LESONTWERP ALGEMENE VAKKEN / VOEDING-VERZORGING Naam: Nele Mertens Campus Heverlee Hertogstraat 178 3001 Heverlee Tel. 016 375600 www.khleuven.be
Vakkencombinatie: aardrijkskunde / biologie Stagebegeleider DLO: Mevrouw Ruth Wouters
School: TSM Bovenbouw
Les gegeven door: Nele Mertens
Onderwijsvorm: BSO
Vak: PAV
Richting: Basis Mechanica
Onderwerp: Veiligheid
Klas: 3BMB
Vakmentor: Meneer Pieter De Graef
Lokaal: B114
Datum/Data: 13 en 14 november 2014
Aantal leerlingen: 8lln
Lesuur/-uren: 5lesuren
BEGINSITUATIE - Afgelopen week zijn we gestart met de bundel veiligheid. Voornamelijk de termen pictogrammen, soorten waarschuwingsborden, gebodsborden, redding borden en verbodsborden zijn uitvoerig besproken. - De leerlingen hebben mij reeds 6lesuren gehad dus ze kennen mijn manier van lesgeven al wat beter. Enkele leerlingen hebben mij al wat willen testen maar heb dit kunnen afblokken. Enkele leerlingen waren er vorige week niet meer op donderdag en vrijdag waardoor de sfeer in de klas rustiger was. De kans is groot dat deze twee leerlingen terug zijn en dat er weer orde op zaken gesteld zal worden.
DIDACTISCHE VERANTWOORDING - Het zijn maar een aantal uren deze week door feestdagen wat het moeilijker maakt om een nieuw onderdeel te beginnen. Ik heb er een stukje actualiteit in gestopt om volgende les met een nieuw stukje binnen het thema veiligheid te kunnen starten. Wanneer het uitkomt dat ik de oefeningen rond signalisatie kan afronden aan het einde van een lesuur, laat ik de actualiteit eventueel vallen maar begin ik met het nieuwe onderdeel van elektriciteit. Hierbij wordt ook actualiteit gebruikt, en dan kan ik daar dieper op in gaan. - Er wordt in deze les voornamelijk gedoeld op het herhalen van de kennis die vorige week gezien is. Binnen PAV gaat men voornamelijk attitudes aanleren maar ook relevante kennis voor hun beroepsleven, mag geëvalueerd worden. - Een nieuwe werkvorm in deze bundel is de cartoonanalyse. Deze hebben ze al eerder gedaan maar nog niet binnen het thema veiligheid. Ze moeten nagaan wat ze zien en ook zelf nadenken wat zij vinden van deze weergave. De betekenis gaan ze individueel achterhalen maar ze worden wel geholpen door een instructiekaart die hen uitleg geeft over de verschillende stappen die ze zullen moeten zetten. - Deze lessen bestaat voornamelijk uit individueel werken. De leerlingen mogen op deze manier op hun eigen tempo werken aan oefeningen en hebben ze ook een zicht of ze de kennis en vaardigheden onder de knie hebben. De meeste opdrachten staan wel op punten omdat het vaardigheden zijn die ze reeds hebben kunnen inoefenen of omdat het kennis is die na afloop van de vorige lessen, gekend zou moeten zijn. - Voor leerlingen in BSO is pure kennis niet iets dat hen aanspreekt. Enkel wanneer ze zien dat het een nut heeft in hun dagelijks leven, kan je hen ervoor motiveren. Het onderwerp elektriciteit doelt voornamelijk op de integratie van de eigen leefwereld. De inleiding wordt mee opgebouwd door actuele topics te linken aan het hoofdstuk door krantenartikelen, nieuwsuitzendingen en kaarten te tonen. Op deze manier wordt het aanschouwelijke aspect van de les groter en wordt het thema voldoende geïntegreerd in de nabije leefomgeving van de leerlingen. EINDTERMEN & LEERPLANDOELEN Situering in de eindtermen: 1 kunnen informatief luisteren en lezen. 3
zijn mondeling assertief: ze kunnen informatie inwinnen, samenvatten en meedelen.
