VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS Guimardstraat 1 - 1040 BRUSSEL LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

BIOLOGIE/CHEMIE/FYSICA BEELDENDE VORMING Derde graad KSO

Brussel - Licap D/1992/0279/074B -september 1992

INHOUD

BEGINSITUATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

DEEL 1: 1 2

4

DEEL 2: 1 2

DEEL 3: 1 2

BIOLOGIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN, DIDACTISCHE WENKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

CHEMIE ALGEMENE DOELSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN, DIDACTISCHE WENKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

10 10

FYSICA ALGEMENE DOELSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN, DIDACTISCHE WENKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

18

BIBLIOGRAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

21

Biologie/Chemie/Fysica D/1992/0279/074B

3

18

Beeldende vorming 3de graad KSO

1ste en 2de leerjaar: 2 uur/week BEGINSITUATIE De leerlingen hebben al kennis gemaakt met het vak Biologie in de eerste graad en soms ook in de tweede graad, met het vak Fysica in de eerste én in de tweede graad. Het leerplan voorziet geen chemie noch in de eerste, noch in de tweede graad. Voorafgaande opmerking: Het is ten zeerste aanbevolen de leerstof wetenschappen als volgt te verdelen over de 2 uur/week gedurende de twee leerjaren van de derde graad: Eerste leerjaar: 2 uur/week: 1 uur Chemie gedurende het ganse schooljaar, punt 1 tot en met punt 9. 1 uur Biologie gedurende het eerste trimester, punt 1 tot en met punt 7. 1 uur Fysica (elektriciteit) gedurende het tweede en derde trimester. Tweede leerjaar: 2 uur/week: 1 uur Fysica (optica) en Chemie (verven), gedurende het ganse schooljaar, Optica dient voor de verven besproken te worden. 1 uur Biologie gedurende het ganse schooljaar, punt 8 tot en met punt 11. DEEl 1: BIOLOGIE 1

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

- Inzicht verwerven in de anatomische opbouw van de mens en daaruit vormen en vormwijzigingen leren begrijpen. Het is de bedoeling zowel het skelet als het spierstelsel (oppervlakkig gelegen spieren) grondig te leren kennen. Zonder deze kennis is het niet mogelijk de verschillende houdingen, standen, bewegingen en afspiegelingen van emoties met begrip te observeren. - Plantenanatomie: verschillende delen van de plant aanleren, zodat de leerlingen tot een correcte waarneming kunnen komen. - Inzicht verwerven in de voortplanting van levende wezens, inzonderheid van de mens. De leerlingen moeten essentiële levensprocessen waaraan ook zij onderworpen zijn begrijpen en toelichten. Biosociale problemen die aan deze levensprocessen gekoppeld zijn en die actueel zijn, moeten zij kunnen situeren en daaromtrent een ethisch verantwoorde houding formuleren. 2

LEERINHOUDEN, LEERPLANDOELSTELLINGEN, DIDACTISCHE WENKEN


4



DEEL 1: BIOLOGIE Nr.

LEERINHOUDEN Inleiding: -

LEERPLANDOELSTELLINGEN

DIDACTISCHE WENKEN

anatomische termen (B) skelet (algemeen) gewrichten (algemeen) vorm en functie van de spieren

- Anatomische termen als craniaal, caudaal en andere leren kennen en vlot gebruiken. - Inzicht verwerven in het totaalbeeld van het menselijk skelet. - Verschillende soorten gewrichten met hun bewegingsmogelijkheden leren onderscheiden. - Variatie in spieren leren kennen.

Bij het verwerken van de leerstof dient men rekening te houden met de tijd die daarvoor toegemeten werd. Gebruik van: geraamte anatomische modellen wandplaten dia's video transparanten.

(B)

- Door beenderen en spieren van de bovenste ledematen te bestuderen: inzicht verwerven in de verschillende bewegingsmogelijkheden en standen van arm, schouder en hand.

