Persoonlijke financiën: Inzicht en overzicht Resultaten onderzoek ‘Waar blijft mijn geld’ TNS NIPO
Inleiding Voor u ligt de rapportage naar aanleiding van het onderzoek ‘Waar blijft mijn geld?’ In totaal hebben 994 respondenten de vragenlijst ingevuld. Het gaat hier om een representatieve steekproef onder volwassen Nederlanders. Het voornaamste doel van dit onderzoek was het inzichtelijk maken in hoeverre men bijhoudt wat de uitgaven en inkomsten van het huishouden zijn. Waar mogelijk en zinvol zijn uitsplitsingen gemaakt naar achtergrondkenmerken. Ook hebben we uitsplitsingen gemaakt naar het ‘type’ mens, op basis van de eerste vraag in de vragenlijst. Respondenten konden zichzelf indelen bij een van vier type mensen: • Controleurs: hebben goed zicht op uitgaven en inkomsten • Bewusten: doen zo goed mogelijk hun best om alles bij te houden, maar hebben toch moeite om binnen het maandelijkse budget te blijven • Zorgelozen: houden zich niet bezig met hun uitgaven en inkomsten en maken zich er ook niet druk om • Uitgevers: geven hun geld makkelijk uit en hebben te weinig zicht op hun uitgaven en inkomsten waardoor zij af en toe voor verrassingen komen te staan aan het eind van de maand. Vinden wel dat ze meer overzicht zouden moeten hebben
Meerderheid is bewust bezig met inkomsten en uitgaven De helft van de mensen ziet zichzelf als een controleur. Een derde valt onder het type bewusten. Ouderen (55+) noemen zich vaker controleur dan de jongere generaties. Jonge gezinnen vallen vaker onder bewusten, waarschijnlijk omdat het voor jonge gezinnen lastiger is om maandelijks binnen het huishoudbudget te blijven. Hogere welstandklassen vallen vaker onder de zorgelozen. Het meeste geld wordt uitgegeven aan het huishouden (dagelijkse uitgaven aan bijvoorbeeld eten en drinken, huisdieren, hulp in de huishouding) en aan wonen (bijvoorbeeld gas, water en licht, huur onderhoud etc). Een op de acht spaart nooit. Onder de uitgevers is dit zelfs 42%, aanzienlijk hoger dan de andere typen. Het meest gespaard wordt er voor vakantie of vrije tijd. Vier op de tien mensen die met zomervakantie gaan zegt hiervoor te sparen. Een kwart spaart niet, maar gebruikt het vakantiegeld als spaarpot voor de zomervakantie. Als men 100 euro per maand minder te besteden had, dan zou men voornamelijk besparen op cadeaus voor zichzelf en uit eten gaan. Extra geld gaat naar uitjes met de kinderen. Zes op de tien mensen besteedt regelmatig tijd aan het bijhouden van de uitgaven. Uitgevers en zorgelozen besteden hier het minst vaak tijd aan. Een derde van de mensen die regelmatig tijd besteden aan het bijhouden, spenderen hier maandelijks drie tot zes uur aan. Men wil hier liever iets minder tijd mee kwijt zijn.
Met name jonge gezinnen vragen zich af: ‘waar blijft mijn geld?’ Over het algemeen is men goed op de hoogte hoeveel geld men op de rekening heeft staan en hoeveel besteedbaar inkomen men heeft. De helft van de mensen geeft aan dit tot op 100 euro nauwkeurig te weten. Een op de vijf zegt dit zelfs tot op de komma te weten. Van de uitgevers en zorgelozen zeggen vier op de tien dit helemaal niet te weten. Met name jonge gezinnen vragen zich vaak af ‘waar blijft mijn geld?’ Ongeveer vier op de tien mensen zijn benieuwd waar andere mensen hun geld aan uitgeven en zouden hun uitgaven met die van iemand die hetzelfde inkomen heeft willen vergelijken. Driekwart van de mensen die hun uitgaven regelmatig bijhouden zeggen dit (onder andere) met de computer via online bankieren te doen. Een logisch gevolg voor deze mensen is dus een online tool om dit makkelijker te maken. Nog eens een kwart doet dit (ook) op de ‘oude’ manier, door middel van het sorteren van bonnen en rekeningen. Vier op de tien mensen zouden een online tool gebruiken als dit hun werd aangeboden. Onder jonge gezinnen heeft de helft hier wel interesse voor, onder mensen van het type uitgevers zou zelfs 70% hier gebruik van gaan maken. Er is dus zeker interesse voor.
