliteit in GarageBand kunnen leerkrachten de presentaties van de leerlingen nu op de iPod zetten, zodat een eenvoudig mee te nemen versie ontstaat. Leerlingen kunnen met hun iPod ook moedertaalsprekers interviewen in het kader van een andere succesvolle lesmethode, het zogeheten narrow listening. Deze methode houdt in dat wordt geluisterd naar diverse geluidsopnamen over één onderwerp, waarbij verschillende sprekers van de doeltaal aan het woord zijn.23 De leerlingen luisteren bijvoorbeeld naar vijf mensen die praten over hun favoriete gerecht. Aangezien de opnamen allemaal over hetzelfde onderwerp gaan, komt steeds dezelfde woordenschat terug. De leerlingen horen daardoor meermalen dezelfde woorden in een bekende context. Uit een reeks onderzoeken van Beatrice Dupuy en Victoria Rodrigo blijkt dat leerlingen aanzienlijk baat hebben bij deze benadering.24 Narrow listening is met name effectief voor gevorderde en vergevorderde leerlingen die de mogelijkheid hebben om te spreken met moedertaalsprekers of sprekers met een hoge spreekvaardigheid, zoals sprekers van de eigen, vreemde moedertaal en mensen uit de eigen omgeving. Indien geen moedertaalsprekers voorhanden zijn, is het mogelijk de leerlingen opnamen te geven van diverse sprekers die praten over allerlei onderwerpen. Narrow listening en andere lesmethoden waarbij veelvuldig wordt geluisterd, kunnen de veel onderzochte “kloof” tussen het beginnersniveau en het vergevorderdenniveau helpen overbruggen.25 Geluid in combinatie met afbeeldingen en een script

Met de iPod kunnen afbeeldingen worden weergegeven bij wijze van niet-talige ondersteuning.

Aan geluidsbestanden die geschikt zijn voor weergave op de iPod en in iTunes kunnen ook foto’s, tekeningen en grafische elementen worden gekoppeld. Voor het maken van dergelijke bestanden is de functie voor uitgebreide podcasts in het iLife-programma GarageBand 3 heel geschikt. Aan het geluidsbestand kunnen foto’s worden gekoppeld, zodat een soort gesproken boek ontstaat waar leerlingen naar kunnen luisteren en waarbij ze tegelijk de bijbehorende illustraties kunnen bekijken, ongeveer zoals bij een diavoorstelling. Deze methode is met name geschikt voor beginners en geeft hun de benodigde niet-talige ondersteuning die het geluid beter te begrijpen maakt. Uit onderzoek is gebleken dat leerlingen die geluidsopnamen met bijbehorend teksten illustratiemateriaal krijgen een beter taalverwervingsniveau hebben, zelfs als ze niet met anderen spreken of omgaan. Onderzoekster Patsy Lightbown toont aan dat leerlingen die geluidsopnamen krijgen om naar te luisteren en daarbij ondersteunende visuele elementen en tekst krijgen, grote vooruitgang boeken op taalverwervingsgebied.26 De huidige lesmethoden die zijn gericht op taalbegrip, kunnen worden aangepast voor de iPod via de functie voor uitgebreide podcasts. De eerste keren dat een lesmethode op basis van taalbegrip met succes werd toegepast, werd lesgegeven op beginnersniveau.


