www.mimekry
Lesbrief bij de voorstelling:
Baldur wil naar huis is een solo voorstelling voor kinderen vanaf 4 jaar. Door middel van verteltheater, maskerspel en dans volgen de kinderen het verhaal en komen de fantasievolle, op IJslandse mythes geïnspireerde, wezens tot leven.
Spel / concept Maskers / flyer Advies teksten Advies concept / spel Met dank aan Foto’s Muziek
Sonja Ewald, theatergroep Mimekry Raymond van Ophoven Sigrid Merx Judika Leszmann, Penina Schupper, Mara Michon Codarts Rotterdam, Frans Krom e.a. Wilma Windgassen IJslandse musici (o.a.: Sigur Ros, Mum, Amiina, Kira Kira)
www.mimekry.nl
Achtergrondinformatie over de voorstelling Tekst, die de kinderen kan worden voorgelezen: Ken je dat, dat je je ouders even kwijt bent? Tijdens het winkelen, wandelen of in de speeltuin? Het ene moment zag je ze nog, en ineens zijn ze zomaar weg. Omdat je heel eventjes niet oplette. Dat overkomt Baldur. Baldur woont op IJsland, een eiland ver hier vandaan. Het is een eiland vol rotsen, meren en ijswoestijnen en er wonen maar weinig mensen. De wegen op IJsland zijn er heel erg lang. Alle huizen liggen heel ver uit elkaar. Als je naar een ander dorp wil, ben je zo een hele ochtend onderweg. Op zo’n reis raakt Baldur haar ouders kwijt. Ze is verdwaald. Baldur is bang. Ze wil naar huis! Maar hoe vindt ze de weg terug? Er is geen mens in de buurt. Baldur is helemaal alleen. Nou ja, alleen... Want kijk eens goed... die rots daar lijkt te bewegen. Is dat niet een rotsentrol? En zie je daar bij het meer de troostende elf? In de ijsgrot woont een ijsprinses. En die borrelende modderpoel, die kan praten! Zullen zij Baldur helpen de weg naar huis te vinden? En helpen jullie dan een handje mee?
Het verhaal uitgelegd voor de leerkrachten: Baldur is een heel gewoon meisje, alleen: zij woont niet in Nederland, maar op IJsland. Dit eiland is in tegenstelling tot Nederland erg dun bevolkt en beschikt over uitzonderlijke natuur. IJsland is vulkanisch van oorsprong. Er komen bijna geen bomen voor, maar veel ijs, bergen en gletsjers. IJsland beschikt over een rijke traditie van mythische verhalen over elfen, trollen en andere wezens, die in de rotsen, meren en ijswoestijnen wonen. Er worden ook tegenwoordig nog veel verhalen verteld, die nauw verbonden zijn met verschijnselen in de natuur. Op een dag gaat Baldur met haar ouders mee vissen aan een eenzaam meertje. Ze ziet een vlinder die daar uiterst schaars zijn, en rent er enthousiast achteraan. Als ze de vlinder heeft gevangen, merkt ze dat ze haar ouders kwijt is geraakt. Zij is verdwaald, er is geen mens te zien, ze voelt zich alleen en wil alleen nog maar: NAAR HUIS. Baldur gaat nu op zoek naar haar ouders. Onderweg komt ze verschillende mythische wezens in de rotsen en (ijs-)meren tegen. Bijv. de rotsentrol, de ijskabouter en de sprekende modder. Zij helpen haar de weg naar huis te vinden. Daarbij wordt ook het publiek vaak ingeschakeld: de kinderen worden door de verteller gevraagd mee te denken over oplossingen. Aan het eind vindt Baldur uiteraard haar ouders terug. Ontstaansproces van deze voorstelling / inspiratiebronnen: De bedenker van deze voorstelling is een van de spelers/theatermakers van Mimekry: Sonja Ewald. ln de afgelopen jaren heeft zij zich steeds meer verdiept in het werken met karaktermaskers. In deze voorstelling komen haar fascinaties voor maskerspel, het IJslandse landschap en interactief theater voor kinderen bij elkaar. Haar interesse voor eigentijdse IJslandse muziek (bijv, Johan Johannson, of groepen als ‘Amiina’, ‘Mum’ of de bekendere ‘Sigur Ros’) maakte dat zij in de zomers van 2008 en 2009 reizen door IJsland heeft gemaakt. Zij wilde erachter komen of de naar haar mening speciale, eigenaardige klanken van vele IJslandse musici, iets te maken zouden kunnen hebben met hun land van herkomst. En inderdaad vond zij naast de enorme ruimte die veel IJslandse muziek suggereert, in het landschap de mythische en tegelijkertijd toch vriendelijke sfeer van deze klanken terug.
