VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS TECHNOLOGISCHE ACTIVITEITEN

VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

TECHNOLOGISCHE ACTIVITEITEN Keuzegedeelte Eerste leerjaar A: 2 of 4 uur/week

Licap - Brussel D/2000/0279/069

september 2000

INHOUD VOORAF: VISIE OP TECHNOLOGISCHE ACTIVITEITEN EN ORGANISATIE VAN HET VAK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 1

BEGINSITUATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

2

ALGEMENE DOELSTELLINGEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

3 3.1 3.2

ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Integratie TA - TO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6 Aangewezen werkvormen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

4

LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN DIDACTISCHE WENKEN . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

5

EVALUATIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7

MINIMALE MATERIELE VEREISTEN Algemeen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grafische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mechanica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Textiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13 14 14 15 16 16 17

7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6

BIBLIOGRAFIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Bouw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Elektriciteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Grafische . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hout . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Mechanica . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Textiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

17 17 18 19 19 20 20

Technologische activiteiten D/2000/0279/069

3

Keuzegedeelte 1ste leerjaar A

VOORAF: VISIE OP TECHNOLOGISCHE ACTIVITEITEN EN ORGANISATIE VAN HET VAK Technologische activiteiten (TA) is geschoeid op de leest van het vak Technologische opvoeding (TO). Dit gebeurt via realisaties binnen de domeinen bouw, elektriciteit, grafische, hout, mechanica en textiel. Voor de visie en uitgangspunten (Technologisch proces) verwijzen we dus naar het leerplan Technologische opvoeding voor de eerste graad, A-stroom. Daarnaast is TA ook bedoeld als kennismaking met de typische kenmerken van de nijverheidsgerichte basisopties in het tweede leerjaar. De uitgangspunten die daar worden vooropgesteld zijn dus voor een stuk terug te vinden in TA. Net zoals in TO moet er dus een sterke band zijn tussen het denken en het doen. Via observatie, nadenken en zelf doen (praktisch werk) leren de leerlingen inzichtelijk handelen en worden hun zintuiglijke en motorische vaardigheden ontwikkeld. Daar waar we in TO altijd alle fasen van het technologisch proces doorlopen komen in TA meestal de vijf stappen uit de uitvoeringsfase (derde fase) aan bod. Het gaat daarbij onder meer om de volgende typische vaardigheden: • • •

organiseren, denken en werken onder een zekere tijdsdruk, bedienen van werktuigen en apparaten, vanuit een tekening iets realiseren, kiezen van materiaal en middelen, diverse oplossingen uitwerken, producten realiseren met een vooraf afgesproken graad van nauwkeurigheid; hebben evenzeer betrekking op het verwerven van sociale vaardigheden (samenwerken, afspraken maken en deze respecteren, met anderen rekening houden ...); bieden de gelegenheid om de eigen creativiteit te ontplooien en om inzicht te verwerven in ontwerpen uitvoeringsaspecten (probleemoplossend denken en handelen, niet tevreden zijn met een enkele oplossing, handelend ontwerpen ...).

Daarnaast draagt TA ook bij tot het ontwikkelen van houdingen en attitudes: zichzelf en het eigen werk (zowel het proces als het product) willen evalueren, veilig werken, waardering ontwikkelen voor wat mooi is, maar ook enthousiasme opbrengen, doorzetten, vertrouwen opbouwen ... Tenslotte is er de ethische dimensie, waarbij de christelijke visie aan bod kan komen: kritische reflectie over de waarde en de beperkingen van techniek, over de impact ervan op de mens en op het milieu ...


4


1

BEGINSITUATIE

De leerlingen ervaren een wereld die explodeert op het vlak van wetenschappelijk-technologische ontwikkelingen als normaal. Zij zijn allen gebruikers en verbruikers van wat de technologische markt hen biedt. Zij vormen evenwel een zeer heterogene groep voor wat betreft de kennis die ten grondslag ligt aan de technologische ontwikkelingen en de praktische vaardigheden om ermee te werken. De leerlingen (en hun ouders) moeten ervan overtuigd zijn (en worden) dat hun keuze voor een eerste leerjaar A met een keuzepakket Technologische activiteiten een ‘positieve’ keuze moet zijn. Ook zogezegd ‘slimmere’ leerlingen moeten weten dat zij hier op een didactisch sterke wijze de kans krijgen om hun technische interesse, hun creativiteit en hun zin voor abstraheren en logisch denken, te ontwikkelen. De leerlingen moeten beseffen dat zij ook via technologie aan hun ‘algemene vorming’ werken. 2

