HOUTEN IN STRATEGISCHE VISIE. vangroei naarbloei

H O U T E N I N 2 0 1 5 - S T R AT E G I S C H E V I S I E

van

groei

bloei naar


van

groei

naar

bloei

MEI 2003

3


van

naar

groei

1. Inleiding

bloei

............................................................................................................................ 5

Van groei naar bloei Weergave werkwijze Leeswijzer

2. Analyse

................................................................................................................................ 6

Diversiteit aan gegevens Sociaal: bewoners kennen elkaar Ruimtelijk: unieke structuur gewaardeerd Economisch: balans beroepsbevolking behouden Thema’s voor de toekomst

3. Strategische Visie

.............................................................................................. 8

Een vooruitziende blik Sociaal Houten in 2015 Ruimtelijk Houten in 2015 Economisch Houten in 2015 Organisatorisch Houten in 2015

4. Missie

.................................................................................................................................. 10

Van visie tot uitvoering Doelstellingen

Bijlagen

.................................................................................................................................... 12

Karakteristiek Participatie Lijsten Verslagen

4

1 Inleiding Van groei naar bloei Deze strategische visie “Houten 2015;Van groei naar bloei” schetst een beeld van de ontwikkelingsrichting voor de komende tien jaar. Alle aspecten die de leefkwaliteit in Houten bepalen, worden in samenhang behandeld: sociale, economische, ruimtelijke en organisatorische aspecten. Houten is er trots op dat deze visie de huidige positieve omstandigheden als vertrekpunt kan nemen: een groene en veilige gemeente die volgens een uniek stedenbouwkundig concept is ingericht. Een plek waar mensen prettig samen wonen en werken. Het doel van de visie is ervoor te zorgen dat Houten deze kwaliteiten ook in de toekomst zal behouden. Gezien de snelle ontwikkelingen die de relatief jonge gemeente doormaakt, blijft dit een uitdaging: de uitbreiding van Houten Zuid zorgt voor een sterke groei van het aantal inwoners, het aandeel ouderen neemt toe en het aandeel jongeren blijft groot. In dat licht is het van groot belang dat deze visie niet alleen gebaseerd is op onderzoeken en professionele inzichten, maar ook op intensieve besprekingen met de bewoners zelf. Dankzij hun betrokkenheid kunnen we daadwerkelijk spreken van een gezamenlijke visie. Een doordachte koers waardoor we nu en straks kunnen blijven doen waar we goed in zijn en de groei tot bloei kunnen brengen! De Strategische Visie is opgesteld in opdracht van de gemeente Houten door adviesbureau Início uit Rotterdam. Het proces is begeleid en gevolgd door een stuurgroep bestaande uit het college van Burgemeester en Wethouders, een projectgroep van ambtenaren met verschillende disciplines en een klankbordgroep met daarin actieve en betrokken bewoners.

ten, door middel van een schouw van de buitenruimte en meningen van bewoners en professioneel betrokkenen. Deze informatie wordt samengebracht in een karakteristiek. De analyse hiervan leidt tot de toekomstvisie. Om de visie te verwezenlijken wordt er een missie opgesteld. De balk aan de rechter zijde van het schema geeft de momenten van participatie aan, gedurende het hele proces zijn er momenten dat de visie is besproken met belanghebbenden.

Bijzondere participatie De grote participatie die heeft plaatsgevonden bij het tot stand komen van deze visie is bijzonder. In overleg met de projectgroep is een selectie gemaakt in methodiek, tijdstip en te benaderen doelgroepen voor de participatie. Er zijn mensen op de markt benaderd en bij scholen. Er is gesproken met jongeren, verschillende verenigingen en ouderenbonden. In de krant en via infostands in de bibliotheek en het wooninformatiecentrum werd aandacht gevraagd voor een enquête en er is een klankbordgroep samengesteld met een evenwichtige afspiegeling van de inwoners van de gemeente Houten. Met dit proces is er duidelijk geworden wat er leeft onder de inwoners van Houten, de mensen zijn betrokken bij de visie en hun opmerkingen zijn hierin verwerkt.

Kritisch gevolgd Het proces om te komen tot de strategische visie is zowel ambtelijk als bestuurlijk intensief begeleid. De projectgroep heeft de voorgestelde werkwijze kritisch gevolgd en heeft Início van actuele informatie voorzien. De gemeenteraad heeft bij de analyse een selectie gemaakt van de voor haar belangrijkste thema’s en heeft een avond gediscussieerd over analyse en visie. Het college van Burgemeester en Wethouders heeft de opzet van de visie enkele malen inhoudelijk besproken en van commentaar voorzien.

Het slotdebat, een buitengewone raadsvergadering De strategische visie is gemaakt onder de verantwoordelijkheid van Início. Het signaleren van ontwikkelingen en het bepalen van de richting van de visie en missie is het resultaat van een inhoudelijke afweging van verkregen informatie en overleg met de stuur-, klankbord- en projectgroep. De conceptversie van dit document is tijdens het slotdebat op 11 februari 2003 besproken met alle betrokkenen. Onder leiding van enkele raadsleden zijn opmerkingen op visie en missie genoteerd en heeft discussie plaatsgevonden.

Weergave werkwijze Hiernaast ziet u een schematische weergave van de werkwijze om te komen tot de Strategische Visie. Een brede start waarbij informatie wordt ingewonnen uit rapporten en beleidsdocumen-

In het slotdebat is expliciet aan de orde gekomen dat men daadkracht en duidelijke keuzes van de gemeente verwacht. Meer differentiatie in het woningaanbod en de bevolkingsopbouw, de organisatie moet dicht bij de burgers staan, wellicht wijkgericht georganiseerd. Heldere keuzes worden verwacht ten aanzien van de groei van de gemeente, de aanpak van het centrum en de grootte van een culturele voorziening.

5


Leeswijzer Deze inleiding wordt gevolgd door een analyse (hoofdstuk 2). In dit hoofdstuk wordt de verkregen informatie uit de rapporten, de schouw en de participatie nader bekeken; wat zijn belangrijke ontwikkelingen en kwaliteiten. Op basis van deze analyse wordt in hoofdstuk 3 de visie gegeven: hoe zal Houten eruit moeten zien in 2015. Tenslotte volgt de missie: hoe kunnen we de geschetste visie vertalen naar beleid en daarmee het gewenste toekomstbeeld verwezenlijken. In de bijlagen is een uitgebreide karakteristiek van het huidige Houten te vinden, een verslag van de participatie en de uitslagen van de enquête, een overzicht van lijsten (geïnterviewden, literatuur, samenstelling overleggroepen) en verslagen.

2 Analyse Diversiteit aan gegevens De analyse die aan deze visie ten grondslag ligt is gebaseerd op de bestudering van rapporten, beleidsdocumenten en literatuur over Houten, op het schouwen van de buitenruimte en op de resultaten van het participatietraject. Op die manier is er een grote diversiteit aan gegevens verzameld. Dit hoofdstuk geeft de analyse van deze gegevens weer en vormt de onderbouwing van de uiteindelijke visie. Eerst worden de hoofdlijnen van sociale, ruimtelijke en economische ontwikkelingen beschreven, gevolgd door een uitwerking naar thema’s.

Sociaal: bewoners kennen elkaar Houten wordt door haar bewoners gewaardeerd om haar prettige sfeer. Mensen geven aan dat er op sociaal vlak sprake is van een dorps karakter, waarbij bewoners elkaar kennen, zich goed met elkaar kunnen identificeren en veelal dezelfde belangen hebben. Het sociale contact wordt bevorderd via het bloeiende verenigingsleven. De huishoudensamenstelling kenmerkt zich door veel gezinnen met kinderen en tweeverdieners met een bovengemiddeld inkomen. Het grootste deel van de inwoners heeft een leeftijd tussen de 35 en 49 jaar. Het aandeel kinderen tussen de 10 en14 jaar is hoog.

6

Eerste ‘stedelijke vraagstukken’ Houten heeft een snelle groei van het aantal inwoners meegemaakt. Eerst door de groeitaak in de jaren 80 en nu door de tweede groeiopgave, die zich tot ongeveer 2007 zal doorzetten. De tweede groeitaak is een VINEX-opgave die in deze visie zal worden aangeduid als Houten Zuid. De bewoners die tot nu toe in Houten Zuid zijn komen wonen, zijn voor een groot deel afkomstig uit Houten Noord. Op termijn zullen zich in Houten Noord voor het eerst typisch ‘stedelijke vraagstukken’ gaan voordoen. Er zijn nu al ontwikkelingen te bespeuren op het gebied van jongerenoverlast en eenzaamheid onder ouderen.

Oververtegenwoordiging van ouderen De samenstelling van de bevolking zal op het gebied van leeftijd evolueren van de huidige onevenwichtige samenstelling, met een oververtegenwoordiging van kinderen en hun ouders, naar een samenstelling met een oververtegenwoordiging van ouderen. De kinderen groeien op, de ouders worden ouderen. Volgens de prognoses zal het aantal inwoners van 65 jaar en ouder bijna verdubbeld zijn in 2015. Het aantal kinderen en jongeren zal blijven groeien, maar hun aandeel van de totale bevolking zal afnemen. Desondanks zal in 2015 meer dan een kwart van de inwoners jonger zijn dan 20 jaar. Zowel bewoners als bestuurders van Houten verwachten dat door de bevolkingsontwikkelingen de sociale cohesie onder druk zal komen te staan. De belangrijkste reden hiervan is de instroom van een aanzienlijk aantal nieuwe bewoners.

Ruimtelijk: unieke structuur gewaardeerd Houten heeft een kenmerkende stedenbouwkundige opbouw, waarbij de groenstructuur de ruggengraat van de stad vormt. De bebouwing ligt als het ware om de openbare ruimte heen. De overzichtelijke opbouw, met duidelijk te onderscheiden wijken en vele groenvoorzieningen, wordt door iedereen gewaardeerd. In de jaren tachtig zijn duurzaamheid en milieu altijd belangrijke aspecten geweest. Het woningaanbod bestaat voor een groot deel uit eengezinswoningen. Door de scheiding van verkeersstructuren is het in Houten prettig fietsen en behoort het aantal geregistreerde verkeersongevallen per 1000 inwoners tot de laagste van Nederland. De unieke ruimtelijke structuur van Houten is ook in de plannen van Houten Zuid consequent doorgevoerd. In Houten is een start gemaakt met wijken buurtbeheer. Hierdoor kan het stedelijk beheer in de toekomst beter afgestemd worden op de specifieke behoeften in de verschillende wijken.

De huidige verkeersstructuur, waarbij fietsroutes en de spoorweg centraal staan, zorgt voor een goed gebruik van fiets en trein. Houten is met twee stations uitstekend en frequent bereikbaar. De afwikkeling van het autoverkeer via de rondweg levert wel problemen op voor de bereikbaarheid.Tijdens de spits is er sprake van opstoppingen en zeker met de voorgenomen groei is er behoefte aan een extra aansluiting op het snelwegennet. Houten ligt midden in een agrarisch landschap en toch in de directe nabijheid van Utrecht. De kleine kernen ’t Goy, Schalkwijk en Tull en ’t Waal, liggen in het open riviergebied. Het behoud van dit waardevolle landschap is één van de aandachtspunten voor de toekomst.

Economisch: balans beroepsbevolking behouden Houten kent een hoogwaardig bedrijfsklimaat en een grote economische vitaliteit. Het recent ontwikkelde bedrijventerrein Rondeel is op het vlak van duurzaamheid en architectuur een voorbeeld voor moderne vestigingslocaties in Nederland. De werkgelegenheid in Houten en de directe omgeving is hoog. De verhouding beroepsbevolking en werkgelegenheid is ongeveer één op één. Om de balans tussen beroepsbevolking en werkgelegenheid te behouden, zal met de groei van het aantal woningen ook het aantal arbeidsplaatsen moeten toenemen. Met deze woon – werk balans zou er in de toekomst dus sprake zijn van één arbeidsplaats voor elk lid van de beroepsbevolking in Houten. Echter, tweederde van de beroepsbevolking werkt momenteel elders, tweederde van de banen wordt dus vervuld door mensen van buiten Houten. De pendelbeweging die dit met zich meebrengt is moeilijk te verminderen.Wel gaan mensen als ze langer in Houten wonen over het algemeen zoeken naar werk dichter bij huis.

Thema’s voor de toekomst In deze paragraaf zoomt de analyse in op belangrijke thema’s die door raadsleden en bewoners naar voren zijn gebracht.

Voorzieningen en uitgaan Het huidige voorzieningenniveau kent enkele gebreken, het is niet meegegroeid met de bevolkingstoename. Daarom wordt er een masterplan ontwikkeld dat als basis dient voor de revitalisering van het huidige stadscentrum van Houten. Onder meer zullen de voorzieningen worden uitgebreid en aangepast. In Castellum, centraal gelegen in Houten Zuid, zal een nieuw wijkwinkelcentrum verrijzen. De ontwikkeling van nieuwe voorzieningen loopt op dit moment echter achter op de groei van het aantal inwoners.

Betrokkenen geven aan dat er lange wachttijden zijn voor met name naschoolse opvang, maar ook voor kinderopvang, medische voorzieningen (huisarts en tandarts) en sommige sportvoorzieningen.Verder bestaat er behoefte aan een VMBO, gemengde, kaderberoepsgerichte en basisberoepsgerichte leerwegen, mogelijk in de vorm van een dependance. Het aantal uitgaansvoorzieningen is onvoldoende aangepast aan de vraag.Vergeleken met andere gemeenten zijn er weinig eetgelegenheden, terrasjes en cafés. Procentueel gezien kent Houten veel jonge inwoners. Met Utrecht in de nabijheid ligt er voor hen een grote keuzemogelijkheid binnen handbereik. Hierdoor lijkt het financieel niet haalbaar om in Houten grootschalige culturele uitgaansgelegenheden te realiseren. Toch blijkt uit de reacties tijdens het participatietraject dat er een grote behoefte is aan met name culturele voorzieningen en aan uitgaansvoorzieningen voor jongeren. Een sterk punt van Houten is het hoge aantal particuliere initiatieven en verenigingen. Hiervan wordt door een groot aantal bewoners gebruik gemaakt. Vanwege de huidige economische positie staan de voorzieningen in de kleine kernen onder druk. Omdat deze voorzieningen functioneren als ontmoetingsplaats voor de dorpsbewoners is het toch van belang om deze te behouden.

Nieuwe bewoners en sociale samenhang Uit het participatietraject blijkt dat bewoners zich zorgen maken over de sociale samenhang in de toekomst. Aangezien er veel nieuwe bewoners in Houten Zuid bij komen, vraagt men zich af of deze nieuwe bewoners wel aansluiting vinden bij het bestaande Houten. Ook de doorstroming van bewoners van Houten Noord naar Houten Zuid, en daarmee dus ook veel nieuwkomers in Houten Noord, zal gevolgen hebben voor de sociale samenhang in Houten Noord. De bestaande sociale verbanden in Houten zijn goed te noemen, met name in de kleine kernen: mensen kennen elkaar en er wordt van alles georganiseerd door verenigingen maar ook door particulieren. Ook de gemeente vindt de sociale cohesie van belang. Ze laat dit onder meer zien door bewoners subsidie te geven voor straat- of buurtfeesten. Ook organiseert de gemeente een activiteitenmarkt waarin verenigingen zich presenteren.Toch vindt de meerderheid van de geënquêteerden dat de gemeente nog meer zou kunnen doen om de sociale cohesie te versterken.Volgens een aantal geïnterviewden is de gemeente te weinig op de hoogte van wat er speelt onder bewoners en verenigingen. Ook vindt een aantal betrokkenen dat particuliere initiatieven niet altijd voldoende worden aangemoedigd.

Veiligheid Met de fysieke veiligheid in Houten is het goed gesteld. Houten is binnen de rondweg zeer verkeersveilig.Wel zijn er klachten over brommers op fietspaden en over de slechte verlichting van fietspaden in het buitengebied.

7


Het aantal misdrijven is in Houten minder dan in vergelijkbare gemeenten, maar onveiligheidsgevoelens nemen juist toe. Dit wordt versterkt door de openingstijden van het politiebureau (na 17.00 uur gesloten en in het weekend beperkt open) en door berichtgeving in de landelijke media. Ook rondhangende en overlast veroorzakende jongeren zorgen bij een aantal bewoners voor onveiligheidsgevoelens. In het gemeentelijk veiligheidsbeleid speelt preventie van overlast een prominente rol.

die de omgeving biedt aan de bewoners van Houten, anderzijds heeft dit te maken met de constante druk op het buitengebied. Gevreesd wordt dat het landschap wordt opgeofferd voor een verdere uitbreiding van de gemeente na de tweede groeitaak. De indruk bestaat dat projectontwikkelaars reeds interesse tonen voor de gronden rondom Houten. De meeste geënquêteerden zijn van mening dat Houten niet verder mag groeien. Houten en de regio Utrecht zullen ook in de toekomst als woonomgeving in trek blijven.

Het Kant en Het Rond

Ouderen

In Het Kant en Het Rond liggen veel centrale voorzieningen dicht bij elkaar: het station, het gemeentehuis, de bibliotheek en de winkels. Houten Centrum zal, op basis van het eerder genoemde masterplan, in de nabije toekomst flink aangepakt worden.Tijdens het participatietraject is door de deelnemers ook regelmatig aangegeven dat dit hard nodig is.Velen vinden dat met name voor Het Rond een herinrichting nodig is. De huidige sfeer wordt wel omschreven als stenig en kil.

Met name de grote toename van het aandeel ouderen in Houten vraagt om extra aandacht. De voorzieningen en het woningaanbod voor deze groep is op dit moment beperkt, maar wel passend bij de behoefte. In de komende twintig jaar zal het aandeel ouderen echter snel toenemen.

Jongeren Momenteel is eenderde van de Houtense bevolking jonger dan 20 jaar en ook in de toekomst zal dit aandeel groot blijven. Jongeren geven aan dat ze Houten waarderen vanwege de vertrouwdheid en veiligheid. Een groot deel van hen zou graag in Houten willen blijven wonen. Het gemeentelijk beleid ten aanzien van jongeren richt zich vooral op preventie van overlast. Doordat jongeren en overlast vaak in een adem genoemd worden, voelen veel jongeren zich niet serieus genomen.Vanwege het ‘keep on moving’ beleid, de stringente aanpak van overlast op het Rond en de strenge controle rond Chipolata, voelen ze zich soms opgejaagd door de agenten. Het aanbod voorzieningen voor jongeren is ontoereikend om te kunnen voldoen aan de vraag. Jongeren wijken regelmatig uit naar omliggende gemeenten om daar uitgaansactiviteiten te kunnen bezoeken. Bewoners die de enquête hebben ingevuld vinden het thema ‘jongeren’ na ‘voorzieningen en uitgaan’ het belangrijkste thema voor de toekomst. Een zwak punt in Houten is het ondermaatse aanbod van geschikte goedkope woningen voor jongeren. Hierdoor is het voor jongeren moeilijk om er een goede woning te vinden.

Landschappelijke waarde en de positie van Houten in de regio Het agrarisch landschap rondom Houten wordt erg gewaardeerd. Het ligt op korte afstand van het woongebied en biedt recreatieve mogelijkheden voor met name fietsers. Veel mensen hebben aangegeven de landschappelijke waarde als een van de belangrijkste thema’s voor de toekomst te beschouwen. Dit komt enerzijds voort uit de mogelijkheden

8

Gemeentelijke daadkracht Bewoners wensen een daadkrachtige en kwalitatief sterke gemeentelijke organisatie. Dit is met name van belang met het oog op de voortgaande groei en de toenemende complexiteit van de vraagstukken.

3 Strategische visie Een vooruitziende blik Van groei naar bloei, dat is het motto voor de strategische visie.Voor de gemeente Houten is het logisch om op de ingeslagen weg verder te gaan met het realiseren en afronden van de groeitaak. Met zorg en hart voor de zaak is tijdens de groei een kwalitatief hoogwaardig stedelijk woon- en werkmilieu gerealiseerd. Oud en nieuw Houten moeten naast een ruimtelijke ook een sociale eenheid worden. Dit betekent dat Houten de huidige kwaliteit van de leef-, woon- en werkomgeving wil waarborgen maar ook dat er voor de bevolking een passend woning-, voorzieningen- en activiteitenaanbod geboden zal worden. Dit om de sociale cohesie in Houten eveneens tot bloei te brengen De hier beschreven strategische visie schetst hoe de gemeente er in de toekomst uit zal zien. Met andere woorden: Houten in 2015, als de groei tot bloei is gebracht.

‘Wij brengen de groei tot bloei!’

Houten 2015 in de regio

Jongeren

• Goed voor een prettig woonklimaat - Een bijzonder geschikt woonklimaat voor gezinnen. - Een woongebied met een groen karakter en een heldere opzet van woonwijken. - Een fietsstad bij uitstek. - Een stad met een snelle verbinding met de grootstedelijke voorzieningen in Utrecht.

Het aandeel inwoners tot 20 jaar op het totaal aantal inwoners van Houten zal in 2015 een kwart zijn tegenover eenderde nu. Het aantal jongeren zal procentueel gezien dus dalen, maar absoluut gezien ligt het aantal in 2015 nog altijd hoog. De jongeren zullen een volwaardige plek in de Houtense samenleving hebben. Ze worden bijvoorbeeld betrokken bij projecten die hun in het bijzonder aangaan. Er zal gebruik gemaakt worden van hun inspiratie en kracht. Het sociaal-culturele activiteitenaanbod voor jongeren zal zijn toegenomen en voorzien in de vraag.

• Goed voor een sociale omgeving - Een stad met betrokken bewoners die deelnemen aan allerlei sociale activiteiten. - Een veilige stad, zeker in vergelijking met andere steden in Nederland.

Ouderen

• Goed voor uitstekende werkgelegenheid - Een succesvol en vitaal arsenaal aan bedrijvigheid en werkgelegenheid. - Een centrale ligging in Nederland en een goede bereikbaarheid. • Goed voor recreatieve uitwijkmogelijkheden - Een ligging in een landelijke en recreatieve omgeving. - Een groen en open rivierengebied met recreatieve mogelijkheden voor de hele regio.

Ouderen zullen in 2015 een actieve en betrokken plaats innemen binnen de Houtense samenleving. Het woningaanbod zal gedifferentieerd zijn: de aanwezigheid van levensloopbestendige appartementen zal ervoor zorgen dat oudere Houtenaren in Houten kunnen blijven wonen. Het aanbod aan sociaal culturele-, welzijns- en zorgvoorzieningen voor ouderen zal in 2015 fors zijn toegenomen.

Ruimtelijk Houten in 2015 Karakteristieke Houtense opbouw

Sociaal Houten in 2015 Bewoners Het aantal inwoners van Houten zal, bij ongewijzigd beleid, na een piek van ongeveer 50.000 inwoners in 2007 weer gaan dalen. Dit is niet gewenst. Houten zal met nieuw beleid streven naar een dynamisch evenwicht dat rond het bereikte inwonersaantal zal blijven schommelen. Het behouden van een evenwichtige bevolkingsopbouw is belangrijk. Er is een goede balans in leeftijd, er zijn voldoende voorzieningen en er is een passende woning voor iedere bewoner.

Sociale samenhang De sterke sociale samenhang zal nog steeds één van de kernkwaliteiten van Houten zijn. Deze kwaliteit wordt mogelijk gemaakt door de wijksgewijze opbouw van Houten en vooral door de betrokken bewoners en gemeente. Om deze kwaliteit te waarborgen zal de gemeente er na de tweede groeitaak voor kiezen om voorrang te geven aan een hechte gemeenschap.

Naast het noordelijk deel zal ook Houten Zuid in 2015 ontwikkeld zijn volgens dezelfde stedenbouwkundige filosofie: consequent zullen de centrale ruimtes van de wijk bestaan uit openbaar groen en wordt het autoverkeer buitenom afgewikkeld. De wijksgewijze opbouw en het grote aandeel eengezinswoningen zal ook in het zuidelijk deel geleid hebben tot een sterke sociale band tussen bewoners. De oorspronkelijke ontwerpfilosofie van Houten zal een belangrijk uitgangspunt blijven bij het beheer en doorvoeren van aanpassingen. Bijvoorbeeld bij toekomstige stedelijke vernieuwing van Houten Noord. Het niet eerbiedigen van deze karakteristieke Houtense opbouw, zou de waarde van het openbaar gebied wezenlijk aantasten. De unieke opzet van Houten zal experimenten op het vlak van duurzaamheid en architectuur blijven aantrekken. Het centrumgebied zal plaats bieden aan een passend woningen- en voorzieningenaanbod. Met de toename van winkels, horeca en kantoren zal een centrum met allure en uitstraling zijn ontstaan dat in harmonie is met de nabij gelegen stad Utrecht.

Goed bereikbaar met openbaar vervoer en auto De Rondweg van Houten zal in 2015 goed functioneren dankzij effectieve gerichte ingrepen en de gedaalde woon-werk pendel. De meeste bewoners die zich ten tijde van de tweede groeitaak in de gemeente hebben gevestigd, hebben in de loop der tijd een

9


baan in Houten gevonden. Daardoor hebben ze niet alleen een sociale maar ook een economische binding met de gemeente. Naast het functioneren van de Rondweg zal de bereikbaarheid gewaarborgd zijn door de nieuwe aansluiting op het rijkswegennet. Houten zal nog verder gegroeid zijn in haar glansrol als fietsstad: de kwaliteit van de fietsmogelijkheden binnen de bebouwde kom zijn in 2015 ook gerealiseerd in het buitengebied. Het openbaar vervoer zal op hoog niveau functioneren. In Castellum zal het tweede station van Houten zijn gerealiseerd. Daardoor woon je in 2015 overal in Houten maximaal vijf minuten fietsen van het station. Het verbeterde busstation zal zorgen voor aansluitende verbindingen.

duurzaamheid trekken ondernemers aan die zich juist op dit vlak willen profileren. Het economisch aanbod van schone industrie en dienstverlening zal verder zijn verbreed.

Organisatorisch Houten in 2015 Meer contact tussen bestuurders en bewoners In 2015 zal de gemeentelijke organisatie qua daadkracht en kwaliteit zijn mee-ontwikkeld met de bevolkingstoename en met de complexiteit van de vraagstukken. Zowel bestuurlijk als ambtelijk zullen de contacten met de bewoners verstevigd zijn, o.a. door de uitbreiding van het wijken buurtbeheer.

Voorzieningen en uitgaan De voorzieningen en de uitgaansmogelijkheden in Houten zullen in 2015 zijn uitgebreid en verbeterd en aansluiten bij de wensen van de eigen inwoners. Dit geldt in het bijzonder voor de jongeren en ouderen.

Landschap, kleine kernen en de regio Aan de westzijde zal Utrecht in 2015 volledig zijn dichtgebouwd. Slechts aan de oostzijde zal het landschap de stadsgrens nog raken. Houten, gelegen ten zuidoosten van Utrecht, zal de enige groeikern in de regio zijn die nog los ligt van Utrecht. De kwaliteit van groen en landschap tegen Utrecht aan en rond Houten is in 2015 van grote landschappelijke, ecologische en recreatieve waarde. In regionaal overleg erkent men de waarde van het open rivierengebied, net als die van de Loosdrechtse Plassen en de Utrechtse Heuvelrug. Het recreatieve gebruik van het buitengebied zal zijn toegenomen; hierin leveren in 2015 ook de kleine kernen een belangrijke bijdrage. Zij hebben een bloeiend gemeenschapsleven waarbij de initiatieven van de bewoners van groot belang zijn. De kleine kernen van Houten zullen niet veel zijn veranderd. Iedere kern heeft een aantal basisvoorzieningen zoals een school en een ruimte voor sociaal-culturele activiteiten. De vraag naar woningen in centraal Nederland zal niet zijn afgenomen. Utrecht en Houten zullen ook anno 2015 gewilde woonplaatsen zijn. Echter, in de regio zal het belang van een evenwichtig Houten worden erkend. De kwaliteiten van Houten zullen zijn veiliggesteld omdat niet verder ingezet wordt op een nieuwe groeitaak.

