VISION & ROBOTICS. Wegwijs. Vision & Robotics Adaptieve robotica de volgende stap. Manipulatienorm EN-ISO in aantocht

VISION & ROBOTICS

j a a r g a n g 4 | n u m m e r 3 | j u ni 2 0 1 2

ssier Inclusief do Automotive

Wegwijs

Vision & Robotics 2012 Adaptieve robotica de volgende stap Manipulatienorm EN-ISO 14119 in aantocht

The ability to see is a great advantage. For this reason, we gave our robots eyes of their own: FANUC Integrated Vision System – simple plug and play.

FANUC iRVision – intelligent technology for visual robot guidance We give your robots eyes: FANUC iRVision is quick to install, easy to use and ultra-flexible, with specific processes for every sector. For dependable 2D or 3D part recognition, or for reliable visual line tracking with one or more robots. The benefit to you: higher productivity, lower costs. Accelerate your business now! • ‘Plug and play’ – easy to add to your existing system • Comes with standard 2D, 2½D and 2D multiview • 3DL vision for bin picking or panel picking • Visual line tracking with integrated parts management • Can be fully integrated into the robot’s control system

FANUC Robotics Benelux Tel.: +32 15 20 71 57 www.fanucrobotics.be www.fanucrobotics.bl

Visit us at

05-06 June - Stand 29”

02

Scan to see iRVision working

Colofon Vision & Robotics is hét vakblad over automatise-

Thuisproject

ringsoplossingen voor de maak-, agro-en foodindustrie door specialisten in robotica en visionsystemen.

Onlangs heb ik zelf ook maar een visionsysteem aangeschaft. Nouja, vision­ systeem.. Ik denk dat menig integrator me fronsend zou aankijken als ik het in

j a a r g a n g 4 | n u m m e r 3 | j u ni 2 0 1 2

hun bijzijn zo zou noemen. Maar aangezien mijn praktijkervaring met camera’s tot op heden niet verder ging dan fototoestel of webcam, was dit toch wel een erg

Vision & Robotics verschijnt zes maal per jaar. Toezending

leuke stap. Aanleiding was iets wat me de afgelopen dagen behoorlijk heeft bezig

geschiedt op abonnementbasis en controlled circulation.

gehouden. Ik ben namelijk vader geworden en ja, dan moet je natuurlijk ook aan de vision. Elke zichzelf respecterende vader heeft namelijk wel een babyfoon met

Uit g e v e r

een camera erin.

Henk van Beek, Fenceworks BV

In mijn zoektocht naar de beste kwam ik er al snel achter dat net als bij andere

Telefoon: 06 - 28 41 70 73

babyproducten de prijs verdubbeld doordat er vier letters zijn toegevoegd. Dat

E-mail: [email protected]

moest toch handiger kunnen. En toen kwam de ingeving. Een IP camera is toch veel stoerder dan al die voorgekauwde plastic gevallen? Vorige week kreeg ik hem

R e d a cti e

binnen. Toys voor boys zullen we maar zeggen. Want naast een 640x480 CMOS en

Liam van Koert, The Text Factory

een beeldverwerkingssnelheid van 30 fps heeft hij tweeweg audio (heb je nodig

Joanna Hughes, The Text Factory

als je de kleine wilt horen en tegen haar wilt praten) en night vision. En zoals

Telefoon: 06 - 17 58 82 65

bijna standaard zit hij via WiFi op het netwerk aangesloten en kan hij middels

Email: [email protected]

een browser bediend (spraak, pan/tilt) worden. Inmiddels heb ik het voor elkaar. Alle computers zijn juist geconfigureerd (plug & play gaat ook bij browsers niet op

R e d a cti e r a a d

voor zaken als Active X) en zelfs op de mobieltjes prijkt een mooie app die me

Pieter Jonker, TU Eindhoven en TU Delft

dankzij poort forwarding mooi overal in het land in de babykamer kan kijken. Tot

Jaap van de Loosdrecht, Computer Vision Lab, NHL

zover niks ingewikkelds. Maar dan komt het vision deel: er zit motion detection op!

Martin van der Have, RAB en ABB

Stel een waarde in tussen de 0 en de 100 en klaar is Kees. Hoe simpel kan vision

Fred Bokhorst, RAB en Ferdar

zijn. Hoe groter het getal, hoe gevoeliger de camera reageert. Ik stel hem grof in.

Bas Wondergem, DVC

Standje 10, zodat niet elke mug de alarmbellen doet rinkelen. Vervolgens laat ik

Hans Lenos, lenosonline.info

een email sturen als er iets gedetecteerd wordt. Job jobbed en tijd om naar bed

Wim Hoeks, NTS groep

te gaan. De volgende ochtend zitten er meer dan 100 mailtjes in de mailbox. De zon was namelijk opgekomen en de camera had het goed gezien. Ineens snapte ik

V or m g e vin g

weer waarom vision zo’n ingewikkeld vak is. Er zit niks anders op. Ik ga begin juni

Laura Willemsen, Grafisch ontwerp

gewoon even naar de beurs!

Dr u k Drukkerij ProFeeling, België P osta d r e s r e d a cti e Maredijk 17, 2316 VR Leiden

LIAM van koert

E-mail: [email protected] Abonn e m e nt e n [email protected] A d v e rt e nti e - e x p l oitati e Mike de Jong, Bureau voor Marketing Media BV Telefoon: 06 - 43 05 30 25 E-mail: [email protected] A a n d it n u m m e r w e r k t e n m e e Vladimir Dragosavic , Els van de Ven, Geert Hellings, Margo Verhoef en Bram Janssen

Column 03

www.zeroseven.de

Automation becomes easy. Ontdek hoe KUKA zich heeft toegelegd op het vereenvoudigen van de robotica in elke dimensie: Automation becomes easy! Eenvoudig te plannen. Eenvoudig te integreren. Eenvoudig te bedienen. Eenvoudig in onderhoud. Eenvoudig in aanpassen naar specifieke vragen. Met de QUANTEC robotgeneratie – veelzijdiger en sterker dan nooit ervoor. Met de KR C4 kontroller – waar overbodige Hardware geëlimineerd is. Met het nieuwe KUKA smartPAD – de gemakkelijkste manier om een robot te bedienen.

Meer informatie over de nieuwe KUKA-producten kan U vinden op: www.automation-becomes-easy.com Of scan deze QR-code met je smartphone.

KUKA Automatisering & Robots, Centrum Zuid 1031, 3530 Houthalen, België. Email: [email protected]. Tel.: +32 (0)11 51 61 60.

In dit nummer

Vision & Robotics 2012

09

Programmaoverzicht

10

Programmatoelichting

12

Beursinnovaties

17



Exposantenprofielen

22



Exposantenlijst

32



Beursplattegrond

33



Wie levert wat?

39



Dossier Automotive

43



Adaptieve robotica in de lift

53



09 22





Rubrieken Redactioneel

03

Colofon

03



Nieuws

06



Branche Bulletin

50



Robotveiligheid

56



Productnieuws

58



Adverteerdersindex

61



Column Mikrocentrum

62



43



Juni 2012| VISION & ROBOTICS

Inhoud 05

Gedachten sturen robot Een groep Zwitserse onderzoekers heeft een methode ontwikkeld om met behulp van gedachten een robot op afstand te besturen. De robot kan zo dienen als avatar op afstand voor een verlamde patiënt, die een sensor op het hoofd draagt. Er waren al experimenten gedaan waarbij de gedachten van een mens

gen van zijn vingers, wat door een laptop wordt vertaald in commando’s

een robot aanstuurden, maar de Zwitsers lieten een echte patiënt, in

voor de robot. Om te zware, continue mentale inspanning te voorkomen,

plaats van een gezonde proefpersoon, de robot besturen. Daarbij was

blijven commando’s van kracht tot een nieuw commando wordt gegeven.

een soort badmuts met sensors voldoende om de hersenen te ‘lezen’;

Het systeem werkt met een kleine ‘telepresence’-robot van ongeveer

eerder was een chirurgische ingreep nodig om sensors in de hersenen te

dertig centimeter. De met een webcam en een beeldscherm uitgeruste

implanteren. De proefpersoon bestuurde de robot vanuit een ziekenhuis

robot kan gebruikt worden om voor de patiënt lastig bereikbare locaties

op een afstand van honderd kilometer.

te bereiken of om grote afstanden virtueel te overbruggen. Het zal overi-

De onderzoekers van de ETH of Eidgenössische Technische Hochschule in

gens nog enkele jaren duren voordat het systeem vlekkeloos werkt, aldus

Zürich laten een computer hersensignalen vertalen in commando’s. De

een van de onderzoekers.

proefpersoon, een deels verlamde patiënt, denkt daarbij aan het bewe-

Robots in de verhuur Bedrijven die kampen met een

altijd haalbaar zijn door het prijs-

op te vangen. Dit doet het door

flexibele inzetbaarheid vangen ze

fluctuerende productie, hebben op

kaartje of omdat simpelweg de tijd

een uitgebreid gamma aan kleine

perfect een tijdelijk personeelste-

korte termijn een oplossing nodig.

ontbreekt om snel een oplossing

robots te verhuren. De zesassige

kort of plotse productieverhoging

Snel inzetbaar personeel is echter

te vinden. Het bedrijf ARC biedt

robotarmen zijn makkelijk te pro-

op. Ook om uw productie op een

steeds moeilijker te vinden, terwijl

nu de mogelijkheid om produc-

grammeren, werken veilig en zijn

betaalbare manier te automatise-

grote automatisatieprojecten niet

tiestijgingen op zeer korte termijn

zeer gebruiksvriendelijk. Door hun

ren, zijn ze uitermate geschikt.

Volgens de Nieuw-Zeelandse wetenschappers Ian Yeoman en Michelle Mars domineren in 2050 seksrobots de Amsterdamse Wallen. En waar menig mens hier wel wat etnische obstakels zien, zien de wetenschappers alleen maar voordelen. Is seks hebben met een robot vreemdgaan? Yeoman en Mars zijn van mening dat met de komst van de levensechte robots schuldgevoel niet meer nodig is. Ze denken dat mannen een beter gevoel overhouden na seks met een robot in plaats van met een prostituee. Ook zouden ze niet meer hoeven te liegen. Bovendien hebben seksrobots geen seksueel overdraagbare ziektes, hoeven niet uit Oost-Europa gesmokkeld te worden en de gemeenteraad bepaalt hun prijzen, werktijden en seksuele diensten. Een belronde van de redactie van Spits! leerde echter dat de meeste vrouwen heel anders over de vreemdgaanvraag denken. Bovendien vinden zij de uitlatingen van de wetenschappers nogal eenzijdig. Ze hebben het alleen over vrouwelijke robots.

06 Nieuws

Seksrobot ethisch verantwoord?

Nieuws

TU/e-team wint RoboCup Dutch Open Het robotteam Tech United Eindhoven heeft de RoboCup Dutch Open gewonnen. Het team van de TU/e won

Robot gaat zieke tulpen zoeken in bollenvelden

met 3-2 van Iran in de finale van het robotvoetbal. Tech United Eindhoven won naast deze ‘Middle Size’ League voetbalcompetitie, ook de @Home League, waar de Eindhovense zorgrobot Amigo het beste diverse huishoudelijke taken uitvoerde.

Bollentelers moeten ieder voorjaar in

virussen niet verder verspreiden. En

De RoboCup Dutch Open vond plaats van 25 tot en met

het bollenveld op zoek naar planten

dat is van groot belang: zieke bollen

29 april in het Indoor Sportcentrum in Eindhoven en

die door virussen ziek zijn geworden.

kunnen niet verkocht worden omdat

heeft ruim 5.500 bezoekers getrokken. De laatste twee

Door het steeds schaarser worden van

deze bollen planten en bloemen ge-

dagen was het zo druk dat er extra tribunes moesten

de gespecialiseerde ‘ziekzoekers’ is

ven die misvormd en verkleurd zijn.

worden geopend. Zondag 29 april zagen zo’n tweedui-

de roep om een machinale vorm van

De onderzoeken en ervaringen met

zend toeschouwers de Nederlandse teams de eerste

waarneming steeds groter geworden.

de robot, in de vorm van een ziek-

prijs in de grote competities binnenslepen. “Het was

Wageningen UR werkt al enige jaren

zoekkar, tonen aan dat het systeem

mooi om te zien dat er een opbouw zat in de bezoe-

aan een ziekzoekrobot die het men-

perspectief heeft voor de teelt van

kersaantallen deze week”, aldus organisator René van

selijk oog moet vervangen. Het idee

tulpenbollen. Bij het onderzoek wer-

de Molengraft. “We hebben er alles aan gedaan om

hiervoor is ooit gelanceerd door een

ken bedrijfsleven, praktijkonderzoek

het publiek nauw te betrekken bij het toernooi. Het

tulpenteler. Het menselijk oog van

en

onderzoek

live commentaar bijvoorbeeld, maakte de verschil-

de ‘ziekzoeker’ die door het gewas

nauw samen. Op die manier kunnen

lende wedstrijden levendig. Ook probeerden we zoveel

loopt, is steeds het belangrijkste in-

bijvoorbeeld resultaten uit het we-

mogelijk de tijdsplanning te bewaken om de toeschou-

strument geweest om de zieke tulpen

tenschappelijk onderzoek naar beeld-

wers geïnteresseerd te houden. Door de betrokkenheid

te kunnen opsporen en verwijderen.

herkenning, snel en toepasbaar bij de

van het publiek, konden wij onze boodschap naar hen

Als zieke planten uit het veld verwij-

robot worden ingebouwd.

duidelijk overbrengen: laten zien wat we al kunnen

wetenschappelijk

derd worden, kunnen bladluizen de

met robots, waar we in de toekomst naartoe willen en jongeren interesseren voor techniek.” Het WK RoboCup

Melkveebedrijven kiezen massaal voor melkrobot

vindt dit jaar plaats in Mexico van 18 tot 24 juni. Het TU/e-team stond al vier keer in een WK-finale. In 2013 is Nederland gastland.

Van de 355 Nederlandse melkveebedrijven die in de eerste vier maanden van 2012 in een nieuw melksysteem investeerden kozen er 195 voor een automatisch melksysteem. Er werd 79 keer voor een zij-aan-zij melkstal gekozen, 50 keer voor een visgraat melkstal. De resterende 31 bedrijven kozen voor een draaimelkstal, een grupstal, een tandemmelkstal of een swingover melkstal. Dat meldt de Stchting Kwaliteitszorg Onderhoud Melkinstallaties (KOM). Het aandeel ondernemers dat in 2012 voor een melkrobot koos bedraagt bijna 55 procent en blijkt daarmee in vergelijking tot 2011 verder toegenomen. Vorig jaar werd door 1078 bedrijven een nieuw melksysteem geplaatst en daarbij kozen er 514 voor een robot, oftewel 48 procent. In Nederland zijn er op een totaal van 18.706 bedrijven inmiddels 2.722 die een automatisch melksysteem gebruiken.

Nieuws 07

Vision & Robotics and Automation Solutions 2012

08 Vision & Robotics 2012

Wegwijzer automatisering met vision en robotica Voor u ligt een bijzondere uitgave van het blad Vision & Robotics. Deze uitgave staat namelijk geheel in het teken van de beurs Vision & Robotics and Automation Solutions 2012. Er is als andere jaren niet alleen een programmaoverzicht en een plattegrond opgenomen, maar is er nu ook een deel waar een samenvatting van de lezingen wordt gegeven, een overzicht van alle exposanten, een overzicht van getoonde innovaties en een lijst met waarmee u eenvoudig vindt met voor wat voor soort producten waar terecht kunt. Kortom een complete wegwijzer van een nog uitgebreidere beurs als het vorige jaar. Zoals alle voorgaande edities van Vision & Robotics kan de bezoeker rekenen op een combinatie van een sterk inhoudelijk programma, een goedgevulde beursvloer en een demoplein vol high-tech curiositeiten. En ook het inhoudelijke programma is dit keer een gebalanceerd geheel tussen theorie en praktijk, markt en techniek, met een flinke dosis diepgang en voorspellende waarde. Dit laatste is dit jaar helemaal het geval omdat de RoboNED Conference 2012 tegelijkertijd met de beurs samenvalt. Op deze manier maken het Mikrocentrum en RoboNED een stevige vuist. Beide programma’s versterken elkaar en ook de ontmoeting tussen kennisinstellingen en bedrijfsleven op de beursvloer heeft zowel de bezoeker als de deelnemer veel te bieden. Overigens is deze samenwerking niet de enige vuist die het Mikrocentrum maakt. Onlangs schaarden maar liefst 50 High Tech Platform bedrijven zich achter een nieuwe werkgroep met de naam Vision & Robotics Solutions. Ook zij zullen op de beurs vertegenwoordigd zijn. Om u niet alleen wegwijs te maken in twee dagen congres en beursgeweld kunt u natuurlijk uitgebreid deze uitgave lezen. Maar om echt wegwijs te worden in vision en robotica als flexibele automatiseringstechnologie van nu en de toekomst, moet u toch echt ook even langskomen. Wat? Vision & Robotics and Automation Solutions 2012 Wanneer?

5 & 6 juni 2012

Waar? NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven

Vision & Robotics 2012 09

PROGRAMMA VISION & ROBOTICS EN ROBONED CONFERENTIE DINSDAG 5 juni 2012 09.00

10.10-10.35

Ontvangst en registratie bezoekers Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

Navigation and Motion Planning Dr. ir. Barry Goeree, Director Architecture Robotics, PhilipsConsumer Lifestyle

Custom robots voor specialistische toepassingen Ir. Jeroen Brom, Directeur, Brom Mechatronica

Baroniezaal PLENAIR Vision & Robotics in Agro & Food

10.40-11.20

Ing. Erik Pekkeriet, Senior Projectmanager, Wageningen UR - Greenvision 11.20-11.45

Wageningen UR ontwikkelt sensorsystemen voor de agro/food, waarmee vele mechanische processen worden aangestuurd. In toenemende mate verschuiven activiteiten naar het toepassen van realtime handelingen vanuit vision, waarbij ook steeds vaker robots worden ingezet. Mogelijkheden nemen toe, maar ook de behoefte aan meer systeemintelligentie om het bio diverse materiaal te kunnen segmenteren in 3D, zelf lerend te kunnen zijn, adaptief naar de veelal buitenlandse operator en voedselverwerkingslijn en de grote diversiteit aan producten, cultivars en verpakkingen. De lezing richt zich op voorbeelden uit de praktijk en lopend onderzoek. Twee grote Wageningse EU roboticaprojecten PicknPack en CROPS krijgen aandacht.

Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

Zaal 19

11.45-12.10

Sensing, Perception and Cognition for service robots Prof. dr. ir. Pieter Jonker Delft, Bio-robotics Lab, Technische Universiteit Delft

Vision voor robots: integrale oplossing in plaats van add-on sensor Ir. Léon Bemelmans, Directeur, Beltech BV

Energiezuinig produceren met industriële robot Ing. Martin van der Have, Sales Manager, ABB Robotics

12.10-13.30

Lunch en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal

Zaal 18

Zaal 19

3D meetsystemen in dagelijkse productieprocessen Lucien Vleugels, LMI Technologies, namens DVC

Veiligheid bij robots is een belangrijk issue Martijn Drost, Sr. Safety Consultant, Pilz Nederland

Theorie en de Praktijk van Appeltje Eitje 3D Hardware en Software Harm Hanekamp, Sales Manager, Data Vision

13.30-13.55

Baroniezaal (RoboNED) PLENAIR Dutch Robotics Strategic Agenda: Analysis, Roadmap & Outlook

14.00-14.40

Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli, Universiteit Twente 14.40-15.05

The global perspectives for robotics worldwide is optimistic. There is a huge chance for the Netherlands to become an important player in robotics worldwide. The technological expertise, combined with the social needs, for example the growing need for healthcare due to the graying population, provides the Netherlands with great opportunities. Cross-domain collaboration on technology, education and ELS-issues are key-issues in order to transfer the opportunities into commercialized products. The roadmap with a clear focus and overview of the steps will accelerate these developments.

Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal (RoboNED) PLENAIR Official presentation of the Dutch Robotics Strategic Agenda

15.05-16.30

Prof. dr. ir. Maarten Steinbuch, Technische Universiteit Eindhoven

Since 2 years RoboNED has been working towards developing a network and a vision for Dutch robotics, together with Dutch experts from companies, knowledge institutes and societal institutes. This resulted in the ‘Dutch Robotics Strategic Agenda’. During this session the chair of RoboNED, Stefano Stramigioli, will officially present the roadmap to Chris Buijink, Secretary-General of the ministry of EL&I and Eppo Bruins, executive director of technology foundation STW. With this presentation the start will be marked of the joined implementation of the RoboNED Roadmap. After this session there will be drinks to celebrate the completion of the Roadmap.

Chris Buijnk (SecretaryGeneral at the Dutch Ministry of Economic Affairs, Agriculture and Innovation) 16.30-18.00

010

bezoek expositie/demo’s - netwerkborrel exposanten

Vision & Robotics 2012

Eppo Bruins (Executive Director, Technology Foundation STW)

PROGRAMMA VISION & ROBOTICS EN ROBONED CONFERENTIE WOENSDAG 6 juni 2012 09.00

10.10-10.35

Ontvangst en registratie bezoekers Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

Zaal 19

Interaction with robotic systems Prof. Ben Kröse, Universiteit en Hogeschool van Amsterdam

……“ “VISION + ID” oplossingen om te begeleiden, te inspecteren, te meten en te identificeren. Erik Seijner, Product manager, Isotron Systems BV

Robot Pickercellen met standaard geïntegreerde vision Dirk Franken, General Manager, Robertpack Industrial&Packaging Equipment BV, namens Fanuc Robotics Benelux

Baroniezaal (RobNED) PLENAIR Robotics - From vision to reality

10.40-11.20

Prof. Dr. Henrik Christensen, Chair of Robotics at Georgia Institute of Technology, USA 11.20-11.45

The US formulated a roadmap in robotics, which was published 2009. Based on this a number of initiatives have been launched to implement the roadmap. The mechanism include support for small and medium sized enterprises, new educational initiatives, and a program for basic research. To support the integration of these efforts a robotics network has also been launched termed the Robotics-VO. In this presentation we will discuss the process from formulation of a roadmap to implementation with considerations related to R&D programs, broad educational initiatives and mechanisms to grow the industrial base for a new sector.

Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

Zaal 19

11.45-12.10

Learning and Adaptive Systems Prof. dr. ir. Robert Babuska, Technische Universiteit Delft

Robots als flexibele en gebruiksvriendelijke oplossing voor packing & palletising in de eierverwerking Eddie Mennen, Directeur, YASKAWA Benelux / MOBA

Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/Outdoor) Dr. ir. Luc Mertens, Hoofd van het industrieel Visielab, Karel de Grote-Hogeschool, Hoboken

12.10-13.30

Lunch en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal PLENAIR De crisis overleven met robotica

13.30-14.10

Paul Mencke RA/FB, Govers Accountants/ Adviseurs

In elke sector zien we ondernemingen die het goed doen, en tegelijkertijd zien we ondernemingen die het zwaar hebben. Een teleurstellend rendement kan dan ook niet alleen maar aan de crisis geweten worden. Waardoor kunnen die verschillen dan wel verklaard worden? Bij het ontleden van business modellen en verdienmodellen in de industrie blijkt dat robotica en productieautomatisering een belangrijke rol kunnen spelen. Paul Mencke zal uiteenzetten hoe het effect van robotisering en productieautomatisering zichtbaar gemaakt kan worden uit de jaarcijfers.

Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

Zaal 19

14.15-14.40

Software challenges for future robotics systems: trends and roadmap Prof. dr. ir. Herman Bruyninckx, Katholieke Universiteit Leuven, België

M.b.v. flexibele en adaptieve robotcel kostengunstig automatiseren van grote productmix in kleinere series Michaël Vermeer, Directeur, Robomotive BV

Voordelen van FPGA programmering binnen complexe Vision applicaties Rudy Meijer, Software Engineer, Iris Vision

14.40-15.05

Koffie- & theepauze en bezoek expositie/demo’s Baroniezaal (RoboNED)

Zaal 18

15.05-15.30

Encouraging Entrepreneurship in European Robotics Dr. Geoff Pegmann, Managing Director of R U Robots (UK) Mr. Jon Agirre Ibarbia, Project Manager / Senior researcher, Tecnalia(Spanje)

Computer Vision, hoe start ik er mee? Jaap van de Loosdrecht, Coördinator NHL Kenniscentrum Computer Vision

15.30-17.00

bezoek expositie/demo’s - netwerkborrel exposanten

Vision & Robotics 2012 011

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Dinsdag 5 juni 2012

Lezingen Baroniezaal

10.10-10.35 uur RoboNED

Mobile robots need to localize themselves

des, they have to be able to deal with unfavora-

Navigation and Motion

(SLAM) and move to target destinations (Mo-

ble conditions for sensing, mobility and manipu-

Planning

tion), while avoiding obstacles in a safe and ef-

lation. This presentation will discuss

Dr. ir. Barry Goeree, Director

ficient way. The robot needs to deal with 2D and

challenges and the possibilities of the new func-

Architecture Robotics, Philips

3D known and unknown, static and dynamic,

tionalities for future applications.

Consumer Lifestyle

structured and unstructured environments. Besi-

10.40-11.20 uur plenair

Wageningen UR ontwikkelt sensorsystemen

adaptief naar de vaak buitenlandse operator en

Vision & Robotics in Agro &

voor de agro/food. Men ziet steeds vaker real-

voedselverwerkingslijn en de grote diversiteit

Food

time vision in combinatie met robots. Hierbij

aan producten, cultivars en verpakkingen. De le-

Ing. Erik Pekkeriet, Senior

neemt de behoefte aan meer systeemintelligen-

zing richt zich op voorbeelden uit de praktijk en

Projectmanager, Wageningen

tie toe om het bio diverse materiaal te kunnen

lopend onderzoek als de PicknPack en CROPS

UR - Greenvision

segmenteren in 3D, zelflerend te kunnen zijn,

projecten.

11.45-12.10 uur RoboNED

Often robots are kept away from humans and re-

vironment. This presentation is about the research

Sensing, Perception and

motely controlled by humans. Two trends are

and design of low cost Cognitive Robot Systems,

Cognition for service robots

about to change this. It is possible to design che-

i.e. robots that can safely move and act in the di-

Prof. dr. ir. Pieter Jonker

ap, safe and efficient machines. Also the evoluti-

rect vicinity of human beings, understand them,

Delft, Bio-robotics Lab,

on of modern societies brings the need for robots

adapt to and learn from them, based on their sen-

Technische Universiteit Delft

operating together with humans in a human en-

sing, and perceptive and cognitive abilities.

13.30-13.55 uur

LMI technologies Inc heeft in de afgelopen 30

asfalt inspectie en het uitlijnen van banden

3D meetsystemen in dage-

jaar zich gespecialiseerd in het creëren van

t.b.v. de automotive industrie. We gaan in op

lijkse productieprocessen

meetsystemen (> 60.000) die gebruikt worden

meetnauwkeurigheid en procesterugkoppellin-

Lucien Vleugels, LMI Techno-

om productieprocessen te optimaliseren, te be-

gen waarbij de gemeten waarden van het

logies, namens DVC Machine-

sturen en eindproducten te controleren. Deze

meetsysteem worden gebruikt om naast een

vision BV

lezing geeft een overzicht van geïmplemen-

meetkwaliteit ook het productieproces te

teerde gerealiseerde applicaties in de hout in-

sturen.

these

dustrie, automotive, aluminimum productie, 14.00-14.40 uur

The global perspectives for robotics worldwide

with great opportunities. Cross-domain collabo-

RoboNED | plenair

is optimistic. There is a huge chance for the Ne-

ration on technology, education and ELS-issues

Dutch Robotics Strategic

therlands to become an important player in ro-

is a key-issue in order to transfer the opportuni-

Agenda: Analysis, Roadmap

botics worldwide. The technological expertise,

ties into commercialized products. The roadmap

& Outlook

combined with the social needs, for example

with well-defined steps and a clear focus will

Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli,

the growing need for healthcare due to the

accelerate these developments.

Universiteit Twente

graying population, provides the Netherlands

15.05-16.30 uur

Since 2 years RoboNED has been working on the

Agenda’. This roadmap is presented to Chris Bui-

RoboNED | plenair

vision on the Dutch robotics, together with the

jink, Secretary-General of the ministry of EL&I

Official presentation of the Dutch Robotics

Dutch Experts from companies, knowledge in-

and Eppo Bruins, executive director of techno-

Strategic Agenda

stitutes and societal institutes. This resulted in

logy foundation STW. They will receive the Stra-

the ‘Dutch Robotics Strategic

tegic Agenda and react on

Chris Buijnk , Secretary-Gene-

012

Prof. dr. ir. Maarten

ral at the Dutch Ministry of

Eppo Bruins , Executive Direc-

Steinbuch, Technische

Economic Affairs, Agriculture

tor, Technology Foundation

Universiteit Eindhoven

and Innovation

STW

Vision & Robotics 2012

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Dinsdag 5 juni 2012

Lezingen zaal 18

10.10-10.35 uur

13.30-13.55 uur

Custom robots voor specialistische toepassingen

Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/Outdoor)

Ir. Jeroen Brom, Directeur, Brom Mechatronica

Martijn Drost, Sr. Safety Consultant, Pilz Nederland

Met een unieke mechatronische aanpak en tools is Brom Mechatronica in

Veiligheid bij robots is een belangrijk issue. Toegankelijkheid, bereikbaar-

staat voor markten robotisering rendabel te maken waar dat tot voor kort

heid en doorvoer van producten is daarnaast zeer belangrijk voor een

niet voor mogelijk werd gehouden.

goede procesvoering. Immers moeten de robots een zo hoog mogelijke

Daartoe wordt de klantapplicatie als centraal uitgangspunt genomen en

OEE verkrijgen. De normen uit ISO 10218 bieden de bouwer van robots en

resulterend wordt een speciaalrobot gerealiseerd. De methode wordt uit-

applicaties hiervoor goede handvatten. De eis omtrent veiligheid en toe-

gelegd en bouwblokken en voorbeelden passeren de revue.

gankelijkheid kan goed worden opgevangen door het gebruik van ‘onzichtbare’ beveiligingen: lichtschermen. Dit zijn ‘gestapelde’ veilige foto-

11.45-12.10 uur

cellen die een ruimte kunnen beveiligingen en toegangstijden zo kort

Vision voor robots: integrale oplossing in plaats van add-on sensor

mogelijk houden.

Ir. Léon Bemelmans, Directeur, Beltech BV

Deze lezing zal ingaan op toegankelijkheid en veiligheid van robots door het toepassen van lichtschermen in hoofdlijn gebaseerd op de norm de

Vision als 2D positiesensor voor robots is ruim bekend en toegankelijk.

ISO 13855. Aan de hand van een voorbeeld zal er worden ingegaan op

Van grotere waarde zijn verdergaande integrale oplossingen in 3D.

positionering, typen en veiligheidsafstanden.

De presentatie geeft een overzicht van praktische technieken voor 3D beeldvorming. Optredende complexiteiten worden besproken en toegelicht aan de hand van gerealiseerde combinaties van robot en vision. Deze voorbeelden liggen op het gebied van inspectie van gebogen spiegelende oppervlakken, assemblage en handling.

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Dinsdag 5 juni 2012

Lezingen zaal 19

11.45-12.10 uur Energiezuinig produceren met industriële robot Ing. Martin van der Have, Sales Manager, ABB Robotics Om succesvol te kunnen zijn in de concurrerende markt, moeten bedrijven zo efficiënt en zo effectief mogelijk opereren. Naast kostenbeheersingen wordt ook duurzaamheid een steeds belangrijker aspect, terwijl de kwaliteit van geleverde producten goed moet blijven. Het inzetten van industriële robots kan hierbij helpen, vooral als het gaat om productiebedrijven in de maakindustrie. 13.30-13.55 uur Theorie en de Praktijk van Appeltje Eitje 3D Hardware en Software Harm Hanekamp, Sales Manager, Data Vision Hoe maak ik van een 3D applicatie een Appeltje Eitje aanpak? Wat is er mogelijk met 3D Hardware en 3D software en wie kent het verhaal van de steen en de ezel?

Vision & Robotics 2012 013

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Woensdag 6 juni 2012

Lezingen Baroniezaal

10.10-10.35 uur RoboNED

Robotic systems will play an important role in

glass panel of the tablet or smartphone for eve-

Interaction with robotic

our daily life. In future we will be surrounded

rything? Different techniques will be explained,

systems

with intelligent devices that will support us in

and I will present some things on the European

Prof. Ben Kröse, Universiteit

many tasks. In the presentation I will focus on

project ‘Accompany’. I will also discuss applicati-

en Hogeschool van

the interaction with those devices. Are we going

ons of new techniques for the market.

Amsterdam

to talk to our vacuum cleaner or will we use the

10.40-11.20 uur RoboNED

The US formulated a roadmap in robotics, which

forts a robotics network has also been launched

plenair Robotics - From

was published 2009. Based on this a number of

termed the Robotics-VO. In this presentation we

vision to reality

initiatives have been launched to implement the

will discuss the process from formulation of a

Prof. Dr. Henrik Christensen,

roadmap. The mechanism include support for

roadmap to implementation with considerations

Chair of Robotics at Georgia

small and medium sized enterprises, new edu-

related to R&D programs, broad educational ini-

Institute of Technology, USA

cational initiatives, and a program for basic re-

tiatives and mechanisms to grow the industrial

search. To support the integration of these ef-

base for a new sector.

11.45-12.10 uur RoboNED

Future robots must be able to effectively learn

the purpose of off-line design. In this way, a ro-

Learning and Adaptive

from experience and actively acquire know-

bot can deliver steady performance under lar-

Systems

ledge about their environment, so that they can

gely varying conditions. This will facilitate the

Prof. dr. ir. Robert Babuska,

realize an appropriate degree of autonomy. Lea-

penetration of robotics into new domains, bey-

Technische Universiteit Delft

rning and adaptation can be used to deal with

ond standard factory automation. Typical appli-

uncertainty in an optimal way. A properly desig-

cation examples are found in the agricultural

ned learning system will seek to optimize its

sector or domestic and other service applicati-

behavior over a variety of real-world conditions,

ons.

which would otherwise be difficult to model for 13.30-14.10 uur plenair

In elke sector zien we ondernemingen die het

dienmodellen in de industrie blijkt dat robotica

De crisis overleven met

goed doen, en tegelijkertijd zien we onderne-

en productieautomatisering een belangrijke rol

robotica

mingen die het zwaar hebben. Een teleurstel-

kunnen spelen. Paul Mencke zal uiteenzetten

Paul Mencke RA/FB, Govers

lend rendement kan dan ook niet alleen maar

hoe het effect van robotisering en productieau-

Accountants/ Adviseurs

aan de crisis geweten worden. Waardoor kun-

tomatisering zichtbaar gemaakt kan worden uit

nen die verschillen dan wel verklaard worden?

de jaarcijfers.

Bij het ontleden van business modellen en ver-

014

14.15-14.40 uur RoboNED

We try to make robots more interactive with hu-

ments. This presentation gives an overview of

Software challenges for

mans or other robots and equip them with mo-

the “worst practice” trends that we see in robo-

future robotics systems:

bile and redundant manipulation, reasoning,

tics in the context of the major software engi-

trends and roadmap

modeling and perception capabilities. Conse-

neering challenges that still have to be solved.

Prof. dr. ir. Herman

quences is that none of the existing software

Also concrete suggestions are made for a road-

Bruyninckx, Katholieke

infrastructures is yet flexible and complete

map of the coming 3-5 years.

Universiteit Leuven, België

enough to support the wide variety of require-

15.05-15.30 uur

Mr. Jon Agirre Ibarbia, Project Manager / Senior

dertaken within the euRobotics Coordination

RoboNED Encouraging

researcher, Tecnalia(Spanje)

Action to support European entrepreneurs in ro-

Entrepreneurship in

This paper presents a general background on

botics.

European Robotics

robotics entrepreneurship in Europe and the

Dr. Geoff Pegmann,

support for such entrepreneurs under the

Managing Director of R U

forthcoming Horizon2020 programme. The pa-

Robots (UK)

per concludes with a summary of the work un-

Vision & Robotics 2012

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Woensdag 6 juni 2012

Lezingen zaal 18

10.10-10.35 uur ……“ “ VISION + ID” oplossingen om te begeleiden, te

14.15-14.40 uur M.b.v. flexibele en adaptieve robotcel kostengunstig

inspecteren, te meten en te identificeren

automatiseren van grote productmix in kleinere series

Erik Seijner, Product manager, Isotron Systems BV

Michaël Vermeer, Directeur, Robomotive BV

Isotron Systems Benelux, “Platinum Automation Solution Provider” van

In de lezing wordt aangegeven waar de beperkingen liggen van de hui-

Cognex Corporation, levert systeemgerichte vision camera- en ID-oplos-

dige conventionele robots m.b.t. het kostengunstig kunnen automatise-

singen. Isotron laat weer zien hoe krachtig en eenvoudig een vision- en

ren van werkplekken in de (maak-) industrie waar veel productvarianten

een ID-systeem kan zijn. Wij zullen in de praktijk opgedane applicatie

in kleinere seriegroottes worden geproduceerd. Daarna wordt ingegaan

ervaringen met u delen tijdens onze presentatie. Alle innovaties komen

op hoe een combinatie van een industriële humanoïde robot met adap-

aan bod. De “Easy Builder” maakt het ook voor de beginnende vision

tieve humanoïde grijpers en 3D vision deze beperkingen kunnen oplos-

engineer mogelijk om de krachtigste tools eenvoudig toe te passen en

sen. Een en ander wordt duidelijk gemaakt aan de reeds door Robomo-

met geringe risico’s oplossingen te engineeren.

tive gebouwde democel, die alle genoemde componenten geïntegreerd heeft.

11.45-12.10 uur Robots als flexibele en gebruiksvriendelijke oplossing voor packing & palletising in de eierverwerking

15.05-15.30 uur Computer Vision, hoe start ik er mee?

Eddie Mennen, YASKAWA Benelux / MOBA

Jaap van de Loosdrecht, Coördinator NHL Kenniscentrum Computer Vision

MOBA is internationaal marktleider op het gebied van eierhandlingssy-

Het Kenniscentrum Computer Vision van de NHL Hogeschool voert voor

stemen. Sinds ca. 2 jaar worden succesvol industriële robots ingezet voor

het bedrijfsleven haalbaarheidsstudies uit op het gebied van beeldver-

verpakking en palletisering. Belangrijke eisen daarbij voor de eindgebrui-

werking en geeft cursussen. Wat hebt u nodig om te starten met beeld-

kers zijn flexibiliteit en gebruiksvriendelijkheid. Via geavanceerde soft-

verwerking? Deze lezing geeft u een praktische introductie op de onder-

ware oplossingen heeft MOBA oplossingen ontwikkeld die aan deze eisen

werpen die u nodig heeft om een zelf aan de slag te kunnen gaan met

voldoen. In de presentatie zal hierop worden ingegaan en zullen enkele

beeldverwerking.

voorbeelden worden besproken.

Congresprogramma Vision & Robotics en RoboNED Conferentie 2012

Woensdag 6 juni 2012

Lezingen zaal 19

10.10-10.35 uur Robot Pickercellen met standaard geïntegreerde vision

die dit aantonen. Tevens behandelen we praktijkgerichte problemen en

Dirk Franken, General Manager, Robertpack Industrial&Packaging Equipment

directe calibratiemiddelen die voor elke gebruiker geschikt zijn. Focus

BV, namens Fanuc Robotics Benelux

hierbij zijn problemen die alleen gebruik maken van afstandsmetingen,

Tijdens deze lezing komen praktijkvoorbeelden aan de orde waar geïnte-

zonder deze te herleiden naar x, y en z-waarden als robotapllicaties, navi-

greerde robot vision wordt toegepast in combinatie met verpakkingstoe-

gatievraagstukken en material handeling. Ook is er een primeur ten aan-

passingen. Groot voordeel van deze vision toepassing is dat met stan-

zien van vlakheidsanalyse.

daard componenten en standaard software wordt gewerkt. De communicatie met 1 of meerdere robots is een uitontwikkeld protocol. De

14.15-14.40 uur Voordelen van FPGA programmering binnen complexe

investeringen in deze vision systemen zijn hierdoor laag en de inbedrijf-

Vision applicaties

name tijd is kort. Besproken worden o.a. productherkenning, mogelijkhe-

Rudy Meijer, Software Engineer, Iris Vision

den van kwaliteitscontrole en praktische tips.

In deze lezing zal worden uitgelegd wat de voordelen zijn van het gebruik van FPGA technologie bij zware vision applicaties. De intuïtieve, icoon

11.45-12.10 uur Praktische toepassingen van ToF-camera’s (Indoor/

gestuurde, programmering met Visual Applets software is zeer eenvou-

Outdoor)

dig en de vele mogelijkheden zullen worden uitgelegd tijdens de presen-

Dr. ir. Luc Mertens, Hoofd van het industrieel Visielab, Karel de Grote-Hoge-

tatie. Daarnaast zal worden aangetoond dat FPGA programmeren met

school, Hoboken

Visual Applets heel goed haalbaar is voor software engineers die niet

Nieuwe resoluties van TOF camera’s verhogen de tolerantie voor tegen-

gespecialiseerd zijn in low level FPGA programmering.

licht aanzienlijk. We presenteren recente etenschappelijke voorbeelden

Vision & Robotics 2012 015

Inspecteer sneller met NI Vision Builder AI

Maak uw visie een realiteit. National Instruments Vision Builder for Automated Inspection (AI) biedt een innovatieve state machine-editor. Hiermee komt u sneller van het eerste concept naar de uiteindelijke geautomatiseerde visiontoepassing. De meer dan 100 inbegrepen stappen voor beeldverwerking, compatibiliteit met duizenden camera’s en de eenvoudige integratie met bestaande industriële besturingen maken dat uw implementatie sneller en eenvoudiger verloopt. Er is geen programmering nodig.

>>

Vraag de GRATIS 30-dagen evaluatieversie aan op ni.com/vision/vbai

National Instruments Netherlands BV ■ Pompmolenlaan 10 ■ Postbus 124 ■ 3440 AC Woerden ■ Tel +31 348 433 466 ■ Fax +31 348 430 673 Chamber of Commerce ■ # 301 168 13 ■ Utrecht

016

©2012 National Instruments. Alle rechten voorbehouden. National Instruments, NI en ni.com zijn handelsmerken van National Instruments. Andere vermelde producten en firmanamen zijn handelsmerken of handelsnamen van hun respectievelijke bedrijven. 04529

VISION BUILDER AI Configureerbare machine vision Geen programmering nodig Acquisitie van duizenden camera’s

0346 433 466

Veel innovaties op Vision & Robotics 2012 Op Vision & Robotics 2012 is er niet alleen een uitgebreid lezingenprogramma, ook zullen de ruim zestig exposanten een goede weergave geven van de huidige stand der techniek. We vroegen enkele exposanten wat zij de bezoeker zullen voorschotelen. Op de nu volgende pagina’s vindt u een greep uit hun interessante aanbod.

Sick Viewer koppelt vision sensoren Sick heeft op Vision & Robotic 2012 een speciale plek voor de Inspector Viewer gereserveerd. Met deze Viewer is alles in de Inspectors vision sensoren te monitoren. Zonder pc of laptop kan het te detecteren object tijdens het productieproces visueel gevolgd worden. Bij gebruik van meerdere Inspectors neemt volgens het bedrijf de waarde van de Viewer alleen maar toe. Want veelvoorkomende instellingen kunnen erin worden bewaard en elke instelling is direct te downloaden naar de betreffende Inspector. Omdat de Viewer als FTP-server werkt, kunnen alle beelden uit de Inspector erin worden opgeslagen. Zo is via de Viewer ook steeds de kwaliteit van de gemaakte afbeelding te bekijken. Dit maakt de Inspector Viewer vormt praktisch alternatief voor pc of laptop en maakt het sneller omschakelen van productielijnen mogelijk. De Viewer is dan ook een waardevolle accessoi-

chine veilig bewaakt en bestuurd (safety) als

gevormd. Met behulp van 3D-technologie kan

re voor alle Sick I10, I20, I40 en P30 Inspectors.

beveiligstaken uitgevoerd kunnen worden (se-

SafetyEYE de complete ruimte tegelijkertijd

Hij beschikt bovendien over een touchscreen

curity). SafetyEYE staat voor bewaking in 3D

bewaken. Als de plaats van opstelling opti-

met een resolutie van 800x400 pixels , en 4Gb

die kan “zien” SafetyEYE kan zowel voor vei-

maal gekozen is, kunnen meerdere machines

Compact Flash geheugen, waarvan 3,5 Gb vrij is

ligheids- als voor standaard besturingsfuncties

tegelijkertijd door één systeem worden be-

voor de opslag van beelden. Indien gewenst is

worden gebruikt. Het veilige camerasysteem

waakt. Men kan met een SafetyEYE meerdere

capaciteit middels USB uit te breiden.

opent nieuwe perspectieven voor de productie

van elkaar afhankelijke beveiligingsvertrekken

Bekijk de Inspector Viewer op stand 43

omdat het garant staat voor ergonomische pro-

bewaken. Hierdoor verlaagt men de kosten, re-

cedures en efficiënte resultaten, van de plan-

duceert men componenten tot een minimum

Pilz SafetyEYE zorgt voor veiligheid en beveiliging

ning tot aan het dagelijkse gebruik. Met het

en bespaart men onkosten voor installatie en

veilige camerasysteem kan een ononderbro-

materialen.

