voor de 3de graad (+ 10 jaar) Verteltheater & lesbrief DE VOORSTELLING

3de graad

voor de 3de graad (+ 10 jaar) Verteltheater & lesbrief

DE VOORSTELLING De voorstellingen gaan standaard door in De Luisterlezerbus. Zij kunnen echter ook aangevraagd worden zonder de bus. De unieke ruimte, het gezellige verteltheatertje en de inkleding missen we dan wel. Maar als het door omstandigheden niet anders kan, maken we er zeker ook zonder bus het beste van.

1.Welkom

Kaz de kapitein onthaalt de kinderen. Goeiedag allemaal Wat vinden jullie van deze bus? Mooie kleuren, welke tekeningen zie je? Het zijn tekeningen van kinderen. Een kunstenares heeft met hen tekeningen gemaakt en die dan verzameld om op deze bus te zetten. Het moest gaan over natuur, boeken, vertellen en een bus natuurlijk. Grotere kinderen die groot genoeg zijn om ook bij de bovenkant van de bus te komen hebben dan alles geschilderd… Deze bus is verder toch wel hééél bijzonder! Heb je hem al eens goed bekeken? Het is een echte amfibie... écht waar, we gaan er soms een stukje mee in zee, maar eigenlijk durven we dat niet goed, wel in een grote vijver of plas... De motor zit al achteraan, zoals bij een boot, we zetten gewoon de schroef aan. En soms gebruiken we het middelste stuk als een aquarium, daar stoppen we dan erge watervervuilers even in zodat ze naar adem moeten happen en weten wat water is, en dan mogen ze weer aan de slag. Maar meestal gebruiken we de bus als aquarium om vissen te redden, of om heel andere redenen... In de zee zitten heel veel vissen. Er is dan ook veel water in de zee. Maar waar komt dat water allemaal vandaan? Regen... Rivieren... Tranen... Vandaag gaan we vooral zingen en vertellen over ‘Water’. Ja, wat dacht je. Bijvoorbeeld aan zee: het water stroomt van ergens naar de zee! Er zijn riviertjes en beekjes waar kikkers, salamanders, waterschorpioentjes en andere beestjes inzitten. Deze bus is dus een amfibieboot, een aquarium met grote vissen die af en toe tussen al het vuil in zee kunnen uitrusten. Er is een motor achteraan. Langs het dak bovenop de bus kan er een buis verschijnen om als onderzeeër te dienen! In deze grote amfibieboot kunnen we ook verhalen vertellen.

2.BUS INGANG

Als we deze bus willen binnengaan moeten we een toverspreuk gebruiken: Water, water, water: pffffffff (geluid maken zoals een grote golf die omslaat) Ondertussen met de armen zwembeweging maken.

spraakwater-3de_graad.doc

printdatum 23/10/2006 / Pagina 1 van 9

3de graad

3.VERHAAL IN DE BUS

Verhaal 1 Robbe en de Himbamaan Robbe is een dromer. Hij droomt het liefst over verre streken. Broer Wannes is student en voert thuis (gelukkig enkel tijdens het weekend) het hoge woord en heeft vaak woorden met hun ouderwetse pa. Op een dag droomt Robbe weg naar Afrika, waar de maan rood-oranje kleurt. Hij komt terecht bij de Himba’s, een volk dat volgens eeuwenoude tradities leeft. Hij ontmoet Kanavi, een Himbameisje dat water haalt aan de bron, emmer per emmer, telkens een paar uur lopen van haar hun naar de bron en terug. Taferelen die zich aan de waterkant afspelen zijn soms betoverend mooi, maar ook zeer wreed. Hij ziet hoe een leeuwin een springbok verschalkt en samen met andere leeuwen verslindt... Robbe wordt gewekt door moeder en is wel even van streek... Hij beseft dat water op zijn planeet oneerlijk verdeeld is!