7

Via een reeks onderzoeken heeft James Asher aangetoond dat zijn Total Physical Response, een taalonderwijsmethode waarbij gebruik wordt gemaakt van fysieke handelingen, gebaren en rekwisieten, aanzienlijk betere resultaten oplevert dan andere vormen van onderwijs aan beginners waarin niet dezelfde hoeveelheid begrijpelijke taalinput wordt geboden.27 Op een vergelijkbare manier bereiken beginnende taalleerlingen die worden onderworpen aan de Natural Approach en The Learnables curriculum van Harris Winitz, twee methoden die zwaar leunen op het gebruik van afbeeldingen, kaarten, foto’s, rekwisieten en andere visuele hulpmiddelen, een hoger niveau dan beginnende taalleerlingen die op een traditionele manier les krijgen, zoals blijkt uit talrijke studies.28 Met de iPod kunnen leerkrachten de juiste visuele elementen aanbieden. Een andere lesmethode voor taalleerlingen op beginnersniveau is TPR Storytelling, een methode waarbij de Total Physical Response-technieken van James Asher worden gecombineerd met het vertellen van verhalen op een manier die leerkrachten die lesgeven op beginnersniveau bekend in de oren zal klinken.29 De leerkracht beeldt de belangrijkste woorden van het verhaal uit en vertelt het verhaal vervolgens in deze bewoordingen. Bij het verhaal worden bovendien eenvoudige illustraties verstrekt die het begrip verder moeten bevorderen. Het verhaal wordt daarna op verschillende manieren nog een keer verteld, zodat de woordenschat wordt herhaald. Daarna wordt getoetst of de leerlingen het verhaal hebben begrepen. Hiervoor kan ook een uitgebreide podcast op een iPod of in iTunes worden gebruikt. De leerlingen luisteren eerst naar de woorden, waarbij de bijbehorende plaatjes op het display verschijnen, en luisteren daarna naar de verhalen zelf, waarbij eveneens illustraties worden getoond. Ook gevorderde en vergevorderde leerlingen kunnen baat hebben bij foto’s die bij het geluidsmateriaal worden getoond, bijvoorbeeld in het geval van hoorcolleges of ander academisch materiaal dat thematisch moet worden aangeboden voor een beter begrip. Voor het converteren van Keynote- en PowerPoint-presentaties naar een voor de iPod en iTunes geschikte structuur is software als ProfCast (http://www.profcast.com) voorhanden. Daarmee kunnen leerkrachten op een eenvoudige manier hun eigen materiaal inspreken en samenstellen. Leerlingen kunnen de “diavoorstelling” met foto’s bekijken op de iPod, de tekst lezen en ondertussen het geluidsbestand beluisteren. Video Videomateriaal op de iPod kan een belangrijke vorm van motiverende input zijn.

De nieuwere generaties van de iPod en de huidige iTunes-software zijn geschikt voor de weergave van videomateriaal. Als geschikt materiaal wordt gebruikt, kan dit een belangrijke extra vorm van motiverende input zijn. Aan de videobeelden kan eventueel ondertiteling in dezelfde taal worden toegevoegd, zodat de leerlingen worden geholpen met de tekst (dit is met name handig wanneer leerlingen video’s bekijken in iTunes). Indien de video’s van goede kwaliteit zijn, hebben leerlingen van alle niveaus daar baat bij. Voor gevorderde leerlingen kunnen bestaande videofragmenten worden gebruikt. Deze kunnen eventueel ook voor beginners worden gebruikt, mits er voldoende ondersteuning wordt geboden, zoals een voor- of nabeschouwing van nieuw materiaal of een lagere spreeksnelheid. Diverse studies waarbij gebruik is gemaakt van internet- en multimediamateriaal laten zien dat multimediatechnologie met succes kan worden ingezet bij het aanbieden van begrijpelijke taal aan leerlingen. Zo blijken leerlingen die video’s in de tweede taal bekijken deze taal sneller te verwerven. In een onderzoek dat is besproken door Zhao hadden leerlingen Spaans in het tweede semester een significant betere spreek- en luistervaardigheid na het zien van televisieprogramma’s in het Spaans dan leerlingen die op de traditionele manier Spaans leerden.30 Diverse onderzoeken naar het gebruik van ondertiteling in videomateriaal in de tweede taal tonen aan dat de toevoeging van tekst de taalverwerving bevordert doordat het begrip toeneemt.31 Audio/video en een script

Op de iPod kan niet alleen geluids- en videomateriaal worden afgespeeld, maar kan ook tekst worden weergegeven.

De meeste taalleerlingen hebben er baat bij als ze naast geluidsmateriaal het bijbehorende script krijgen om zelf mee te lezen. Geluids- en videomateriaal kan inclusief de tekst worden aangeboden, zodat de leerlingen deze eenvoudig op de iPod met een display of in iTunes kunnen bekijken. iTunes en de huidige iPod en iPod nano bieden de


8

mogelijkheid om aan een geluidsbestand een songtekst te koppelen, een functie die ook kan worden benut om een script aan een geluidsbestand te koppelen, zodat de luisteraars kunnen lezen wat ze horen. Via deze functie kan ook andere tekstuele informatie aan het geluidsbestand worden gekoppeld, zoals instructies, vragen om het begrip te toetsen, vragen om een discussie uit te lokken en andere relevante tekst. Alles wat een leerkracht in tekstvorm zou willen aanbieden aan de leerlingen, kan op deze manier worden ingevoegd.

