Vitamine G
Het effect van groene ruimte op ons welzijn
Dr. Jolanda Maas Senior Onderzoeker VU
@Jolanda_Maas
Inhoud Deel I: Groen en gezondheid Definities groen en gezondheid Belang van groen voor onze gezondheid Kwaliteit versus kwantiteit Deel II: Mechanismen achter de relatie tussen groen en gezondheid Deel III: Interventie studies Groene Schoolpleinen Groen in en rondom ziekenhuizen
Deel I: groen en gezondheid
Definities
‘Oude’ Definitie World Health Organisation
Gezondheid is een toestand van volledig fysiek, geestelijk en sociaal welzijn en niet slechts de afwezigheid van ziekte en andere lichamelijke gebreken
‘Nieuwe’ definitie gezondheid
Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven.
Machteld Huber, 2011
Belang van een groene woonomgeving
Is een groene woonomgeving belangrijk voor onze gezondheid?
De meeste mensen denken van wel… ‘We weten toch al lang dat groen goed is voor onze gezondheid’ Nauwelijks wetenschappelijk bewijs…
Groen
??
Gezondheid
Waarom zouden we de relatie tussen groen en gezondheid willen onderzoeken?
Voelen mensen met meer groen in hun woonomgeving zich gezonder?
Hoe hebben we dit onderzocht? Dataset 1: Grootschalig onderzoek (NS2) (250.782 ondervraagden)
Hoe gezond voelt u zich in het algemeen? Dataset 2: Landelijk Grondgebruiksbestand Nederland (LGN4) Percentage groen in een 1km straal en in een 3km straal om het huis Gecontroleerd voor demografische en sociaaleconomsiche achtergrondkenmerken
Groen binnen 3 km Wat is meegeteld?
Agrarisch gebied Bos & natuur Stedelijk groen En wat niet? Tuinen Straatbomen Groene bermen e.d. Kleine groenelemente n
Percentage Groen
Resultaten
De kans dat iemand zich ongezond voelt is 1,5 maal zo groot voor mensen die wonen in weinig groene gebieden
Sterker verband voor… • Mensen met laag opleidingsniveau • Jongeren en ouderen Mensen met laag opleidingsniveau Jongeren en ouderen
Gezonder zijn Van ruim 360.000 mensen is bekend of ze al dan niet bij de huisarts zijn geweest Van degene die de huisarts hebben bezocht is bekend met welke klachten ze bij de huisarts zijn geweest Bekeken voor 24 clusters van klachten
Veel verbanden gevonden Hart- en vaten:
Coronaire hartziekten (niet: beroerte, hartstoornissen hoge bloeddruk) Bewegingsapparaat Rugklachten Nek/ schouder klachten Nek / rugklachten Aandoening aan arm (niet: gewrichtsslijtage, gewrichtsontsteking)
Psychische aandoeningen Depressie Angststoornissen
Aandoeningen aan luchtwegen Verkoudheid Astma, COPD (niet: bronchitis) Neurologische aandoeningen Ernstige hoofdpijn Duizeligheid Aandoeningen van de spijsvertering Infectieziekten van maagdarmkanaal (niet: Darmstoornissen) Diversen Diabetes Urineweginfecties MUPS (niet: Chronisch eczeem, kanker)
Minder vaak naar de huisarts Bezoek aan huisarts (per 1000 patiënten)
Besparing zorgkosten Bron: KPMG 2012
Aandoening Infectie darmkanaal Migraine Diabetes Astma & COPD Nek- en rugklachten Depressie Coronaire hartziekten
Totaal
Minder patiënten
Besparing zorgkosten
1770 7.587 2.529 27.820 24.026 20.232 506
1.031.841 480.374 2.820.041 11.548.806 4.231.571 43.984.118 1.340.682
84.470
65.437.433
Besparing arbeidskosten Bron: KPMG 2012
Disease Infectious disease Migraine Diabetes Asthma & COPD Neck-& backcomplaints Depression Coronary heartdisease
Total
Less sick people Savings labour costs
1.190 5.101 1.700 18.705 16.154 13.604 340
9.838.071 24.431.548 5.569.397 82.358.001 43.251.794 161.802.074 1.477.177
56.795
328.728.061
Kwaliteit van groen is ook belangrijk!
Conclusie Groen in de woonomgeving is meer dan een luxe product, het draagt bij aan onze gezondheid Interventie studies zijn nodig om meer inzicht te krijgen in de relatie Maar hoe kan groen nu precies de gezondheid bevorderen?
Deel II: Mechanismen achter de relatie tussen groen en gezondheid
Natuur
?
?
?
?
?
?
Gezondheid
Natuur bevordert herstel stress Natuur heeft positieve invloed op o.a. Stemming Concentratie Zelfdiscipline Fysiologische stress Kortdurende blootstelling is al voldoende!
Theorieën
Stress reduction theory (o.a. Ulrich, 1983)
Attention Restoration Theory (Kaplan & Kaplan, 1989) Being away Soft fascination
Natuur stimuleert sociale contacten
In buurten met meer natuur: Meer sociale contacten Meer sociale cohesie Minder agressie en frustratie
Natuur bevordert bewegen Kinderen bewegen meer Vaker buiten spelen (10% meer) Minder dikke kinderen (15% minder) Volwassenen? Meer bewegen (btl) Langer volhouden
Ontwikkeling kinderen Positieve invloed op: De motorische ontwikkeling Het speelgedrag creatiever en gevarieerder Cognitieve en emotionele ontwikkeling Schoolkinderen presteren beter
Gunstig effect microklimaat:
Dempen van wind Schaduwwerking Verminderen van luchtvochtigheid Verminderen van geluidshinder
Gezonde voeding
Groen Stress
Ontwikkeling kinderen
Sociale contacten
Bewegen
Micro klimaat
Gezonde voeding
Gezondheid
Conclusie Groen is een krachtig instrument om in te zetten voor de gezondheid van mensen Het kan de gezondheid op verschillende manieren beïnvloeden Het onderzoeksveld staat wel nog in de kinderschoenen….