Verhaal 2 De waterduivel van Brugge Een fragment uit het verhaal van Jonas en Tobias, twee Brugse jongens. Zij ontdekken waarom een toerist in de Brugse reien is verdwenen... Niemand geloofd hen. Tenzij wanneer het al te laat is!

4.LIEDJE IN DE BUS

Onlangs won er een mooi liedje van Louis Neefs in het programma ‘Zo is er maar één’ (TV één) de titel van het Beste Nederlandstalige Lied. Het heet ‘Laat ons een bloem’. Laat ons een bloem (Louis Neefs) Dit is een lied voor de mensen die zorgen Dat morgen de mensen al dood zullen zijn Dit is een lied voor de doden van morgen Begraven, bekist in een stenen woestijn Laat ons een bloem en wat gras dat nog groen is Laat ons een boom en het zicht op de zee Vergeet voor één keer hoeveel geld een miljoen is De wereld die moet nog een eeuwigheid mee De vis in de zeeën vergiftigd, gestorven Het zand op de stranden vervuild door mazout En jij door je tankers en chequeboek bedorven Je weet zelfs niet meer waar de meeuw heeft gebroed. Oei, dit zijn geen al te opwekkende woorden. Maar gelukkig zie ik aan zee regelmatig dat de waterkwaliteit zeer goed is! Laat ons hopen dat wij er zorg voor blijven dragen! En dan plots duikt er weer een gele duikboot op ! Zo zongen de Beatles : (neusklank!) Yellow Submarine (Beatles) In the town where I was born, Lived a man who sailed to sea, And he told us of his life, In the land of submarines, spraakwater-3de_graad.doc


3de graad So we sailed off to the sun, Till we found a sea of green, And we lived beneath the waves, In our yellow submarine, We all live in a yellow submarine, Yellow submarine, yellow submarine, We all live in a yellow submarine, Yellow submarine, yellow submarine. Een zekere Boudewijn de Groot maakte een mooi lied: Waterdrager (Boudewijn de Groot) De zee valt, de zee daalt en brandend rijst de zon omhoog. De bange waterdrager haalt meer water want de zee valt droog. De zee rijst, de zee stijgt en langzaam daalt de zon omlaag. De waterdrager zwoegt en hijgt, misschien dat hij 't redt vandaag. Want de zee moet gered van de zon. Want de zee moet gered van de zon. Waterdrager, draag het water naar de zee. Waterdrager, draag het water naar de zee. En zo gebeurt het wel eens dat er op sommige plekken in de wereld te weinig water is! Water is de bron van leven! We moeten er echt zorg voor dragen! Een andere mooie verhalenverteller doet alsof hij zelf een rivier is met mooie muziek erbij: De rivier (Stef Bos, tekst en muziek) Ik voel me thuis in alle landen Ik sta niet stil Ik heb een grenzeloos gevoel Ik heb mijn eigen weg gevonden Ik draag het water naar de zee Dat is mijn doel Ik geboren als een zwerver Ik ben maar even hier Ik ben een rivier En ik stroom door de eeuwen heen Langs kastelen Ik stroom door de eeuwen heen Langs een stad En aan het einde verlies ik mezelf in de zee Ik stroom door de eeuwen heen



