THOMAS MORE MECHELEN MAROUANE HAMMADI & MARIJKE LEPAGE TECHNIEK 4 2014 - 2015
HOEKENWERK: HET EILANDJE
VOEDING & VERZORGING “I am not a teacher, but an awakener” – Robert Frost 0
1
Inhoud Verslagen + logboek ............................................................................................................................................. 3 Het verhaal .................................................................................................................................................................. 7 Leraren handleiding ............................................................................................................................................... 8 HOEK 1: Pekelen .................................................................................................................................................. 14 HOEK 2: Bewaarmiddelen ............................................................................................................................... 16 HOEK 3: Konfijten ................................................................................................................................................ 18 HOEK 4: Vacuüm .................................................................................................................................................. 20 HOEK 5: Bewaren in zuur .............................................................................................................................. 22 HOEK 6: Yoghurt maken ................................................................................................................................. 24 HOEK 7: Hoe kan je water zuiveren? ..................................................................................................... 26 HOEK 8: Zout uit zeewater? ......................................................................................................................... 28 HOEK 9: De actieve voedingsdriehoek ................................................................................................... 30 HOEK 10: Een gezonde dag ......................................................................................................................... 32 HOEK 11: Voedingsmiddelen en voedingstoffen .............................................................................. 34 HOEK 12: Voedingsetiketten ......................................................................................................................... 39 HOEK 13: Fruitsalade ........................................................................................................................................ 41 HOEK 14: Vier gerechten 1 voedingsmiddel ...................................................................................... 43 HOEK 15: Drogen................................................................................................................................................. 45 HOEK 16: Basishygiëne voor één dag ................................................................................................... 47 HOEK 17: EHBO op het eiland ................................................................................................................... 49 HOEK 18: Shampoo ............................................................................................................................................ 51 Opdrachtenbundel ................................................................................................................................................ 53 Correctiesleutels .................................................................................................................................................... 73 Samenvatting ........................................................................................................................................................... 93 Testen .......................................................................................................................................................................... 95 Leerlingenlabels .................................................................................................................................................. 104 Bronnenlijst ............................................................................................................................................................ 106
2
Verslagen + logboek
3
10 februari 2015 Vandaag hebben we de opgave voor het techniekproject gekregen. De groepsindeling was snel gemaakt. Marouane en ik vormen weer eens een team. We zijn begonnen met de infofiches eens grondig te bekijken. Aangezien we beiden ook biologie studeren, dachten we eraan onze kennis van biologie aan te spreken en toe te passen binnen het vak techniek. De infofiche over biochemie stond ons wel aan. We dachten meteen aan het maken van yoghurt op verschillende wijzen. Natuuryoghurt, yoghurt met vruchten, yoghurt met noten, … Maar dit is niet voldoende en te eentonig om een volledig techniekproject rond te bouwen. We hebben besloten om ieder thuis de infofiches te bekijken en ideeën te delen en een samenhang te zoeken. -
Marijke Lepage
17 februari 2015 We hebben alle documenten bij ideeën genomen en naast elkaar gelegd. Van het yoghurt-idee zijn we moeten afstappen, aangezien je yoghurt op 30 minuten kan maken. We besloten om er een verhaaltje aan te hangen. Hoe overleef je op een onbewoond eiland? Het verhaaltje ging als volgt: Captain Jack is de kapitein van een heel groot schip. Gisteren kwam het schip in gevaar, en zonk het naar de bodem van de oceaan. Captain Jack werd deze ochtend wakker op een parelwit strand. Jawel, hij is beland op een onbewoond eiland. Gelukkig zijn er ook enkele kisten met voedsel en attributen mee aangespoeld. Er is veel voedsel mee aangespoeld, maar die blijft niet lang goed. Er is geen koelkast of diepvriezer op het eiland aanwezig. Help Captain Jack te zoeken naar bewaarmethodes voor zijn voedsel. Dit wordt ons uitgangspunt. -
Marouane Hammadi
4
03 maart 2015 Vandaag hebben we alle proefjes gekozen. Het wordt een hoekenwerk met 18 verschillende hoeken. In elk van deze hoeken leren de leerlingen iets over hoe ze kunnen overleven op een onbewoond eiland. Ze leren bewaartechnieken, het samenstellen van een gezond voedingspatroon, basishygiëne, … We verdelen/starten ook met de verdeling van de hoeken. Nu kunnen we aan het echte werk beginnen. -
Marijke Lepage
5
Hoek 1: Pekelen
Marijke
Hoek 2: Bewaarmiddelen
Marijke
Hoek 3: Konfijten
Marijke
Hoek 4: Vacuüm
Marijke
Hoek 5: In zuur bewaren
Marouane
Hoek 6: Yoghurt
Marouane
Hoek 7: Hoe kan je water zuiveren
Marouane
Hoek 8: Zout uit zeewater
Marouane
Hoek 9: De actieve voedingsdriehoek
Marijke
Hoek 10: Een gezonde dag
Marijke
Hoek 11: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen
Marouane
Hoek 12: Voedingsetiketten
Marouane
Hoek 13: fruitsalade
Marouane
Hoek 14: vier gerechten met één voedingsmiddel
Marijke
Hoek 15: Drogen
Marouane
Hoek 16: Basishygiëne voor één dag
Marijke
Hoek 17: EHBO op het eiland
Marouane
Hoek 18: Shampoo
Marijke
Lay-out
Marouane
Afdrukken
Marijke
Plastificeren
Marouane 6
Het verhaal Captain Jack is de kapitein van een heel groot schip. Gisteren kwam het schip in gevaar, en zonk het naar de bodem van de oceaan. Captain Jack werd deze ochtend wakker op een parelwit strand. Jawel, hij is beland op een onbewoond eiland. Gelukkig zijn er ook enkele kisten met voedsel en attributen mee aangespoeld. Er is veel voedsel mee aangespoed, maar dit blijft niet lang goed. Er is geen koelkast of diepvriezer op het eiland aanwezig. Help Captain Jack te zoeken naar bewaarmethodes voor zijn voedsel.
7
Leraren handleiding
8
Klasschikking + doorschuifsysteem en aanwezigheden HOEK 1
HOEK 2
HOEK 4
HOEK 3
9
HOEK … GROEP 1: … VOORNAAM
NAAM
1. 2. 3. 4. GROEP 2: … 1. 2. 3. 4. GROEP 3: … 1. 2. 3. 4. GROEP 4: … 1. 2. 3. 4.
10
Lerarenhandleiding In dit hoekenwerk is het ontdekken van de verschillende bewaarmethodes en verzorgingsmethodes op een leuke, creatieve en zelfstandige manier waar leerlingen leren van en door elkaar het doel. De leraar verdeelt de klasgroep in drie heterogene groepen. (zodanig dat de groepen steeds ongeveer gelijktijdig klaar zijn) De klas schikt hij/zij zoals hierboven afgebeeld staat. De leraar heeft binnen het hoekenwerk vooral een begeleidende functie, aangezien de leerlingen hier aan coöperatief leren doen. Elke hoek duurt 20 minuten. Het hoekenwerk dient toegepast te worden in blokuren van minstens twee. Op deze manier blijven er 20 minuten over voor het halen van de leerlingen, het doorschuiven en het opruimen van het lokaal. Les 1: 100’ Hoek 1: Pekelen
Benodigdheden: één ui, zout, water Hoek 2: Bewaarmiddelen Benodigdheden: minstens twee computers of tablets met toegang tot het internet. Hoek 3: Konfijten Benodigdheden: één computer of tablet met toegang tot het internet. Hoek 4: Vacuüm Benodigdheden: vier confituurpotten, confituur om deze te vullen, één computer of tablet met toegang tot het internet. Les 2: 100’ Hoek 5: Bewaren in zuur Benodigdheden: drie stukken komkommer, 1l azijn, één pot met deksel waar de stukken komkommer met azijn in passen.
Hoek 6: Yoghurt maken Benodigdheden: melkpoeder, natuurlijke yoghurt, water, thermoskan, mengkom, lepel, trechter, suiker, thermometer, waterkoker, glazen potjes met deksel, fornuis
Hoek 7: Hoe kan je water zuiveren? Benodigdheden: kiezels, zand, verbanddoos, houtskool, plastic fles
11
Hoek 8: Zout uit zeewater? Benodigdheden: maatbeker, zout, water, verwarmingsplaat, lepel Les 3: 100’ Hoek 9: De actieve voedingsdriehoek Benodigdheden: voedingsmiddelentabel, schaar, lijm, reclamefolder, voedingsmagazine
Hoek10: Een gezonde dag Benodigdheden: voedingsmiddelentabel, voedingsdriehoek Hoek 11: voedingsmiddelen en voedingsstoffen Benodigdheden: minstens één computer of tablet met toegang tot het internet. Hoek 12: voedingsetiketten Benodigdheden: vier verpakkingen van verschillende voedingsmiddelen.
