Kleuters
voor kleuters (+ 5 jaar) Verteltheater & lesbrief
DE VOORSTELLING De voorstellingen gaan standaard door in De Luisterlezerbus. Zij kunnen echter ook aangevraagd worden zonder de bus. De unieke ruimte, het gezellige verteltheatertje en de inkleding missen we dan wel. Maar als het door omstandigheden niet anders kan, maken we er zeker ook zonder bus het beste van.
1.Welkom
Kaz de Kapitein onthaalt de kinderen. Goeiedag allemaal Wat vinden jullie van deze bus? Mooie kleuren, welke tekeningen zie je? Het zijn tekeningen van kinderen. Een kunstenares heeft met hen tekeningen gemaakt en die dan verzameld om op deze bus te zetten. Het moest gaan over natuur, boeken, vertellen en een bus natuurlijk. Grotere kinderen – aja, die groot genoeg zijn om ook bij de bovenkant van de bus te komen - hebben dan alles geschilderd… Deze bus is verder toch wel hééél bijzonder! Heb je hem al eens goed bekeken? Het is een echte amfibie... écht waar, we gaan er soms een stukje mee in zee, maar eigenlijk durven we dat niet goed, wel in een grote vijver of plas... De motor zit al achteraan, zoals bij een boot, we zetten gewoon de schroef aan. En soms gebruiken we het middelste stuk als een aquarium, daar stoppen we dan erge watervervuilers even in zodat ze naar adem moeten happen en weten wat water is, en dan mogen ze weer aan de slag. Maar meestal gebruiken we de bus als aquarium om vissen te redden, of om heel andere redenen... In de zee zitten heel veel vissen. Er is dan ook veel water in de zee. Maar waar komt dat water allemaal vandaan? Regen... Rivieren... Tranen... Vandaag gaan we vooral zingen en vertellen over ‘Water’. Ja, wat dacht je. Bijvoorbeeld aan zee: het water stroomt van ergens naar de zee! Er zijn riviertjes en beekjes waar kikkers, salamanders, waterschorpioentjes en andere beestjes inzitten. Deze bus is dus een amfibieboot, een aquarium met grote vissen die af en toe tussen al het vuil in zee kunnen uitrusten. Er is een motor achteraan. Langs het dak kan er boven een buis verschijnen om als onderzeeër te dienen! In deze grote amfibieboot kunnen we ook verhalen vertellen.
2.BUS INGANG
Als we deze bus willen binnengaan moeten we een toverspreuk gebruiken: Water, water, water: pffffffff (geluid maken zoals een grote golf die omslaat) Ondertussen met de armen zwembeweging maken.
Spraakwater-kleuter.doc
printdatum 23/10/2006 / Pagina 1 van 6
Kleuters
3.VERHAAL IN DE BUS Verhaal 1 En wat nu?
En wat nu? Carl Norac & Kristien Aertsen, De Eenhoorn, 2006, ISBN 90 5838 353 9 Oba de olifant heeft eindelijk een waterplas gevonden om zijn dorst te lessen. In één teug is de plas leeg, maar een visje spartelt in de droge poel en roept: “En wat nu?”. Oba slokte zonder het te beseffen al het water op, maar hij wil alles doen om de vis te redden... Met een verrassend einde en visjes die roepen: “En wat nu?” Het verhaal wordt verteld met uitvergrootte prenten uit het prentenboek.
Verhaal 2 Floepje en het water Een verhaal uit het lessenpakket van de Vlaamse Milieu Maatschappij Floepje, een raar diertje met vleugels en vinnen, komt in vervuild water terecht en wordt ziek. De kleuters Bert en Lien vinden Floepje en verzorgen hem tot hij weer beter wordt. Bert en Lien zoeken uit hoe het komt dat het water vervuild is en wat er aan gedaan kan worden. Een eenvoudig verhaaltje waarin de kinderen leren over de vervuiling van het water én wat er aan kan gedaan worden. Het boekje is geïllustreerd met prachtige, kleurrijke tekeningen. Met de tekeningen erbij wordt het verhaal verteld.
Verhaal 3 Erik de waterkapitein Verhaal uit het de MOS-projectmap WATER, verteld met de prenten. Waaraan moet je allemaal denken wanneer op een ochtend de waterleiding wordt afgesloten wegens werken in de straat? Moeder laat het bad helemaal vollopen en Eric is de waterkapitein van dienst. Hij kijkt toe dat er niet te veel water wordt verbruikt. Water is nodig voor het koken, tanden poetsen, afwassen, aanrecht poetsen... Ondertussen wordt ook duidelijk hoe we water kunnen sparen ook als de waterleiding niet is afgesloten!