ALGEMENE DOELSTELLINGEN

We verwijzen hiervoor in de eerste plaats naar de algemene doelstellingen voor TO. Specifiek via de lessen TA werken we ook nog aan de volgende algemene doelstellingen: – de eigen mogelijkheden in verband met ruimtelijk waarnemings- en voorstellingsvermogen ontdekken en ontwikkelen; – door het maken van een product, door een productvariante te bedenken en te vervaardigen, de typische ontwerpen uitvoeringsaspecten ervaren en de eigen mogelijkheden hieromtrent ontdekken; – de realisaties (producten) en de eigen werkzaamheden (processen) tijdens de diverse fasen van de productrealisatie evalueren aan de hand van terbeschikkinggestelde criteria. In de onderscheiden keuzepakketten worden deze algemene doelstellingen telkens concreet ingevuld via de leerplandoelstellingen (zie punt 4). 3

3.1

ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN

Integratie TA - TO

Men kiest bij voorkeur opdrachten waar zoveel mogelijk aspecten van de verschillende domeinen (bouw, hout, elektriciteit ...) geïntegreerd aan bod komen. Bovendien dient deze integratie te worden doorgetrokken naar Technologische opvoeding. Dit betekent dat men bepaalde onderdelen of thema’s van TO en TA tegelijk of na elkaar geeft, eventueel in één thema gegoten. (opmerking: de realisaties op het gebied van elektriciteit kunnen pas starten nadat in TO de elektrische kringloop is gezien.) Normaal wordt het hele pakket van de 4 of 6 lestijden TO en TA aan één leraar toevertrouwd. Integratie is dan geen probleem. Als meerdere leraren erbij betrokken zijn moet men werken op basis van een gemeenschappelijk jaarplan. Het is uiteraard vanzelfsprekend dat het hele pakket TA aan één leraar wordt toevertrouwd.


5


Verder verwijzen we ook hier naar de uitgebreide rubriek ‘ Algemene pedagogisch-didactische wenken’ in het leerplan Technologische opvoeding. Hij bevat heel wat nuttige wenken in verband met leersituaties, praktisch werk en organisatie.

3.2

Aangewezen werkvormen

De leerlingen moeten steeds de mogelijkheid krijgen om zelfstandig iets te realiseren. Ze zijn steeds actief bezig: ze onderzoeken, experimenteren, analyseren, overleggen, testen, schetsen, monteren, demonteren, voeren uit, maken aansluitingen, stellen in werking, controleren, evalueren ... Ze moeten daarbij ook leren samenwerken. De leraar is hierbij de coach. Hij zal de leerlingen activeren, stimuleren, controleren, toetsen, evalueren, bijsturen. Vele opdrachten zullen zich ook lenen tot groepswerk. En dit groepswerk wordt niet enkel om pragmatische redenen georganiseerd, ook zuiver pedagogische motieven liggen eraan ten grondslag. Het is een middel bij uitstek om leerlingen hun eigen sterke (en zwakke) kanten binnen een groep te laten ontdekken, hen sociale vaardigheden te laten ontwikkelen en hen te confronteren met een vorm van sociale controle. 4

LEERPLANDOELSTELLINGEN, LEERINHOUDEN EN DIDACTISCHE WENKEN

We wijzen vooraf nogmaals aan de noodzaak van een geïntegreerde aanpak (zie punt 3.1). Het is evenwel niet mogelijk om een voldoende soepel leerplan (leerplandoelstellingen en leerinhouden) op een geïntegreerde wijze uit te schrijven zonder daarbij de leraren al te zeer op specifieke opdrachten vast te zetten. Daarom werden leerplandoelstellingen en leerinhouden ingedeeld in verschillende domeinen: bouw, grafische, hout, elektriciteit, mechanica, textiel. Een ordening in herkenbare rubrieken is nodig om te bewaken dat de verschillende deeldomeinen evenwichtig aan bod komen. Het is aan de leraren om de integratie concreet te maken. Binnen elk domein zijn een aantal leerplandoelstellingen en leerinhouden als basis (B) aangeduid. Al naargelang men naast de 2 uur Technologische opvoeding 2 of 4 uur/week Technologische activiteiten inricht wordt de basis van minimum 3 respectievelijk 4 van de domeinen gerealiseerd.