12
Les 4: 100’ Hoek 13: Fruitsalade Benodigdheden: snijplank, mes, schoteldoek, mengkom, kleine kom, 80 druiven, 8 bananen, 8 kiwi’s, 8 appels, 4 aardappelmesjes, 2l wortelsap
Hoek 14: Vier gerechten, één voedingsmiddel Benodigdheden: tablet of computer met toegang tot het internet, 16 eieren, fornuis, kookpot, pan, boter, water, eierdopjes, bestek
Hoek 15: Drogen Benodigdheden: minstens twee computers of tablets met toegang tot het internet Hoek 16: Basishygiëne voor één dag Benodigdheden: / Les 5: 100 minuten Hoek 17: EHBO op het eiland Benodigdheden: minstens twee computers of tablets met toegang tot het internet
Hoek 18: Shampoo Benodigdheden: vloeibare zeep, kokosmelk, olijfolie, theelepel, flesje De resterende tijd wordt gebruikt om de verbetersleutels toe te passen en de leerstof vast te zetten d.m.v. een samenvatting.
13
HOEK 1: Pekelen
14
HOEK 1: Pekelen Doel: Na deze hoek weet je wat pekelen is en weet je waarvoor deze methode dient. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 1. In één van de aangespoelde kisten vind je ook uien. Deze uien blijven niet eeuwig eetbaar. Daarom ga je ze inzouten of pekelen Benodigdheden: - 150g schijfjes ui - 50g zout Werkwijze: 1) Leg de ui in het zout. 2) Meng de ui goed met het zout. 3) Wanneer het zout zich vermengd met het sap van de ui, vormt zich pekel. 4) Zorg ervoor dat de ui goed onder de pekel staat. 5) Dek het geheel af met een plankje, waarop een steen is gelegd. Bereiding over 6 à 7 maanden maximum: Wanneer je deze groente wil eten, moet je deze enkele uren in water laten weken en het water enkele malen verversen. Daarna kan deze gekookt worden zoals verse groente, maar je hoeft er geen zout meer aan toe te voegen.
15
HOEK 2: Bewaarmiddelen
16
HOEK 2: Bewaarmiddelen (ICT-opdracht) Doel: Na deze hoek weet je wat bewaarmiddelen zijn en waarvoor we bewaarmiddelen gebruiken. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 2. In een van de aangespoelde kisten vind je een aantal flesjes met een E-nummers op. OPDRACHT: 1) Je werkt voor deze opdracht per twee. 2) Je overlegt eerst met twee over wat jullie denken dat Enummers zijn. 3) Zoek nu per twee op wat E-nummers zijn.. - Voer de term (wat zijn e-nummers) in de zoekbalk van google in. - Klik op de tweede link (Wat zijn e-nummers?|Consumentenbond). - Vul de werkbundel in.
17
HOEK 3: Konfijten
18
HOEK 3: Konfijten + “roestende appel” Doel: Na deze hoek kan je uitleggen wat konfijten is en waarvoor deze methode dient. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 3. In de kist stak ook volgend potje (de leerlingen krijgen een potje met gekonfijte krieken, zonder etiket op de bokaal). OPDRACHT: -
Elke leerling mag er eentje proeven. Neem de iPad Bekijk volgend filmpje op de IPad Beantwoord alle vragen
http://www.schooltv.nl/video/waarom-wordt-een-appelbruin-een-roestend-stuk-fruit/#q=geconfijt%20fruit
19
HOEK 4: Vacuüm
20
HOEK 4: Vacuüm Vul onderstaande vragen in terwijl je aan het werk bent in HOEK 4.
Doel: Na deze hoek kan je uitleggen wat de term vacuüm is en waarvoor deze methode dient. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 4. De chef-kok van het schip had net nog confituur gemaakt. Gelukkig is de kookpot ongeschonden gebleven tijdens de storm en vind je ook nog wat glazen bokalen en deksels in de kisten. Je besluit om de confituur vacuüm te trekken in de glazen bokaaltjes. Benodigdheden: -
1 kookpot afgekoelde confituur 1 pot met deksel
Werkwijze: 1) Vul de glazen pot tot op een halve centimeter van de rand met confituur. 2) Draai nu het deksel stevig op de pot. 3) Draai de pot nu om, met het deksel op de tafel en laat het enkele uren staan. (Op de voorziene plaats in de klas) 4) De pot trekt zich nu vanzelf vacuüm. OPDRACHT: - Neem de iPad - Bekijk volgend filmpje op de IPad - Beantwoord alle vragen
http://www.schooltv.nl/video/wat-is-een-vacuuem-wisebitvan-aaron-rookus/#q=vacuum
21
HOEK 5: Bewaren in zuur
22
HOEK 5: Bewaren in zuur Doel: Na deze hoek kan je uitleggen wat de term inzuren is en waarvoor deze methode dient. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 5. Op het eiland waar je je bevindt heb je enkele komkommers gevonden maar deze zijn te veraf om er elke dag naartoe te lopen. Dus je verzamelt genoeg komkommers en brengt deze naar je kamp. Maar hoe ga je deze bewaren zonder dat deze slecht worden? Maar je weet dat in één van de gestrandde kistennog een fles azijn zit! Benodigdheden: -
Stukjes komkommer 1 fles azijn 1 pot met deksel
Werkwijze: 1) Een groepslid vult de glazen pot voor ¾ met azijn. 2) Een ander groepslid brengt de stukjes komkommer in de glazen pot.. 3) Sluit de pot goed af met het deksel. 4) Vergeet volgende les niet je waarneming op te schrijven.
23
HOEK 6: Yoghurt maken
24
HOEK 6: Yoghurt maken Doel: Na deze hoek kan je zelf yoghurt maken en weet je dat het toevoegen van yoghurt bij melk ook een bewaringstechniek is. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 6. Benodigdheden: 1) Melkpoeder
5) Natuurlijke yoghurt
9) Warm water
2) Thermoskan
6) Mengkom
10) Lepel
3) Trechter
7) Suiker
11) Thermometer
4) Waterkoker
8) 2 glazen potjes met deksel
Werkwijze 1. Werk steeds veilig en gecontroleerd, als je iets niet weet raadpleeg de leerkracht. Deze opdracht doe je per 2. 2. Vul de waterkoker met 400 mL water en warm op.. LET OP! HEET WATER! Werk zeer voorzichtig 3. Neem de mengkom en giet hier het hete water in. 4. Neem nu 2 grote lepels melkpoeder en meng deze met het hete water. 5. Als er geen klonters meer zijn voeg je 2 soeplepels natuurlijke yoghurt toe. 6. Als er ook hier geen klonters meer zijn giet je alles in de thermoskan en gebruik hiervoor een trechter. 7. Sluit de thermoskan zeer goed af. 8. Volgende les neem je 2 glazen potjes en giet je uw zelfgemaakte yoghurt erin. 9. Nu kan je een beetje suiker, honing of fruit toevoegen voor de yoghurt wat smaak te geven.
25
HOEK 7: Hoe kan je water zuiveren?
26
HOEK 7: Hoe kan je water zuiveren Doel: Na deze hoek weet je dat je op een natuurlijke manier water meer zuiver kan maken en weet je dat er nog steeds plaatsen zijn waar er geen drinkbaar water verkrijgbaar is. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 7. Je zou graag water drinken omdat je uitgedroogd bent van de hitte op het eiland. Niet ver van je kamp vind je een klein meertje. Je neemt wat water met je plastic fles en ziet dat er nog takjes, zand en andere kleine stukjes inzitten. Hoe los je dit op? Benodigdheden: 1) Kiezels 2) Zand 3) Verbanddoos 4) Houtskool 5) Plastic fles OPDRACHT: - Je werkt per 2 voor deze opdracht. - Je neemt de fles met de dop naar beneden en knipt de onderkant van de fles er af. - Vervolgens stop je de volgende materialen van onder naar boven in de petfles. - Eerst enkele kiezelsteentjes. - Daarna voeg je een laag zand toe. - Nadien voeg je enkele watten uit de verbanddoos toe. - Hierop leg je houtskool van het kampvuur dat je hebt gemaakt. - Dan leg je terug enkele watten op het houtskool - Daarna voeg je er terug een laagje zand bij. - Tenslotte voeg je nog enkele kiezelsteentjes toe. - Giet nu het vervuilde water door de waterfilter. En schrijf het resultaat op in de werkbundel.
27
HOEK 8: Zout uit zeewater?
28
HOEK 8: ZOUT uit zeewater?