3de graad Ik ben een levende legende Ik heb de pest zien komen en zien gaan Ik zag een liefde die bleef bloeien En ik heb schepen zien vergaan Waar zijn de mensen langs de oever Waarom neemt niemand nog de tijd Ik heb de tijd Over boten hebben we nog niet gesproken. Ik kan soms wegdromen aan zee! ’s Avonds zie ik bij de oranje, rood, gele ondergaande zon zeilboten voorbijvaren of grotere boten waar meer mensen op zitten. En dan denk ik aan een mooi liedje van Jo Lemaire (ze zingt in het Frans, maar spreekt heel goed Nederlands). C'est mon bateau (Jo Lemaire) C'est mon bateau, mon voyage en solitaire. Rien n'est plus beau, que le silence et la mer. Avec lui j'irai, jusqu'au bout du monde. Mon compagnon, mon complice de toujours. A l'horizon, à l'aube d'un nouveau jour. Nous disparaîtrons tous deux ensemble. Wie van jullie is al eens in zee gaan zwemmen? Hopelijk blijft het water proper. Onlangs las ik in de krant dat er zoveel plastic in de zee drijft. Niet gezond! De vissen eten blijkbaar ook zo’n plastickorreltjes. Meer weten? Zie artikels en websites*. Vraag het maar eens aan je meester of juf! Sommige kinderen werken op school goed mee met MOS. Dan bedenkt de juf of meester samen met de kinderen een interessant project over de natuur! Wat doen jullie zoal? Zing mee met dit leuke liedje over de zee! Woeste golven door Samba Salad uit het boekje met CD Zingen op de achterbank.

5.Slot

Zo, dit was onze lange bootreis! Hartelijk dank dat jullie even meegevaren hebben. En denk eraan: -niet te veel water verspillen in de douche, of bij het tandenpoetsen! -hou het water netjes! Mogelijk: liedje zingen bij het naar buiten gaan of nog even buiten blijven staan en zingen, watermuziek, watergeluiden....



3de graad

LESBRIEF VOOR DE LEERKRACHT De voorstelling is een leuke belevenis op zich, een mooie verteltheatervoorstelling. Ze is ook bedoeld als smaakmaker voor de waterproblematiek. Tijdens de voorstelling worden de kinderen met het probleem geconfronteerd. Daarna is het de beurt aan de leerkracht en zelfs aan de hele school om verder het water zuiver te laten stromen... Daar gaan we. Attributen bij het vertellen: - Prent: Flup Vandendrup (deel 1: introductie blz. 7) (kringloop van het water) - affiche met allerlei soorten/vormen water op. Weetjes op papier of flappen overlopen met de kinderen: -Water is de bron van alle leven. -Volle badkuip water: 1 koffielepel is slechts bruikbaar door/ voor de mens. -Vlaming: 12 emmers per dag = 120 liter = 12 emmers van 10 liter op een rij -Vlaams gezin: tien tankwagens vol per jaar Tabel: hoeveel water verbruikt één persoon per dag

Verbruikspost WC Bad/ douche Was Vaat Koken Schoonmaak Tuin

Liter per dag per persoon 43 39 16 8 3 5 5

Verhaal 1 Robbe en de Himbamaan

Robbe en de Himbamaan, Wouter Ninclaus, De Eenhoorn, 2006 VRAGEN: bespreken in de klas 1.Welk programma gaat Robbe samen met zijn broer bekijken? Himba in Kaokoveld. Een Afrikaanse stam in Namibië. 2.Wat is Himba? Zoek op in de fragmenten. Himba is een stam die al duizenden jaren op dezelfde manier leeft, voornamelijk in het noordwesten van Namibië; een streek die Kaokoveld heet. 3.Zoek Namibië op de kaart! Gebruik de wereldkaart uit een atlas, of een grote affiche of de lichtgevende wereldbol. 4.Wat doen de olifanten? Zoek op in de fragmenten. 7 olifanten proberen de verzengende hitte van de voorbije dag van zich af te spoelen. Ze baden in het licht van een magmakleurige maan die als een loden bol net boven hun kop hangt. 5.Welk log dier verjaagt de olifanten? De neushoorn. 6.Waardoor wordt de waterput omgeven? Zoek op in de fragmenten.