6



1

Door het maken van enkele eenvoudige realisaties, de typische kenmerken op het vlak van uitvoeren ervaren en de eigen mogelijkheden hieromtrent ontdekken.

Leerplandoelstellingen

Leerinhouden Elektriciteit

Grafische

Hout

Mechanica

Textiel

1 Typische eigenschappen van enkele gebruikte materialen of componenten ervaren door deze te bewerken of te verwerken.

Materialen: beton, baksteen, mortel, cellenbeton, zand, grind, cement en water, hout, kunststof, staal, aluminium

Materialen: koper, messing, zacht staal, PVC, rubber, bakeliet, epoxy, tin/lood (soldeer) Componenten: kabelschoentjes, draden, snoeren, lasdoppen, stekkers, lampen, lamphouders, schakelaars, drukknoppen, bel, zoemer, weerstanden, condensatoren, diodes, LED’s, transistoren, batterijen, batterijhouders, netadapter

Papiersoorten: schetspapier, tekenpapier, mm-papier, karton Verven en inkten: oostindische inkt, waterverf, plakkaatverf Drukwerk: magazines, afdrukken, prints Kleefmiddelen: rubbercement, papieren kartonlijm, transparante tape

Houtsoorten: naaldhout, loofhout Plaatmateriaal: triplex, multiplex, MDF Lijmsoorten Afwerkingsproducten

Materialen: zacht staal, aluminium, koper, messing, PMMA, PVC

Materialen: verschillende soorten draden, weefsels, samenstelling, binding, kleuren

2 De vereiste motorische vaardigheden bij het hanteren van gereedschappen en apparaten tijdens de realisatie ervaren.

Controlemeetgereedschappen: waterpas, schietlood, plooimeter, winkelhaak Uitvoeringsgereedschappen: hamer, truweel, spatel, tang, schop, profiel, rijlat, beitel, zaag, voegbord, voegspijker

Afschrijfgereedschappen: potlood, meetlat Scheidingsgereedschappen: kniptang, striptang, mes, zaag, handboormachine, kolomboormachine Opspangereedschap: bankschroef, boorklem Montagegereedschap: universele tang, bektang, hamer, schroevendraaiers, soldeerplaat, printhouder, soldeerbout

Tekengereedschappen : potloden, vulpotlood, slijper, gum, lat, tekendriehoek, passer, stiften, computerconfiguratie Snijgereedschappen: schaar, snijmat, snijlat, afbreekcutter Drukapparaten: printer, proefpers

Meet-, afteken en controlegereedschappen: meetlat, potlood, winkelhaak, mal. Bewerkingsgereedschappen: rugzaag, platte beitel, rasp en vijl, Montagegereedschap: hamer, schroevendraaier en trektang. Afwerkingsmiddelen: schuurmiddelen, verfborstel.

Meet- en controlegereedschappen: meetlat, schuifmaat Aftekengereedschappen: passer, krasnaald, hoogtemaat Scheidingsgereedschap: zaag, handboormachine, kolomboormachine

Draden tellen en weefsels meten, knopen maken, stiften precies hanteren Tekenen: manueel en met pc

8

Bouw




Leerinhouden Bouw

Elektriciteit

Grafische

Hout

Controleapparaten en gereedschappen: meetlat, schuifmaat, doormeetapparaat, digitale multimeter met doormeetstand

Mechanica

Textiel

Opspangereedschap: bankschroef, boorklem Montagegereedschap: universele tang, hamer, sleutels, schroevendraaiers, soldeerplaat, soldeerbout

Verticaal, horizontaal, vlak, stabiliteit, verwerkbaarheid, droogtijd, meten en verdelen, referentiepeil

Onderbreking, kortsluiting, serieschakeling, parallelschakeling, doorverbinding, spanning, stroomsterkte, opwarmtijd

Leesbaarheid, vlakindeling, kleurkeuze, maatvoering, presentatie, inktophoping, droogtijd, druk

Vlak, haaks, zuiver, stevig, vast, verwerkbaarheid, vervormbaarheid afmetingen, vorm, tolerantie, uitzicht

Vlak, haaks, evenwijdig bewerkbaarheid vervormbaarheid afmetingen, vorm, tolerantie, afwerking hard, taai, stevig, vast, zuiver

Spinnen, breien, weven, verven, bedrukken

4 Inzicht verwerven in de toegepaste technieken.

Technieken: gieten, metselen, lijmen, bekisten, kappen, mengen, uitzetten, zagen, nagelen