5 Beeldende vorming 3de graad KSO

1

BOVENSTE LEDEMATEN

1.1

Beenderen

1.2

Gewrichten en bewegingsmogelijkheden

1.3

Vorm van de arm als geheel

1.4

Spieren

1.5

Systeem en functie van de spieren van de bovenste ledematen

2

ONDERSTE LEDEMATEN

2.1

Beenderen

2.2


2.3

Vorm van de dij, het been als geheel

(B)

- Door beenderen en spieren van de onderste ledematen te bestuderen: inzicht verwerven in de verschillende bewegingsmogelijkheden en standen van been, heup en voet.


Nr.

LEERINHOUDEN



2.4

Spieren

2.5

Systeem en functie van de spieren

3

ROMP

3.1

Beenderen

3.2


3.3

Vorm van romp als geheel

3.4

Spieren

3.5

Systeem en functie van de romp

4

HALS

4.1

Spieren

4.2

Bewegingsmogelijkheden van de hals

5

HOOFD

5.1

Beenderen van - hersenschedel - aangezichtsschedel

5.2

Bewegingsmogelijkheden van de schedelbeenderen

(B)

- Door beenderen en spieren van de romp te bestuderen: bewegingsmogelijkheden en standen van de romp begrijpen en kennen.

(B)

- De beweging en de vorm van de hals beschrijven ten opzichte van de romp.

(B)

- De beweging van het hoofd beschrijven ten opzichte van de hals en de romp.

- Mimiek uitleggen

DIDACTISCHE WENKEN


Verbinding en bewegingsmogelijkheid van de wervelkolom en het hoofd

- Stand en beweging van het hoofd ten opzichte van de wervelkolom verklaren.

5.4

Spieren van het hoofd

6

ALGEMENE BEWEGING VAN HET LICHAAM (B)

- Algemene bewegingsmogelijkheden van het menselijk lichaam uitleggen en de juiste proporties weergeven.

7

PLANTKUNDE

(U)

7.1

Naaktzadigen: coniferen - vegetatieve organen - voortplantingsmechanisme

Hier is het aangewezen zoveel mogelijk de natuur in de klas te halen of op excursie te gaan. Coniferen: pijnboom, den, taxus ... Bedektzadigen: veel voorkomende families bespreken: lelie, ranonkel, rozenfamilie ...

7.2

Bedektzadigen - vegetatieve organen - voortplanting: bespreking van de bloem

- Voornaamste coniferen van elkaar leren onderscheiden, vooral de vorm van boom, naalden en voortplantingsorganen. - Onderscheid kennen tussen naakt- en bedektzadigen, diversiteit aan bloemen leren onderscheiden.

8

CELLEER

8.1

Bouw van de cel, betekenis van kern en cytoplasma

- De cel als morfologische basiseenheid identificeren. - De functie van de kern en het cytoplasma omschrijven. - Celdifferentiatie kennen.

Gebruik maken van: - microscopie - microkijkers - dia's, video, wandplaten - transparanten. Men kan de cel vergelijken met een fabiek, bestuurd door een centraal bureau: de kern.

8.2

Celdelingen (mitose en meiose)

- Celdelingen begrijpen en weergeven. - Het eindresultaat van beide delingen vergelijken.

Meiose wordt voldoende behandeld om de erfelijkheidsleer te kunnen begrijpen.

7

5.3

(B)



Nr.

LEERINHOUDEN


VOORTPLANTING BIJ DE MENS

9.1

Organen

(B)

- Anatomie en fysiologie van de voortplantingsorganen kennen.

9.2

Hormonale werking

(B)

- Hormonale cyclus van de vrouw beschrijven en verklaren.

9.3

Bevruchting

(B)

- De bevruchting omschrijven als het samenbrengen van kernmateriaal van twee geslachtscellen in één enkele nieuwe cel.

9.4

Embryonale ontwikkeling

(U)

- Embryonale ontwikkeling weergeven, alsook de kritische perioden tijdens de zwangerschap verklaren.

9.5

Geboorte

(U)

- Verloop van de geboorte kennen.

9.6

Geboorteregeling

(B)

- Methodes kennen om de vruchtbaarheid te regelen.