3de graad De waterput, waarvan het oppervlak een perfecte spiegel is, wordt omgeven door grote keien en kleine rotsen met daarachter, op een oranjerossige zandbodem, kreupelhout zover het oog reikt. 7.Waardoor wordt de waterput beschenen? Door wonderlijk maanlicht. .Wat betekent: Himba - schaars – schuw – huiveringwekkend – verschalken – veinzen – medicijnman - … 9.In de natuur geldt alleen maar de wet van de sterkste. Wat betekent dat volgens broer Wannes? Niet het sterkste dier overleeft, maar het dier dat zich het best aan de natuur weet aan te passen. 10.Welk gruwelijk tafereel gebeurt er aan de waterput? De leeuwin springt in één sprong naar de springbok en bijt die in de keel. 11.Wat kan Robbe allemaal zien van het dorpje wanneer de camera inzoomt? Zevental huisjes, omheining en een kraal voor het vee. Ronde hutjes, muren van klei en rieten daken. Tussen de hutjes een aantal geitjes en wat kippen. Een dertigtal magere koeien in de kraal. 12.Hoe begroet het meisje hem? Motjavi. (Zeg het ook eens luidop tegen de vriendjes in de klas) 13.Hoe ziet het meisje eruit? Ze heeft een kleur van Terracotta, loopt op blote voeten, draagt kettinkjes rond haar polsen, hals en enkels. Ze heeft een stukje stof, een soort rokje (de huid van een koe of zo), rond haar middel. Haar haar ligt als rolletjes op haar hoofd, gedrenkt in een vettige rode brij. Die brij is uitgesmeerd over haar hele lichaam. 14.Wat moeten ze eerst doen voor ze naar het dorp kunnen gaan? Water halen. 15.Waarvoor gebruiken ze bij de Himbastam het water? Om te drinken (niet om te wassen). 16.Hoeveel emmers water verbruiken ze bij Robbe ongeveer thuis? Waarvoor? 50 emmers: toilet, afwas, water voor de tuin, … 17.Hoelang is Kanavi onderweg om water te vinden? Meer dan 40 minuten gaan. 18. Welk dier wandelt rustig voor de waterput? Giraf. 19.Hoe draagt Kanavi de emmer? Op haar hoofd. 20.Waarom vindt Robbe het water vies? In de documentaire had hij gezien hoe de olifanten vlak bij het water plasten en hoe de zebra en de koedoe in de waterputten zwom. 21.Welke oplossing heeft Robbe om het water drinkbaar te maken? Koken. 22.Hoe maalt zusje Hinepanga de maïskorrels tot meel? Met een platte kei klopt ze de korrels fijn op een stukje rots tot er meel overblijft. 23.Waaruit bestaan de hutten? De wanden bestaan uit aarde, zand en uitwerpselen van de koeien. Dat stinkt niet want de zon droogt heel snel alles op. 24.Wat staat er zoal in de hutten? spraakwater-3de_graad.doc


3de graad Dierenhuiden als dekens, potten, pannen, emmers en een kleine houtvoorraad. Een hoofdsteuntje. 25.Waarvoor gebruiken ze ‘dat rode spul’? Waaruit bestaat het? Het beschermt tegen zon en voorkomt uitdroging van de huid. Het is een mengsel van geitenvet en tot poeder geplette okerkleurige steen. 26.Hoe komt het dat Robbe bij ons niet zoveel sterren kan zien? Lichtvervuiling. 27.Waarvoor wil Robbe sparen? Om terug te gaan naar de Himbastam en daar samen met Kanavi de Himbamaan te bewonderen…

VERHAAL 2 De waterduivel van Brugge

De waterduivel van Brugge, Patrick Lagrou, Clavis, isbn 90 448 0433 2 Interessant is de koppeling met een bezoek van Brugge en zijn reien, van stadsriolen, waterzuiveringstations enz. http://www.milieuzorgopschool.be/mos/basis/themas/water/schakels/brussel.htm www.brugge.be ; http://www.brugge.be/internet/nl/content/nieuws/rapportwater.htm