4.LIEDJE IN DE BUS
Ooit zag ik een fijne man op een podium in een zaal en hij zong het verhaal van een eend. Misschien hebben jullie op televisie of op internet deze Alfred ook al gehoord of gezien. Het liedje ging zo: (al fluitend) Ik vlieg, ik waggel en ik zwem Ik zing het liedje en jullie mogen gerust meezingen! Ik vlieg, ik waggel en ik zwem. Ik kwek voor jou en ik kwak voor haar. Ik snater heel wat bij elkaar. En als jij een liedje voor me zingt. Dan plons, dan duik ik en dan zwem ik wat voor hen. Spetter, pieter, pater lekker in het water. Ga maar vast naar huis, ik kom een druppel later. Spetter, pieter, pater lekker in het water. Ga maar vast naar huis, ik kom een druppel later. Lala lalala Lalalalalalala (fluitend of zingend) Spetter, pieter, pater lekker in het water. Ga maar vast naar huis, ik kom een druppel later. Spetter, pieter, pater lekker in het water. Ga maar vast naar huis, ik kom een druppel later. Spetter Pieter Pater uit Alfred Judocus Kwak van Herman van Veen
Spraakwater-kleuter.doc
printdatum 23/10/2006 / Pagina 2 van 6
Kleuters
5.Slot
Zo, dit was onze lange bootreis! Hartelijk dank dat jullie even meegevaren hebben. En denk eraan: -niet te veel water verspillen in de douche, of bij het tandenpoetsen! -hou het water netjes! Mogelijk: liedje zingen bij het naar buiten gaan of nog even buiten blijven staan en zingen, watermuziek, watergeluiden....
LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT De voorstelling is een leuke belevenis op zich, een mooie verteltheatervoorstelling. Ze is ook bedoeld als smaakmaker voor de waterproblematiek. Tijdens de voorstelling worden de kinderen met het probleem geconfronteerd. Daarna is het de beurt aan de leerkracht en zelfs aan de hele school om verder het water zuiver te laten stromen... Daar gaan we. De voorstelling bevat slechts twee van de drie hier besproken verhalen. Het derde verhaal kunt u zelf vertellen en gebruiken. Verder vindt u nog meer informatie.
Verhaal 1 En wat nu?
En wat nu? Carl Norac & Kristien Aertsen, De Eenhoorn, 2006, ISBN 90 5838 353 9 Het verhaal kan in de klas opnieuw voorgelezen of verteld worden. Met een knuffelolifant, een kleurige vogelpop, een visje en een krokodil erbij wordt het nog leuker. Kinderen kunnen de kans krijgen om aan te vullen met wat ze zich herinneren van de voorstelling door De Luisterlezer. Gesprek achteraf: bedoeling is kinderen te laten stilstaan bij wat levensnoodzakelijk is voor onze wereld: WATER! Een (filosofisch) gesprekje kan starten n.a.v. de vraag die de visjes op het einde uitroepen: ‘En wat nu?’ - Wat zou er nu kunnen gebeuren? - Wat zou jij doen als je geen water meer zou hebben? - Wat ga je nu concreet doen? De laatste prent uit het boek kan tot een affiche omgetoverd worden. Vul daarop een aandachtspunt of actie in waaraan jullie met de klas zullen werken de volgende week, maand of heel schooljaar. De mooie affiche kun je op een centrale plaats in de klas ophangen.
Verhaal 2 Floepje en het water
Het verhaal en nog veel meer vindt u bij de Vlaamse Milieu Maatschappij. VMM Infoloket A. Van de Maelestraat 96 9320 Erembodegem Fax 053 71 10 78 Het infoloket van VMM is telefonisch te bereiken van 9.00u. tot 16.30u. op tel. 053 72 64 45. e-mail:
[email protected], http://www.vmm.be Floepje en het water is een van de leermiddelen die uitvoerig worden voorgesteld in de MOS-projectmap WATER. Je vindt er alle uitleg over het lessenpakket en over ontwikkelingsdoelen en eindtermen.
Spraakwater-kleuter.doc
printdatum 23/10/2006 / Pagina 3 van 6
Kleuters Oplossing watervervuiling: -minder kraantjeswater verbruiken -geen olie, verf, vergif in het water gieten -boeren gebruiken minder mest- en sproeistoffen. + Er bestaat ook een Floepjespop! Leuk om bij het vertellen te hanteren.
