Tijdschrift over huidbescherming voor zorgprofessional & patiënt
3
tweede jaargang nr.
Juli 2003
Cover is een uitgave van Eva tekstproducties & Studio Saffier, communicatiespecialist voor de gezondheidszorg.©2003
Behandeling ernstig therapieresistent atopisch eczeem:
Bij atopisch eczeem bij zeer jonge kinderen dat niet goed onder controle te brengen is, kan de wet wrap techniek verlichting brengen. In Nederland heeft huidarts dr Arnold Oranje van het Erasmus Medisch Centrum veel onderzoek gedaan naar deze uit Engeland overgewaaide techniek.
Tijdens het congres Dermatology From Young to Old (deze maand in de Rotterdamse Doelen) blijft geen enkel facet van atopisch eczeem onderbelicht. Niet verwonderlijk, want de aandoening gaat gepaard met enorme jeuk en is daarom erg ingrijpend op iemands leven. En er bestaat een behandeling voor – de wet wrap techniek – die zich vanwege zijn effectiviteit in een toenemende belangstelling mag verheugen. Atopisch eczeem is een in principe erfelijk bepaalde aandoening, maar daarnaast zijn ook andere factoren van invloed op het ontstaan ervan. Allergenen en irritantia bijvoorbeeld, maar ook de vraag of een kind al dan niet een aantal infecties doormaakt. ‘Maak je als kind al jong een aantal infecties door dan verschuift daardoor je immuunpatroon en dat verlaagt de kans om atopisch eczeem te ontwikkelen;, zegt huidarts Arnold Oranje. ‘Het heeft te maken met de zogenaamde hygiënetheorie. Die stelt dat de hedendaagse kinderen door de verbeterde leefomstandigheden – vaccinatie, kleinere gezinnen, schonere leefomgeving – minder vaak ziek worden. Als gevolg hiervoor bouwen ze geen verweer op tegen astma, eczeem en andere atopische ziektebeelden. Eczeem is een vroege
COVERSTORY
Vochtig-verband-methode blijft superieur
uiting van het atopisch syndroom waarmee de atopische mars begint, waarbij een kind ook astma kan ontwikkelen. Belangrijke factoren hiervoor zijn sensibilisatie voor huisstofmijt, graspollen en voedselallergenen als ei en pinda.’ Er bestaan vele soorten eczeem en gelukkig voor de patiënten zijn lang niet alle gevallen even ernstig. ‘Meer dan tachtig procent van de eczemen is mild en kan dus uitstekend door de huisarts worden behandeld’, zegt Oranje. ‘Eén of twee op de tien wordt doorverwezen naar de dermatoloog. Voor de behandeling van eczeem bestaan zowel topische als systemische therapieën, variërend van fototherapie en teerpreparaten tot corticosteroïden en antibiotica. Hoewel die in veel gevallen in meerdere of mindere mate uitkomst bieden, blijft er een patiëntengroep over bij wie eigenlijk niets lijkt te helpen. ‘Je kunt niet bij alle patiënten systemische therapie toepassen’, legt Oranje uit. ‘Vooral bij jongere kinderen kan medicijngebruik tot ernstige bijwerkingen leiden. De wet wrap techniek kan dan wel uitkomst bieden.’ Deze zogenaamde vochtig-verband-methode is in de jaren negentig in Engeland ontwikkeld en heeft zijn succes te danken aan het feit dat de met
1
corticosteroïden ingezalfde eczeemplekken worden afgedekt met een nat verband. Dit zorgt ervoor dat de zalf beter kan doordringen in de huid en dus effectiever zijn werk kan doen. Bovendien perkt het natte verband de jeuk in. Tot slot bemoeilijkt het verband de mogelijkheid om te krabben. Het is wel een intensieve behandeling, benadrukt Oranje. ‘De kinderen worden aan het begin van de behandeling gedurende een week opgenomen in het ziekenhuis. Tijdens die week worden de ouders uitvoerig geïnstrueerd in de behandelstappen, zodat zij die gaandeweg meer en meer zelf kunnen gaan toepassen. In de periode daarna is poliklinische behandeling mogelijk, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor de nurse practitioner. In het begin van de behandeling brengen we het corticosteroïd in verdunde vorm eenmaal daags op de gehele huid aan, daarna nog alleen op de eczeemplekken. Als het goed blijkt te gaan, bouwen we na verloop van tijd “vrije dagen” in. Dit houdt meestal in dat we de techniek drie dagen per week niet toepassen en vier dagen wel. Eventueel alleen op kritische huiddelen.’ De behandeling is op deze wijze maandenlang vol te houden. Ze vermindert de problemen niet alleen aanzienlijk, maar zorgt er vaak ook voor dat die na de behandelingsperiode heel lang wegblijven. Over de vraag waarom dit zo is, is nog weinig bekend. De behandeling moet onder strikte begeleiding plaatsvinden, omdat er anders potentieel risico’s aan verbonden zijn. In de eerste plaats kunnen lokale bijwerkingen optreden in de vorm van infecties, maar daarnaast kunnen de gebruikte corticosteroïden ook zorgen voor onderdrukking van de hypofyse/bijnierschors. Dit laatste is op te lossen door het hormoonpreparaat te verdunnen. ‘Toepassing van de techniek tijdens de puberteit is af te raden’, zegt Oranje. ‘Door de snelle groei in die periode treden onderhuidse scheurtjes erg gemakkelijk op. Bij meisjes kunnen in dat geval striae optreden. Corticosteroïden zijn in deze levensfase een belastende factor.’ Een vrij nieuw product dat kan worden toegepast bij de behandeling van atopisch eczeem is een crème met de stof tacrolimus. ‘Bij middelernstig
eczeem is dit een belangrijk alternatief voor corticosteroïden’, stelt Oranje. ‘Een nadeel ervan is evenwel dat het nog erg duur is en dat de patiënt de toepassing voor een deel zelf moet bekostigen. Het ziet er veelbelovend uit, maar voor de zeer ernstige gevallen waarover we zo-even spraken verwacht ik toch dat de wet wrap techniek superieur zal blijven.’ Onderzoek naar de relatie tussen eczeem en astma Afgelopen januari is de wereldwijde EPAAC studie van start gegaan: Early Prevention of Astma in the Atopic Child. De afdeling dermatologie van het Erasmus Medisch Centrum coördineert deze studie, onder het toeziend oog van arts/onderzoeker dermatologie Patrick Kemperman. ‘Het doel van de studie is te kijken of astma is te voorkomen bij kinderen die al eczeem hebben ontwikkeld’, legt hij uit. ‘De kans dat deze kinderen astma ontwikkelen is maar liefst veertig procent. Zeven jaar geleden heeft een grote studie plaatsgevonden onder kinderen van één tot twee jaar oud. De helft van deze kinderen heeft gedurende achttien maanden een anti-allergieproduct toegediend gekregen, Cetirizine, de andere helft een placebo. Beide groepen kinderen bleken een even groot risico te hebben op het ontwikkelen van astma. Maar de kinderen die overgevoelig waren voor graspollen en huisstofmijt én die het anti-allergieproduct kregen toegediend, bleken in mindere mate astma te ontwikkelen. Daarom willen we in de vervolgstudie wereldwijd vijfhonderd kinderen volgen met eczeem en een overgevoeligheid voor graspollen en huisstofmijt. De opzet is vrijwel hetzelfde als in het vorige onderzoek: de ene helft krijgt het antiallergieproduct wel toegediend en de andere niet. Het enige verschil is dus dat we in de EPAAC studie uitsluitend kinderen betrekken met eczeem en een overgevoeligheid voor graspollen en huisstofmijt.’ Inclusie in de studie is nog mogelijk tot 1 januari 2004. Daarna worden de kinderen twee jaar gevolgd.
Tubifast Garments maken Wet Wrap veel eenvoudiger In de coverstory van deze editie is veel te lezen over atopisch eczeem en over de Wet Wrap behandeling die hiervoor met zoveel succes kan worden toegepast. Maar het aanbrengen van de twee lagen buisverband (één die vochtig moet blijven en één daar overheen die voorkomt dat ook de kleding vochtig wordt) is wel tijdrovend. Zeker omdat die buitenste laag iedere twee tot drie uur moet worden verwijderd om de binnenste laag opnieuw te bevochtigen. De Tubifast Garments bieden uitkomst en maken toepassing van de Wet Wrap techniek veel eenvoudiger. Het voordeel ervan is namelijk dat die het aanbrengen van de twee lagen buisverband volledig vervangen. De Tubifast
2
Garments zijn verkrijgbaar in hemd met lange mouwen, legging, maillot en sokken. Door hun rek in twee richtingen bieden deze kledingsstukken de drager veel meer bewegingsvrijheid dan het buisverband. Bovendien is de kleding snel en probleemloos aan en uit te trekken, wat veel tijd bespaart en therapietrouw vereenvoudigt. De zoomnaden zijn glad, om irritatie van de gevoelige huid te voorkomen en de garments zijn comfortabel onder (nacht)kleding. De Tubifast Garments zijn verkrijgbaar in diverse maten voor zuigelingen en kinderen. Binnenkort volgt de introductie van garments in volwassen maten.