Type omschrijving Aan respondenten is gevraagd welke omschrijving zij het beste bij zichzelf vonden passen. Men kon kiezen uit vier omschrijvingen: Ik kan best goed met geld omgaan. Ik houd regelmatig bij waar ik mijn geld aan uitgeef. Zo heb ik overzicht van mijn uitgaven en dat vind ik prettig. Deze groep noemen we de ‘controleurs’. Ik probeer mijn uitgaven zo goed mogelijk in de hand te houden. Dan nog is het soms moeilijk om binnen mijn maandelijkse budget te blijven. Om elke maand goed uit te komen, ben ik me bewust van mijn uitgaven, zodat ik niet voor verrassingen kom te staan. Deze groep noemen we de ‘bewusten’
Type omschrijving 60%
50% 50%
40%
32% 30%
20%
11% 10%
Ik weet niet hoeveel ik precies aan alles uitgeef. Ik denk daar niet zo over na en maak me er eigenlijk ook niet zo druk om. Deze groep noemen we de ‘zorgelozen’ Ik geef mijn geld best makkelijk uit; soms misschien zelfs wel iets té makkelijk. Aan het eind van de maand kom ik daardoor soms voor verrassingen te staan. Misschien zou ik mijn uitgavenpatroon wat beter bij moeten gaan houden, zeker gezien de huidige economische situatie. Deze groep noemen we de ‘uitgevers’
7%
0% Controleurs
Bewusten
Zorgelozen
Uitgevers
De helft geeft aan onder de controleurs te vallen. Een derde zegt zich bij de bewusten te rekenen, een op de tien valt onder de zorgelozen en 7% onder de uitgevers. Ouderen (55+) kiezen vaker voor de omschrijving van controleur dan de andere leeftijdsklassen. In de leeftijdscategorie 35-44 jaar vinden we de meeste bewusten (41%).
Meeste geld wordt uitgegeven aan huishouden en wonen Aan welke 5 categorieën geeft u het meeste geld uit?
Verreweg het meeste geld wordt uit gegeven aan het huishouden (dagelijkse uitgaven aan bijvoorbeeld eten en drinken, huisdieren, hulp in de huishouding) en aan wonen (bijvoorbeeld gas, water en licht, huur onderhoud etc). Door de zorgelozen en bewusten wordt er significant vaker geld uitgegeven aan vrije tijd en winkelen dan door de andere twee typen. Voor jonge gezinnen staan uitgaven aan de kinderen op de derde plaats na huishouden en wonen.
85%
Huishouden
83%
Wonen 53%
Verzekeringen
51%
Belastingen 39%
Vervoer
37%
Vrije tijd Communicatie
26%
Winkelen
25%
Financieel en geldopnames \ afschrijvingen
25% 20%
Kinderen
17%
Gezondheid
15%
Persoonlijke verzorging
12%
Giften en kado's 7%
Persoonlijke ontwikkeling 1%
Weet niet 0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Sparen voor vrije tijd en vakantie Spaardoel 45%
Vrije tijd of vakantie
Woninginrichting
28%
Auto
28%
Van de uitgevers spaart 42% nooit. Dit is een behoorlijk verschil met de andere typen.
15%
Grote cadeaus
Ouderen sparen minder vaak voor vrije tijd of vakantie en mensen van 25-34 jaar sparen significant vaker voor wooninrichting.
15%
Witgoed
13%
Ik spaar nooit
Vier op de tien mensen sparen voor hun vakantie. Onder de zorgelozen en uitgevers is dat maar een kwart. Jonge gezinnen geven minder vaak aan niet te sparen voor de vakantie dan mensen in andere gezinssamenstellingen.
3%
Opleiding
3%
Huwelijk
27%
Diversen
5%
Weet niet 0%
Bijna de helft van de mensen (45%) spaart voor vrije tijdsbesteding of vakantie. Ook voor wooninrichting en een auto wordt vaak gespaard. Een op de acht zegt nooit te sparen.