Doel: Na deze hoek weet je van waar het zout uit de zee komt. Je weet ook dat men zout kan winnen door zeewater te gaan verdampen. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 8. Je hebt net enkele eieren gevonden op het eiland en wil deze graag even gaan koken. Maar je bent totaal geen fan van flauw eten dus ga je op zoek naar zout! Benodigdheden: 1) Maatbeker 2) Zeewater (zoutwater reeds gemaakt door de leerkracht) 3) Verwarmingsplaat 4) Lepel OPDRACHT: -
Je werkt per 2 voor deze opdracht. In de maatbeker giet je voorzichtig 5ml zoutwater. Je zet de verwarmingsplaat op de hoogste stand. Nu laat je het water verdampen. Als het water volledig verdampt is zet je de verwarmingsplaat af. Tijdens de proef los je de vragen op die in de opdrachtenbundel staan. - De opdrachtenbundel mag je met behulp van de iPad oplossen. - (Tip: surf naar http://www.schooltv.nl/video/waarom-is-zeewaterzout-dankzij-water-uit-rivieren/#q=zout%20uit%20zeewater)
29
HOEK 9: De actieve voedingsdriehoek
30
HOEK 9: De actieve voedingsdriehoek
Doel: Na deze hoek kan je de actieve voedingsdriehoek indelen. Je weet ook van wat je hoeveel nodig hebt per dag! Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 9. Je bent nu al een tijdje op het eiland, en je kan je al goed behelpen met de middelen die je hebt. Maar nu is de vraag, wat heeft jouw lichaam nu eigenlijk allemaal nodig per dag? Aan de slag! Benodigdheden: Schrijfgerief, voedingsmiddelentabel, schaar, lijm, reclamefolder voedingsmagazijn OPDRACHT: - Vul de zinnetjes in groep aan. - Reconstrueer de actieve voedingsdriehoek door hem goed in te delen. - Vul hem aan met knipsels uit een reclamefolder.
31
HOEK 10: Een gezonde dag
32
HOEK 10: Een gezonde dag
Doel: Na deze hoek kan je de actieve voedingsdriehoek en een voedingsmiddelentabel toepassen zodanig dat je een menu voor een volledige dag (ontbijt, tien-uurtje, lunch, vier-uurtje, avondmaal) volgens de actieve voedingsdriehoek kan opstellen. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 10. Je weet nu wat je zoal op een dag moet eten, tijd om dit in de praktijk te brengen en een menu op te stellen voor één volledige dag. Benodigdheden: Schrijfgerief, voedingsmiddelentabel, voedingsdriehoek OPDRACHT: - Bestudeer met de hele groep de voedingsmiddelentabel en de actieve voedingsdriehoek (zie hoek 9). - Kies passende producten en ga na hoeveel je ervan moet/mag eten per dag met behulp van je voedingsmiddelentabel. - Giet alle ingrediënten in 3 maaltijden en 2 tussendoortjes. Let op: de combinaties moeten bij elkaar passen!
33
HOEK 11: Voedingsmiddelen en voedingstoffen
34
HOEK 11: Voedingsmiddelen en voedingstoffen Doel: Na deze hoek weet je wat voedingsmiddelen en voedingstoffen zijn en kan je enkele voorbeelden opsommen.
Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 11. Opdracht: -
Werk voor de opdracht per 4.
-
Vul de tabel aan in de opdrachtenbundel van de mogelijke maaltijden. bespreek en leg de gezien leerstof aan elkaar uit.
-
Presenteer de geziene leerstof aan elkaar met de volgende foto’s
-
Als iedereen gedaan heeft mag men op de IPad naar de site surfen: http://plox.info/leerspellen/games/voedingganzenbord.swf
en dit
voedingsspel spelen om jullie kennis te testen!
35
36
37
38
HOEK 12: Voedingsetiketten
39
HOEK 12: Voedingsetiketten Doel: Na deze hoek kan je de informatie op voedingsetiketten interpreteren en ken je de begrippen kilocalorieën en kilojoule.
Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 12. Opdracht: -
Werk voor de opdracht per 4.
-
Op de bank vind je 4 verpakkingen van voedingswaren verdeel deze onderling.
-
Op de verpakking van voedingswaren vind je een kader de GDA.
-
Zoek deze op de verpakking.
-
Lees volgende waarden af op de verpakking en beantwoord de gestelde vragen in de opdrachtenbundel.
-
Als je klaar bent overleg en verklaar je waarom er op het extra voorbeeld geen GDA-kader staat.
40
HOEK 13: Fruitsalade
41
HOEK 13: Fruitsalade Doel: Na deze hoek kan je een eenvoudige fruitsalade maken voor 4 personen. Je kan ook veilig omgaan met een mes. Op het eiland groeien er enkele vruchten die je kan plukken, je bent het beu om steeds 1 stuk fruit te eten en wil graag een fruitmix eten. Wat maak je dan? Fruitsalade! Benodigdheden: 1) Snijplank 5) Kleine kom 9) 2 appels
2) Mes 3) Doek 6) 20 druiven 7) 2 Bananen 10) Aardappelmesje
4) Mengkom 8) 2 kiwi’s 11) 500ml wortelsap
Werkwijze: 1) Voor je fruit gaat snijden moet je weten: werk altijd rustig, haast en spoed is zelden goed! Probeer indien mogelijk altijd van je weg te snijden (vraag aan de leerkracht voor meer uitleg als dit niet duidelijk is.) 2) Elke leerling kiest 1 stuk fruit dat hij of zij in stukken gaat snijden 3) Je gaat eerst je handen wassen en raak dan pas het fruit aan. 4) Elke druif ga je doormidden snijden. 5) De bananen was je ook! Deze pel je en snijd je dan in 2. 6) Elke helft van de banaan snijd je nog eens in 10 kleine stukjes. 7) De kiwi snijd je in 2 en je lepelt de beide helften uit. 8) leg het vruchtvlees netjes aan de kant. 9) Als je de appels wil schillen overleg je dit eerst in groep! 10) Zo ja, neem het aardappel mesje en schil voorzicht de schil van de appel weg. 11) Vervolgens snijd je de appel in 2 helften. 12) Deze 2 helften snijd je nogmaals in 2 en snijd je de stukken klokkenhuis voorzichtig weg. 13) Nadien snijd je elke kwartje appel nogmaals in 2. 14) Voeg nu al het fruit samen in de mengkom en meng goed. 15) Giet er nu 500ml wortelsap bij (overleg dit eerst). 16) Schep nu de fruitsalade in je kom. 17) Eet en geniet van een lekkere fruitsalade!
42
HOEK 14: Vier gerechten 1 voedingsmiddel
43
HOEK 14: Vier gerechten 1 voedingsmiddel Doel: Na deze hoek kan je simpelweg met één hoofdingrediënt vier gerechtjes maken. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 14. Op het eiland zijn de ingrediënten best beperkt. Je eet niet graag hetzelfde gerechtje op regelmatige basis. Daarom ga je op zoek naar verschillende manieren om een ei te bereiden. Benodigdheden: Schrijfgerief, tablet of computer, eieren, fornuis, kookpot, water, eierdopjes, bestek, pan OPDRACHT: - Deel jullie groepje op in twee groepen van 2 leerlingen en ga aan de slag. - Groepje één maakt een zachtgekookt eitje en een omelet (video). - Groepje twee maakt een hardgekookt eitje en een spiegelei(video). - Kruid bij waar nodig met peper en zout. Let op: gebruik de kruiden niet overmatig.
44
HOEK 15: Drogen
45
HOEK 15: Drogen Doel: Na deze hoek weet je wat drogen is en kan je zelf informatie opzoeken via de computer wanneer dit nodig is.
Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 15.
Opdracht: - Werk hier per twee aan de opdrachten. - Neem een computer of tablet en surf naar deze link. https://www.youtube.com/watch?v=yC7Fl5slo-c - Los samen de vragen op die in de opdrachtenbundel staan. - Als je klaar bent overleg je de antwoorden met de andere leden van de groep.
46
HOEK 16: Basishygiëne voor één dag
47
HOEK 16: Basishygiëne voor één dag Doel: Na deze hoek weet je welke basishygiëne je in ieder geval moet hanteren. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 16. Ook zit je daar, moederziel alleen op je eiland, jij bent een verzorgd persoon! Je stelt voor jezelf enkele wetten en regels op in verband met je persoonlijke hygiëne. Benodigdheden: Schrijfgerief OPDRACHT: - Je vult individueel de bundel (hoek 16) in met potlood. Wanneer je dit gedaan hebt, wacht je even tot al je groepsleden klaar zijn. - Je gaat in overleg met je groepsleden waarom je wat en hoeveel moet doen. - Je vult aan waar nodig. - Eén iemand van de groep leest het stukje ‘waarom stinkt zweet?’ voor.