L
Literatuur
Werk ziekenhuishygiënist onzichtbaar voor samenleving Waar komen de ziekenhuishygiënisten niet? Deze vraag kregen ziekenhuishygiënisten Margriet Tensen en Karina Hogestijn Nolte van het Spaarne Ziekenhuis in Haarlem recent voorgelegd. In het algemeen magazijn en de telefoonkamer luidt het antwoord. Maar verder komen ze echt overal om hun infectiepreventiebeleid uit te dragen. De waardering in huis is in de loop der jaren duidelijk toegenomen, vindt Margriet. Maar Karina nuanceert deze boodschap wel meteen: ‘Daarbuiten is de waardering niet gestegen. Je werkt altijd achter de schermen, ondersteunend. Voor de maatschappij is ons werk onzichtbaar.’ (Bron: Gaat er wel eens een dag voorbij zonder de ziekenhuishygiënist?, Medisch Nieuws juni 2003)
Bron: Morbidity and mortallity weekly report van Center for Disease Control and Prevention, 25 oktober 2002.
L
Alleen snijden is soms al genoeg Een opmerkelijk onderzoek vond plaats in het Groene Hart Ziekenhuis in Gouda. Chirurg Dingeman Swank wilde weten hoe succesvol de buikoperaties waren die hij al jarenlang uitvoerde om verklevingen tegen te gaan. Hij selecteerde een groep van honderd patiënten. De helft onderging de operatie zoals het hoorde. Bij de andere helft opende hij alleen de buikholte en sloot die daarna weer. De patiënten wisten uiteraard niet tot welke groep ze behoorden. De uitkomst van dit onderzoek was ontluisterend: de patiënten bij wie na opening van de buikholte niets was gedaan hadden achteraf evenveel pijnreductie als de patiënten die wel waren geholpen. Waarom de placebobehandeling zo goed helpt is onduidelijk. In ieder geval zal de aandacht die de patiënt krijgt er veel mee te maken hebben. (Bron: Doen alsof doet veel. Van schijnoperaties worden mensen ook beter. Volkskrant, katern Gezond,17 mei 2003)
L
Handen wassen voorkomt diarree Op basis van thans beschikbaar bewijs concluderen auteurs Valerie Curtis en Sandy Cairncross dat het aantal gevallen van diarree in de samenleving terug te dingen is met 42 tot 47 procent, simpelweg door de handen na toiletbezoek met zeep te wassen. Met een grootschalige campagne over de waarde van handen wassen zouden een miljoen levens te redden zijn, stellen zij. (Bron: nieuwsbericht in de sectie Infectious diseases, The Lancet, mei 2003)
Cover is een vier maal per jaar verschijnend vakblad voor chirurgen, OK medewerkers, dermatologen, ziekenhuishygiënisten, wondbehandelaars en apothekers en is gericht op hun werkzaamheden voor zover die betrekking hebben op de bescherming en behandeling van de menselijke huid van zowel patiënten als zorgprofessionals. Cover wordt uitgegeven door Eva tekstproducties en Studio Saffier en wordt financieel mogelijk gemaakt door SSL Healthcare Nederland bv. In samenhang met Cover bestaat de interactieve website www.covertalk.nl. Deze fungeert voor de doelgroep als platform om te discussiëren over afdelingsoverstijgend kwaliteitsbeleid op het gebied van hygiëne en infectiepreventie. Zorgprofessionals die willen publiceren in Cover kunnen hun wens hiertoe kenbaar maken bij de redactie. Neem hiervoor contact op met Frank van Wijck, Eva tekstproducties, tel. (020) 494 28 86 of e-mail:
[email protected]. Ideeën zijn altijd welkom en worden ter beoordeling voorgelegd aan de redactiecommissie. Deze bestaat uit: Margriet Tensen, als ziekenhuishygiënist werkzaam in Spaarne Ziekenhuis Haarlem en tevens directeur van De Hygiënedesk Pierre Grotens, Manager operatiekamercomplex in Stichting Lucas Andreas Ziekenhuis Amsterdam Laurens Barkema, dermatoloog in het Antonius Ziekenhuis in Sneek Vormgeving, opmaak en productie: Studio Saffier, Nijkerk. Druk en verspreiding: Drukkerij Brummelkamp, Hoofddorp. Overname van teksten is toegestaan, mits met bronvermelding. copyright© op alle tekst- en beeldelementen alsmede concept en vormgeving berust bij de uitgevers, Eva tekstproducties en Studio Saffier.