9.7

Biomedische problemen als: aids, seksueel-overdraagbare kunstmatige inseminatie ...

(B) aandoeningen,

- Biomedische problemen vanuit een wetenschappelijk en ethisch standpunt verklaren.

10

ERFELIJKHEID

10.1

Variabiliteit

(B)

- Begrippen fenotype en genotype kennen.

10.2

Overervingsmechanismen - mono- en dihybride kruisingen - Mendelwetten

(B)

- Mendelwetten afleiden. - Kruisingsschema's opstellen.

8

9

DIDACTISCHE WENKEN

Dit punt summier behandelen maar toch dermate dat leerlingen voldoende weten om erfelijkheidsleer te kunnen begrijpen.

Eventueel documentatie door de leerlingen laten verzamelen en klassikaal of via groepswerk bespreken.



Gekoppelde genen

(B)

- Uitdrukken dat, gezien het aantal erfelijke kenmerken veel groter is dan het aantal chromosomen, er veel erfelijke kenmerken te lokaliseren zijn op één chromosoom.

10.4

Erfelijkheid van het geslacht

(B)

- Aantonen dat het geslacht erfelijk bepaald is en dat er normaal evenveel mannelijke als vrouwelijke individuen te verwachten zijn.

10.5

Geslachtsgebonden erfelijkheid

(B)

- Daltonisme en hemofilie verklaren.

10.6

Bouw en duplicatie van DNA

(B)

10.7

RNA en het principe van replicatie

(U)

- De theorie van Watson en Crick specificeren over proeven in verband met eiwitsynthese.

Hier is een aangepaste video-opname zeker aangewezen.

10.8

Mutaties

(B)

- De factoren kennen die mutaties veroorzaken.

Wijzen op de gevolgen van kernrampen.

10.9

Erfelijke afwijkingen

(B)

10.10

Eugenetica, genetische manipulatie

(U)

- Biomedische problemen in verband met eugenetica en/of genetische manipulatie bespreken.

Wijzen op recente ontwikkelingen hieromtrent, leerlingen zelf documentatie laten zoeken.

11

EVOLUTIELEER

11.1

Argumenten voor evolutie

(B)

- Argumenten aangeven die wijzen op evolutie.

Evolutieleer kan zeer summier gegeven worden.

11.2

Evolutietheorieën

(B)

- Een vergelijking maken tussen de huidige evolutietheorie en deze van Lamarck en Darwin.

Eventueel een bezoek aan het museum voor Natuurwetenschappen te Brussel.

11.3

Evolutie van de mens

(B)

9

10.3

Bespreking van mongolisme, sikkelcelanemie, ...


DEEL 2: CHEMIE 1


Voor de studierichting Beeldende vorming waar chemie in het fundamentele gedeelte opgenomen is, wordt het vak volledig in het kader van de opleiding opgevat. Naast een basisvorming van scheikundige begrippen als molekuul- en atoombouw, ion-, atoom- en metaalbinding worden eveneens materialen waar de leerlingen veelvuldig mee omgaan (zoals papier, hout, erts, glas ...) op een verantwoorde wetenschappelijke wijze bestudeerd, zodat ze niet alleen zouden weten waarmee ze werken, maar ook mogelijkheden zouden ontdekken om hun creativiteit meer te ontwikkelen. De studie van de verven krijgt ruime aandacht in het leerplan en wordt als een afzonderlijk deel van de materialen besproken. Na het tweede leerjaar zouden de leerlingen in staat moeten zijn die grondstoffen te kiezen waarmee zij het best kunnen omgaan. Ze moeten soorten verven kunnen onderscheiden en hun toepassingsgebieden kennen, eveneens moeten ze in staat zijn zelf verven samen te stellen. 2



10



DEEL 2: CHEMIE Nr.

LEERINHOUDEN


DIDACTISCHE WENKEN Het verdient aanbeveling de leerstof aan te brengen in functie van punt 9, dat gezien de aard van de studierichting belangrijk is.