48
HOEK 17: EHBO op het eiland
49
HOEK 17: EHBO op het eiland Doel: Na deze hoek weet je hoe je een brandwond en tekenbeet moet behandelen.
Op het eiland kan het wel eens gevaarlijk zijn daarom is het noodzakelijk dat je weet hoe je een tekenbeet en een brandwond moet behandelen. Opdracht: -
Voor deze opdracht ga je per twee te werk.
-
Surf naar volgende website op de IPad.
-
https://www.youtube.com/watch?v=sJ9RkqxYdHg
-
Éen van jullie twee heeft een tekenbeet! Bekijk volgende video en iemand legt deze uit hoe je de teek VEILIG verwijdert.
-
Vervolgens legt het andere teamlid uit hoe je een brandwonde behandelt.
-
Surf naar: https://youtu.be/IgsdXd9yBLw?list=PLF7BF5A51D1AB420B
-
Probeer dit scenario ook na te spelen!
50
HOEK 18: Shampoo
51
HOEK 18: Shampoo Doel: Na deze hoek kunnen jullie zelf shampoo maken. Neem de opdrachtenbundel bij HOEK 18. Je wil je haren toch wel graag eens grondig wassen. Je hebt wel gewone vloeibare zeep (wat ook gaat!) maar je wil toch graag shampoo voor je haren. Deze kan je perfect zelf maken!
Benodigdheden: Schrijfgerief, vloeibare zeep, kokosmelk, olijfolie, theelepel, flesje OPDRACHT: - Ieder maakt een flesje shampoo door vloeibare zeep, kokosmelk en olijfolie met elkaar te mengen. - Vervolgens vul je de vragen in groep in.
52
Opdrachtenbundel
53
HOEK 1: Pekelen
Vul onderstaande vragen in terwijl je aan het werk bent in HOEK 1. 1) Wat is pekel?
2) Hoelang denk je dat de ui houdbaar is, mits ze op een koele plaats bewaard wordt?
3) Wat moet je doen als je de gepekelde groenten wil gebruiken?
54
HOEK 2: Bewaarmiddelen Vul onderstaande vragen in terwijl je aan het werk bent in HOEK 2. Wat is een E-nummer?
Wat is een additief?
Waarvoor staat E200-252?
Wat veroorzaakt dit middel?
Waarvoor staan volgende E-nummers? E220: E234: E252: Geef een voorbeeld van een appel waar bewaarmiddelen in verwerkt zijn.
Geef een voorbeeld van een appel waar geen bewaarmiddelen in verwerkt zijn.
55
HOEK 3: Konfijten Welke smaak overheerst? Zout, zoet, bitter of zuur? Zou dit een groente of een vrucht zijn? De welke? Hoe en waarom zouden ze deze fruit/groente zo bewerken?
Je bent nog steeds op je onbewoonde eiland, je hebt een beetje honger, maar niet heel veel. Je plukt een appel van de bomen, maar wanneer je hem voor de helft hebt opgegeten, heb je toch niet zo’n trek meer. Wat gebeurt er met de kleur van de halve appel wanneer je hem even laat liggen?
Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel?
Is dit de reden dat appelsap een geelbruine kleur heeft?
Hoe kan je appelsap maken die deze kleur niet heeft (als je hem snel opdrinkt)?
56
HOEK 4: Vacuüm Wat wil vacuüm zeggen?
Waarvoor wordt het gebruikt?
Zouden wij in een vacuüm ruimte kunnen leven? Motiveer je antwoord.
Herinner je je hoek 3 nog? Waar er appelsap werd gemaakt in een speciale kast zodat het sap niet bruin kleurde? Was deze kast vacuüm.
57
HOEK 5: In zuur bewaren
Waarom gaat men de komkommer in zuur bewaren?
Hoe heet deze techniek?
Hoe heet de groente dat men vroeger bewaarde en nu steeds verkrijgbaar is in onze supermarkt? Het is ook familie van de komkommer!
Wist je dat zure haring, zure mosselen en dergelijke uit deze methode zijn voortgekomen.
58
HOEK 6: Yoghurt
Welke kleur heeft de natuurlijke yoghurt?
Proef een beetje van de natuurlijke yoghurt, welke smaak heeft deze?
Wist je dat de zure smaak in de yoghurt de oorzaak van BACTERIËN is! De bacteriën gaan de suikers in de melk “verteren” waardoor de melk dikker van structuur wordt en deze een zure smaak geeft. Dit heet fermenteren.
Welke smaak gaat uw yoghurt hebben als deze af is?
Wat kan je toevoegen om de yoghurt zoeter te maken?
59
HOEK 7: Hoe kan je water zuiveren Wat is het resultaat van je filter? Is het water dat je hebt gefilterd vrij van onzuiverheden?
Wist je dat als je water erg opwarmt, de kleine micro-organismen zoals bacteriën en virussen sterven. Is het water drinkbaar volgens jou?
Wist je ook dat chemische stoffen worden tegengehouden door de houtskool die in de filter zit.
60
HOEK 8: ZOUT uit zeewater? Het water dat uit de rivieren komt heet zoetwater omdat deze zoet smaakt. Is dit juist?
Van waar is het zout in de zee afkomstig?
Als er water uit de zee verdampt, gaat de zout ook verdampen?
Welke kleur heeft de stof die achter blijft in de maatbeker?
Neem een lepel een schraap een beetje stof op de lepel, welke smaak heeft deze?
Welke stof denk je dat dit is?
61
HOEK 9:.De actieve voedingsdriehoek Bestudeer volgende figuur grondig. Gebruik de driehoek bij het oplossen van volgende vragen. (je kan hem eventueel uit je bundeltje halen.)
62
Vul onderstaande tekst aan aan de hand van de tekening. Op de tekening zien we een _____ voedingsdriehoek. 1. _____ elke dag minstens één uur. Dit kan overal en hoeft helemaal niet duur te zijn. Je spieren en botten voelen het wel, door dit te doen voel je je goed in je vel! Doe jij dit voldoende? Zo ja, wat doe je zoal op een dag?
__________________________________________________________________________________ Zo nee, wat kan je hieraan doen?
__________________________________________________________________________________ 2. _______________ mag je altijd eten! Rauw of gekookt, beide zijn gezond! Hieruit haal je veel vitamientjes. 3. _______________eet je best vers. Je kan ze ook gedroogd eten of het sap ervan drinken. Ook hierin zitten vele vitaminen, vooral vitamine C. Eet jij hiervan elke dag minstens twee stuks? ______________ Zo niet, waarom niet? ________________________________________________________________ 4. Bruin brood is het gezondst. Dit komt omdat het van volkoren tarwe is gemaakt, dus ook met het buitenste vliesje van de tarwe waar vele vitamientjes en vezels in zitten. 5. Het is belangrijk om elke dag een grote fles _____ te drinken. Je lichaam heeft _____ liter _____ per dag nodig, waarvan je _____ liter moet opnemen door te________. De overige liter neem je op via je voeding bv. Het kookvocht dat bij je gekookte groentjes zit. 6. _________en _________moeten we met maten consumeren. Deze zijn in grotere hoeveelheden niet gezond. Je kan er dan ook heel dik en ziek van worden. 7. Onze botten hebben veel nood aan calcium. Daarom drink of eet je elke dag iets van melk______ of ________producten. Geef hiervan enkele voorbeelden. Bij een warme maaltijd eten de meeste mensen ________, ________ of ook wel eens een ________. Let erop dat je bij de bereiding hiervan niet teveel ______ gaat gebruiken in je pan. Deel de driehoek op de volgende pagina in de correcte verhoudingen in. Vul daarna elk vak aan met een voorbeeld dat je in een reclamefolder vindt.
63
64
HOEK 10: Een gezonde dag Stel een gezond menu samen voor één dag. Gebruik hiervoor de voedingsmiddelentabel en de actieve voedingsdriehoek. Ontbijt: ____________________________________________________________________________ 10-uurtje: __________________________________________________________________________ Lunch: ____________________________________________________________________________ 4-uurtje: ___________________________________________________________________________ Avondmaal: ___________________________________________________________
65
HOEK 11: Voedingsmiddelen en voedingstoffen. Geef enkele voorbeelden van maatlijden die je al hebt gegeten. 1.
2.
3.
Bijv. Boterhammen met kaas en ham Bijv.
Bijv.
4. Bijv.
5.
Bijv.