10%
20%
30%
40%
50%
Besparen op persoonlijke uitgaven; extra’s gaan naar de kinderen Als men elke maand 100 euro extra zou hebben zouden de meeste mensen vaker een uitje met de kinderen ondernemen, iets voor zichzelf kopen, of uit eten gaan. Als ze 100 euro minder te besteden zouden hebben zou dit vooral ten koste gaan van cadeautjes voor zichzelf. 50% 45% 39%
40% 35%
29%
30% 26%
100 euro extra 100 euro minder
25% 21% 18%
20% 16%
14%
15%
8%
10%
7%
5%
2%
5%
6%
6% 3%
0% Uit eten gaan
Met vrienden naar Een dagje naar de Een uitje met de de kroeg sauna kinderen
Aan een cadeau voor mij zelf (Auto accessoires, nieuwe schoenen, tas, gadgets)
Diversen
Weet niet
Zes op de tien besteedt regelmatig tijd aan bijhouden uitgaven Hoeveel tijd besteedt u maandelijks aan het bijhouden van uw uitgaven en hoeveel tijd wilt u hier maximaal aan besteden?
Zes op de tien mensen besteedt regelmatig 50% tijd aan het bijhouden van de uitgaven. 45% De zorgelozen en uitgevers besteden hier het minst vaak tijd aan (15% en 23%). Een derde van de mensen besteedt gemiddeld 3 tot 6 uur per maand aan het bijhouden van de uitgaven, een kwart van deze groep geeft aan hier maximaal 1 uur aan kwijt te willen zijn.
40%
35% 30% 30%
28% 26%
26%
25% 21%
22% 20%
20%
15% 11% 10%
10% 7% 5% 0% 1 uur
2 uren
3-6 uren Werkelijke tijd
Meer dan 7 uur
Maximaal gewenste tijd
Weet het niet
Uitgaven bijhouden met online bankieren Bijna driekwart van de mensen die regelmatig hun uitgaven bijhouden doet dit met behulp van online bankieren. Nog eens een kwart zegt dit (ook) via het sorteren van bonnen en rekeningen te doen. Een vijfde gebruikt hiervoor een notitieboekje Hoe houdt u uw uitgaven bij?
Via de computer met behulp van online bankieren bij mijn bank
73%
Via het sorteren van bonnen en rekeningen
26%
20%
Via een notitieboekje
Via de computer maar niet met behulp van online bankieren
9%
1%
Via internet
11%
Diversen
Weet niet
1%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
De helft weet vrij nauwkeurig wat er op de rekening staat Weet u hoeveel geld er op uw rekening staat en wat uw besteedbaar inkomen is?
Meer dan de helft van de mensen weet tot op 100 euro nauwkeurig hoeveel geld er op hun rekening staat en hoeveel besteedbaar inkomen men heeft.
16% nee 14%
1%
ja, ik weet het tot ca. 1.000 euro nauwkeurig
Een op de zes zegt dit niet te weten.
2%
Van de zorgelozen en uitgevers zeggen zo’n vier op de tien niet te weten hoeveel geld er op de rekening staat of hoeveel besteedbaar inkomen men heeft.