Materiaal en praktische toepassingen Taalonderwijsmateriaal voor de iPod Taalonderwijsmateriaal voor gebruik op de iPod kan worden ingedeeld in drie categorieën: materiaal dat door commerciële instanties of onderwijsinstellingen is gemaakt, materiaal dat door leerkrachten is gemaakt en materiaal dat door leerlingen is gemaakt. Elke categorie kan in principe bruikbare taalinput leveren. Ook geldt dat in elke categorie podcasts met alleen geluid, uitgebreide podcasts en videopodcasts kunnen worden gemaakt. Podcasts zijn programma’s met beeld en soms ook geluid waarop een gebruiker zich online kan “abonneren”, waarna de afleveringen automatisch worden gedownload in iTunes. Podcasts hebben enkele eigenschappen waardoor ze heel goed bruikbaar zijn binnen taalonderwijs. Ten eerste kunnen podcasts heel persoonlijk zijn, waardoor een één-op-één-contact ontstaat tussen de spreker en de luisteraar. De iPod maakt, net als alle andere draagbare luisterapparatuur, het luisteren tot een intieme aangelegenheid. Deze intimiteit kan leiden tot een grotere interesse van de kant van de luisteraar en via het persoonlijke contact bovendien zorgen voor een grotere binding met de doelcultuur. Ten tweede zijn podcasts geschikt voor een zeer divers aanbod aan taalinput dat het traditionele lesaanbod ver overtreft. Te denken valt aan variatie in dialect, taalgebruik, onderwerp en niveau. Commercieel materiaal en materiaal van onderwijsinstellingen Onder commercieel materiaal en materiaal van onderwijsinstellingen valt alles wat wordt gemaakt door iemand anders dan de leerkracht of leerling. Geluid- en beeldmateriaal dat is bedoeld voor moedertaalsprekers, pedagogisch materiaal dat afkomstig is van uitgeverijen, en geluids- en beeldbestanden die zijn gemaakt door onderwijsinstellingen (scholen, universiteiten en andere instituten) vallen allemaal binnen deze categorie. In deze categorie zijn vooral podcasts goed bruikbaar. Podcasting heeft geleid tot een enorme virtuele luisterbibliotheek voor taalleerkrachten. Voor het taalonderwijs betekent dit dat luisteraars altijd wel iets van hun gading vinden in de doeltaal, of ze nu geïnteresseerd zijn in voetbal of in diepzeevissen. Dergelijk materiaal moet uiteraard eerst worden gecontroleerd en goedgekeurd door de leerkrachten, waarbij goed het niveau van de leerlingen in het oog moet worden gehouden. De beste plek om commercieel materiaal en materiaal van onderwijsinstellingen te vinden, is de podcastverzameling in de iTunes Store. Hierin zijn podcasts voor het lager, middelbaar en hoger onderwijs te vinden, gerangschikt op populariteit. Gebruikers kunnen eenvoudig zoeken naar een voor hen interessant onderwerp, zich abonneren op een podcast over dit onderwerp en de afleveringen downloaden in iTunes. Een andere goede bron voor leerkrachten is het Educational Podcast Network, dat is opgezet door het Landmark Project (http://epnweb.org).32 Dit netwerk bevat diverse podcasts van commerciële instanties en onderwijsinstellingen, gerangschikt op onderwerp, waaronder tweede talen. Hier is een enorm scala aan taalmateriaal te vinden, variërend van beginnersniveau tot gevorderd niveau.


9

Materiaal van leerkrachten Leerkrachten kunnen met de iPod materiaal maken dat een aanvulling is op het leerboek.

Doordat iPod en iLife een zeer toegankelijke opnamefunctionaliteit bieden, kunnen leerkrachten eenvoudig zelf materiaal maken dat is afgestemd op het niveau en de taalvaardigheid van de leerlingen. Te denken valt aan aanvullend materiaal dat is gebaseerd op het gebruikte leerboek of op andere geschikte taalbronnen, taakinstructies, vragen waarop de leerlingen een antwoord moeten formuleren en dit moeten opnemen, en tal van andere opdrachten. Bovendien zouden leerkrachten gesprekken kunnen opnemen, of verhalen die worden verteld door een andere vaardige spreker, zodat de leerlingen verschillende sprekers te horen krijgen. Dit is met name nuttig wanneer een vreemde taal (die niet de tweede taal is) wordt onderwezen. Zoals eerder gezegd, kunnen leerkrachten ook Keynote-presentaties omzetten met behulp van software van derden, zodat ze op een eenvoudige manier visuele elementen ter ondersteuning van het geluidsmateriaal kunnen toevoegen. Leerkrachten die willen weten hoe collega’s podcasts gebruiken, kunnen op het Education Podcast Network een lijst opvragen met scholen die al met de iPod en podcasts werken. Een algemene handleiding over het produceren van geluidsmateriaal voor onderwijsdoeleinden is te vinden op de Podcasting in Educationwebsite van Shaun Else (http://chatt.hdsb.ca/~magps/boylit/Podcasting%20in%20Educa tion). Wie geïnteresseerd is in het gebruik van GarageBand 3 en iLife van Apple vindt op de Apple site een aantal uitstekende handleidingen (http://www.apple.com/nl/support/ garageband).