Economisch Houten in 2015 Een gewilde vestigingsplaats Houten zal in 2015 nog steeds een gewilde vestigingsplaats voor ondernemingen zijn. De goede bereikbaarheid, maar ook de vooruitstrevende opvattingen over architectuur en

10

4 Missie Van visie tot uitvoering In het vorige hoofdstuk wordt een beeld gegeven van de gewenste toekomst van Houten. De Missie beschrijft hoe deze visie vertaald kan worden naar concreet beleid om de gewenste situatie te realiseren. De Missie is onderverdeeld in vier doelstellingen met bijbehorende ambities.

• Uitgaan en ontspannen in Houten 2015 • Elkaar kennen en inspireren in Houten 2015 • Prettig wonen en leven in Houten 2015 • Betrokken besturen in Houten 2015

Doelstellingen Uitgaan en ontspannen in Houten 2015 Uitgaansmogelijkheden en voorzieningen in Houten moeten aansluiten bij de behoeften van de bewoners. Bij een goed en betrokken woonmilieu hoort immers de mogelijkheid tot ontspannen en ontmoeten. Bestaande openbare en commerciële voorzieningen moeten uitgebreid worden en er moeten nieuwe voorzieningen bij komen. De gemeente heeft niet alleen een initiërende, maar ook een stimulerende en voorwaardenscheppende rol. Het aanbod voor jongeren en in de nabije toekomst voor ouderen, krijgt extra aandacht.

AMBITIES

- Voorwaarden creëren zodat het aanbod van cafés en eetgelegenheden groeit. - Bij de centrumontwikkelingen ruimte bieden voor het uitbreiden van de winkelen uitgaansgelegenheden (bijv. bioscoop). - Inzichtelijk en slagvaardig besluiten over een multifunctioneel, cultureel centrum. - Dit centrum moet ruimte bieden aan theater, sport, film, exposities en vergaderzalen. - Stimulerend en faciliterend optreden ten aanzien van particuliere initiatieven.

Elkaar kennen en inspireren in Houten 2015 De kwaliteit van de sociale samenhang in Houten moet op peil blijven, dit is waar we goed in zijn. In Houten Noord moet de huidige verbondenheid tussen de mensen behouden worden, in Houten Zuid moet het contact tussen bewoners worden gestimuleerd zodat er nieuwe sociale structuren ontstaan. AMBITIES

- Ruimte bieden voor sociale contacten in de kleine kernen en in Houten. De wijksgewijze opbouw, maar ook de inrichting van de openbare ruimte en het gebruik van gemeenschapsruimtes zijn van cruciaal belang voor de sociale samenhang. - Via het sociaal cultureel werk activiteiten aanbieden die gericht zijn op het versterken van de sociale samenhang, in het bijzonder voor ouderen en jongeren, mogelijk intergenerationeel. Het jongeren- en ouderenwerk moet de kans krijgen om eventueel wijkgericht en gemeenschappelijk - verder te groeien en te professionaliseren. - Inzetten op het faciliteren en stimuleren van particuliere initiatieven en verenigingen en daarbij open staan voor het bieden van financiële en/of organisatorische ondersteuning.

Prettig wonen en leven in Houten 2015 Na de voltooiing van de tweede groeitaak komt de nadruk voor Houten te liggen op goed beheer. De kwaliteit van een groene en overzichtelijke woon- en leefomgeving moeten worden gewaarborgd. Het ouder worden van zowel de woningvoorraad als het openbaar groen vraagt om extra aandacht. Naast de kwaliteit van de directe woon- en leefomgeving is ook de kwaliteit van het buitengebied een groot goed. Het is belangrijk om deze kwaliteit veilig te stellen en de toegankelijkheid te verbeteren. AMBITIES

- Het afmaken van de bouwopgaven met de hieraan gekoppelde hoge doelstellingen aangaande architectuur, milieu en duurzaamheid. In de Ruimtelijke Visie 2015 wordt hier nader invulling aan gegeven.

- Het woningaanbod moet gedifferentieerder worden om aan de toekomstige vraag van jongeren, ouderen, minima en alleenwonenden te kunnen voldoen. Dit moet worden opgenomen in het actualiseren van het volkshuisvestingsplan. - Door middel van beperkte woningbouw in de kleine kernen wordt de leefbaarheid van deze kernen vergroot en het voortbestaan van de basisvoorzieningen bevorderd. - Het Masterplan Centrum uitvoeren. Dat betekent een breder pakket aan voorzieningen, winkels, horeca en kantoren en het verbeteren van de uitstraling van architectuur, inrichting, verlichting en groen waardoor er een centrumgebied met allure ontstaat. - In Houten Zuid moet met inspraak van de bewoners een centrum ontstaan met een breed pakket aan voorzieningen.We denken hierbij niet alleen aan voldoende winkels en horeca, maar ook aan sociaal-culturele voorzieningen. - De ontwerpfilosofie van Houten moet op een zorgvuldige wijze worden gedocumenteerd. Dit ‘testament’ van de ontwerpers vormt de toets voor toekomstige ruimtelijke aanpassingen. - De kwaliteit van het buitengebied met de kleine kernen voor bewoners van Houten verder uitbouwen. Het recent opgestelde landschapsbeleidsplan en het bestemmingsplan buitengebied bieden hiervoor een aantal aanknopingspunten, zoals de Waterlinie en het agro-toerisme. - Het wijken buurtbeheer verbreden naar een opzet waarbij ook het sociale aspect ruimte krijgt, bijvoorbeeld door een koppeling met opbouwwerk. - Houten is goed bereikbaar door het gerealiseerde Randstadspoor met een derde station aan De Koppeling. - Binnen de Rondweg maken een uitgebreid fietspadennetwerk alsmede openbaar vervoer het mogelijk om je op prettige en veilige wijze te verplaatsen. - Bij de uitvoering van het fietspadenplan zal de nadruk komen te liggen op veilige fietsroutes in het buitengebied, fietsparkeren in het centrum, aanpak fietsendiefstallen en aanpak overlast bouwwerkzaamheden Houten Zuid. - Er is een tweede aansluiting op het Rijkswegennet bij voorkeur via de A-12 gerealiseerd. En de knelpunten op de Rondweg zijn aangepakt.

Betrokken besturen in Houten 2015 De gemeentelijke organisatie moet goed geworteld zijn in de samenleving. De organisatie zal op een heldere wijze moeten communiceren met haar inwoners en de regio. Enerzijds om op te kunnen vangen wat er speelt, anderzijds om besluiten op een zorgvuldige wijze bekend te maken. AMBITIES

- De kwaliteit van dienstverlening en de daadkracht van de gemeentelijke organisatie

11


moet mee ontwikkelen met de groei van de gemeente en de toenemende complexiteit van de vraagstukken. - Het verbreden van het wijkgericht werken naar een aanpak die zowel fysieke als sociale werkvelden omvat. De band tussen de gemeente, bestuurders, bewoners en andere instanties in de stad zal sterker moeten worden. De gemeente zal burgerinitiatieven actief faciliteren en stimuleren. Daarbij heeft de gemeente een rolomslag gemaakt van uitvoerder naar regisseur die een faciliterende en stimulerende rol vervult. De gemeentelijke organisatie is als regisseur ingespeeld op een bottum-up benadering en beschikt over een goede ambtelijke als politieke als bestuurlijke antenne. - Na de tweede groeitaak is het nodig weer in balans te komen. De aanpassing van bouwen naar beheren vergt de nodige aandacht. Zo kunnen de kwaliteit van de woonomgeving, de recreatiemogelijkheden en het werkaanbod (ook voor de regio) worden gewaarborgd. Daarom zal Houten na de tweede taak een derde van de hand wijzen. - Houten wil in de regio een sterke positie innemen met als doel versterking van de regionale samenwerking. Onder andere op de gebieden van infrastructuur, recreatie en ruimtelijke ontwikkeling zoekt Houten samenwerking met de buurgemeentes om oplossingen te vinden voor de gezamenlijke problemen op deze gebieden.

Bijlagen Karakteristiek

........................................................................................................................

13

Fysieke kenmerken Economische kenmerken Houten in de Regio

Participatie

................................................................................................................................

19

Verslag van de participatie Resultaten van de participatie

Lijsten

............................................................................................................................................

24

Literatuurlijst Betrokken personen en instellingen De Participatieagenda

Verslagen

....................................................................................................................................

Verslagen raadsbijeenkomsten en klankbordgroep Verslag van commissie bestuur d.d. 02-04-03 Verslag van de raadsvergadering d.d. 27-05-03

12

27

De meningen… Karakteristiek Inleiding In dit hoofdstuk wordt een beeld van de gemeente Houten geschetst. Dit gebeurt aan de hand van kenmerken die van belang zijn bij de opstelling van een visie voor de gemeente. In het kort wordt de geschiedenis van Houten beschreven, gevolgd door sociale, fysieke en economische kenmerken. Daarnaast komt ook de positie van Houten in de regio aan bod.

Het plangebied: de gemeente Houten Het plangebied voor dit rapport is de het landschap gemeente Houten, dat bestaat uit de stad Houten, de kleine kernen ’t Goy,Tull en ’t Waal en Schalkwijk en het buitengebied. De grenzen van het gebied kunnen grofweg getrokken worden langs de Lek aan de zuidkant, de A27 aan de westkant en als een boog vanaf knooppunt Lunetten terug naar de Lek aan de noordoostkant.

Geschiedenis en huidig gebruik van het buitengebied De paragraaf over de geschiedenis van de gemeente Houten bestaat uit de landschappelijke opbouw, gevolgd door de grote ingrepen.

Landschappelijke opbouw en de kleine kernen Houten ligt in het rivierengebied tussen de Kromme Rijn en de Lek. Het rivierengebied kenmerkt zich door hoger gelegen oeverwallen en de lager gelegen komgronden. De oeverwallen of stroomruggen zijn de direct naast de rivieren opgeworpen grovere sedimenten, deze vormen een soort natuurlijke dijken. Achter de oeverwallen liggen de komgronden, deze liggen lager en overstroomden voordat de rivieren echt bedijkt werden enkele keren per jaar. Het water kwam in de kommen tot stilstand en hier konden de kleine sedimenten worden afgezet: de (zware) klei. In de loop der tijd hebben de rivieren hun stroom herhaaldelijk aangepast en ontstond er een landschap waarbij oeverwallen soms los van de rivierbedding kwamen te liggen. Houten en ’t Goy liggen op een stroomrug, een wat hoger gelegen landschappelijke eenheid die vanaf Utrecht naar het zuidoosten loopt. De Utrechtseweg en de Beusichemseweg vormen de oude droge route over deze oeverwal. Het landschap wordt gekenmerkt door een blokverkaveling en doordat de ondergrond meer zand bevat, is deze

geschikt voor fruitteelt. Ook direct langs de Lek ligt een oeverwal met daarop de nederzettingen Tull en ’t Waal, Molenbuurt, Honswijk en de Heul. Net buiten de gemeente in Den Oord komen beide oeverwallen samen. Schalkwijk ligt in de kom tussen beide oeverwallen. Het gebied ligt lager en de klei maakt de ontwatering moeilijker. Om het gebied droog te krijgen is een aantal weteringen gegraven met dwars daarop de slootjes die de kavels scheiden. Op deze wijze werden de komgronden ontwaterd en ingepolderd.

Als de bewoners van Houten zich bewust zijn van de geschiedenis van het gebied zullen zij meer betrokken zijn bij hun omgeving. Dhr. O.Wttewaal

Het is vreemd dat een gemeente die zich laat voorstaan op haar geschiedenis zo weinig respect heeft voor deze geschiedenis bij de uitbreiding van Houten Zuid.

Grote ingrepen

Historische Kring Tussen Rijn en Lek In de 19de en 20ste eeuw hebben grote ingrepen in het landschap plaatsgevonden. De aanleg van de Spoorlijn Utrecht-Den Bosch (1864-1868) met oorspronkelijk stations in Houten en Schalkwijk, de Hollandse Waterlinie (1841-1848 en 1870-1880), het Amsterdam-Rijnkanaal (19341952) en de Snelwegen A-27 (Utrecht-Breda) en A-12 (Utrecht-Arnhem) hebben hun sporen in de omgeving nagelaten. In 1962 heeft de gemeente haar huidige gebiedsgrenzen verkregen door samenvoeging van drie gemeenten: Houten, Schalkwijk en Tull en ’t Waal. De gemeente had toen nog een overwegend agrarisch karakter.Van grote invloed op de vormgeving en het karakter van Houten was de beslissing in 1968 om Houten op te nemen in het groeikernenbeleid. In 1968, toen Houten en Schalkwijk nog ongeveer even groot waren, stelde de provincie aan de gemeente Houten de taak om te groeien tot 100.000 inwoners. Na veel discussies is besloten tot een voorlopige groei naar 30.000 inwoners met een mogelijkheid om in een tweede stap naar 50.000 inwoners door te groeien.Voor de eerste groeitaak is in 1974 een stedenbouwkundig plan opgesteld. SOCIALE KENMERKEN

Inwoners 2001

Het inwonertal van Houten is de afgelopen tientallen jaren gestegen en zal ook de komende jaren nog sterk blijven stijgen.Tussen de jaren tachtig en negentig is het aantal inwoners gegroeid van ongeveer 10.000 naar 30.000. In 2005 zal het aantal inwoners 50.000 zijn.

Houten Tull en ’t Waal ‘t Goy Schalkwijk Totaal

34.896 666 568 1.975 38.105

De gemeente Houten kent procentueel gezien veel kinderen, maar vooral veel jongeren vergeleken met elders in Nederland. De leeftijdscategorie 30 tot 44 jaar is het grootst. Er zijn verhoudingsgewijs minder ouderen dan in de rest van Nederland.Volgens de prognoses zal in 2015 de leeftijdscategorie 45-64 jaar het grootst zijn.Verder zal het per-

13

H O U T E N I N 2 0 1 5 - S T R AT E G I S C H E V I S I E Bevolkingsontwikkeling

centage kinderen en jongeren iets afnemen en het percentage ouderen zal toenemen. In ’t Goy, Schalkwijk en Tull en ’t Waal wonen minder jeugd en jongeren vergeleken met geheel Houten. In Houten Zuid wonen meer kinderen en jongeren vergeleken met geheel Houten.

Zuid wonen veel tweeverdieners. De meerderheid van de inwoners van Houten Zuid is afkomstig uit Houten Noord. 40% van de inwoners van de Vinex-wijk woont al langer dan 10 jaar in Houten. In 2001 zijn in totaal 5.571 personen verhuisd binnen de gemeente Houten, waarbij de meeste verhuisbewegingen plaatsvinden van Noord naar Zuid.

De gemeente Houten kent 5% allochtonen (zelf of een van de ouders geboren in een niet-westers land). Deze allochtonen komen merendeel uit Soedan, Vietnam of Indonesië. In ’t Goy, Schalkwijk en Tull en ’t Waal wonen procentueel gezien minder allochtonen dan in Houten. De meeste inwoners in de gemeente Houten zijn echtparen/ samenwonenden met kinderen. Er zijn weinig alleenstaanden en eenoudergezinnen.

De meningen… Volgens veel sleutelfiguren is er een duidelijk verschil tussen oud Houtenaren en nieuwe Houtenaren. Oud Houtenaren (toen ook wel “Houtenezen”) zijn de bewoners die van oorsprong (vóór 1975) in Houten wonen. De oud Houtenaren kennen elkaar allemaal. Zij werken van oudsher in de gemeente Houten zelf, vooral in de agrarische tak en op de veiling. Of bijvoorbeeld als kleine ondernemer, winkelier of pastoor. De nieuwe Houtenaren zijn de bewoners die er na 1975 zijn komen wonen, in de volksmond ook wel betiteld als “import”. De meeste van deze Houtenaren zijn van de hogere sociale klasse of de midden sociale klasse. Onder de Houtenaren is de sociale samenhang groot, met name onder de Houtenezen.Volgens enkele geïnterviewden is de sociale cohesie goed en hoeft de gemeente daar niets aan te doen. Men maakt vanzelf contact en neemt uit zichzelf initiatief. Dat geldt ook voor de nieuwe bewoners. Zo is bijvoorbeeld de honkbalvereniging recent opgezet door een nieuwe bewoner uit de Vinex.Toch maken veel bewoners zich ook zorgen over de sociale samenhang:“nu gaat het nog goed, maar wat als Houten nog verder groeit?”

14

Vestigingen

Vertrekken

2865 1082 50% hiervan vestigt zich 78% hiervan vertrekt in Houten Zuid uit Houten Noord

Verhuizingen binnen de gemeente

Totaal

1624 46% hiervan is van Houten Noord naar Houten Zuid verhuisd.

5.571

Sociale cohesie Huishoudtypes 01-01-2001

De gemeente kent veel tweeverdieners. Slechts 37% van de huishoudens heeft een inkomen dat door 1 persoon wordt ingebracht. Verder wonen in Houten relatief weinig huishoudens met een laag inkomen en er zijn weinig werkzoekenden. In ’t Goy, Schalkwijk en Tull en ’t Waal ligt het gemiddelde inkomen wat lager dan in Houten. In Houten

Het rapport ”Lokaal sociaal beleid gemeente Houten” van Ipso Facto geeft een aantal indicatoren voor sociale cohesie.Aan de deelnemers van het onderzoek is bijvoorbeeld gevraagd of men gehecht is aan de buurt, voldoende contacten heeft en lid is van een Houtense vereniging. Uit de gegeven antwoorden die een indicator zijn voor de sociale cohesie, blijkt dat de sociale cohesie in de dorpskernen hoger is dan in de rest van de gemeente Houten. In Houten Zuid is de sociale cohesie iets lager dan in de rest van Houten. In Houten Centrum, waar veel ouderen (65+) wonen, is de sociale cohesie het laagst. Hier is ook de eenzaamheid, dat met sociale cohesie verband houdt, het hoogst: 21% is ernstig De meningen… eenzaam. De cijfers op het gebied van veiligheid zijn in Houten gunstig in vergelijking met bijvoorbeeld Nieuwegein en zeker ten opzichte van Utrecht. Er is echter wel een toename te constateren van het aantal veel voorkomende misdrijven. In de categorie ‘veel voorkomende criminaliteit’, dat de delicten ‘diefstal fiets’,‘diefstal vanaf / uit auto’ alsmede ‘vernieling’ omvat, werden in Houten in het jaar 2001 1370 feiten gepleegd, terwijl dit 1174 feiten waren in het daaraan voorafgaande jaar. Deze categorie delicten vormt 59% van alle misdrijven die in de gemeente Houten werden gepleegd.

Volgens een aantal geïnterviewden bestaan onveiligheidsgevoelens onder andere door een merkbare toename van criminaliteit, doordat het politiebureau in Houten ’s avonds en in het weekend gesloten is, maar ook doordat groepen jongeren overlast veroorzaken. Volgens een gemeenteambtenaar is het merkbaar dat er een verandering gaande is, onder meer door de groei van de gemeente, de invloed van (eenvoudig bereikbare) omliggende gemeenten en de toename van het aantal jongeren dat een gebrek aan voorzieningen ervaart.

FYSIEKE KENMERKEN

Stedenbouwkundige opbouw van Houten In 1972/1973 heeft de gemeente een team samengesteld bestaande uit adviseurs van Grontmij, Goudappel-Coffeng,Wissing (later Derks stedenbouw) en bureau Utrecht. Dit team heeft de eerste uitbreiding van Houten in één keer ontworpen en dezelfde adviseurs zijn nu ook verantwoordelijk voor het ontwerp van de Vinex-locatie in Houten Zuid. Hierdoor is er een opvallende consistentie te zien in het beleid en de stedenbouwkundige opbouw van Houten Noord en de nieuwbouw van Houten Zuid. De basis voor de plannen is de openbare ruimte. Als eerste is de ruimte voor het openbaar gebied en het groen ontworpen, vervolgens zijn de plannen voor de bebouwing ontstaan. De meest in het oog springende consequentie hiervan is, dat de ontsluiting voor het autoverkeer naar buiten is gebracht in de vorm van een rondweg met daaraan de insteken naar de wijken. Houten is gesitueerd rond de spoorverbinding, deze loopt dwars door de bebouwde kom, haaks hierop staat de centrale groene park-as. Het langzame verkeer in het groen is verbindend, het autoverkeer eromheen is ontsluitend. De Rondweg is voorzien van een wal als afscherming of bescherming. Het Oude Dorp is als zelfstandige wijk in de stedenbouwkundige structuur opgenomen en heeft daardoor haar kleinschalige kwaliteit behouden. Er is een nieuw centrum bij het treinstation, met aan de oostzijde van het station winkelen verblijfsfuncties en aan de westzijde diensten en ruimte voor niet commerciële bedrijven. Bedrijventerreinen zijn zoveel mogelijk buiten de rondweg gesitueerd. Op basis van dit beleid is ook het plan gemaakt voor Houten Zuid. Er zal echter meer relatie worden gelegd met het omringende landschap (onder andere geen wal langs de Rondweg). In de oksels tussen het oude en nieuwe Houten zijn en komen voorzieningen. Verder wordt er gestreefd naar verbetering van de architectonische kwaliteit.

In Houten Zuid wordt het openbaar groen vanuit dezelfde filosofie aangelegd, ook hier komt een doorgaande park-structuur: de ‘Vijfwal’. Met in het oosten een recreatieplas en in het westen komt een park. De groenstructuur zal tevens de verschillende wijken van elkaar scheiden en ruimte bieden aan de langzaamverkeersroutes. Ook in Houten Zuid zullen dijklinten en waterlopen worden ingepast in de groenstructuur.

Wonen Het aantal woningen in Houten zal in de komende jaren flink stijgen door de oplevering van de woningen in de Vinex-locatie Houten Zuid. De woningbehoefte van de gemeente Houten zal in 2010 echter nog ongeveer 1000 woningen zijn. De prognose is sterk afhankelijk van de aanwezigheid van bouwlocaties in de regio. Provinciale aannames bij de prognose: nieuwbouw in de periode 2001-2020 bedraagt 8500 en in de Vinex-periode 6750 wooneenheden.

Prognose woningbehoefte, woningvoorraad en woningtekort 2000-2020 Houten woningbehoefte verwachte woningvoorraad tekort

2005 19.426 18.096 1.330

2010 19.555 18.755 800

2015 19.967 19.315 652

2020 20.287 19.695 592

Bron: Bevolkingsontwikkeling en woningbehoeftenraming provincie Utrecht, maart 2002

De eigendomsverhouding van de woningen zal na de tweede groeitaak neerkomen op ongeveer 70% koop en 30% huur. Houten kent dan relatief gezien een hoog eigenwoningbezit. In de provincie Utrecht is de verhouding in 2001 55% koop en 45% huur, landelijk is het de doelstelling om in 2015 het eigenwoningbezit te laten stijgen tot 65%.

Openbaar groen Het openbaar groen is in deze ontwerpfilosofie het ‘cement’ van Houten. Centraal in Houten Noord ligt de park-as met het Imkerspark en het Kooikerspark-plas.Alle wijken liggen aan deze centrale ruimte en worden van elkaar gescheiden door smallere groenstroken. De verkeersstructuur voor langzaam verkeer loopt langs en door de groenstructuur, het autoverkeer gaat eromheen. In de groenstructuur zijn oude elementen zoals waterlopen, dijklinten en boomgaarden opgenomen. De groenstructuur in Houten Noord begint na 15 jaar ‘volwassen’ te worden, het is belangrijk dat het beheer van het openbaar groen op de juiste wijze plaatsvindt. Het openbaar groen moet immers de ruimte zijn waar men elkaar kan ontmoeten, overzicht en een open karakter van dit groen zijn daarom van essentieel belang.

2001 13.358 12.919 439

1995 Koop Sociale huur Particuliere huur totaal

5995 4300 600 10895

2005 55% 39% 6%

12650 5100* 550 18300

2010/2015** 69% 28% 3%

13700 5530 550 19800

69% 28% 3%

* 4380 (in 1999) plus 1100 Vinex-woningen min 400 (verkoopprogramma) ** aanname dat na de Vinex-periode 1500 woningen worden gerealiseerd in de periode tot 2015.

De gemeente Houten heeft in vergelijking met de gemeente Utrecht een woningvoorraad met een hoog aandeel eengezinswoningen.

15


Gemeente Houten

Provincie Utrecht

86% 14%

70% 30%

Eengezinswoningen Meergezinswoningen bron:Wijkprofielen Gemeente Houten, oktober 2001

De gemiddelde woningbezetting in Houten ligt hoger dan de woningbezetting in Nederland (relatief veel gezinnen met kinderen). De gemiddelde woningbezetting in de kleine kernen daalt fors. In Houten gaat de woningbezetting ook dalen, maar door de tweede groeitaak gaat dit geleidelijker.

Het openbaar vervoer heeft een prominente plaats in Houten. Bij de eerste groeitaak is Houten aan beide zijden van het spoor aangelegd met in het centrum het station. Ook de tweede groeitaak wordt op eenzelfde wijze gesitueerd en heeft een eigen station. Het openbaar vervoer bestaat uit een keten van trein, bus en taxivervoer. Ieder kwartier vertrekt een trein van en naar Utrecht. De bus rijdt over de Rondweg en houdt halt bij de entrees van de wijken. De regiotaxi bedient met name ouderen en gehandicapten om van en naar hun woning te komen. Vanwege een groter bereik en een kortere route gaat de bus, in tegenstelling tot voorheen, niet meer de wijken in. Het aantal passagiers is sindsdien gestegen.

Snelwegen gemiddelde woningbezetting Houten Schalkwijk Tull en ‘t Waal t Goy Nederland

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2,79 3,22 3,24 3,13 2,73

2,87 2,96 3,17 2,95 2,56

2,9 2,8 3 2,8 2,49

2,79 2,7 2,88 2,59 2,41

2,75 2,6 2,8 2,5 2,33

2,7 2,5 2,7 2,5 2,3

Ook na de tweede groeitaak heeft Houten een woningvoorraad die voor een groot gedeelte bestaat uit eengezinswoningen en de verwachting is dat Houten op de woningmarkt een gewild gebied zal blijven. De eenzijdige opbouw van het woningaanbod staat op gespannen voet met de behoefte van enerzijds jongeren/starters en anderzijds ouderen. (Bijdrage afdeling Volkshuisvesting gemeente Houten voor de Karakteristiek 2010) De meningen… Een extra aansluiting op het snelwegennet (A12 en A27) is noodzakelijk volgens veel Houtenaren. Een derde station (Koppeling) is gewenst.Voor Houten Zuid is het belangrijk dat er aandacht is voor sociaal veilige fietspaden. De ouderenbonden zijn van mening dat de busroute over de Rondweg alleen te minimaal is.Voor veel ouderen is de bushalte te ver weg.Trapjes en onderdoorgangen zijn voor veel ouderen moeilijk begaanbaar.

16

Verkeer en vervoer De verkeersstructuur van Houten is gebaseerd op het scheiden van verkeerssoorten en het stimuleren van het gebruik van de fiets. Autoverkeer gaat via de Rondweg met voor iedere wijk een eigen afslag, om van wijk naar wijk te gaan moet je eerst weer naar de Rondweg. Het fietsverkeer is verbindend en loopt wel dwars door de wijken. Dankzij deze structuur wordt in Houten vaak de fiets gebruikt voor korte afstanden. Het aantal keer dat de auto wordt gebruikt is lager, echter het aantal afgelegde autokilometers is (vanwege de omweg via de Rondweg) niet lager dan elders in Nederland.