Meer kennis is nodig over…
Type and hoeveelheid groen
Interventie studies Van preventie naar care and cure Van buurten Naar groene helende omgevingen (bijv ziekenhuizen of zorginstellingen)
Deel III: Interventie studies
Groene Schoolpleinen
Dr. Jolanda Maas (VU), Dr. Dieuwke Hovinga (HL) en Rebekah Tauritz, MSc (SVN)
Ontwikkeling kinderen Positieve invloed op: De motorische ontwikkeling Het speelgedrag creatiever en gevarieerder Cognitieve en emotionele ontwikkeling Schoolkinderen presteren beter
Brandevoort
10 9 8 7 6
groen
5
groen-grijs
4
grijs
3 2 1 0 Ouders
Leerkrachten
Directie
2
Welzijn op school
Leerlingen
1,9 Groep 4 Groep 5 Groep 6 1,8
1,7 Groen schoolplein
Groen-grijs schoolplein
Grijs schoolplein
De ‘leer’kracht van groene schoolpleinen
Wat is de concrete meerwaarde van een (groen) schoolplein voor de onderwijspraktijk?
Het plein:
Het plein:
waardering
gebruik & gedrag
De leerling
Natuur en buiten spelen
Een pro-spectieve interventie studie met 2 nametingen 2014 Voormeting
2015 Nameting 1
6 van de 10 scholen krijgen een groen schoolplein
2016 Nameting 2
• 10 scholen • 805 kinderen tussen de 7 en 9 jaar
Globale onderzoeksdag Voor de ochtendpauze Het plein: gebruik & gedrag
Tijdens de ochtendpauze
Na de ochtendpauze Het plein: waardering Het plein: gebruik & gedrag
Concentratie & stemming
Concentratie & stemming Sociale ontwikkeling Sociale ontwikkeling
‘s middags
Functioneren op school
Natuur
gezondheid
Sociale waarde orientatie
Pro-social behavior differs between schools Prosociaal 70,00%
60,00%
50,00%
40,00%
30,00%
20,00%
10,00%
0,00% totaal
jongens meisjes
4
5
6
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Er is ruimte voor verbetering Waardering
Cijfer 5
10 9 8
4
7
6
3
5 4
2
3 2 1 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
1 1
2
3
Natuurlijkheid
4
5
6
7
8
9
10
Herstel mogelijkheden
5
5
4
4
3
3
2
2
1
1 2
3
4
5
6
7
8
9
10
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Number of errors
Lee et al. (2012). 40-second green roof views sustain attention: The role of microbreaks in attention restoration. Journal of Environmental Psychology, 42, 182-189.
Groene ziekenhuisomgeving
Bron: gezondheidszorgbalans RIVM
Uitzicht op natuur
Ulrich, R.S. (1984). View through a window may influence recovery 78 from surgery. Science, New Series, 224, (4647), 420-421.
Afbeeldingen van natuur
Diette, G.B. et al. (2003). Distraction therapy with nature sights and sounds reduces pain during flexible bronchoscopy: A complementary approach to routine analgesia. Chest, 123(3), 941-948.
Planten in het ziekenhuis Verblijf na operatie in kamer met planten leidt tot: Minder sterke pijnstillers Minder stress (zelfgerapporteerd & fysiologisch)
Kortere opname duur (6,1 vs 6,4 dagen) Rapporteren minder vermoeidheid, pijn en angst
Park, S. H., & Mattson, R. H. (2009). Therapeutic influences of plants in hospital rooms on surgical recovery. HortScience, 44(1), 102-105.
Tuinen bij kinderziekenhuis Gevoelens (Schaal 1-100) 70 60 50 40 garden hospital
30 20
10 0 anxiety
81
sadness
anger
worried
tired
pain
Carley's Magical California
Sherman, S.A., Varni, J.W., Ulrich, R.S., & Malcarne, V.L. (2005). Postoccupancy evaluation of healing gardens in a pediatric cancer center. Landscape and Urban Planning, 73, 167- 183.
Groen in de wachtkamer
Beukeboom, C. J., Langeveld, D., & Tanja-Dijkstra, K. (2012). Stressreducing effects of real and artificial nature in a hospital waiting room. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 18(4), 329-333.
Doel 1: Effectiviteit
Doel 2 Kennisnetwerk
Platform en informatiepunt voor en door ziekenhuizen en groene partners
Op website www.groenegezondeziekenhuizen.nl kunnen partners zich aanmelden en zich presenteren met aansprekende groen projecten
Factsheet, excursie en symposia
Meer informatie.. www.groenegezondeziekenhuizen.nl @GroenGezond
Conclusie Een groene omgeving kan bijdragen aan de gezondheid van mensen
Groen kan op verschillende manier bijdragen aan de gezondheid van mensen Het onderzoek rondom groen en gezondheid staat nog in de kinderschoenen
Bedankt voor jullie aandacht!
Dr. Jolanda Maas
[email protected] @Jolanda_Maas