Materiaal van leerlingen De mogelijkheid om met de iPod en GarageBand materiaal op te nemen en te bewerken, biedt leerlingen de kans om materiaal te maken dat voor onderwijsdoeleinden en beoordelingen kan worden gebruikt. Leerlingen van gevorderd en vergevorderd niveau kunnen bijvoorbeeld in een team geluidsbestanden maken op basis van een script dat is voorbereid of bewerkt door de leerkracht. Vergevorderde leerlingen kunnen gesprekken opnemen met andere leerlingen of met moedertaalsprekers van de doeltaal, bijvoorbeeld op de eigen school of op een partnerschool in het land waar de doeltaal wordt gesproken. Ook kunnen met iLife video-opdrachten worden gemaakt. Zo is het mogelijk om met iPod en iLife geluidsbestanden te maken voor de zogeheten narrow listening-methode, zoals eerder is beschreven. Een andere lesmethode die bijzonder geschikt is voor iPod-opnamen door leerlingen, is zelfgemaakt geluid: een aanvulling op zelfgemaakte boeken met leesmateriaal die gevorderde leerlingen van de doeltaal maken voor leerlingen van een lager niveau.33 Taalleerlingen van gevorderd niveau kunnen geluidsbestanden, podcasts met illustraties en zelfs videobestanden maken over een breed scala aan onderwerpen, bruikbaar voor hun medeleerlingen en voor leerlingen van een lager niveau. Dergelijke bestanden kunnen uiteindelijk worden opgenomen in een virtuele bibliotheek voor de leerlingen, die eventueel ook voor een groter publiek toegankelijk kan worden gemaakt via podcasting. Een andere mogelijkheid is “kruislings” onderwijs met behulp van zelfgemaakt geluid, waarbij leerlingen die de doeltaal als moedertaal hebben, geluid opnemen voor leerlingen die de doeltaal leren. In Amerika kunnen Spaanstalige leerlingen bijvoorbeeld verhalen opnemen voor leerlingen die Spaans willen leren, terwijl de leerlingen met Engels als moedertaal materiaal kunnen aanleggen voor leerlingen van wie Engels niet de moedertaal is. Leerkrachten zouden online in contact kunnen treden met een collega in een land waar de doeltaal wordt gesproken en een taaluitwisselingsprogramma kunnen opzetten tussen beide klassen.34 Leerlingen stellen een lijst met vragen op waarover ze hun “virtuele penvrienden” iets willen laten vertellen, en de leerkracht helpt de eigen leerlingen bij het begrijpelijk maken van hun opnamen voor de penvrienden, bijvoorbeeld door te zeggen dat ze langzamer moeten spreken en lastig te begrijpen straattaal moeten vermijden. De leerlingen maken op hun beurt bestanden in hun eigen taal, die online worden uitgewisseld of worden opgenomen in een openbare podcast.

iPod in het onderwijs: 10 mogelijkheden op het gebied van taalverwerving

Deze activiteiten kunnen eenvoudig worden gecombineerd met narrow listening door verschillende leerlingen een opname te laten maken over hetzelfde onderwerp. Met de iLife-software kan een webpagina worden gemaakt waarop leerlingen de definitieve versie van hun podcast zetten, die door andere taalleerlingen op het internet kan worden gedownload. Een andere mogelijkheid is om het materiaal op de interne server van de school te zetten, zodat het alleen binnen de school kan worden gebruikt.