Ten noordwesten van de gemeente Houten ligt het knooppunt Lunetten van de snelwegen A-27 (Utrecht-Breda) en A-12 (Utrecht-Arnhem). Er zijn 2 aansluitingen op het snelwegennet: een directe aansluiting van en naar de A27 (de Staart) en een aansluiting van en naar de A12 (Utrechtseweg). Ten zuiden van het Amsterdam-Rijnkanaal (gemeente Nieuwegein) komt een nieuwe tijdelijke aansluiting op de A-27, de wens is dat de Kanaaldijk Zuid wordt opgeknapt om tot een betere doorstroming te komen. Er wordt onderzocht of een structurele aansluiting op de A-12 bij Bunnik mogelijk is. De centrale ligging van Houten in Nederland, ten zuidoosten van Utrecht, maakt de gemeente goed bereikbaar en een gewilde vestigingsplaats voor bedrijven en kantoren. Een goede bereikbaarheid van Houten is belangrijk voor de toekomst.

Verkeersdruk en capaciteit Tijdens de spits is er een aanzienlijke verkeersdruk op de meeste wegen in het buitengebied van de gemeente. De capaciteit van de Rondweg is nauwelijks voldoende om de spits te verwerken en ook de wegen richting het noordwesten (A-12 en Utrecht) zijn druk. Na de realisatie van Houten Zuid zal de verkeersdruk dusdanig zijn toegenomen dat de doorstroming op de Rondweg, de Staart en de Meerpaalweg niet gegarandeerd kan worden. Goede alternatieven voor de aansluiting bij de Staart zijn er bij ongewijzigd beleid niet. (bron: Hoofdwegenstructuur Houten, Goudappel Coffeng, 2002)

Verkeersveiligheid Uit een onderzoek van Elsevier waarin alle gemeenten in Nederland met elkaar vergeleken worden, blijkt dat Houten behoort tot de 20% gemeenten met het minste aantal geregistreerde verkeersongevallen per 1000 inwoners in het jaar 2000. Uit de ongevallenregistratie blijkt dat in Houten de afgelopen 5 jaar (tot 2000) een stabilisatie van het aantal ongevallen heeft plaatsgevonden. Het is lastig om op basis van

De meningen…

Uitgaansvoorzieningen

Volgens de klankbordgroep kan de verkeersveiligheid onder meer verbeterd worden door beter te handhaven (30-kilometergebieden) en door verbetering van de verlichting van de fietspaden buiten de Rondweg.

Het merendeel van de horecavoorzieningen is in het Oude Dorp en op Het Rond gevestigd. Met name uit het participatietraject is gebleken dat het aanbod aan uitgaansgelegenheden in Houten ondermaats is en dat er vanuit de bewoners vraag bestaat naar uitbreiding. Ook uit een onderzoek in opdracht van Elsevier in 2001 waarin alle Nederlandse gemeenten met elkaar vergeleken worden, blijkt dat Houten behoort tot de 20% gemeenten met het laagste aantal restaurants, cafés en disco’s per 1000 inwoners. In de Horecastructuurvisie wordt gesproken over een verdubbeling van het huidige horecaaanbod. Er wordt momenteel gewerkt aan het opzetten van een disco; de gemeente heeft hier al een geschikte locatie voor gevonden.

deze lage aantallen een aanpak van verkeersongevallenconcentraties te funderen. Het blijft belangrijk om in Houten de ontwerpprincipes om veilig verkeer mogelijk te maken vast te houden. Concentratiegebieden van ongevallen in Houten zijn Centrum/het Rond, het Oude Dorp, Doornkade/Meidoornkade en de Rondweg. Ofwel die locaties die in Houten druk bezocht worden. Letselschade concentreert zich in het centrum en op de Rondweg. De ongevallen in deze gebieden zullen nader onderzocht worden in het ‘Onderzoek Hoofdwegenstructuur’ en in het kader van de planvorming rond het Centrum.

(bron:Verkeersveiligheidrapportage, Gemeente Houten, 2001)

Voorzieningen In de gemeente Houten is een scala aan voorzieningen aanwezig in de meest uiteenlopende vormen. Zonder volledig te kunnen zijn worden hieronder enkele hiervan opgesomd. Diverse diensten zijn geclusterd rond Het Kant, zoals het gemeentehuis, de bibliotheek en het politiebureau. De welzijnsvoorzieningen concentreren zich in de wijken en kernen en richten zich met name op jongeren en ouderen. Er zijn 2 verzorgingshuizen en een verpleeghuis. Daarnaast is er voor de jongeren een groot jongerencentrum: Chipolata. Er zijn verscheidene sociaal-culturele centra in de gemeente. In de sociaal-culturele centra zijn ook peuterspeelzalen gevestigd. Het aantal voorzieningen voor kinderopvang ligt in Houten hoger dan het landelijke gemiddelde, maar ondanks dat bestaan er wel wachtlijsten. Zeker voor de buitenschoolse opvang zijn de wachtlijsten lang. Er is een groot aantal basisscholen in Houten. Daarnaast zijn er ook nog drie basisscholen in de kleine kernen, hoewel deze in de toekomst worden bedreigd door de opheffingsnorm. De voorzieningen voor het basisonderwijs zijn zowel wat betreft hoeveelheid en diversiteit voldoende. Daarnaast is er in Houten een school gevestigd voor voortgezet onderwijs (voor Atheneum, Havo en Vmbo- theoretische leerweg) en een agrarisch onderwijscentrum met een regionale functie voor middelbaar beroepsonderwijs. De gemengde, kaderberoepsgerichte en basisberoepsgerichte leerwegen van het Vmbo worden met name in Nieuwegein bezocht. In de gemeente Houten zijn verder verscheidene sportparken, tenniscomplexen, sporthallen, gymzalen en een zwembad te vinden. De locaties waar Houten Noord en Houten Zuid aan elkaar grenzen (Kruisboog en Weteringhoek) zijn zoveel mogelijk bestemd voor voorzieningen op het gebied van sport en recreatie. Enkele soorten van voorzieningen verdienen hier extra aandacht, namelijk uitgaansgelegenheden, verenigingsleven en winkelaanbod.

Verenigingen Houten kent een rijk verenigingsleven. Zowel in Houten als in de kernen is sprake van particulier initiatief en zijn er veel verschillende (sport)verenigingen die draaien op het werk van een groot aantal vrijwilligers.Van oudsher organiseerden dorpsgenoten uit eigen initiatief met en voor elkaar jaarlijkse, seizoensgebonden activiteiten. Met name in de kleine kernen gebeurt dat nog steeds. Een voorbeeld hiervan is de Tour de Schalkwijk in juli, een meerdaagse wielerronde voor kinderen door de omgeving, afgesloten door buurtfeesten. Een ander voorbeeld is het Snickelsfestival in september, eveneens in Schalkwijk. Dit is een popfestival voor jongeren. Een voorbeeld in Houten is De Kring: een grote vereniging die veel concerten en theatervoorstellingen organiseert.

Winkelaanbod De meeste winkels zijn aan de oostzijde van het station op het Rond geconcentreerd. In de plannen voor het centrum wordt rekening gehouden met een flinke uitbreiding van het winkelaanbod. In Schalkwijk zijn een supermarkt, een cafetaria en een aantal kleine winkels gevestigd. Grootschalige detailhandel krijgt vooral in de Meerpaal en De Koppeling een plek. Ook in het toekomstig winkelcentrum bij het Castellum kunnen de dagelijkse boodschappen gedaan worden. In een onderzoek in opdracht van Elsevier in 2001 blijkt dat Houten behoort tot de 20% gemeenten met het laagste aantal winkels per 1000 inwoners.

De meningen… Er is behoefte aan meer eettentjes en kleine cafés. De sportverenigingen zeggen dat activiteiten en ook de verenigingen zelf essentieel zijn voor de sociale samenhang in Houten en dat zij in de toekomst een nog belangrijkere rol kunnen gaan spelen. Meerdere geïnterviewden van de gemeente menen dat het verenigingsleven voor verbetering vatbaar is. Bij een grote gemeente moet dit meer worden geprofessionaliseerd, vinden zij.Andere geïnterviewden vanuit de gemeente zijn het hier niet mee eens, zij vinden dat het verenigingsleven redelijk goed is georganiseerd en dat in de toekomst niet teveel op de gemeente geleund mag gaan worden.Wellicht juist door de beperkte inzet van de overheid wordt het eigen initiatief van bewoners eerder opgewekt. Zo zal sociale samenhang door de bewoners zelf worden verbeterd.

17


Voorzieningenonderzoek Het voorzieningenpakket zal in de komende jaren afgestemd moeten worden op 50.000 inwoners. De gemeente heeft opdracht gegeven voor een voorzieningenbehoefteonderzoek in combinatie met prognoses over de bevolkingsgroei en -opbouw. Hiermee hoopt zij een betere leidraad te krijgen voor het voorzieningenniveau in de toekomst. ECONOMISCHE KENMERKEN

De beroepsbevolking (aantal werkenden of werkzoekenden tussen de 15 en 65 jaar) is de afgelopen jaren gegroeid: van 14.100 in 1998 naar 17.155 in 2001. De groep zal mede door de instroom van nieuwe inwoners in de komende jaren sterk doorgroeien. In de toekomst zal de arbeidsparticipatie (percentage beroepsbevolking van de totale bevolking) ook toenemen door een groeiend aantal herintreders (vrouwen) en door een toename van het aantal jongeren binnen de beroepsbevolking. Het aantal niet-werkende werkzoekenden in Houten is erg laag: 2,6% in 2001 (bron: Rapportage werkgelegenheid, juli 2002). Houten kent een hoogwaardig bedrijfsklimaat. Het behoort tot de 20% gemeenten in Nederland met de beste economische vitaliteit. Deze vitaliteit is gemeten aan de hand van de groeiprestaties, de economische specialisatie en het vestigingsklimaat (bron: Elsevier, juli 2002). Op dit moment heeft Houten drie terreinen voor ‘schone’ bedrijven buiten de Rondweg: Doornkade, de Schaft en Rondeel en een binnen de Rondweg: Molenzoom(Zuid). Met name het bedrijventerrein Rondeel is van hoog niveau en staat in een groot deel van Nederland bekend als één De meningen… van de meest moderne vestigingslocaties voor bedrijven. Met betrekking tot de bedrijDe totale werkgelegenheid in Houten is de laatste jaren sterk ven wordt opgemerkt dat er gegroeid: van 13.234 arbeidsplaatsen in 1998 naar 16.930 meer gebruik moet worden arbeidsplaatsen in 2001. Men is vooral werkzaam in de sectoren gemaakt van hun aanwezighandel, zakelijke dienstverlening en overige dienstverlening.Veel heid. De bedrijven kunnen gevestigde bedrijven zijn ICT-bedrijven (10,8%). De werkgelemeer betrokken worden bij genheid in Houten zal ook in de toekomst sterk blijven groeien, de gemeente Houten, zodat zij de gemeente staat in de top 10 gemeenten in Nederland met de trots in Houten gevestigd de snelste groei aan werkgelegenheid tot 2020 (bron: Elsevier, september te zijn, gaan uitdragen. Ook 2001). Tot 2010 zal de werkgelegenheid groeien met 8.000 kunnen zij worden gestimuleerd verantwoordelijkheden arbeidsplaatsen door de ontwikkeling van nieuwe bedrijventerop zich te nemen in het orgareinen en kantoorlocaties. Nog eens 2.000 extra arbeidsplaatniseren van activiteiten voor sen zijn te verwachten door autonome groei. In Houten zal de bewoners van Houten. 70.000 m2 kantoren extra worden ontwikkeld bovenop het Maar ook sponsoren en derhuidige programma op de locaties Molenzoom, langs het spoor gelijke zijn goede initiatieven. in Houten Zuid en de Koppeling. Bedrijventerreinen de

18

Meerpaal, de Schaft/ Koppeling en Hofstad IV zullen in Houten Zuid worden ontwikkeld. De Meerpaal zal voor een gedeelte bestemd zijn voor bedrijven die vanuit het bestaand bedrijventerrein de Schaft willen verhuizen. Het bedrijventerrein de Schaft zal een ingrijpende verandering ondergaan, aangezien Houten Zuid dicht tegen dit bedrijventerrein aan komt te liggen. In Schalkwijk wordt een bedrijventerrein ontwikkeld aan de Spoordijk.Verder worden vrijkomende agrarische gebouwen ook voor andere bedrijfsdoeleinden gebruikt. De woon-werkbalans ligt in Houten rond de 100%. Dit betekent dat er tegenover ieder lid van de beroepsbevolking één arbeidsplaats staat. Dit percentage zal op korte termijn iets afnemen, omdat de woningbouw vooruitloopt op de realisatie van nieuwe bedrijventerreinen. (bron: Utrecht Business, november 2002). In 2010 zal de woon-werkbalans 90% zijn: 27.000 arbeidsplaatsen op 30.000 beroepsbevolking. In ruimtelijk opzicht sluit de werkgelegenheid niet optimaal aan op het arbeidspotentieel. In 2001 werkte 56% van de totale beroepsbevolking van Houten elders in de provincie Utrecht. Tegelijkertijd pendelden er in 2001 circa 9500 personen (eveneens 56%) vanuit een andere gemeente in Nederland naar Houten. Eenderde van de beroepsbevolking is werkzaam binnen de eigen gemeentegrenzen. In kwalitatief opzicht lijkt de werkgelegenheid in Houten goed aan te sluiten bij de kwalificaties van de beroepsbevolking. De beroepsbevolking heeft gemiddeld een vrij hoog opleidingsniveau en in de laatste jaren zijn er veel midden- en hooggekwalificeerde arbeidsplaatsen bij gekomen (bron: Rapportage werkgelegenheid, juli 2002). HOUTEN IN DE REGIO

Met het groeikernenbeleid van Nederland uit de jaren ’70 van de 20ste eeuw werd rond de steden in de Randstad een aantal kernen aangewezen die de groei van de stad in goede banen moest leiden. Zo kregen rond Utrecht onder andere Nieuwegein, Maarssen(broek) en Houten een groeitaak. Voor Houten was in eerste instantie sprake van een groei tot 100.000 inwoners. Echter in overleg met de gemeente werd een eerste groeitaak tot 30.000 inwoners afgesproken, met op termijn mogelijk een tweede groeitaak. De tweede groeitaak kwam eind jaren ’80 voort uit de Vinex (Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra). Momenteel heeft Houten iets meer dan 40.000 inwoners, maar in 2005 zullen dit er 50.000 zijn. De woningbouw vindt plaats in de VINEX-locatie Houten Zuid. Als gevolg van deze groeitaak zal een aantal ontwikkelingen plaatsvinden in Houten, zoals de aanpak van het centrum van Houten. Er zullen onder meer woningen en kantoren bijgebouwd worden. Het beeld dat in de Vinex voor de regio Utrecht is geschetst, wordt op dit moment uitgevoerd. Op de Nieuwe Kaart van Nederland wordt een beeld gegeven van de in uitvoering zijnde plannen.Ten westen van Utrecht vindt veel nieuwbouw plaats, met name

rond Nieuwegein, IJsselstein en Vleuten / de Meern zijn grote bouwlocaties te vinden.Ten noordoosten van Utrecht liggen de Loosdrechtseplassen en de Utrechtse Heuvelrug, landschappen die vanwege hun natuurlijke, landschappelijke en recreatieve waarde gevrijwaard worden van grote bouwopgaven. De stedelijke druk op de regio Utrecht zal de komende decennia aanhouden. Het grondgebied van de gemeente Houten zal één van de eerste gebieden zijn waarnaar gekeken gaat worden. Op dit moment worden de gronden van grondeigenaren rond Houten door projectontwikkelaars opgekocht.

partijen uit de samenleving kan geschieden. (Landschapsbeleidsplan, gemeente Houten, 2002)

Participatie

De meningen… Volgens de klankbordgroep kan de ontsluiting van de recreatieve mogelijkheden in het buitengebied verbeterd worden.

VERSLAG VAN DE PARTICIPATIE

inleiding Agrarische bedrijfsvoering Het buitengebied van Houten dankt haar inrichting aan de agrarische bedrijfsvoering. Dit geldt zowel voor de fruit- en boomteelt op de stroomruggen als voor de veeteelt in de komgronden. De Europese en landelijke regelgeving op het vlak van landbouw-, natuuren milieubeleid bepalen in hoge mate de mogelijkheden voor de agrarische sector. In de landbouwsector nemen productieomvang, aantal bedrijven en aantal arbeidsplaatsen gestaag af. Mogelijkheden voor de landbouw bevinden zich in de richting van de duurzame landbouw. Dit staat voor: minder aanvoer van mineralen, meer kwaliteitsproducten en een zekere extensivering. (Landschapsbeleidsplan, gemeente Houten, 2002)

De Strategische Visie voor de gemeente Houten is in direct overleg met bewoners en professionals tot stand gekomen. Dit verslag beschrijft het traject van participatie dat is gevolgd om de meningen en belangen van deze betrokkenen vast te leggen.

Continuïteit, diversiteit en compleetheid Het samenstellen van de Strategische Visie is een open proces waarbij een zo breed mogelijk scala aan participanten benaderd is. De visie is in samenspraak met betrokkenen uit het politiek bestuur, de ambtelijke organisatie, bewoners en een grote diversiteit aan instanties tot stand gekomen. Bij de opzet van het participatietraject is gestreefd naar het behalen van een maximale continuïteit, diversiteit en compleetheid.

Recreatiemogelijkheden in het buitengebied

Continuïteit

Het landschap rond Houten biedt met name recreatieve mogelijkheden voor fietsers, maar ook voor wandelaars en paardrijders. Interessante deelgebieden zijn: de uiterwaarden van de Lek (De Heulswaard, natuurgebied de Steenswaard en recreatiegebied ’t Waal), Laagraven (Kasteel Heemstede en golfbaan), de Nieuwe Hollandse Waterlinie en enkele kastelen, buitenplaatsen (bv.Vuylcop, Schonauwen, Wickenburg) of restanten daarvan (bv. Markenburg, Oud Wulven, Blommesteyn). namen

De continuïteit van participatie moet gewaarborgd worden, om te voorkomen dat participatie een momentopname wordt. Daarom is gekozen voor de oprichting van een projectgroep en een klankbordgroep, met welke op geregelde tijden overleg is gevoerd. In de projectgroep zijn verschillende ambtelijke disciplines vertegenwoordigd. De projectgroep is maandelijks bijeengekomen. De klankbordgroep is bevolkt door 12 bewoners die zeer diverse lagen van de Houtense maatschappij vertegenwoordigen. Het was de bedoeling dat ook de klankbordgroep een continue factor zou zijn in het participatietraject, maar doordat de samenstelling van de groep pas in een laat stadium definitief werd is dit minder uit de verf gekomen. De groep is tijdens het proces twee keer bij elkaar gekomen en zal voor het slotdebat uitgenodigd worden. Gezien de betrokkenheid en de diversiteit van de samenstelling zou de groep in de toekomst wellicht nog een rol kunnen vervullen voor de gemeente.

Betekenis Waterlinie De Nieuwe Hollandse Waterlinie is het enige nationale project uit de Nota Belvedère en wordt voorgedragen voor plaatsing op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. In Panorama Krayenhoff wordt als hoofddoel voor de waterlinie de gemeenschappelijke ruimtelijke koers voor bescherming en ontwikkeling van de linie benoemd.Vervolgens biedt het plan ruimte voor een gedifferentieerd ontwikkelingsprogramma zodat concretisering van de plannen door diverse

Diversiteit De participatie is er op gericht om zoveel mogelijk meningen en gegevens te verzamelen van een zo divers mogelijke populatie. Door verschillende participatiemethoden in te zetten is geprobeerd om een maximale diversiteit aan mensen en doelgroepen aan te spreken en zo een zo divers mogelijke verzameling van meningen en gegevens te verkrijgen.

19


Compleetheid Behalve aan de continuïteit en de diversiteit is ook aandacht besteed aan de compleetheid van het participatietraject. Om werkelijk iedereen te kunnen informeren over het proces en om alle bewoners de mogelijkheid te geven zijn of haar mening kenbaar te maken, is gekozen voor de inzet van enkele, meer passieve vormen van participatie. Dit is bereikt door het oprichten van infostands in de bibliotheek en het wooninformatiecentrum, waar bezoekers een enquêteformulier konden invullen. Daarnaast zijn enkele artikelen verschenen in het Houtens Nieuws over de voortgang van de visie. De participatie heeft duidelijk niet tot doel om te komen tot een weergave van meningen die representatief is voor de gemeente Houten in de volle breedte. Dit ligt namelijk niet in de lijn van de opdracht en heeft ten overstaan van de opstelling van een visie ook minder belang dan continuïteit, diversiteit en compleetheid. Het gaat ten slotte niet om een wetenschappelijke analyse van de mening van de gemiddelde Houtenaar over de gemeente Houten, maar om de ontwikkeling van een toekomstbeeld voor deze gemeente.

Thema’s Als begin van het proces zijn aan de hand van rapporten en beleidsnota’s van de gemeente Houten, enkele schouws en interviews met 7 sleutelpersonen, in totaal 22 factoren benoemd die van belang worden geacht voor de leefkwaliteit in de gemeente Houten. Deze reeks is voorgelegd aan de gemeenteraadsleden van Houten, met de vraag om aan te geven welke factoren zij het belangrijkst vinden voor de toekomst van Houten en als leidraad moeten dienen bij de participatie en analyse. In bijgaand schema zijn de 22 factoren en hun score weergegeven. De 8 factoren waaraan door de gemeenteraad het hoogste score werd toegekend, zijn bestempeld als de belangrijkste thema’s voor de visie. Deze 8 thema’s zijn uiteindelijk gereduceerd tot 6, vanwege overlap in de vragen die deze thema’s opriepen.Verder is aan de factor Landschappelijke waarde de factor Houten in regionaal verband toegevoegd. De laatste factor kreeg niet veel stemmen, maar keerde regelmatig terug in discussies omtrent de ruimtelijke omgeving van Houten. Uiteindelijk vormen de volgende 6 thema’s de leidraad tijdens het proces: - Voorzieningen en uitgaan - Nieuwe bewoners en sociale cohesie - Veiligheid - Het Kant en Het Rond - Jongeren - Landschappelijke waarde en positie van Houten in de regio

20

Deze thema’s zijn niet eenduidig en kennen een verschillend schaalniveau. Zij hebben onderling een sterke relatie en beïnvloeden elkaar wederzijds, maar door te concentreren op deze punten komen de diverse aspecten van Houten voor de toekomst het duidelijkst in beeld.

Inventarisatie De mening van Houtenaren is geïnventariseerd door het afnemen van interviews op de markt, bij scholengemeenschap De Heemlanden en bij winkelcentrum Het Rond. Specifiek zijn er in totaal 5 interviews afgenomen met 2 ouderenbonden, een aantal sportverenigingen, de Historische Kring, de Fotoclub en de Vereniging voor Huiseigenaren. Samen met een aantal jongeren is een videoregistratie gemaakt van hun ideeën over de gemeente Houten. De gemeentelijke organisatie is in haar geheel betrokken tijdens een speciale middag, waarbij de aanwezigen hun mening kwijt konden.Verder is via de klankbordgroep een diversiteit aan maatschappelijke instanties in Houten gehoord. Aan de hand van de geselecteerde thema’s is een lijst met meerkeuzevragen opgesteld, waarbij per thema kon worden aangegeven of er in de toekomst meer, minder of vergelijkbaar ten opzichte van de huidige situatie geïnvesteerd moet worden. Verder is gevraagd een rangorde van de thema’s aan te geven. De lijsten zijn gebruikt bij de straatinterviews (110), bij de infostands (200) en tijdens de middag met ambtenaren (90). Tussen de haakjes is de respons vermeld. Dit betekent dat er in totaal 400 reacties zijn binnengekomen. Uit ervaring die Início heeft met participatieprojecten en vanwege het abstracte onderwerp, kan gesteld worden dat dit een aanzienlijk aantal is. Gezien de doelstellingen van het participatietraject kan het bovendien als voldoende worden bestempeld. De participanten hebben aan de hand van de vragenlijst de volgende volgorde van belangrijkheid aan de thema’s toegekend: 1 Voorzieningen en uitgaan 2 Jongeren 3 Landschappelijke waarde en positie van Houten in de regio 4 Veiligheid 5 Nieuwe bewoners en sociale cohesie 6 Het Kant en het Rond Veruit de meest opmerkelijke constatering bij vergelijking van de vragenlijsten naar bron, is de prioritering van het thema Jongeren. Bij de straatinterviews en de infostands werd dit thema op de tweede plaats gezet, terwijl de ambtenaren hier een vijfde plaats aan toekenden.

In de bijlagen zijn nadere gegevens te vinden over het participatietraject, zoals een weergave van de antwoorden in grafieken en een opsomming van de namen van geïnterviewden, de leden van de klankbordgroep en de projectgroep en de diverse geïnterviewde verenigingen. In het hoofdstuk Analyse wordt nader ingegaan op de uitkomsten van het participatietraject.

Bij de respons van de bewoners was de verdeling over b (gedeeltelijk afhankelijk) en c gelijkmatiger (zelfvoorzienend); respectievelijk 51% en 45% en een klein gedeelte stemde nog voor a (zo houden); 4%.

2. Nieuwe bewoners en sociale cohesie (sociale samenhang). RESULTATEN VAN DE PARTICIPATIE

Bewoners vergeleken met de respons van de medewerkers van de gemeente 1. Voorzieningen en uitgaan; bijv. winkels, kinderopvang, bioscoop, theater, recreatie, uitgaansvoorzieningen. • De voorzieningen in Houten zoals ze nu zijn, zijn voldoende voor Houten, ook voor over 10 jaar • In Houten zal de komende 10 jaar het aantal voorzieningen moeten uitbreiden, maar voor enkele grote voorzieningen kan zij afhankelijk blijven van andere gemeenten • Houten moet qua voorzieningen zelfstandig zijn er zal de komende 10 jaar fors geïnvesteerd moeten worden in het voorzieningen niveau

• De sociale cohesie tussen bewoners is nu goed en voor de komende 10 jaar hoeft de gemeente daar niets aan te doen • De gemeente moet wel wat aan de sociale cohesie doen, vooral om nieuwe bewoners zich Houtenaar te laten voelen, maar het meest gebeurt toch door de bewoners zelf • De gemeente zal er alles aan moeten doen om de sociale cohesie onder alle bewoners te verbeteren, want dat gaat niet vanzelf

De meeste medewerkers van de gemeente (80%) vinden dat de gemeente slechts een beetje moet helpen bij de sociale cohesie, tegen 54% van de bewoners. Interessant gegeven is dat een kwart van de bewoners vindt dat de gemeente zich daar helemaal niet mee bezig hoeft te houden omdat de mensen dat vooral zelf moeten doen. Het overgrote deel van de medewerkers van de gemeente vinden dus dat Houten de voorzieningen moet uitbreiden, maar voor enkele voorzieningen afhankelijk mag blijven van andere gemeenten.

21


3. Veiligheid • Houten is veilig genoeg, en de komende 10 jaar zie ik daar geen verandering in komen • De gemeente moet werken aan de veiligheid in Houten om te zorgen dat deze blijft zoals nu • De gemeente moet de veiligheid nu en voor de komende tien jaar verbeteren

Het Kant, het Rond heeft dus een grote opknapbeurt nodig en een forse uitbreiding van winkels en voorzieningen volgens de meeste medewerkers van de gemeente. De verdeling over de antwoorden is bij de bewoners ongeveer hetzelfde.