SafetyEYE is het eerste veilige camerasysteem

ken bewaking van de gevaarlijke zone worden

Mens en machine kunnen nu optimaal samen-

ter wereld waarmee zowel gevaarlijke arbeids-

gerealiseerd. Om de gevaarlijke zone of te be-

werken. Dat betekent ‘groen licht’ en voor

processen ter bescherming van mens en ma-

waken object wordt een 3D “beschermcocon”

vorkheftrucks of schoonmaakmachines vrije

Beursinnovaties 017

Lasnaden realtime volgen met 3D laservision

Pilz

Perfecte doorgang.driedimensionale En waar vroeger meerdere kostbabescherming

re sensoren moesten worden gecombineerd, maakt de driedimensionale techniek zelfs beSafetyEYE® is het eerste veilige camera-

systeem zowel de De beveiliging veiliging achter dewaarmee trap mogelijk. SafetyEYE van gevaarlijke arbeidsprocessen (Safety)

kent dan ook toepassingsmogelijkheden alsvele bewakingstaken (Security) uitgevoerd in kunnen worden. SafetyEYE biedt u meer

de auto- of veiligheid de verpakkingsindustrie, persen of zonder obstakels. om handling stations en biedt nieuwe perspectieven in de meest uiteenlopende branches. www.pilz.nl

Bekijk de SafetyEYEop stand 39

Valk Welding

overgenomen voor de integratie van de CSS

• levert een exact gelaste naad bouw onder eigen regie te gaan voeren is Valk • geen handmatige programmacorrecties meer Welding voor productie en levering van vision van het camera systeem ten opzichte van het • geen complexe lasmallen meer benodigd systemen niet meer afhankelijk van derden en TCP (Tool Center Point) te kunnen waarborgen. • verhoogt deinproces snelheidis inmidkan de robotintegrator vision systemen met PaHet eerste systeem deze uitvoering • verhoogt de proces nauwkeurigheid nasonic interface bovendien aan alle Panasodels geleverd en in productie bij de vestiging • voorkomt onnodig Valk afkeur nic dealers wereldwijd leveren. De lasersensor van Stork Marel in Boxmeer. Welding heeft

sensor technologie. Valk Welding past de CSS

deze fabrikant van pluimveeslachtmachines

lasersensor technologie van OST al enige jaren toe als vision systemen voor lasnaadvolging in

naam Arc-Eye op de markt gebracht. een nieuw robotsysteem geleverd waarbij de [email protected] Tel. +31 (0)78 69 170 11 Bekijk het nieuwe visionsysteem op stand 31 laserscanner op deze nieuwe wijze is geïntewww.valkwelding.com

haar lasrobotinstallaties, maar wil daarvoor niet

greerd in de toortafschakeling. De laserkop is

langer meer afhankelijk zijn van derden. Valk

bovendien uitgerust met een koppelsysteem

M aontwikkelt k e s i t slimme h a p pcamera’s en Van Rooij

Welding zal ook de software voor een interface

om de camera eenvoudig te kunnen ontkop-

Van Rooij Electronics Design & Software Engi-

met Panasonic lasrobots met eigen software

pelen. Dat maakt het mogelijk de lasercamera

neering bouwt in eigen beheer Smart Vision

engineers doorontwikkelen. Het team van

alleen in te zetten wanneer dat nodig is. Daar-

Camera’s. De gehele mechanica, elektronica en

software ontwikkelaars is daarvoor uitgebreid

mee blijft de maximale bereikbaarheid voor

software wordt in huis ontwikkelt. De camera’s

met specialisten op dit gebied. Valk Welding zal

het robotsysteem in moeilijk toegankelijke

zijn niet alleen in staat beelden te registreren,

de lasercamera gaan integreren in haar eigen

producten behouden. Door de ontwikkeling en

maar deze ook meteen real-time te verwerken

Valk Welding bouwt eigen visionsysteem Valk Welding gaat zelf vision systemen voor lasnaadvolging in haar lasrobotinstallaties bouwen. Daarvoor heeft Valk Welding van Oxford Sensor Technology (OST) de exclusieve rechten

toortsafschakeling om een perfecte kalibratie

technologie wordt door Valk Welding onder de

waarmee een externe PC overbodig is geworden. Naast het bouwen van Smart Camera’s richt van Rooij Electronics Design & Software Engineering zich ook op het uitvoeren van computer vision projecten op basis van deze camera’s. Hiermee wordt van Rooij Electronics Design & Software Engineering een echte onestop-shop voor vision projecten. Op de Vision & Robotics Automation Solutions beurs laten wij het nieuwste compacte Smart Camera model zien, evenals onze remote-head oplossing. Deze laatste is ideaal voor integratie in de tooling van zelfs de meest compacte robot. Ook presenteren wij MODBUS TCP server integratie in onze camera systemen. Hiermee is op eenvoudige wijze informatie uitwisseling tussen camera en machine besturingssysteem te realiseren. Van Rooij

018

Beursinnovaties

Ook voor Windows gebaseerde user interfaces kunt U bij ons terecht. We informeren U graag

software voor machine vision systemen. Dero is gespecialiseerd in het automatiseren van productieprocessen door middel van het custom made toepassen van industriële robots. Door deze samenwerking ontstaat een unieke en sterke combinatie voor het automatiseren met andere ogen. Naast de fysiek ‘andere ogen’ in de vorm van de vision systemen hebben beide bedrijven ook een geheel eigen en innovatieve kijk op automatiseringsoplossingen. Samen hebben zij alle knowhow in huis om, behalve het vinden van een goede oplossing, de ontworpen projecten op een verantwoorde en professionele wijze te realiseren. De ruim 25 jaar robotervaring van Dero in combinatie met de wereldwijd draaiende 500 vision systemen van Aris is de perfecte basis voor een zeer uit-

Staubli

eenlopende projecten. Een van de specialiteit over de mogelijkheden van weergave van ca-

vereisten. De robot is perfect aangepast aan de

zit in de slimme interpretatie van reeksen van

mera beelden, aansturen van industriële net-

behoeftes van alle industrietakken zoals PV/

complexe kleurenbeelden en de intelligente

werken en robots en gebruiksvriendelijke grafi-

solar, pharma, verbruiksgoederen, voeding,

integratie van vision met robotica. De robot-

sche machine interfaces.

elektronica en automobiel. Typische toepas-

installaties worden meestal als totaalproject

Bekijk de slimme camera’s op stand 40

singen omvatten high-speed pick & place, as-

geleverd dus inclusief randapparatuur, even-

semblage, materiaal verwerking, verpakking

tuele aan-en afvoersystemen, besturingen en

Staubli TP80 fast picker komt naar Vision & Robotics

en machine tending. Stäubli informeert de be-

software, waarbij de robot altijd het hart van

zoeker tijdens de beurs graag over haar aanbod

de installatie vormt.

Tijdens Vision & Robotics toont Stäubli voor

high-speed precisie robots gaande van 4-assige

Bezoek voor meer informatie stand 47

het eerst in Nederland de nieuwe fast picker

SCARA tot 6-assige robots met hefvermogen tot

 

TP80. Deze ultrasnelle 4-assige robot vormt een

250 kg, bijhorende controllers en aangepaste

Isotron toont In-Sight 7000-serie

mijlpaal voor industriële pick & place toepas-

software.

De In-Sight 7000-serie slaat volgens Cognex

singen. Met snelheden van meer dan 200 picks

Bekijk de TP80 fast picker op stand 34

een belangrijke brug tussen prestatie en ge-

per minuut biedt de TP80 meer flexibiliteit te-

bruiksgemak. Door de kleine afmetingen, robuuste bouw en hoge specificaties, is de serie

Deze nieuwe robot vertegenwoordigt de laat-

Dero en Aris automatiseren met andere ogen

ste innovatie – beweeglijker en lichter terwijl

Aris bv uit Eindhoven en Dero bv uit Nieuw Ven-

en toepassingen. En de beschikbare configu-

extreem snelle cyclustijden afgeleverd kunnen

nep zijn een samenwerking aangegaan op het

ratietools moeten vervolgens een snelle inbe-

worden zonder in te boeten aan precisie. Hoge

gebied van vision en robots. Aris is gespecia-

drijfname garanderen. In-Sight 7000 biedt de

precisie binnen het complete werkbereik van

liseerd in de ontwikkeling van geavanceerde

mogelijkheid om betrouwbare inspecties te

gen een lagere kost en dit voor alle sectoren.

geschikt voor zeer uiteenlopende industrieën

de robot wat niet steeds gezegd kan worden van concurrerende delta robots. Een eenvoudige basis of wandconstructie elimineert de behoefte aan een grote kostelijke structuur waardoor de kostenefficiëntie en het integratie gemak nog versterkt worden. Bijkomende voordelen zijn zowel een compacte voorarm om in smalle machine openingen te bewegen als een interne kabelboom en userleidingen door de Z-as. De TP80 fast picker is heel rigide en heeft een competitieve prijszetting waardoor hij een economisch alternatief vormt voor heel wat standaard applicaties zonder te moeten inleveren aan kwaliteit, duurzaamheid of prestatie. Dit alles stelt de TP80 in staat om eerste keuze te worden voor een hele reeks toepassingen die tot op vandaag delta robots

Dero en Aris

Beursinnovaties 019

voeren, ongeacht de grootte van de beschik-

7000 de mogelijkheid om verlichting recht-

bare ruimte en ongeacht de draaisnelheid van

streeks te voeden en te regelen, zodat er geen

de productielijn. De compacte industriële IP67-

externe voedingsbronnen nodig zijn. Door de

behuizing maakt hem bovendien geschikt voor

opnamesnelheid van maximaal honderd beeld-

zwaar industriële omgevingen. De camera’s

opnames per seconde zijn inspectieresultaten

zijn uitgerust met Ethernet, RS-232 serieel en

ook op de snelste productielijnen betrouwbaar.

meerdere discrete IO’s. Het systeem kan recht-

Alle inspectie-, defectdetectie-, geleidings-, uit-

streeks communiceren met een PLC of een ro-

lijnings- en meettoepassingen worden opgezet

botcontroller en kan meerdere slimme came-

middels de gebruikersvriendelijke EasyBuilder-

ra’s op afstand aansturen vanaf een pc of HMI

interface.

met netwerkaansluiting. Ook heeft de In-Sight

Bekijk de In-Sight 7000-serie op stand 24

DVC toont diverse OEM modules en componenten

merken die op de beurs aan bod komen zijn Sony, Matrox, Basler, LMI Technologies, illunis

Sinds 2004 is DVC machinevision B.V. een part-

en Media Cybernetics. Speciaal voor de machi-

ner in vision voor OEM’s in de Benelux en le-

nebouwer zal er naast de vision componenten

vert het bedrijf samen met hen oplossingen

ook aandacht zijn voor diverse specifieke OEM

wereldwijd. Dit varieert van de unieke distri-

modules. Deze variëren van voedselindustrie

butie van A-merk vision componenten, tot het

to Vision Guided Robotics (VGR) en (top)sport-

ontwikkelen van klantspecifieke vision modu-

toepassingen.

les voor food-, robot- en sportapplicaties. Op

Bekijk de DVC oplossingen en producten op

de beurs zal er dan ook aandacht geschonken

stand 32

worden aan machine vision software, 2D en

DVC

3D smart camera’s en embedded systemen, in-

ZVS presenteert zich als grijperspecialist

dustriële camera’s , framegrabbers, lenzen en

Ook op Vision & Robotics 2012 zal er een mooie

verlichting. DVC laat weten dat juist de com-

doorsnede van het zeer ruime grijperassorti-

binatie van technische ondersteuning met off-

ment van Sommer Automatic uitgestald liggen.

the-shelf imaging componenten waardevol is

Ook de aanverwante producten als loopwagen-

om voordelig tot hoge kwaliteit te komen. De

klemmen en stootdempers van Zimmer, sensoren van Vester Elektronic, Fibro indexeertafels en robothoezen van RPS, zullen van de partij zijn. Hierbij zal er niet een product in het bijzonder in de spotlight staan. Volgens ZVS Techniek doe je dan de andere producten en een belangrijk uitgangsprincipe te kort. Het belangrijkste bij de handling van producten is namelijk dat de juiste grijper voor de juiste toepassing wordt gebruikt. Er is dus niet een ‘one size fits all’ oplossing. En de kracht van het bedrijf ligt er juist in om vanuit het zeer ruime portfolio van standaard componenten dat Sommer Automatic biedt, de juiste samenstelling voor klanten te realiseren. Op deze manier hebben zij het beste van twee werelden: een hoge kwaliteit tegen een betaalbare prijs door standaardisatie en tegelijkertijd een oplossing op maat. Dit maatwerk kan volgens het bedrijf geleverd worden doordat het al heel wat jaartjes in de productieautomatisering rondloopt en op grijpergebied alles van de hoed en de rand weten. Door de korte lijnen weet ZVS Techniek precies wat klanten nodig hebben en kan men snel schakelen. Ook de lijnen richting de fabrikant blijken kort. Zo kunnen eventueel speciale wensen die

020

Beursinnovaties

Phaer zet in op 3D robotvision Op Vision & Robotics 2012 wil Phaer bedrijven laten zien dat zij kunnen scoren door vision als ‘enabling technology’ in te zetten. Het bedrijf wil zowel OEMs al experts een voorsprong geven door zowel standaard als maatwerk vision componenten van vooraanstaande leveranciers aan te bieden. Hierbij moet resultaatgericht expert advies leiden tot een verkort R&D traject en tot een versnelde ‘time to market’’. Ook ‘case gebaseerde’ opleiding- en oplossingsmethodes die als doel hebben om de nieuwste vision producten en -technieken onderscheidend én rendabel toe te passen horen hierbij. Een bijzonder plek nemen 3D- en robotvision in. De bezoeker zal namelijk zal er een aantal vernieuwende

rera PC camera vervolgens is een smartcam die

componenten ‘in actie’ zien, die onder meer in

uw sofware toepassing zelf draait. Ook wordt

“random bin picking” het verschil maken. Zo is

een ‘case gebaseerd’ “3D random bin pick“

er de nieuwe “dual scan” 3D camera van Pho-

opleidingsaanbod voor het voetlicht gebracht.

tonfocus. Deze vervangt twee 3D camera’s door

Hiermee kan met in enkele dagen een 3D robot

één en produceert bij hoge scansnelheid oc-

bin picking” toepassing valideren, bouwen en

clusievrije data over Gigabit Ethernet. Ook USB

demonstreren. Tot slot zullen er nieuwe lasers

3.0, de nieuwste digitale standaard voor vision

& lichtbronnen, 3D lenzen en high end OEM

camera’s, zullen in de vorm van de IDS uEye ca-

camera’s op de stand van Phaer te vinden zijn.

mera vertegenwoordigd zijn. Een Ximea’s Cur-

Bekijk de oplossingen van Phaer op stand 4

www.phaer.nl

Bedrijfsprofielen Exposanten ABB BV

Standnummer: 27 ABB Robotics is de meest vooraanstaande leverancier van industriële robots, bijbeho-

Postbus 301

rende software en applicatie-apparatuur met aanvullende diensten en services voor

3000 AH ROTTERDAM

installatie, programmatie en reparatie. ABB heeft wereldwijd al meer dan 185.000

Telefoon: +31 (0)10-4078759

robots geïnstalleerd. Dankzij ABB’s focus op oplossingen helpen we fabrikanten om

Contactpersoon: de heer M.D. van der Have

hun productiviteit, de kwaliteit van hun producten en de veiligheid van hun werkne-

[email protected]

mers te verbeteren.

www.abb.nl

Airconet BV

Standnummer: 5 Airconet is een serviceverlenend bedrijf, gecertificeerd met ISO 9001, VCA en STEK.

Coenecoop 745, 2741 PW WADDINXVEEN

Airconet is gespecialiseerd in verkoop, verhuur, service en engineering van pers-

Telefoon: +31 (0)182-633009

luchtinstallaties van onder andere Boge en Ekomak compressoren en industriële

Contactpersoon: de heer H. Neuteboom (verkoop )

proceskoeling van onder andere MTA waterkoelmachines en MTA vloeistofkoelers.

de heer M. Klomp (verhuur)

Airconet verhuurt, ontwerpt, installeert en verleent service en onderhoud aan alle

[email protected]

perslucht- en koelinstallaties. Maatwerk in perslucht en koeltechniek

www.airconet.nl

Aris BV

Standnummer: 47 Aris b.v. is gespecialiseerd in de ontwikkeling van geavanceerde software voor Machi-

Zeelsterstraat 80

ne Vision Systemen en heeft meer dan 120 jaar ‘Vision’-ervaring. Vanaf 1990 worden

5662 EL EINDHOVEN

systemen voor handling en beoordeling van met name natuurproducten ontwikkeld.

Telefoon: +31(0)40-2127466

Er draaien wereldwijd ruim 500 Vision Systemen van Aris in meer dan 35 verschil-

Contactpersoon: de heer Hans Izeboud

lende applicaties. Specialiteiten: slimme interpretatie van reeksen van complexe

[email protected]

kleurenbeelden en intelligente integratie van Vision met Robotica. Aris werkt al jaren

www.arisbv.nl

met veel plezier voor zeer tevreden klanten in Food & Flowers.

Beltech BV

Standnummer: 15 Beltech B.V. ontwikkelt en realiseert complete vision oplossingen voor identificatie-,

Lodewijkstraat 11

inspectie- en positioneer vraagstukken. Ons werkterrein omvat metaal, electronica,

5652 AC EINDHOVEN

food en pharma, automotive, licht, verkeer en robotica. Met een multidisciplinair

Telefoon: +31 (0)40-2571929

team van 14 medewerkers is Beltech zeker een van de grootste en meest ervaren

Contactpersoon: de heer L.F. Bemelmans

aanbieders in Nederland. Vlotte implementatie van vision oplossingen is bij ons rou-

[email protected]

tine in uw voordeel.

www.beltech.nl

022

Bedrijfsprofielen

Brom Mechatronica BV

Brom Mechatronica

Standnummer: 41 Brom Mechatronica BV is gespecialiseerd in mechatronisch systeemontwerp van

Dragonder 24D

machines, robots, modules en testsystemen. Daarmee is het in staat een complete

5554 GM VALKENSWAARD

mechanisatieoplossing te verwezenlijken, van idee tot serielevering. Op de Vision

Telefoon: +31 (0)40-7114019

& Robotics beurs presenteert Brom Mechatronica een platform voor speciaalrobots.

Contactpersoon: de heer J. Brom

Daarmee wordt een klantspecifieke programmeerbare machine reëel haalbaar. Het

[email protected]

centrale uitgangspunt is uw proces en/of behoefte. Wat voor u optimaal blijkt wordt

www.brommechatronica.nl

gebouwd. De voor u hoogste functionaliteit en het grootste bedieningsgemak tegen de laagste kosten.

DEMCON advanced mechatronics bv

Standnummer: 36 DEMCON realiseert mechatronische systemen en producten binnen de focusgebie-

Zutphenstraat 25, 7575 EJ OLDENZAAL

den hightech systems en medical devices. De kernactiviteiten liggen op het gebied

Telefoon: +31 (0)541-570720

van ontwikkeling en productie. Mechatronica is een technische discipline die ontstaat

Contactpersoon: mevrouw Renée Koekkoek

door de synergie van onder andere werktuigbouwkunde, elektrotechniek en meet-

op Munsterhuis

en regeltechniek. DEMCON heeft al deze disciplines zelf in huis. Intensieve samenwer-

[email protected]

king tussen de hoogopgeleide multidisciplinaire teams en de opdrachtgevers leidt tot

www.demcon.nl

hoogwaardige oplossingen voor complexe vraagstukken.

Dero BV

Standnummer: 47 DERO bv is gespecialiseerd in het automatiseren van productieprocessen door mid-

Boekweitstraat 150

del van het custom made toepassen van industriële robots. Bij DERO hebben ze alle

2153 GL NIEUW VENNEP

knowhow in huis om, behalve het vinden van een goede oplossing, de ontworpen

Telefoon: +31 (0)252 622 500

projecten op een verantwoorde en professionele wijze te realiseren. De robotinstal-

Contactpersoon: de heer Maro Dedel

laties worden meestal als totaalproject geleverd dus inclusief randapparatuur, even-

[email protected]

tuele aan-en afvoersystemen, besturingen en software, waarbij de robot altijd het

www.derobv.nl

hart van de installatie vormt.

DE-STA-CO Benelux BV

Standnummer: 14

Amsteldijk Noord

DE-STA-CO een Dover Company, is een wereldleider op het gebied van innovatie,

1422 XZ UITHOORN

design, manufacturing en support van clamping, gripping, indexing en robotic

Telefoon: +31 (0)297-285332

toolings voor werkplaats en automatiseringsoplossingen.

Contactpersoon: de heer F. Voogel [email protected] www.destaco.com

DVC Machinevision BV

Standnummer: 32 DVC Machinevision bv verkoopt Vision componenten zoals industriële camera’s, intel-

Minervum 7069

ligente camera’s, framegrabbers, lenzen en software-pakketten. Deze componenten

4817 ZK BREDA

zijn bedoeld voor beeldverwerking, beeldanalyse en machine vision systemen.

Telefoon: +31 (0)76-544588

Binnen de Benelux vertegenwoordigt DVC exclusief de merken: Sony, Basler, Matrox,

Contactpersoon: de heer Erik in ‘t Groen

illunis, LMI Technologies, illunis en Media Cybernetics. DVC adviseert u zowel tech-

[email protected]

nisch als op commercieel gebied over de beste Vision componenten, afgestemd op

www.machinevision.nl

uw applicatie. Kortom DVC is uw beste partner in vision !

Bedrijfsprofielen 023

Electro ABI BV

Standnummer: 3 Leverancier van automatiserings- en systeemoplossingen in de aandrijf- en bestu-

A. Hofmanweg 60

ringstechniek. Specialismen: motion control (servo-, stap- en draaistroommotoren),

2031 BL HAARLEM

robotbesturingen, elektronisch geregelde aandrijvingen, motoren met geïntegreerde

Telefoon: +31 (0)23-5319292

intelligentie, lineair aandrijvingen, regelaars, planeetvertragingen en cycloïde ver-

[email protected]

tragingen, koppelingen, speciaal aandrijvingen, motorreductoren, RVS motoren en

www.abi.nl

RVS reductoren (o.a. eigen fabrikaat KMF). Berekening, selectie en inbedrijfname zijn vanzelfsprekende diensten. Onze afdeling engineering ondersteunt klanten met mechatronische oplossingen.