Knippen, plooien, klemmen, schroeven, ontmantelen, vertinnen, solderen, boren, zagen, lengtemeten, doormeten

Ontwerpen (lay-out) vormgeven, voorbereiden, drukken, afwerken

Aftekenen, zagen, snijden, boren, kappen, steken, nagelen, schroeven, lijmen, schuren

Aftekenen, zagen, boren, vijlen, knippen, vertinnen, solderen, plooien, lijmen, klinken, schroeven

Technieken: draden verwerken, draden verbinden

5 Het belang formuleren en de afspraken in verband met veiligheid, hygiëne en milieu naleven.

Persoonlijke beschermingsmiddelen bij de toegepaste technieken Veiligheidssymbolen en voorschriften Recycleren, sorteren van afval

9

3 De typische begrippen van de toegepaste uitvoeringstechnieken kennen.

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN 1 Keuzegedeelte 1ste leerjaar A

Enkel de verwerkte materialen of componenten worden besproken. Nooit wordt een fabricatieproces besproken van een basismateriaal. Elektriciteit: de fysische werking van de elektronische componenten niet verklaren. Hout, Mechanica, Bouw, Textiel: de aangegeven materialen in diverse verschijningsvormen. Grafische: bv.: - initialen, eenvoudig logo, realiseren via stempeldruk, linosnede, - papierverwerking via origami, weven, ontwerpen van affiche via collage, - verwerken van letter- en illustratiemateriaal via uitbeelden van woord (begrip), maken van letterboom.

Technologische activiteiten D/2000/0279/069 10

2

De realisaties worden zo gekozen dat de belangrijkste motorische vaardigheden aan bod komen. Gebruik eventueel een instructiekaart per hulpmiddel, gereedschap of apparaat voor de productrealisatie, met daarop de volgende gegevens: naam, functie, afbeelding, gebruiksaanwijzing, onderhoud, veiligheidsvoorschriften. Zoek naar projecten waar verscheidene technieken en vaardigheden aan bod komen. Grafische: proefpers, fotokopieerapparaat, printer kunnen als drukapparaat gebruikt worden.

3

De voornaamste begrippen genieten de voorkeur opdat de leerlingen een zo goed mogelijk beeld van de betreffende basisoptie bekomen.

4

Onze voorkeur gaat uit naar realisaties van korte duur zodat de voorziene technieken meer dan éénmaal aan de orde zijn. Het is niet de bedoeling om technieken doorgedreven in te oefenen. Elektriciteit: Voor bel- en lichtschakelingen best op een montagebord en voor elektronische schakelingen op een printplaatje (gedrukte schakeling) werken. Bouw: Schaalmodellen kunnen maar verval niet in de hobbysfeer. Grafische: ondanks de beperkte tijdspannen dient men er toch naar te streven om de verschillende deelgebieden (ontwerpen, voorbereiden, drukken en afwerken) op een eenvoudige wijze aan bod te laten komen. Dit aangezien het profiel voor elk van deze gebieden anders en zeer specifiek is.

5

Veiligheidsaspecten moeten altijd aan de orde zijn. Overleg zo nodig voor de gekozen realisaties met de veiligheidsadviseur van de school. Oog hebben voor milieu en hygiëne maakt deel uit van de vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen. Aandacht voor linkshandigen. Elektriciteit: Werken op een lage veiligheidsspanning. Aan de hand van didactische platen en of videobanden de gevaren en de veiligheidsmaatregelen tonen.



2

Waarnemings- en voorstellingsvermogen verder ontwikkelen via productrealisatie.