1

1.1 1.2 1.3

METHODES VOOR HET WINNEN VAN STOFFEN UIT NATUURLIJKE MATERIALEN EN HET ZUIVEREN VAN STOFFEN (B) - Een paar scheidingstechnieken situeren en de uitvoering van tenminste één beschrijven.

Destillatie Extractie

11

Adsorptie

Fysische scheidingsmethodes zo beknopt mogelijk aanbrengen en waar mogelijk aan de hand van experimenten als destillatie van aardolie, extractie van kleurstoffen uit planten, scheiding van kleurstoffen door middel van chromatografie ... Dit leerstofonderdeel kan eventueel beknopt behandeld worden aan de hand van een video-opname.

(B)


2

HET DEELTJESMODEL

2.1

Begrip "zuivere stof", macro- en microscopisch

2.2

Het bestaan van deeltjes

2.3

Atoom als ondeelbaar deeltje

2.4

Deeltjes als combinaties van atomen: moleculen

3

(B) CHEMISCHE SYMBOLIEK Voorstelling van atomen en moleculen door formules.

- Het begrip "model" hanteren, het verschil zien tussen model en werkelijkheid. - De begrippen zuivere stof, mengsel, verbinding, atoom, molecule en deeltjesmodel omschrijven.

- Chemische formules interpreteren en een inhoud geven aan de gebruikte symbolen.

Men kan door het gebruik van modellen het deeltjesmodel en de andere vaktermen visualiseren.


Nr.

LEERINHOUDEN


DIDACTISCHE WENKEN

- Reactievoorstellingen begrijpen, dit betekent kunnen "vertalen" naar de macroscopische wereld van de stoffen.

Zoveel mogelijk experimenteel illustreren en benadrukken dat een reactie fundamenteel verschilt van een scheidingsmethode.

(B)

12

4

CHEMISCHE REACTIE

4.1

Als proces waarbij nieuwe stoffen gevormd worden

4.2

Als hercombinatie van atomen in nieuwe deeltjes

4.3

Voorstelling van de chemische reactie

4.4

Wet van behoud van massa, wet van de constante massaverhoudingen

5

HET ATOOMMODEL

5.1

Het model van Rutherford

5.2

Het model van Bohr

6

CHEMISCHE BINDING

6.1

Het begrip "chemische binding"

- De chemische binding uitleggen als een proces Alhoewel er complexe verbindingen bestaan die dat zich afspeelt tussen elektronen van de bui- ook de voorlaatste schil beslaan, zou men best tenste energieniveaus van de atomen. ter vereenvoudiging hierop niet ingaan.

6.2

Structuurformules

- De structuurformules zelf schrijven en interpreteren.

- Een chemische reactievoorstelling correct schrijven aan de hand van macroscopische gegevens over de reactie en submicroscopische gegevens over de samenstelling van de deeltjes.

(B)

Men kan zich beperken tot het definiëren van beide wetten.

Zo beknopt mogelijk en in functie van punt 6. Het bestaan van energieniveaus in de elektronenwolk benadrukken.

(B)


De nadruk leggen op het begrijpen en schrijven van structuurformules in verband met latere studie van materialen. Eveneens benadrukken dat een molecule nog een ruimtelijke structuur bezit die niet met deze structuurformule weer te geven is.


IONISATIE

7.1

Aantonen van ionen in oplossing

7.2

Ontstaan van ionen in oplossing

7.3

Ionisatiereacties

8

SOORTEN REACTIES

8.1

Met protonenoverdracht Begrip: zuur-base

8.2

Met elektronenoverdracht Begrip: oxidator-reductor, spanningsreeks van de metalen.

8.3

Neerslagreactie

- Het begrip "oplosbaarheid" kennen. - Voorspellen wanneer een neerslag zal ontstaan en de neerslagreactie schrijven.

Neerslagreacties kunnen door de leerlingen zelf uitgevoerd worden.