2
www.mimekry.nl
Veel vormen in de natuur in IJsland prikkelen in mensen een oorspronkelijke, haast kinderlijke fantasie. De maskers en de wezens in de voorstelling zijn dan ook geïnspireerd op indrukken van het IJslandse landschap en haar grote verscheidenheid.
Vóór de voorstelling Kringgesprek Laat de flyer van de voorstelling zien. Wat kunnen de kinderen op de tekening zien? De titel van de voorstelling is ‘Baldur wil naar huis’. Waar moet je aan denken als je de naam van de voorstelling hoort? Wat verwacht je in de voorstelling: Wat is ‘Baldur’? – een naam. Wat zou er met Baldur aan de hand zijn. Vertel de kinderen iets over het verhaal van de voorstelling (zonder het eind van de voorstelling ‘te verklappen’), of lees de bovenstaande tekst voor. Daarna kunnen de volgende vragen worden besproken: Ben je ook wel eens verdwaald geweest? Of was je je ouders een keer even kwijt? Hoe heb je ze teruggevonden? Heb je iemand naar de weg gevraagd? Baldur woont niet in Nederland, maar op een eiland, dat IJsland heet. Weten jullie misschien al iets over dit land? Op de volgende pagina zie je foto’s die verschillende plekken op IJsland laten zien. Wat zie je op de foto’s? Hoe ziet de natuur op IJsland er uit? Waaruit bestaat die? Staan er bomen? Waar groeit gras? Wat zijn die witte dingen op de foto’s? De grijze? Er zijn verschillende dingen waarop de kinderen kunnen letten tijdens de voorstelling zoals: - bewegingen en expressie van de actrice: hoe beweegt ze en hoe is haar gezichtsuitdrukking tijdens het spel? - in het verhaal komen verschillende personages en wezens voor. Let op welke dat zijn.
3
www.mimekry.nl
Foto van het IJslandse landschap:
4
www.mimekry.nl
Ná de voorstelling Nagesprek in het klaslokaal: Wissel met de kinderen hun ervaringen uit over wat ze hebben gezien tijdens de voorstelling. U kunt hiervoor de onderwerpen gebruiken die U voorafgaande aan de voorstelling met hen hebt besproken. Daarnaast zijn de volgende vragen ook interessant: - Waardoor raakte Baldur haar ouders even kwijt? - Door hoe veel spelers werdt de voorstelling gespeeld? - Hoe heeft die ene actrice verschillende rollen kunnen spelen? (onder het doek, verschillende maskers) - Had iedereen door dat het maar een speelster was? Wanneer? Waardoor? - Welke van de wezens vond jij het leukst? en waarom? - op welke manier hebben de wezens Baldur geholpen de weg naar huis te vinden Als een korte verwerking is het ook leuk om de kinderen een tekening te laten maken over wat hun het meest is bijgebleven van de voorstelling en wie of wat ze het leukst of spannendst vonden.