5. Jongeren

De meeste medewerkers van de gemeente vinden dat de gemeente moet werken om de veiligheid zo te houden als nu. Dat vindt de helft van de bewoners ook.

• De jongeren in Houten krijgen de komende 10 jaar een groter aanbod aan activiteiten, woonmogelijkheden en uitgaansgelegenheden. • Het aanbod voor jongeren blijft vergelijkbaar met het huidige niveau. • Het aanbod voor jongeren in Houten kan de komende 10 jaar afnemen.

Een groot deel (39%) vindt echter dat de veiligheid nu ook al beter moet. Zij zijn bang dat als zij zeggen dat de veiligheid nu goed is, de gemeente dit als belangrijk punt laat liggen in de toekomst. Daarbij wordt vaak bij de enquête de opmerking gemaakt dat er een politiebureau in Houten moet zijn dat ook in de weekenden en ’s avonds open moet zijn.

4. Het Kant, Het Rond • Het Kant, Het Rond zal met een eenvoudige renovatie weer voldoen • Het Kant, Het Rond zal met een kleine uitbreiding van winkel en voorzieningen aanbod de vraag voor de komende 10 jaar goed aankunnen • Het Kant, Het Rond heeft een grote opknapbeurt nodig, een forse uitbreiding van winkels en voorzieningen om het centrum van Houten te blijven

22

Zowel de medewerkers van de gemeente als de bewoners zijn het erover eens dat er meer voor jongeren moet worden geïnvesteerd in Houten.

6. Landschappelijke waarde en de positie van Houten in de regio • De komende 10 jaar zal ingezet worden op de agrarische en recreatieve waarde van het buitengebied. Houten zal niet verder groeien. • Een geringe groei van Houten is mogelijk naast behoud van de Landschappelijke waarde. • De positie van Houten in de regio zal versterkt worden, meer woningen en voorzieningen ten koste van het buitengebied.

De helft van de medewerkers van de gemeente vindt dat Houten niet meer mag groeien. Daarnaast vindt eenderde van de medewerkers van de gemeente dat een geringe groei mogelijk moet zijn. De bewoners denken op dit punt precies hetzelfde erover, er zijn percentueel iets meer bewoners die geen verdere groei wensen.

De voorzieningen zijn volgens de medewerkers van de gemeente het belangrijkst, daarnaast de veiligheid (7c) en de landschappelijke waarde en de positie van Houten (7f). Opvallend is dat de jongeren als prioriteit laag scoren.

7. Welk thema is daarbij volgens u het belangrijkst? A Voorzieningen en uitgaan. B Nieuwe bewoners en sociale cohesie. C Veiligheid D Het Kant, Het Rond E Jongeren F Landschappelijke waarde en positie Houten

Bij de respons van de bewoners zijn de voorzieningen (7a) het belangrijkst en ook de jongeren (7e). Daarnaast de landschappelijke waarde en de positie van Houten (7f). De veiligheid scoort ook redelijk hoog in de prioriteiten.

23


Lijsten LITERATUURLIJST

Coalitieprogramma Houten 2002-2006, Een gezamenlijke visie, mei 2002 Concept-Structuurmodel Houten (Waar de huizen glimlachen); 1995 2005 Reacties uit de inspraak en het overleg; Concept- Structuurmodel Houten;1996 Structuurmodel Houten (Waar ook de bewoners glimlachen); 1995 2005 Vestigingsbeleid voor bedrijven B&A Groep Beleidsonderzoek & -Advies BV; Sociale vernieuwing in Houten - advies aan het gemeentebestuur; februari 1997 BRO, adviseurs voor Ruimtelijke ordening, economie en milieu; Gemeente Houten Horecastructuurvisie, juni 2000 Companen; Volkshuisvestingplan 1998-2003; januari 1999 DHV; Landschapsbeleidsplan gemeente Houten, eindconcept; september 2002 GEMEENTE HOUTEN

Heel Houten, Missie en strategie Gemeente Houten; versie 1.0, januari 1998 Gemeente Houten in cijfers 2001- Statistisch jaarverslag bevolking 2001 Nota perifere en grootschalige detailhandel; maart 2002 Promotieplan nieuwe bedrijvenlocaties Houten; 1998 Rapportage werkgelegenheid; juli 2002 Verkeersveiligheidsrapportage; 2001 Parkeren in Houten 2005; Beleidsvisie; november 2000 Fiets in Houten 2005; Beleidsvisie en Uitvoeringsprogramma; november 2000 OV in Houten 2005; Beleidsvisie openbaar vervoer OV in Houten 2005;Aanvulling OV plan; maart 2001 Integraal Programma van Eisen Houten-Vinex; 2001; februari 2002 Cement,Werken aan Welzijn; april 2000 Ruimte voor Architectuur in Houten; Nota voor een Integraal Architectuurbeleid voor de gemeente Houten Goudappel Coffeng/ Gemeente Houten; Hoofdwegenstructuur Houten; mei 2002 Grontmij Advies & Techniek bv, Utrecht - Christiaan Kruis ARP, Atelier voor ruimtelijke planning en vormgeving; Het eiland van Schalkwijk een verkenning voor de toekomst; oktober 1999 Ipso Facto, sociaal beleidsonderzoek; Lokaal Sociaal Beleid gemeente Houten - eindrapport; sept 2001

24

Ipso Facto, sociaal beleidsonderzoek; Lokaal Sociaal Beleid gemeente Houten - eindrapport; Bijlage 2:Tabellenboek naar clusters van kernen; september 2001 Projectgroep Houten Centrum; Structuurvisie Houten centrum concept; juli 2001 Provincie Utrecht Stafbureau Informatie en Onderzoek Dienst Welzijn, Economie en Bestuur; Wijkprofielen Gemeente Houten; oktober 2001 Stichting Alexander; Houten is in principe één grote buurt - jongeren over voorzieningen en inspraak in Houten, juni 1997 Wttewaal, Otto; Veel vertier en doortogt; een greep uit de geschiedenis van Houten, Schalkwijk, ’t Goy en Tull en ’t Waal; 1999 ARTIKELEN

Elsevier; Speciale uitgave, Stad & land; juli 2002 Elsevier; De beste gemeenten; september 2001 Elsevier; Toplokaties; oktober 2002 Promotieplan “Nieuwe bedrijvenlocaties Houten”, De stand van zaken per 1 oktober 2002 + De activiteiten voor de komende periode Bedrijfshuisvesting; In Houten tikt de ontwikkelingsklok door; maart 2002 Utrecht Business; Houten kiest voor kwaliteit; november 2002 Bedrijfsarchitectuur Houten 2001; Het rondeel Bedrijfsarchitectuur Houten 2001; Molenzoom Een gezamenlijke visie: Coalitieprogramma Houten; 2002-2006 Het Waterliniebulletin 5

BETROKKEN PERSONEN EN INSTELLINGEN GEÏNTERVIEWDEN

Rob Derks Gerrit van Bochove Mariet Overeem Jenny Fix Otto Wttewaall Ton Strien Reni Lubberdink

Stedenbouwkundig adviseur Hoofd afdeling Welzijn Senior beleidsmedewerker afdeling Welzijn Hoofd afdeling Ruimtelijk Beleid Historicus Wethouder Samenleving Wethouder Ruimtelijke Ordening

PROJECTGROEP

Henk Overbosch; voorzitter Pim Bannink; secretaris Jacqueline Eggermont

Gemeentesecretaris Beleidsmedewerker bestuurlijke zaken; secretaris MT Beleidsmedewerker onderwijs en welzijn

Jenny Fix Hoofd afdeling ruimtelijk beleid Coo Rijntjes Medewerker kwaliteitszorg /organisatieadviseur Ellen Speet (tot 1/12/02) Coördinator voorlichting Gerda Steenhuis (vanaf 1/12/02) VERENIGINGEN

Cunie Sleijpen dhr.Verbeek H.J.J. Steenman en J.M. van Aken dhr. Goes A. Hoogenhout Peter Arends Peter Hardeman Jan Joris Swart Bert van Velthuizen Dick Jansen Karel Gerritsen Vincent Geertsen Niek Kools Rian Los Arnold Bosman

Fotoclub Perspektief Houtense Vereniging van Huiseigenaren Historische Kring Tussen Rijn en Lek en de Archeologische werkgroep Leen de Keijzer Katholieke Bond van en voor Ouderen Protestants Christelijke Ouderenbond Omnivereniging De Tripduikers Basketbalvereniging Woodpeckers Korfbalvereniging Victum Gymnastiekvereniging Attilla Lawn Tennisvereniging De Doordraaiers Handbalvereniging Houten Honkbalvereniging De Dragons

KLANKBORDGROEP

Charlotte Nodelijk Jan vd IJssel Ben vd Werf Wills Van der Wal Andries Vermeulen José Goes Carla Heytink Anton Goes Marcel Ebbing Joop van Herwijnen Ted van Keulen Renée Zandvliet

bedrijven middenstand kleine kernen kerken sport cultuur onderwijs agrarische sector gezondheidszorg historie algemeen jongeren

DE PARTICIPATIEAGENDA

• 19 september is een avond georganiseerd voor de raadsleden om vanuit de karakteristiek van 22 factoren naar 6 thema’s te komen. Op 10 december zijn de raadsleden opnieuw uitgenodigd om mee te praten over de visie en missie. • 17 en 18 oktober hebben ongeveer 110 interviews op de markt, bij het winkelcentrum en in College De Heemlanden plaatsgevonden. • In de maand oktober hebben 200 mensen interviews ingevuld bij informatiestands in de bibliotheek en het wooninformatiecentrum. Naast de interviews stond hier een informatiepaneel met informatie over de Strategische Visie, het proces en over de manieren waarop gereageerd kan worden. • Vijf interviews bij verschillende verenigingen. - Historische Kring “Tussen Rijn en Lek” en de Archeologische werkgroep “Leen de Keijzer”; de heer Steenman en de heer Van Aken 24 oktober. - Fotoclub “Perspektief”, 22 oktober. - De Katholieke Bond van en voor Ouderen en de Protestants Christelijke Ouderenbond, de heer Goes en de heer Hoogenhout, 17 oktober. - De Houtense Vereniging van Huiseigenaren, de heer Verbeek, 22 oktober. - De sportverenigingen: Omnivereniging “De Tripduikers”, Gymnastiekvereniging “Attilla”, Lawn-Tennisvereniging “De Doordraaiers”, Honkbalvereniging “De Dragons”, Handbalvereniging “Houten”, Korfbalvereniging “Victum” en Basketbalvereniging “Woodpeckers” op 30 oktober. • In een tweetal bijeenkomsten op 31 oktober en 7 november is met een groep jongeren in “Chipolata” een video gemaakt. • Op 7 november zijn alle gemeenteambtenaren, in drie groepen geïnterviewd. Ongeveer 90 ambtenaren hebben een formulier ingevuld.Verder hebben de aanwezigen een bijdrage kunnen leveren aan de sterkte-/ zwakteanalyse door hun hartenkreet op te schrijven. • De klankbordgroep is op 31 oktober, 9 december en 20 januari bij elkaar geweest. De groep bestaat uit 12 personen uit verschillende belangengroeperingen uit Houten en de kleine kernen. Op de eerste bijeenkomst is met name gesproken over het proces, en de analyse. De tweede bijeenkomst is gebruikt voor een discussie over de visie en missie. • In de gemeenterubriek van Houtens Nieuws is een artikel geplaatst met daarin uitleg over de Strategische Visie: wat is het, wat zijn de belangrijkste thema’s voor de toekomst en hoe kan inbreng hebben op deze visie. • Op 11 februari heeft het slotdebatplaatsgevonden.

25


4. Het Kant, Het Rond

VRAGENLIJST STRATEGISCHE VISIE GEMEENTE HOUTEN

Houten zal de komende jaren veel ontwikkelingen doormaken: bijvoorbeeld veel nieuwe inwoners en een verbeterd centrum.Wat zullen deze ontwikkelingen betekenen voor de leefkwaliteit in Houten? De gemeente Houten wil samen met de inwoners van Houten een toekomstvisie voor de gemeente bepalen. Wilt u per thema aankruisen met welk beeld u het eens bent en vervolgens de lijst inleveren bij de infostand in de bibliotheek of wooninformatiecentrum?

Het Kant, Het Rond zal met een eenvoudige renovatie weer voldoen Het Kant, Het Rond zal met een kleine uitbreiding van winkel en voorzieningen aanbod de vraag voor de komende 10 jaar goed aankunnen Het Kant, Het Rond heeft een grote opknapbeurt nodig, een forse uitbreiding van winkels en voorzieningen om het centrum van Houten te blijven 5. Jongeren

Leeftijd: ................. jaar

Bent u:

man

vrouw

1. Voorzieningen en uitgaan; bijv. winkels, kinderopvang, bioscoop, theater, recreatie, uitgaansvoorzieningen. De voorzieningen in Houten zoals ze nu zijn, zijn voldoende voor Houten, ook voor over 10 jaar In Houten zal de komende 10 jaar het aantal voorzieningen moeten uitbreiden, maar voor enkele grote voorzieningen kan zij afhankelijk blijven van andere gemeenten Houten moet qua voorzieningen zelfstandig zijn er zal de komende 10 jaar fors geïnvesteerd moeten worden in het voorzieningen niveau 2. Nieuwe bewoners en sociale cohesie (sociale samenhang). De sociale cohesie tussen bewoners is nu goed en voor de komende 10 jaar hoeft de gemeente daar niets aan te doen De gemeente moet wel wat aan de sociale cohesie doen, vooral om nieuwe bewoners zich Houtenaar te laten voelen, maar het meest gebeurt toch door de bewoners zelf De gemeente zal er alles aan moeten doen om de sociale cohesie onder alle bewoners te verbeteren, want dat gaat niet vanzelf

De jongeren in Houten krijgen de komende 10 jaar een groter aanbod aan activiteiten, woonmogelijkheden en uitgaansgelegenheden. Het aanbod voor jongeren blijft vergelijkbaar met het huidige niveau. Het aanbod voor jongeren in Houten kan de komende 10 jaar afnemen. 6. Landschappelijke waarde en de positie van Houten in regio De komende 10 jaar zal ingezet worden op de agrarische en recreatieve waarde van het buitengebied. Houten zal niet verder groeien. Een geringe groei van Houten is mogelijk naast behoud van de Landschappelijke waarde. De positie van Houten in de regio zal versterkt worden, meer woningen en voorzieningen ten koste van het buitengebied. 7. Welk thema is daarbij volgens u het belangrijkst? Voorzieningen en Uitgaan Nieuwe bewoners en Sociale cohesie Veiligheid Het Kant, Het Rond Jongeren Landschappelijke waarde en positie Houten

3. Veiligheid 8. Heeft u nog opmerkingen? Schrijf deze hieronder: Houten is veilig genoeg, en de komende 10 jaar zie ik daar geen verandering in komen De gemeente moet werken aan de veiligheid in Houten om te zorgen dat deze blijft zoals nu De gemeente moet de veiligheid nu en voor de komende tien jaar verbeteren

26

...................................................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................................................

UITGEBREIDE VRAGENLIJST INTERVIEWS VERENIGINGEN

Verslagen

(Plattegrond bij de hand) VERSLAG RAADSBIJEENKOMST STRATEGISCHE VISIE HOUTEN

Kunt u Houten kort omschrijven? (karakter in 1 zin) Wat ziet u als de sterkste karaktereigenschap van Houten En wat als zwakste? De volgende zes thema’s zijn door de raadsleden van Houten als de belangrijkste benoemt voor de strategische visie Beschrijf de huidige situatie Hoe moet Houten zich de komende 10 jaar ontwikkelen m.b.t. deze thema’s Voorzieningen en uitgaan (winkels, kinderopvang, bioscoop, theater, recreatie, uitgaansvoorzieningen en sociaal-culturele voorzieningen): moet men afhankelijk blijven van andere gemeenten? Welk voorzieningenniveau moet minimaal aanwezig zijn? Sociale cohesie, nieuwe bewoners: is er veel of weinig contact met de buren? Is men over het algemeen betrokken bij de directe leefomgeving? Veiligheid: bestaan er onveiligheidsgevoelens, zo ja, waardoor? (overlast uitgaan, onderhoud openbare ruimte) Het Kant, Het Rond: hoe moet het voorzieningenniveau verbeterd worden? hoe moet de fysieke inrichting verbeterd worden? Jongeren: wat moet Houten bieden voor jongeren over 10 jaar? (wonen, onderwijs, uitgaan, participatie) Landschappelijke waarde en de positie van Houten in de regio: rol buitengebied (fietsen, recreatiegebieden,Waterlinie), uitbreiding Houten om groei eigen bevolking op te vangen of bouwen voor de regio (waar?) Toekomstvisie (hoe ziet u Houten over 10 jaar?) Eénmiljoeneurovraag (wat zou u in Houten doen met 1 miljoen)

19 september 2002 De avond is geopend door Burgemeester Cor Lamers waarna Henk Zoeteman van Início de werkwijze om te komen tot een Strategische Visie voor Houten heeft gepresenteerd. Daarbij is tevens het participatieplan aan bod gekomen. Bij de vragen over de presentatie is aan de orde gekomen op welke tijdstippen de raad bij het proces betrokken zal worden. De raadscommissie zal halverwege het proces als de karakteristiek van Houten en de sterkte-zwakte analyse gereed zijn, op hoogte worden gesteld van de vorderingen.Aan het einde van het proces zal de raad moeten instemmen met de toekomstvisie voordat deze gepresenteerd kan worden aan de bevolking.Tijdens het participatie traject is het mogelijk om een aantal raadsleden in te zetten. Een tweede vraag die aan de orde komt is hoe de strategische toekomstvisie concreet kan worden. Hoe moet je dit plan aan je buurman uitleggen? Het plan zal na deze avond, als de 5 tot 8 belangrijkste factoren voor de toekomstvisie samen met de raadsleden worden bepaald, veel concreter worden. Na deze avond zullen de belangrijkste thema’s van het plan bekend zijn. Aansluitend op deze presentatie is aan de raadsleden gevraagd of zij randvoorwaarden, opmerkingen of vragen konden aangeven die voor de Strategische Visie van belang zijn. Daarnaast is een lijst met 22 factoren die bepalend zijn voor de leefkwaliteit van Houten uitgedeeld met de vraag welke factoren in de komende tien jaar voor Houten de belangrijkste zijn.

Conclusies Raadsbijeenkomst Het resultaat van de raadsbijeenkomst bestaat naast het informeren over de Strategische Toekomstvisie ook uit de verkregen randvoorwaarden en de geselecteerde factoren. De randvoorwaarden en vragen hebben met name betrekking op het proces om te komen tot de visie: de participatie en klankbordgroep, de financiële verantwoording en het regelmatig betrekken van de raad. De factoren die het meest van belang zijn voor de leefkwaliteit van Houten in de komende tien jaar zijn bepaald.Aan de hand van de ingevulde formulieren zijn een tweetal factoren geclusterd, daarnaast is de randvoorwaarde over de positie van Houten in de regio geclusterd aan de factor Landschappelijke waarde. Op deze wijze komen we uit op de volgende zes factoren die als leidraad zullen dienen bij het participatietraject en het tot stand komen van de Strategische Toekomstvisie: - Voorzieningen en Uitgaan - Nieuwe bewoners en Sociale cohesie

27


-

Veiligheid Het Kant, Het Rond Jongeren Landschappelijke waarde en de positie van Houten in de regio

Deze factoren hebben onderling relatie met elkaar en zullen elkaar beïnvloeden. Echter op deze wijze komen de verschillende aspecten van de factoren het meest zuiver naar voren.

KLANKBORDGROEP

In de klankbordgroep moeten mensen zitten die een mening durven hebben, mensen die geschiedenis in Houten hebben, ondernemend zijn, “lastpakken” zijn. Geen mensen die op eigen belang uit zijn. Een raadslid vindt dat de samenstelling van de klankbordgroep representatief moet zijn. OVERIGE RANDVOORWAARDEN

BIJLAGE VERSLAG RAADSBIJEENKOMST STRATEGISCHE TOEKOMSTVISIE HOUTEN

Deze randvoorwaarden worden er nog aan toegevoegd: - niet teveel ambtelijke inbreng (inhoudelijk) - liever een iets langer proces dan “afraffelen” - plannen horen verandering teweeg te brengen, niet bang voor zijn - aansprekende werktitel - regelmatige informatieve terugkoppeling naar de raad - wees helder en concreet

Randvoorwaarden

Factoren

De randvoorwaarden en opmerkingen zijn in te delen in vijf ‘groepen’.

Onderstaand is het resultaat van de door de raadsleden als prioriteit aangegeven factoren. Deze factoren zijn volgens de raadsleden de komende tien jaar het meest bepalend voor de leefkwaliteit in Houten.

Bijgevoegd vindt u een uitgebreide verslaglegging van de ingevulde randvoorwaarden, de scores van de verschillende factoren en de vragenformulieren van de belangrijkste acht factoren.

PARTICIPATIE

De participatie moet mensen tot elkaar brengen, gemeenschapszin, door en voor inwoners zijn. Er moeten nieuwe mensen mee bereikt worden, met aandacht voor ouderen. Een tegenstelling is dat wordt aangegeven dat de participatie enthousiasmerend moet zijn, terwijl ook wordt aangegeven dat alleen draagvlak creëren voldoende is. Het participatieproces moet goed gemonitord worden en mocht blijken dat er te weinig betrokkenheid is, dan moet er ook bereidheid zijn om ermee te stoppen POSITIE VAN HOUTEN

De vraag wat de positie van Houten in de regio moet zijn moet in de Strategische Visie beantwoord worden. Dus wel of geen extra groeitaak en welk niveau van voorzieningen. Moet Houten een stadse buitenwijk van Utrecht worden of een dorp in een prettige omgeving zijn? Moet er woningbouw voor Houtenaren of voor de regio gepleegd worden? Gaat het buitengebied op slot of moet er ruimte komen voor meer niet agrarisch gelieerde activiteiten?

FACTOREN Aantal keer gekozen als prioriteit

Voorzieningen 13 Uitgaan 10 Veiligheid 10 Sociale cohesie 10 Nieuwe bewoners 8 Het Kant, Het Rond 8 Jongeren 7 Landschappelijke waarde 7 Samenwerking instanties en bewoners 5 Bereikbaarheid 5 Fietspaden 4 Het Oude Dorp 4

Multiculturele samenleving (later toegevoegd) Nieuwe wijken Bedrijven en werkgelegenheid Verenigingen De Kleine Kernen Ouderen Woningen Archeologievondsten Groen en groenbeheer Open bestuurscultuur Houten in regionaal verband

3 3 3 3 3 2 2 1 1 1 1

FINANCIËLE RANDVOORWAARDEN

Er wordt meerdere malen gezegd dat het ambitieniveau van het plan moet aansluiten bij de financiële haalbaarheid ervan. Ofwel het plan mag niet vanwege financiële onhaalbaarheid in de kast belanden. Aan de andere kant wordt ook opgemerkt dat de inhoud van de visie zich niet moet laten beperken door financiële randvoorwaarden.

28

Op de 8 factoren die het hoogst ‘scoorden’ is na de pauze in groepjes dieper ingegaan. Per factor is aangegeven welke vragen hierbij beantwoord moeten worden en welke positieve en negatieve aspecten de factor heeft.

Vragen en Kwaliteiten van de factoren VOORZIENINGEN (Vragen)

- Is de Kinderopvang, Naschoolse Opvang en peuterspeelzalen voldoende en op welke locaties is dit voldoende dan wel onvoldoende? - Moet men qua winkelvoorzieningen afhankelijk blijven van Utrecht en Nieuwegein of moet Houten hierin zelfvoorzienend zijn? Idem voor bioscoop en theater? - Wat is het ambitieniveau op het gebied van recreatie? (fietsen, (bouw)speeltuin, wandelpaden etc.) - Zijn de sociaal-culturele voorzieningen voldoende voor de demografische ontwikkelingen in Houten? Hoe is het nu en is dat op termijn ook voldoende? (ook club- en buurthuizen) UITGAAN (Vragen) - Welke behoeftes leven er onder de diverse leeftijdsgroepen van 15 tot 75 jaar? - En welke van deze behoeftes moeten persé in Houten gerealiseerd worden en welke kunnen in buurtgemeenten (Utrecht) gesitueerd zijn? - Is horecastructuurvisie toereikend voor periode tot 2015? - Wat wordt als overlast ervaren? Hoe kan overlast voorkomen worden? Positieve punten mbt uitgaan: - sfeer Oude Dorp Negatieve punten mbt uitgaan: - te weinig uitgaansgelegenheden - verkeersoverlast Oude Dorp en het Rond - overlast Chipolata. SOCIALE COHESIE (Vragen) - Hoeveel buren/dorpsgenoten kent u? - Van hoeveel/welke verenigingen bent u lid? Positieve punten mbt sociale cohesie: - sportverenigingen (divers) - subsidie voor buurtfeesten - het dorpsfeest - versterken door meer aandacht voor kleinere verenigingen Negatieve punten mbt sociale cohesie: - er bestaat nog veel eenzaamheid - gebrek aan ontmoetingsgelegenheden - verbetering door: uitbreiden voorzieningen en het activeren/motiveren van mensen vanuit de gemeente/ organisaties

NIEUWE BEWONERS (Vragen)

- Welke motivaties bestaan er om naar Houten te komen? - Waardering van Houten en alle voorzieningen - Is men bekend met de voorzieningen - Hoe ervaren nieuwe inwoners het bestaande Houten: aanpassing/acceptatie - Wat mist men in Houten? Positieve punten mbt nieuwe bewoners: - prettig woonklimaat - veiligheid mbt verkeer - fietsstad - geografische ligging - spoor - versterken door meer aandacht voor kinderopvang Negatieve punten mbt nieuwe bewoners: - verkeersstagnatie mbt woon/ werkverkeer - onvoldoende uitgaansgelegenheden - verbeteren door: sturen op de invulling van de woon-/werkbalans; doelgroep 12-16 jarigen meer aandacht geven VEILIGHEID (Vragen)

- Wat geeft een gevoel van onveiligheid in Houten? - Welke maatregelen moeten er genomen worden om een beter gevoel van veiligheid te creëren? - Bereikbaarheid politie vergroten en versterken: hoe doen we dat? Openstelling bureau, parkwachters etc. - Hoe kijkt een burger aan tegen een Houtens horecabeleid (concentratie openingstijden) - Gaan we gedogen of handhaven? Zetten we in op preventie? Positieve punten mbt veiligheid: - Houten heeft geen grootstedelijke problematiek - Er is een goede fietsstructuur - Er is een goed graffitibeleid: geen ‘verslonzing’ van de openbare ruimte (moet wel blijvend onder de aandacht); menselijke maat (korte lijnen); meldpunt openbare werken) - Versterken van positieve punten door: geen verdere groeitaak; aandacht houden voor langzaam verkeer en wijkgericht werken Negatieve punten mbt veiligheid: - er is geen sociale controle - overlast in het algemeen en jongeren in het bijzonder

29


-

invloed van de grote stad brommeroverlast uitgaanspubliek verbetering door: sociale cohesie versterken; lik op stuk beleid; bijbrengen van verantwoordelijkheid van ouders voor hun kinderen

HET KANT, HET ROND (Vragen) - Hoe kun je (her-)inrichting zo flexibel maken dat je over 10 jaar nog wat kan aanpassen? - Hoe maken we van Het Rond een gezellig plein - Wie willen er in het centrum wonen en is dat realiseerbaar?