9

STUDIE VAN DE MATERIALEN (uit de lijst van volgende zes materialen wordt minstens één volledig behandeld). (B)

- Voor elk materiaal een algemeen inzicht en overzicht weergeven in de structuur, fysische, biologische en chemische eigenschappen en het verband tussen deze eigenschappen.

Hier moet zoveel mogelijk geïntegreerd gewerkt worden. Biologische, chemische en fysische eigenschappen worden als één geheel behandeld en het verband ertussen is zéér belangrijk. Dit kan uiteraard slechts gebeuren op het moment dat voldoende basis chemie, biologie en fysica aangebracht is.

13

7

(U)

Experimenteel aantonen. - Het begrip "ion" omschrijven.

- Ionisatiereacties schrijven aan de hand van een tabel met ionsoorten. (U)

- Bepaalde verschijnselen uit de werkelijkheid terugbrengen tot een reactietype.

Naargelang de materiaalsoort die besproken wordt in punt 9 dienen sommige reactiesoorten uit punt 8 in de basisleerstof te worden opgenomen. Bespreken van: - gebruik van azijn bij steendruk - verwering gebouwen door zure regen. Bespreken in functie van metalenstudie, bijvoorbeeld corrosie van metalen door zure oplossingen of dampen.



Nr.

LEERINHOUDEN Kunststoffen - grondstoffen - bereiding en verwerking - indeling: - thermoharders - thermoplasten - elastomeren - studie van enkele kunststoffen en hun toepassing vb. (PVC, PE, PET, ...)

9.2

Hout - Microscopische bouw van hout - Eigenschappen (fysische, mechanische en chemisch-technische eigenschappen) - Studie van enkele houtsoorten - Aantasting en conservering @ biologische en chemische aantasting @ conserveringsmiddelen - Algemene regels voor toepassing van hout

14

9.1

9.3

Beton - Componenten en eigenschappen van beton - Eigenschappen van gewapend beton

9.4

Metallurgie - Fysische en chemische eigenschappen - Toepassingen

9.5

Glas


DIDACTISCHE WENKEN

Vb. Europees grenen, meranti, beuk .... Eigenschappen en gevaren bespreken van deze conserveringsmiddelen. bijvoorbeeld bouwmateriaal, papierfabricage ...

Verschillende metalen en legeringen bespreken.



9.6

Verven - Pigmenten en kleurstoffen - Bindmiddelen - Oplos- en verdunningsmiddelen - Soorten verven

Belangrijkste eigenschappen en toepassingen bespreken. Bespreken en klassikaal maken van: plakkaat-, aquarel-, olie-, textielverf. Bij het verwerken van deze leerstof dient men rekening te houden met de tijd die daarvoor toegemeten wordt.

15

10

VERVEN

10.1

Overzicht van alle bestanddelen die gebruikt worden om een verf te vervaardigen (B)

10.2

Pigmenten en kleurstoffen

10.2.1

COLLOIDCHEMIE - EMULSIES EN DISPERSIES

- Mengsels indelen en eigenschappen kennen.

10.2.2

KLEURMIDDELEN Herkomst Algemene eigenschappen

- Indeling geven van bestaande kleurmiddelen met hun voornaamste kenmerken.

(B)

Systematische bespreking van de kleurmiddelen - pigmenten (anorganische en organische) - kleurstoffen (anorganische en organische) 10.3

Bindmiddelen

10.3.1

FUNCTIE

- Weten waaruit een verf is opgebouwd.

- Pigmenten en kleurstoffen leren kennen. - Weten voor welke verf en techniek ze kunnen aangewend worden.

Demonstratieproeven.

Onder andere: kleurvermogen, licht, echtheid, duurzaamheid, oxiderende werking, drogend vermogen ... Dit alles illustreren met voorbeelden en proefjes. Het spreekt voor zich dat een keuze gemaakt wordt uit het grote aanbod. Tevens worden de belangrijkste eigenschappen en toepassingen vermeld.

(B)


- Weten waarom een bindmiddel wordt toegevoegd, welke eigenschappen daardoor bekomen worden.

Wijzen op verkleuring verf, verharding door oxidatie en droogtijd.


Nr.