Verhaal 3 Erik de waterkapitein
Vind je in de MOS-projectmap WATER (blz. 1 – blz. 5) De prenten kunnen worden geplastificeerd om ze te tonen. Attributen: uitschuifbare verrekijker – hoedje van papier gevouwen (als een bootje ook te gebruiken!) – hoed met een pluim – waterpistool. VRAGEN bespreken met de kinderen: 1.Waarom vult moeder een bad met koud water? -Moeder neemt ‘s morgens altijd een douche. -Vader is naar het werk -Erik moet alleen zijn gezicht nog proper maken en tanden poetsen. -Het water wordt afgesloten door de mannen van de waterleiding. 2.Wat moeten de mannen komen doen? Buizen vervangen die bijna stuk zijn. 3.Waarvoor dient het voorraadje water in het bad? -koken -voorzichtig zijn: niet veel gebruiken (water sparen!) 4.Wat mag Erik die dag zijn? -baas van het bad -kapitein 5.Welke ideetjes heeft Erik om weinig water te verbruiken? Bekertje vol laten lopen bij het tandpoetsen: nadien kraan weer dicht. 6.Waarom roept moeder ‘stop’ wanneer Erik het washandje (met chocovlekken) wil uitspoelen in het bad? Omdat het bad dan helemaal vuil zou worden (en dan kan het badwater niet meer gebruikt worden) 7.Waarmee vult Erik zijn waterpistool? Met water uit de regenton. 8.Wat doet moeder met de aardappelen en de planten? -Ze gebruikte maar een beetje water. -Ze gebruikt water uit de regenton. 9.Waarom spuit Erik een waterstraal op zijn buur? Omdat Bruno de buur met 2 emmers kraantjeswater zijn wagen wil poetsen. Beter is het met regenwater te poetsen. 10.Moeder gebruikt het water ook om: -afwas te doen -aanrecht af te poetsen 11.Wat doet buurvrouw, Nele, goed? Ze giet emmers regenwater over het gras en de struiken in haar tuin.
Spraakwater-kleuter.doc
printdatum 23/10/2006 / Pagina 4 van 6
Kleuters
Bij het liedje
http://www.alfredjodocuskwak.nl/pages/index.php?resolution=1024&statsref=http://ww w.hermanvanveenstudios.nl/alfred/~lng=nl~iep=cf42c898392202f13146c409ec52d572 Op deze site kun je filmpjes bekijken over hoe een strip gemaakt wordt. Zo kun je ook doorverbinden naar andere muzische werkvormen. http://www.jodokus.nl/ kies Veenpark (links) 160 hectare ongerepte natuur, moerassen, veenputten en dorpjes.
Andere Verhalen en bruikbare materialen
Handleiding MOS Milieuzorg op school Alles over de manier waarop de milieuzorg op school kan georganiseerd worden, hoe je als MOS-school kunt groeien... met de verschillende thema’s water, afvalpreventie, verkeer, natuur op school en energie. Verkrijgbaar via de verschillende MOS-begeleidingsdiensten (bij je provinciebestuur). MOS-projectmap WATER Boordevol materiaal om met het thema water aan de slag te gaan. - De verhalen en de prenten voor verschillende leeftijden - Oriënterende activiteiten - Overzicht van leermiddelen en educatieve projecten - Mos-schakels en samenwerking MOS met Kleur Bekennen (mondiale vorming) - Info over het Bruisend waterspel, op basis van een CD met watergeluiden & foto’s - De Milieuboot - Hidrodoe - In zee met Green - Adressen van verenigingen, instanties... Enzovoort, enzovoort. We hoeven het hier niet allemaal te herhalen. Richt u gewoon tot de Mos-contactpersonen in uw provincie (Provinciehuizen) of stad. Een leuke en veelvuldig bruikbare prent is: Flup Vandendrup (deel 1: introductie blz. 7) (kringloop van het water) Website over Mos in het basisonderwijs http://www.milieuzorgopschool.be/mos/basis/themas/water/index.htm leermiddelenmatrix Greenbelgium www.greenbelgium.be : waterdragers in Marokko http://www.greenbelgium.be/nl/default.asp Cd met watergeluiden Wassergeräusche-Spiel mit 24 bilkarten Water Sounds and 24 cards CD: ISBN 3-86072-043-0 Wasser erspielen und erfahren S.Schneider, W.Kneip, W.Stascheit, Verlag an der Ruhr RWW, ISBN 3-927279-56-0 Wasser erleben und erfahren W.Kneip, W.Stascheit ISBN 3-927279-57-9