Positieve punten mbt Het Kant, Het Rond: - centrale ligging - eenstemmigheid over versterken voorzieningen - aanwezigheid station - door recente renovatie is begin van verbetering zichtbaar - potentieel veel mogelijkheden - versterken door: uitbaters verleiden tot snelle vestiging en goed inrichtingsplan enthousiasmerend Negatieve punten mbt Het Kant, Het Rond: - overlast jongeren - last van auto’s, brommers en fietsers - kille uitstraling - arrièrewerking spoorlijn - fietsen puinhoop - verbeteren door: jongerenvoorzieningen; autovrij maken, spoorlijn op 1,80 m, heel veel fietsenstallingen erbij JONGEREN (Vragen)

-

Hoe ervaren jongeren Houten? Willen jongeren in Houten blijven wonen? Wat missen jongeren in Houten? Hebben jongeren het gevoel dat ze serieus genomen worden door de volksvertegenwoordigers? - Wat vinden ze van het aanbod van het middelbaar onderwijs in Houten? - Is er behoefte aan een doorstart van de jeugdraad?

30

Positieve punten mbt jongeren: - sportvoorzieningen - recreatieplas - sociale veiligheid Negatieve punten mbt jongeren: - te weinig uitgaansvoorzieningen - gemis van VMBO - gemis aan geaccepteerde hangplekken LANDSCHAPPELIJKE WAARDE (Vragen)

-

Welke positie neemt het buitengebied in? Wat kan de Waterlinie betekenen voor Houten? Wat zijn de ontwikkelingsmogelijkheden voor de agrarische bedrijfsvoering? Kopen projectontwikkelaars op dit moment boeren uit in het buitengebied en hoe moet de gemeente daarop reageren? - Wat is de betekenis van recreatiegebied ’t Waal? - Wat kan de betekenis van de fietspaden zijn voor de recreatie?

VERSLAG RAADSBIJEENKOMST STRATEGISCHE VISIE HOUTEN

VOORZIENINGEN EN UITGAAN

10 december

- Blijft achter bij de groei - Basisvoorzieningen onder druk zoals: medisch en kinderdagopvang Er zijn weliswaar noodoplossingen voor het huisartsen tekort in Houten getroffen, waarbij het Antoniusziekenhuis participeert. Dit leidt echter nog niet tot tevredenheid van de burgers, men heeft immers nog geen eigen Huisarts. - Uitgaan en Jongeren - Rijk verenigingsleven Wachtlijsten voor de leeftijdsgroep 8 en 9 jaar bij veel verenigingen. Hangt mede samen met een gebrek aan begeleiding (door ouders). - Initiatieven - Multifunctioneel centrum Over het multifunctioneel centrum / cultureel centrum of de theatervoorziening ontstaat discussie.Wat is het ambitieniveau van deze voorziening? Is er gevraagd naar hoeveel men overheeft voor zo’n voorziening. Het ambitieniveau van de voorziening hangt samen met de gekozen richting in de visie, voor Início betekent dit voorlopig dat er verschillende functies een plaats hierin moeten kunnen krijgen, zoals: (amateur)theater, sport, tentoonstellingen, vergaderruimte e.d.. Over de kosten is bij de participatie niet doorgevraagd. - Kleine Kernen Verdwijnen supermarkt in Schalkwijk bij realisatie van Castellum is een dreiging geen feit. - Utrecht

Inleiding Op 10 december heeft een presentatie plaatsgevonden aan de raadsleden van de opbouw van de strategische visie Houten. Dit verslag van deze bijeenkomst is gemaakt aan de hand van de sheets die zijn gebruikt voor de presentatie. De discussie die is gevoerd door en met de raadsleden naar aanleiding van deze sheets is vervolgens toegevoegd.

Karakteristiek De karakteristiek van Houten is als volgt omschreven, hierover heeft geen discussie plaatsgevonden. • prettige woonomgeving - overzichtelijk; wijksgewijze opbouw - eengezinswoningen - groen - fietsvriendelijk • goede ligging - vlak bij Utrecht - vrij in het landschap - kleine kernen - goed bereikbaar • bevolkingssamenstelling - veel gezinnen - veel kinderen en jongeren, ook in de toekomst - er komt een snelle vergrijzing • betrokken bewoners - rijk verenigingsleven - sociale samenhang • voorzieningenniveau blijft achter bij groei - uitgaansmogelijkheden - sociaal culturele ruimte

Analyse De analyse is geordend naar de zes thema’s die door de raad in september zijn meegegeven voor de participatie.

SOCIALE COHESIE EN NIEUWE BEWONERS

- Nu op niveau - Bewoners of gemeente - Nieuwe bewoners zuid Ook in Zuid bestaat een verschil tussen de bewoners die vanuit Houten Noord komen en de nieuwe instroom. - Doorstroming noord VEILIGHEID

Probleem van de openingstijden van het politiebureau. - Verkeersveiligheid goed Brommeroverlast benoemen.Verkeersveilligheid binnen de rondweg goed, wel problemen met fietspaden in het buitengebied; veiligheid en verlichting. Probleem dat de kinderen die in Houten zijn opgegroeid zich moeite hebben met verkeersregels voor fietsers buiten Houten. Dus binnen Houten extra veilig, maar buiten Houten meer problemen.

31


- Onveiligheidsgevoelens De gevoelens zijn aanwezig maar worden niet ondersteund door de feitelijke gegevens dat er in Houten weinig gebeurd. Mogelijk voeding vanuit landelijke media. Problemen met hangjongeren bij het Rond, afgelopen zomer. Door extra aandacht van de politie ging men zich wel veiliger voelen, maar het aantal meldingen is in die periode hetzelfde gebleven. Het gaat dus met name om aandacht voor deze problemen. HET KANT, HET ROND

- Voorzieningen dicht bij elkaar - Herinrichting gewenst Onderscheiden Het Kant en Het Rond; problematiek concentreert zich op het Rond en bij het onderdoor. JONGEREN

- Groot aantal, groeit nog - Weinig voorzieningen - “Overlast” LANDSCHAPPELIJKE WAARDE, POSITIE HOUTEN

- Waarde van het landschap; recreatie, agrarisch, natuurlijk - 3e groeitaak Positie van de raad en van de bewoners over het niet wensen van een derde groeitaak komen overeen. Conclusie uit de analyse kan wel zijn dat er voor de toekomst vraag is naar groei mogelijkheden in de regio, niet dat er zo-ie-zo een derde groeitaak komt.

Missie Om te komen tot de visie is er een missie geformuleerd met daarin als belangrijkste thema’s: Landschap - Kwaliteiten duidelijk omschrijven en veiligstellen: agrarisch, recreatief, natuurlijk Jongeren - Van overlast naar een aanbod voor de eigen jeugd: voorzieningen en woningen Voorzieningen en Uitgaan - Een passend aanbod bij de schaal van Houten. Sociale cohesie - Een belangrijke kwaliteit, ook in de toekomst. Ouderen - Deze groep groeit snel, aanbod in de toekomst actueel houden. Beheer - Na het ontwikkelen van een woongebied komt het beheren, in Houten Noord mogelijk met stedelijke vernieuwing. GEWOON UITVOEREN

Visie

Een aantal thema’s komt niet terug in de missie, dit zijn zaken die gewoon uitgevoerd dienen te worden. - Het Kant, Het Rond - Veiligheid - Voorzieningen en Uitgaan (deelgebieden als kinderdagopvang)

De visie voor Houten is gebaseerd op het doorontwikkelen van bestaande kwaliteiten van Houten. Daarnaast zijn er een aantal ontwikkelingen te signaleren die gaan plaatsvinden.

Vervolgtraject

DOORONTWIKKELEN VAN DE HUIDIGE KWALITEITEN

Prettige woonomgeving Betrokken bewoners Vrije ligging, vlakbij Utrecht ONTWIKKELINGEN DIE GAAN PLAATSVINDEN IN DE KOMENDE 10 JAAR

- Bevolkingsgroei tot 50.000 inwoners in 2005 - Verdergaande groei in de regio - Leeftijdsopbouw

32

- veel jongeren en kinderen - snelle vergrijzing

Deze visie zal op 17 december in conceptvorm met de stuurgroep worden besproken. Op de nieuwjaarsreceptie zal een videoband worden vertoond met de participatieresultaten van de jongeren. Half januari wordt de definitieve vorm van het concept rondgestuurd aan raadsleden en aan alle participanten. Op 11 februari volgt een slotdebat van de participanten met de raadsleden

VERSLAG BIJEENKOMST KLANKBORDGROEP

donderdag 31 oktober 2002

Aanwezig: Mevr. C. Heytink, Dhr. B. van der Werf, Dhr.A.Vermeulen, Dhr. J. van den IJssel, Dhr. M. Ebbing, Mevr.W. van der Wal, Dhr. J. van Herwijnen, Dhr.T. van Keulen, Mevr. J. Goes, Mevr. K. Mulder (Início) en Dhr.A. den Engelse (Início)

Afwezig: Mevr. R. Zandvliet, Mevr. C. Nodelijk

Inleiding Início is door de gemeente Houten ingehuurd om een strategische visie voor Houten op te stellen. Daarbij is de mening van de inwoners van Houten belangrijk; deze zal een sterke basis vormen van de visie. De Strategische Visie moet aan de ene kant dus een stuk worden waarin de bewoners van Houten zichzelf en hun wensen herkennen. Aan de andere kant moet het de gemeente concrete richting geven voor de komende tien jaar; welke onderwerpen zijn belangrijk, welke thema’s behoeven meer aandacht, etc. Om tijdens het proces een continu advies en ondersteuning uit zoveel mogelijk gelederen van de bevolking van Houten te hebben is er een klankbordgroep opgesteld. Deze zal een aantal maal bij elkaar komen en mee discussiëren over de visie. Het doel van de klankbordgroep is om met mensen van verschillende achtergronden uit Houten een positieve en gezonde discussie te houden over de Strategische Visie. Allereerst wordt iedereen in de gelegenheid gesteld om zich voor te stellen. Hierna worden de drie doelen van deze eerste avond uitgelegd; ten eerste het kennismaken, als tweede een korte karakterschets van Houten geven en het derde doel; gezamenlijk de SWOT-analyse maken. Daarop wordt geconcludeerd dat de karakteristiek die naar iedereen is opgestuurd, niet goed en onvolledig is.Alle aanwezigen kunnen hun opmerkingen hierover inleveren en er zal pas later in het proces verder op worden ingegaan.

• Een dorp dat gegroeid is vanuit plattelandsgemeente naar een voorstad van Utrecht, maar toch in staat is door de bouw het plattelandse karakter te behouden. • Houten is niet in staat gebleken de groei van de bevolking aan te kunnen; te zien in de voorzieningen voor oud en jong. Het Rond is slechts een boodschappengebied maar geen winkelgebied en er heerst geen verblijfscultuur. • In 2005 zal 35% van de bevolking 55 jaar en ouder zijn, in 2010 is 50% 55 jaar en ouder; Houten veroudert snel! • In de tijd is Houten te snel gegroeid naar een suburbane agrarische gemeenschap die nu op zoek is naar een eigen identiteit. • Ondanks de te snelle groei in tijd en ruimte is Houten toch een prettige gemeente om te wonen met name voor forensen door het kruispunt van wegen en het spoor. Knelpunt is dat de stad wel als slaapstad wordt gezien. • De Kleinen Kernen zijn zeer tevreden met het winkelbestand, het wordt een onvriendelijke plaats als winkels sluiten; de gezelligheid van het ontmoeten wordt gemist. • Houten (als gemeente en gemeenschap) is te zien als een puber met groeistuipen; is onstuimig. Dat duurt vrij lang en vereist een goede afstemming. Hou de zaken goed bij elkaar, dan is er vertrouwen genoeg. • Een van oorsprong agrarische gemeente van 4 kerkdorpen waarvan er 1 uit z’n jasje is gegroeid en zorg draagt voor de andere 3 kerkdorpen (de Kleine Kernen) en hun identiteit beschermt. • Er is weinig ruimte voor de jeugd (woningen, disco, bioscoop), terwijl er wel veel jeugd in Houten is (40% is jonger dan 20 jaar). De jeugd trekt vroegtijdig weg en gaan oa. buiten Houten winkelen. De jeugd staat letterlijk op straat. • Houten is een jonge gemeenschap, een levendig en dynamisch dorp met veel eigen initiatieven; er gebeurt veel. De politiek loopt echter achter op de initiatieven; alles duurt te lang. • Het stenen stapelen doet de gemeente goed, maar dat loopt niet gelijke tred met het sociale groeien, het ruimte creëren en opbouwen van voorzieningen.

Uitleg SWOT-Analyse Allereerst volgt een uitleg over de SWOT-analyse:

Karakter van Houten

STERKE PUNTEN (STRONG)

Als eerste onderdeel en tevens “opwarmertje” geven alle aanwezigen in ongeveer één zin weer hoe zij Houten zien, wat karakteristiek is voor Houten:

Deze zijn positief, worden algemeen gewaardeerd en dienen als vaste punten voor verdere verbetering. De sterke kanten moeten benut en behouden worden.

33


ZWAKKE KANTEN (WEAK)

Deze zijn negatief, worden door iedereen als probleem genoemd. Een gemeente mag niet teveel zwakke punten hebben, want dan blijft er niemand wonen. Het is duidelijk dat de zwakke kanten verbeterd moeten worden. KANSEN (OPPORTUNITIES)

Een kans is positief en dynamisch, kansen zijn vaak reeds aanwezige mogelijkheden, die benut moeten worden. Soms kan door het koppelen van twee initiatieven of ideeën een nieuwe mogelijkheid ontstaan, die veel meer waard is dan de oorspronkelijke twee tezamen. Een kans is meer dan een oplossing voor een probleem. BEDREIGINGEN (THREATS)

Bedreigingen zijn zaken, die vaak nog niet direct spelen, het zijn toekomstige zwakke punten. Bedreigingen moeten zo mogelijk worden voorkomen, of effecten daarvan moeten tijdig onderkend worden. Het mooiste is als men bedreigingen weet om te keren tot kansen voor de gemeente. De sterke en zwakke punten beschrijven de huidige situatie in Houten; de kansen en de bedreigingen beschrijven toekomstbeeld. Essentieel bij het werken met een sterkte/zwakte-analyse is dat in dit schema de hoofdlijnen staan. Dit zijn zaken die door de bewoners en professioneel betrokkenen als prioriteiten in het toekomstig beleid worden gezien. Het is dus niet de bedoeling dat het schema een overzicht van alle belanghebbende zaken in Houten geeft.

SWOT-analyse Veel aanwezigen hebben de SWOT-analyse thuis al ingevuld en naar de vergadering meegenomen.We hebben deze gezamenlijk doorgenomen, waarbij er gediscussieerd is over de inbreng die men voor de SWOT heeft gegeven. Início, november 2002.

Opmerking: Na bestudering van de aantekeningen die zijn gemaakt op de klankbordgroepvergadering en na het bestuderen van de ingevulde SWOT’s, bleek dat er veel punten overeenkomen met punten die ook bewoners, ambtenaren en sportverenigingen noemen. Daarom is er één algemene SWOT gemaakt waarin alle belangrijke punten staan vermeld.

34

Deze SWOT wordt nog verder aangepast een aangescherpt naar aanleiding van opmerkingen van de projectgroep. We willen deze tijdens de vergadering van de klankbordgroep uitreiken en bespreken.

VERSLAG TWEEDE BIJEENKOMST KLANKBORDGROEP

maandag 9 december 2002

Aanwezig: Mevr. C. Heytink, Dhr. B. van der Werf, Dhr.A.Vermeulen, Dhr. M. Ebbing, Mevr.W. van der Wal, Dhr. J. van Herwijnen, Dhr.T. van Keulen, Mevr. C. Nodelijk, Mevr. E. van Tuinen (Início) en Dhr.A. den Engelse (Início).

Afwezig: Dhr.A. Goes, Dhr. J. van den IJssel, Mevr. J. Goes en Mevr. R. Zandvliet.

Inleiding De leden van de klankbordgroep zijn voorgedragen omdat zij uit verschillende delen van de Houtense samenleving komen. Zij vertegenwoordigen deze delen echter niet maar zitten op eigen gelegenheid in deze klankbordgroep. Deze avond is het de bedoeling dat de klankbordgroep reacties geeft op de resultaten tot nu toe. Início wil graag met de klankbordgroep in januari bij elkaar komen, maar hierin is zij afhankelijk van de gemeente. Eind januari kan de Strategische Visie dan afgerond worden.

Verslag eerste bijeenkomst Met name bij de opmerkingen over het karakter van Houten in het verslag wordt een aantal opmerkingen gemaakt: - De zesde opmerking moet zijn:Vanuit ’t Goy is men tevreden met het winkelbestand in de kern Houten, het is relatief dichtbij. Het Rond wordt echter een onvriendelijke plaats als ’s avonds de winkels sluiten.Verder wordt de gezelligheid van het ontmoeten op Het Rond gemist. - Bij de negende opmerking moet eraan worden toegevoegd dat naast weinig fysieke ruimte voor de jeugd, er ook weinig ruimte is voor de jeugd binnen het denken van de Houtenaren. In de kleine kernen is er wel meer ruimte voor de jeugd in het denken. Een opmerking over de manier waarop de visievorming tot stand zou moeten komen is niet in het verslag teruggevonden. Er is gezegd dat de karakteristiek van Houten nu geprojecteerd zou moeten worden naar Houten over 10 jaar.

Analyse van Houten De hoofdlijnen uit de karakteristiek, de participatie en de SWOT-analyse wordt toegelicht: de analyse. De opmerkingen uit het Sterkte-/ zwakte-schema die in de vorige vergadering zijn opgesteld en behandeld, zijn ook opgenomen in de analyse. Er is gekozen om de analyse uit te schrijven en niet meer gebruik te maken van het schema.Ten eerste

omdat er veel verschillende onderwerpen in staan: zowel beheersmaatregelen op korte termijn als abstracte thema’s voor de langere termijn.Ten tweede omdat een aantal thema’s buiten de 6 geselecteerde thema’s onvoldoende aan het licht komen, zoals het thema ouderen. Aan de klankbordgroep wordt gevraagd om tijdens de presentatie van de hoofdlijnen van de analyse de benodigde nuancering aan te brengen. In hoofdlijnen zal de analyse wel kloppen, maar de klankbordgroep kan wel verbeteringen aanbrengen in bijvoorbeeld interpretatie van gegevens, benadrukken van belang van bepaalde onderwerpen en dergelijke. De analyse bevat de volgende onderwerpen: eerst de karakteristiek van Houten in het algemeen, daarna aan de hand van de 6 geselecteerde thema’s:Voorzieningen en Uitgaan, Nieuwe Bewoners en Sociale Cohesie,Veiligheid, Het Kant en Het Rond, Jongeren en de Landschappelijke waarde en de positie van Houten in de regio. De inhoud hiervan zal niet in het verslag worden weergegeven. De volgende opmerkingen zijn naar aanleiding van de analyse gegeven: - Er wordt gevraagd of bij de prognoses van de leeftijdsopbouw ook rekening is gehouden met de soort woningen die Houten kent. Zo zullen jongeren moeilijk aan een woning kunnen komen, omdat er veelal dure eengezinswoningen zijn. Het antwoord is dat onbekend is welke factoren allemaal zijn meegenomen in de prognosecijfers van de gemeente. - Als Houtenaren voor een aantal uitgaansgelegenheden naar Utrecht moet gaan, dan moet de frequentie van de nachtverbindingen met het openbaar vervoer ook goed zijn. - De wens om een multifunctioneel centrum in Houten te realiseren is al een oude wens - Over de medische voorzieningen: het aantal huisartsenpraktijken in Houten gaat momenteel goed, mede door steun van het Antoniusziekenhuis. De vestiging voor een praktijk is echter wel duur in Houten. - De naschoolse opvang is een nog groter probleem dan de kinderdagopvang. Er zijn veel te weinig plaatsen gerealiseerd. De gemeente laat te weinig initiatieven toe en de subsidie wordt te laat vrijgegeven. - Veel problemen, zoals het achterlopen op de feiten qua voorzieningen, zijn te wijten aan de matige kwaliteit van zowel het ambtelijk apparaat als het gemeentebestuur. Er zijn veel wisselingen van personen, veel tijdelijke medewerkers, veel vacatures, wat ten koste gaat van de kwaliteit. - Van het begrip sociale cohesie is het moeilijk te zeggen of dit hoger scoort in Houten dan in vergelijkbare gemeenten.Wel is een onderlinge vergelijking tussen wijken en kernen in de gemeente Houten te maken.

35


- In het Utrechts Nieuwsblad is een onderzoek naar verkeersveiligheid in gemeenten in het Kromme Rijngebied gepubliceerd. Início heeft gebruik gemaakt van een onderzoek uit Elsevier. De resultaten zijn echter verschillend. Qua verkeersveiligheid wordt opgemerkt dat er veel meer gehandhaafd zou moeten worden, met name in 30-kilometergebieden.Verder zouden de fietsroutes naar het buitengebied veiliger moeten. - Fietsenstallingen bij Het Kant en Het Rond moeten bij de planvorming van het centrum niet vergeten worden. - Wat niet vergeten moet worden is de ontsluiting en bereikbaarheid van recreatieve mogelijkheden in het buitengebied. - Een belangrijke bedreiging voor het buitengebied is het verdwijnen van de agrarische functie. Deze wordt sowieso bedreigd gezien autonome ontwikkelingen in Europa. - Ouderen moeten ook meer in de analyse naar voren komen. Met name met de immobiele ouderen wordt geen rekening gehouden. In de Visie en Missie komt het thema ouderen wel nadrukkelijk aan de orde.

1. Het Kant, Het Rond 2. Veiligheid 3. Voorzieningen en Uitgaan

Het concept voor de Visie en de Missie worden in hoofdlijnen voorgelegd. Het komt in het kort op het volgende neer:

De volgende opmerkingen worden naar aanleiding van de visie en missie gemaakt: - De behoefte aan een school voor VMBO moet wel een plek krijgen in de missie. Er moeten honderden scholieren uit Houten dagelijks naar Nieuwegein. De provincie geeft geen toestemming voor een losse school in Houten, omdat er buurgemeenten al veel bestaan.Wel kan de gemeente moeite doen om de spreiding ter discussie te stellen en een voorstel te doen voor een dependance. - de “missie” klinkt hoogdravend, terwijl er weinig vertrouwen in het ambtelijk apparaat en het gemeentebestuur is dat het daadwerkelijk behaald wordt. In het rapport zou daarom bij de missie ook bijvoorbeeld een stappenplan (waarbij de organisatie van de missie belangrijk is) moeten komen om het plan haalbaar te maken. Ook zouden er sancties moeten komen als de missie niet wordt behaald, wethouders moeten er op afgerekend kunnen worden. - In het hele verhaal, dus zowel in de karakteristiek als in de visie en missie zouden de kleine kernen meer naar voren moeten komen.

VISIE

Afsluiting

Houten zou zich moeten richten op het doorontwikkelen van de huidige kwaliteiten: 1. Prettige woonomgeving 2. Betrokken bewoners 3. Vrije ligging, vlakbij Utrecht

Início wil op vrijdag 10 januari een conceptrapport opsturen, waarbij alle opmerkingen ook vanuit de gemeente verwerkt zijn.We reserveren maandag 20 januari om 20.00 uur voor de volgende vergadering waarin het conceptrapport met de klankbordgroep besproken kan worden.

Visie en Missie

Daarbij moet rekening worden gehouden met ontwikkelingen die gaan plaatsvinden in de komende 10 jaar: 1. Bevolkingsgroei tot 50.000 inwoners in 2005 2. Leeftijdsopbouw; veel jongeren en kinderen + snelle vergrijzing 3. Verdergaande groei in de regio MISSIE

1. 2. 3. 4. 5. 6.

36

Gewoon doen:

Jongeren Voorzieningen en Uitgaan Sociale cohesie Landschap Beheer Ouderen

VERSLAG DERDE BIJEENKOMST KLANKBORDGROEP

maandag 20 januari 2003

Aanwezig: Dhr. B. van der Werf, Dhr.A.Vermeulen, Mevr. J. Goes, Dhr. M. Ebbing, Dhr. J. van den IJssel, Mevr.W. van der Wal, Dhr. J. van Herwijnen, Mevr. E. van Tuinen (Início) en Dhr. H.P. Zoeteman (Início).

panten en dus ook de leden van de klankbordgroep worden hiervoor uitgenodigd en krijgen van tevoren het concept rapport thuisgestuurd. Tijdens de avond wordt de Strategische Visie gepresenteerd en er wordt in groepsverband getoetst of de richting zoals die in de SV beschreven staat goed is en hoe de richting kan worden ingeslagen. De opmerkingen op het slotdebat worden nog verwerkt in het rapport. Op 18 maart zal de gemeenteraad de Strategische Visie vaststellen.

Verslag 9 december 2002 Afwezig: Mevr. C. Heytink, Dhr.T. van Keulen, Mevr. C. Nodelijk, Dhr.A. Goes en Mevr. R. Zandvliet.

In het verslag wordt een onderzoek naar verkeersveiligheid in de provincie Utrecht genoemd. Een exemplaar van het rapport wordt ter aanvulling hiervan aan Início gegeven.

Toekomst van de klankbordgroep Wethouder Strien is te gast bij dit eerste agendapunt van deze klankbordgroepvergadering. Hij geeft aan dat de klankbordgroep ook in de toekomst van waarde kan zijn bij de aan de Strategische Visie gerelateerde planontwikkeling. Hij wil van de leden weten hoe zij hierover denken en wat hun ervaringen in de klankbordgroep tot nu toe zijn. Over het algemeen reageren de klankbordgroepleden welwillend tegenover de vraag om de klankbordgroep door te zetten. Alleen vindt men de dubbele pet die men op heeft lastig: de leden reageren op de inhoud als persoon en niet als vertegenwoordiger van een belangengroep. En ook:“als er 10 andere personen zouden zitten, dan reageren zij weer anders”. De leden vinden dat ze tot nu toe hun ei kwijt konden, maar vonden hun standpunten weinig terug in het rapport.Wel wordt gezegd dat de klankbordgroep eerder betrokken had moeten worden, waardoor de leden ook op het proces invloed hadden kunnen uitoefenen. Bijvoorbeeld bij de keuze van de 6 thema’s die als basis dienden voor de participatie: als gevolg hiervan zijn andere thema’s, zoals ouderen, te weinig belicht. Wethouder Strien licht toe dat Início verantwoordelijk is voor de Strategische Visie. In het rapport wordt de verantwoording opgenomen. De Raad stelt de Visie vast. De gemeente neemt zich voor om de klankbordgroep te vragen voor de visievorming op deelgebieden van de Strategische Visie, zoals ruimtelijke plannen (Streekplan) en plannen omtrent de sociale cohesie. Hierbij zal de groep niet in de plaats komen voor belangenoverleg. Ook moet duidelijk zijn dat de klankbordgroep niet te vergelijken is met een democratisch gekozen raad. Het voorstel om de klankbordgroep voort te zetten moet overigens nog door het college en de raad vastgesteld worden; eerst wilde de wethouder de mening van de klankbordgroep weten. Tot slot wordt de verdere procedure van de Strategische Visie (SV) toegelicht. Op 11 februari wordt er een slotdebat gehouden door de gemeenteraad. Alle partici-

Werkdocument Strategische Visie: opzet/ visie Het werkdocument dat de klankbordgroepleden opgestuurd hebben gekregen, is ook onderwerp van gesprek geweest in 2 stuurgroepvergaderingen (college) en 1 projectgroepvergadering (gemeenteambtenaren). Hieruit zijn ook reacties gekomen, waaronder: - aanscherpen visie en missie. De richting waar Houten naar toe moet, kan duidelijker in het rapport; - de volgorde van de hoofdstukken gaat anders: de hoofdstukken karakteristiek en participatie komen in de bijlage; - de sociale aspecten moeten meer in evenwicht met de fysieke aspecten. De vraag van Início is om in deze vergadering te reageren op het hoofdstuk 5: de visie. Dit leverde de volgende reacties op: - de visie en missie moeten scherper, omdat het nu vaag is. Er zouden meer concrete zaken in moeten, zodat de gemeente er minder makkelijk “onderuit” kan. Er bestaat een sterke ongerustheid onder de leden van de klankbordgroep over het tempo van de uitvoering van de plannen. Men loopt vaak achter, terwijl men juist voorop zou moeten lopen. Een voorstel is om in de missie een advies te geven over de organisatie van de uitvoering van de Strategische Visie. - er staat weinig in het rapport over Het Rond. Een wens is om meer zelfstandig ondernemers die een speciaalzaak hebben aan te trekken voor de nieuwe winkelruimten op Het Rond. Liever geen filialen van winkelketens, want deze zijn over het algemeen ongeïnteresseerd in de openbare ruimte. Het wordt er ook gezelliger door en het kan een aantrekkingskracht voor de regio betekenen. Men is hiervoor wel afhankelijk van de economie.Verder moet men voor de planontwikkeling in het centrum eerst denken aan de veiligheid op het plein: de verlichting is slecht. - het thema ouderen moet meer nadruk in het rapport krijgen, met name de immobiele ouderen.