LEERINHOUDEN


16

10.3.2

NIET-WATERIG

10.3.3

WATERIG

10.4

Oplos- en verdunningsmiddelen

10.4.1

EIGENSCHAPPEN

10.4.2

BESPREKING VAN ENKELE SOORTEN: terpentijn, derivaten van steenkoolteer en aardolie, esters, ethers en alcohol

10.5

Verven

10.5.1

ACRYLVERF

10.5.2

PLAKKAATVERF

10.5.3

OLIEVERF

10.5.4

AQUARELVERF

10.6

Vernissen

10.6.1

SAMENSTELLING

10.6.2

EIGENSCHAPPEN

10.7

Prepareren ondergrond bv. papier, hout, doek ...

DIDACTISCHE WENKEN Bespreking olie, hars, was .... Bespreking kalk, plantaardige en dierlijke sachariden.

(B) - De aanwending alsook gevaren van oplos- en verdunningsmiddelen kennen.

Onder andere: R- en S-zinnen vermelden. Reacties met zuren en alkaliën geven. Verwijzen naar petrochemie.

(B) - Verfsoorten alsook hun gebruik kennen. - Zelf een verf maken.

(B) - Vernissen opsplitsen in slot- en tussenvernis.

(U)


- Begrippen adhesie, cohesie en oppervlaktespanning kennen. - Weten waarom preparatie nodig is.

Klassikaal worden verschillende verfsoorten gemaakt, eventueel groepswerk. Indien voldoende tijd kunnen nog andere verven worden besproken, bv. textielverf.


10.8

Penselen

10.8.1

HERKOMST

10.8.2

EIGENSCHAPPEN

10.8.3

TOEPASSINGEN

10.9

Inkten

(U) - Verschillende penselen kennen en weten te gebruiken.

(U)

- Samenstelling van inkten weergeven en het gebruik ervan kennen.


DEEL 3: FYSICA 1


In de studierichting 'Beeldende vorming' worden optische begrippen als licht, kleur en polarisatie bestudeerd. Er wordt aandacht besteed aan de bouw en werking van optische toestellen met toepassing in de fotografie. De leerstof over elektriciteit wordt zoveel mogelijk gegeven met toepassingen in het dagelijkse leven. Wegens de beperkte tijd waarover men beschikt moeten vooral essentiële punten aangebracht worden zonder op de details in te gaan. De leerlingen moeten het begrip elektrische lading kennen, het verschil tussen geleiders en niet-geleiders, weten wat een potentiaalverschil is en waartoe het dient. De verschillende soorten schakelingen moeten ze kennen zonder ze evenwel zelf te kunnen verwezenlijken. Ze moeten na de cursus in staat zijn gegevens op elektrische apparaten te interpreteren en het elektrisch verbruik ervan kunnen berekenen. 2



18


DEEL 3: FYSICA Biologie/Chemie/Fysica D/1992/0279/074B

Nr.

LEERINHOUDEN


1

OPTICA

1.1

Lichttheorieën - deeltjes- en golftheorie

(B)

1.2

Licht als elektromagnetische golf

(B)

1.3

Interferentie en polarisatie van het licht

1.4

Kleurdispersie en kleurmenging - ontleding wit licht - kleur van de voorwerpen

(B)


Fotografie - bouw en werking van een fototoestel - ontwikkelen negatieven - afdrukken positieven

2

ELEKTRICITEIT

2.1

Lading - Coulomb als eenheid

Voor de ganse leerstof: demonstratieproeven aanbevolen.

- Zichtbaar licht situeren binnen de elektromagnetische golven.

Men kan hier ook bespreken: elektromagnetisch zonnespectrum.

- Inzicht verwerven in de interferentie- en polarisatieverschijnselen. - Het verschil kennen tussen poly- en monochromatisch licht - Verklaren waarom de voorwerpen een bepaalde kleur vertonen. - Begrippen additie en substractie kennen. - Het begrip complementaire kleur kennen en kunnen toepassen. - Verschil kennen tussen emissie- en absorptiespectra.