Enkele toepassingen binnen het taalonderwijs Voorbeelden van twee podcasts voor het leren van een taal: • English as a Second Language (ESL) Podcast • Voice of America’s Special English Podcasts

Een aantal scholen zet iPod en iTunes al in bij het taalonderwijs.35 Dit gedeelte bevat een aantal praktijkvoorbeelden en laat zien hoe daarbij de unieke eigenschappen van iTunes en iPod worden gebruikt ten behoeve van het taalonderricht. English as a Second Language (ESL) Podcast, die wordt gemaakt door het Center for Educational Development in Los Angeles, is een van de gratis podcasts voor het leren van de Engelse taal die via de iTunes Store beschikbaar zijn voor leerkrachten en leerlingen. De leerlingen kunnen meteen naar de homepage gaan en daar bestanden downloaden en beluisteren, of zich op de podcast abonneren via iTunes.36 ESL Podcast verstrekt voornamelijk begrijpelijke taalinput over alledaagse onderwerpen die interessant kunnen zijn voor gevorderde en vergevorderde leerlingen Engels. Elke podcast begint met een korte dialoog of een verhaaltje dat langzaam worden voorgelezen, op ongeveer 70% van de normale spreeksnelheid. Dit bevordert het begrip en is in overeenstemming met het eerder genoemde onderzoek naar verlaging van de spreeksnelheid bij taalverwerving. Vervolgens krijgen de leerlingen een bespreking van de dialoog te horen, waarbij de presentator de dialoog nog een keer vertelt, er verder over uitweidt en zowel de dialoog als de diverse gebruikte uitdrukkingen in het Engels uitlegt. Tot slot krijgen de luisteraars de dialoog of het verhaal nog een keer te horen, maar nu op normale spreeksnelheid. Op die manier kunnen ze nog een keer naar de input luisteren en krijgen ze meer zelfvertrouwen omdat ze die nu kunnen volgen op normale spreeksnelheid. Een ander voorbeeld van een pedagogische benadering van taalonderwijs met behulp van de iPod is de Special English-podcast van Voice of America (VOA).37 Het VOA Special English-programma biedt dagelijks nieuws en items die dieper op de materie ingaan, waarbij een beperkte woordenschat wordt gehanteerd (1500 woorden). Bovendien zijn de zinnen kort en helder en gesteld in de actieve vorm, en wordt slechts een klein aantal idiomatische uitdrukkingen gebruikt. Deze audiopodcasts worden gelezen op ongeveer tweederde van de normale spreeksnelheid om het begrip te bevorderen. De verhalen worden niet uitgelegd en ook niet besproken, maar wel is van elk verhaal de volledige tekst te vinden op de website, die klassikaal of individueel kan worden gebruikt. De verhalen zijn per definitie gericht op één onderwerp, en veel ervan zullen in de smaak vallen bij leerlingen in het middelbaar onderwijs. Doordat een beperkte woordenschat wordt gehanteerd, is de kans groter dat leerlingen de tekst begrijpen, terwijl ze tegelijkertijd echte nieuwsberichten voorgeschoteld krijgen. Inmiddels zijn er ook diverse videopodcasts beschikbaar. In veel gevallen is geprobeerd de traditionele onderwijsmodellen aan te passen aan de iPod-technologie, met wisselend succes. Er is nog veel ruimte voor verbetering, en leerkrachten zullen dan ook zorgvuldig te werk moeten gaan bij het selecteren van bruikbaar materiaal. In de komende jaren zal het aanbod ongetwijfeld sterk toenemen, maar tot die tijd kunnen leerkrachten de bovenstaande richtlijnen hanteren om de kwaliteit en geschiktheid van de momenteel beschikbare podcasts en commerciële producten te beoordelen.

Aanbevolen literatuur Docenten die meer willen weten over de verwerving van een tweede taal en het gebruik van de iPod en iTunes binnen het taalonderwijs, kunnen de volgende literatuur raadplegen: • Voor een overzicht van taalverwervingstheorieën en actueel onderzoek, zie Krashen, S.