De voorbeelden die je hier hebt gegeven zijn allemaal voedingsmiddelen. Deze voedingsmiddelen zijn gemaakt uit ingrediënten. Bijvoorbeeld: Pannekoek (voedingsmiddel), en een pannekoek wordt gemaakt uit melk, ei, olie, bloem. Dit zijn de ingrediënten. In deze ingrediënten zitten VOEDINGSSTOFFEN (Koolhydraten (suiker), water, vetten, eiwitten, vitaminen en mineralen) Waarom denk je dat we voedsel nodig hebben behalve
om onze honger te
stillen?
In het voedsel dat we eten zitten voedingsstoffen die hebben 3 belangrijke functies: 1) Als brandstof 2) Als beschermstof 3) Als Bouwstoffen
66
HOEK 12: Voedingsetiketten
Waar bevindt zich op de verpakking het GDA-kader?
Voor wat staat GDA?
De GDA toont ook aan de hoeveelheid voedingsstoffen er aanwezig zijn in het product. Bespreek in groep hoeveel SUIKER er in ieder product zit en noteer deze.
Je hebt energie nodig voor alles wat je lichaam doet: van ademhalen tot groeien, om te kunnen lopen, fietsen en skaten. Val je wel eens op je knie? Je lichaam heeft ook energie nodig om het wondje te genezen. Zorg er dus voor dat je genoeg energie krijgt, maar niet te veel. Anders slaagt je lichaam dit op als vetten! Maar wat zijn nu die calorieën? Calorie is een maat voor de hoeveelheid energie. De hoeveelheid energie in eten wordt berekend in kilocalorieën (afkorting kcal). 1 kcal is 1000 calorieën. Voor het gemak spreken we meestal gewoon over calorieën.
67
Hoeveel calorieën bevat jou product rekening houdend met de hoeveelheid? En bespreek dit met de rest van de groep.
Maar je ziet ook dat er kJ staat, dit staat boor kilojoule. De calorie is officieel vervangen door: joule. De wetenschap spreekt alleen over: joule. 1 calorie is gelijk aan 4,18 joule. 1 kilocalorie is gelijk aan 4184 kilojoule.
Hoeveel kilojoule bevat jouw product rekening houdend met de hoeveelheid?
Wist je dat je om een Snicker
weg te werken zonder aan te komen, iemand van
80 kilogram iets minder dan een half uur moet zwemmen of deze persoon kan ook zeven uur slapen... Een half uur de trap oplopen helpt ook. Maar dan is alleen die Snicker nog maar weg. Het andere teveel aan voedsel zet zich om in vet.
68
HOEK 14: Vier gerechten 1 voedingsmiddel Een zacht gekookt eitje moet ______ minuten in koken. Opgelet: je legt het eitje pas in het water eens het water kookt (bubbelt). Een hard gekookt eitje moet ______ minuten in koken. Opgelet: je legt het eitje pas in het water een het water kookt (bubbelt). Bekijk de video: Hoe bak je een spiegelei? https://www.youtube.com/watch?v=76R2uAcFXxQ Bekijk de video: Hoe bak je een omelet? http://www.ah.be/allerhande/video/RV2166505/omelet-bakken Aan het werk! Groepje 1: zacht gekookt ei en omelet Groepje 2: hard gekookt ei en spiegelei Vergelijk nu de smaken met elkaar. Is er een verschil van smaak tussen de eieren? _____
69
HOEK 15: Drogen (I.C.T) Wat is het droge van voeding?
Som enkele voorbeelden van droge voeding.
Som enkele methodes op om voedsel te drogen.
70
Hoek 16: basishygiëne voor één dag Hygiëne zijn heel belangrijk. Niemand werkt graag samen met iemand die zichzelf niet voldoende verzorgt. Wat denken jullie? Maak de oefening eerst individueel, zodra iedereen klaar is kan je gaan vergelijken. Douchen = _______________________________________________________________________ Tanden poetsen = ________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ Haren wassen = __________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________
Wanneer schakel je een extra wasbeurt in? __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ Om vervelende geurtjes te voorkomen moet je jezelf vaak genoeg wassen, en kan je een deodorant gebruiken. Wanneer gebruik je een deodorant? __________________________________________________________________________________ We gebruiken deodorant preventief. Wat bedoelen we daarmee? __________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________ Hoe komt het eigenlijk dat ons zweet stinkt? Zweet op zich, stinkt niet. Wanneer er zich zweet vormt, komen er micro-organismen op af. Zij zijn met miljoenen. Zij gaan het zich daar comfortabel maken en ook hun behoefte doen. De kwalijke geur van zweet is te danken aan de uitwerpselen van deze microorganismen.
71
HOEK 18: Shampoo Je wil je haren toch wel graag eens grondig wassen. Je hebt wel gewone vloeibare zeep (wat ook gaat!) maar je wil toch graag Shampoo voor je haren. Deze kan je perfect zelf maken!
1.Open een flesje dat kan doorgaan als shampooflesje. 2.Doe er 80ml vloeibare zeep in. 3.Voeg hier 60ml kokosmelk aan toe. 4.Doe daar nog 1 theelepel olijfolie bij. 5.Schud goed met het flesje zodanig dat alles met elkaar vermengd is. 6. Je eigen shampoo is klaar! Geef je zelfgemaakte shampoo een leuke naam.
Welke shampoo gebruik jij? __________________________________________________________________________________
72
Correctiesleutels
73
HOEK 1: Pekelen
1) Wat is pekel?
Wanneer het zout zich vermengt met het sap van de ui, vormt zich pekel. Dit is dus het zout dat oplost in het sap van de ui. 2) Hoelang denk je dat de ui houdbaar is, mits ze op een koele plaats bewaard wordt?
6 a 7 maanden 3) Wat moet je doen als je de gepekelde groenten wil gebruiken?
Wanneer je deze groente wil eten, moet je deze enkele uren in water laten weken en het water enkele malen verversen. Daarna kan deze gekookt worden zoals verse groente, maar je hoeft er geen zout meer aan toe te voegen.
74
HOEK 2: Bewaarmiddelen Vul onderstaande vragen in terwijl je aan het werk bent in HOEK 2. Wat is een E-nummer?
Een E-nummer is een code voor een stof die binnen de Europese Unie toegelaten is als additief in voedingsmiddelen die bedoeld zijn voor menselijke consumptieode voor een stof. Wat is een additief?
Een stof die aan een voedingsmiddel wordt toegevoegd. Waarvoor staat E200-252?
Conserveer- of bewaarmiddelen. Wat veroorzaakt dit middel?
Een bewaarmiddel verlengt de houdbaarheid van een voedingsmiddel door bederf als gevolg van bacteriën, schimmels en/of gisten tegen te gaan. Waarvoor staan volgende E-nummers? E220: Zwaveldioxide E234: Nisine E252: Kaliumnitraat Geef een voorbeeld van een appel waar bewaarmiddelen in verwerkt zijn.
Pink Lady appel Geef een voorbeeld van een appel waar geen bewaarmiddelen in verwerkt zijn.
Bio appel
75
HOEK 3: Konfijten + “roestende appel” Welke smaak overheerst? Zout, zoet, bitter of zuur?
Zoet
Zou dit een groente of een vrucht zijn?
Vrucht
De welke?
Kriek
Hoe en waarom zouden ze deze fruit/groente zo bewerken?
Konfijten is het langzaam laten garen in suikersiroop, waarbij de rijke vloeistof wordt opgenomen door het ingrediënt. Zo blijven ze langer houdbaar. Je bent nog steeds op je onbewoonde eiland, je hebt een beetje honger, maar niet heel veel. Je plukt een appel van de bomen, maar wanneer je hem voor de helft hebt opgegeten, heb je toch niet zo’n trek meer. Wat gebeurd er met de kleur van de halve appel wanneer je hem even laat liggen?
Hij wordt geelbruin. Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel?
Zuurstof
Is dit de reden dat appelsap een geelbruine kleur heeft?
Ja
Hoe kan je appelsap maken die deze kleur niet heeft (als je hem snel opdrinkt)?
Door hem in een kast zonder zuurstof te maken.
76
HOEK 4: Vacuüm Wat wil vacuüm zeggen?
Luchtledig
Waarvoor wordt het gebruikt?
Deze techniek wordt gebruikt om voedingsmiddel langer te bewaren, door deze af te schermen van de omgevingslucht. De omgevingslucht bevat micro-organismen die ook het eten kunnen aantasten. Zouden wij in een vacuüm ruimte kunnen leven? Motiveer je antwoord.
Neen, want in de ruimte is er geen zuurstof aanwezig.
Herinner je je hoek 3 nog? Waar er appelsap werd gemaakt in een speciale kast zodat het sap niet bruin kleurde? Was deze kast vacuüm. Nee, er was geen zuurstof in de kast, wel lucht.