Engenia

Standnummer: 51 Engenia is supplier of courses on an academic level for companies within the tech-

High Tech Campus 9, Bèta Technologie Centrum,

nology industry or processtechnology. Engenia is situated at the High Tech Campus in

kamer 3.27, 5656 AC EINDHOVEN

Eindhoven. Courses with open registration as well as incompany courses are schedu-

Telefoon: +31 (0)40-7513921

led all over the Benelux. Engenia can also be found on Foursquare, LinkedIn, Pinterest

Contactpersoon: de heer Ad Brouwers

and Twitter.

[email protected] www.engenia.nl

Exner Ingenieurstechniek BV

Standnummer: 45 In samenwerking met Reis Robotics levert Exner reeds vanaf 1991 (turnkey-)robotin-

Koningstraat 95

stallaties voor vele toonaangevende industriebedrijven in Nederland en België. Intus-

6651 KK DRUTEN

sen heeft Exner haar assortiment uitgebreid met een nieuw robotiseringsconcept: de

Telefoon: +31 (0)487-594411

URob. Terwijl de Reis robots vooral worden ingezet voor grotere en complexe taken

Contactpersoon: mevrouw S.D. Claessens

is de URob juist ideaal voor kleinere automatiseringsoplossingen.

[email protected]

Tijdens Vision & Robotics toont Exner interessante mogelijkheden met de URob.

www.exner.nl

FALCON LED Lighting Benelux BV

Standnummer: 22 * De belichting binnen de machine-/robot-vision is een uiterst belangrijk en vaak onderschat

Steiger 23 6581 KZ MALDEN Telefoon: +31 (0)24-3573502

medium dat ervoor moet zorgen dat alle benodigde vision informatie op de camerachip terecht komt. Dan pas kan elke machine-vision software optimaal functioneren. * Met onze jarenlange praktijkervaring en het uitgebreide FALCON productenpakket

Contactpersoon: de heer Gert van Zeist

zijn wij in staat u de meest optimale Licht, Laser, Lens en Filter solution te adviseren

[email protected]

en ook vlot te leveren.

www.falcon-lighting.eu

* FALCON helpt u ook bij moeilijke applicaties.

FANUC Robotics Benelux

Standnummer: 29 FANUC Robotics Benelux de partner voor al uw automatiseringsprojecten. Verkoop-

024

Generaal De Wittelaan 15

en productondersteuning alsook Customer Services zijn onze hoofdactiviteiten. Met

B 2800 MECHELEN

een up-time van 99,99%, meer dan 5000 robot operationeel in de Benelux en meer

Telefoon: +32 (0)15-207157

dan 250.000 wereldwijd, is FANUC Robotics marktleider. Op stand 29 tonen we de

Contactpersoon: de heer Peter Kiekens

zeer lichte en compacte FANUC M-1iA delta robot. Met 0,5kg payload en verkrijgbaar

[email protected]

in 4- of 6-assige uitvoering, is hij uiterst geschikt voor integratie in machines en pro-

www.fanucrobotics.be

ductielijnen en voor assemblage- en pick&place toepassingen.

Bedrijfsprofielen

FenceWorks -

Standnummer: 20

Vakblad Vision & Robotics

Vision & Robotics is hét onafhankelijke vakblad voor machinebouwers, system integrators en eindgebruikers van productielijnen in de maak- en agro/food-industrie.

Maredijk 17

Onderwerpen die aan bod komen, zijn onder andere: camera- en visionsystemen,

2316 VR LEIDEN

beeldverwerking, belichtingsmethoden, (kwaliteits)inspectie, robotsystemen, kine-

Telefoon: +31 (0)71-5214998

matische modellen, simulatie, kunstmatige intelligentie, aandrijvingen en besturin-

Contactpersoon: de heer M. de Jong

gen, normen, toevoersystemen, veiligheid, wetgeving en bedrijfsvoering.

[email protected] www.fenceworks.nl

Focal Optical System & Machine Vision

Standnummer: 36 Focal Machine Vision levert turnkey systemen voor geautomatiseerde vision inspectieoplossingen ten behoeve van de fabricageprocessen van onze klanten. Deze vision

Zutphenstraat 10-28

systemen zijn efficiënt inzetbaar en configureernaar en bevatten de nieuwste opti-

7575 EJ OLDENZAAL

sche en camera technologieën. Ze hebben bewezen toegevoegde waarde te leveren

Telefoon: +31 (0)541-571 992

in de productieprocessen van onze klanten als het gaat om het reduceren van produc-

Contactpersoon: de heer RIobert Evers

tie-uitval en daarmee het besparen van kosten. Focal Optical Systems is het optisch

[email protected]

ingenieursbureau van Focal. Focal’s optische systeem experts ontwerpen, valideren

http://nl.focal-machine-vision.eu/

en bouwen optische meet- en calibratiesystemen.

forTop automation & energycontrol

Standnummer: 6 forTop is specialist voor industriële sensoren en machineveiligheid. Een compleet pak-

Grote Kranerweerd 53

ket vision & optische sensoren voor kwaliteitsbewaking, positionering, objectmeting,

8064 PE ZWARTSLUIS

kleurdetectie, afstandsmeting en het lezen van codes in vision- en robot applicaties.

Telefoon: +31 (0)38-3372700

Bekijk onze nieuwste vision objectsensoren, codereaders en vision solar sensoren van

Contactpersoon: de heer Ton Kanters

Sensopart, de programmeerbare veiligheidsrelais van Reer en de wireless sensoren

[email protected]

van Steute. De combinatie van onze produkten en gedegen vakkennis zorgt voor

www.4top.nl

adequate oplossingen voor uw applicatie.

Hoogendoorn Data at Vision BV

Standnummer: 28 DataVision helpt u bij de selectie van de juiste componenten voor uw vision appli-

Westlandseweg 190

catie. Deze systemen worden binnen de industrie vaak ingezet om productiviteit en

3131 HX VLAARDINGEN

kwaliteit te optimaliseren. Vision wordt steeds meer toegepast buiten de industrie;

Telefoon: +31 (0)10-4608065

denkt u hierbij aan sport, opthalmology en entertainment. Wij adviseren onze klanten

Contactpersoon: mevrouw Monique Swartz-Brussé

over de specifieke mogelijkheden van een vision systeem voor hun bedrijfssituatie.

[email protected]

Ons netwerk van gecertificeerde integratie partners staat daarbij garant voor een

www.datavision.nu

succesvolle projectuitvoering.

Iris Vision BV

Standnummer: 25

Joppelaan 82-A

Specialist op het gebied van industriële beeldbewerking voor kwaliteitscontrole en

7213 AE GORSSEL

procesbesturing. Meer dan 15 jaar marktleider voor Machine Vision in de Benelux

Telefoon: +31 (0)575-495159

voor: Industriële componenten: Verlichting, Optica, 2D, 3D en Time-Of-Flight Cameras,

Contactpersoon: de heer Ir. D.J.A. Serbée

Hardware interfaces, Software oplossingen, Systemen

[email protected] www.iris-vision.nl

Ons motto: New horizons in machine vision!

Bedrijfsprofielen 025

“

Heb ik voor een simpele kwaliteitscontrole echt zo’n complexe smartcamera nodig?

”

ONTMO ET SICK TI JDENS VISION & ROBO TICS 5 en 6 j uni 201 2, Veldhov en

De oplossing komt van SICK. Dankzij de brede range – van eenvoudige visionsensoren tot intelligente 2D- en 3D-smartcamera’s en datastreamers – levert SICK altijd maatwerk. Daarmee voorkomt u onnodige investeringen. Meer weten over de slimme visionoplossingen van SICK? Kijk op www.sick.nl of bel 030 – 229 25 44.

SICK B.V. | Bilthoven | Nederland | www.sick.nl

026

Sensor Intelligence.

Irmato

Standnummer: 23 Irmato is een multidisciplinair ingenieurs- en adviesbureau in de machine- en ap-

Oliemolen 5

paratenbouw. Op Vision & Robotics 2012 zullen wij u o.a. onze mogelijkheden op

9203 ZN DRACHTEN

het gebied van productieautomatisering en geometrische meettechniek tonen. Ook

Telefoon: +31 (0)512-592956

laten we graag ons universele optische meetplatform zien, waarmee 3D vormen,

Contactpersoon: heer Wim Venema

laagdiktes en oppervlaktestructuren op sub micronniveau meetbaar zijn. Bezoek ons

[email protected]

op stand 23.

developing your future

www.irmato.com/robotics

Isotron

Standnummer: 24 ISOTRON SYSTEMS verkoopt op basis van industriële proceskennis, kwalitatief hoog-

De Meerheuvel 6a

waardig geselecteerde elektronische automatiserings-componenten en systemen

5221 EA DEN BOSCH

aan de industriële sector. Productgroepen: Vision, HMI, Bedieningstechniek, Senso-

Telefoon: +31 (0)73-6391639

ren, Data-acquisitie, (OEM-)printers, Besturingen, SCADA, Veiligheidstechniek, Tem-

Contactpersoon: de heer Erik Seijner

peratuur, Omvormers en Transmitters, Meet en regeltechniek. Met de merken Cognex

[email protected]

en Scorpion heeft ISOTRON SYSTEMS B.V. kwalitatief hoogstaande vision oplossingen

www.isotron.eu

voorhanden. Als vanouds is ISOTRON SYSTEMS sterk aanwezig met een breed scala aan sensoren van de verschillende merken.

Itsme

Standnummer: 8 itsme richt zich met een gevarieerd aanbod van elektrotechniek en werktuigbouw op

Steurweg 2

industriële eindgebruikers, machinebouwers, paneelbouwers en technische instal-

4941 VR RAAMSDONKSVEER

lateurs. De itsme bedrijvengroep onderscheidt zich in de markt doordat haar werk-

Telefoon: +31 (0)6-22803283

maatschappijen aantoonbaar oplossingen bieden die exact aansluiten op de behoef-

Contactpersoon: de heer Edgar Janssen

ten van hun klanten. Op Vision & Robotics presenteren wij onze tak Robotica van

[email protected]

Industrial Automation.

www.itsme.eu

J.A.I.M.S.

Standnummer: 9 J.A.I.M.S. ontwikkelt en realiseert complete vision oplossingen voor product kwali-

Heidestraat 64

teitsinspectie, meet- en positioneer problemen. Kennis en ervaring is opgebouwd

6114 AE SUSTEREN

binnen de fijn mechanische machine- en apparatenbouw, automotive, semi-con-

Telefoon: +31 (0)46-4490936 / +31 (0)6-51612542

ductors, special glass products, medical systems en optical systems. Expertise in:

Contactpersoon: de heer Jos Janssen

- Beeldvorming; de meest optimale combinatie van optiek en belichting

[email protected]

- Haalbaarheidsonderzoek; voor vaststelling nauwkeurigheid, betrouwbaarheid, risico’s

www.jaims.nl

- Integrale vision projecten; stand alone alsook productie geïntegreerde vision systemen

KAREL DE GROTE-HOGESCHOOL

Standnummer: 2

(University College, Antwerpen)

Het Industrieel VisieLab van de Karel de Grote-Hogeschool geeft opleiding en voert indu-

Salesianenlaan 30

striÎle ‘Industrial Vision’ onderzoekscontracten uit. In het huidige TeTra-project dat gefi-

B 2660 HOBOKEN

nancieerd wordt door de overheid ( www.iwt.be/tetra ) werken we samen met een 20-tal

Telefoon: +32 (0)36-131762

bedrijven en organisaties. Doel van het project is de mogelijkheden van Time of flight

Contactpersoon: de heer L. Mertens

- camera’s zichtbaar te maken voor Kmo’s en bedrijven. Zowel indoor als out-

[email protected]

door. Want een ding is zeker: ‘ToF-camera’s gaan tegenwoordig vlot de deur uit...,

www.innovatienetwerk.be/projects/1583

Letterlijk!.

Bedrijfsprofielen 027

KUKA Automatisering + Robots

Standnummer: 7 KUKA Automatisering + Robots zal op de beurs Vision & Robotics zijn nieuwste

Centrum Zuid 1031

generatie robots laten zien.

B 3530 HOUTHALEN Telefoon: +32 (0)11-516160 Contactpersoon: de heer Kris Jans [email protected] www.kuka.be

Mikrocentrum

Standnummer: 50 Mikrocentrum ondersteunt bedrijven die werkzaam zijn in industrie en techniek door

Kruisstraat 74

het organiseren van cursussen en evenementen waarbij de combinatie van kennis-

5612 CJ EINDHOVEN

overdracht en netwerken centraal staat. Voor automatisering met vision en robotica

Telefoon: +31 (0)40-2969933

biedt Mikrocentrum cursussen in machineveiligheid, aandrijftechniek, besturings-

Contactpersoon: de heer Erik Wishaupt

techniek, industriële netwerken, meet- en regeltechniek en software engineering.

[email protected]

Ook aanpalende vakgebieden als optica, mechanica, elektro, veiligheid, kwaliteit,

www.mikrocentrum.nl

processen, projectleiding en persoonlijke vaardigheden zijn mogelijk.

National Instruments

Standnummer: 21 National Instruments toont op Vision & Robotics hardware en software voor automa-

Pompmolenlaan 10, 6447 GK WOERDEN

tische vision toepassingen. Zo vindt u in de stand intelligente camera’s en framegrab-

Telefoon: + 31 (0)438-433466

bers voor elk type interface. Ook tonen we u LabVIEW Vision software waarmee u

Contactpersoon: mevrouw Judith de Groot

image processing kunt ontwikkelen voor in-line of off-line toepassing. Wilt u liever

[email protected]

een applicatie ontwikkelen zonder te programmeren? Ook dat kan met onze confi-

[email protected]

guratie-gebaseerde software. Kom langs en maak kennis met ons productgamma.

www.ni.com

NHL Kenniscentrum Computer Vision

Standnummer: 44 Het NHL kenniscentrum Computer Vision voert samen met u onderzoeksprojecten uit.

Rengerslaan 10

We ontwikkelen en onderzoeken telkens nieuwe innovatieve toepassingen. Wat start

8900 CB LEEUWARDEN

met een haalbaarheidsonderzoek of advies en mogelijke financiële bijdrage uit subsi-

Telefoon: +31 (0)58-2511192

diegelden, loopt via een proefopstelling en testen uit in een “proof of concept”. Hierin

Contactpersoon: de heer René Ferwerda

verwerkt zijn ook uw kosten en baten van de ontwikkelde toepassing. Het kenniscen-

[email protected]

trum heeft sinds 1996 meer dan 130 projecten voor bedrijven succesvol uitgevoerd.

www.nhl.nl/computervision

Omron Electronics BV

Standnummer: 17 U kunt bij Omron terecht voor eenvoudige en kosteneffectieve beeldanalysesyste-

028

Wegalaan 61

men (2D en 3D) en uiterst nauwkeurige lineaire afstands- en 2D profielmeetsensoren.

2132 JD HOOFDDORP

In combinatie met onze visionsystemen vereenvoudigen onze Delta 3 robots pick-

Telefoon: +31 (0)23-5681100

and-place-, assemblage- en inspectietoepassingen. Met ervaring in de semiconduc-

Contactpersoon: de heer ing. P.J. Verstappen

tor-, automobiel-, farmacie- en voedingsmiddelenindustrie, kan Omron een oplossing

[email protected]

bieden voor vrijwel elke industriële toepassing met de nadruk op lage investerings-

www.industrial.omron.nl

kosten, een eenvoudige installatie en een snelle start.

Bedrijfsprofielen

Phaer

Standnummer: 4 Phaer geeft de OEM voorsprong door de toelevering van vision componenten van

Kerkstraat 108

technologieleiders, advies en methodes die het R&D traject en de “time to market”van

B 9050 GENTBRUGGE

de OEM verkorten “case gebaseerde” opleiding die het toelaten om de nieuwste vision

Telefoon: +32 (0)9-2616160

technieken onmiddellijk rendabel toe te passen. Phaer toont nieuwe componenten die

Contactpersoon: de heer Koenraad Van de Veere

hét verschil maken bij “random bin picking”: de dual scan 3D camera van Photonfocus,

[email protected]

IDSí USB 3.0 camera’s en de Currera PC camera. Bouw bovendien in enkele dagen zelf

www.phaer.be

uw 3D random bin pick visie moduled met Phaer’s “case gebaseerd”opleidingsaanbod.

Pilz Nederland

Standnummer: 39 SafetyEYE is een veilig camerasysteem voor 3D ruimtebewaking. Intelligente senso-

Havenweg 22

riek wordt gecombineerd met effectieve besturing. Innovatieve 3D-techniek en ge-

4131 NM VIANEN

bruiksvriendelijke software zorgen ervoor dat ook complexe toepassingen met één

Telefoon: +31 (0)347-320477

systeem kunnen worden bewaakt en bestuurd. Veiligheidslichtschermen bieden de

Contactpersoon: mevrouw D. van Putten

ideale beveiliging wanneer actief in het productieproces van de te beveiligen installa-

[email protected]

tie moet worden ingegrepen. Pilz PSENopt zorgt dankzij het bariërevrije concept voor

www.pilz.nl

hogere productiviteit bij een beveiligde toegang tot het arbeidsproces.

ROBA Engineering

Standnummer: 12 Als exclusief dealer van de robotmerken DENSO en HYUNDAI zullen wij van beide de

Ambachtenstraat 46

nieuwste producten presenteren. Daarbij zal ROBA een nieuw zelf ontwikkeld toe-

1191 JN OUDERKERK a/d AMSTEL

voersysteem tonen in combinatie met vision en robotics waardoor het verenkelen

Telefoon: +31 (0)20-4724554

en positioneren van producten kan worden vereenvoudigden en gestandaardiseerd.

Contactpersoon: de heer Bart Al [email protected] www.roba-engineering.nl

Robomotive BV

Standnummer: 49 Robomotive B.V. heeft als belangrijkste bedrijfsactiviteit het turnkey leveren van

Marie Curieweg 16

productie-automatisering met als speerpunten robotics en vision. Robomotive is op-

6045 GH ROERMOND

gericht door ingenieursbureau VIRO, de SOTEC groep en Michael Vermeer (directeur

Telefoon: +31 (0)6-50222969

Robomotive). Robomotive maakt robotiseren mogelijk op plaatsen waar dit tot nu

Contactpersoon: de heer Michael Vermeer

toe technisch en/of commercieel nog niet haalbaar was. Dit doet Robomotive door

[email protected]

het inzetten van een combinatie van humanoïde robots, adaptieve grijpers en 3D bin

www.robomotive.nl

picking. Op de beurs zal Robomotive hiervan een democel laten zien.

SICK B.V.

Standnummer: 43 SICK B.V. in Bilthoven - sinds 1976 actief op de Nederlandse markt - is uw partner voor

Leijenseweg 111, Postbus 186

optimalisatie in de efficiëncy van industriële en logistieke automatisering.

3721 BC, 3720 AD BILTHOVEN

SICK levert een compleet programma machine vision voor meten, lokaliseren, inspec-

Telefoon: +31 (0)30-2292544

teren, identificeren en beveiligen. Van sensoren met beeldchip, optiek, verlichting,

Contactpersoon: de heer Maarten Braadbaart

display en verwerkingseenheid in één compacte behuizing tot smartcamera’s, 2D- en

[email protected]

3D camera’s, maar ook de benodigde belichting.

www.sick.nl

Bedrijfsprofielen 029

Stamhuis Lineairtechniek BV LINEAIRTECHNIEK B.V.

Standnummer: 38 In de wereld van geleidingen en lineairsystemen is letterlijk alles in beweging. Cre-

Postbus 84

atieve technische innovatie is de basis van het succes voor onze opdrachtgevers.

7390 AB TWELLO

Kennis, inzicht en ervaring is nodig voor het vinden van dé oplossing. Maatwerk is

Telefoon: +31 (0)571-272010

altijd vereist om de beste oplossing te kunnen bieden. Op de Vision & Robotics pre-

Contactpersoon: de heer A. Stamhuis

senteert Stamhuis Lineairtechniek de robotsystemen van Bahr Modultechnik. Bijna

[email protected]

onbegrensde mogelijkheden gecombineerd met een hoge kwaliteit. Maar altijd de

www.stamhuislineair.nl

beste oplossing voor de applicatie.

STÄUBLI BENELUX N.V.

Standnummer: 34 Stäubli Robotics produceert snelle en precieze robots voor allerlei industriële toepas-

Meensesteenweg 407-409

singen. Het uitgebreide gamma omvat 4- en 6-assige robots met hefvermogen tot

B 8501 BISSEGEM

250 kg, met de bijhorende controllers en aangepaste software. Stäubli presenteert

Telefoon: +32 (0)56-364004

zijn 6-assige TX40 in combinatie met een Cognex camera. De TX40 maakt gebruik

Contactpersoon: de heer Paul Bakker

van ValTending (modulaire programmeertaal op basis van scenario’s, vanuit teach-

[email protected]

pendant) en communiceert via ethernet verbinding met de camera. Op de externe

www.staubli.be

pc wordt de online debugger (onderdeel van Stäubli Robotics Suite) gedemonstreerd.

Valk Welding BV

Standnummer: 31 Valk Welding BV zal een lasrobot installatie met vision systeem tentoonstellen om op

Staalindustrieweg 15

complexe, onnauwkeurige producten door middel van beeldherkenning te kunnen

2952 AT ALBLASSERDAM

bepalen waar een las gelegd moet worden.

Telefoon: +31 (0)78-6917011

Met deze beeldherkenning kan verder bepaald worden of de te lassen producten

Contactpersoon: de heer C. Wieringa

goedkeur of afkeur zijn. Het betreft producten die met standaard taktiele zoeksyste-

[email protected]

men, zoals gaskop zoeken en Quick Touch draadzoeken, niet correct te lassen zijn door

www.valkwelding.nl

de soort las verbindingen zoals slotgaten en i-naden.

Van Rooij Electronics

Standnummer: 40

Design & Software Engineering

van Rooij Electronics Design & Software Engineering is gespecialiseerd in het ontwikkelen van Embedded Elektronica en Embedded Software. Hierbij ligt het zwaartepunt

Halsterveld 9

bij Computer Vision. Op basis van jarenlange ervaring in het ontwikkelen van elek-

3993 RK HOUTEN

tronica, schrijven van software en het uitvoeren van vision projecten hebben we in

Telefoon: +31 (0)30-6352882

eigen beheer Smart Camera’s ontwikkeld . Deze zullen worden gepresenteerd op de

Contactpersoon: de heer M.J.M. van Rooij

V&R 2012. Bij de presentatie zal de nadruk komen te liggen op 2D & 3D positie bepa-

[email protected]

ling van objecten.

www.vanrooij-edse.nl

VistaLink NV

Standnummer: 35 VistaLink heeft meer dan 20 jaar ervaring als systeemintegrator voor industriële

030

030

Antwerpsesteenweg 108

beeldverwerking (vision). VistaLink is sinds jaren een PSI (Partner System Integrator)

B 2800 MECHELEN

voor Cognex waarbij een oplossing van product tot turn key oplossing wordt aange-

Telefoon: +32 (0)15-745200

boden.