11 iPod in het onderwijs: mogelijkheden op het gebied van taalverwerving

(2003). Explorations in Language Acquisition: The Taipei Lectures. Portsmouth, NH: Heinemann, met name hoofdstuk 1. Voor een aanvullend en soms ook contrasterend standpunt, zie Lightbrown, P. & Spada, N. (1993). How languages are learned. New York: Oxford University Press. • Een aantal boeken en artikelen over taalonderwijsmethoden geeft een overzicht van op begrip gerichte benaderingen die zich lenen voor aanpassing aan de iPod en iTunes. Zie bijvoorbeeld een aantal hoofdstukken in Turnbull, M., Bell, J.S., & Lapkin, S. (2002). From the classroom: Grounded activities for language learning. Toronto: University of Toronto Press. Voor TPR en TPR Storytelling zie Ray, B., & Seely, C. (1997). Fluency through TPR Storytelling. Berkeley, CA: Command Performance Language Institute. Zie ook de TPR Storytellingwebsite: http://www.tprstorytelling.com. Een goed overzicht van methoden die op onderzoek zijn gebaseerd, is te vinden in Krashen, S. (1997). Foreign language education: The easy way. Culver City, CA: Language Education Associates. • Voor een bruikbare handleiding over podcasting in het taalonderwijs zie Stanley, G. (maart 2006). Podcasting: Audio on the Internet comes of age. TESL-EJ, 9(4), 1-7 (opgehaald op 20 mei 2006 van http://www-writing.berkeley.edu/TESL-EJ/ej36/int.pdf ). Meer informatie en links naar huidige podcastingsites zijn te vinden op de ATALL/Input-pagina van Gary Cziko in het Wikibook (opgehaald op 25 mei 2006 van http://en.wikibooks.org/wiki/ATALL/Input). • Voor een bespreking van sprekers van een niet-Engelse moedertaal in de Verenigde Staten en een goed overzicht van de behoeften van deze groep zie Tse, L. (2001). Why don’t they learn English? Separating fact from fallacy in the U.S. language debate. New York: Teachers College Press.

Jeff McQuillan, Ph.D., is Senior Research Associate van het Center for Educational Development in Los Angeles, Californië. Hij is de auteur van The Literacy Crisis: False Claims, Real Solutions (Heinemann,1998) en heeft enkele tientallen artikelen over taalverwerving en taalonderwijs geschreven

Noten 1. U.S. Department of Education (2000). National Assessment of Educational Progress 2000 High School Transcript Study. Washington, DC: National Center for Educational Statistics. Opgehaald op 20 mei 2006 vanaf http://nces.ed.gov/programs/coe/2003/section4/tables/t25_2.asp. 2. U.S. Department of Commerce, Bureau of the Census (2005). American Community Survey (ACS), 2000-2003. Washington, D.C.: auteur. Opgehaald op 20 mei 2006 vanaf http://nces.ed.gov/programs/ coe/2005/section1/table.asp?tableID=232. 3. Tse, L. (2001). Why don’t they learn English? Separating fact from fallacy in the U.S. language debate. New York: Teachers College Press. 4. Chickering, A. & Ehrmann, S. (October, 1996). Implementing the Seven Principles: Technology as Lever. AAHE Bulletin, 3–6. Opgehaald op 25 mei 2006 vanaf http://www.tltgroup.org/programs/seven. html. 5. Zoals Zhao (2005) opmerkt: “De essentiële rol die input speelt, is binnen alle opvattingen over tweedetaalverwerving onbetwist, of het nu de dominante behavioristenopvatting in de jaren zeventig betreft, of de momenteel gangbare socio-cognitieve opvatting. De huidige benaderingen van tweedetaalverwerving, die variëren van de universele grammatica tot de input-interactie-methode, zien input allemaal als noodzakelijk onderdeel, hoewel ze verschillen in de nadruk die wordt gelegd op het type en de hoeveelheid input die als cruciaal wordt gezien om het leerproces op gang te brengen.” In Zhao,Y. (2005). Technology and second language learning: Promises and problems. Working Papers on Technology in Support of Young Second Language Learners Project. Oakland, CA: University of California Office of the President (UCOP). Opgehaald op 20 mei 2006 vanaf http://www. ucop.edu/elltech/zhaopaper011505.pdf. 6. Een logisch gevolg van de centrale rol die input inneemt, is dat spreken en schrijven (“output”) voortkomt uit luisteren en lezen. Leerlingen die les krijgen via de op begrip gestoelde methode, gaan spreken wanneer ze daar aan toe zijn; er is geen sprake van “geforceerde output”. Leerlingen dwingen om te praten voordat ze daar zelf klaar voor zijn, kan bepaalde negatieve psychologische gevolgen hebben en is schadelijk voor de taalverwerving.