37


- de kleine kernen hebben nu een te geïsoleerde plek in de visie.Voorgesteld wordt om de visie op de kleine kernen te combineren met de kwaliteit van het buitengebied. Extra vitaliteit bieden door versterking van recreatieve functies.Verder is genoemd het in stand houden van voorzieningen en vitaal houden van de kleine kernen door menging van functies.Verder moet je als gemeente de kwaliteit van het landschap kunnen garanderen. Als de agrarische functie in de knel komt door een gebrek aan opvolgers van boeren, dan moet de gemeente er snel bij zijn door de functie van het buitengebied te veranderen in bijvoorbeeld recreatie, natuur en bossen. Het vrijlaten van bebouwing van het eiland van Schalkwijk brengt men onder de aandacht. - een aantal huisartsen in Houten Noord worden niet opgevolgd, waardoor een groot aantal mensen zonder huisarts kunnen komen te zitten als er niets aan gedaan wordt. Het probleem is dat de vestiging van een praktijk te duur is, en zal niet tegen een commerciële huurprijs moeten worden aangeboden. Bij de herstructurering van Houten Noord zal hiermee rekening gehouden moeten worden. Concrete voorbeelden worden genoemd: de Slinger en schoolgebouwen die in de toekomst leeg komen te staan. - een eventueel toekomstig cultureel centrum moet ook betaalbaar zijn voor de bevolking. - de aansluiting op de A27 ten zuidwesten van Rijnkanaal: de verbeterde Kanaaldijk Zuid geeft een druk op het buitengebied. - er is niet 1 maar er zijn 2 verzorgingshuizen.

VERSLAG SLOTDEBAT, 11 FEBRUARI 2003

Buitengewone vergadering van de raad van de gemeente Houten, gehouden op dinsdag 11 februari 2003 om 20.00 uur in Lorech. voorzitter: gespreksleider:

C.H.J. Lamers, burgemeester H. Zoeteman, onderzoeksbureau Inicio

raadsleden:

J.H. Blume, CDA J.C. Uijtewaal, CDA G. Zandbergen, CDA mevr. B.C.W. Geurtsen-van Eeden, CDA mevr.W.C.M.J. Miltenburg-Peek, CDA mevr. E.C.F.Timmermans-Venema, CDA mevr.A.M. Groothoff-Bos, GroenLinks mevr. J. Bierens, GroenLinks P.J.T. Musters, Houtens Belang A.M. van Os, Houtens Belang D. van Oostenbruggen, Houtens Belang R.Chr.Verbeek,VVD H.J.C. Geerdes,VVD mevr.Y. Rietveld-Hessing,VVD F.J. Dekker,VVD R. Makkinga, PvdA C.Z.Voorberg, ChristenUnie D.J. van Hoek, ChristenUnie R.J.M. Benders, D66 G. van Leeuwen, SGP

tevens aanwezig:

80 belangstellenden

afwezig:

mevr. J. Nodelijk-Eshuis,Houtens Belang K.H. Schrieken, PvdA mevr. N.A.Teeuwen, PvdA W.J.M. van Kouwen, GroenLinks A.A. van Heuven, GroenLinks

Sluiting Iedereen wordt bedankt voor de bijdrage.

38

Opening De voorzitter heet de aanwezigen welkom. De gemeenteraad heeft besloten dat er een strategische visie op de toekomst van Houten wordt ontwikkeld, waarbij de inwoners worden betrokken. In dat kader wordt een buitengewone raadsvergadering gehouden voor het houden van een slotdebat. Herkennen de burgers zich in de conceptvisie? Via discussie tussen raad en burgers kan de visie scherper worden gesteld, waarna de raad het visiedocument definitief kan vaststellen.Voorafgaande aan de buitengewone raadsvergadering is een inloopuur gehouden, waarvan uitvoerig gebruik is gemaakt.Ter voorbereiding van het plenaire slotdebat wordt in kleine groepjes een aantal thema’s besproken. De strategische visie is op basis van een aantal stappen opgesteld. Het bureau Inicio heeft een schouw gehouden. Hoe ziet Houten eruit? Op basis van een studie van beleidsnota’s en vraaggesprekken met burgers is een beeld van Houten gevormd. In samenspraak met de raadsleden zijn zes thema’s gekozen: voorzieningen en uitgaan; jongeren; landschappelijke waarden en de positie van Houten in de regio; veiligheid; sociale cohesie; het centrumgebied. Deze thema’s stonden centraal in het vervolgonderzoek. Inicio heeft enquêtes op straat gehouden en interviews afgenomen bij sleutelfiguren uit Houten. Deze aanpak heeft geleid tot een beschrijving van het karakter van Houten met een kansen- en bedreigingenanalyse.Wat is goed, wat kan beter en wat zijn de kansen en bedreigingen? Vervolgens is de conceptvisie opgesteld en heeft een klankbordgroep, bestaande uit burgers van Houten, het concept beoordeeld. Uiteindelijk heeft die werkwijze tot een conceptvisie geleid die thans door het college wordt gepresenteerd en ter vaststelling aan de raad wordt voorgelegd. Thans wordt het slotdebat gevoerd.Wat is er goed en fout aan de visie? Op 18 maart 2003 zal de raad een besluit nemen over de definitieve versie van de strategische visie. Het motto van de visie is belangrijk: doen waar we goed in zijn. Dat is de rode draad. De kwaliteit van Houten-Vinex wordt door iedereen gewaardeerd. Houten mag ambitieus zijn, maar de lat moet ook weer niet te hoog liggen. Zijn alle wensen wel realistisch? Wellicht is het verstandig om de aandacht vooral te richten op de kwaliteit van de woonomgeving en de voorzieningen. Het motto komt door het gehele visiedocument naar voren, met name met betrekking tot de vier centrale thema’s die Houten verder kan ontwikkelen: uitgaan en ontspannen; elkaar kennen en inspireren; prettig wonen en leven; betrokken besturen.

Plenair slotdebat strategische visie De heer Zoeteman zegt dat de inbreng tijdens het inloopuur en de flappen van de werkgroepen worden uitgewerkt en als bijlage bij het eindrapport worden gevoegd.

Uitgaan en ontspannen Mevrouw Timmermans rapporteert de bevindingen van de werkgroep. De gemeente moet veel meer doen aan het nakomen van afspraken. Nu worden plannen nog te vaak niet, niet volledig of pas na lange tijd uitgevoerd. De planvorming betreffende het Rond is hiervan een treffend voorbeeld. Houten is geen dorp maar een stad en het ambitieniveau moet passen bij een stad. Dat betekent geen luxe, maar een ambitieniveau passend bij een stad met 50.000 inwoners. In het visiedocument staat weinig over minderheden. Ook voor allochtonen en gehandicapten moet aandacht komen, met name met betrekking tot de bereikbaarheid van voorzieningen. Er moet snel iets gebeuren met het Rond. Het Rond is kil, heeft geen uitstraling en is onder de maat.Voorzieningen zijn er niet. De ideeën variëren van plat gooien tot het plaatsen van enkele bomen en bankjes. De wijzigingen kunnen goedkoop of duur zijn, maar er moet iets veranderen. Er is behoefte aan een multicultureel centrum, zij het zonder sportvoorzieningen. Er moet een theater komen. Het multicultureel centrum mag best een theater worden genoemd met plaats voor poëzie en zang. Voor de jongeren moeten er laagdrempelige ontmoetingsplekken komen. JOP’s zijn leuk, maar jongeren laten zich niet sturen. Er kan wel iets met poolen of darten worden gedaan. De heer Van Leusden zegt namens De Kring dat er in het verleden reeds onderzoek is gedaan naar de theaterfunctie in Houten. Inicio heeft geen gebruik gemaakt van het BBN-rapport, waaruit blijkt dat er een behoefte is aan een theatervoorziening. Het ambitieniveau moet in overeenstemming zijn met het aantal inwoners en dat betekent dat het voorzieningenniveau moet worden verbeterd. De heer Goes zegt dat het Rond leuker kan worden gemaakt met kraampjes, bankjes en bomen. De gemeente moet maar eens naar de oorspronkelijke plannen voor het Rond kijken, want daarin staat precies hoe het Rond kan worden verbeterd. In het verleden zijn er bijvoorbeeld 3 bruggetjes weggehaald en die moeten nu opeens weer terug komen. Het oude plan van toen was helemaal niet zo gek. De heer Groenevelt merkt op dat Houten sterk heeft geleund op de gedachte dat de lat helemaal niet zo hoog hoeft te liggen omdat alles al aanwezig is in Utrecht. De mensen zijn snel in Utrecht en hebben alles onder handbereik. Dat leunen op Utrecht is voor Houten levensgevaarlijk. Op een gegeven moment hoeft Houten niet meer te leunen omdat de gemeente onderdeel is van de gemeente Utrecht. Houten moet waken voor gezapigheid.

39


De heer Voorberg (raadslid) zegt dat het inderdaad gevaarlijk is om te veel te leunen op de stad.Voor het theater kan een kleinschalige voorziening worden getroffen, maar alles heeft een prijs. Exploitatie van een dergelijke voorziening is haalbaar op basis van een combinatie met andere functies. Elkaar kennen en inspireren De heer Dekker rapporteert de opvattingen van de werkgroep en zegt dat het rapport eigenlijk een andere titel zou moeten hebben. Houten is goed in groeien, maar in de toekomst moet Houten overstappen op een beheerscenario. Het motto moet eigenlijk zijn: beheren moeten we samen leren. De interactie tussen bewoners en gemeentebestuur moet meer aandacht krijgen. Anonimiteit leidt tot onveiligheid. Het gemeentebestuur moet de wens om betrokkenheid bij de burger nadrukkelijk uitdragen. Zo kunnen er avonden in de wijk worden georganiseerd. Er moet wijkgerichte interactie komen. De gemeente moet investeren in de sociale structuur en het particulier initiatief van onder andere organisaties, verenigingen en instellingen stimuleren, opdat er een basis blijft voor het particulier initiatief. Er moet ruimte zijn voor de andere samenlevingsvormen en meerkleurigheid. In Houten moet niet alleen plek zijn voor de vele gezinnen die er al wonen. Mevrouw Van de Wal zegt dat zij er onmiddellijk bij hoorde toen zij in 1967 in Houten kwam wonen. Sociale cohesie was toen vanzelfsprekend. De heer Van Leeuwen (raadslid) merkt op dat je een Houtenaar bent als je in Houten woont. Sociale cohesie is belangrijk. Een nieuwe inwoner moet weten waar de wijkagent en het wijkbeheer zijn te vinden. Houten is populair want de belangstelling voor een woning is enorm. De mensen moeten zich dan ook thuis voelen. Elkaar kennen en inspireren (tweede werkgroep) De heer Van Os zegt dat de werkgroep van mening is dat het motto niet aansluit bij de beleving. Je moet niet alleen doen waar je goed in bent, maar je moet ook leren van je fouten. Zwakken punten moeten worden verbeterd. De nadruk in Houten ligt op het wonen door gezinnen. Dat is veel te beperkt.Wonen moet mogelijk zijn voor brede groepen, zoals gehandicapten, ouderen en jongeren. Er moet een breed huisvestingsbeleid komen. De ambitie om de sociaal-culturele activiteiten te versterken en het aanbod te vergroten is prima, maar het sociaal-cultureel werk en het buurtwerk moeten ook worden geprofessionaliseerd. Het particulier initiatief moet voldoende ondersteuning krijgen van de gemeente om de continuïteit van het aanbod te waarborgen. De wijkgerichte bena-

40

dering moet worden versterkt. Het gaat dan niet alleen om de wijkagent en het wijkbeheer, maar ook om het wijkbuurtcentrum. Een dergelijke voorziening stimuleert de sociale samenhang. Geen enkel dorp kan zonder bloeiend verenigingsleven. De gemeente moet het verenigingsleven stimuleren en voorzieningen in het leven roepen, zoals een honkbalveld. De ambities mogen best hoog zijn, maar de gemeente moet ook uitvoering geven aan plannen. Niet alleen woorden, maar ook daden. De gemeenteraad moet geld beschikbaar stellen voor het versterken van het sociaal-cultureel werk. De sociale infrastructuur moet worden aangepast als het de bedoeling is om meer op wijkniveau te werken. De gemeente moet niet alleen de muren neerzetten, maar ook zorgen voor de inhoud. De heer Den Toon is bestuurslid van kopersvereniging The Gardens en zegt dat er een drastische trendbreuk moet plaatsvinden. Houten is goed in bouwen, maar er is nu behoefte aan versterking van de samenhang. De gemeente en de burgers moeten zich op een andere manier gaan gedragen. De heer Bol zegt dat met het realiseren van een gebouw in een wijk er nog helemaal niets verandert in een wijk. Er moeten mensen zijn die iets in die wijk willen doen en er moet een gemeentebestuur zijn dat met burgers wil samenwerken. Het heeft pas zin om een gebouw neer te zetten als aan die voorwaarden is voldaan. Het gaat uiteindelijk om een gedragsverandering. De heer Zoeteman constateert dat van het gemeentebestuur wordt gevraagd een bijdrage te leveren aan het ondersteunen van initiatieven. Prettig wonen en leven De heer Musters rapporteert namens de werkgroep. Het centrum moet veel levendiger worden, maar er is ook sprake van een toenemende overlast. Er moet meer nadruk worden gelegd op de verlevendiging en de overlast moet worden aangepakt. Het zou mooi zijn wanneer activiteiten in het centrum worden geclusterd. Gedacht kan worden aan theater, bioscoop en horeca.Wellicht kan de bioscoop apart worden ontwikkeld door het particulier initiatief, omdat een dergelijke voorziening levensvatbaar is. Het risico is groot dat het theater daardoor helemaal uit beeld raakt.Theater, bioscoop en horeca moeten worden gebundeld en gezamenlijk worden ontwikkeld, zodat de drie functies levensvatbaar zijn. De bereikbaarheid van het centrum voor ouderen moet worden verbeterd. Het verhogen van de spoorbaan met 1,8 meter is positief voor de bereikbaarheid van het centrum, omdat dan ook de looproutes voor ouderen kunnen worden verbeterd. Openbaar vervoer vindt onder andere via de bus op de Rondweg plaats. Op die manier

wordt vaker gebruik gemaakt van de bus. Dat lijkt positief, maar het zijn vooral de ouderen die problemen ondervinden met het bereiken van de haltes aan de Rondweg. Ouderen haken af. Door het additioneel aanbieden van een fijnmazig netwerk kan de mobiliteit van ouderen worden bevorderd. De fietsvoorzieningen binnen de Rondweg zijn uitstekend, maar buiten de Rondweg moeten die worden verbeterd.Vooral aspecten als veiligheid, verlichting en comfort moeten aan de orde komen. Binnen de Rondweg liggen kruisingen met autoroutes, waarbij fietsers van rechts voorrang hebben. Niet overal is die situatie even helder voor fietser en automobilist. Houten is een fietsstad, maar de infrastructuur kan worden verbeterd. Het volkshuisvestingsplan moet betrekking hebben op Houten-Zuid en Houten-Noord. Jongeren, starters en ouderen moeten in dat plan bijzondere aandacht krijgen. In het buitengebied zijn natuurontwikkeling en recreatie belangrijke functies, die meer aandacht moeten krijgen. Hetzelfde geldt voor het cultureel erfgoed. Prettig wonen en leven (tweede werkgroep) Mevrouw Groothoff zegt namens de werkgroep dat uitvoerig is gesproken over het buitengebied. Houten moet regionaal en landelijk uitdragen dat het buitengebied van Houten mooi en belangrijk is. Het rapport is onduidelijk over een eventuele 3de groeitaak. Moet die er wel of niet komen? De werkgroep wil beslist geen nieuwe groeitaak. Die boodschap moet Houten uitdragen. Houten moet stoppen met bouwen en leren met elkaar te leven.Alleen voor de eigen aanwas mag worden gebouwd. Het Rond moet veiliger en groener worden. Er moet daar veel meer gebeuren. Misschien kunnen er meer jongeren aan het Rond wonen en kunnen er oplossingen worden gevonden voor de ouderen die rustiger willen gaan wonen. Natuurlijk moeten de ouderen wel in de buurt van voorzieningen wonen. Houten moet een gedifferentieerd huisvestingsbeleid ontwikkelen, dat niet alleen gericht is op de gezinnen. Ook alleengaanden moeten wonen in Houten. De werkgelegenheid in Houten is te eenzijdig. De gemeente streeft naar de vestiging van een VMBO-school, maar in Houten is nauwelijks passende werkgelegenheid voor deze categorie. Duurzaamheid als ambitie ontbreekt in het rapport. Het rapport mag niet in een la verdwijnen. De gemeente moet aangeven wat er met het rapport gebeurt. De visie moet worden omgezet in concrete plannen, die ook worden uitgevoerd. De automobiliteit is onderbelicht in het rapport. Houten slibt dicht.Tijdens de spits is het nauwelijks mogelijk om Houten in of uit te komen.

De heer Hogenhout zegt namens de ouderenbond dat de ouderen die aan het Rond wonen daar rustig willen wonen. Een weekend kermis is vervelend, maar daarmee is nog te leven. De overlast van jongeren komt ieder weekend terug. De jongeren maken veel kabaal en moeten andere faciliteiten worden geboden, zodat ouderen rustig kunnen wonen aan het Rond. De bereikbaarheid van het centrum is slecht. Er zijn veel trappen. De openbare ruimte moet vlak zijn en indien nodig voorzien worden van liften. Mevrouw Van Dijk zegt dat er een gedifferentieerd woonbeleid moet komen, dat aandacht schenkt aan de koop- en huursector. Houten bouwt nog tot 2005 en richt zich vooral op de eengezinswoningen.Wanneer en waar worden de woningen voor jongeren, starters en ouderen gebouwd terwijl er geen nieuwe groeitaak mag komen? De gemeente Houten moet met een heldere visie komen. Mevrouw Van Gent merkt op dat de gemeente kamerverhuur door particulieren kan subsidiëren. Ook is het mogelijk dat eengezinswoningen worden gesplitst in etagewoningen voor studenten. De heer Oele wijst op de tegenstrijdige wensen van rustig wonen aan het Rond. De gemeenteraad moet duidelijke keuzes maken want anders blijft het centrum een woonwijk met huisje, boompje, beestje, fietsje. De heer De Boer zegt namens het Houtens Muziek Collectief dat de levendigheid toeneemt als de lokalen voor muziekonderwijs worden geclusterd. De heer Voorthuizen zegt namens de Stichting Gehandicaptenbelangen Houten dat er grote zorgen zijn over de toegankelijkheid van gebouwen en locaties voor gehandicapten met rollators, rolstoelen en scootmobielen. In het rapport ontbreekt de aandacht voor prettig wonen en werken voor gehandicapten. De heer Groenevelt zegt dat met het afwijzen van een 3de groeitaak Houten in een moeilijke positie komt te verkeren. De bevolking neemt toe en Houten moet woningen bouwen, tenzij Houten een eiland wil blijven. Waarom moet het deur van Houten op slot? De bevolking groeit en Houten moet meegroeien, desnoods naar 100.000 inwoners. Mevrouw Van de Wal zegt dat Houten enigszins moet groeien om de eigen aanwas te kunnen huisvesten, maar Houten moet niet groeien naar 100.000 inwoners.

41


De heer Van Vliet zegt dat de discussie over het Rond niet beperkt moet blijven tot stenen en bomen. Het gaat ook om de sociale functie van het Rond. Met een ijsbaan op het Rond kan een start worden gemaakt met het verlevendigen van het centrum. Betrokken besturen De heer Voorberg zegt namens de werkgroep dat de gemeente condities moet scheppen voor het ontstaan van verenigingsactiviteiten in heel Houten.Verenigingsactiviteiten zijn zeer belangrijk voor de samenleving en moeten worden ondersteund. Diversiteit aan woningtypen en voorzieningen is een belangrijk uitgangspunt. Een betere balans tussen gezinsbehoeften en overige behoeften is noodzakelijk. De gemeente moet betrokkenheid tussen burgers en bestuurders prikkelen. De kwaliteit van bestuur en ambtelijke organisatie moet omhoog. Mevrouw Bierens (raadslid) zegt dat bestuurders de burgers moeten uitnodigen om te weten wat er leeft. De mensen moeten faciliteiten worden geboden en zien dat wensen worden gehonoreerd. Op die manier zijn burgers geneigd om eerder op bestuurders af te stappen. De heer Oele zegt dat betrokken besturen kan worden gediend met het invoeren van wijkgericht besturen. De helft van de OZB moet worden uitgegeven in overleg met de bewoners uit de wijken. Naast deze algemene beleidslijn moet met betrekking tot de centrale voorzieningen daadkrachtiger en sneller worden gehandeld. In Houten schort het aan daadkracht, zoals met betrekking tot het Rond blijkt. De heer Van Leeuwen (raadslid) zegt dat op een fundamenteel ander wijze met geldstromen moet worden omgegaan. De gemeente moet een 3de groeitaak beslist afwijzen, maar voor de opvang van de Houtense woningbehoefte moeten oplossingen worden gevonden.Voorop staat dat Houten aandacht moet besteden aan de beheersituatie. Houten heeft prima stenen gestapeld, maar moet nu investeren in de samenleving en sociale cohesie. De heer Groenevelt merkt op dat Houten geen station, geen winkels en voorzieningen had gekregen zonder groeitaak. Een 3de groeitaak moet niet helemaal worden uitgesloten. De heer Makkinga (raadslid) zegt dat het gemeentebestuur het debat serieus moet nemen door te onderzoeken op welke wijze het huidige woningbouwprogramma nog kan worden gecorrigeerd, zodat gebouwd kan worden voor jongeren en ouderen.

42

Afsluiting. De voorzitter zegt dat de gemeenteraad graag wil horen wat burgers willen. Alles kan beter en dan is het prettig dat burgers constructief meedenken over het besturen van de gemeente. Die constructieve houding van burgers verdient complimenten. Het verslag van het debat en de uitwerking van de flappen worden aan het rapport toegevoegd en tot een korte samenvatting verwerkt, die voor de raadsvergadering wordt verspreid en op de website wordt geplaatst. De titel is bewust prikkelend gekozen. Houten moet doen waarin het goed is, maar moet ook leren van fouten en zwakke punten verbeteren. De raad zal zich moeten uitspreken over het motto, want dat zegt veel over de ambities van het gemeentebestuur. Veel zaken zijn normaal in Houten, zoals een goede groenvoorziening en de kwaliteit van de woningen. In Houten is een behoorlijke prestatie geleverd, die helemaal niet zo gewoon is. Doen waar we goed in zijn betekent handhaven van die hoge kwaliteit. Dat zal al een hele kluif zijn. De ambities moeten reëel zijn, maar niet op basis van Houten als dorp. Houten groeit en daar hoort een bepaald voorzieningenniveau bij, waarbij Houten natuurlijk geen te grote broek moet aantrekken. Het gemeentebestuur moet de burger serieus nemen en dat ook uitdragen. Af en toe laat de gemeente steken vallen, maar dat betekent niet dat de burger niet serieus wordt genomen. Houten is een kleine gemeente geweest en groeit. De politiek heeft het de afgelopen jaren moeilijk gehad. Ook het bestuur heeft het lastig gehad, maar het gaat inmiddels al veel beter. Houten loopt niet meer achter de feiten aan. De kwaliteit van het gemeentebestuur moet verder meegroeien en de gemeente moet daadkracht gaan tonen. De burger verwacht meer slagvaardigheid van het gemeentebestuur. De wens om een gedifferentieerd huisvestingsbeleid is aanwezig. Houten moet bouwen voor jongeren en ouderen. Dat is een lastige opgave omdat het woningbouwprogramma nagenoeg vast ligt. Misschien kunnen hier en daar de accenten worden verlegd. In het volkshuisvestingsplan zal hierop nader worden ingegaan. Wel of geen nieuwe groeitaak? De gemeenteraad wijst een 3de groeitaak unaniem af. Dat betekent niet dat na afronding van de 2de groeitaak de deur op slot gaat. Iedereen wil dat jongeren in Houten kunnen wonen en dat gebouwd wordt voor de natuurlijke woningbehoefte. Dat betekent bijvoorbeeld een groei met 100 woningen per jaar waar dan ook in de gemeente. Een betrouwbare overheid betekent: doen wat we afspreken. Plannen moeten niet in de la maar worden uitgevoerd. Dat heeft ook met een professionele organisatie te maken. De conclusie van het debat is dat burgers zich op hoofdlijnen kunnen herkennen in de strategische visie. De vele reacties zullen de visie verder aanscherpen. Het slotdebat maakt het de raad mogelijk om een visie vast te stellen die een leidraad vormt voor de

komende jaren. Onder het motto “doen waar we goed in zijn” blijft Houten een aantrekkelijke gemeente om te wonen en te werken.

Bijlagen: 1. Uitgaan en ontspannen

Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 18 maart 2003.

Verslag panelen De raad voornoemd, de griffier,

de voorzitter,

E.A. Scholten-Quispel

C.H.J. Lamers

1. Hoe spannend is het uitgaan in Houten? - uitdagende muziek - danscafé - theater (500+200 plaatsen) - theatercafé 2. “Leunen” op Utrecht m.b.t. uitgaan is levensgevaarlijk. 3. Zelfs Papoea’s hebben een gemeenschapsruimte.Waar blijft Houten? 4. Blijf zoals je bent, laat het ‘bruisende’ over aan de grote stad.