Liedjes in de bus Zuiver water is belangrijk... *Je kan op de volgende website leren hoe je met wateronderzoek kan vaststellen wanneer water zuiver is: http://www.pienternet.be/lessen/pime/water/chem.html *Nieuws over ‘zoet water’: http://www.wwf.be/nl/index.cfm?group=news&menu=newsroom.cfm&page=newsroom/1. cfm *cd-rom: speurtocht naar het water: http://www.unesco-vlaanderen.be/emc.asp?pageId=262 Een spelletje met woorden Wanneer ik de volgende woordjes vertel of zeg, maak je die volgende geluiden mee! Zee: zacht omslaande golvengeluid Rots: golven die hard tegen de rotsen aanbeuken-geluid Misthoorn van de vuurtoren: toet doen Waaien: wind waaien zacht en hard Uil: oehoe in de nacht Motorbootje: pruttel geluid van een bootje Schatkist: wow – waaw – ooh Maak een kort verhaal waarin: sluikstorter in de zee + Schatten opzoeken + vuurtorenwachter die iets geheimzinnigs ziet + rioolpijpen die uitkomen in de jachthaven waarlangs – afvalophaaldienst die afval doorverkoopt aan andere landen/ grote boten waar de gronden ‘mogen vervuild worden’…



3de graad

Andere Verhalen en bruikbare materialen

Prangende weetjes Eén vijfde van de wereldbevolking heeft geen toegang tot drinkbaar water! -Dagelijks sterven 8.000 kinderen aan ziekten door gebrek aan drinkwater van voldoende kwaliteit. -Wereldwijd gaan 18 miljoen kinderen niet naar school omdat ze kilometers moeten stappen om water te halen voor hun gezin. -België en Vlaanderen prijken nog steeds onderaan de wereldranglijst voor wat betreft de kwaliteit van onze rivieren en ons grondwater. Toch slagen we er nog in om drinkwater te maken van goede kwaliteit, maar hoelang nog? Handleiding MOS Milieuzorg op school Alles over de manier waarop de milieuzorg op school kan georganiseerd worden, hoe je als MOS-school kunt groeien... met de verschillende thema’s water, afvalpreventie, verkeer, natuur op school en energie. Verkrijgbaar via de verschillende MOS-begeleidingsdiensten (bij je provinciebestuur). MOS-projectmap WATER Boordevol materiaal om met het thema water aan de slag te gaan. - De verhalen en de prenten voor verschillende leeftijden - Oriënterende activiteiten - Overzicht van leermiddelen en educatieve projecten - Mos-schakels en samenwerking MOS met Kleur Bekennen (mondiale vorming) - Info over het Bruisend waterspel, op basis van een CD met watergeluiden & foto’s - De Milieuboot - Hidrodoe - In zee met Green - Adressen van verenigingen, instanties... Enzovoort, enzovoort. We hoeven het hier niet allemaal te herhalen. Richt u gewoon tot de Mos-contactpersonen in uw provincie (Provinciehuizen) of stad. Een leuke en veelvuldig bruikbare prent is: Flup Vandendrup (deel 1: introductie blz. 7) (kringloop van het water) Website over Mos in het basisonderwijs http://www.milieuzorgopschool.be/mos/basis/themas/water/index.htm leermiddelenmatrix Greenbelgium www.greenbelgium.be : waterdragers in Marokko http://www.greenbelgium.be/nl/default.asp Cd met watergeluiden Wassergeräusche-Spiel mit 24 bilkarten Water Sounds and 24 cards CD: ISBN 3-86072-043-0 Wasser erspielen und erfahren S.Schneider, W.Kneip, W.Stascheit, Verlag an der Ruhr RWW, ISBN 3-927279-56-0 Wasser erleben und erfahren W.Kneip, W.Stascheit ISBN 3-927279-57-9 Uitleendienst van educatief materiaal spraakwater-3de_graad.doc


3de graad PEC, Provinciaal Educatief Centrum, Provinciehuis, Tiense Vest, 3000 Leuven. Waterverhalen, verhalen over de zee, informatieve boeken Titel