7. Krashen, S. (1982). Principles and practice in second language acquisition. New York: Prentice Hall. 8. McQuillan, J. & Conde, G. (1996). The conditions of flow in reading: Two studies of optimal experience. Reading Psychology: An International Quarterly, 17, 109-135. Csikszentmihalyi, M. (1991). Flow: The psychology of optional experience. New York: Harper Perennial. 9. Smith, F. (1988). Joining the Literacy Club. Portsmouth, NH: Heinemann; Tse, L. (2001) Resisting and reversing language shift: Heritage language resilience among U.S. native biliterates. Harvard Educational Review, 71(4), 676-708. 10. American Council on the Teaching of Foreign Languages. Standards for Foreign Language Learning: Preparing for the 21st century. Executive Summary. Opgehaald op 20 mei 2006 vanaf http://actfl.org/ files/public/execsumm.pdf. 11. Krashen, S. (1996). Under attack: The case against bilingual education. Culver City, CA: Language Education Associates. 12. Courchene, R., Glidden, J. & St. John, J. (Eds.) (1992). Comprehension-Based Language Teaching. Ottawa: University of Ottawa Press. 13. “Echte beginner” wordt hier gebruikt om onderscheid te maken tussen leerlingen die geen kennis van een taal hebben en leerlingen die al in enige mate zijn blootgesteld aan de taal maar zich nog op beginnersniveau bevinden (“onechte beginners”). Zie Dupuy, B. (1998). From lower division to upper division foreign language classes: Obstacles to reaching the promised land. ITL: Review of Applied Linguistics, 119-120, 1-7. 14. McQuillan, J. (1998). The literacy crisis: False claims, real solutions. Portsmouth, NH: Heinemann; Trelease, J. (2001). The Read Aloud Handbook, 5th edition. New York: Penguin. 15. Courchene, R. et. al. (1992) op. cit. Krashen, S. (2003). Explorations in Language Acquisition: The Taipei Lectures. Portsmouth, NH: Heinemann. 16. Zhao (2005) op. cit. 17. Voor gevorderde en vergevorderde gebruikers is het display handig maar niet altijd noodzakelijk, met name wanneer geluidsbestanden worden gebruikt. De minder dure iPod shuffle is heel geschikt voor deze leerlingen indien deze wordt gebruikt voor zijn basisfunctie binnen de taalverwerving: de verstrekking van grote hoeveelheden geluidsinput. Dank aan Stephen Krashen voor deze opmerking (oktober 2005), persoonlijke communicatie. 18. Het probleem van gelijktijdige vertalingen kan worden geïllustreerd aan de hand van iets wat we het Celcius-probleem zouden kunnen noemen (zie Krashen, S. (1985). The input hypothesis: Issues and implications. New York: Longman). Amerikanen hebben zich in dertig jaar tijd nog steeds niet de Celsius-verdeling eigen gemaakt, ondanks dat ze er op massale wijze aan zijn blootgesteld via publieke displays (zoals de temperatuuraanduidingen op gebouwen) en het nieuws. De reden hiervoor is dat de temperatuur ook in vertaling wordt aangeboden: wanneer mensen de Celsiusaanduiding van de temperatuur zien, negeren ze de “taal” die ze niet begrijpen omdat ze weten dat ze dezelfde boodschap in een begrijpelijke vorm, namelijk in Fahrenheit, aangeboden krijgen als ze even wachten. Mijn eigen, niet-wetenschappelijke onderzoek onder meer dan vijfduizend leerkrachten in het middelbaar onderwijs die de afgelopen vijf jaar hebben deelgenomen aan een van mijn workshops, heeft bevestigd dat dit zo werkt. Wanneer hen werd gevraagd om de kamertemperatuur in Celsius aan te geven, kon nog geen 1% van de leerkrachten het juiste antwoord geven zonder eerst een berekening op papier te maken. Soortgelijke resultaten doen zich voor in het taalonderwijs. Gelijktijdige vertaling leidt ertoe dat de leerlingen geen poging doen om de nieuwe taal te begrijpen, en vermindert tevens de hoeveelheid begrijpelijke input, waardoor de taalverwerving wordt belemmerd. Bovendien onderbreekt een continue vertaling, of die nu op woord-, zins- of alineabasis plaatsvindt, de begripsflow. Ondanks het feit dat de nadelige gevolgen van gelijktijdige vertaling goed zijn gedocumenteerd, wordt deze methode nog steeds het meest toegepast in zowel commerciële taalcursussen als, helaas, bijna alle momenteel beschikbare podcasts die zich richten op de beginnende taalleerling. 19. Koskinen, P., Blum, I., Bisson, S., Phillips, S., Creamer, T. & Baker, T. (1997). Book access and re-reading with audiotapes: Extending literacy learning into homes of culturally and linguistically diverse students. Research Report No. 75. College Park, MD: National Reading Research Center. Opgehaald op 25 mei 2006 vanaf http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2/content_storage_01/0000000b/80/25/86/ 5e.pdf. 20. Zhao, Y. (1997) The effect of listeners’ control of speech rate on second language comprehension. Applied Linguistics, 18, 49-68. 21. “iPod Personalizes Language Learning.” Apple website voor lager en middelbaar onderwijs. Opgehaald op 24 mei 2006 vanaf http://www.apple.com/education/profiles/brearley/.