(B)

- Bespreking van de verschillende soorten fototoestellen. - Bouw en functie kennen van: lenzen, sluiter, zoeker, afstandsmeter ... - Principe van vergrotingstoestel kennen.

- soorten spectra 1.5

- Inzicht verwerven in de aard van het licht.

(B)

- kleurmenging - complementaire kleur

DIDACTISCHE WENKEN

De ganse leerstof moet zoveel mogelijk toegespitst worden op het dagelijkse leven. (B)

- Begrip elektrische lading kennen.


Nr.

LEERINHOUDEN


20

2.2

Geleiders en isolatoren

(B)

- Onderscheid tussen geleiders en isolatoren kennen.

2.3

Potentiaal en potentiaalverschil Elektrische stroom en stroomsterkte

(B)

- Potentiaalverschil herkennen als noozakelijke voorwaarde voor het ontstaan van een elektrische stroom.

2.4

Stroombron

(B)

- Stroombron definiëren als iets dat potentiaalverschil onderhoudt.

2.5

Weerstand

(B)

- Verschillende soorten weerstanden onderscheiden.

2.6

Serie- en parallelschakeling

(B)

- Begrippen serie- en parallelschakeling kennen. - Vervangweerstand berekenen.

2.7

Arbeid - energie - vermogen

(B)

- Het elektrisch verbruik en de nodige stroomsterkte van een apparaat berekenen uitgaande van de gegevens op het toestel vermeld.

DIDACTISCHE WENKEN

Aanbrengen vanuit vergelijking met hydraulische keten.

Vooral benaderen vanuit toepassingen.


BIBLIOGRAFIE 1 -

2

ALGEMEEN Vademecum voor de leerkracht wetenschappen. Leuven Acco 1987. Uitgegeven door Aggregatie HSO van de KU Leuven, derde herwerkte druk, 1987. Uitgeverij Acco, Tiesestraat 134-136, 3000 Leuven. Hierin vindt men informatie met betrekking tot handboeken, naslagwerken, tijdschriften, inrichting en onderhoud van schoollaboratoria. SPECIFIEK VOOR BIOLOGIE

-

BARCSAY, J., Anatomie voor de kunstenaar, Cantecleer De Bilt 1980.

-

SCHADE, J.P., Atlas van het menselijk lichaam, De Tijdstroom, Lochem 1990.

3

SPECIFIEK VOOR CHEMIE

-

Bouwmaterialen, herkenning eigenschappen, toepassing. Educaboek B.V. 1978 Culemburg.

-

BUDDEMEYER, M., e.a. Tekenen en schilderen. Tirion Baarn 1989.

-

COKER, P., Etstechnieken. Cantecleer bv. de Bilt 1976.

-

DOERNER, M., Schilderkunst materiaal en techniek. Gaade Amerongen 1981.

-

GROSS, A., Etaling, engraning & intaglio printing. University Press, London 1973.

-

HAYES, C., Tekenen en schilderen; Handboek voor technieken en materialen. Uitg. Helmond bv 1991.

-

HAYES, C., Tekenen en schilderen; Elseviers handboek voor technieken en materialen. Elsevier Amsterdam Brussel.

-

Houtvademecum. Onder redactie van P.M. Heilig. Kluwer 1981 Deventer.

-

Publicaties en houtmonsters zijn te bekomen bij het Nationaal Houtvoorlichtingsbureau, Koningstraat 109, Brussel.

-

RITZEN, J. en SMET, R., Betontechnologie. Die Keure Brugge.

-

RUTHERFORD, J., GETTENS, GEORGE L., STOUT, Painting materials, A short encyclopaedia Dover Publications, New York.

-

The tamarind book of lithography: art and technics. Antreas, Garo and Adams; Harry N Abrams inc. publishers, New York 1971. Chapter 9: The chemistry of lithography.

4

Verver M.W. Stam technische boeken,

SCHOOLBOEKEN

De leerkracht zal de recente catalogi van de verschillende uitgeverijen raadplegen.


21


VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS

Recommend Documents