Leerinhouden Bouw

Elektriciteit

Grafische

Hout

Mechanica

1 Ruimtelijke voorstellingen eventueel aangevuld met 2D-voorstellingen lezen.

3D-voorstelling 2D-voorstelling

Analyseren van situatieschema's, stroombaanschema's, bedradingsschema's

2D-voorstelling, 3D-voorstelling

2 Vertrekkende van een bestaande tekening een invulling, aanvulling of een detail realiseren via tekenen en/of schetsen.

Aanzichten en detailtekeningen

Van een stroombaanschema naar een bedradingsschema of een print lay-out

Ontleden van grafische producten en detailtekeningen

Aanzichten en detailtekeningen

3 Via ontwerpen het voorstellingsvermogen ontwikkelen.

Vormvarianten tekenen of schetsen

Uitvoeringsvormen en plaatsing van de componenten

Lay-out

Vormvarianten tekenen of schetsen

Textiel

11

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN


1

Van de realisaties worden ofwel foto’s ofwel ruimtelijke beelden aangeboden. Een of meerdere bestaande modellen zijn onontbeerlijk voor de zwakkere leerlingen. Elektriciteit: voorbeelden: een bureaulamp, een elektrospel, een piepschuimsnijder, een morsetoestel, een staaflampje, een doormeetapparaat, een polariteitstester, een eenvoudige alarmschakeling, een automatische lamp, een vochtmelder, een “intelligent” fietslicht, een knipperlicht met LED’s, een looplicht, een elektronische dobbelsteen ... Grafische: lezen van eigen ontwerpen en varianten (bv. eigen lay-out).

2

Via de uit te voeren opdrachten aandacht besteden aan vormgeving, verhoudingen en afmetingen. Isometrisch papier is een duidelijke hulp bij het ruimtelijk schetsen. Elektriciteit: De complete werking van de elektronische schakelingen niet verklaren, vooral de realisatie is van belang. De gerealiseerde elektronische schakeling eventueel inbouwen. Respecteer de normen voor symbolen en coderingen doch gebruik enkel deze die nodig zijn voor de realisatie. Grafische: de bestaande tekening kan ook een eigen ontwerp zijn.


3

3

Hier gaat het vooral om het ontwikkelen van het voorstellingsvermogen via het schetsen/ tekenen van bij aanvang van details van de uit te voeren producten. Altijd werken volgens het technologisch proces. Probleemoplossende vaardigheden aanleren. Vormvarianten van dezelfde realisatie ontwerpen. Grafische: ook het ruimtelijk voorstellingsvermogen aan bod laten komen, niet enkel 2D-elementen. Realisaties en eigen werkzaamheden voortdurend evalueren en alzo de eigen mogelijkheden ontdekken


Leerinhouden Bouw

Elektriciteit

12

1 De bewerkingsvolgorde lezen, volgen en aanvullen.

Stroomschema (flowchart)

2 De zelfevaluatie van het product zowel als van het proces op gang brengen.

Evaluatiecriteria Procesevaluatie Productevaluatie Evaluatiefiche

3 Belangrijke attitudes met hun verantwoording bijbrengen.

Veiligheid Zelfstandigheid Volgens afspraak handelen Luisterbereidheid Samenwerking Mening formuleren en verdedigen Milieubewust en hygiënisch handelen

Grafische

Hout

Mechanica

Textiel

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN


1

Altijd werken met een stroomschema (flowchart) opdat de leerlingen zo zelfstandig mogelijk leren werken. In het begin een stroomschema volgen, vervolgens de leerlingen ontbrekende stappen laten invullen om te eindigen bij het zelfstandig opstellen (waarna bespreking) van een stroomschema. Voor snelevoluerende leerlingen kan men van een variante een stroomschema laten opstellen.

2

Gebruik gerichte evaluatieformulieren, waarop controlemomenten en evaluatiecriteria duidelijk worden vermeld. Gebruik zo mogelijk zelfevaluatie-software op pc.

3

De attitudevorming mogelijk maken en systematisch opbouwen, via voortdurende coaching en een projectmatige aanpak. Aandacht besteden aan specifieke attitudes van een beroepsuitoefening.

5

EVALUATIE

TA leent zich uitstekend om leerlingen tot een attitude van zelfevaluatie te brengen waarbij zij voortdurend zichzelf en hun werk bevragen naar juistheid, functionaliteit, afwerking. De leerplandoelstellingen zijn gericht op ontwerpen en uitvoeren op inzichtelijke basis. Het is dan ook vanzelfsprekend dat een toetspakket overwegend zal bestaan uit praktische opdrachten. Bij deze opdrachten zal men zowel het proces als het product evalueren. Er kan dus niet dat leerlingen schriftelijke toetsen worden voorgeschoteld met vragen en opdrachten als ‘som op’, ‘vul in’, ‘geef de definitie van’ ... Bij de procesevaluatie gaat het om het rechtstreeks observeren en beoordelen van het handelen, bijvoorbeeld het uitvoeren van een handeling om iets te monteren, het juist hanteren/onderhouden/opruimen van apparaten of gereedschappen, het samenwerken met andere leerlingen enz. Wanneer de leerlingen in groepjes van 4 à 5 samenwerken kan de procesevaluatie moeilijk individueel gebeuren, er wordt dan een groepsbeoordeling gegeven. Een groepsbeoordeling is in onderwijskringen misschien nieuw maar daarbuiten reeds lang ingeburgerd. Uiteraard kan de eigen evaluatie van elke individuele leerling niet uitsluitend op basis van groepswerken gebeuren. Indien de leraar door omstandigheden enkel het product kan beoordelen is het wellicht toch mogelijk door een terugkoppelende vraagstelling een gedeelte van het proces te beoordelen. De evaluatieresultaten zijn van belang om de leerlingen en hun ouders te adviseren over de keuze van de basisoptie in het tweede leerjaar. De eerste kennismaking met technologie en techniek, met de methode van 'al doende te leren', leert de leerling veel over zichzelf; ook de leraar die zijn klas observeert, krijgt belangrijke aanwijzingen voor verdere oriëntering. Aangezien men vanaf de tweede graad techniek op vele niveaus kan studeren, is het vooral belangrijk dat de leraar samen met de leerling de tekortkomingen maar meer nog de kwaliteiten van ieder afzonderlijk leert ontdekken. 6