L
Eenpersoonskamers tegen infecties Het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam streeft ernaar patiënten binnen enkele jaren zoveel mogelijk in eenpersoons kamers te huisvesten. Het hoopt zo effectief te kunnen optreden tegen het groeiende gevaar van ziekenhuisinfecties. Een proef die binnenkort van start gaat op één afdeling moet informatie bieden over de gewenste grootte en inrichting van een eenpersoons kamer. Daarmee kan dan tijdens de op handen zijnde verbouwing van het ziekenhuis rekening worden gehouden. (Bron: Eenpersoonskamers tegen ziekenhuisinfecties, Algemeen Dagblad, katern Diagnose, 23 april 2003) Bron: Journal of Canadian Operating Room Nurses, september 2002
3
Ontwikkelingen binnen de
Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venerologie (NVDV)
Beroepsverenigingen Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA)
Ook ziekenhuisapothekers houden zich bezig met infectiepreventiemaatregelen. Een recente activiteit van de “kwaliteitscommissie water” is het herzien van de kwaliteitsrichtlijnen voor water als grondstof voor dialysedoeleinden. Dit had alles te maken met de introductie van de on-line HDF techniek. Deze voor ons land nieuwe vorm van dialyse werkt op basis van een systeem waarbij on-line uit water en concentraat een substitutievloeistof wordt gemaakt, die rechtstreeks intraveneus wordt toegepast bij haemodiafiltratie. Tot op heden hebben twee Nederlandse dialysecentra hiermee ervaring opgedaan, namelijk het Leyenburg Ziekenhuis in Den Haag en St Maartens Gasthuis in Venlo. Zoals meer beroepsverenigingen inmiddels doen heeft de NVZA een afgesloten deel van de eigen website gebruikt om de conceptrichtlijn aan de beroepsgenoten voor te leggen. Die kregen zes weken de tijd om te reageren. Zo ontstaat een richtlijn die door het veld breed gedragen wordt. Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (NVH)
Dermatologen worden regelmatig geconfronteerd met kinderen met huidaandoeningen. Een van de meest voorkomende is eczeem. Monique Zwaan is moeder van twee kinderen met een ernstige vorm van eczeem en had behoefte aan één verzamelplaats waarop zoveel mogelijk informatie over kinderen en eczeem te vinden is. Toen die er niet bleek te zijn, besloot ze die zelf op te zetten. Zo ontstond www.kindereczeem.nl, een site vol informatie, tips, adviezen en mogelijkheden voor lotgenotencontact. Woundcare Consultants Society (WCS)
Binnen deze vereniging bestaat natuurlijk veel discussie over de recente berichtgeving dat volledige gezichtstransplantatie in ieder geval theoretisch al tot de mogelijkheden behoort. Maar naast dit bericht voor de toekomst is er natuurlijk ook gewoon aandacht voor de actualiteit. De huidziekte psoriasis bijvoorbeeld. Bij de behandeling hiervan is de gebruikelijke lichttherapie in het ziekenhuis – in combinatie met een geneesmiddel – eventueel te vervangen door de zonnebank thuis. De patiënt zou dan thuis vier of vijf keer per week onder de zonnebank moeten. Dit blijkt uit Amerikaans onderzoek onder 43 proefpersonen. Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG)
De Nederlandse Vereniging voor Heelkunde hield recent weer de chirurgendagen en organiseert op 31 oktober aanstaande in de Utrechtse Jaarbeurs zijn najaarsvergadering. Tijdens de Chirurgendagen werd onder andere een eendagscursus zenuwreconstructie geboden. In het St Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein testen de algemeen chirurgen ondertussen de zenuwen van hun patiënten na een consult. Iedereen die net een arts heeft bezocht kan in een databank op internetbasis zijn waardering voor dit consult weergeven. En wie zich later bedenkt kan thuis achter zijn eigen computer met behulp van een unieke code zijn mening bijstellen. De gegevens worden opgeslagen en aan de chirurg voorgelegd, zodat die zijn gedrag desgewenst kan corrigeren.