Contactpersoon: de heer Stéphane Van hoof

Tijdens V&R worden de Dataman300 en de InSight 7000 familie getoond evenals het

[email protected]

gebruik van VisionPro (vision software) in combinatie met lineaire camera’s en/of

www.vistalink.be

profiel camera’s.

Bedrijfsprofielen

WEISS Nederland BV

Standnummer: 42 WEISS ontwikkelt en producreert handlingmodules voor speciaalmachines in de as-

Kruisstraat 4

semblage- en montage-industrie. Door optimaal technisch advies leveren onze com-

7573 GJ OLDENZAAL

ponenten in uw machine het maximale rendement. Tijdens Vision & Robotics tonen

Telefoon: +31 (0)541-853524

we de nieuwste lineaire aandrijvingen: pick&place systeem HP140T, HP070T met zeer

Contactpersoon: de heer M. Klieverik

dynamische lineaire motoren, vrij programmeerbaar in Y en Z-richting, vrij program-

[email protected]

meerbare dynamische lineaire motor aangedreven assen HN en HL, vrij program-

www.weiss.nl

meerbare dynamische rotatie-units met torq motor TO, ST and SW.

YASKAWA Benelux BV

Standnummer: 30 YASKAWA biedt “one stop shopping” concepten aan voor industriële automatisering,

Science Park Eindhoven 5031

mede door de belangrijke synergie tussen de YASKAWA-MOTOMAN robotdivisie en de

5692 EB SON

YASKAWA divisie voor servo-, lineaire- en besturingstechniek.

Telefoon: +31 (0)40-2895503 \ +31 (0)6-20112974 Contactpersoon: de heer Guido Jansen [email protected] www.motoman.nl

ZVS Techniek BV

Standnummer: 18 ZVS Techniek BV presenteert zijn complete programma van robot-componenten.

Langenakker 131

Een groots assortiment van robotgrijpers, zwenkeenheden, wisselaars, crashbeveili-

5731 KB MIERLO

gingen, draaiverdelers, lineair sledes, vacuüm-componenten, robothoezen, indexeer-

Telefoon: +31 (0)492-665176

tafels, stootdempers, loopwagenklemmen, etc.

Contactpersoon: de heer Jeroen van den Heuvel [email protected] www.zvstechniek.nl

Bedrijfsprofielen 031

Exposantenlijst Op alfabeth 27 ABB BV

Op standnummer & Software Engineering

2 Karel de Grote-Hogeschool

47 Aris BV

5 Airconet BV

35 VistaLink NV

3 Electro ABI BV

47 Dero BV

47 Aris BV

42 WEISS Nederland BV

4 Phaer

49 Robomotive BV

15 Beltech BV

30 YASKAWA Benelux BV

5 Airconet BV

50 Mikrocentrum

41 Brom Mechatronica BV

18 ZVS Techniek BV

6 forTop automation

51 Engenia

RoboNED plein

7 KUKA Automatisering + Robots

RoboNED plein

4 7 Dero BV

• Fontys Hogeschool Eindhoven

8 itsme Industrial Automation

• Fontys Hogeschool Eindhoven

14 DE-STA-CO Benelux BV

• Lely

9 J.A.I.M.S.

• Lely

32 DVC Machinevision bv

• Philips

12 ROBA Engineering

• Philips

3 Electro ABI BV

• Rijksuniversiteit Groningen,

14 DE-STA-CO Benelux BV

• Rijksuniversiteit Groningen,

& energycontrol

36 DEMCON advanced mechatronics bv

51 Engenia

Discrete Technologie&Product

15 Beltech BV

Discrete Technologie&Product

45 Exner Ingenieurstechniek BV

Automatisering

17 Omron Electronics BV

Automatisering

22 FALCON LED Lighting Benelux BV

• RoboCup Junior

18 ZVS Techniek BV

• RoboCup Junior

• RoboNED

20 Fence Works - Vakblad

• RoboNED

29 FANUC Robotics Benelux

• Robot ROSE

20 Fence Works - Vakblad

• Robotics and Mecha­tronics,

Vision & Robotics 36 Focal Optical

Factulteit EWI, Universiteit Twente

Vision & Robotics 21 National Instruments 22 FALCON LED Lighting Benelux BV

• Robot ROSE • Robotics and Mecha­tronics, Factulteit EWI, Universiteit Twente

System & Machine Vision

• Stichting Smart Homes

23 Irmato Industrial Solu-

• Stichting Smart Homes

6 forTop automation

• Tech United Eindhoven

tions Drachten BV

• Tech United Eindhoven

& energycontrol 28 Hoogendoorn Data at Vision BV 25 Iris Vision BV 23 Irmato Industrial Solutions Drachten BV

• TU Delft

24 Isotron Systems BV

• TU Delft

• TU/e

25 Iris Vision BV

• TU/e

• TU/e-VCA groep

27 ABB BV

• TU/e-VCA groep

• TU/e - PRECEYES Medical

28 Hoogendoorn Data

• TU/e - PRECEYES Medical

Robotics (Medical Robotic Technologies)

at Vision BV 29 FANUC Robotics Benelux

Robotics (Medical Robotic Technologies)

24 Isotron Systems BV

• Universiteit Twente

30 YASKAWA Benelux BV

• Universiteit Twente

8 itsme Industrial Automation

• Universiteit van Amsterdam

31 Valk Welding BV

• Universiteit van Amsterdam

9 J.A.I.M.S.

• Wageningen UR Greenvision

32 DVC Machinevision bv

• Wageningen UR Greenvision

2 Karel de Grote-Hogeschool

• Zuyd Hogeschool, lectoraat

34 STÄUBLI BENELUX N.V.

• Zuyd Hogeschool, lectoraat

7 KUKA Automatisering + Robots 50 Mikrocentrum 21 National Instruments 44 NHL Kenniscentrum Computer Vision

Technologie in de Zorg

35 VistaLink NV 36 Focal Optical System & Machine Vision 36 DEMCON advanced mechatronics bv

17 Omron Electronics BV

38 Stamhuis Lineairtechniek BV

4 Phaer

39 Pilz Nederland

39 Pilz Nederland

40 Van Rooij Electronics Design

12 ROBA Engineering

& Software Engineering

49 Robomotive BV

41 Brom Mechatronica BV

43 SICK B.V.

42 WEISS Nederland BV

38 Stamhuis Lineairtechniek BV

43 SICK B.V.

34 STÄUBLI BENELUX N.V.

44 NHL Kenniscentrum

31 Valk Welding BV 40 Van Rooij Electronics Design

032

Exposantenlijst

Computer Vision 45 Exner Ingenieurstechniek BV

Technologie in de Zorg

Plattegrond

Vision & Robotics 2012

Genderfoyer

36 Catering

46

45

43 47

42 Demoplein RoboNEDplein

28

27

7

6

5

43

18 38

39

35

29

34

30

17

25 20

49

24

21

23

22

15

8

4

9

3

10

2 32 51

31

14

12

50

Lezingen Zaal 18/19

Vision & Robotics 2011 033

Bedrijfsprofielen Roboned plein Fontys Hogeschool Eindhoven

Stand: RoboNED plein Graag willen wij onze phase 0 robot tentoonstellen. De robot kan op dit moment rond

Rachelsmolen 1

rijden waarbij een 2D map opgebouwd wordt met een laser scanner en 1 beeld van

5612 MA EINDHOVEN

de kinect camera. Tzt hopen we niet alleen een 2D map te kunnen maken maar ook

Telefoon: +31 (0)8850-82331

een 3D map. Daarnaast zijn we bezig met object herkenning. Kijk voor meer informa-

Contactpersoon: de heer Nick van der Sanden

tie op: http://code.google.com/p/rosbee/

[email protected] www.fontys.nl

Zuyd Hogeschool,

Stand: RoboNED plein

lectoraat Technologie in de Zorg

Het lectoraat Technologie in de Zorg van Zuyd Hogeschool voert onderzoek uit naar

Nieuw Eyckholt 300

de ontwikkeling, evaluatie en implementatie van zorg technologie in het algemeen

6419 DJ HEERLEN

en zorg robotica in het bijzonder. In samenwerking met zorgaanbieders en tech-

Telefoon: +31(0)45-4006528

niekontwikkelaars wordt regionaal, nationaal en internationaal bijgedragen aan het

Contactpersoon: de heer Gert Jan Gelderblom

geschikt maken van robots voor de zorg en andersom.

[email protected] www.technologyincare.nl

Robot ROSE

Stand: RoboNED plein Robot ROSE is een service robot voor alledaagse menselijke handelingen zoals die in

Luchthavenweg 81-134a

het huishouden voorkomen, maar ROSE kan ook gebruikt worden voor observatie en

5657 EA EINDHOVEN

inspectietaken. ROSE is tele-operated. Dat wil zeggen dat ROSE wordt bestuurd door

Telefoon: +31 (0)40-2474725

een operator vanaf een afstand. Dit kan dichtbij zijn maar ook vanuit een andere stad

Contactpersoon: de heer Michiel van Osch

of zelfs vanuit een ander land. De robot kan manueel bestuurd worden met behulp

[email protected]

van joysticks maar kan ook met commando’s van de operator taken uitvoeren.

www.robot-rose.nl

Lely

Stand: RoboNED plein Lely richt zich op het maken van innovatieve landbouwmachines voor de melkvee-

034

Weverskade 110

houderij. Sinds 5 jaar ontwikkelt Lely ook autonome voertuigen die gespecialiseerd

3147 PA MAASSLUIS

zijn in het uitvoeren van specifieke taken in de stal, zoals mest schuiven en voer aan-

Telefoon: +31 (0)10-5996500

duwen. Hier zijn sensoriek, aandrijftechniek, energiebeheer en veiligheid belangrijke

Contactpersoon: de heer Serge Loosveld

aspecten. Tijdens de Vision&Robotics zal de Juno voerduwer live getoond worden.

[email protected]

Dit apparaat rijdt autonoom door de stal, daarbij geholpen door ultrasound, laser en

www.lely.com

inductieve sensoren.

Bedrijfsprofielen

Philips

Stand: RoboNED plein Philips is een onderneming met een veelzijdig aanbod op het gebied van gezond-

High Tech Campus 7

heidszorg en welzijn, dat gericht is op verbetering van de kwaliteit van leven van

5656 AE EINDHOVEN

mensen door middel van tijdige innovaties. Een van deze innovaties zijn robotstofzui-

Telefoon: +31 (0)6-15951061

gers die elke dag uw vloeren schoonmaken. Robotstofzuigers en consumenten robot

Contactpersoon: de heer Barry Goeree

technologie zullen op de beurs worden gepresenteerd.

[email protected] www.philips.com

Rijksuniversiteit Groningen,

Stand: RoboNED plein De onderzoeksgroep Discrete Technologie en Productie Auto-

Discrete Technologie & Product Automatisering

matisering (DTPA) van de Rijksuniversiteit Groningen richt zich op kwantitatieve en

Nijenborgh 4

analytische theorieën en methodologen gebaseerd op wiskundige modellen voor

9714 EK GRONINGEN

ontwerp en regeling van complexe industriële processen en systemen.

Telefoon: +31 (0)50-3633634

Op Vision & Robotics 2012 presenteren wij een nieuwe methode voor het ontplooien

Contactpersoon: de heer Pim van den Dool

van een netwerk van robotische sensoren. Dit werk is onderdeel van het STW-project

[email protected]

“Energy-efficient design and control of mobile robotic sensor networks”.

www.rug.nl/fmns-research/dtpa/index

RoboCup Junior

Stand: RoboNED plein RoboCup is een wereldwijde organisatie die het onderzoek naar Kunstmatige Intel-

Waterlandlaan 120

ligentie en Robotica stimuleert door wedstrijden te organiseren voor voetballende

1441 RW PURMEREND

robots, service robots en rescue robots. RoboCup Junior organiseert wedstrijden met

Telefoon: +31 (0)6-53485718

robots voor leerlingen van 9-19 jaar met als doel de interesse in techniek en beta

Contactpersoon: de heer Peter van Lith

vakken te stimuleren.

[email protected] www.robocupjunior.nl

RoboNED

Stand: RoboNED plein RoboNED is a platform of companies, knowledge institutes and social institutes dea-

Hallenweg 15

ling with robotics in the Netherlands. RoboNED aims to develop a vision on the ideal

7522 NH ENSCHEDE

Dutch Robotic Situation in the future. The final goal is to generate a strong Dutch

Telefoon: +31 (0)53-4892778

Robotic Market. More information can be found on www.roboned.nl.

Contactpersoon: mevrouw Ditske Kranenburg [email protected] www.roboned.nl

Stichting Smart Homes

Stand: RoboNED plein Stichting Smart Homes ontwerpt concepten van robots en diensten en test deze met

Duizelseweg 4a / Postbus 8825

ouderen en mensen die in de zorg werken. Op Vision & Robotics demonstreert Smart

5605 LV EINDHOVEN

Homes twee zorgrobots. De eerste zorgt voor je mentale gezondheid en biedt mensen

Telefoon: +31 (0)497-514984

met geheugenproblemen structuur gedurende de dag en helpt hen actief te blijven.

Contactpersoon: de heer Herjan van den Heuvel

De tweede robotbuddy zorgt onder andere voor je fysieke gezondheid en let op je

[email protected]

eet-, drink- en beweegpatroon. Beide robots hebben het doel om niet een koud stuk

www.smart-homes.nl

techniek te blijven maar een maatje te worden en indien nodig gezelschap te bieden.

Bedrijfsprofielen 035

TU Delft

Stand: RoboNED plein TU Delft heeft een zeer snel stijgend aantal roboticaprojecten binnen het nieuwe

Mekelweg 2

TUDelft Robotics Institute. Bij Vision&Robotics presenteert TU Delft de thuiszorgrobot

2628 CD DELFT

EVA, ontwikkeld door een team van studenten binnen de nieuwe multidisciplinaire

Telefoon: +31 (0)15-2786834

“Minor Robotica”. De robot combineert geavanceerde grijptechnologie met spraak-

Contactpersoon: de heer Martijn Wisse

herkenning, padplanning, emotie-synthese, object herkenning, en autonome navi-

[email protected]

gatie.

www.robotics.tudelft.nl

TU/e

Stand: RoboNED plein The TU/e VCA Group performs R&D in various application domains for multi-modal

Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN

data processing and video content analysis, and also conducts research on 3DTV, 3D

Telefoon: +31 (0)40-2472540

sensing and 3D reconstruction algorithms. Another area of experise is special imple-

Contactpersoon: de heer Egor Bondarev /

mentations, architecture design and embedded real-time video architectures.

de heer Raphael Favier [email protected] www.tue.nl

PRECEYES Medical Robotics

TU/e - PRECEYES Medical Robotics

Stand: RoboNED plein

(Medical Robotic Technologies)

PRECEYES Medical Robotics develops a surgical system for robot-assisted vitreoretinal

Den Dolech 2

eye surgery. The PRECEYES surgical system combines high-precision mechanical de-

Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN

sign and high-performance control algorithms originating from the Control Systems

Telefoon: +31 (0)40-2474789

Technology group at TU/e. The system targets to improve current procedures and

Contactpersoon: de heer Gerrit Naus

new procedures that can not be performed manually. High precision, intuitive mani-

[email protected]

pulation, tremor filtering, automatic instrument changing and 3D vision are among

www.preceyes.nl

the features that will be presented.

Tech United Eindhoven

Stand: RoboNED plein Het RoboCup @Home-team van Tech United houdt zich bezig met de ontwikkeling

Den Dolech 2 / bldg. Gemini North

van robots die autonoom service en assistentie kunnen verlenen bij persoonlijke ap-

Postbus 513, 5600 MB EINDHOVEN

plicaties thuis. Het is de bedoeling om robots te creëren die in de toekomst kunnen

Telefoon: +31 (0)40-2472248

helpen in de zorgsector. Door robots als PICO zullen ouderen in staat zijn om langer

Contactpersoon: de heer Wouter Houtman

zelfstandig te blijven wonen. Belangrijke onderwerpen in het onderzoek zijn bijvoor-

[email protected]

beeld Human-Robot-Interaction en Cooperation, Navigatie en Mapping, Computer

www.techunited.nl

Vision, Object Recognition en Object Manipulation.

Robotics and Mechatronics,

Stand: RoboNED plein

Faculteit EWI, Universiteit Twente

The Robotics and Mechatronics (formerly Control Engineering) research group of the University of Twente, deals with the application of modern systems and control me-

036

Hallenweg 15, 7500 AE ENSCHEDE

thods to practical situations. Focus is on robotics, as a specific class of mechatronic

Telefoon: +31 (0)53-4892791

systems. As such we take part in the FP7 EU project BRICS (Best Practices in Robotics).

Contactpersoon: de heer Robert Wilterdink

The prime objective of BRICS is to structure, formalize and accelerate the robot de-

de heer Yury Brodskiy

velopment process. At our booth, we are demonstrating the development process of

http://www.ce.utwente.nl

controllers for mobile manipulation tasks.

Bedrijfsprofielen

Robotics and Mechatronics,

Stand: RoboNED plein

Faculteit EWI, Universiteit Twente

Robotics and Mechatronics (formerly Control Engineering) deals with application of modern systems and control methods to practical situations. Focus is on robotics, as a

Hallenweg 23

specific class of mechatronic systems.

7522 NH ENSCHEDE Telefoon: +31 (0)6-48373951 Contactpersoon: de heer J.S. Vos [email protected] www.ce.utwente.nl

Universiteit Twente

Stand: RoboNED plein Het is mogelijk om aan de Universiteit Twente opgeleid te worden tot Technologisch

Brinkstraat 286

Ontwerper in de Robotica. Deze 2-jarige kopopleiding op de MSC leidt tot de titel

7541 AV ENSCHEDE

PDEng. De Professional of Engineering in Robotics is een verdiepende en verbredende

Telefoon: +31 (0)6-41035617

opleiding op het gebied van Robotica. Tijdens deze opleiding werkt de trainee de

Contactpersoon: de heer Sven Laudy

helft van de tijd aan een complexe ontwerkopdracht voor een bedrijf en de andere

[email protected]

helft van de tijd volgt de trainee colleges.

www.utwente.nl

Universiteit van Amsterdam

Stand: RoboNED plein Het Informatica Instituut van Universteit van Amsterdam heeft een reputatie op het

Informatics Institute, Science Park 904

gebied van kunstmatige intelligentie methoden voor autonome systemen. Een van

1098 XH AMSTERDAM

de gebieden is ‘perceptie en modelleren’. De focus is op slimme publieke omgevin-

Telefoon: +31 (0)6-10963537

gen of woningen waarin camera- en sensorsystemen worden ontwikkeld waardoor

Contactpersoon: de heer B. Kröse

mensen op een natuurlijke manier met de omgeving kunnen omgaan. De groep richt

[email protected]

zich op domotica, veiligheid en zorg, en neemt deel in Europese en nationale projec-

www.science.uva.nl/~krose

ten op dit gebied en werkt nauw samen met anderen op het gebied van sensoren.

Wageningen UR Greenvision

Stand: RoboNED plein GreenVision is the centre of expertise of Wageningen UR for computer vision. The

Droevendaalsesteeg 1

mission statement of GreenVision is to offer concrete image analysis solutions for

6708 PD WAGENINGEN

products with a large natural variation in the agrifood industry. Computer vision is a

Telefoon: +31 (0)317-483372

technology to determine the inner- and outer quality of a product objectively with use

Contactpersoon: de heer E.J. Pekkeriet

of camera systems and software. To this end a product is recorded using one or more

[email protected]

cameras. Quality aspects such as colour, size, shape, defects, firmness, ripeness and

www.greenvision.wur.nl

sickness indicators are determined with our software.

Bedrijfsprofielen 037

krachtige hardware icoon gestuurde vision tools ---------------------------------------- + ultra snelle FPGA image processing

Bel voor: -

advies training ondersteuning projectoplossingen

038

Wie levert wat Vision & Robotics 2012 Camera’s

Iris Vision BV

25

Omron Electronics BV

17

Beltech BV

15

Isotron Systems BV

24

Pilz Nederland

39

DVC Machinevision bv

32

Karel de Grote - Hogeschool

forTop automation & energycontrol

6

21

SICK BV

17

Van Rooij Electronics Design &

28

Pilz Nederland

Iris Vision BV

25

Robot ROSE

Isotron Systems BV

24

SICK BV

Omron Electronics BV Phaer Pilz Nederland Robot ROSE SICK BV

2 17 4

4

43

RNp 43

Van Rooij Electronics Design

27

Aris BV

47

Brom Mechatronica BV

41

Sensoren

Dero BV

47

forTop automation &

Exner Ingenieurstechniek BV 45

energycontrol 35

Vision BV

28

Karel de Grote - Hogeschool

Isotron Systems BV

24

Omron Electronics BV

DVC Machinevision bv

32

Pilz Nederland

forTop automation &

Engineering

40

energycontrol

VistaLink NV

35

Hoogendoorn Data at

Robot ROSE 6 28

Iris Vision BV

25

Isotron Systems BV

24

Karel de Grote - Hogeschool

Software Engineering

12

Robomotive BV

49

39

Robotics and Mechatronics,

RNp 43 40

Robots voor de agro

2

ABB BV

27

Aris BV

47

Solutions Drachten BV

23

Phaer

4

Robomotive BV

49

SICK BV

43

Brom Mechatronica BV

41

VistaLink NV

35

Dero BV

47

RNp

TU Delft

RNp

ZVS Techniek BV

18

Intelligente Camera’s

34

WEISS Nederland BV

42

YASKAWA Benelux BV

30

ZVS Techniek BV

18

Robots voor de productieautomatisering

FANUC Robotics Benelux

Aris BV

47

itsme Industrial Automation

8

Brom Mechatronica BV

41

Karel de Grote - Hogeschool

2

Dero BV

47

32

energycontrol

36

Lely 6

Hoogendoorn Data at

28

STÄUBLI BENELUX NV

Focal Optical System &

DVC Machinevision bv

Vision BV

38

Optische sensoren

forTop automation &

6

RNp

Stamhuis Lineairtechniek BV

27

15

Hoogendoorn Data at

Twente

ABB BV

Beltech BV

energycontrol

Faculteit EWI, Universiteit

Exner Ingenieurstechniek BV 45

Machine Vision

forTop automation &

2 17

ROBA Engineering

2

SICK BV

8

17

Van Rooij Electronics Design &

Vision BV

29

itsme Industrial Automation

Karel de Grote - Hogeschool

Design & Software

Robot ROSE

FANUC Robotics Benelux

VistaLink NV

Van Rooij Electronics

Irmato Industrial

6

Hoogendoorn Data at

Omron Electronics BV

47

40

40

15

Dero BV

Robots voor de handling / logistiek

& Software Engineering

Line scan camera’s

30

ABB BV

Software Engineering

Beltech BV

Grijpers

43

39

39 RNp

RNp

Omron Electronics BV

at Vision BV

Karel de Grote - Hogeschool

Robot ROSE

National Instruments Phaer

Hoogendoorn Data

2

YASKAWA Benelux BV

29

RNp

Exner Ingenieurstechniek BV 45

ROBA Engineering

12

FANUC Robotics Benelux

Robomotive BV

49

Irmato Industrial Solutions

29

Vision BV

28

Stamhuis Lineairtechniek BV

38

Drachten BV

Isotron Systems BV

24

STÄUBLI BENELUX NV

34

itsme Industrial Automation

8

Wageningen UR Greenvision RNp

Karel de Grote - Hogeschool

2

Karel de Grote - Hogeschool

2

23

Als het om vision gaat....DVC! COMPONENTEN

DVC VERKOOPT EXCLUSIEF A-MERK VISION OMPONENTEN: • • • • •

industriële (smart)camera’s framegrabbers lenzen verlichting software

Dankzij onze kennis en expertise bent u verzekerd van de juiste en beste producten voor uw eigen vision oplossing. Niet alleen technisch maar ook commercieel.

