Visie- en ambitieplan Ecowijk Houten, juni 2011 Op basis van diverse bijeenkomsten is in de loop van 2010 en begin 2011 een visie- en ambitieplan ontstaan dat inhoud geeft aan het enthousiasme voor – op basis van Collectief Particulier Opdrachtgeverschap - te ontwikkelen duurzame woonwijken in Houten. Uit de grote belangstelling voor de bijeenkomsten en de inbreng van de aanwezigen concluderen we dat er behoefte is aan ecologisch verantwoorde manieren van bouwen en wonen op basis van particulier opdrachtgeverschap. Vooraf:
Inleiding: Wat verstaan wij onder duurzaam? -
Esthetische duurzaamheid? Duurzaam ontwerpen & comfort? Energiezuinigheid & gebruik milieuvriendelijke materialen? Sociale duurzaamheid?
De vraag ‘wat is duurzaam’ was één van de kernvragen die met de initiatiefgroep van belangstellenden voor een op te richten ecowijk in Houten op diverse manieren onderzocht is en waarbij de individuele deelnemers zowel de overeenkomsten als onderlinge verschillen konden ontdekken. Dit bleek een belangrijke ontdekking, want niet alles hoeft voor iedereen op dezelfde manier belangrijk te zijn om toch samen met een groep te kunnen mijmeren en gedachten uit te wisselen over samen bouwen en wonen! Thema’s die leven zijn: inspraak in vormgeving en ontwerp, zorg voor milieu, sociale samenhang, esthetiek, groen, milieubewust en energieneutraal wonen en steeds meer mensen realiseren zich dat deze keuze binnen handbereik ligt…. Onze ambitie in het kort: Wij willen samen (door middel van CPO) één of meer wijkjes in Houten inrichten met gezonde, betaalbare, water- en energiezuinige, lichte woningen in een groene, speelse woonomgeving met mogelijkheden voor gezamenlijke activiteiten maar ook voldoende privacy.
Visie- en ambitieplan Ver. Ecowijk Houten, juni 2011
1
Woondromen Nadenken over je woonwensen begint met dromen. Uit een tafel vol sfeer- en architectuurbeelden kiezen de aanwezigen tijdens een workshop de beelden die hen het meest aanspreken. Veel mensen kiezen voor golven, organisch, harmonie, speelsheid, landschap gaat door in het huis, een gezamelijke tuin.
Andere verwoorde beelden zijn: spannende hoekjes, non conformistisch, veranda, zonneterras, Franse boerderij, gezamenlijk binnenterrein met wilde tuin, veel kleuren en bloemen, veel glas op het zuiden, veel licht in de woningen, geborgenheid, veel omgeving, energiezuinig, grote woonkamer, fusie tussen vorm en kleur, mooie materialen, met de zon mee kunnen draaien, zonnig, Italië, terug naar de natuur, veel hout, eenvoudig, verschil in kleur.
Wat voor soort wijk willen we? huizen - huur en koop voor een brede doelgroep (verschillende leeftijden, verschillende soorten huishoudens en betaalbaar voor verschillende draagkracht); evt. ook appartementen grondgebonden en op verdieping - woningen zijn vrij indeelbaar: levensloopbestendig, aanpasbaar, rolstoelvriendelijk - woningen zijn licht, zongericht gebouwd - er is keuzevrijheid bij inrichting keuken en sanitair - mogelijkheid voor meer- en minderwerk, zoals opties casco/zelfwerkzaamheid Visie- en ambitieplan Ver. Ecowijk Houten, juni 2011
2
groen - gemeenschappelijke groene tuin (mandelige grond) met kleinfruit en verdere in deze omgeving passende beplanting. - kleinere individuele tuinen ten gunste van een grote gemeenschappelijke groene tuin zonder schuttingen. - parkeerplaatsen integreren in groen aan buitenkant (niet erg in zicht) van de wijk water, boomgaard, eten uit de wijk Sociale vormgeving Iedereen heeft behoefte aan privacy, maar ziet de voordelen ervan om – juist – in een ecowijk ook zaken samen te doen, zoals het ruimere groen (mandelige gebieden) zelf onderhouden; bepaalde gereedschappen of apparaten samen aan te schaffen; zorg voor elkaar te hebben. De term die hiervoor gekozen werd is: goed nabuurschap. We willen een gezellige en rustige wijk creëren, waar zorg is voor elkaar en we op basis van vrijwilligheid samen de woonomgeving onderhouden. We willen geen claim- of verwijtcultuur. Discussie is er wel over hoe dit te bereiken – moeten hiervoor regels worden opgesteld, of moet dit vanzelf groeien? Vooralsnog denken we dat dit laatste het prettigst voelt. en wellicht ook: - gemeenschappelijke fietsenberging op een centrale plek - ontmoetingsruimte met gecombineerde voorzieningen (wasmachines, hobbyruimte en mogelijk medegebruik (Buitenschoolse opvang, bedrijf, o.i.d.))