Verslag werkgroep VISIE

- de Kring is een stichting, geen vereniging - herkenning in de visie, maar mist aandacht voor minderheden, zoals allochtonen en gehandicapten. Er moet sociaal cultureel beleid gemaakt worden voor de problematiek rondom het eenzaam leven van allochtonen (ontmoetingsplekken) - geen herkenning in de titel ‘Doen waar we goed in zijn’ gecombineerd met het thema betrokken besturen, omdat Houten daar juist niet goed in is. - de visie mist uitdaging, met name voor een bruisend centrum - oen wat we afspreken. Niet teveel praten. De visie is weinig concreet, voldoet niet aan de verwachting. - positieve aspecten van Houten: mooie nieuwbouw, kindvriendelijk, fietsvriendelijk, groen, prettig woonklimaat. - negatieve aspecten van Houten: de gezelligheid ontbreekt, het ontbreken van voorzieningen voor de jeugd. Het ontbreken van voorzieningen is echter geen reden om te verhuizen uit Houten. - de voortgang in het uitvoeren van beleid mist. Bijvoorbeeld de ontwikkeling rond het Rond duurt te lang. - de realisatie van voorzieningen in Castellum, met name voor ouderen is een gemis. - er worden vraagtekens gezet bij de eenzijdige woningvoorraad. CONCLUSIES:

- Doen wat je afspreekt - Hoger ambitieniveau gerelateerd aan het aantal inwoners - Meer aandacht voor minderheden (allochtonen en gehandicapten)

43


AMBITIES UITGAAN EN ONTSPANNEN

- ambities worden herkend. Prioriteiten worden gelegd bij cafés, gezelligheid en uitstraling van Het Rond (winderig, meer groen, muziektent), en een goed theater.Verder wordt aangegeven dat de ambities elkaar versterken: door het totale aanbod van eten, theater en café wordt de vraag naar elk onderdeel vergroot. - Het theater moet inspelen op de vraag. Met een onderzoek door BBN naar de vraag van een theater is in de visie niets gedaan. Men ziet graag een hoog ambitieniveau voor een theater. Multifunctioneel cultureel centrum moet voor podiumkunsten (muziek, tentoonstellingen, poëzie), niet voor sport.Voorzichtigheid voor het multifunctionele is geboden. - Voor jongeren wordt een aantal suggesties gedaan: disco. Bioscoop, (dans)café, poolcentrum, waar men ook kan darten, bowlen en tafeltennissen.Verder ontbreken er natuurlijke, informele ontmoetings(hang)plekken. - De gemeente kan het faciliteren van cafés stimuleren, want er is wel een grote behoefte. De bestaande eetgelegenheden zijn niet altijd open en er is weinig onderlinge concurrentie. CONCLUSIES:

- Verbeteren uitstraling en functies van het Rond - Multicultureel centrum, zonder sport - Voor jongeren laagdrempelige ontmoetingsplekken

2. Elkaar kennen en inspireren

Verslag panelen -

-

44

Wat komt er van terecht? (2x) Weten we waar we slecht in zijn en wat / waar we moeten verbeteren? Er is een te groot verschil tussen de burger en ambtelijke taal. Pedagogische en educatieve initiatieven nemen. (2x) Bijvoorbeeld: bibliotheek goed in stand houden, uitbreiden en vestiging in Houten-zuid. (Sport-)vereniging is geen bedrijf, dus ook financieel ondersteunen. Houten is vooral geschikt voor (blanke) gezinnen met jonge kinderen. Er is te weinig voor oudere jongeren en alleengaanden.Teveel accent op kinderen. Het ambitieniveau mag hoger. Een sociaal-cultureel centrum is geen gebouw. Denk aan intergenerationeel buurtwerk. Het is wel: wijkvoorziening, ten behoeve van het versterken van sociale cohesie en voorkomen van anonimiteit. Kinderen komen in de nota niet voor! Niets over een speeltuin.

- Wat doen we met de jeugd tot 14 jaar? - Positief sturen = pro-actief en niet reactief of repressief. - Welzijnswerk: brede aanpak, groepen vermengen. Oud en jong: intergenerationeel werken. - Wat doen we met immobiele ouderen? - Geen woorden maar daden! (2x) - Nota bevat een te bekend verhaal (t.w.‘Ipso facto’). - Meer mobiele JOP’s (jongerenontmoetingsplaatsen).

Verslag Werkgroep 1 CONCLUSIES

- Ook zwakke punten versterken - ‘Breed’ volkshuisvestingsbeleid AMBITIES

-

Professionaliseren van het sociaal-cultureel werk Wijkgerichter Bloeiend verenigingsleven ‘Geen woorden, maar daden’.

OPVATTINGEN EN OPMERKINGEN T.A.V. STRATEGISCHE VISIE

- Niet doen waar we goed in zijn, maar aandacht schenken aan zaken waar we (nog) niet goed in zijn. - Jeugdbeleid: meer preventie i.p.v. repressie. - Kunnen we blijven doen waar we goed in zijn? Bijvoorbeeld: werkzaamheden aan spoorlijn beïnvloedt woon- en leefklimaat, er is overlast ten tijde van de bouw. - Stimulerende rol van het gemeentebestuur t.a.v. nieuwe inwoners. - Een motivering t.a.v. breedtesport ontbreekt. - Prettig woonklimaat: geldt voor iedereen, niet t.a.v. specifieke groepen. - Een veilige gemeente: dat moet ook de ambitie zijn. - Werkgelegenheid: meer differentiatie, ook eenvoudiger werk. - Betere bereikbaarheid. - Recreatieve mogelijkheden: meer benutten, meer publiciteit. OPVATTINGEN EN OPMERKINGEN T.A.V. AMBITIES

A. Ruimte bieden voor sociale contacten. - Vergroten van sociaal-culturele activiteiten die niet alleen op een bepaalde groep gericht zijn, maar ‘intergenerationeel’. - Meer buurtgericht.

- Trapveldjes. - Ook voor gehandicapten + bekendmaking van de mogelijkheden. B. Aanbod sociaal-cultureel werk verbeteren. - Meer gericht op jeugd in basisschoolleeftijd. C. Faciliteren en stimuleren van particuliere initiatieven en verenigingen. - Ook professionele begeleiding bij onder meer initiatieven, niet alleen ten aanzien van besturen, maar zeker ook aan vrijwilligers. AANDACHTSPUNT

“ELKAAR KENNEN EN INSPIREREN”

1. Stimuleren wijkgericht werken 2. Organiseren rond belangen van mensen 3. Er is geen “centrum” per wijk waar je elkaar ontmoeten kunt 4. Gemeente moet in elke wijk “aanspreekpunten” organiseren 5. Sluit aan bij bewonersverenigingen 6. Persoonlijke uitnodigingen erg belangrijk 7. In Gemeente 1 aanspreekpunt per wijk * Zet niet je geld in op stenen en beton, stop het in sociaal/cultureel.

Snellere procedures (bij gemeente), minder stroperig. GESUBLIMEERD / CONCLUSIES

Verslag werkgroep 2 ALGEMEEN

-

Elkaar kennen Status stuk onhelder Wat beslis je? Te weinig concreet Positief ten aanzien van thema’s, breedte visie Wijkgericht werken belangrijk aangrijpingspunt Complimenten: gaat om mijn leefomgeving Wijkraad per wijk?

Hoe kijk je tegen visie aan? - Status-quo, gezinsdorp, wat meer kleurrijk, erg rijk, ruimte voor andere “geuren en kleuren” - Nu nodig: beheer en sociale samenhang - Dat zijn dingen waar we niet goed in zijn. Strijdig dus met motto. - Te snel over ouderen, mist “vormgeving” van dit onderwerp. - Er mag hier bijna niks - Mensen erg op zichzelf hier, (soms) weinig tolerant - “Klein” denken - Drempel is groot om elkaar aan te spreken op ongewenst (sociaal) gedrag - Door groei wel anonimiteit - Als je elkaar niet kent, dan grote vraag naar veiligheid. - Bus ontbreekt aan Oostkant van Houten - Hemel op aarde voor fietsers en voetgangers, het tegendeel in het buitengebied. - Verkeerscongesties - Extra carpoolplaats langs de Rondweg - Waar is confrontatiematrix na SWOT?

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Anonimiteit leidt tot onveiligheid Wens van betrokkenheid uitdragen als raad/bestuur: structuur aanpassen daaraan Meer wijkgerichte interactie Investeren in sociale structuur: stimuleren Particulier initiatief handhaven Maak ruimte voor meer kleuren, andere samenlevingsvormen.

Nieuw motto: “ BEHEREN GAAN WE SAMEN LEREN ”

3. Prettig wonen en leven

Verslag panelen -

Beter ouderen vervoer Te weinig parkeergelegenheid (als vrienden komen waar parkeren) Verpaupering “oude wijken” Crisis opvang van mensen die op straat terecht komen. Betere centrumfunctie door middel van bioscoop, theater, grand café “Spannende speelplekken voor kinderen”. Ruimte Hondenuitlaatplekken Oplossing verkeersopstopping - aansluiting snelweg (spits) Na bouwopgave: geen extra bouwtaak Denk aan ouderen in de toekomst. (Sociaal gebied – vereenzaming) en (Woningtypes + zorg) Visie wonen.Welzijn – zorg Toegankelijkheid voorzieningen voor ouderen

45


Verslag werkgroep 1 REACTIES VISIE

- Visie op ontwikkeling Buitengebied ten behoeve van nieuwe inwoners wordt gemist: Het buitengebied als gebied voor natuurontwikkeling en recreatie; de aanwezigheid van cultuurhistorische waarden uitbuiten c.q benutten. - Te weinig aandacht voor woon- en leefklimaat in centrum ten aanzien van ouderen - Bereikbaarheid van het centrum met het openbaar vervoer vanuit wijken verbeteren: de toegankelijkheid van de bushaltes aan de Rondweg is voor ouderen en gehandicapten slecht. Suggestie om de routes van de bussen aan te passen door ze via de inprikkers een klein lusje te laten rijden. - Behoefte aan bereikbaar + toegankelijk openbaar vervoer wordt alleen maar groter als gevolg van vergrijzing - Regiotaxi is “noodoplossing”: wachttijden zijn lang, van te voren aankondigen dat je op stap wilt… - Fietsnetwerk buiten de Rondweg aan verbetering toe: - verlichting - veiligheid - comfort Meer diversiteit in voorzieningen voor jongeren leidt tot afname overlast jongeren. “Jop” is kunstmatig; ontmoetingsplekken ontstaan spontaan en wisselen. Communicatie met de jongeren is belangrijk en leidt tot vermindering van overlast. - Fiets: - Kruisingen auto - fiets onveilig door snelheid fietsers/onverlichte fietsers (door voorrang fietsers, en nieuwe regel dat fietsers van rechts voorrang hebben. Integrale aanpak fietsnetwerk ook buiten Rondweg. - Aansluiting Rijkswegennet: - op A27 is bedreiging buitengebied; zet deur open voor Schalkstad - Wijk en buurtbeheer: - Breder bekijken: combinatie met concept als “brede school” - Huisvesting: - Locaties voor ouderen huisvesting in nabijheid voorzieningen of voorzieningen naar ouderen toebrengen AMBITIES

Centrum: - Nodig: verlevendiging, meer cultuur, theater, combinatie theater, bioscoop en grand – café is wenselijk om exploitatie van cultuurcentrum te versterken. Bioscoop niet aan particulieren “geven”, want dat is een kostendrager voor onrendabele onderdelen.

46

- Niveauverschillen in Centrum weghalen, ter vergroting toegankelijkheid postkantoor en bibliotheek. Behoefte aan lift om perron goed toegankelijk te maken. Wonen: - Aanpassen woningaanbod ten behoeven van jongeren / starters: grote vraag is hoe goedkope woningen voor deze doelgroep gerealiseerd kan worden. Woonklimaat: - Belangrijk voor ‘prettig wonen en leven’ is een goed woonklimaat. Een koppeling tussen wijken buurtbeheer en “opbouwwerk” zou een goed woonklimaat kunnen bevorderen.

Conclusies Prettig wonen en leven Centrum:

Verlevendiging maar geen overlast Clustering van theater, bioscoop, horeca Bereikbaarheid voor ouderen

Openbaar vervoer: Fijnmaziger netwerk binnen Rondweg Fiets:

Volkshuisvesting: Buitengebied:

Voorrangskruisingen fietsonveilig Fietsvoorziening buiten Rondweg verbeteren Aanpak onveilige situaties:Vlierwegtunnel Hoe afstemming woningaanbod op behoefte te realiseren? Potentie voor natuurontwikkeling, recreatie, en uitbouw c.q. benutting van cultuurhistorische waarden

Verslag werkgroep 2 TEN AANZIEN VAN DE VISIE:

- fietspaden in buitengebied nodig voor recreatief gebruik van buitengebied. - behoud buitengebied staat op gespannen voet met onrendabele boerenbedrijven. Boeren die bijverdienen aan ‘recratief gebruik buitengebied’ zou beperkt moeten worden toegestaan. - in visie wordt automobiliteit onderbelicht. In de spits komt je Houten niet in of uit en er zijn te weinig parkeergelegenheden in de wijken m.n. in Zuid. De verkeersstructuur van Houten wordt wel gewaardeerd. - Zuid is ‘krap’ bebouwd (krapper dan Noord) dus in die zin is stedebouwkundig concept niet geheel doorgetrokken. - Kijk uit voor eenzijdige werkgelegenheid (alleen schone dienstverlening voor hoger opgeleide)

TEN AANZIEN VAN AMBITIES:

- Houten is te eenzijdig gericht op gezinnen. Bouw meer divers; ook voor ouderen, starters, eenpersoonshuishoudens enz. - Discussie over winkelvoorziening in Zuid. Er is te weinig op loopafstand. Centrum van Zuid moet een trekker krijgen anders wordt het een noodlijdend centrum. - Er zijn veel ideeen voor het Rond. Duidelijk is dat het aangepakt moet worden; het moet levendiger, kijk bijvoorbeeld naar diversiteit bestrating en activiteiten. Het is voor een goed gebruik van Rond noodzakelijk dat fietsers niet langer kris kras over plein fietsen. CONCLUSIES:

-

De deur voor derde groeitaak moet dicht Waarde buitengebied (regionaal) uitdragen Het Rond moet levendiger plein worden; met winkels alleen kom je er niet Duurzaamheid als ambitie wordt gemist; belangrijk punt is gedifferentieerd woningaanbod; ook huur; ook voor de krappe beurs, ook voor starters en ook voor alleenstaanden. - gevarieerdere werkgelegenheid - stop het rapport niet in de la!!!

4. Betrokken besturen

Verslag panelen - De eerste bullet,‘het vergroten van de daadkracht’ botst met de democratische verlangens van de bewoners, vooral bij NIMBY (Not in my Backyard). De Raad moet ‘meer ballen’ tonen. - Kinderen zijn niet betrokken in de concept Strategische Visie. - Niet alleen doen waar je goed in bent, maar verbeteren waar je niet goed in bent. - Allemaal nota’s en er gebeurt te weinig - Veel dingen (verworvenheden) staan in de Strategische Visie, maar hebben we eigenlijk gewoon cadeau gekregen, zoals het spoor, de landelijke ligging. Deze vergen geen inspanning. - Ouderen hebben een hoge aaibaarheidsfactor. Jongeren hebben een hoge ergernisfactor en krijgen derhalve meer aandacht (vaak negatieve) - In Houten zijn geen sociaal culturele centra. Het zijn zaalverhuurbedrijven. - Houten moet trots zijn op de jongeren, ze bezorgen nauwelijks overlast. - Anonimiteit moet wegblijven door de sociale cohesie te versterken. Dat is de belangrijkste opdracht van de Raad.

-

Mooie plannen.Wie zal dat betalen ‘zoete lieve Gerritje’.Wees concreet. Het Rond gezellig?.. Ja wat gezellig. Wij zijn slecht in onze financiële huishouding. Raad moet naar buiten. Geen externen; meer gebruik maken van aanwezige kennis. Meer kijken naar de visie van de burger bij woonomgeving en woonconcept. Houten moet zich niet bezig houden met gigaprojecten. Versterken van de band met burgers. Een avond zoals dit bijvoorbeeld. Een open deur voor en naar bewoners. Wat in het rapport staat, moet zichtbaar worden. Werken aan de invulling van het rapport. Hoe vullen (ze) qua zeggenschap het wijkgericht werken in. Krijgt men budgetten en echte zeggenschap. Informatie richting nieuwe bewoners over specifiek hun wijk (wijkagent, wijkbeheerder, wijkraad). Hoe ga ik mij Houtenaar voelen. (Willen) weten waar we slecht in zijn, want dat moeten we dan verbeteren. Wat is een band versterken? Is dat meetbaar?. Het is zo’n containerbegrip. Introductie van nieuwe inwoners (soort welkom) op het gemeentehuis. Introductie van nieuwe inwoners door moderniseren en actualiseren van de gemeentegids. Overhandig gemeentegids als een trouwboekje. Houten moet eigen identiteit (be)houden. Hoezo betrokken bestuur/burger als de jongste op deze avond 23 jaar is. Grote plannen, maar kleine projecten kan men al niet eens baas.

Verslag werkgroep VOORSTELLEN

- De groep bestaat uit inwoners uit Houten en wonen hier al minimaal 9 jaar en maximaal 25 jaar. het zijn burgers en bestuurders of vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties. DE VISIE

- Er moet meer ruimte komen om jongeren en volwassenen samen te laten leven. - Houten kent veel vrijwilligers. Het is belangrijk dat deze vrijwilligers de ruimte krijgen om hun ‘werk’ goed te doen. De gemeente zou dit actief moeten stimuleren, maar ook een plek geven en faciliteren. - De gemeente zou condities moeten scheppen voor het ontstaan van verenigingsactiviteiten in Heel Houten (dus ook het buitengebied).

47


- Het ontstaan van verenigingsactiviteiten en vrijwilligerswerk kunnen signaleren en stimuleren en steunen. - Zowel bestuurlijk als ambtelijk is het belangrijk de vaardigheden in huis te hebben voor het werken aan het bereiken van de doelen zoals ze geformuleerd zijn in de Strategische Visie. - We denken echt nog teveel in termen van ‘gezinnen’ en richten ons daar vervolgens op. Meer diversiteit is noodzakelijk. - De ambities zijn gericht op het ‘versterken en verbeteren’ van het ‘goede’. - Houten kent een goede woon/werk-balans, maar zou zich veel meer moeten afvragen of de balans wonen/werken in de eigen gemeente wel zo goed is (60% vertrekt iedere morgen naar elders). Het werkaanbod in Houten is wellicht te eenzijdig en niet voldoende in evenwicht met opleidingsdiversiteit van haar inwoners. - Doen wat nodig is Doen waar we ‘sterk’ in zijn Doen om er goed in te worden - Het is zaak te kijken naar kleinschalige werkgelegenheid in het buitengebied (ipv alles op grote bedrijvenparken te concentreren). Gedacht kan worden aan dienstverlenende bedrijvigheid. - Het buitengebied valt toch (een beetje) buiten de aandacht van het rapport.Voor het buitengebied moet meer aandacht komen, voor diverse functies in relatie tot de bedrijventerreinen. AMBITIES

- Het bestuur moet meer betrokken raken met de burgers… Zoek de burgers op. Het antwoord van de burgers is daarop meer belangstelling voor de politiek en haar vertegenwoordigers. Prikkel de betrokkenheid. In de gemeentegids staan en dus bereikbaar zijn, is geen garantie dat je bereikt wordt. - Het bestuur moet minder dicteren, maar veel meer faciliteren, o.a. activiteiten op sociaal cultureel gebied. - Het bestuur zoekt nu al in het buitengebied burgers en verenigingen op en is dan vindbaar en bereikbaar en is betrokken. - Wil je de burgers echt bereiken, zou je in beleid en planvorming je meer moeten richten op de directe omgeving van de burger, bijvoorbeeld door het wijkgericht werken. Ook het toekennen van middelen, bijvoorbeeld door een (vast) percentage uit de gemeentebegroting aan te merken voor de wijken. - Houten moet haar burgers betrekken bij regionale vraagstukken, wat ‘lossen we’ zelf op en voor wat zoeken we samenwerking in de regio (bijvoorbeeld openbaar vervoer). - We zouden ons zelf en in regionaal verband sterk moeten maken tegen een nieuwe groeitaak om rust te nemen na deze groeispurt.

48

- Is Houten vrij in haar keuzes met betrekking tot de woningdiversiteit (doelgroepen).? - De kwaliteit van het bestuur en ambtelijke organisatie moet op een niveau gebracht worden dat afgestemd is op haar taken en ambities. - Van het bestuur en de ambtelijke organisatie moet echt meer daadkracht verwacht worden. DE BELANGRIJKSTE CONCLUSIES

- De gemeente zou condities moeten scheppen voor het ontstaan van verenigingsactiviteiten in Heel Houten (dus ook het buitengebied). - We denken echt nog teveel in termen van ‘gezinnen’ en richten ons daar vervolgens op. Meer diversiteit is noodzakelijk. - Het bestuur moet meer betrokken raken met de burgers… Zoek de burgers op. Het antwoord van de burgers is daarop meer belangstelling voor de politiek en haar vertegenwoordigers. Prikkel de betrokkenheid. In de gemeentegids staan en dus bereikbaar zijn, is geen garantie dat je bereikt wordt. - Het bestuur moet minder dicteren, maar veel meer faciliteren, o.a. activiteiten op sociaal cultureel gebied. - De kwaliteit van het bestuur en ambtelijke organisatie moet op een niveau gebracht worden dat afgestemd is op haar taken en ambities.

VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE COMMISSIE BESTUUR

gehouden op 2 april 2003 voorzitter: secretaris:

B.C.W. Geurtsen-van Eeden E.A. Scholten-Quispel

commissieleden:

P.J.Th. Musters, Houtens Belang Th. F. de Bruijn, Houtens Belang A.A. van Heuven, GroenLinks W.J.M. van Kouwen, GroenLinks G. Zandbergen, CDA J.H. Blume, CDA R. Chr.Verbeek,VVD H.J.C. Geerdes,VVD G. van Leeuwen, SGP C.Z.Voorberg, ChristenUnie N.A.Teeuwen, PvdA R. Makkinga, PvdA W.W.M.Wagenmans, PvdA R.J.M. Benders, D66 J. van Zijst, D66

tevens aanwezig:

C.H.J. Lamers, burgemeester J.H.A. van Oostrum, wethouder

afwezig met bericht:

Y. Rietveld-Hessing,VVD

1. Strategische visie

a. Bijzonderheden: Mevrouw Teeuwen zegt namens de PvdA het volgende. In deze zaal zien we de laatste tijd verschillende verkiezingsteksten uit de gemeenteraadsverkiezingen van 2000. Soms gebundeld in knipselkranten, in verschillende context en met verschillende bedoeling.Als PvdA willen we bij deze trend natuurlijk niet achterblijven. Wij zijn oprecht blij, dat een aantal aandachtsgebieden en

beleidsrichtingen nu door onderzoek van de gemeente Houten in samenwerking met Inicio is onderbouwd, waar de PvdA vanuit ons sociaal-democratisch gedachtegoed al als vanzelf voor strijdt. En het zijn dan ook die onderwerpen, die wij in ons verkiezingsprogramma sterk naar voren hebben gebracht. U herinnert het zich uiteraard nog: de geweldige flyers op thema, die wij zo gedreven door Houten uitdeelden. Belangrijke punten voor ons waren PvdA en kunst, PvdA en sport, jongeren en senioren en Houten-Zuid. Onderwerpen met een hoog sociaal gehalte. Onderwerpen ook die zich lenen voor een hoog ambitieniveau. Het proces dat de gemeente Houten heeft doorlopen in de ontwikkeling van de strategische visie wordt gewaardeerd door de PvdA-fractie. Burgerinvloed en –inspraak, die wij altijd zo hoog in het vaandel hebben, zijn in het traject op diverse beinvloedingsmomenten aan de orde geweest. Overigens hechten we er zeer aan dat er een goed vervolg wordt gegeven aan dit proces, en dat het stuk niet eindigt in de la. Het streven naar een bredere samenstelling van de Houtense bevolking. Algemeen wordt in zowel het rapport als bij diverse rondes in gesprek met onze inwoners, geconstateerd dat de samenstelling van de Houtense bevolking eenzijdig is. Dit heeft ertoe geleid dat het dienstenaanbod in Houten zich tamelijk eenzijdig heeft ontwikkeld, nl. vooral gericht op jonge gezinnen. Deze eenzijdigheid in samenstelling zal in de loop der tijd vanzelf veranderen (jongeren worden ouder), ook zonder externe aanwas. Ons pleidooi is, zoals vaak wordt gedacht, niet alleen gericht op externe aanwas, om zo tot meer differentiatie in de samenstelling van de Houtense bevolking te komen, maar wij pleiten ook voor een gedifferentieerder aanbod in diensten naar de verschillende doelgroepen die zullen gaan ontstaan, op grond van de demografische ontwikkelingen. Dit heeft een aantal gevolgen waar Houten op zal moeten anticiperen.Voor jongeren moet er echt meer georganiseerd worden. Wachtlijsten moeten verdwijnen voor sportieve en muzikale activiteiten. Een kleine enquête onder onze leden leert dat er voor een aantal sportieve en muzikale voorzieningen onacceptabele wachtlijsten zijn gegroeid. Er moet meer jeugd- en jongerenwerk komen. Ons jongerenwerk is, gerelateerd aan het aantal jongeren dat Houten rijk is, mager, zeer mager. Laten we hopen dat er minimaal een structurele financiering voortkomt uit alle intenties van de strategische visie. Maar ook dat het jongerenwerk buurtgericht georganiseerd wordt. Hier gaat een preventieve werking van uit, en zeker in het licht van het vandalisme dat we de laatste weken doormaken aan onze scholen, dient hier in de toekomst meer, veel meer aandacht aan besteed te worden. Ontspanningsmogelijkheden in de horecasfeer zijn ook belangrijk. Deze worden overigens al ruimschoots in het rapport genoemd.