22. “iPod Sparks Enthusiasm Among ELL Students.” Apple website voor lager en middelbaar onderwijs. Opgehaald op 14 mei 2006 vanaf http://www.apple.com/education/profiles/grandisland. 23. Voor het eerst voorgesteld in Krashen, S. (1996). The case for narrow listening. System, 24, 97-100. 24. Dupuy, B. (1999). Narrow listening: An alternative way to develop and enhance listening comprehension in students of French as a foreign language. System, 27, 351-361. Dupuy kwam tot de conclusie dat beginnende leerlingen liever naar materiaal luisterden dat op een lagere snelheid werd gesproken, een conclusie die ook uit ander onderzoek naar voren is gekomen. Rodrigo,V. (2004). Aproximacion teorica y respuestas pedagogicas al desarrollo de la audicion a nivel intermedio. Hispania, 87, 312-323. Zie ook Rodrigo,V. (2004). Assessing the impact of narrow listening: Students’ perceptions and performance. In C.M. Cherry & L. Bradley (Eds.), Assessment practices in foreign language education. Selected proceedings of the Southern Conference on Language Teaching. Valdosta, GA: SCOLT Publications. 25. Dupuy (1998) op. cit. 26. Lightbrown, P. (1992). Can they do it themselves? A comprehension-based ESL course for young children. In R. Courchene, J. St. John, C. Therien & J. Glidden (Eds.), Comprehension-based language teaching: Current trends (pp. 353-370). Ottawa: University of Ottawa Press. 27. Zie voor een voorbeeld: Asher, J. (1966). The learning strategy of total physical response: A review. Modern Language Journal, 50(2), 79-84; Asher, J., Kusudo, J. & de la Torre, R. (1974). Learning a second language through commands: A second field test. Modern Language Journal, 58(1-2), 24-32; Asher, J. (1977). “Children Learning Another Language: A Developmental Hypothesis.” Child Development, 48, 1040-1048. 28. Krashen (2003) op. cit. 29. Ray, B. & Seeley, C. (1998). Fluency through TPR Storytelling. Berkeley, CA: Command Performance Language Institute. 30. Weyers (1999), cited in Zhao (2005) op. cit. 31. d’Ydewalle, G. & Van de Poel, M. (1999). Incidental foreign-language acquisition by children watching subtitled television programs. Journal of Psycholinguistic Research, 28(3) 227-244; Garza, T. (1991). Evaluating the use of captioned video materials in advanced foreign language learning. Foreign Language Annals, 24,(3), 239-58; Neuman, S. & Koskinen, P. (1992). Captioned television as comprehensible input: Effects of incidental word learning from context for language minority students. Reading Research Quarterly, 27(1), 95-106. Zie ook Zhao (2005) op. cit. 32. Het Educational Podcast Network is te vinden op http://epnweb.org/index.php. 33. Dupuy, B. & McQuillan, J. (1997). Check this out!: Handcrafted books. Canadian Modern Language Review, 53(4), 743-746. 34. Tse. L. (mei, 2006). Personal communication. 35. “iPod Personalizes Language Learning.” Apple website voor lager en middelbaar onderwijs. Opgehaald op 24 mei 2006 vanaf http://www.apple.com/education/profiles/brearley/. 36. De homepage van ESL Podcast is http://www.ESLPod.com. Het Center produceert ook academische taalpodcasts voor universiteitsstudenten (TOEFL Podcast) en een feuilleton dat speciaal is geschreven voor wie de Engelse taal wil leren (English Through Stories). 37. Website van Voice of America: http://www.voanews.com/specialenglish/index.cfm.

© 2006 Apple Computer, Inc. Alle rechten voorbehouden. Apple, het Apple logo, iLife, iPod, iTunes en QuickTime zijn handelsmerken van Apple Computer, Inc., die zijn gedeponeerd in de Verenigde Staten en andere landen. GarageBand is een handelsmerk van Apple Computer, Inc. iTunes Store is een dienstmerk van Apple Computer, Inc. Andere producten bedrijfsnamen die worden genoemd, kunnen handelsmerken zijn van hun respectieve eigenaars. Najaar 2006 L331898A-NL

ipod in het onderwijs: mogelijkheden op het gebied van taalverwerving

Recommend Documents