HIGH SPEED SYSTEMEN

OPNAMES MAKEN VAN UW FAVORIETE SPORT OP LOCATIE ? Of u nu de start, finish of complete (race) wedstijd wilt opnemen, met onze mobiele highspeed opname koffer kan het allemaal. • • • •

SEAL INSPECTOR

Maximaal 4 camera’s aan te sluiten Werkt onder alle omstandigheden 50 beelden per seconde. (2x meer dan standaard video!!) Zeer gebruiksvriendelijk en op afstand te bedienen

KWALITEITSCONTROLE IS ESSENTIEEL IN DE FOODINDUSTRIE Representief verpakte producten doen het goed. Maar slechte afdichting kan de houdbaarheidsdatum van het product nadelig beïnvloeden alsook het imago van het product. De SEAL INSPECTOR controleert: • • • • •

De afdichting van de seal Aanwezigheid houdbaarheidsdatum Label(s) Vorm / misvorming Aanwezigheid barcode

Bezoek onze stand op de Vision & Robotics 2012 U vindt ons van 5 - 6 juni op standnummer:

tel. +31 (0)76 544 05 88

32

W W W. M A C H I N E V I S I O N . N L

Omron Electronics BV

17

Vision

44

Omron Electronics BV

ROBA Engineering

12

Omron Electronics BV

17

Phaer

4

Robomotive BV

49

Phaer

4

SICK BV

43

17

Robotics and Mechatronics,

ROBA Engineering

12

Van Rooij Electronics Design &

Faculteit EWI, Universi-

Robomotive BV

49

Software Engineering

teit Twente

RNp

Robot ROSE

40

RNp 31

Besturingssystemen Aris BV

47

Brom Mechatronica BV

41

Electro ABI BV

3

forTop automation &

Integrale systeem oplossingen

Stamhuis Lineairtechniek BV

38

Valk Welding BV

STÄUBLI BENELUX NV

34

Van Rooij Electronics Design &

Valk Welding BV

31

Software Engineering

40

Aris BV

47

Vision BV

WEISS Nederland BV

42

VistaLink NV

35

Beltech BV

15

Irmato Industrial Solutions

YASKAWA Benelux BV

30

Wageningen UR

Brom Mechatronica BV

41

Drachten BV

23

ZVS Techniek BV

18

Greenvision

Isotron Systems BV

24

RNp

YASKAWA Benelux BV

30

Software

energycontrol

Electro ABI BV

3

itsme Industrial Automation

8

Focal Optical System &

Karel de Grote - Hogeschool

2

27

Vision systemen

Aris BV

47

Aris BV

47

forTop automation &

Beltech BV

15

Beltech BV

15

energycontrol

6

DVC Machinevision bv

32

DVC Machinevision bv

32

Iris Vision BV

25

3

Machine Vision

36

Hoogendoorn Data at Vision BV 28

Benelux BV

22

Drachten BV

Iris Vision BV

FANUC Robotics Benelux

29

itsme Industrial Automation

8

Karel de Grote - Hogeschool

2

25

Irmato Industrial Solutions

Focal Optical System &

Drachten BV

23

Machine Vision

Isotron Systems BV

24

forTop automation &

Karel de Grote - Hogeschool

2

36

energycontrol

6

National Instruments

23

17

Pilz Nederland

39

Robot ROSE

35 30

49

Veiligheid Aris BV

TU Delft

RNp

forTop automation &

31

43

YASKAWA Benelux BV

RNp

Valk Welding BV

RNp

VistaLink NV

Robot ROSE

Robomotive BV

21

Omron Electronics BV

SICK BV

Irmato Industrial Solutions

FALCON LED Lighting

28

Exner Ingenieurstechniek BV 45

ABB BV

Electro ABI BV

6

Hoogendoorn Data at

47

National Instruments

21

Hoogendoorn Data at

Pilz Nederland

39

Vision BV

28

Van Rooij Electronics Design &

ROBA Engineering

12

Iris Vision BV

25

Software Engineering

40

Drachten BV

23

VistaLink NV

35

Isotron Systems BV

24

Robot ROSE

RNp

Robotics and Mechatronics, TU/e, VCA Group

RNp

Van Rooij Electronics Design & Software Engineering

Irmato Industrial Solutions

40

Vision / robotica systemen

Drachten BV

23

Wageningen UR Greenvision RNp

Karel de Grote - Hogeschool

Isotron Systems BV

24

YASKAWA Benelux BV

Omron Electronics BV

17

SICK BV

43

44

Systemen voor detectie

Omron Electronics BV

17

Aris BV

47

FANUC Robotics Benelux

29

Phaer

4

SICK BV

43

27

Van Rooij Electronics Design &

47

Software Engineering

40

Hoogendoorn Data at

Beltech BV

15

VistaLink NV

35

Vision BV

Brom Mechatronica BV

41

Wageningen UR

7

Greenvision

energycontrol

FALCON LED Lighting

RNp

Licht / lenzen / filters voor machine Vision

Benelux BV

22

DVC Machinevision bv

FANUC Robotics Benelux

29

FALCON LED Lighting

Hoogendoorn Data at

Benelux BV

Vision BV

28

Focal Optical System & Machine

Iris Vision BV

25

Vision

Irmato Industrial Solutions 23

energycontrol

Isotron Systems BV

24

Hoogendoorn Data at

28

Drachten BV

23

Isotron Systems BV

24

Karel de Grote - Hogeschool

2

NHL Kenniscentrum Computer 32 22

Vision

44

Omron Electronics BV

17

Pilz Nederland

39

Rijksuniversiteit Groningen, 36

forTop automation &

Drachten BV

6

Irmato Industrial Solutions

32

Exner Ingenieurstechniek BV 45

6

Discrete Technologie&Product Automatisering

RNp

Robot ROSE

RNp

SICK BV

43

itsme Industrial Automation

8

Vision BV

28

Van Rooij Electronics Design &

Karel de Grote - Hogeschool

2

Iris Vision BV

25

Software Engineering

Isotron Systems BV

24

Wageningen UR Greenvision RNp

NHL Kenniscentrum Computer

2

forTop automation &

Aris BV

DVC Machinevision bv

30

Vision

ABB BV

Dero BV

6

Irmato Industrial Solutions

NHL Kenniscentrum Computer

Wageningen UR Greenvision RNp

energycontrol

40

Vision & Robotics 2012 041

BUILT TO PERFORM

YOUR SOLUTION PARTNER. YASKAWA is een wereldwijd leidende speler op het gebied van frequentieregelaars, servosystemen, lineaire aandrijvingen, machinebesturingen en industriële robots, “ready for operation”. Bezoek ons op de Vision&Robotics en leg ons uw vraagstelling voor! YASKAWA Benelux BV - Tel.: +31 (0)40 289 5500 - [email protected] - www.yaskawa.eu.com

YAS_Vision&Robotics_230x145.indd 1

07.05.2012 16:32:22

Langenakker 131 NL-5731 KB Mierlo t +31(0)492 - 66 51 76 Grotiuslaan 3 NL-8024 XM Zwolle t +31(0)38 - 454 10 17 [email protected]

042

www.zvstechniek.nl

VISION & ROBOTICS

Dossier Automotive Zelfrijdende Google auto krijgt kenteken Multi-robotsystemen voor productie uitlaten 043

WAT U OOK MAAKT, U MAAKT HET GOED met Cognex Vision Cognex heeft een revolutie veroorzaakt in productiewijzen. Onze visiesystemen werken gestaag door, zodat uw producten sneller worden gemaakt, zonder fouten of gebreken en tegen lagere kosten. Er zijn meer dan een half miljoen systemen van Cognex geïnstalleerd, we hebben meer dan dertig jaar ervaring en daarom is Cognex een van de meest vertrouwde producenten van machinevisiesystemen ter wereld. We hebben de mensen, ervaring, kennis en systemen die u nodig hebt om te kunnen zeggen: WAT U OOK MAAKT, U MAAKT HET GOED.

cognex.com/makeitright 044

Robots maken robots Dat aan bijna elke auto wel een robot heeft gesleuteld is alom bekend. De automobielindustrie is een van de eerste sectoren die de robot omarmde is nog steeds een drijvende kracht achter de robotinnovatie. Een recentere toevoeging aan dit high-tech speelveld is vision. Niet alleen maakt het de autoproductie nog efficiënter, het vind ook meer en meer zijn weg in de auto zelf. De nieuw verworven ogen van auto’s in combinatie met een flinke dosis rekenkracht en communicatiemogelijkheden maken dat we ons beeld ten aanzien van zowel auto als robot moeten bijstellen. Hoort de auto in de nabije toekomst niet gewoon in het robotrijtje thuis? Oordeelt u zelf.

Zelfrijdende Google auto krijgt kenteken Het heeft even geduurd, maar de zelfrijdende auto van Google mag

ring kan overnemen en technisch

software die input van een reeks

dan eindelijk de weg op. En het was de Amerikaanse staat Nevada die

bestuurder die met een laptop de

sensoren op het voertuig verwerkt.

de kentekenplaat verstrekte. Het is hiermee officieel de eerste ‘street

techniek in de gaten kan houden.

Die set sensoren bestaat uit een

legal’ robot die zich in het verkeer mag mengen. Aan de afwijkend

Op het moment dat de wagens op

aantal video camera’s in de auto,

roodgekleurde plaat is wel een aantal aanvullende eisen gesteld. Zo

de markt komen wordt een groene

een LIDAR sensor bovenop het

mocht de Google auto alleen de weg op na een proeve van bekwaam-

kentekenplaat in het leven geroe-

voertuig, radar sensoren aan de

heid van 10.000 kilometer, is er een ‘ zwarte doos’ ingebouwd en er

pen. Voordat de licenties uitgege-

voorkant van de auto en een po-

moeten altijd twee echte bestuurders aanwezig zijn voor het geval dat

ven werden, zijn de auto’s getest

sitie-sensor die gemonteerd word

er ingegrepen zou moeten worden.

op verschillende plekken, zoals

aan een van de zijwielen van de

drukke snelwegen en de eveneens

auto om de auto bewust te ma-

Google’s Bestuurderloze Auto is

lobbyd bij de staat. Dit maakt het

drukke ‘strip’ in Las Vegas.

ken van zijn positie op de kaart.

een project van Google dat draait

echter niet legaal om een auto-

Het ontwikkelde systeem combi-

Sinds 2010 heeft Google met een

om de ontwikkeling van techno-

nome auto te besturen. De wet re-

neert gegevens van Google Street

vloot van zeven auto’s meer dan

logie voor auto’s zonder bestuur-

gelt dat de Nevada Department of

View met kunstmatig intelligente

1609 kilometer gereden zonder

ders. Het project wordt geleid door

Motor Vehicles nu verantwoordelijk

Google ingenieur Sebastian Thrun,

is voor de veiligheidsnormen, de

directeur van het Stanford Artificial

prestatienormen van dit type voer-

Intelligence Laboratory en mede-

tuigen, en het aanwijzen van loca-

uitvinder van Google Street View.

ties waar autonome voertuigen ge-

Zijn team ontwikkelde een com-

test mogen worden. Google heeft

putergestuurd voertuig genaamd

nu voor drie auto’s een licentie,

‘Stanley’ dat in 2005 de DARPA

waaraan strikte voorwaarden wor-

Grand Challenge en de bijbehoren-

den gesteld. Zo hebben de auto’s

de prijs van 2 miljoen dollar won.

rode nummerplaten met daarop

De Amerikaanse staat Nevada

een lemniscaat, het symbool van

nam in juni 2011 een wet aan die

oneindigheid. Tevens moeten er

het gebruik van deze voertuigen

twee bestuurders zijn; een chauf-

regelt. Google Had daarvoor ge-

feur die ten alle tijden de bestu-

Dossier Automotive 045

de tussenkomst van een mense-

Het team dat het voertuig ontwik-

Daarnaast hebben de voertuigen

de auto nemen door te remmen of

lijke chauffeur. Daar bovenop heb-

keld heeft een vloot van zeven

de Golden Gate Bridge overgesto-

te sturen, zoals dat bij veel cruise

ben de auto’s nog eens 225 308

testvoertuigen, bestaande uit zes

ken, gereden over de Pacific Coast

control systemen ook het geval is.

kilometer gereden met de hulp

Toyota Prius en een Audi TT, elk met

Highway, en zijn ze om Lake Tahoe

“We zijn erg blij dat we het eer-

van menselijke bestuurders. Goo-

één van de twaalf chauffeurs van

heen gereden. Het systeem houdt

ste rijbewijs voor zelfrijden auto’s

gle verwacht dat de zelf-rijdende

onbesproken rijgedrag achter het

zich daarbij aan de snelheidsregels,

in Nevada krijgen”, vertelde een

auto’s de veiligheid van het ver-

stuur en een Google-ingenieur in

die het opslaat in zijn data-base.

Google-woordvoerder

keer kan vergroten en het aantal

de bijrijdersstoel. De auto’s hebben

Het houdt zijn afstand tot andere

giewebsite CNet. “We geloven dat

verkeersslachtoffers naar beneden

een aantal van San Francisco’s be-

voortuigen door middel van de set

dit de levering van technologie zal

zal brengen, terwijl het ruimte- en

roemde plaatsen aangedaan zoals

sensoren waarover het beschikt.

versnellen. Autorijden wordt op

energie-verbruik van auto’s om-

Lombard Street, dat beroemd staat

In noodgevallen kan een mense-

deze manier veiliger en prettiger.”

laag zal gaan.

om haar steile en scherpe bochten.

lijke bestuurder de controle over

Bron: Wikipedia

technolo-

Efficiënt koelmodules maken met vision en robotica De Piston Group, gevestigd in Michigan en Missouri in de VS, bouwt

nen 45 seconden de meer dan 30 beelden vast te leggen en zodoende de

koelmodules voor zeven verschillende voertuigen. Deze koelmodules

volledige module te inspecteren. Het In-Sight-visiesysteem kan met een

worden op vijf verschillende assemblagelijnen gemaakt, en bij iedere

paar uur programmeren eenvoudig worden aangepast voor inspectie na

lijn worden meer dan 50 varianten gebouwd volgens de eisen van

ontwerpwijzigingen. Het nieuwe inspectiesysteem heeft tot aanzienlijke

de klant. Er moeten allerlei inspecties worden uitgevoerd bij iedere

kwaliteitsverbeteringen geleid, door meer punten nauwkeurig te inspecte-

module, zoals de controle van de modelvariatie, de elektrische aan-

ren en tegelijkertijd de investeringskosten met 40% terug te dringen en de

sluitingen en alle eisen aan de afmetingen.

de aanpassingskosten met 80%.

Vroeger werden inspecties verricht door een automatisch controlestation

“We hebben met de Vision & Traceability Group van McNaughton McKay

dat gebruik maakte van meerdere door perslucht aangedreven schuiven

Electric samengewerkt om de juiste camera voor deze applicatie te vin-

die van lineaire sondes, visiesystemen en een grote verscheidenheid aan

den,” aldus Patrick O’Dell, Control Engineer voor de Piston Group. “We heb-

sensoren waren voorzien om de verschillende componenten te inspecte-

ben gekozen voor Cognex omdat hun visiesystemen de ruime keuze aan

ren. Het probleem met deze aanpak was dat elke schuif ten minste $15.000

middelen bieden die nodig zijn voor de inspectie van de vele verschillende

kostte en deze vervangen moest worden als er wijzigingen werden aange-

punten in deze applicatie. PatMax, het hulpprogramma van Cognex voor

bracht in de bijbehorende specificaties of het ontwerp van het onderdeel.

vergelijking van geometrische patronen, brengt wezenlijke verbeteringen

De gebruikelijke benadering van de vervanging van de schuiven door ma-

in nauwkeurigheid met zich mee, door precies de plaats van het onderdeel

chinevisie zou betekend hebben dat er maar liefst 30 verschillende vaste

vast te stellen. Een enkele Cognex In-Sight 5603 voldeed aan de eisen van

camera’s nodig waren, elk met speciale verlichtingseisen. De Piston Group

deze applicatie door in minder dan 45 seconden nauwkeurig meer dan

ontwikkelde een systeem dat veel minder geld kostte en veel flexibeler

30 zeer verschillende eigenschappen te controleren op vele verschillende

was, door één Cognex In-Sight 5603-visiesysteem op een Fanuc-robot te

plaatsen. We gebruiken deze camera in de hele fabriek voor meer dan 90

monteren. De robot brengt het visiesysteem naar de juiste plaats om bin-

verschillende inspecties”.

046 Dossier Automotive

Multi-robotsystemen voor productie uitlaten Een gerenommeerde internationale leverancier van uitlaatsystemen heeft een belangrijke productievestiging in België. Op deze locatie worden „Just-in-Time“ en zelfs „Just-in-Sequence“ complete uitlaatsystemen geproduceerd voor OEM fabrikanten. Bij deze productie worden de modernste technieken toegepast, waarbij onder andere multi-robottechieken worden ingezet. De verschillende te assembleren

synchroon afgelast door een Mo-

onderdelen van de complete uit-

toman twin lasrobotsysteem. Vol-

laat worden ingelegd in één van de

synchroon betekent dat de lasmal

vier lasmallen. Deze lasmallen zijn

met uitlaat door een servomotor

gemonteerd op een vierstations

wordt geroteerd, terwijl de twee

draaitafel, waarbij er telkens twee

lasrobots tegelijkertijd de rondna-

verschillende productvarianten ac-

den aflassen. De twee lasrobots

tief kunnen zijn. (dat wil zeggen

kunnen daarbij nog in dwarsrich-

waar honderd procent automatisch

shuttle via “multi-tasking` een pa-

twee lasmallen producttype A en

ting via een in de robotbesturing

wordt gecontroleerd op eventuele

rallel een ander programma af kan

twee lasmallen producttype B) De

geïntegreerde

servo-aandrijving

lekken. De twee robots, de draai-

lopen.

draaitafel kan eindloos draaien,

verplaatst worden over een por-

tafel, de shuttle en alle servo-aan-

Op deze manier wordt een hoge

en op elk station kan een product

taal, zodat de robots het volledige

drijvingen worden gecontroleerd

automatiseringsgraad bereikt bij

van maximaal vier meter lengte

werkbereik van vier meter pro-

vanuit één robotbesturing. Dat

de productie van uitlaten, gekop-

worden geproduceerd, en kan het

bleemloos kunnen afdekken.

betekent in totaal eenentwintig

peld aan een eenvoudige bedie-

maximale gewicht per station van

Na het aflassen roteert de draai-

vrij programmeerbare servo-aan-

ning doordat alle robotica aan één

lasmal met product 1000 kilogram

tafel verder en wordt de complete

drijvingen die vanuit één processor

besturing is gekoppeld. In totaal

bedragen.

samenstelling door een servo-ge-

worden bestuurd, waarvan bijvoor-

zijn dagelijks circa dertig Moto-

Terwijl de operator de losse onder-

stuurde shuttle automatisch uitge-

beeld de twee lasrobots met exter-

man las- en handlingsrobots aan

delen inlegt, wordt de uitlaat aan

nomen uit de lasmal en vervolgens

ne assen volsynchroon met elkaar

het werk om de uitlaatproductie te

de tegenoverliggende zijde vol-

ingelegd in een controle station,

samenwerken, en bijvoorbeeld de

verzorgen.

Ford robots hebben ‘laserogen en zuignaphanden’ De Ford Escape van 2013 wordt mogelijk gemaakt dankzij nieuwe robottechnologieën die de kwaliteit en efficiency in de Ford-fabriek verbeteren. Bij het leeuwendeel van het bouwproces van deze nieuwe auto komt geen handwerk meer kijken. De Fordfabriek in Louisville Kentucky is uitgerust met 700 robots. Doel is om fysieke belasting te verminderen en energie te besparen. Met behulp van camera’s kunnen de robots zelf herkennen waar een auto afwijkt van specificaties. Denk hierbij aan de ruimte tussen deurpanelen, of ruimte tussen de voorruit en de rest van het plaatwerk.”De mogelijkheid om met deze machines alle afwijkingen in elk voertuig in het productieproces te kunnen registreren verbetert onze kwaliteit en resulteert in een bijna op maat gemaakt voertuig”, aldus Thomas Burns, een engineer die met de nieuwe techniek voor de Ford Escape werkt. “Sommige van de robots werken samen met onze arbeiders in de productiestraat om efficiency van de bouw van de Escape te verhogen”, aldus Marty Smets, een engineer op gebied van ergonomie. “We hebben ook een scala aan semi-autonome robots, die herhaalde taken uitvoeren die voor mensen niet veilig zijn.”