12%
ja, ik weet het tot ca. 500 euro nauwkeurig
11%
52%
ja, ik weet het tot ca. 100 euro nauwkeurig
52%
19%
ja, ik weet het tot op de komma nauwkeurig
21%
0%
10%
20%
30%
Hoeveel geld op de rekening
40% Hoeveel besteedbaar inkomen
50%
60%
Liever luxe boodschappen dan uit eten De ondervraagden kopen eerder luxere boodschappen dan dat ze uit eten gaan. Vrijwel niemand bespaart liever op de boodschappen dan op uitgaan. Vier op de tien mensen zegt geld soms te makkelijk uit te geven. Toch zegt slechts 18% eerst te moeten sparen als de wasmachine kapot gaat. Aan het eind van de maand kom ik regelmatig geld te kort
1%
34%
Ik geef meer geld uit aan mijn kind(eren) dan aan mezelf
23%
Ik geef mijn geld soms iets te gemakkelijk uit
1%
Als mijn wasmachine kapot gaat moet ik eerst sparen voordat ik een nieuwe kan kopen
3%
20%
3%
legenda:
weet niet
21%
9%
helemaal mee oneens
40%
mee oneens
10%
6%
35%
6%
12%
28%
40%
33%
7%
28%
38%
48%
4%
18%
37%
4%
Ik geef liever minder geld uit aan uit eten dan te besparen op mijn hobby's
18%
42%
Ik koop eerder wat luxere boodschappen dan dat ik uit eten ga
Ik bespaar liever op de boodschappen dan op uitgaan
40%
51%
2%
6%
20%
mee eens
4%
helemaal mee eens
9%
Goed voorbereid op tegenvallers Bijna driekwart (71%) is goed voorbereid op financiële tegenvallers. Meer dan de helft (53%) zegt een goed gevoel te krijgen van het exact weten waaraan het geld wordt uitgegeven. Toch zegt maar 21% meer inzicht te willen in eigen inkomsten en uitgaven en vraagt 16% zich wel eens af waar hun geld toch blijft. Met name jonge gezinnen vragen zich significant vaker af waar hun geld toch blijft (63%) dan mensen met een andere gezinssamenstelling. Een derde (35%) zegt niet te weten of ze beter met hun geld omgaan dan hun beste vriend(in).
Het zou mij een goed gevoel geven als ik exact zou weten wat ik waaraan uitgeef
6%
Ik ben goed voorbereid op financiële tegenvallers
4%
Ik ga beter met mijn geld om dan mijn beste vriend(in)
35%
Ik zou mijn grote aankopen eigenlijk beter moeten plannen
Ik zou graag meer inzicht willen hebben in mijn inkomsten en uitgaven
Ik vraag me wel eens af `waar blijft toch mijn geld'
legenda:
5%
4%
9%
weet niet
19%
48%
39%
helemaal mee oneens
mee oneens
3%
24%
17%
35%
17%
6%
27%
26%
5%
9%
54%
20%
6%
50%
25%
44%
32%
8%
15%
mee eens
4%
1%
helemaal mee eens
Bijna helft is benieuwd hoe anderen hun geld besteden Ik zou mijn uitgaven graag willen vergelijken met het uitgavenpatroon van mensen met ongeveer hetzelfde inkomen als ik
Ik vraag mij weleens af "waar doet de buurman dit toch van"
5%
31%
5%
41%
20%
Vier op de tien zouden hun uitgaven wel willen vergelijken met iemand met hetzelfde inkomen.
4%
26%
36%
28%
Ik kan beter met geld omgaan dan `de gemiddelde Nederlander'
34%
31%
24%
5%
De ondervraagden zijn benieuwd hoe ‘de ander’ het financieel doet. Bijna de helft wil weten hoe ander mensen met hetzelfde inkomen hun geld besteden.
5%
4%
In mijn huishouden neem ik meestal de financiële beslissingen
5%
30%
36%
21%
38%
7%
7% Ik heb regelmatig ruzie met mijn partner over onze dagelijkse uitgaven
14%
Ik ben benieuwd hoe andere mensen die hetzelfde verdienen als ik hun geld besteden
legenda:
5%
weet niet
33%
48%
19%
helemaal mee oneens
4%
32%
mee oneens
mee eens
helemaal mee eens
Een derde vraagt zich wel eens af ‘waar de buurman het toch van doet’. Bijna de helft denkt dat ze beter met geld kunnen omgaan dan de gemiddelde Nederlander.
Vier op de tien zou digitaal huishoudboekje (waarschijnlijk) gebruiken Zou u een online huishoudboekje gaan gebruiken?
Vier op de tien mensen zou een online tool waar men de uitgaven mee bij kon houden via hun bankrekening (waarschijnlijk) gaan gebruiken. Onder de uitgevers is dit zelfs 70%. De helft van de jonge gezinnen zou gebruik maken van zo’n online tool.
50% 45% 40% 34%
35%
35%
30% 25% 19%
20% 15% 10%
7% 5%
5% 0% Ja, zeker
Ja, waarschijnlijk
nee, waarschijnlijk niet
nee, zeker niet
weet niet