6
hanteren gepaste taal en omgangsvormen. kunnen onder begeleiding relevante en voor hen toegankelijke informatie in herkenbare concrete situaties vinden, selecteren en gebruiken kunnen onder begeleiding gebruikmaken van informatie- en communicatietechnologie (ICT). kunnen individuele opdrachten van beperkte omvang onder begeleiding organiseren, uitvoeren en evalueren. kunnen hulp inroepen.
17 19 21 25
1
VVKSO, Leerplan Project Algemene Vakken – Alle studierichtingen, September 2012, BRUSSEL D/2012/7841/014. Situering in het leerplan: Het leerplan PAV is opgebouwd rond algemene doelstellingen die in de verschillende thema’s verwerkt moeten zitten. In deze lessenreeks komen volgende leerplandoelstelling aan bod: 1 Onder begeleiding en in concrete situaties relevante en toegankelijke informatie vinden en selecteren uit: o gesproken teksten; o geschreven teksten; o beeldmateriaal; o ICT-bronnen; o tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten. 2 Onder begeleiding en in concrete situaties relevante en toegankelijke informatie gebruiken: o concrete informatie uit gesproken teksten; o concrete informatie uit geschreven teksten; o concrete informatie uit beeldmateriaal; o concrete informatie uit ICT-bronnen; o concrete informatie uit tabellen, grafieken, diagrammen en kaarten. 6 Zich bij het lezen en luisteren blijven concentreren, ondanks het feit dat men niet alles begrijpt. 11 Onder begeiding opdrachten van beperkte omvang en van relatief korte duur individueel realiseren via volgende stappen: o de organisatie o de uitvoering o de reflectie o de bijsturing 13 De eigen mening en gevoelens uiten. 23 Illustreren dat het dagelijks leven ingebed ligt tussen verleden en toekomst: o vanuit de actualiteit o op basis van eigen ervaringen 27 Belangrijke wereldproblemen bondig omschrijven.
ALGEMEEN LESDOEL Donderdag 13/11 4e lesuur Donderdag 13/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 4e lesuur Vrijdag 14/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 7e lesuur
(Pro-actieve klascirkel) Leerlingen kunnen onder begeleiding de betekenis van een cartoon analyseren adhv de KIAMmethode. Leerlingen kunnen de besproken veiligheidsborden plaatsen in hun dagelijks leven en een verklaring ervoor geven. Leerlingen kunnen de besproken veiligheidsborden plaatsen in hun dagelijks leven en een verklaring ervoor geven. Leerlingen kunnen het thema elektriciteit met besproken voorbeelden uit de klas, in hun eigen leefomgeving plaatsen.
SCHOOLAGENDA Donderdag 13/11 4e lesuur Donderdag 13/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 4e lesuur Vrijdag 14/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 7e lesuur
Pro-actieve klascirkel Cartoonanalyse pictogrammen Herhaling signalisatieborden Oefeningen signalisatieborden Inleiding elektriciteit
BRONNEN (Noteer alle gebruikte bronnen, volgens BIN.) VVKSO, Basismechanica – 2e graad, September 2006, BRUSSEL D/2006/0279/068. DE GRAEF, P., e.a., 3BSO Veiligheid - Veilig is hier heilig, onuitg., schooljaar 2014-2015, 33 pagina’s. DESCAMPS, F., ‘Maken we ons zorgen om niets? 5 vragen over het dreigende stroomtekort’, internet, De Morgen online, 22/08/2014, (http://www.demorgen.be/binnenland/maken-we-ons-zorgen-omniets-5-vragen-over-het-dreigende-stroomtekort-a2004783/). JVH, ‘Nakende stroomonderbreking? Kom het te weten op nieuwe site OffOn.be’, internet, HLN.be, 03/11/2014, (http://www.hln.be/hln/nl/31822/DossierStroomtekort/article/detail/2109782/2014/11/03/Nakende-stroomonderbreking-Kom-het-te-wetenop-nieuwe-site-offon-be.dhtml). Red., Ook Mechelen bereidt zich voor op stroomschaarste, internet, 25/08/2014, (http://www.mechelen.be/4911/press/10332/ook-mechelen-bereidt-zich-voor-opstroomschaarste.html).