4
De dertigjarige VHIG publiceert op zijn website de foto’s van het onlangs gehouden jubileumcongres. Tijdens het congres ging veel aandacht uit naar het mrsa-beleid dat in ziekenhuizen moet worden gevoerd. Maar ook de positie van de ziekenhuishygiënist te midden van diens beroepsgenoten kwam aan bod. Hierbij ging de aandacht in het bijzonder uit naar de connectie die bestaat met de arts-microbioloog. Ondertussen wordt de website van de vereniging steeds beter gevuld. Sommige delen zijn nog “under construction”, maar het beroepsbeeld 2002 is al te downloaden als pdf-bestand.
Constitutioneel eczeem Constitutioneel eczeem staat ook bekend onder de naam atopisch eczeem. Het is een chronische ontsteking van de huid met plekken die rood, schilferig of ruw zijn en die ernstig kunnen jeuken. Deze vorm van eczeem komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en vaker bij kinderen dan bij volwassenen. Van de totale bevolking is ongeveer twee à drie procent behept met deze aandoening. De oorzaak is een aangeboren en veelal erfelijke overgevoeligheid voor uiteenlopende stoffen, zoals huisstofmijt, graspollen en koemelk. De patiënt ademt deze stoffen in of neemt ze via voedsel op in het lichaam. Constitutioneel eczeem staat niet alleen. Iemand die eraan lijdt, heeft vaak ook te maken met aandoeningen als astma of hooikoorts. Het komt veelvuldig voor dat deze elkaar afwisselen, zodat de patiënt dan weer eens meer last heeft van de huid en dan weer van de luchtwegen. Een van de ergste gevolgen van constitutioneel eczeem is jeuk. De patiënt voelt voortdurend de behoefte om te krabben of met de hand over de aangedane huiddelen te wrijven. Helaas wordt het eczeem hiervan alleen maar erger. Bovendien kan iemand de huid openkrabben, wat tot wondjes leidt. Genezen die, dan keert de jeuk weer terug. Het eczeem verdwijnt vaak in de puberteit, maar keert soms later weer terug. De huid wordt gaandeweg steeds droger en verdikt dan.
Uitgelezen
Alfabet HUID
C
abcdefghijklmno pqrstuvwxyz
Wat houdt de behandeling in? Om te weten welke stoffen het zijn waarvoor iemand overgevoelig is, is onderzoek nodig in de vorm van prikjes op de huid of bloedonderzoek. Wordt daarmee overgevoeligheid aangetoond voor huisstofmijt of de haren van huisdieren, dan is het een goede zaak de woning te saneren en het huisdier weg te doen. Toch zal hiermee het probleem van constitutioneel eczeem niet uit te bannen zijn, want het is natuurlijk onbegonnen werk de beïnvloedende factoren volledig te vermijden. Voor de behandeling ervan bestaan diverse middelen die op de huid kunnen worden gesmeerd. Hieraan worden eventueel corticosteroïden toegevoegd, die de jeuk en de ontsteking remmen. Deze kunnen echter wel tot bijwerkingen leiden, afhankelijk van de sterkte ervan, de duur van de behandeling en de grootte van het te behandelen oppervlak. Het kan leiden tot uitslag, maar de huid kan er ook dunner van worden of striemen gaan vertonen. Bovendien neemt de werking bij langdurig gebruik af. Afwisselen met een crème zonder actief bestanddeel of met een teerpreparaat biedt dan uitkomst. In een aantal gevallen is ook behandeling met geneesmiddelen mogelijk. En voor constitutioneel eczeem dat met zeer ernstige jeuk gepaard gaat, kan de wet wrap techniek een oplossing zijn. Zie hiervoor de coverstory in deze editie van Cover. Wat kan de patiënt er zelf aan doen? Eczeem verloopt in eb en vloed. Een derde is er na het tweede levensjaar vanaf, nog eens een derde na het vijfde jaar. Maar dit wil niet zeggen dat het daarna niet kan terugkomen. De piekleeftijd is dan tussen de vijftien en twintig jaar. De patiënt kan niets doen om dit te voorkomen. Wel kan hij maatregelen nemen om de ermee gepaard gaande klachten binnen de perken te houden. Belangrijk hierbij is stoffen te vermijden die het eczeem kunnen veroorzaken. Dit betekent: de woning saneren en zo nodig huisdieren wegdoen. De patiënt mag de huid niet te lang en niet te warm wassen en moet absorberende en luchtige kleding dragen. Verder kan hij regelmatig een indifferente zalf opsmeren om jeuk te voorkomen.