Auteur

Uitgever

jaar

Het Koekeloerelaantje

geert de kockere

De Eenhoorn

1999

4

1ste

Kididoc: Aan zee Robbe en de Himbamaan

x Wouter Ninclaus

Davidsfonds/Infodok De Eenhoorn

2002 2006

6 9

1ste 2de

Super guppie

Edward van de Vendel

Querido

2003

6

2de

poëzie, humor

De waterduivel van Patrick Lagrou Brugge

Clavis

2005

10

3de

De Wereld rond, grote kijkatlas jongeren Zingen op de achterbank

vertaling Karel Verleyen

Davidsfonds/Infodok

2005

10

3de

griezelverhalen , spanning en detective weetboeken

Herman Link & Rita Iny, Samba Salad

The house of books

2006

6

alle

poëzie, avontuur

Grimm, sprookjes voor kind en gezin

Grimm

Lemniscaat

2001

alle

alle

Het dansende licht

Tonke Dragt

Leopold

2005

10

alle

Bootje

geert de kockere & Noke Van den Elsacker

De Eenhoorn

2006

3

kl.

sprookjes en fantasie, volksverhalen sprookjes en fantasie, avontuur avontuur, sprookjes en fantasie

Het grote boek van Ingrid en Dieter beer en egel Schubert

Lemniscaat

2003

4

kl.

En wat nu?

Carl Norac & Kristien Aertsen

De Eenhoorn

2006

3

kl.

Eén slokje, kikker

Piet Grobber

Lemniscaat

2002

5

Stien en de regenparels

Geke uit de Bosch

Clavis

2003

Het waterboek

Piet Duizer

Ploegsma

Gezonde Zeeën

Carol Inskipp

Dank je wel, lekker water!

Anne Möller


leeft

graad genre poëzie, gevoelens en romantiek weetboeken avontuur, weetboeken

woordje uitleg

ISBN

Leuke gedichtjes, vaak humor, ernst, absurd… flappen en luikjes... ontmoeting oude afrikaanse stam, waterput,leefwijze... Dagelijkse dingen ondersteboven bekeken Monster bedreigt de rust in Brugge. Kids helpen zoeken… Schitterende atlas, moderne en mooie kaarten&foto's Fantastisch, vlot, kwaliteit, pretentieloos multicultureel &mondiaal

90 5838 011 4 90 768 3039 8 90 5838 360 1 90 451 0042 8 90 448 0433 2

90 76830 37 1 90 443 1607 9

"volledige" uitgave, met veel randinfo

90 5637 528 8

90 258 4227 5

gevoelens & romantiek, avontuur spanning en detective, gevoelens en romantiek

6 cultuursprookjes. De vuurtorenwachter gaat over de zee. Bootje mag op verkenning langs de zee, rivier... En wil naar huis... 2 vrienden helpen elkaar, meestal, Poëtisch verhaal Olifant zuigt plas leeg en wil vis redden... Maar dan pas heeft hij dorst!

kl.

sprookjes en fantasie, weetboeken

leuk vertelverhaal over water en gulzigheid

90 563 7438 9

5

kl.

avontuur, weetboeken

90 448 0069 8 Niet meer in de handel.

1999

9

2de

weetboeken, volksverhalen

WWF & Ars Scribendi

2006

10

3de

Weetboeken

Stien bedenkt iets fantastisch met regendruppels... www.pluizuit.be Alles over water: weten en meten, realiteit én in verhalen en fantasie... Over Wereldzeeën, hun ecosysteem & toekomst

De Vier Windstreken

2000

6

1ste

weetboeken

Waarom water zo belangrijk is, hoe bijzonder dat 'glaasje' water is...

90 5579 481 3

90 5838 351 2

90 563 7490 7

90 5838 353 9

90 216 1662 9 Niet meer in de handel. 90 5566 182 1


voor de 3de graad (+ 10 jaar) Verteltheater & lesbrief DE VOORSTELLING

Recommend Documents