2
LEERMIDDELEN & MEDIA Donderdag 13/11 4e lesuur Donderdag 13/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 4e lesuur Vrijdag 14/11 5e lesuur Vrijdag 14/11 7e lesuur
/
Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes Instuctiekaart, timer op computer Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes Timer op computer, computers achteraan klas Krijt, beamer, computer, digitale versie lege en ingevulde werkblaadjes Timer op computer, computers achteraan klas Krijt, beamer, computer Prezi en extra filmpjes indien nodig
BORDSCHEMA ‘Achterkant bord’ Oplossingen kruiswoordraadsel 1. Huiswerk 2. Etiket 3. Corrosief 4. Aanraken 5. Blussen 6. Voetgangers 7. Recipiënt 8. Struikelgevaar 9. Nooduitgang 10. Veiligheidsbril 11. Onbevoegden 12. Radioactieve 13. Milieu 14. Brandblusapparaat 15. Inademen 16. Pictogram Werk steeds veilig
“PROJECTIE”
3
Didactisch lesontwerp KRACHTIGE LEEROMGEVING
Leerdoelen Leerlingen kunnen
Lesfasen & timing
Onderwijs- en leeractiviteiten
Media
Leerinhoud
Donderdag 13/11 4e lesuur Pro-actieve klascirkel 5e lesuur [Mogelijk nog afwerken sessie rond klascirkels] donderdag Onder begeleiding 13/11 Lln vullen agenda in. en in concrete Lesfase 1: situaties relevante Vorige week hebben jullie aan elkaar een presentatie en toegankelijke 5’ gegeven over veiligheidssignalisatie en vandaag gaan we info vinden en daar nog extra oefeningen over maken. selecteren. (Lpd1) CARTOON – Veiligheidssignalisatie (Oef 1) 25’ - Lln leest de opgave voor. Onder begeleiding - Lkr ligt nog extra toe en deelt de instructiekaarten uit. en in concrete Het is een taak dus moet worden afgegeven wanneer situaties relevante gezegd. en toegankelijke Timer opzetten dat ze weten hoe lang ze nog mogen info gebruiken. werken (Lpd2) - DIFF: Lln die klaar zijn, mogen aan de computer gaan zitten en extra oefeningen maken. (Zie p.20 – eerste De eigen mening en twee links) gevoelens uiten. Taken worden opgehaald!! (Lpd13) Lesfase 2: Met de volgende oefening gaan we de besproken signalisatieborden eens van dichterbij bekijken. Onder begeleiding HERHALINGSOEFENING – signalisatieborden (Oef2) opdrachten van - Lln leest de opdacht voor. beperkte omvang Ze moeten de oefening volledig zelf maken, en en relatief korte 10’ geen vragen stellen waar ze het antwoord op in duur individueel de opgave kunnen terug vinden of dat ze moeten realiseren via: weten uit de vorige lessen. organisatie, Wordt aangeduid wanneer ze toch een onnuttige uitvoering, reflectie vraag stellen en echt niet verder kunnen. Dan en bijsturing. behalen ze het lpd immers niet. (Lpd11) - Lln halen p17-18 uit hun cursus. Stoppen hun cursus in hun rugzak!