maar nog
NIET Uitgepraat: w w w . c o v e r t a l k . n l 5
@
Astma wellicht te stoppen In de coverstory van deze editie beschrijft huidarts Arnold Oranje de atopische mars, waarbij kinderen naast eczeem in een aantal gevallen ook astma ontwikkelen. Engelse onderzoekers denken nu na een studie van zes jaar een ontdekking te hebben gedaan waarmee astma wellicht tot het verleden kan gaan behoren. Ze hebben met zekerheid de rol van het gen PHF 11 in het ontstaan van astma vastgesteld dat de respons van kritische bloedcellen reguleert die allergische reacties veroorzaken. Dit maakt het mogelijk medicijnen te ontwikkelen die de allergische reactie van dit gen “uitschakelen” en zo astmaaanvallen voorkomen.
@ Cover the WEB Relatie eczeem en waterpokkenvaccinatie Mensen met atopisch eczeem en mensen die nauw verwant zijn aan iemand met deze aandoening zouden niet gevaccineerd moeten worden tegen waterpokken. Ze kunnen dan namelijk de huidaandoening eczeemvaccinatum ontwikkelen. De controle op het vóórkomen van atopisch eczeem in de familie zou nauwkeuriger gescreend moeten worden, omdat mensen hierover zelf niet nauwkeurig rapporteren. Hiervoor moet dus tijdens vaccinatieprogramma’s een controlemoment worden ingebouwd. Dit blijkt uit Amerikaans onderzoek waarover recent is gepubliceerd in Annals of Internal Medicine. Meer weten: http://www.ntvg.nl/login.cgi.
Meer weten: http://bmj.com/uknews/.
Sars en hygiënemaatregelen Zo’n beetje iedere website die iets met infectiepreventie te maken heeft, opent de laatste tijd met nieuws over sars. De overlap is natuurlijk groot en veel stukken hebben een theoretische of speculatieve invalshoek. Zo niet de lezing waarmee dr Chandana Samaranayake rondtrekt, want hij geeft juist praktische tips over hoe om te gaan met de problematiek. In zijn lezing gaat hij onder andere in op de maatregelen die op de IC moeten worden genomen voor verantwoord infectiepreventiebeleid. Een van de maatregelen luidt: desinfecteer de handen na het verlaten van de IC grondig met een chloorhexidine-oplossing.
Sars en hygiënemaatregelen Zo’n beetje iedere website die iets met infectiepreventie te maken heeft, opent de laatste tijd met nieuws over sars. De overlap is natuurlijk groot en veel stukken hebben een theoretische of speculatieve invalshoek. Zo niet de lezing waarmee dr Chandana Samaranayake rondtrekt, want hij geeft juist praktische tips over hoe om te gaan met de problematiek. In zijn lezing gaat hij onder andere in op de maatregelen die op de IC moeten worden genomen voor verantwoord infectiepreventiebeleid. Een van de maatregelen luidt: desinfecteer de handen na het verlaten van de IC grondig met een chloorhexidine-oplossing. Meer weten: http://www.puk.ac.za/wellness/sars.html Mrsa in Nederlandse ziekenhuizen Het aantal mrsa-gevallen in Nederlandse ziekenhuizen was in 2002 ongeveer gelijk aan 2001. Van alle besmettingen had tien procent een bewezen relatie met het buitenland. Wat wel afnam is de melding in het kader van de surveillance die de Inspectie voor de Gezondheidszorg in 1989 in het leven heeft geroepen om te achterhalen hoe vaak mrsa-besmettingen zich in Nederlandse ziekenhuizen voordoet. De respons op de enquête bleef steken op zo’n 45 procent. In 2002 varieerde de grootte van de epidemieën van twee tot 147 personen. De totale duur van een uitbraak varieerde van twee weken tot twaalf maanden. Meer weten: http://www.rivm.nl/infectieziektenbulletin/
6
Meer weten: http://www.puk.ac.za/wellness/sars.html
Infectieziekten voorkomen Infectieziekten voorkomen is “a hell of a job” in een samenleving waarin mensen het steeds gewoner zijn gaan vinden om van het ene vliegtuig in het andere te stappen. Wie op Google sars intoetst, krijgt ruim drie miljoen hits over deze meest actuele infectieziekten. Zo’n aandoening vraagt om een grootschalige, mondiale aanpak. De Amerikaanse organisatie Centers for Disease Control and Prevention werkt aan een “strategie voor de 21ste eeuw” op dit gebied. Het uitvoerige rapport hierover is in zij geheel te downloaden.