Dossier Automotive 047

Auto’s en wegen gaan draadloos communiceren Auto’s bestaan tegenwoordig voor

ropean Automotive Research Part-

wegbeheerders, telecombedrijven

bedrijven en overheden op kunnen

een belangrijk deel uit elektronica.

ners Association bestaat uit zo’n

en autofabrikanten om tot nieuwe

reageren. “Earpa is traditioneel

Die heeft er niet alleen voor ge-

veertig kennisinstellingen uit ver-

communicatiestandaarden te ko-

gericht op automotive. De nieuwe

zorgd dat het voertuig steeds com-

schillende lidstaten die onderzoek

men. “We hopen op een gedachte-

taskforce doorbreekt dit patroon

fortabeler werd, maar vooral zuini-

doen voor de automobielindustrie

wisseling met juist de partijen die

en zoekt juist samenwerking met

ger en veiliger. De volgende stap is

en hun toeleveranciers. Om bijvoor-

niet geworteld zijn in automotive,

en reacties van partijen die verant-

die elektronica slim in te zetten om

beeld een navigatiesysteem, een

maar wel een bijdrage kunnen le-

woordelijk zijn voor infrastructuren

communicatie tussen auto’s onder-

smartphone of sensoren in de auto

veren aan slimme mobiliteit”, zegt

zoals wegen, informatiesystemen

ling en tussen auto’s en de weg te

te laten communiceren met lussen

onderzoeker Bastiaan Krosse van

langs de weg, navigatie, weerbu-

realiseren. Dat vergt in internatio-

in of camera’s langs het wegdek

TNO, tevens secretaris van de task-

reaus, telecommunicatiebedrijven.

naal verband diepgaand onderzoek

zijn niet alleen speciale draadloze

force. Hij ziet een taak weggelegd

Al deze informatiebronnen moeten

en nauwe samenwerking. Daarom

technologieën nodig, maar vooral

voor de Earpa-taskforce om de be-

worden gekoppeld om de bestuur-

heeft TNO met het Spaanse onder-

technische afspraken tussen par-

langen van de auto-industrie met

der of de auto te informeren over

zoeksinstituut Idiada het initiatief

tijen die nu nog vaak vreemden

hun toeleveranciers en de andere

plotselinge veranderingen op de

genomen tot de oprichting van de

voor elkaar zijn. TNO wil binnen

belanghebbenden op één lijn te

weg.”

taskforce Electronic & Communica-

dit Europese platform dan ook

brengen. Binnenkort komt de task-

tion Systems binnen Earpa. De Eu-

een brug slaan tussen onder meer

force met een visiedocument waar

ABB-robots maken laslijn Van Hool flexibel Van Hool maakt al zijn bussen en touringcars op specificaties van zijn klanten. Vrijwel elk voertuig is dus uniek. Om dergelijk variabele productie te kunnen draaien zonder lange ombouwtijden, installeerde Andon Automation onlangs nieuwe lasrobots van ABB, waar het bedrijf uit Gameren applicatiepartner van is. De robots zijn geïntegreerd in het bestaande Andon Flexible Manufacturing System (FMS). De ABB-robots maken dat de lasstations bij Van Hool zonder menselijke tussenkomst kunnen functioneren. Het FMS bestaat nu uit twee lasrobotstations met ieder een ABB-robot van het type IRB 2600. De robots hangen aan een slede van drie meter. Onder elke robot bevinden zich nieuwe werkstukmanipulatoren die de mal met het werkstuk draaien. De lasmallen worden aan- en

Wakend ‘computeroog’ terwijl u rijdt

afgevoerd met een stackerkraan en in een magazijn opgeslagen. Het magazijn biedt plaats aan vierhonderd lasmallen. De stackerkraan

Het Mobileye Ongeval Preventiesysteem helpt beginnende voertuigbe-

brengt tevens de afgelaste producten naar een van de drie eindstati-

stuurders door als ‘derde oog’ doorlopend in de gaten te houden wat er

ons, voor het uitnemen van de eindproducten.

voor het voertuig gebeurt. Bij potentieel gevaarlijke situaties geeft het een waarschuwing (in beeld en geluid) waarmee de bestuurder wordt geholpen een aanrijding te voorkomen en/of de gevolgen te beperken. Mobileye wil verkeersdeelnemers in opleiding ‘bewuster’ veilig laten rijden. Het project is een samenwerking tussen Mobileye en verkeersopleider Bruinsma in Utrecht. Bruinsma Verkeersopleidingen heeft als proef zowel personenauto’s als trucks ingezet met het Mobileye systeem. De reacties zijn zeer positief. “In eerste instantie worden de geluidssignalen als irritant ervaren, maar de bestuurder is de enige die de signalen kan wegnemen door op de juiste veilige manier te rijden. Dit systeem kan vele ongevallen per jaar voorkomen”, aldus Ruben Kragten, Manager Benelux & Frankrijk voor Mobileye. “Een aanzienlijk deel van de zwaargewonde en dodelijke slachtoffers onder verkeersdeelnemers zijn jonge, beginnende bestuurders. Het blijven ‘trainen’ van deze doelgroep, ook nadat zij het rijbewijs hebben behaald, is dus van essentieel belang”, aldus Kragten.

048 Dossier Automotive

Vistalink - Cognex Platinum PSI

N.V. S.A.

From PRODUCT to TURN-KEY SOLUTION... AND everything in between

Machine vision focus and expertise since 1988 Tailor made support for a tailor made solution Training,

feasibility studies,

co-engineering,

validation,

24-hour service

VistaLink N.V. N.V. S.A.

Antwerpsesteenweg 108 | B-2800 Mechelen - Belgium Tel.:+32 (0)15 745 200 [email protected] Fax: +32 (0)15 745 201 www.vistalink.eu 049

Mikrocentrum breidt vision en robotica activiteiten uit Onlangs startte het Mikrocentrum binnen het High Tech Platform een nieuwe werkgroep. Onder de naam Vision & Robotics Solutions zal een vijftigtal bedrijven zich inzetten om vision en robotica in zowel Nederland als Belgie meer voet aan de grond te laten krijgen. Vision en robotica zijn hot. Dat blijkt

in dit rijtje. De nieuwe werkgroep

precies te zijn, zijn we echter een

kunnen vervolgens voor een breder

onder andere uit alle initiatieven die

die luistert naar de naam Vision &

stap verder gegaan. Vanuit ons High

voetlicht worden gebracht tijdens

er het afgelopen jaar zijn ontplooid

Robotics Solutions, heeft als onder-

Tech Platform is er toen een nieuwe

bijeenkomsten als de Vision & Ro-

om beide vakgebieden beter onder

deel van het High Tech Platform wel

werkgroep Vision & Robotics Soluti-

botics beurs, worden opgenomen in

de aandacht van het grote publiek

raakvlakken met de bekende beurs

ons opgericht. Op de eerste plaats

het cursusprogramma of onderwerp

te brengen. Hetzelfde geldt voor

Vision & Robotics, maar is een eigen

is dit gedaan om vision, robotica en

van gesprek zijn tijdens een van de

initiatieven om door samenwerking

entiteit. Medeoprichter Els van de

aanverwante

automatiseringsop-

andere bijeenkomsten die de werk-

oplossingen naar een hoger plan te

Ven van het Mikrocentrum legt uit:

lossingen een nog vastere voet aan

groep zal organiseren.”Van de Ven

tillen. Zo waren eind 2011 diverse

“We proberen als Mikrocentrum al

de grond te laten krijgen bij rele-

geeft aan dat het de werkgroep niet

bijeenkomsten van experts in zo-

jaren ons steentje bij te dragen aan

vante eindgebruikers. Dit zowel op

alleen om camera’s en de robots te

wel vision als robotica en startte de

kennisontwikkeling op het gebied

Nederlandse als op Belgische bo-

doen is, maar om de gehele auto-

TU Eindhoven tijdens de robotica-

van vision en robotica. We doen in

dem. Naast promotie van de tech-

matiseringketen. Want, zo stelt zij,

week haar Robotic Open Platform,

de vorm van een aan een congres

niek maakt de nieuwe werkgroep

wat is een robot zonder sensoren of

een open source project dat de uit-

gekoppelde beurs en diverse op-

de branche als zodanig sterker door

grijper en hoe kun je een robot- of

wisseling van praktische robotken-

leidingen die de aspirant vision- of

gezamenlijke doelstellingen te for-

visionsysteem los zien los zien van

nis moet bespoedigen. Nu schaart

robotgebruiker op het vereiste ken-

muleren en de krachten bundelen

de achterliggende automatiserings-

ook het Mikrocentrum zich met

nisniveau brengt. Eind 2011 ech-

bij het ontwikkelen van innovatieve

onderdelen als aandrijvingen en

een nieuw opgerichte werkgroep

ter, op maandag 21 november om

en relevante oplossingen. Deze

besturingen?

WPS Horti Systems wint Metaalunie Smart Enterprise Award 2012 Volgens de jury, waar ook Vision & Robotics deel van uitmaakte, heeft WPS

streep. WPS zelf noemt dit het samensmelten van staal en digitale techniek

zich onderscheiden door de hoge graad van digitale innovatie in de bedrijfs-

tot één geheel: Digistaal. “Wij zijn er trots op dat we waardering krijgen

voering. “één van de bedrijven waar Nederland zo’n behoefte aan heeft”,

voor de grote stappen die wij als bedrijf gezet hebben de afgelopen jaren“,

motiveerde mede-jurylid en voormalig awardwinnaar Chris van der Lande

zegt Ton van Mil, algemeen directeur van WPS. “Om goede integrale oplos-

de keuze voor het bedrijf. Richard van der Meijs, productmanager, ontving

singen te bieden aan onze klanten is het belangrijk dat elke discipline van

tijdens het Metaaluniecongres Smart Future dat 26 april plaatsvond, de Me-

het team uitstekend samenwerkt en dat er een hoge mate is van interactie.

taalunie Award uit handen van jurylid Chris van der Lande. De jury noemde

Essentieel is dat het team functioneert als een geoliede machine. Wij zijn

WPS Horti Systems BV een voorbeeld voor de industrie en een inspiratiebron

positief verrast dat onze visie met betrekking tot het bieden van een inte-

voor de hele sector. Met name de snelle succesvolle ombuiging van traditi-

grale oplossing dusdanig onderscheidend is dat wij de Metaalunie Smart

oneel metaalbedrijf naar modern mechatronicabedrijf trok de jury over de

Enterprise Award 2012 in ontvangst hebben mogen nemen.“

050 Branche Bulletin

Branche Bulletin

EMVA start ‘Young Professional Award’ Ter ere van de tiende EMVA conferentie die onlangs in Lisabon werd gehouden, werd voor de eerste maal de EMVA Young Professional Award uitgereikt. Deze jaarlijkse award eert uitzonderljk innovatief werk van een student of jonge werknemer op het gebied van machinevision of imaging, waarbij de winnar de kans krijgty zich op de EMVA conferentie te presenteren. De eerste winnaar van de EMVA Young Professional Award is Florian Oefelein. Hij ontving zijn award na aanleiding van zijn master thesis met als titel ““Depth-resolved defect inspection of glass products”. Florian ontwikkelde een nieuwe methode die in zijn master thesis “ wordt beschreven tijdens een stage bij Schott AG in Mainz en is een onderdeel van zijn master studie programma “ Optical Engineering and Machine Vision” aan de universiteit van Darmstadt. Hij gebruikte hier het ‘ depth from focus’ principe in combinatie met triangulatie om defecten in bulk glasmaterialen te detecteren.

Robot valley komt nauwelijks van de grond Vijf jaar nadat de sectorraden van OCW en NWO in Den Haag dringend

Hans van de Veen van de Stichting Toekomstbeeld der Techniek, betrok-

pleitten voor een stimulans in de robotica, heeft de overheid nog niet in

ken bij het lobbyen in Den Haag, zegt: ‘We hebben destijds ons advies ge-

deze sector geïnvesteerd. Dat concludeerde het Technisch Weekblad aan

geven aan de hoogste beambte in de hiërarchie van de overheid. Dat was

de vooravond van de robotvoetbalwedstrijd RoboCup die vanaf 25 april in

toen Ronald Plasterk. We hebben er vervolgens niets meer van gehoord.

Eindhoven wordt gehouden.

Wat er nu nog over is, is dat de overheid de vergaderkosten betaalt van Roboned, het samenwerkingsverband dat die zeventig bedrijven hebben

‘2011 was voor ons een topjaar’, aldus Dennis Schipper van Demcon in

opgericht.’

Oldenzaal, een van de tien bedrijven die zichzelf presenteren tijdens de RoboCup-dagen in Eindhoven volgende week. ‘En dat ondanks de crisis.

Terwijl vijf jaar geleden werd gevreesd dat investeringen te laat zouden

De autonome mechatronische systemen die we nu verkopen aan ASML

komen, lijken de ontwikkelingen stil te liggen. Volgens Schipper heb-

en FEI passen met een kleine aanpassing zo in een robot.’ Demcon liep

ben inmiddels ook de bestuurders bij Philips de geldkraan dichtgedraaid.

in 2007 voorop in het aankaarten van de mogelijkheden van de robotica

Slechts een paar bedrijven van de zeventig uit 2007 sieren de RoboCup-

in Nederland. ‘Het laatste grote technologische succes in Nederland was

dagen nog op met een bedrijfspresentatie. Eén van hen is Brom Mechat-

geloof ik ASML’, aldus Schipper. ‘We moeten natuurlijk wel verder. Ik ben

ronica, dat het net als Demcon goed doet. ‘Het ligt in dit land immers

ervan overtuigd dat robotica de toekomst heeft.’

voor de hand dat in de toekomst handelingen die gedaan moeten worden bij apparaten, door ingenieurs voor de gebruikers moeten worden inge-

Een groep van zeventig high-tech bedrijven sprak zich in 2007 uit voor

programmeerd’, vertelt Jeroen Brom. ‘Nieuwe automatiseringssystemen

het vestigen van een ‘robot valley’ in Nederland, naar het voorbeeld van

worden te ingewikkeld voor werknemers. Robots zijn onvermijdelijk.’

silicon valley. Philips was met haar robotica-afdeling, ondanks het veel gunstiger klimaat in Japan, in Nederland gebleven, omdat lichamelijke

Brom ziet niet het ontbreken van investeringen als de grootste sta-in-de-

arbeid hier zo duur is. ‘Als de overheid zou investeren, hadden wel allang

weg, maar maatschappelijke acceptatie. ‘Ik was laatst op een conferentie

een koppositie gehad’, aldus robotica-expert Maarten Steinbuch van de

over leerrobots in het onderwijs. De prestaties van de robots waren uitste-

Technische Universiteit Eindhoven. ‘Zeventig procent van de benodigde

kend, maar de aanwezige schooldirecteuren en onderwijzers overstem-

techniek hebben we in Nederland in huis. Maar we hebben een stimulans

den dit met hun kritiek dat het menselijke element inherent zou zijn aan

van zo’n honderd miljoen nodig om de ontwikkelingen te versnellen. Als

het onderwijsvak. En dat terwijl we een lerarentekort hebben.’

je op het bedrijfsleven wacht, duurt het gewoon te lang.’ Onlangs demonstreerde hij een robot die nauwkeuriger en goedkoper bepaalde oogope-

Bron: Technisch weekblad

raties kan uitvoeren dan een oogchirurg.

Branche Bulletin 051

12 5 – 6 June 20 NH Veldhoven

Superior performance powering competitive advantage. www.staubli.com/robotics Leg de lat hoger voor pick, pack & place. De TP80 Fast Picker: nieuwe generatie 4-assige high speed pickers voor standaard pick & place toepassingen. Snelheden van meer dan 200 picks per minuut en meer flexibiliteit tegen lagere kost.

NEW

Hoge precisie met herhaalnauwkeurigheid, integratiegemak door eenvoudig voetstuk en licht ontwerp maken van deze robot de perfecte keuze voor de hedendaagse veeleisende markten. Stäubli – innovatieve oplossingen om uw concurrentie voorbij te steken.

Stäubli Benelux N.V., Tel +32 56 36 40 04 Stäubli is een merk van Stäubli International AG gedeponeerd in Zwitserland en in andere landen. © Stäubli, 2012

Zorg dat uw lichtschermen juist zijn geëngineerd De kans op verwondingen is groot, wanneer verkeerd geëngineerd wordt met lichtschermen. Iemand kan onwetend de installatie betreden, verwacht dat deze afschakelt en wordt blootgesteld aan een onveilige situatie.

Ideale beveiliging wanneer actief in het productieproces moet worden ingegrepen www.pilz.nl

052

Menselijke benadering kern van succes

Robomotive zet grote stap in adaptieve robotica Automatisering mag, helemaal in het geval van kleine series, niet de flexibiliteit de das om doen. En laat het steeds kleiner worden van serieus door wereldwijde trens als mass customisation nou net zijn waar een producent van de toekomst zich in moet kunnen onderscheiden. Met dit in het achterhoofd ging Robomotive aan de slag. Ze ontwikkelden een robotcel op basis van een twee-armige SDA20 robot van Yaskawa. Vervolgens werd er 3D-vision en flexibele grijpers toegevoegd om de concurentie met traditionele handarbeid aan te kunnen. De cel trok direct de aandacht van diverse partijen. Robomotive sleepte direct een nominatie voor een Techni-Show Innovation Award en de Robotics Award van de Hannover Messe in de wacht.

Twee robotarmen, adaptieve grijpers die zich

Adaptieve grijpers

aanpassen aan het product en een 3D-vision

Met dit concept rond de humanoïde robot van

systeem, dat als de ogen van de robot functio-

Yaskawa Motoman (verkrijgbaar in de tilcapa-

neert. Dat is een notendop de robotcel waar-

citeiten 20, 10 en 5 kilogram per arm) denkt

mee Robomotive de nominatie in de wacht

Michael Vermeer een oplossing in handen te

heeft gesleept. Op zichzelf zijn al deze drie

hebben voor de maakindustrie. Het vision sy-

aspecten niet bijzonder innovatief. De combi-

steem herkent de producten, lokaliseert hun

natie ervan in een werkend geheel is dit echter

positie en geeft dit aan de robot door. Hierdoor

wel. Michael Vermeer van Robomotive: “Onze

is het zogenaamde 3D-bin picking mogelijk,

toegevoegde waarde is dat we het geheel in

waarbij gestapelde en ongeordende produc-

één pakket samenvoegen en erin geslaagd zijn

ten vanuit een bak of pallet door het systeem

om het vision systeem goed te laten commu-

kunnen worden opgepakt. Kleine series, steeds

niceren met de adaptieve grijpers en met de

wisselende producten; die zijn dankzij het vi-

twee robotarmen. We hebben de belemmerin-

sion systeem en de adaptieve grippers geen

gen die er vroeger waren, weggenomen. Het

probleem meer voor de twee-armige robot.

3D-scannen van een product gebeurt nu heel

“Door het 3D-bin picken hoeven de producten

snel. En nauwkeurig, tot op enkele tiendes van

niet meer via trilvullers of mallen geordend te

een mm.Kalibreren gaat eenvoudiger, zodat

worden.

je de skid met daarop de robot ook echt kunt

De grijpers passen zich vanzelf aan de vorm

verplaatsen naar een andere machine en daar

van het product aan, je hebt dus ook geen

direct verder kunt gaan. Uniek is ook dat we dit

grijperwisselsysteem nodig, wat tijd en geld

turn key gaan opleveren bij de klant.”

spaart”, legt Vermeer uit, die voorheen al de

Robomotive 053

nodige ervaring in het automatiseren in de

ken om bepaalde handelingen uit te voeren.

kunt concurreren met de handjes, ook als je

maakindustrie heeft opgedaan.

Waarom zou een robot namelijk niet gewoon

kleine series produceert. Eenvoudige program-

een steeksleutel gebruiken om een moer aan

mering en gebruikersvriendelijke interfaces

Mechanische operator

te draaien? Soms zullen natuurlijk wel speciale

zijn daarom onmisbaar. “Het programmeren

De Limburgse automatiseerders willen nog ver-

stukjes gereedschap nodig zijn. In het geval

van zo’n 15-assige robot valt mee. En het vi-

der gaan. Vermeer bestempelt de humanoïde

van de bokwielassemblage moeten er bijvoor-

sion systeem is al zover dat het inbrengen van

robot als de mechanische operator. En die moet

beeld M8-moertjes uit een bakje gepakt wor-

een 3D file voldoende is, het systeem zoekt dan

net als zijn menselijke collega gereedschappen

den. En hoewel het door Beltech ontwikkelde

vanzelf het voorwerp en algoritmen bepalen

kunnen gebruiken. “Daarom gaan we een serie

3D-binpicking deel de afzonderlijke moertjes

de rest.” Hij is ervan overtuigd dat de ‘mecha-

tools ontwikkelen, zodat de robot knoppen kan

snel herkent, zijn de vingers van de robot te

nische operator’ zijn weg gaat vinden naar de

bedienen, met een steeksleutel bouten kan

groot om ze goed op te pakken. Het principe

Nederlandse maakindustrie. In Japan heeft hij

aandraaien enzovoort.” Michael Vermeer ziet

blijft echter hetzelfde: benader robotisering

al een robot gezien op een track, die een kraan

niet in waarom de robot niet zelfstandig een

van een meer menselijke kant. Op deze manier

bedient om het zware product naar de machine

machineklem kan verwisselen. Om de moge-

kunnen robots veel gemakkelijker in bestaande

te verplaatsen. “Creativiteit bepaalt de grens.”

lijkheden te tonen, assembleerde de robot op

productieprocessen worden geïntegreerd.”

de Techni-Show volledig zelfstandig bokwielen. De onderdelen, waaronder een M8 boutje en

Toepassingen

moertje, worden willekeurig gestapeld in een

Michael Vermeer ziet veel toepassingsmoge-

kist aangevoerd. “Het robotsysteem heeft als

lijkheden voor de cel. In de assemblage, maar

uitgangspunt de dingen precies zo aan te pak-

ook voor het beladen en ontladen van allerlei

ken als de mens” , zegt Vermeer. “Dat betekent

installaties zoals CNC -banken, persen, zetban-

dat er twee armen en handen nodig zijn en dat

ken, rekken voor ovens of rekken voor materi-

de robot tevens in 3D moet kunnen zien. Alleen

aalbehandeling. Je kunt de beide robotarmen,

dan kan de robot flexibel en snel op een plek

terwijl de installatie zijn bewerkingen doet,

worden ingezet waar normaliter een mens het

zelfs nabewerkingen laten doen. Zijn ervaring

werk doet. In dit geval hebben we ervoor ge-

tot nog toe is dat het zien van de democel

kozen de robot, een SDA van Yaskawa, bokwiel-

creativiteit bij de mensen losmaakt. “Mensen

tjes in elkaar te laten zetten, maar dat hadden

zien dan de mogelijkheden ontstaan.” Het be-

natuurlijk ook tal van andere taken kunnen zijn.

laden en ontladen van allerlei installaties met

Belangrijkste is dat de robot met zijn twee grij-

verschillende producten is slechts één toepas-

pers net als de mens gereedschap kan oppak-

singsgebied. Hij gelooft dat je met dit concept

054 Robomotive

Vision & Robotics nu ook online

Kijk voor alle artikelen en het laatste nieuws op www.visionenrobotics.nl 055

Een nieuwe aanpak tegen manipuleren

EN-ISO 14119 in de maak

Vladimir Dragosavic

Binnenkort zijn we weer een norm rijker. Naar verwachting zal in het derde kwartaal van 2012 namelijk de EN-ISO 14119 verschijnen. De norm die zich bezighoudt met en afscher­ mingen, ergonomie en het overbruggen van beveiligingen, geeft uitgebreid inzicht in het verantwoord omgaan met manipulatie. Het woord “manipulatie” komt maar liefst 65 keer in de norm voor. De machinerichtlijn verplicht ons tot het bouwen van veilige machines,

in de veiligheid, dan zal er worden gemanipuleerd. Manipulatie is ove-

althans, machines die geen noemenswaardig letsel kunnen veroorzaken.

rigens geen vies woord. In de machinebouw betekent dit “het bewust

Na het inventariseren van mogelijke gevaren moet een machine zodanig

veranderen van een veiligheidsfunctie”, ongeacht de tijdsduur en onge-

worden ontworpen dat deze geen risico voor de gebruiker vormt.