77
HOEK 5: In zuur bewaren Waarom gaat men de komkommer in zuur bewaren?
Men gaat de komkommer bewaren zodat deze afgescheiden blijft van de omgevingslucht en micro-organismen zo kan men deze langer bewaren. Hoe heet deze techniek?
Inzuren Hoe heet de groente dat men vroeger bewaarde en nu steeds verkrijgbaar is in onze supermarkt? Het is ook familie van de komkommer!
De Augurk
Wist je dat zure haring, zure mosselen en dergelijke zijn uit deze methode zijn voortgekomen.
78
HOEK 6: Yoghurt Welke kleur heeft de natuurlijke yoghurt?
Deze heeft een witte kleur. Proef een beetje van de natuurlijke yoghurt, welke smaak heeft deze?
De natuurlijke yoghurt heeft een zure smaak.
Wist je dat de zure smaak in de yoghurt de oorzaak van BACTERIËN is! De bacteriën gaan de suikers in de melk “verteren” waardoor de melk dikker van structuur wordt en deze een zure smaak geeft. Dit heet fermenteren.
Welke smaak gaat uw yoghurt hebben als deze af is?
Ook een zure smaak. Wat kan je toevoegen om de yoghurt zoeter te maken?
Fruit, honing, suiker
79
HOEK 7: Hoe kan je water zuiveren Wat is het resultaat van je filter is het water dat je hebt gefiltreerd vrij van onzuiverheden?
Ja, het water is vrij van de meeste onzuiverheden.
Wist je dat als je water hard opwarmt dat de kleine micro-organismen zoals bacteriën en virussen sterven. Is het water drinkbaar volgens jou?
Neen, het water is nog steeds niet drinkbaar want er kunnen nog virussen en bacteriën inzitten.
Wist je ook dat chemische stoffen worden tegen gehouden door de houtskool die je in uw filter zit.
80
HOEK 8: ZOUT uit zeewater? Het water dat uit de rivieren komt heet zoetwater omdat deze zoet smaakt. Is dit juist?
Neen, dit is fout want het water dat van de rivieren naar de zee stroomt, smaakt niet zoet maar heeft die benaming gekregen omdat deze minder zout bevat dan zeewater. Van waar is het zout in de zee afkomstig?
Het zout is afkomstig van rivieren die in de zee uitmonden. Rivieren nemen gesteenten mee die onderling chemische bindingen ondergaan waardoor er zouten ontstaan. Tenslotte komen deze zouten in de zee terecht. Als er water uit de zee verdampt, gaat de zout ook verdampen?
Neen, het zout verdampt niet deze blijft in de zee achter. Welke kleur heeft de stof die achter blijft in de maatbeker?
Wit Neem een lepel een schraap een beetje stof op de lepel, welke smaak heeft deze?
Zoute smaak Welke stof denk je dat dit is?
Zout
81
HOEK 9: De actieve voedingsdriehoek
Bestudeer volgende figuur grondig. Gebruik de driehoek bij het oplossen van volgende vragen. (je kan hem eventueel uit je bundeltje halen.)
82
Vul onderstaande tekst aan de hand van de tekening. Op de tekening zien we een actieve voedingsdriehoek. 1. Beweeg elke dag minstens één uur. Dit kan overal en hoeft helemaal niet duur te zijn. Je spieren en botten voelen het wel, door dit te doen voel je je goed in je vel! Doe jij dit voldoende? Zo ja, wat doe je zoal op een dag?
Naar school fietsen, de trap nemen, een half uurtje gaan joggen, voetballen tijdens de speeltijd,… Zo nee, wat kan je hieraan doen?
De trap nemen in de plaats van de lift, met de fiets naar school gaan in de plaats van met de auto, een leuke sport zoeken en beoefenen,… 2. Groentjes mag je altijd eten! Rauw of gekookt, beide zijn gezond! Hieruit haal je veel vitamientjes. 3. Fruit eet je best vers. Je kan ze ook gedroogd eten of het sap ervan drinken. Ook hierin zitten vele vitaminen, vooral vitamine C. Eet jij hiervan elke dag minstens twee stuks? Ja. Zo niet, waarom niet? Omdat ik het niet lekker vind. 4. Bruin brood is het gezondst. Dit komt omdat het van volkoren tarwe is gemaakt, dus ook met het buitenste vliesje van de tarwe waar vele vitamientjes en vezels in zitten. 5. Het is belangrijk om elke dag een grote fles water te drinken. Je lichaam heeft 2,5 liter water per dag nodig, waarvan je 1,5 liter moet opnemen door te drinken. De overige liter neem je op via je voeding bv. Het kookvocht dat ik je gekookte groentjes zit. 6. Suikers en vetten moeten we met maten consumeren. Deze zijn in grotere hoeveelheden niet gezond. Je kan er dan ook heel dik en ziek van worden. 7. Onze botten hebben veel nood aan calcium. Daarom drink of eet je elke dag iets van melk- of sojaproducten. Geef hiervan enkele voorbeelden.
Melk, yoghurt, sojamelk, sojapudding, kaas, … Bij een warme maaltijd eten de meeste mensen vlees, vis of ook wel eens een eitje. Let erop dat je bij de bereiding hiervan niet teveel vetstoffen gaat gebruiken in je pan. Deel de driehoek op de volgende pagina in de correcte verhoudingen. Vul daarna elk vak aan met een voorbeeld dat je in een reclamefolder vindt.
83
84
HOEK 10: Een gezonde dag Stel een gezond menu samen voor één dag. Gebruik hiervoor de voedingsmiddelentabel en de actieve voedingsdriehoek. Ontbijt: Ontbijt: muesli met gedroogd fruit en noten + 1 groot glas melk.
10-uurtje: aardbeienyoghurt en een kopje thee
Lunch: 200ml. verse broccolisoep, 4 aardappelen met 200 gram rode kool, 150
gram kippenfilet en een groot glas water.
4-uurtje: een peer en vers sinaasappelsap
Avondmaal: twee bruine boterhammen met kaas, sla, tomaat en een groot glas
water.
85
HOEK 11: Voedingsmiddelen en voedingstoffen. Geef enkele voorbeelden van maatlijden die je al hebt gegeten. 1.
2.
3.
Bijv. Boterhammen met kaas en ham Bijv.
Lasagne Bijv.
Pizza
4. Bijv.
Tajine van kip 5.
Bijv.
Soep met gehaktballetjes
De voorbeelden die je hier hebt gegeven zijn allemaal voedingsmiddelen. Deze voedingsmiddelen zijn gemaakt uit ingrediënten. Bijvoorbeeld: Pannenkoek (voedingsmiddel), en een pannenkoek wordt gemaakt uit melk, ei, olie, deeg dit zijn de ingrediënten. En in deze ingrediënten zitten VOEDINGSTOFFEN (Koolhydraten (suikers), water, vetten, eiwitten, vitaminen en mineralen en koolhydraten) Waarom denk je dat we voedsel nodig hebben, buiten om onze honger te stillen?
Voedsel hebben we nodig om ons lichaam draaiende te houden. Zonder eten worden we ziek en hebben we geen energie. In het voedsel dat we eten zitten voedingstoffen die hebben 3 belangrijke functies: 1) Als brandstof 2) Als beschermstof 3) Als Bouwstoffen.
86
HOEK 12: Voedingsetiketten Waar bevindt zich op de verpakking het GDA-kader?
(Melk) Aan de rechter zijkant van de verpakking staat het GDA-kader. (White, Hazelnoot & Crisp, Monster) Aan de achterkant van de verpakking. Voor wat staat GDA?
Dagelijkse voedingsrichtlijn. De weergeven waarden zijn gebaseerd op een dagelijkse voeding van 2000 kcal. De GDA toont ook aan de hoeveelheid voedingstoffen er aanwezig zijn in het product. Bespreek in groep hoeveel SUIKER er in ieder product zit en noteer deze.
(Melk) Per 200 ml geeft dit ons al 9,4 of per 100 ml 4,7g. (White) Per 4,2gram geeft dit ons 42,5g of per 100 gram is dit 59,4g. (Hazelnoot) Per portie 1 reep 7,6 g of per 100 gram is dit 41,8 kcal (Capri-Sun) per 100ml 9,5g of per 200ml is dit 19g.
Je hebt energie nodig voor alles wat je lichaam doet: van ademhalen tot groeien, om te kunnen lopen, fietsen en skaten. Val je wel eens op je knie? Je lichaam heeft ook energie nodig om het wondje beter te maken. Zorg er dus voor dat je genoeg energie krijgt, maar niet te veel. Anders slaagt je lichaam dit op als vetten! Maar wat zijn nu die calorieën? Calorie is een maat voor de hoeveelheid energie. De hoeveelheid energie in eten wordt berekend in kilocalorieën (afkorting kcal). 1 kcal is 1000 calorieën. Voor het gemak spreken we meestal gewoon over calorieën.