Visie- en ambitieplan Ver. Ecowijk Houten, juni 2011
3
Duurzaam ontwerpen & comfort Na een inleiding over duurzaamheid bespraken we met elkaar het belang van doordacht ontwerpen en bouwen van de woningen zodat in het huis in harmonie met de seizoenen geleefd kan worden. In de winter kan het huis lekker verwarmd worden door de winterzon en in de zomer wordt de zon afgeschermd door bijvoorbeeld een grote overstek. We denken aan onderhoudsarme en milieuvriendelijke materialen, met vriendelijke uitstraling te gebruiken. De muren zouden bijv in aardetinten en met toevoeging van speelse elementen uitgevoerd kunnen worden. Waar mogelijk kunnen we gevels en daken laten begroeien om isolatie te verbeteren, warmte te weren en water tijdelijk te bergen. We denken aan grote glasvlakken, evt. serres, optimaal gebruik zonlicht en warmte met een geleidelijke overgang van privé naar gemeenschappelijk groen. Privacy kan gemaakt worden met natuurlijke materialen, bijv. met pergola of luifel. Ook het delen van ruimtes, auto’s en voorzieningen die een individueel huishouden niet dagelijks/frequent gebruikt (logeerkamer; gereedschapschuur; grote woonkamer voor feesten) heeft een duurzaam aspect. Hiermee kan het huis zelf kleiner worden.
Energiezuinigheid & milieuvriendelijke materialen We willen niet alleen het huis, maar ook de woonomgeving duurzaam maken door bijvoorbeeld een gezamenlijk een heliofytenfilter te gebruiken voor afvalwater; door een gezamenlijke (groente)tuin in te richten; door de woningen te voorzien van groene daken of groene gevels. Door de keuze voor energiezuinigheid en goed materiaalgebruik willen we het binnenklimaat zo beïnvloeden dat het aanvoelt als een ‘warme deken’. Warm qua sfeer, gevoel, temperatuur maar ook qua geluid. Daar hoort bij: natuurlijke ventilatie (te openen ramen), stralingsarme omgeving en beheersing warmte- en koudelast. De volgende aspecten kwamen naar voren: 1. Verminderen van de watervraag waterrecycling (grijs watercircuit) weinig water verbruiken (bijv. besparende douchekop en doorspoelen beperken) scheiding waterstromen, waterzuivering afvalwater zuiveren in rietvelden (heliofytenfilter vasthouden en hergebruiken van regenwater (bijvoorbeeld voor toiletspoeling) 2. Verminderen van de energievraag goed geïsoleerd, zo min mogelijk energie voor verwarming CO2 neutraal, autarkisch wonen Energieleverend, warmte pompen Visie- en ambitieplan Ver. Ecowijk Houten, juni 2011
4
3. Zelf opwekken van energie en warmte zonnepanelen, uitschuifbare zonnepanelen gebruik van aardwarmte en windenergie, windmolentje zonneboiler warmte herbenutten 4. Technisch duurzaam lange levensduur onderhoudsvriendelijk 5. Duurzaam binnenklimaat, comfort speksteenkachel warme deken gevoel (binnenklimaat) lage temperatuurverwarming wandverwarming 6. Natuur- en milieuvriendelijke materialen Voor de bouw ‘bewust’ zoeken naar milieuvriendelijke of minder milieubelastende materialen en technieken. - gezonde en milieuvriendelijke materialen (bijv. fsc hout, stro, wol, vlaswol, hennep isolatie, papiervezel-, houtvezel-, gipsvezelplaat, leem) - recyclebare (cradle to cradle principe) en ecologische materialen (bijv. natuurverf) - onderhoudsarme materialen - groen-voor-rood-principe, = compensatie van iedere m2 gebouw dmv daktuinen/beplanting - constructie makkelijk aan te passen aan de (veranderende) woonwensen - bij voorkeur hout(skelet)bouw en ander zacht hout, kalk(zand)steen, bij voorkeur geen beton, aluminium of baksteen 7. Financieel duurzaam milieuvriendelijk en duurzame bouwmaterialen, maar wel betaalbaar; makkelijk uitbreidbaar en aanpasbaar.
Energiesystemen - Water onderzoeken of we gescheiden watersystemen moeten willen (voor- en nadelen [niet alleen becijferen maar] afwegen) - Energie (all electric?) Bij energiehuishouding in elk geval de Trias energetica aanhouden: a. energiebesparend huishouden (gedrag en technische mogelijkheden zoals isolatie, passieve zonne energie, zuinige apparaten) b. toepassen duurzame energie (afhankelijk van situatie of financiële mogelijkheden): zonnepanelen, zonnecollector, warmtepomp, toepassing windenergie e.d.) c. wat door a en b nog niet opgevangen kan worden, met gas/elektra voeden: lage temp systemen, warmte wisselaars,…. Resulterend in energieneutraal huis, dat is met een EPC van maximaal 0,3 en met toepassing van energie uit de natuur, zodat er evenveel energie geproduceerd wordt als gebruikt
Conclusie De toekomstige bewoners die aangesproken worden door het gezamenlijk ontwikkelen van een Ecowijk in Houten, vormen tezamen een rijke bron van ideeën over vernieuwend, bijzonder en duurzaam bouwen en wonen. Het is voor ons een uitdaging om de weg naar realisatie van dit nieuwe woningbouwplan écht met elkaar af te leggen! Visie- en ambitieplan Ver. Ecowijk Houten, juni 2011
5