In het speellokaal: I) Vlinderdans benodigdheden: CD speler, kinderdansmuziek a) samen in een kring, uitbeelden: - kijken naar vlinder in verschillende richtingen - springen naar vlinder - achter de vlinder aansluipen - achter de vlinder aanrennen (op de plek snel lopen) - de vlinder nadoen, armen worden vleugels b) vlinder na vlinder: alle kinderen zitten op de grond - de leerkracht loopt langs de kinderen en tikt een enkele aan. Dit kind ‘wordt’ dan een vlinder, ‘vliegt’ een rondje, kris kras door de zittende kinderen en ‘land’ (komt zitten) bij een ander kind. Dit kind wordt dan vlinder en vliegt naar het volgende kind.
5
www.mimekry.nl
II) De berg benodigdheden: een doek van 4x6 meter (of groter), 3 stoelen / fototoestel In het stuk zagen de kinderen verschillende vormen van bergen. Dat kunnen ze ook zelf een keer uitproberen. De kinderen zitten aan een kant van het lokaal , aan de andere kant ligt het doek. Vervolgens komen drie kinderen bij het doek staan, en moeten de andere kinderen de ogen sluiten. Nu kruipen de drie kinderen onder het doek en maken een standbeeld, op een manier dat er leuke vormen in het doek ontstaan. Het werkt goed als ze hun handen en armen erbij uitsteken. De leerkracht geeft een teken dat de zittende kinderen de ogen mogen openen, en dan een kronkelige berg te zien krijgen. Elk kind komt een keer in een drietal aan de beurt. Elke berg wordt weer anders, ook door b.v. stoelen erbij te begruiken. Aan het eind kan geprobeerd worden om met zo veel mogelijk kinderen een berg te vormen. Elke berg kan op een foto worden vastgelegd.
In het speellokaal en in het klaslokaal III)
Maskers maken en daarmee spelen
stap1) Bespreek met de kinderen hoe de volgende drie wezens bewegen: - de ijskabouter - de modder - de heks
> met losse, hoekige ellebogen en knieen, krabt vaker aan zijn hoofd > ronde, blubberige bewegingen, beweegt hoog en laag > kronkelijke heksenvingers, kromme rug, maakt, toverbewegingen met de armen
Probeer deze bewegingen allemaal al samen in een kring.
6
www.mimekry.nl
stap 2) benodigdheden: gekleurd karton (blauw, groen, rood)stiften, nietmachine, nietjes, elastiekjes Gebruik het sjabloon op de volgende pagina, en knip dit uit van karton. Het is het meest efficiënt om al voor aanvang van de les genoeg maskers voor alle leerlingen uitgeknipt te hebben. Elk kind maakt een masker. Elk kind beslist of hij/zij een masker wil maken van: - de ijskabouter > blauw karton - de modder > groen karton - de heks > rood karton De kinderen verzieren de maskers op een manier die zij bij dat wezen vinden passen. Als de maskers klaar zijn wordt op de hoogte van de oren van het masker een elastiek aangebracht met de nietjes (maak knopen aan de twee einden van het elastiek), zo dat het masker, met het elastiekje aan de achterkant van het hoofd kan worden opgezet.
7
www.mimekry.nl
stap 3) benodigdheden: fototoestel Laat de kinderen de maskers in groepen van 4-5 kinderen per wezen aan elkaar presenteren. Dat werkt het beste als ze achter een schot of iets dergelijks te voorschijn kunnen komen. Laat elk kind met masker op en neer lopen, waarbij het masker de hele tijd naar het publiek moet kijken. Laat ze daarbij op bepaalde momenten een stop maken alsof er een foto gemaakt wordt (een tableau vivant). De foto moet heel typisch zijn voor dat wezen (zie voorbeelden in de bijlage). Bespreek bij elke presentatie met het publiek in hoeverre een kind er anders uit ziet met een masker op. Maak per groep’echte’ foto’s van de spelers met de maskers.
8
www.mimekry.nl
Sjabloon voor de basis
9
www.mimekry.nl
Sjabloon voor de neus van karton
10