MINIMALE MATERIELE VEREISTEN

Onderstaande lijst is nogal ruim uitgevallen. Men moet niet alles wat hier is opgesomd ter beschikking hebben. Afhankelijk van de gekozen projecten zal elke school haar eigen materiaallijst samenstellen.

6.1 – – – – – – – – – – –

Algemeen

tv Video Projectieapparatuur Computer voor multimedia Specifieke software (aangepast aan discipline en niveau) Bord Documentatie Werkplaatsklas Bergruimtes voor gereedschappen en machines Stapelplaatsen voor materialen. Wasgelegenheid


13


6.2 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – ! !

Winkelhaak Handborstel Schop Zaag Rubberen emmers Schietlood Smetkoord Tang Hamer Truweel Waterpas Voeger voor lintvoegen Voeger voor stootvoegen Voegbord Dubbele meter Schrijnwerkerspotlood Metselaarsregel 1200 × 50 × 30 mm Profielen Twee priemen of metselaarsblokjes Spatel Beitel

6.3 – – ! – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Bouw

Elektriciteit

Lampen, lamphouders, armaturen, bellen, zoemers Schakelaars, drukknoppen Elektrische componenten Stekkers, koppelstekkers, banaanstekkers, kabelschoentjes, lasdoppen Batterijen Montageborden, kabelgoten Bevestigingsmateriaal (schroeven, klemmen) Onbestukte gedrukte schakelingen Soldeer Draden met verschillende kerndoorsneden en kleuren, kabels, snoeren ... Potloden Tangen: universele tangen, bektangen, striptangen, kabelschoentangen Schroevendraaiers Messen Zagen Hamers Soldeerbouten, soldeerplaten Bankschroeven, klemmen Boormachine(s) Meetlatten Schuifmaten Doormeetapparaten Multimeter(s)


14


6.4

Grafische Benodigde uitrusting voor de studierichtingen TSO Grafische technieken - eerste graad Technologische activiteiten

B: Basis E: Extra

G: Gemeenschappelijk I: Individueel per leerling

Versie: 1999-09-01 B

Omschrijving

E

G

I

! Schetshoek

+

+

! Wastafel

+

+

! Tekentafel en/of werktafel

+

! Lichttafel

+

! Schets- en tekenpapier

+

+

! Millimeterpapier

+

+

! Andere papiersoorten

+ +

+

+

+

+

+

! Magazines

+

! Vulpotlood, potloden, slijper, gum

+

+

! Snij- en meetlat, tekendriehoek

+

+

! Tekenstiften

+

+

! Penselen, plakkaatverf

+

+

! Passer

+

+

! Afbreekcutter, schaar, snijmat

+

+

! Snijtafeltje

+

! Transparante tape en lijmstick

+

+ +

! Gradenboog

+

+

! Viltstiften of markers

+

+

! Oostindische inkt

+

+

! Waterverf

+

+

! Trekpen

+

+

! Rubbercement

+

+

! Papier- en kartonlijm

+

+


15


6.5 – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Hout

Handboormachine Kolomboormachine Cirkelzaag Figuurzaag Schuurmachine Stofafzuiging Stofzuiger Schoonmaakgereedschap en schoonmaakmiddelen Veegborstel met steel Handborstel Spangereedschap Kwasten Gereedschapskoffer Meters Schrijnwerkerspotlood Winkelhaak Zwaaihaak Schuifmaat Kruishout Passer Zaag Vijlen Rasp Schaaf Stel beitels Schraapstaal Nijptang Trektang Stel schroevendraaiers Drevel of doorslag Hamers Priem of els Schuurblokje Schuurpapier