87
Hoeveel calorieën bevat jou product rekening houdend met de hoeveelheid? En bespreek dit met de rest van de groep.
(Melk) Per 200 ml geeft dit ons 92 kcal of per 100 ml 46 kcal. (White) Per 4,2gram geeft dit ons 23 kcal of per 100 gram is dit 541 kcal. (Hazelnoot) Per portie 1 reep 102 kcal of per 100 gram is dit 562 kcal (Capri-Sun) per 100ml 49kcal of per 200ml is dit 78kcal Maar je ziet ook dat er kJ staat, dit staat boor kilojoule. De calorie is officieel vervangen door: joule. De wetenschap spreekt alleen over: joule. 1 calorie is gelijk aan 4,18 joule. 1 kilocalorie is gelijk aan 4184 kilojoule.
Hoeveel kilojoule bevat jouw product rekening houdend met de hoeveelheid?
(Melk) Per 200 ml geeft dit ons 387kJ of per 100 ml 194 kJ. (White) Per 4,2gram geeft dit ons 95kJ of per 100 gram is dit 2259 kJ. (Hazelnoot) Per portie 1 reep 426kJ of per 100 gram is dit 2341kJ. (Capri-Sun) per 100ml 167kJ of per 200ml is dit 334kJ Wist je dat je voor een snicker weer weg te werken zonder aan te komen moet iemand van 80 kilogram dus iets minder dan een half uur zwemmen, maar moet er 7 uur geslapen worden om dat er weer af te krijgen. Een half uur de trap oplopen helpt ook. Maar dan is alleen die snicker nog maar weg. Ander eten dat ook naar binnen is gegaan gaat dan meteen ergens zitten in de vorm van vet.
88
HOEK 14: Vier gerechten 1 voedingsmiddel Zoek de volgende gegevens op op het internet. Een zacht gekookt eitje moet 5 minuten in koken. Opgelet: je legt het eitje pas in het water vanaf het water kookt (bubbelt). Een hard gekookt eitje moet 8 minuten in koken. Opgelet: je legt het eitje pas in het water vanaf het water kookt (bubbelt). Bekijk de video: Hoe bak je een spiegelei? https://www.youtube.com/watch?v=76R2uAcFXxQ Bekijk de video: Hoe bak je een omelet? http://www.ah.be/allerhande/video/RV2166505/omelet-bakken Aan het werk! Groepje 1: zacht gekookt ei en omelet (video) Groepje 2: hard gekookt ei en spiegelei (video) Vergelijk nu de smaken met elkaar. Is er een verschil? JA!
89
HOEK 15: Drogen (I.C.T) Wat betekent voeding drogen ?
Je kan voedsel ook langer houdbaar maken door het te drogen. Bij het drogen wordt bacteriegroei belemmerd door de afwezigheid van water. Met andere woorden: door voedsel te drogen verdwijnt het water uit het voedsel en wordt het langer houdbaar. Som enkele voorbeelden van droge voeding.
Rode pepers, tuttifrutti, appelschijfjes, tomaten maar ook de rozijn. Iedereen kent rozijnen echter dat een rozijn een gedroogde druif is, is lang niet bij iedereen bekend. Som enkele methodes op om voedsel te drogen.
De methode die van oudsher wordt gebruikt voor het drogen van voedingsmiddelen, is drogen in de zon en wind. Andere methoden zijn drogen boven een vuur of elektrisch drogen. Hoe hoger de temperatuur is tijdens het drogen, des te sneller het droogproces verloopt.
90
HOEK 16: Basishygiëne voor één week Hygiënisch zijn is heel belangrijk. Niemand werkt graag samen met iemand die zichzelf niet voldoende verzorgt. Wat denken jullie? Maak de oefening eerst individueel, zodra iedereen klaar is kan je gaan vergelijken. Douchen = elke dag, afwisselend wassen met zeep of olie. Tanden poetsen = bij voorkeur 3 maal per dag, maar dit is vaak moeilijk. Poets
ze daarom zeker na je ontbijt en voor het slapengaan. Haren wassen = dit verschilt vaak van persoon tot persoon. Sommige mensen
hebben sneller ‘vet’ haar dan anderen. Het ideale is 1 maal om de 3 a 4 dagen. Wanneer schakel je een extra wasbeurt in?
Na het sporten, wanneer je jezelf vuil hebt gemaakt, wanneer je in chloor gezwommen hebt, wanneer je een inspanning hebt gedaan,… Om vervelende geurtjes te voorkomen moet je jezelf vaak genoeg wassen, en kan je een deodorant gebruiken. Wanneer gebruik je een deodorant?
Vlak na het douchen. We gebruiken deodorant preventief. Wat bedoelen we daarmee?
Dat de deodorant gebruikt wordt voor je hebt gezweet. Dus niet om een onfrisse geur te verdoezelen. Hoe komt het eigenlijk dat ons zweet stinkt? Zweet op zich, stinkt niet. Wanneer er zich zweet vormt, komen er microorganismen op af. Zij zijn met miljoenen. Zij gaan het zich daar comfortabel maken en ook hun behoefte doen. De kwalijke geur van zweet is te danken aan de uitwerpselen van deze micro-organismen.
91
HOEK 18: Shampoo Je wil je haren toch wel graag eens grondig wassen. Je hebt wel gewone vloeibare zeep (wat ook gaat!) maar je wil toch graag Shampoo voor je haren. Deze kan je perfect zelf maken!
1. Open een flesje dat kan doorgaan als shampooflesje. 2. Doe er 80ml vloeibare zeep in. 3. Voeg hier 60ml kokosmelk aan toe. 4. Doe daar nog 1 theelepel olijfolie bij. 5. Schud goed met het flesje zodanig dat alles met elkaar vermengd is. 6. Je eigen shampoo is klaar! Geef je zelfgemaakte shampoo een leuke naam. … Welke shampoo gebruik jij?
Bv. Shampoo voor blond haar van L’Oreal Paris
92
Samenvatting
93
94
Testen
95
Naam: Marijke Lepage Klas: 2 BASO Datum:
…/20 1. Hoelang denk je dat een gepekelde ui houdbaar is, mits ze op een koele plaats bewaard wordt?
____________________________________________________________________________
…/1 2. Wat moet je doen met gepekelde groenten vooraleer je ze kan consumeren? ____________________________________________________________________________
…/2 3. Wat is een E-nummer? ____________________________________________________________________________ …/1.5 4. Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel? ____________________________________________________________________________ …/0.5 5. Het water dat uit de rivieren komt heet zoetwater omdat deze zoet smaakt. Is dit juist? ____________________________________________________________________________
…/1 6. Vul de juiste benaming van de groep in de juiste kader van de actieve voedingsdriehoek. …/9
96
7. Geef een voorbeeld van volgende zaken. Een voedingsmiddel: ___________________ Een voedingsstof: ___________________ …/1 8. Duidt de juiste stelling aan. O Het voedsel dat wij eten heeft maar één functie, dat is energie leveren. O Het voedsel dat wij eten zijn geen voedingsmiddelen. O Het voedsel dat wij eten heeft drie functies, als bouwstof, als brandstof en als beschermstof. …/1 9. Juist of fout? Indien fout, verbeter de zin. GDA staat voor dagelijkse arbeid. J/F_____________________________________________________________________________ Deodorant gebruik je wanneer je fel gezweet hebt. J/F ____________________________________________________________________________ Shampoo schuimt om zo het vuil uit het haar en van de hoofdhuid te verwijderen. J/F ____________________________________________________________________________ Je kan met één voedingsmiddel verschillende gerechten maken. J/F ____________________________________________________________________________ …/3
97
Naam: Marijke Lepage Klas: 2 BASO Datum:
…/20 10. Hoelang denk je dat een gepekelde ui houdbaar is, mits ze op een koele plaats bewaard wordt?
6 a 7 maanden
…/1 11. Wat moet je doen met gepekelde groenten vooraleer je ze kan consumeren? Wanneer je deze groente wil eten, moet je deze enkele uren in water laten weken (…/0.5) en het water enkele malen verversen (…/0.5). Daarna kan deze gekookt worden zoals verse groente(…/0.5), maar je hoeft er geen zout meer aan toe te voegen.(…/0.5)
…/2 12. Wat is een E-nummer?
Een E-nummer is een code voor een stof die binnen de Europese Unie toegelaten (…/0.5) is als additief in voedingsmiddelen (…/0.5) die bedoeld zijn voor menselijke consumptieode voor een stof(…/0.5).
…/1.5 13. Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel?