acht het motief.Manipulatie manifesteert zich in twee vormen. Er bestaat

Gevaar en risico worden nog steeds met elkaar verward. Risico bestaat uit

“onbedoelde manipulatie” doordat de operator last ondervindt van de

een verhouding tussen gevaar, blootstelling en afwendbaarheid. Een ge-

beveiligingen. En er bestaat “bedoelde manipulatie” waarbij systemen

vaar op zich hoeft helemaal geen risico te vormen wanneer je er niet aan

tijdelijk worden overbrugd bij onderhoud of afstellen. De “onbedoelde

kunt blootstellen. Kijk, dát wordt nou bedoeld met veilig ontwerpen: De

manipulatie” moet worden tegengegaan. De “bedoelde manipulatie”

gevaren in het ontwerp opheffen (bijvoorbeeld bewegende delen verder

moet worden gereguleerd. Het belangrijkst is dat beide vormen van ma-

uit elkaar plaatsen zodat knelgevaar niet ontstaat) of, gevaren zodanig

nipulatie beslist niet op elkaar lijken. Dus niet klakkeloos een actuator

in de machine wegwerken dat je er niet mee in aanraking kúnt komen.

losschroeven en in de veiligheidsschakelaar steken! Want dat gaan an-

Gevaren die écht niet in het ontwerp kunnen worden vermeden moeten

dere personen nadoen.

vervolgens worden beveiligd met mechanische, elektrische en elektroni-

Robotinstallaties worden meestal voorzien van een afscherming. In deze

sche voorzieningen. Veiligheidsvoorzieningen dus. Eén aspect is hierbij

hekken worden deuren geplaatst met toegangsbeveiliging. Uit statisti-

sterk onderbelicht gebleven: manipulatie. Een machine kan nóg zo goed

sche gegevens over bedrijfsongevallen blijkt dat juist bij dit soort be-

zijn beveiligd, maar als dat de gebruiker in de weg zit, zijn deze bevei-

veiligingen vaak wordt gemanipuleerd. De ontwerpers van de machi-

ligingsvoorzieningen geen lang leven beschoren. Is er geen ergonomie

nerichtlijn hebben daardoor gemeend om een deel van de vrijblijvende adviezen over afschermingen naar de machinerichtlijn over te hevelen. In de huidige (nieuwe) machinerichtlijn staan nu technische en functionele verplichtingen voor afschermingen en hekbeveiligingen. Maar dit is nog steeds niet genoeg om manipulatie uit te bannen. Wij kunnen urenlang vertellen over allerlei procedurele maatregelen, bewustwording en ergonomie, maar dat is niet waar we naar toe willen in dit artikel. Gelukkig is er een oplossing op komst die machinebouwers gaat dwingen om over manipulatie na te denken. De “manipulatienorm” EN-ISO-14119. Naar verwachting in het derde kwartaal van 2012 wordt deze in Europa en vervolgens ook in Nederland overgenomen als NENEN-ISO 14119. Het woord “manipulatie” komt maar liefst 65 keer voor in deze norm. Het is de opvolger van de EN1088 die in 1995 werd uitgegeven. Destijds stonden daar nagenoeg geen aanbevelingen in tegen manipulatie. Intussen zijn er twee amendementen op deze norm gekomen,

056 Robotveiligheid

de laatste EN1088/A2 was in 2008. Als er amendementen nodig zijn dan is vaak een nieuwe norm op komst. De nieuwe EN-ISO14119 beoogt dat machines niet alleen goed worden beveiligd, maar dat de beveiligingen zowel zeer ergonomisch zijn als tegelijk ook niet manipuleerbaar. Daarbij wordt naar moderne oplossingen verwezen: De huidige stand der techniek. Veiligheidsergonomie en continuïteit van het productieproces gaan hierin hand-in-hand. Volgt men deze norm, dan zal de veiligheid op de machine geen ergernis meer opwekken en zullen de veiligheidsvoorzieningen onmerkbaar hun werk doen en zal het gebruik ervan uitnodigend zijn.

zal hebben is afhankelijk van twee zaken: Ten eerste zal deze norm wor-

De oplossingen tegen manipulatie in de EN-ISO14119 rusten op 3 pijlers:

den geharmoniseerd. Dit betekent dat wanneer men aan deze norm voldoet, men tevens aan de voorwaarden van de machinerichtlijn voldoet.

Pijler 1: Ergonomie

Een ongeschreven regel is dat de machinebouwer de lijst van geharmo-

Ontwerp beveiligingssystemen zodanig dat deze niet als storend worden

niseerde normen moet raadplegen en bepalen welke normen voor hem

ervaren. Machineveiligheid moet onmerkbaar zijn werk doen. Wachttij-

van toepassing zijn. De “manipulatienorm” mag dan echt niet buiten be-

den mogen niet langer zijn dan nodig. Procedures moeten niet ingewik-

schouwing worden gelaten.

keld zijn. Beveiligingssystemen mogen geen storingen veroorzaken.

Ten tweede mag elke inkoper van machines aanvullende criteria eisen. De inkopende partij moet enigszins onderlegd zijn om in zijn opdracht

Pijler 2: Techniek

meer te specificeren dan alleen de machinerichtlijn. Het lijkt een goed

In technisch opzicht geeft de EN-ISO14119 een aantal additionele tech-

uitgangspunt dat de inkoper eist dat de machinebouwer in elk geval ook

nische maatregelen die het omzeilen van veiligheidssensoren en blok-

aan de EN-ISO14119 moet voldoen. De machinegebruiker zal hiervan na-

keervoorzieningen voorkomen: Onbereikbaar maken, onafneembaar ma-

melijk veel voordeel hebben.

ken, gecodeerde systemen gebruiken, relatie tussen proces en toegang

De voordelen die de machinegebruiker ervaart nadat hij een machine in

controleren, etc… Het technisch manipuleren van beveiligingssystemen

gebruik neemt die aan de “manipulatienorm” voldoet zijn enorm. Tijdens

moet op deze wijze onmogelijk worden gemaakt.

de hele levensduur van de machine zal de kans op manipulatie uiterst gering zijn en hoeft de machinegebruiker veel minder energie in procedures

Pijler 3: Beloning

en handhaving te steken.

Dit is waarschijnlijk de meest opmerkelijke oplossing. Er mag namelijk geen beloning ontstaan nadat er tóch wordt gemanipuleerd. Een uitste-

Conclusie: De EN-ISO14119 is een perfect middel tegen manipulatie. Het

kend hulpmiddel hierbij is de machinebesturing. Deze kan worden ge-

neemt alle negatieve prikkels weg die veiligheidsvoorzieningen kunnen

bruikt om “mee te kijken” in de veiligheidskring. Extra signalen uit de

veroorzaken. Het gevolg is een goede werkomgeving en een ongestoord

verschillende veiligheidscomponenten worden door de besturing beoor-

productieproces.

deeld. Wordt er een onlogische volgorde geconstateerd (manipulatie),

Een machine bouw je in 2 maanden. Met een beetje aandacht voor de

dan zet de besturing de machine stil en genereert een alarm. In de EN-

EN-ISO14119 heeft de machinegebruiker er 20 jaar profijt van. Moreel zijn

ISO14119 staat specifiek “dat het proces 10 minuten niet mag worden

we dit verplicht maar met de nieuwe “manipulatienorm” zijn we er ook

gestart”. Deze door de besturing gegeven “straf” zal in een organisatie

voor verantwoordelijk.

niet vaak worden getolereerd. Raadpleeg www.nen.nl voor de beschikbaarheid van de EN-ISO14119 Je zou denken dat wanneer slechts één van deze pijlers correct wordt

(NEN-EN-ISO14119)

uitgevoerd, de andere pijlers niet nodig zijn. Dat is nou bijna wat deze

Zie ook: www.en-iso14119.nl of www.en-iso14119.be

norm beoogt. Hij gaat er van uit dat men nooit het optimale zal bereiken. Dus wanneer men de drie pijlers per stuk redelijk heeft uitgevoerd, dan zal het resultaat zijn: Geen manipulatie! Een treffend voorbeeld dat we allemaal kennen is onze wasmachine. Daarvan kan de deur niet direct worden geopend nadat de was klaar is. Dat duurt gemiddeld 90 seconden. Iedereen die wel eens voor de wasmachine heeft gestaan om er meteen iets uit te halen heeft zich wier aan geërgerd. Deze irritatie lokt manipuleren uit. Als de schakelaar met het simpel lipje aan de buitenkant had gezeten, had u die misschien gemanipuleerd? En daarom zit hij op een onbereikbare plaats! De EN-ISO14119 is voor engineers en constructeurs een prettig leesbare norm met vele tekeningen en illustraties. In hoeverre de “manipulatienorm” EN-ISO14119 een dwingend karakter

Robotveiligheid 057

AUTOMATISEREN MET ANDERE OGEN!

VISION & ROBOTS

Bezoek onze stand (nr. 47) tijdens de vakbeurs ‘Vision & Robotics’ in Veldhoven.

www.arisbv.nl - www.derobv.nl

2_v1.indd 1

Lasnaden realtime volgen met 3D laservision

09-05-12 18:31

Global solutions

• levert een exact gelaste naad • geen handmatige programmacorrecties meer • geen complexe lasmallen meer benodigd • verhoogt de proces snelheid • verhoogt de proces nauwkeurigheid • voorkomt onnodig afkeur [email protected] Tel. +31 (0)78 69 170 11 www.valkwelding.com

058

M a kes i t h a p p e n

+31 (0)297 285332 www.destaco.nl

Productnieuws

Lenzen voor lasers

Portaalrobot met cycli van 670 milliseconden De High-Speed H- en T-portalen van Festo zijn

tandriemassen zijn met de traverse verbonden

II-VI, de leverancier vann CO2-laseroptieken,

30% sneller dan conventionele handlingsyste-

via een enkele circulerende tandriem om de aan-

biedt nu ook de lenzen aan voor de nieuwe

men. Beide systemen zijn alternatieven voor

drijfas. Deze wordt aangedreven door twee

generatie Trumpf lasers met één snijkop. Cut

complexe en moeilijke robotsystemen zoals ro-

EMMS aangedreven servomotoren.

lenzen hebben een afgevlakte zijde en pas-

bots in Delta-kinematica en Scaras. Ze worden zo

Het High-Speed H-Portal verdeelt verpakte le-

sen in het Trumpf LensLine monitoringsy-

geleverd dat ze direct in die machine kunnen

vensmiddelen zoals chocoladerepen in dozen. Hij

steem dat aangeeft wanneer de lens ver-

worden geïnstalleerd – aangepast aan alle nood-

dekt een veel grotere werkruimte in rechthoeki-

vuild of aan vervanging toe is. Zo voorkomt u

zakelijke machine-interfaces.

ge vorm af dan robotsystemen in Delta-kinemati-

een productiestilstand wanneer de lens on-

Voor de High-Speed T-Portal is een tacttijd van

ca, die alleen ronde of niervormige werkruites

nodig gereinigd wordt. Verder kunnen deze

670 milliseconden probleemloos mogelijk. Het is

kunnen bewerken. Het nadeel van Delta-robots

Cut lenzen door hun vorm maar op één ma-

een High-Speed pick-and-place met een hogere

zijn ook de hoge kosten, de te installeren massa

nier gemonteerd worden. Hierdoor zijn ze

dynamica als conventionele lijnportals en schaal-

van rond de 150 kg en de benodigde hoge mon-

onmiddellijk correct uitgelijnd telkens als u

baar op elke slag. Daarmee kan hij de tacttijden

tageruimte. Daartegenover is de High-Speed H-

de lens terugplaatst of vervangt. II-VI ver-

in vorm-vul-sealprocessen bijhouden. Aan het

Portal schaalbaar op iedere slag, zeer vlak gecon-

deelt deze Cut lenzen onder het patent van

einde van deze processen verdeelt de High-

strueerd, heeft een laag zwaartepunt en een

Trumpf (Europa 1 800 156, US#7 875 830).

Speed T-Portal de verpakkingen in dozen.

eenvoudigere structuur dan de snelle Delta-ro-

De snelheid van 4 m/s en de versnelling van 50

bot. De optimale versnelling en vertraging kun-

m/s² bereikt het portaal over de gehele werk-

nen slagen in X- en Y-richting aan van twee tot

ruimte met een constructief kneepje: De beide

één meter met een nauwkeurigheid van 0,2 mm.

NAUWKEURIG DETECTEREN

BETROUWBAAR VERBINDEN

PERFECT OVERDRAGEN

EFFICIËNT AUTOMATISEREN

www.turck.com

Sense it!

Connect it!

F0561_210x85_NL_Sense-it_FA.indd 1

Bus it!

Solve it!

Turck B.V. Ruiterlaan 7, NL-8019 BN Zwolle Postbus 297, NL-8000 AG Zwolle Tel. (+31) (38) 4 22 77 50 Fax (+31) (38) 4 22 74 51 Email [email protected] internet www.turck.com 059 03.05.2011 15:54:53

Nieuwe seal inspectie machine DVC heeft in samenwerking met

ne in plaats van RVS, een uniek

nen meten vanaf 1 vierkante milli-

GBO, Grein, Copartner en Burgme-

transport en het toepassen van

meter. De machine wordt gebruikt

taal een nieuwe generatie seal in-

hoge resolutie Bssler camera’s die

voor het automatisch inspecteren

spectie machine ontwikkeld die is

leiden tot perfecte beeldopnames.

van verpakkingen die worden ge-

gepresenteerd op de CFIA . De ont-

Het uniek transport met rollen van

produceerd met een snelheid tot

wikkeling van het design tot time to

16 millimeter zorgen ervoor dat het

180 producten per minuut. De in-

market is uitgevoerd in 15 weken.

product dat geïnspecteerd wordt -

specties die worden uitgevoerd aan

Het voorontwikkelingstraject heeft

verpakkingen voor gesneden pro-

een dergelijke verpakking zijn lek-

5 maanden geduurt. De machine is

duct zoals kaas en vleeswaren -

dichtheid, aanwezigheid van de

uitgerust met meerdere innovaties

zeer rustig worden getransporteerd

juiste productcodes, barcodes, ac-

zoals beeldverwerkings software,

waardoor er met een resolutie van

tielabels en productinformatie lees-

fibre-techbekleding van de machi-

0.1 millimeter per pixel fouten kun-

baar voor de consument.

Adverteerdersindex Fanuc

2

DVC

40

National Instruments

16

Turck

59

ABB

63

Excener

60

Phaer

21

Valk Welding

58

Alpha Robotica

61

Fenceworks

55

Pilz

52

vanrooij

60

Aris & Dero

58

Iris Vision

38

Robomotive

58

Vistalink

49

Cognex

44

Kuka

4

Sick

26

Yaskawa

42

Destaco

58

Mikrocentrum

64

Staubli

52

ZVS

42

060

Productnieuws

Sensoren voor robots Micro-Epsilon Messtechnik biedt verschillende nieuwe

waarbij de sensor verschillende typen gaten/openin-

sensoren waarmee robots hun werk nauwkeurig kunnen

gen/scheuren kan meten. Een toepassing is de bestu-

uitvoeren. Contactloze sensoren, met name laser trian-

ring van lasrobots. Om tot op de micrometer defecten in

gulatie sensoren, zijn geschikt bij dynamische afstands-

het spuitwerk te detecteren is er het reflectcontrol sy-

meting. Deze sensoren zijn verkrijgbaar in meetbereiken

steem dat is gebaseerd op een laser deflectrometer. De

van 2 mm tot aan 1000 mm en hebben meetfrequenties

robot, waarop de sensor is bevestigd, past hierbij conti-

tot wel 50 kHz. Voor complexere metingen kan de gap-

nu de positie aan van het systeem om zo in een zo kort

control sensor op de robotarm worden geïnstalleerd,

mogelijke tijd zo nauwkeurig mogelijk te meten.

VisionPro 3D

baseerd op de toonaangevende Pat-

maakt gebruik van meerdere sets

lastigste omstandigheden. De toepas-

Max- en andere uitlijntechnologieën

tweedimensionale functies van het

singsprestatie wordt versterkt door ka-

van Cognex. Het is dus geen gewone

uitgebreide scala van hulpmiddelen

libratiehulpmiddelen van Cognex met

De software van Cognex VisionPro 3D

3D-machinale visie. VisionPro 3D biedt

van VisionPro, waaronder PatMax, Pat-

een hoge nauwkeurigheidsgraad, die

biedt nauwkeurige, real-time 3D posi-

nauwkeurige, driedimensionale positi-

Flex en andere hulpmiddelen voor ge-

kunnen worden ingesteld voor wat be-

tioneringsinformatie om de visionpres-

oneringsinformatie in real-time om

ometrische patroonovereenstemming.

treft optische vervorming en camera-

taties te verbeteren in een breed scala

lastige assemblageverificatie, logistiek

Deze hulpmiddelen kunnen worden

positie, en die camera’s met bewegen-

aan toepassingen waarvoor 2D-hulp-

en robottoepassingen te automatise-

gebruikt bij niet-uniforme verlichting

de onderdelen, zoals robotgrijparmen,

middelen alleen niet volstaan. Vision-

ren voor automobiel- en precisiepro-

en blijven betrouwbaar zelfs als patro-

synchroniseren - en dat vormt de sleu-

Pro 3D werkt met elk aantal vaste of

ductieindustrieën, waaronder in- en

nen deels zijn bedekt, wat zorgt voor

tel tot het succes van elke 3D-toepas-

robotgemonteerde camera’s voor vol-

uitschuiven, (de)palletisering en kit-

een nauwkeurige onderdeellocatie bij

sing.

ledige toepassingsflexibiliteit en is ge-

en assemblageverificatie. VisionPro 3D

de lastigste instellingen en onder de

Your partner for industrial robot programming Meer dan 20 jaar ervaring in het ontwikkelen van machine­ besturingen en meer dan 15 jaar ervaring in het programmeren en integreren van robotsystemen maken van Alpha Robotica een ervaren partner voor zowel gebruikers als systeemintegrators.

Thermografiecamera met hoge resolutie De nieuwe thermografiecamera SAT-G96 van Mera Benelux is voorzien van een UFPA detector met 640 x 480 pixels. Elk van de 307.200 pixels biedt een nauwkeurige en betrouwbare temperatuurmeting met een resolutie van 0,06°C voor een scherp beeld van hoge kwaliteit. Het beeld wordt weergegeven op een 5” LCD. Het display kan ook los van de camera worden gebruikt, waarbij de bediening via een keyboard op het display mogelijk is. Standaard is de G96 voorzien van een composiet videouitgang voor PAL en NTSC met een beeldfrequentie van 50 Hz. Het beeld wordt tevens weergegeven via een ingebouwde optische zoeker. De G96 is tevens voorzien van een videocamera. Het visuele beeld kan over het thermische beeld worden gelegd voor een betere herkenbaarheid en op de meegeleverde 4 GB SD kaart kunnen de beelden worden opgenomen. Tevens kan een videofilm worden opgenomen van 4 uur. De thermische en visuele beelden worden opgenomen in JPG formaat. De videobeelden in MPEG formaat. Behalve de standaard optiek zijn verschillende lenzen leverbaar voor groothoek-, tele- of macrobeelden. Hierdoor is deze camera ook geschikt voor wetenschappelijke en medische doeleinden. Het temperatuurbereik van de camera is standaard van -20°C tot +600°C en is uitbreidbaar tot 2000°C.

T +31 (0)172 41 95 53 F +31 (0)172 41 60 32 061

Informatie [email protected]

Productnieuws 061

Column Vision & Robotics

Hartverwarmend Wie aan automatiseren met actuatoren en camera’s denkt, zal in eerste

Dit appèl tot slot wil niet zeggen dat me alleen en warm gevoel bekruipt

instantie wellicht een afstandelijk gevoel bekruipen. Hoewel over het al-

wanneer ik aan de toepassing denk. Want zeg nou eerlijk. Robots zijn van

gemeen intrigerende en tot de verbeelding sprekende stukjes techniek,

zichzelf al hot genoeg. Ik ben dan ook blij dat de vloer er ook dit jaar weer

blijft het natuurlijk wel techniek. Het is niet ‘ warm and fuzzy’ , maar

vol mee staat. Dus ook wie niet gericht naar iets op zoek is moet op 5 of 6

een samensmelting van materialen en datastromen. Toch denken we met

juni gewoon maar even langskomen. Al is het maar voor dat onbetaalbare

editie 2012 van Vision & Robotics wel degelijk ook aan het innige van de

‘warm and fuzzy feeling’

mens. En dan heb ik het natuurlijk niet over de gratis koffie en het heerlijke lunch buffet, tenzij je het over de productie van al dat lekkers hebt

Els van de Ven

. Met innige van de mens bedoel ik namelijk al dat hartverwarmends

Manager Vakbeurzen & Congressen

dat vision en robotica ons brengt. Hebben we het over de food en agro, dan heb ik het over de lekkere groenten in de dampende groentesoep die mede dankzij vision en robotica op mijn bord terecht zijn gekomen. Na het verhaal dat Erik Pekkeriet van Greenvision tijdens de eerste plenaire sessie zal houden, zult u ongetwijfeld met een ander oog naar al dat voedzaams kijken. Hebben we het over de servicerobotica dan denk ik aan al dat moois wat deze zeer veelbelovende tak van de robotica voor ons in petto heeft. Het redden van mensenlevens rampen of in het ziekenhuis. Overigens geldt dat natuurlijk net zo hard voor bepaalde vision toepassingen. Wat te denken aan een valdetectiesysteem dat er voor zorgt dat

Servicerobotica heeft nog veel voor ons in petto iemand langer zelfstandig thuis kan blijven wonen? Best wel een stukje koude techniek dat appelleert aan het innige van de mens. Wat de volgende generatie servicerobots ons nog meer voor warms zal brengen is echt iets voor de RoboNED deelnemers. Niet alleen spreken zij zich tijdens hun conferentie volmondig over uit, ook zullen ze de nodige demonstraties op de beursvloer laten zien.

062 Column Vision & Robotics

Eenvoudiger produceren? Houd het standaard!

ABB levert standaard robotoplossingen voor de industrie. Deze zijn eenvoudig, snel, kostenbesparend en eenvoudig in bestaande of nieuwe productielijnen te integreren. ABB Robots zijn zeer gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, efficiënt, onderhoudsarm, accuraat en werken 24/24/7 op topsnelheid. Kiest u een ABB Robot dan weet u wat u kiest! Bezoek ons op www.abb.com/robotics

063

Conferentie

toegang 11e editie • Gratis

cs.nl www.vision-roboti

Vakbeurs & Congres Dinsdag 5 en woensdag 6 juni 2012 NH Conference Centre Koningshof te Veldhoven

Organisatie:

064

Mediapartners:

Officiële beurscatalogus