Agenda op beamer Instructiekaart cartoonanalyse Timer op beamer
3.5 Oefeningen op veiligheidssignalisatie 1. Betekenis van een cartoon Kijken Interpreteren Actualiteit Mening
Computers achteraan in de klas opzetten
Timer op beamer
2. Herhaling signalisatieborden (oplossingen zie werkblaadjes)
4
- Krijgen deze les nog tot het einde van de les om er aan te werken. In totaal een 40min om er aan te werken dus aftrekken van volgende lestijd. Taken worden ook op het einde van de les opgehaald zodat ze niet gaan overschrijven. Onder begeleiding opdrachten van beperkte omvang en relatief korte duur individueel realiseren via: organisatie, uitvoering, reflectie en bijsturing. (Lpd11)
4e lesuur Lln komen binnen en vullen agenda in voor hele dag. vrijdag 14/11 Gisteren zijn jullie begonnen met het maken van een taak, Lesfase 1: en vandaag krijg je nog tijd om deze af te werken. HERHALINGSOEFENING – signalisatieborden 30’ (vervolg Oef2) - Lkr deelt taken opnieuw uit. Nog eens duidelijk stellen van regel rond onnuttige vragen en wegstoppen cursus. Zijn er lln die klaar zijn omdat ze bepaalde borden niet meer weten, aanduiden welke ze gaan opzoeken en dan cursus laten nemen. - Timer wordt op scherm getoond en wnr tijd afloopt moet de taak af zijn en wordt ze afgegeven. Taken worden opgehaald!! 10’
Timer op beamer
- DIFF: Lln die volledig klaar zijn met de taak mogen aan de computer gaan zitten en extra oefeningen maken. (Zie p.20) - DIFF: Lln die volledig klaar zijn met de taak en de computers zijn volzet, maken het kruiswoordraadsel op p.19
5e lesuur We gaan verder met wat we eerder vandaag aan het doen Onder begeleiding vrijdag waren, namelijk oefeningen op signalisatieborden maken. opdrachten maken 14/11 HERHALINGSOEFENING – signalisatieborden (Oef3-4) aan de hand van Lesfase 1: - Lln die hun kruiswoordraadsel af hebben, gaan aan de ICT-bronnen. computer zitten (liefst per 2) (Lpd2) 15’ - DIFF: Lln die met alles klaar is, mag de eerste begrippen van het kruiswoordraadsel op bord zetten. Verbetering van het kruiswoordraadsel Lesfase 2: Belangrijke wereldproblemen 25’ bondig omschrijven vanuit actuele voorbeelden. (Lpd27)
Agenda op beamer
Om het deeltje over signalisatieborden af te ronden, heb ik nog iets extra bij. We gaan eens kijken naar veiligheid in de media en in de wereld. ACTUALITEIT IN PAV – Veiligheid in de wereld Hoe kan je een pictogram het beste omschrijven? Hoe ziet het eruit?
Computers opzetten
3. Kruiswoordraadsel (Oplossingen zie werkblaadjes)
Ppt Extra: veiligheid in de wereld. werkomstandig (zie ppt in bijlage) -heden in de wereld
5
Waarom gebruikt men zo weinig mogelijk woorden maar tekeningen? - Ppt met veilige en niet-veilige werkomstandigheden. Lln geven aan welke van de twee het is en lkr geeft bij sommige meer uitleg. Ook kan er aan de lln een uitleg worden gevraagd. 7e lesuur vrijdag 14/11 Lesfase 1: Zich bij het lezen en luisteren blijven 45’ concentreren, ondanks het feit dat men niet alles begrijpt. (Lpd6) Illustreren dat het dagelijks leven ingebed ligt tussen verleden en toekomst vanuit de actualiteit en eigen ervaringen. (Lpd23)
Dit laatste uurtje PAV van de week zien we al een inleiding op het volgende hoofdstuk binnen het thema veiligheid. We bekijken elektriciteit eens van dichter bij. OLG – Inleiding elektriciteit p.21 Prezi bestaat uit verschillende actuele punten rond elektriciteit. Ook het afschakelplan wordt uitvoerig besproken. Naar gelang de timing kunnen er bepaalde filmpjes of websites weggelaten worden. 1. Filmpje geschiedenis elektriciteit 2. Wat doet elektriciteit? Cursus p.21 lln laten voorlezen Extra filmpje uitleg elektriciteit + inleiding op ‘wat IS elektriciteit?’ 3. Stroomonderbreking – OffOn.be Fragment De Redactie Website Verschillende pictogrammen 4. Gaat in Mechelen het licht uit? Kaart afschakelplan Kritische bedenkingen bij dergelijke kaarten 5. Wat kunnen wij doen? Op school? Thuis?
Prezi:
http://prezi.com/ylr bovncca1k/?utm_ca mpaign=share&utm _medium=copy
[Zie link prezi] Zelf weten indien nodig: Reactoren in België - Doel 1 tot 4 (in Doel) - Tihange 1 tot 3 (in Hoei) - 4 onderzoeksreactoren in Mol Waarom een stroomtekort? - Uitvallen kernreactor Doel 4 door sabotage. - Herstellingen aan Doel 3 en Tihange 2 door scheurtjes in reactorwand zeker nog tot begin volgend jaar.
6