@
Meer weten: http://www.cdc.gov/ncidod/emergplan/ slideset/18.htm
Column
r e t a DeK frictie tussen EORNA (European Operation Room wetenschap en praktijk Nurses Association) congres 2003
Van 10 tot en met 13 april was het Europees congres voor operatieassistenten. Deze keer georganiseerd door de onze Griekse collega’s. De Nederlandse delegatie was wederom goed vertegenwoordigd: ruim zeventig deelnemers.
Dat er verschillen zijn tussen het beroep als operatieassistent binnen de Europese landen is duidelijk en dat blijkt des te meer bij zo’n grootschalig georganiseerd congres. Nederland vormt nog steeds een buitenbeentje. Dit komt omdat het in Nederland niet noodzakelijk is om verpleegkundige te zijn, dat is in alle andere Europese landen echter een voorwaarde. Binnen de EORNA heeft het ook vele jaren geduurd voordat de Nederlanders serieus genomen werden want geen verpleegkundige en toch operatieassistent dat was jarenlang niet bespreekbaar. Daarnaast is onze opleiding ander georganiseerd en al pratend met de diverse nationaliteiten wordt al snel duidelijk dat onze opleiding op een hoog niveau staat. Griekenland was dit jaar het gastland en buiten het congres om is het natuurlijk niet verkeerd daar enkele dagen te vertoeven. De heenreis was voor vele landgenoten een lange trip, want een beroemde luchtvaartmaatschappij had zijn vluchten geannuleerd voor dit seizoen. In een zeer korte periode moesten dus alle vluchtschema’s worden aangepast met allerlei tussenstops via Athene of Thelasoniki. Daarnaast speelde de weergoden ook niet helemaal mee, want om nou te spreken van goed zomerweer gaat ook wel wat te ver. Het congres was de eerste dag door het tegenvallende weer zeer goed bezocht. Men had keuze uit diverse lezingen per tijdstip (totaal waren er 36 lezingen georganiseerd, vier minisymposia en zestien postersessies.) De lezingen boden veel variatie en voor ieders interessegebied was er voldoende stof: management op operatiekamers, arbo-relevante
zaken, latexallergie, patiëntenstress, personeelsbeleid, nieuwe operatietechnieken et cetera. Enkele bijzondere lezingen waren: Mobile Ultra Clean Laminair Air Flow Screen in the Operation Room, een Zweeds onderzoek waar men een laminaire flow als extra ondersteuning via een apparaat in de OK blaast. Uit onderzoek bleek dat de bacterie sedimentatie op de OK afnam. (onderzoek door B. Friberg, S. Friberg, Umeå Universiteit Zweden.) Een lezing over het niet dragen van een operatiemasker tijdens de operatie leidde, zoals verwacht, tot een grote discussie. Met name het deel van zelfbescherming gaat binnen de operatiekamers een steeds grotere rol spelen. Zeer goed waren de satellietsessies: drie uur durende minisymposia over diverse onderwerpen georganiseerd door enkele sponsors van het congres. SSL International had hiervoor diverse sprekers uitgenodigd die lezingen gaven over de stand van zaken van latexallergie internationaal. Daarnaast werd nogmaals duidelijk hoe groot de verdeeldheid binnen Europa is als het gaat om het dragen van latexvrije of poedervrije steriele handschoenen op operatiekamers. Nederland en de Scandinavische landen hebben een grote voorsprong in poedervrij en latexvrij werken op de operatiekamers. Dit mondde uit in veel discussies die het belang hiervan onderstreepten. Nu maar hopen dat over drie jaar in Dublin, bij het volgende EORNA congres, deze discussies niet voor niets zijn geweest. Pierre Grotens, Manager OKC St. Lucas-Andreas ziekenhuis Amsterdam
7
Sterk in ontwikkeling
8