6.6 – – – – – – – – –

Mechanica

Plaatschaar Plooibank Kolomboormachine Handpers Plooimal Handtappen Draadsnijkussen Ring- en steeksleutels Schroevendraaiers plat, schroevendraaiers kruis


16


– – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

Inbussleutelset Slagletters Bolhamer Schaafmachine Puntlasmachine Graveermachine Centerpons Boren Hoogtemaat Krasnaald Meetlat Steekpasser Hamer Handzaag Set vijlen (blok, segment, rond, driehoek) Winkelhaak Kapbeitel Aftekenmal Schuifmaat Haarlineaal

6.7 – – – – – – – – – – –

Textiel

Handweefgetouw Eenvoudige spoelloze weefmachine Bobijnmolen Bobijnrek Koffer met allerhande montagemateriaal Controletafel Doorhaalstelling Schrankstelling Weversschaar Doorhaalhaak Stopnaald

7

BIBLIOGRAFIE

7.1

Bouw

BOOTSMA, T.B., AKKERMAN, B., RUSCH, H., DE JONG, O., SCHOUTEN, A.A., VOERMANS, P., Bouwen op niveau – Basisblok, Thieme, 90 03 62908 0 DOOP, W., THERRY, L., Techniek in projecten - Project: brievenbus, Plantyn, Antwerpen Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB), Technisch Technologische vorming – Bouw – bijscholing voor leerkrachten, D/1983/1698/40


17


Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB), Polyvalente cursus Beroepspraktijk Deel II, Metselen – Bekisten - IJzervlechten GEUENS, J., Tekenvademecum, Den Gulden Engel. OTT, M., Leren metselen gereedschappen – materialen – veiligheid realisatietechnieken De Sikkel, 902603511X, D/1996/0028/50 RUSCH, H., De JONG, O., SCHOUTEN, A.A., Bouwen op niveau – Vaktheorie, Thieme 90 03 629005 SCHOUTEN, A.W., Bouwen op niveau – Basisvaardigheden in de praktijk,Thieme 90 03 62912 Tabellenboek voor hout/bouwtechniek, Plantyn, Antwerpen VAN ROSSUM, A., VAN VULPEN, H.C., Vaktekenen voor metselaars deel 1, Kemperman NV

7.2

Elektriciteit

ANGENON, E., Werken met grootheden en wettelijke eenheden, Die Keure, Brugge CLAERHOUT, L., Elektrotechnische begrippen 1, Plantyn, Antwerpen COOREMAN, H. , Elektrotechnisch tekenen - schema’s lezen 1, Plantyn, Antwerpen DE BACKER, H., HELSEN, S., Technologie eerste graad mechanica en elektriciteit (fiches), Plantyn, Antwerpen DE BACKER, H., HELSEN, S., DE CLIPPELEER, W. , Realisaties 2, Plantyn, Antwerpen DE BACKER, H., HELSEN, S., NUYENS, J., PPTO Technisch tekenen, Plantyn, Antwerpen DEKELVER, V., FICHEFET, J.M., Technologie Installatieleer 1, Plantyn, Antwerpen HET INSTALLATIEBOEK, Vynckier MICHILS, A., Watt nu!?, Plantyn, Antwerpen VEKENS, J., Installatiepraktijk voor de Elektricien 1, Standaard Educatieve Uitgeverij VELLEMAN-KIT, Bouwprojecten elektronica, Gavere Algemeen reglement op de Elektrische installaties AIB - Vinçotte AREI - Brussel


18


Algemeen reglement op de Elektrische installaties CED-Samson - Diegem Elektuur: tijdschrift (Elektuur-Elex), uitgaven, cd-rom’s SEGMENT BV Beek - Nederland Simultiesoftware: E. EDISON Designsoft Die Keure Electronic Workbench Antratek Electronics

7.3

Grafische

BAZEN, T., Vormen van letters, Nijgh Grafiboek, Rijswijk, 187 p., 1994. BOLDER, T., KLINKENBERG, J., VAN KRIMPEN, H., MIJKSENAAR, P., OOSTERHOORN, B., RUYTER, K., WESTERVELD, W., Typografie, Grafisch Opleidingscentrum, Amsterdam, 288 p., 1990. BUDDENMEIJER, M., VAN DE ENG, H., SUK, S., Grafische technieken, Stichting Teleac, Utrecht, 364 p., 1985. SLEUTEL, P., Grafisch werktekenen, Nijgh Grafiboek, Rijswijk, 144 p., 1987. SWANN, A., Basic design and lay-out, Phaidon, Oxford, 144 p., 1987.

