Waar blijft het geld? Uitkomsten v/d vierde Monitor Georganiseerde Criminaliteit
Edwin Kruisbergen
13 maart 2013
Structuur • De Monitor Georganiseerde Criminaliteit • Criminele inkomsten: Verdienen Verdelen Besteden Witwassen Opsporen en ontnemen • Conclusies Daders blijven met hun geld vaak dichtbij huis Afpakken verloopt (nog) moeizaam
2
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Monitor Georganiseerde Criminaliteit • 1998, 2002, 2007, 2012 • Totaal 150 zaken geanalyseerd • Drugshandel, mensenhandel, mensensmokkel, wapenhandel, fraude, witwassen
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
3
Monitor Georganiseerde Criminaliteit • Vierde rapportage:
4
De rol van de (reguliere) omgeving De rol van geweld Schade
Criminele inkomsten Verdiensten Verdelen Besteding Witwassen Ontneming Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Verdiensten -wat wordt er verdiend? • Black number • Schattingen omzet wereldwijd: $ 500 miljard – $ 2,1 biljoen • Bandbreedte op zaaksniveau: € 15.000 – meer dan € 60 miljoen • Berekening WVV in opsporingsonderzoeken berekening <-> ontnemingsvonnis <-> incasso
5
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het verdeeld? • Hoe scheef is de verdeling van criminele winsten? • Wat blijkt uit bestudeerde zaken? Zelden precies bekend Maar 150 zaken samen bieden wel indicaties • Conclusie: scheefheid hangt samen met logistiek Internationale cocaïnehandel versus XTC
6
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
• Internationale cocaïnehandel: Eén cruciale, dominante schakel: overbruggen afstand productie- <> afzetlocatie Hij die afstand overbrugt is grootverdiener Winstverdeling erg scheef
7
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
• XTC-productie/-handel Meer gelijkwaardige schakels: grondstoffen – productie - (export) Winst min of meer gelijk tussen deze schakels verdeeld
8
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het verdeeld? • Grote vissen versus kleine vissen – grootverdieners versus kruimelwerk? • Op alle (drugs)markten zijn grote vissen die tientallen keren meer verdienen dan de kleine spelers Bijv. organisator drugstransport versus koeriers • Maar ook kleine klussen kunnen (bij herhaling) leuke bedragen genereren Koerieren: € 4 à 5.000,- per kilo cocaïne per keer
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
9
Hoe wordt het verdeeld? • Vergroting van het winstaandeel van een dader • Bij drugshandel e.d. vooral door: Uitsluiten zakenpartner (achter rug zaken doen) Bestelen zakenpartner (ripdeals, afromen, suggereren inbeslagname) •
10
Bij mensenhandel, afspersing vooral door: Opvoeren druk op slachtoffer
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het besteed? Consumptie • 150 zaken bekeken op consumptie en investering
11
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het besteed? Investeringen – waarin? • Financiering (en winsten) van criminele activiteiten - sterk geïndividualiseerd; geen gezamenlijke ‘bedrijfspot’ • Investering in reguliere economie – wat? Veel onroerend goed – woonhuizen, soms puur als investering Horeca Andere bedrijven (garages, winkels) Overig, bijv. uitlenen
12
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het besteed? Investeringen – waarin? • Vaak bedrijven met functie voor criminele activiteiten Logistiek: vervoer, ontmoeten mensen Legitimering/verhulling: dekmantel, deklading Witwassen • Veel goederen/sectoren waarmee men bekend is van uit dagelijks leven Huizen Horeca, garages, winkels, etc • Geen strategische posities op nationaal niveau, wel op lokaal niveau 13
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het besteed? Investeringen – waar? • Investeringen vooral in: land van herkomst en anders in woon (of vakantie) land
14
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Hoe wordt het besteed? Investeringen – waarin en waar? Dus: daders blijven met investeringen dichtbij huis Land van herkomst of woonland Functie voor criminele activiteiten Sectoren/goederen waarmee men bekend is
15
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Witwassen
16
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Witwassen – facilitators – een voorbeeld • Ogenschijnlijk legale bedrijven die criminele niches op de markt bedienen o Woningbemiddelingsbureau o Autoverhuurbedrijf Verdachte: ‘Ik heb zeer sterke vermoedens dat een groot deel van mijn klantenbestand werk doen die het daglicht niet kunnen verdragen.’ ‘Er zijn natuurlijk mensen met zwart geld. We kunnen er wel omheen draaien maar dat is het natuurlijk. De mogelijkheid om bij ons contant te huren is wat ons onderscheidt ten opzichte van een Europcar of Hertz’
17
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Witwassen - vormen • ‘Klassieke’, beproefde methoden o Loan back o Fingeren/ophogen van inkomen, omzet of winst o Doorsluizen geld via taks havens/belastingparadijzen • Vaak complex voorgesteld (‘plaatsen, verhullen, integreren’) o Kan ook heel simpel o Geld verplaatsen o Afgeschermde consumptie
18
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Witwassen – complexe vormen • • • •
Vennootschappenstructuren Belastingparadijzen Inschakeling professionals: adviseurs, vermogensbeheerders Maar, ook dan blijft geld erg dichtbij…
19
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
20
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Opsporen en ontnemen • Bronnen van informatie – financiële sporen Regulier betalingsverkeer Boekhouding van reguliere bedrijven waar daders gebruik van maken Criminele boekhouding – afhankelijk van delict Tapverslagen
21
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Criminele inkomsten - ontnemen
•Voor 102 daders verloop ontneming in kaart gebracht •Van eis OvJ in ontnemingszaak tot incasso
22
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Criminele inkomsten - ontnemen Verloop ontneming bij 102 daders georganiseerde criminaliteit
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
23
Bevindingen en conclusies • Criminele inkomsten: Verdienen Verdelen Besteden Witwassen Opsporen en ontnemen • Conclusies Daders blijven met hun geld vaak dichtbij huis, soms ook als ze professionele witwassers inschakelen Belang van facilitators
24
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Bevindingen en conclusies •Conclusies Ontnemen is (nog) moeilijk Kan
het beter? o Cijfers Verenigd Koninkrijk vergelijkbaar o Verruiming wettelijke mogelijkheden juli 2011 —Introductie SEO —Verruiming mogelijkheden beslag leggen —Verzwaring strafdreiging witwassen
o Vanaf 2011 meer budget voor afpakken o Kerels, Kilo,s, ..... En Knaken?! o Effecten recentelijke verruimingen??? 25
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013
Vragen / opmerkingen?
[email protected]
26
Waar blijft het geld? | 13 maart 2013