Zuurstof
…/0.5 14. Het water dat uit de rivieren komt heet zoetwater omdat deze zoet smaakt. Is dit juist? Neen (…/0.5), dit is fout want het water dat van de rivieren naar de zee stroomt, smaakt niet zoet maar heeft die benaming gekregen omdat deze minder zout bevat dan zeewater(…/0.5).
…/1 15. Vul de juiste benaming van de groep in de juiste kader van de actieve voedingsdriehoek. …/1 per vak …/9
98
16. Geef een voorbeeld van volgende zaken. Een voedingsmiddel: brood (…/0.5) Een voedingsstof: eiwit (…/0.5) …/1 17. Duidt de juiste stelling aan. O Het voedsel dat wij eten heeft maar één functie, dat is energie leveren. O Het voedsel dat wij eten zijn geen voedingsmiddelen.
O Het voedsel dat wij eten heeft drie functies, als bouwstof, als brandstof en als beschermstof. …/1 18. Juist of fout? Indien fout, verbeter de zin. GDA staat voor dagelijkse arbeid. J/F (…/0.5) Dagelijkse voedingsrichtlijn (…/0.5) Deodorant gebruik je wanneer je fel gezweet hebt. J/F (…/0.5) Deodorant gebruik je preventief, dus wanneer je net gewassen bent.
(…/0.5)
Shampoo schuimt om zo het vuil uit het haar en van de hoofdhuid te verwijderen. J (…/0.5)/F ______________________________________________________________________ Je kan met één voedingsmiddel verschillende gerechten maken. J (…/0.5)/F ______________________________________________________________________ …/3
99
Vak: Techniek Schooljaar: 2014- 2015 Leerkracht: Meneer Hammadi Klas: 2 BASO Naam: Marouane Hammadi
Nummer: 1
TOETS: Hoekenwerk Het eilandje (oplossing)
…/15
1) Welke bewering is of welke beweringen zijn juist? Schrap wat niet past. 1.Water dat uit uit rivieren komt heet zoet water omdat deze zoet smaakt. •Juist •Fout
2. Als het water verdampt gaat het zout meeverdampen. •Juist •Fout
…/1,5
3. Als men zeewater gaat verdampen blijft er zout achter. •Juist •Fout
2) Zet volgende voedingstoffen en voedingsmiddelen in de juiste kolom.
…/5
Vetten, Banaan, Kaas, Suiker, Zout, Brood, Eiwitten, Eieren, Melk, koolhydraten
Voedingsmiddel
Voedingstof
Banaan Kaas Brood Eieren Melk
Vetten Suiker Zout Eiwitten Koolhydraten
3) Leg in eigen woorden uit wat het drogen van voeding is en waarvoor deze
…/2,5
techniek dient?
Door voedsel te drogen verdwijnt het water uit het voedsel en wordt het langer houdbaar.
100
4) Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel? …/1 Omcirkel het juiste antwoord. a) b)
Koolstofdioxide Waterstof
c)
Zuurstof
d)
Stikstof
5) Hoe heet de techniek waar men groenten in een zuur zoals azijn gaat bewaren? En waarom doet men dit?
…/2
Dit heet in zuur bewaren of inzuren. Dit gaat men doen om houdbaarheid van de groenten te laten verlengen.
6) Wat is pekel , leg uit aan de hand van een voorbeeld. (Denk aan de Ui)
…/2
Wanneer het zout zich vermengt met het sap van de ui, vormt zich pekel. Dit is dus het zout dat oplost in het sap van de ui. 7) Wat bedoelt men met “deodorant wordt preventief gebruikt”?
…/1
Deodorant wordt gebruikt na het wassen om zweetgeurtjes te voorkomen en niet om de zweetgeur te verdoezelen.
101
Vak: Techniek Schooljaar: 2014- 2015 Leerkracht: Meneer Hammadi Klas: 2 BASO Naam: Marouane Hammadi
Nummer: 1
…/15
TOETS: Hoekenwerk Het eilandje 1) Welke bewering is of welke beweringen zijn juist? Schrap wat niet past. 1.Water dat uit uit rivieren komt heet zoet water omdat deze zoet smaakt. •Juist •Fout
2. Als het water verdampt gaat het zout meeverdampen. •Juist •Fout
…/1,5
3. Als men zeewater gaat verdampen blijft er zout achter. •Juist •Fout
2) Zet volgende voedingstoffen en voedingsmiddelen in de juiste kolom.
…/5
Vetten, Banaan, Kaas, Suiker, Zout, Brood, Eiwitten, Eieren, Melk, koolhydraten Voedingsmiddel
Voedingstof
102
3) Leg in eigen woorden uit wat het droge van voeding is en waar voor deze techniek dient?
…/2,5
4) Welke stof uit de lucht is verantwoordelijk voor het bruin kleuren van de appel? …/1 Omcirkel het juiste antwoord. a) b) c) d)
Koolstofdioxide Waterstof Zuurstof Stikstof
5) Hoe heet de techniek waar men groenten in een zuur zoals azijn gaat bewaren? En waarom doet men dit?
…/2
6) Wat is pekel , leg uit aan de hand van een voorbeeld. (Denk aan de Ui)
…/2
7) Wat bedoelt men met “deodorant wordt preventief gebruikt”?
…/1
103
Leerlingenlabels
TIJDBEWAKER STILTEBEWAKER GROEPSLEIDER
PLUIMPJESGEVER 104
MATERIAALBEWAKER
Tijdbewaker
Je zorgt ervoor dat je groep niet treuzelt zodat de opdracht afgelopen is binnen de tijd. Je houdt de tijd in het oog.
Materiaalbewaker
Je zorgt voor het nodige materiaal. Je bent verantwoordelijk voor het materiaal.
Stiltebewaker
Je zorgt ervoor dat je groep niet roept en tiert maar rustig tegen elkaar fluistert.
Pluimpjesgever
Jij mag veel complimentjes geven als iemand een goed idee, antwoord, … gegeven heeft.
Groepsleider
Jij zorgt ervoor dat iedereen deelneemt aan de opdracht.
105
Bronnenlijst
106
(2011, september 28). Opgehaald van Objectief: http://objectief.be/-Bewaarmiddelen-.html A.H. (sd). Omelet bakken. Opgehaald van Albert Hein: http://www.ah.be/allerhande/video/R-V2166505/omelet-bakken
Conserveren. (2015, april 22 ). Opgehaald van Wikipedia: http://nl.wikipedia.org/wiki/Conserveren_(voedsel) Culpepper, K. (2014 , Februari 7). Yogurt Lab. Opgehaald van edibleschoolyard: http://edibleschoolyard.org/node/12520 Drenthe, G. (2015, maart 23). Zo verwijder je een teek. Opgehaald van youtuve: https://www.youtube.com/watch?v=sJ9RkqxYdHg Hardijzer, H. (2013, januari 7). We gaan weer pekelen. Opgehaald van fabulousfoodfan: http://www.fabulousfoodfan.nl/we-gaan-weer-pekelen/ HowTo?, Z. (2012, maart 19). Een perfect spiegelei bakken? Eitje! Opgehaald van YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=76R2uAcFXxQ Kleij, i. (2006, Februari 02). Wat zijn calorieën en hoe tel je ze? Opgehaald van willemwever: http://www.willemwever.nl/vraag_antwoord/eten-en-drinken/wat-zijncalorie%C3%ABn-en-hoe-tel-je-ze Rookus, A. (2014, maart 25). wat is een vacuuem wisebit van aaron rookus. Opgehaald van schooltv: http://www.schooltv.nl/video/wat-is-een-vacuuem-wisebit-van-aaronrookus/#q=vacuum Sanders, D. (2011, december 27). Drogen van voeding. Opgehaald van hikingadvisor: http://hikingadvisor.be/2011/12/27/drogen-van-voeding/ Vlaanderen, R. K. (2012, juni 25). Brandwonde verzorgen. Opgehaald van youtube: https://www.youtube.com/watch?v=IgsdXd9yBLw&feature=youtu.be&list=PLF7BF5A51D 1AB420B
voedingganzenbord. (sd). Opgehaald van plox: http://plox.info/leerspellen/games/voedingganzenbord.swf
Wat konfijten. (sd). Opgehaald van VTM: http://koken.vtm.be/kooktips/wat-konfijten wecken. (2015). Drogen van voedsel / Conserveren door drogen. Opgehaald van weckenonline: http://www.weckenonline.net/Uitleg_werkwijze/Drogen_van_voedsel/drogen_van_voeds el.html
zuur. (sd). Opgehaald van Wat eten we morgen: http://watetenwemorgen.be/index.php?option=com_content&task=view&id=104&Itemid =113
107
EINDE
108