7.4

Hout

EICHHORN, K., Machinale houtbewerking, Elmar, BV, Rijswijk. GEUENS, J., Tekenvademecum, Den Gulden Engel. Houtvademecum, Kluwer Technische boeken BV, Deventer-Antwerpen Nationaal Houtvoorlichtingsbureau, Koningstraat 109-111 - Brussel, Houtmap; om door het bos de bomen te zien. Polyvalente opleiding houtbewerking, De Sikkel, Nijverheidsstraat 8, Oostmalle Tabellenboek voor hout/bouwtechniek, Plantyn, Antwerpen


19


7.5

Mechanica

APPS, G., Het complete fietsboek, Algemene Distributie Centrale ADC, ISBN 90 5495 0765 CORNILLIE, F., DILLIEN, P., Een computergestuurde snijmachine; werken met FILOCAD, Wolters Plantyn, 1997, ISBN 90 309 3642 8 DEPECKER, A., VANDENBERGHE, A., WAUTERS, W., Leer-, werken documentatieboek (voor hout-bouw-metaal en elektriciteit), De Sikkel, Kortrijk HEILIG, A., Technisch handboek metaalbewerking, Standaard, Amsterdam HEILIG, A., Mechanische techniek: gereedschapsleer deel 1 + deel 2, Educaboek, Stam Technische Boeken HELSEN, F., DE BACKER, H., Technologie 1ste graad Elektriciteit & Mechanica, Plantyn, 1995, ISBN 90301 61612 HENGESBACH, KOCH, PYAZZALLA, QAUDFLIEG, SCHILKE-SMIDT, Fachwissen Metall Verlag, H. Stam, GMBH LEGENDRE-BOSSCHAERT, Metaal, kei tof!, Standaard Uitgeverij, Antwerpen, 1994 MUISER, J.N., STEGGINK, A.G.P., VAN WINSUM, W.P., Productietechnieken, Educaboek PIAZZA, S.F., LAMMERS, C.W.A., TEN DOLLE, W.G.M., Metaaltechniek Educaboek T-SCHUIFMAAT, Merk-Educatie, Veenendaal VANDEVIJVERE, J., Realisatietechnieken Mechanica eerste graad, Standaard Uitgeverij, 1996, ISBN 90021 70122

7.6

Textiel

Boeken – – – – – –

Textielvezels. Dubois Textielvezels. Etitex Textieltechnologie. Terras, De Craecker Stoffenvademecum. Schrijnemakers Textielwarenkennis. Schrijnemakers, Schulte Kunststoffen, vandaag en morgen. Federatie van de Chemische nijverheid, M. Louizasquare 49, 1040 Brussel – Vakwoordenboek textiel. Detex


20


Documentatiecentra "Documentatie" is hier opgevat in de breedste zin van het woord: het gaat hier om boeken, tijdschriften, thesissen, naslagwerken, bedrijven, folders, diareeksen, videofilms, grondstoffen- en weefselkoffers, transparanten, didactische modellen. (Niet alle centra beschikken over de hele waaier van de verschillende documentatievormen). – – – – – – – – –

Centexbel. Technologiepark 7, 9052 Gent Universiteit Gent. Vakgroep textiel, Technologiepark 9, 9052 Gent Cobot. Poortakkerstraat 92, 9051 St-Denijs-Westrem Documentatiecentrum Industriële Hogeschool, Voskenslaan 270, 9000 Gent Etitex, Lange Leemstraat 137, 2018 Antwerpen Wools of New Zealand, Avenue R. Vandendriessche 18, 1150 Brussel Algemeen Belgisch Vlasverbond, Oude Vestingstraat 15, 8500 Kortrijk Febeltex, Montoyerstraat 24, 1040 Brussel Textielbedrijven en constructiehuizen. Hier kan men terecht voor info, brochures, documentatiepakketten, handleidingen ...


21


VLAAMS VERBOND VAN HET KATHOLIEK SECUNDAIR ONDERWIJS LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS TECHNOLOGISCHE ACTIVITEITEN

Recommend Documents