Spraakwater-kleuter.doc
printdatum 23/10/2006 / Pagina 5 van 6
Kleuters Uitleendienst van educatief materiaal PEC, Provinciaal Educatief Centrum, Provinciehuis, Tiense Vest, 3000 Leuven. De wonderlijke wereld van water in een koffer Eindwerk omtrent water voor drie-, vier- en vijfjarige kleuters, Annick Deprins, promotor Greet Verhoeven, Antwerpen, Karel de Grote Hogeschool, 2006. Info: Karel de Grote Hogeschool, Departement Lerarenopleiding, Campus Noord – Oude Steenweg. Waterverhalen, verhalen over de zee, informatieve boeken Titel
Auteur
Uitgever
jaar
Het Koekeloerelaantje
geert de kockere
De Eenhoorn
1999
4
1ste
Kididoc: Aan zee Robbe en de Himbamaan
x Wouter Ninclaus
Davidsfonds/Infodok De Eenhoorn
2002 2006
6 9
1ste 2de
Super guppie
Edward van de Vendel
Querido
2003
6
2de
poëzie, humor
De waterduivel van Patrick Lagrou Brugge
Clavis
2005
10
3de
De Wereld rond, grote kijkatlas jongeren Zingen op de achterbank
vertaling Karel Verleyen
Davidsfonds/Infodok
2005
10
3de
griezelverhalen , spanning en detective weetboeken
Herman Link & Rita Iny, Samba Salad
The house of books
2006
6
alle
poëzie, avontuur
Grimm, sprookjes voor kind en gezin
Grimm
Lemniscaat
2001
alle
alle
Het dansende licht
Tonke Dragt
Leopold
2005
10
alle
Bootje
geert de kockere & Noke Van den Elsacker
De Eenhoorn
2006
3
kl.
sprookjes en fantasie, volksverhalen sprookjes en fantasie, avontuur avontuur, sprookjes en fantasie
Het grote boek van Ingrid en Dieter beer en egel Schubert
Lemniscaat
2003
4
kl.
En wat nu?
Carl Norac & Kristien Aertsen
De Eenhoorn
2006
3
kl.
Eén slokje, kikker
Piet Grobber
Lemniscaat
2002
5
Stien en de regenparels
Geke uit de Bosch
Clavis
2003
Het waterboek
Piet Duizer
Ploegsma
Gezonde Zeeën
Carol Inskipp
Dank je wel, lekker water!
Anne Möller
Spraakwater-kleuter.doc
leeft
graad genre poëzie, gevoelens en romantiek weetboeken avontuur, weetboeken
woordje uitleg
ISBN
Leuke gedichtjes, vaak humor, ernst, absurd… flappen en luikjes... ontmoeting oude afrikaanse stam, waterput,leefwijze... Dagelijkse dingen ondersteboven bekeken Monster bedreigt de rust in Brugge. Kids helpen zoeken… Schitterende atlas, moderne en mooie kaarten&foto's Fantastisch, vlot, kwaliteit, pretentieloos multicultureel &mondiaal
90 5838 011 4 90 768 3039 8 90 5838 360 1 90 451 0042 8 90 448 0433 2
90 76830 37 1 90 443 1607 9
"volledige" uitgave, met veel randinfo
90 5637 528 8
90 258 4227 5
gevoelens & romantiek, avontuur spanning en detective, gevoelens en romantiek
6 cultuursprookjes. De vuurtorenwachter gaat over de zee. Bootje mag op verkenning langs de zee, rivier... En wil naar huis... 2 vrienden helpen elkaar, meestal, Poëtisch verhaal Olifant zuigt plas leeg en wil vis redden... Maar dan pas heeft hij dorst!
kl.
sprookjes en fantasie, weetboeken
leuk vertelverhaal over water en gulzigheid
90 563 7438 9
5
kl.
avontuur, weetboeken
90 448 0069 8 Niet meer in de handel.
1999
9
2de
weetboeken, volksverhalen
WWF & Ars Scribendi
2006
10
3de
Weetboeken
Stien bedenkt iets fantastisch met regendruppels... www.pluizuit.be Alles over water: weten en meten, realiteit én in verhalen en fantasie... Over Wereldzeeën, hun ecosysteem & toekomst
De Vier Windstreken
2000
6
1ste
weetboeken
Waarom water zo belangrijk is, hoe bijzonder dat 'glaasje' water is...
90 5579 481 3
90 5838 351 2
90 563 7490 7
90 5838 353 9
90 216 1662 9 Niet meer in de handel. 90 5566 182 1
printdatum 23/10/2006 / Pagina 6 van 6