49


Op het gebied van culturele activiteiten kan meer gebeuren. Te denken valt aan het organiseren van culturele zondagen, regelmatiger een rondje kunst, sowieso een meer faciliterende rol van de gemeente bijv. in het vestigen van galeries etc. We hoeven alleen maar naar vergelijkbare buurgemeenten te kijken voor goede voorbeelden (Wijk bij Duurstede). Ik hoef u niet meer te vertellen hoe belangrijk de PvdA het acht om een goed geoutilleerd theater te hebben, waar een voor Houten volwaardig aanbod kan worden gerealiseerd. Absolute voorwaarde om bovenstaande punten te realiseren is het meer monitoren dan wel controleren van de sociaal-culturele activiteiten door de gemeente. Inmiddels heeft de gemeente door middel van de privatisering weliswaar nog wel de regie over de centra, maar een marginale rol in het programmeren en prioriteren van activiteiten op het gebied van sociaal-cultureel werk. De trend dat sociaalculturele centra worden gekoppeld aan een kerk dan wel ander instituut dat de zalen verhuurt voor de activiteiten doet schamel aan, en geeft risico’s om de doelstellingen van het sociaal-cultureel werk te verwezenlijken. Door de privatisering heeft de gemeente sturingsmechanismen uit handen gegeven op een gebied dat in het rapport de hoogste prioriteit heeft; het ontwikkelen van sociaal cement.Wat ons betreft moet dit dus absoluut worden teruggedraaid. Onze woningvoorraad. In het rapport wordt aangegeven dat er veel eengezinswoningen zijn in Houten en dat er in 2015 slechts 28% sociale huur te vinden zal zijn (ten opzichte van 39% in 1995). Dit is geen wenselijke ontwikkeling. Het past niet alleen niet in het sociaaldemocratisch gedachtegoed van de PvdA dat er vooral woningen zijn voor de meerbedeelden van onze samenleving, maar ook in de demografische ontwikkeling die Houten te wachten staat is het onwenselijk. Er zullen veel jongeren zijn die in Houten dus geen starterwoning zullen kunnen vinden. Ook in dit opzicht zullen we dan altijd een satelliet blijven van Utrecht, waar deze woningen wel te vinden zijn. De binding en eigen identiteit van Houten die in deze jongeren een toekomstige kans herbergt, laten we dan letterlijk lopen. Dit terwijl onze jongeren zelf aangeven in Houten te willen blijven wonen. Ook voor de ouderen is het maar de vraag of we met de bestaande woningvoorraad toekunnen. Wij pleiten op voorhand niet voor een derde groeitaak, die discussie is hier niet aan de orde. Ook binnen de bestaande groeitaak is het mogelijk om oplossingen te vinden, bijv. het ombouwen van bestaande woningen in kleinere wooneenheden. Grote eengezinswoningen, waar we er hier genoeg van hebben, op termijn ombouwen tot appartementen voor andere doelgroepen. In het rapport komt de onvrede van de jeugd en de oplossingen die daarvoor kunnen worden aangedragen ruimschoots aan de orde. Minder aan de orde komen

50

jeugd- en jongerenwerk, sociaal-cultureel werk en de regie ervan en de woningvoorraad. De eerste punten zullen we dus roemen, wat we missen zullen we benadrukken. Tot slot: Houten staat de komende jaren voor een pittige taak.Van een tamelijk uniforme samenleving die door de schaalgrootte nog wel gelegitimeerd kon worden, gaan we in een rap tempo naar een meer pluriforme samenleving met dito problematiek. De hardware is grotendeels geregeld.We moeten haast maken met het aanpassen van onze software.Voor een belangrijk deel is dat terug te vinden in het rapport.Voor een belangrijk deel, zoals ik hiervoor heb betoogd, niet.Voorzitter, Houten staat voor de opgave om zich te gaan ontwikkelen van een groeikern naar een complete stad. Deze beweging komt niet tot uitdrukking in het motto “doen waar we goed in zijn”. Dit motto heeft een statische lading en is te weinig ambitieus.Wat ons betreft mag het slagkrachtiger.Voorzitter, collega’s van deze commissie, de PvdA reikt u een nieuw motto aan: Houten anno nu tot 2015; van pepermunt tot toverbal. Hoe een eenkleurige, sterk eensmakige samenleving zich ontwikkelt naar veelkleurigheid met meerdere smaken. De heer Musters zegt namens Houtens Belang het volgende. Het proces om te komen tot een toekomstvisie was veelbelovend, maar het resultaat is teleurstellend. Een echte visie ontbreekt. Het document bevat vooral een opsomming van bevindingen. Bovendien is het stuk erg defensief en dat spreek al uit de titel “Doen waar we goed in zijn”. Daaruit spreekt niet de ambitie dat Houten zich wil verbeteren. Iedere andere titel is al snel beter. Waar staat Houten in 2015 in demografisch, cultureel, sociaal en financieel opzicht? Dergelijke zaken zijn belangrijk voor het ontwikkelen van een visie. Trendontwikkelingen ontbreken en analyses zijn niet uitgevoerd. Het document legt vooral feiten vast die door de huidige inwoners als positief worden ervaren. In die zin is het document een momentopname en geen strategische visie. De sterke punten worden benoemd, terwijl de zwakke punten onderbelicht blijven. De kansen en bedreigingen worden eigenlijk helemaal niet benoemd, terwijl die juist voor Houten van belang zijn. Een visie moet zich toch ook richten op de kansen en de bedreigingen? Vervolgens kan worden bezien hoe Houten zich te weer kan stellen tegen de bedreigingen. Een risicoanalyse ontbreekt. Er is ook geen enkel inzicht in hoe de gemeentelijke organisatie zich moet ontwikkelen. De omslag van een bouwende organisatie naar een beherende organisatie komt niet terug in een visie. In het document wordt een visie beschreven onder het motto “Doen waar we goed in zijn”. Enkele citaten: een passende woning voor iedere bewoner; een sterke sociale band tussen bewoners; de meeste bewoners hebben een baan in Houten gevonden. Op basis van welke analyse worden dergelijke beweringen gedaan? De

kwaliteit van de fietsmogelijkheden is in 2015 ook gerealiseerd in het buitengebied. Wat gaat dat dan kosten en hoe wordt dat betaald? In de regio zal het belang van een evenwichtig Houten worden erkend. Hoe gaan we dat dan afdwingen? Het motto lijkt eerder:“De wens is de vader van de gedachte”. De missie is helemaal niet nieuw. De ambities hebben betrekking op het afmaken van de bouwopgave, het uitvoeren van het Masterplan centrum, terugdringen fietsendiefstallen en het creëren van een extra ontsluiting op het wegennet. Die onderwerpen worden toch al regelmatig besproken? De conclusie is: het proces was veelbelovend, maar het resultaat teleurstellend. De heer Benders zegt namens D66 het volgende. De fractie heeft het rapport besproken en de opdracht meegegeven om in de commissie niet te cynisch te zijn, omdat de bedoelingen ongetwijfeld goed zijn. Het kost moeite om niet cynisch te zijn. De verkiezingsprogramma’s van D66 zijn als leidraad gebruikt voor het beoordelen van het rapport. De conclusie is snel getrokken: er staat helemaal niets nieuws in het rapport. Het rapport is een inventarisatie van lopende projecten. Dat is helemaal niet erg, maar dan kan het motto beter luiden: laten we nu eindelijk eens doen wat we de mensen hebben beloofd. Belangrijke onderwerpen zijn bijvoorbeeld een volwaardig centrum in Houten, voldoende horecavoorzieningen en een discotheek. Bij de omschrijving van het ambitieniveau wordt regelmatig het woord “moet” gehanteerd. Dat betekent dat er sancties zijn als de ambities niet worden gerealiseerd. Wat moet er dan gebeuren om het “moeten” te laten slagen? Enkele voorbeelden. In Houten-Noord moet de huidige verbondenheid tussen de mensen worden behouden. Hoe dan? Wat gebeurt er als dat niet lukt? Wat gaat de gemeente doen aan die verbondenheid? Het woningaanbod moet gedifferentieerder worden om aan de toekomstige vraag van jongeren en ouderen te kunnen voldoen. Plannen om te komen tot differentiatie konden echter tot op heden niet worden gerealiseerd omdat steeds werd verwezen naar de positie van de projectontwikkelaars. Een “moeten” ten aanzien van een gedifferentieerd woningaanbod impliceert dat er iets gebeurt voordat de bouwtaak afloopt. Het “moeten” moet gepaard gaan met het beschikbaar stellen van de benodigde financiële middelen. Helaas staat in het document dat er geen geld is. Twaalf jaar geleden werd al gesproken over een discotheek en die is er nog steeds niet.Veel jongeren hebben zich voor een dergelijke voorziening ingezet, maar worden niet erg serieus genomen omdat resultaat uitblijft. De mensen in Houten hebben het naar hun zin, maar de sociale cohesie kan worden verbeterd. In de commissie zijn reeds suggesties besproken. In dat kader heeft D66 het idee gelanceerd om tijdens de winter een ijsbaantje op het Rond aan te

leggen. Een dergelijk project is snel uit te voeren en kost niet veel. Toch lukt het niet. Hetzelfde lot zal de toekomstvisie ondergaan. Het document bevat een aardige opsomming van reeds bekende projecten die zouden worden gerealiseerd. De heer Geerdes zegt namens de VVD het volgende. Voor ons ligt het concept van de strategische visie. Deze visie vormt onze leidraad voor de komende jaren, althans dat is de bedoeling. De fractie van de VVD is namelijk nog niet zo enthousiast over de visie.We zullen u proberen duidelijk te maken waarom niet. Op de eerste plaats zijn we niet tevreden over hoe het proces het afgelopen half jaar is verlopen. In het begin hebben een aantal raadsleden 6 thema’s aangewezen die nader uitgewerkt zouden worden. Hierdoor werden een aantal andere belangrijke beleidsvelden dus niet gekozen en bleven deze onderbelicht in de visie. Een voorbeeld hiervan is de bereikbaarheid. Iedereen heeft er de mond vol van maar de paar zinnen die we hierover in de visie vinden zijn onvolledig en inmiddels alweer achterhaald (gezien de ontwikkelingen op het gebied van de aansluiting op het rijkswegennet) En waar is onze wens van het 3e station gebleven? Andere zaken die volgens onze fractie gemist worden zijn: het fietspadenplan, beperkte woningbouw in de kleine kernen, regionale samenwerking, het sluipverkeer in het buitengebied. Dan was er de participatie van de bewoners. Er werd een klankbordgroep opgericht. Deze kwam helaas niet helemaal uit de verf doordat de samenstelling ervan laat definitief werd. Ook hebben we van leden van de klankbordgroep begrepen dat ze hun standpunten niet terugvonden in de visie en daardoor zijn afgehaakt. Er werd geënquêteerd op de markt, bij “de Heemlanden” en bij infostands. Onze fractie vindt de geïnterviewde groep niet representatief voor de Houtense bevolking. Dit werd voor ons bevestigd toen de uitkomsten van de enquête besproken werden op 10 december. En kan het college ons nog eens uitleggen waarom het beschikbare budget niet voldoende bleek? De visie moet inspirerend zijn voor besluiten die in de toekomst worden genomen. We vinden het stuk dusdanig vaag dat met een beetje goede wil alles middels de visie te besluiten is. We nemen toch tenslotte alleen maar besluiten waarvan we vinden dat ze goed zijn voor de Houtense samenleving? Over de weg daar naartoe zegt dit rapport niet zoveel. Politieke afwegingen moeten tenslotte nog altijd hier gemaakt worden. Daarnaast zijn een aantal van de doelstellingen (4.2) hier en daar in tegenstelling met de analyses (2.5). Een voorbeeld: De analyse geeft aan dat het in Houten financieel niet haalbaar lijkt culturele uitgaansgelegenheden te realiseren.Toch wordt een dergelijke voorziening als het ambitieniveau gezien.

51


Naast deze punten van kritiek hebben we waardering voor de uitgangspunten van de visie. Het is belangrijk dat we aan de burgers laten zien waar hun gemeentebestuur mee bezig is en wat onze ambities zijn. Daarnaast is het belangrijk dat we nu al alert zijn op problemen waar we in de toekomst mee te maken krijgen zoals de zgn. stedelijke vraagstukken. Tijdens het slotdebat werden veel opmerkingen gemaakt over het gekozen motto. Natuurlijk gaan we verder met doen waar we goed in zijn, maar de burgers verwachten meer van ons. Die willen zo bleek tijdens het debat dat we vooral aandacht hebben voor de dingen waar we minder goed in zijn en dat we vooral doen wat we zeggen. Onze fractie is het daarmee eens en wil dan ook voorstellen om het motto over te nemen wat de burgers ons aanreikten tijdens het debat: Beheren gaan we leren. De heer Blume zegt namens het CDA het volgende. Het doel is helder: een kader scheppen voor toekomstige ontwikkelingen. Dat één en ander een integrale aanpak behoeft, is wat ons betreft duidelijk. De inbreng van bewoners en maatschappelijke instellingen bij de totstandkoming van deze visie waardeert het CDA zeer. Dit impliceert dan ook dat we dit in onze politieke beraadslagingen moeten meenemen en er niet alleen mee aan de haal gaan. Veel van de aspecten die zijn weergegeven in de analyse herkennen wij, zoals de waardering van Houten om haar sfeer, de sociale binding die wordt ervaren, de stedenbouwkundige opzet in zijn variaties, goede treinvoorzieningen, het waardevolle buitengebied met recreatieve mogelijkheden en de economische vitaliteit. De intentie om die waarden te behouden heeft onze instemming uiteraard. Wel hebben we behoefte om hier en daar wat kanttekeningen te plaatsen. Wij zien in de beschrijving van het thema Voorzieningen en Uitgaan steun voor onze visie geen voorzieningen na te streven die in het nabij gelegen Utrecht voorhanden zijn, maar te volstaan met voorzieningen op Houtense schaal, waarbij te denken valt aan uitgaansvoorzieningen voor jongeren (onze langverwachte discotheek is daar een voorbeeld van) en de realisatie van een multifunctionele uitvoeringszaal. Ook het verwoorde streven naar behoud van voorzieningen in de kleine kernen is ons uit het hart gegrepen. Om dat te bewerkstelligen moeten we streven naar veelzijdigheid in het woningaanbod (voor jong en oud) voor de eigen bewoners in de kernen. Dat onze kinderen hier willen c.q. moeten kunnen wonen impliceert het vormen van een beeld terzake voor de komende jaren. Dat er in het participatietraject vaak is aangegeven dat Houten-centrum flink aangepakt moet worden, zien wij als steun voor de onlangs gekozen 1.80 variant voor het centrumgebied.We hopen dat de actie van de CDA-fractie en betrokken wethouders richting Den Haag nog haar vruchten zal afwerpen.

52

Wij kunnen ons vinden in de prioriteit die wordt gelegd bij de bouw van een hechte gemeenschap. Een nieuwe VINEX-groeitaak is wat ons betreft beslist niet in beeld.We vinden de tekst in het rapport op dit punt niet stellig genoeg en willen aanscherping daarvan. Blz. 13 bovenaan: het woord ‘voorlopig’ dient te worden geschrapt en de laatste stip op blz. 16 moet anders worden geformuleerd waar het gaat om eerst een periode nodig om weer in balans te komen: dit laat teveel ruimte open. Wij zijn blij te lezen dat veel jongeren zich thuis voelen in Houten. Jongeren horen hun plaats in de gemeente te hebben. Dat zij zich niet serieus genomen voelen is een punt van zorg, zodanig dat hier op korte termijn al de nodige aandacht aan besteed moet worden.Wij vinden het belangrijk dat jongeren van zich laten horen èn dat zij hun verantwoordelijkheid in de samenleving nemen. Daar hoort bij dat zij rekening moeten houden met de belangen van hun omgeving. Het moet nu eenmaal van twee kanten komen! De ouders spelen wat ons betreft daarbij een cruciale rol. Zij zijn immers de eerst aangewezenen om hun kinderen die verantwoordelijkheid aan te leren, dàt kan men niet afwentelen op de samenleving. Keerzijde is dat de omgeving ook accepteert dat jongeren hun plaats hebben in onze Houtense samenleving. Wat ons betreft zijn we er niet met het doen toenemen van het sociaal-culturele activiteitenaanbod voor jongeren. Ook hun behoefte om zich op te houden in openbare ruimten zal aandacht moeten hebben, in samenspraak met de overige gebruikers van die ruimten. Voorts zullen we in ons huisvestingsbeleid meer moeten inspelen op de behoefte van jongeren om in Houten te blijven wonen. Hier valt nog een wereld te winnen. Binnen de bestaande kernen moet gedifferentieerde woningbouw plaatsvinden. Het CDA steunt de ideeën van de PvdA op dat terrein. Bij het streven naar een goede bereikbaarheid met openbaar vervoer moet ons inziens nadrukkelijker rekening worden gehouden met de groeiende groep ouderen die wordt voorzien.Wat ons betreft komt dat aspect nog onvoldoende uit de verf in het rapport. Voorzieningen moeten goed bereikbaar zijn voor ouderen. Mede om dit mogelijk te maken behoeven de openbaar vervoersmogelijkheden binnen de rondweg en vanuit de kleine kernen duidelijke verbetering. Met betrekking tot de missie kunnen wij stellen dat wij daarmee – met in achtneming van de gemaakte opmerkingen – instemmen.Wij willen benadrukken dat we de uitbouw van de kwaliteit van het buitengebied zo verstaan dat dit moet plaatsvinden ten behoeve van heel Houten, dus ook ten behoeve van de bewoners in de kleine kernen. Een goed in de samenleving geworteld gemeentebestuur is van groot belang.Wat ons betreft moet de gemeente niet alleen de contacten met de inwoners en de

regio versterken, maar ook de contacten met het maatschappelijk middenveld, de kerken etc. Voorts vinden wij het van even groot belang dat de bewoners zich betrokken tonen en voelen bij de gemeenschap en haar bestuur. Tenslotte volgende: er zijn in het verleden veel grote rapporten verschenen die de kast ingaan of in een la verdwijnen. Laten we met dit rapport een andere trend zetten en het als middel gebruiken om te zien of we nog steeds op het goede spoor zitten. Laten we dan ook ècht gaan doen wat we zeggen en wees zuinig in wat je ambieert. Houten – zo is vaak het gevoelen – belooft veel, maar zet het vervolgens niet neer. Als dit rapport wordt vastgesteld dan dient het telkens uitgangspunt te zijn bij de begrotingsbesprekingen en zal het als start moeten dienen bij nota’s die nog moeten verschijnen. De heer Van Kouwen zegt namens GroenLinks het volgende. De fractie van GroenLinks zal tijdens de raadsvergadering een definitief standpunt innemen. De toekomstvisie wordt eerst nog tijdens de algemene ledenvergadering met de achterban besproken.Veel bewoners hebben meegedaan aan het proces en de opkomst bij de bijeenkomsten was groot. Die inbreng en de opmerkingen van de fracties worden meegenomen naar de ledenvergadering. In het kader van de nota “Heel Houten” heeft een uitgebreid traject plaatsgevonden. GroenLinks was erg blij met die nota. Groot was de teleurstelling toen de nota achterhaald werd door noodzakelijke bezuinigingen die haaks stonden op de gedachten van “Heel Houten”. Dat mag niet nog een keer gebeuren. De gemeente moet serieus omgaan met de inbreng van de burgers en dat betekent dat de toekomstvisie moet worden waargemaakt. GroenLinks zal daarbij accenten leggen. Het is belangrijk dat de plannen worden gekoppeld aan de financiële plannen. Die afstemming moet al in 2003 plaatsvinden en dat betekent dat de raad keuzes moet maken. De ambities moeten zodanig worden bijgesteld dat de echt belangrijke zaken kunnen worden gerealiseerd. Het gaat dan om het realiseren van gedifferentieerde woonsituaties zodat de verschillende mensen zich een mooi plekje in Houten kunnen verwerven. Het gaat ook om het versterken van het sociale cement. Goedkoop wonen was lang uit beeld in Houten, want iedereen holde achter de markt aan. Projectontwikkelaars wisten precies waarmee het meeste geld kon worden verdiend. Op dit moment keert de wal het schip. Duurdere woningen zijn niet meer te verkopen en de projectontwikkelaars kiezen eieren voor hun geld. Bouwfonds heeft plannen voor de bouw van woningen die bereikbaar zijn voor grotere groepen. Dat is mooi, maar het betekent ook dat op de ambitie van het gelikt bouwen moet worden ingeleverd. Hier en daar moeten echte keuzes worden gemaakt.

GroenLinks wil de discussie aangaan en vindt het jammer dat sommige fracties zo cynisch zijn. Politici moeten toch een toekomstbeeld hebben? GroenLinks wil samen met andere partijen iets maken van de toekomst. Dat is niet eenvoudig want het economische tij zit niet mee. Mopperen helpt helemaal niet. Er moeten nu keuzes worden gemaakt onder het motto:“Doen wat nodig is”. De heer Voorberg zegt namens de ChristenUnie het volgende. De bijdragen van sommige fracties zijn zeer somber. De ChristenUnie kiest voor een andere insteek. Kritiek is goed, maar dan moet ook worden aangegeven hoe het beter kan. Op dit moment is de Strategische Visie Houten 2015 onderwerp van discussie. Een belangrijk thema voor de burgers van Houten. Onze fractie is goed te spreken over de participatie van de burgers in dit proces. Dat is het laatste punt waarover u met ons van gedachten wilde wisselen, maar voor ons is dit zo belangrijk dat we dit als eerste willen benoemen. Een goed proces staat mede borg voor een goede inhoud. Het resultaat oogt degelijk, het slotdebat was een hoogtepunt, m.n. de discussie met de burgers in de groepjes. Belangrijk bij het bepalen van een toekomstvisie zijn het collegeprogramma en het raadsprogramma met de door de raad vastgestelde prioriteitenlijst. Onze fractie heeft ook nadrukkelijk haar eigen verkiezingsprogramma gebruikt om de insteek van het college te beoordelen. U vraagt in te gaan op een aantal specifieke thema’s en het motto.Wij doen dat kort. In de raad zullen wij uitgebreid in gaan op de algemene thema’s: uitgaan en ontspannen, elkaar kennen en inspireren, prettig wonen en leven en betrokken besturen. De 3e groeitaak: daar kunnen we helder over zijn, voorlopig zeker niet. Houten is nu toe aan een aantal jaren van rust, waarbij de stad zich stabiliseert en zich kan richten op het verbeteren van het sociaal cement. Dit is natuurlijk geen gegeven voor alle tijden. Maar Houten heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het woningtekort in de regio, nu is een ander aan de beurt. Openbaar vervoer binnen Houten: op dit moment blijkt dat met name ouderen en lichamelijk gehandicapten last hebben van de beperkte mogelijkheden om zich te verplaatsen binnen Houten.Voor hen, een groeiende groep in Houten, zou de bus weer binnen de Rondweg moeten gaan rijden. Differentiatie in de werkgelegenheid: wat ons betreft is deze op dit moment goed. Onze stad trekt met name kantoren en schone bedrijven aan. In andere delen van ons land zijn dat weer andere typen van bedrijvigheid. Dit onderwerp moet je landelijk bekijken. Rotterdam hoeft geen kennis stad te worden en Utrecht geen regeringscentrum. Allochtone bevolkingsgroepen hogere prioriteit geven: wat de ChristenUnie betreft is dit een zwak punt in de Houtense samenleving. Er zou meer aandacht

53


moeten zijn voor doelgroepenbeleid. Ook Houten kent een groeiende groep allochtonen die net zo belangrijk zijn als onze autochtone bevolking. Ambitie culturele voorzieningen: menigeen zal in dit verband denken aan een theater. De ChristenUnie kiest voor soberheid, kleinschaligheid. Meer kunnen we ons op dit moment ook niet veroorloven als het gaat om zaken die zelden rendabel zijn en niet tot de primaire levensbehoefte van de mens behoren. Ambitie van het Rond: ook voor het centrum geldt de sober en doelmatigheidstoets. Belangrijk is het dat er meer sfeer gecreëerd wordt met eenvoudige middelen. Meer groen, bankjes, muziek, een snookercentrum voor de jeugd, etc. Tot slot het motto. Dat is te passief. Continueren van de huidige werkwijze is te mager gezien alle ontwikkelingen die er op ons afkomen (ontwikkeling bevolkingsopbouw en afbouw van de stad). Aan de andere kant kunnen we ons (financieel gezien) geen uitspattingen veroorloven. Daarom moet de aandacht vooral gericht zijn op de software van onze samenleving: de burgers. Ons idee is om de slogan als volgt te verbeteren: Doen waar we goed in zijn, met extra aandacht voor doelgroepen. Daarbij moet gedacht worden aan jongeren, ouderen, allochtone minderheden zoals de Soedanezen, gehandicapten, minima, etc. Voorzitter, met bovenstaande heeft de ChristenUnie een bijdrage geleverd aan de discussie over de toekomst van Houten. Graag horen wij van u, maar vooral ook van de andere partijen wat hun mening is op de door ons ingebrachte punten. De heer Geerdes merkt op dat het slotdebat sprankelend was, maar niet heeft geleid tot aanpassing van de visie. In het document is, afgezien van het verslag, helemaal niets te vinden over het slotdebat. Bij de ambities wordt uitgegaan van hoogwaardige voorzieningen, terwijl de ChristenUnie voorstander is van soberheid. Eenvoudige voorzieningen voor de jeugd, waarvoor de ChristenUnie pleit, zijn echt iets anders dan het ambitieniveau uit de visie. De heer Voorberg zegt dat een goed gesprek met de burger belangrijker is dan een dikke nota die in de kast verdwijnt. Het gaat om het proces en het leren begrijpen van de burger. In een visie moeten de hoofdlijnen staan. Er is kritiek mogelijk. Zo krijgt het buitengebied veel te weinig aandacht, maar in het algemeen gezien past de visie bij de financiële mogelijkheden van de gemeente. Houten hanteert een hoog ambitieniveau en het zal niet meevallen om dat niveau te handhaven. Het is een uitdaging om dat toch te proberen. De heer Van Leeuwen zegt namens de SGP het volgende. De fractie heeft veel waardering voor de wijze waarop het document tot stand is

54

gekomen. Het slotdebat was ook zeer inspirerend. De visie mag eigenlijk best iets abstracter worden geformuleerd, waardoor in de toekomst inkleuring kan worden gegeven aan de gewenste ontwikkelingen. Objectief gezien is er sprake van een samenraapsel aan verkiezingsprogramma’s. Het zou raar zijn als dat anders zou zijn, want alle fracties vangen op wat burgers willen. Iedere partij heeft een bijdrage kunnen leveren aan het document. Hetzelfde geldt voor de burgers. Het document is een soort optelsom van alle signalen uit de samenleving en daarom zeer herkenbaar. Het document Heel Houten stamt uit 1998 en is nog steeds erg goed. Niet alles is gerealiseerd, maar het stuk ademde een duidelijke visie uit, die als een rode draad fungeerde voor alle andere stukken. Dezelfde status moet ook het visiedocument krijgen. Wat wil Houten zijn? Een dorp of een stad? Een zuster van Utrecht of een vader van het Kromme Rijngebied? Dat is eigenlijk de wezenlijke hoofdvraag.Voor de SGP is die vraag eenvoudig te beantwoorden. Er moet worden bezien wat op lokaal niveau moet gebeuren en wat aan de stad Utrecht of de regio kan worden overgelaten. De raad is best in staat om aan te geven welke kant Houten op moet. Hoe wil de burger met de politiek communiceren en andersom? Houten moet ook de omslag maken van stenen stapelen naar regisseren. Hoe kan het particulier initiatief de ruimte krijgen? Het buitengebied zal een transformatie ondergaan vanwege de agrarische ontwikkelingen. Hoe gaat de gemeente daarmee om? Moet het buitengebied een openluchtmuseum worden of toch iets anders? Het document moet een leidraad zijn voor het concreet gestalte geven aan die vele ontwikkelingen die Houten zal doormaken. De visie kan in dat kader bezien beter de werktitel “Rondom Houten” hebben. De fractie zal zich beraden op het document en onderzoeken of op onderdelen de tekst kan worden verduidelijkt. Burgemeester Lamers zegt dat de raad bij de start van het proces de kaders heeft gesteld.Vervolgens is het gesprek met de bevolking aangegaan en aan het eind van het proces is de raad weer aan zet. Het college heeft vooral de regisserende rol van de raad ondersteund. De strategische visie is een kaderstellend document voor de komende jaren, dat door de raad wordt vastgesteld. De raad heeft de belangrijkste thema’s aangegeven en dat impliceert dat andere thema’s minder aan de orde komen. Het is makkelijk om ambities te formuleren, maar het is lastiger om die te realiseren. De nota Heel Houten gaat uit van een zeer hoog ambitieniveau en heeft het denken over de toekomst van het nieuwe Houten mede richting gegeven. De huidige toekomstvisie is niet bedoeld voor het afmaken van de stad, maar voor het vormgeven van de samenleving na de uitgroei.

Misschien zijn de ambities minder hoog, maar de inhoud is niet minder belangrijk. De strategische visie voor de periode na de groei is een visie met “beide benen op de grond”. Het is goed om hoge ambities te hebben, maar in het verleden is te weinig rekening gehouden met de financiële haalbaarheid van plannen. Houten is met de neus op de feiten gedrukt. De strategische visie is echter geen hulpmiddel voor de ombuigingen. Het formuleren van een visie gaat vooraf aan het ombuigen.Wat willen we? Wat kunnen we? Hoe doen we dat dan? Nu is de eerste vraag aan de orde. De strategische visie biedt een kader voor toekomstige ontwikkelingen. Na vaststelling van de visie kunnen operationele nota’s worden vastgesteld, zoals de nota Wonen. De raad kan nu de accenten leggen en de bestuurlijke richting verder aanscherpen. De strategische visie is het abstracte kader voor de vervolgnota’s. Het college zal deze realistische visie als een soort spoorboekje hanteren bij het opstellen van concrete plannen, die uiteindelijk door de raad worden vastgesteld. De centrale vraag is: wat is de identiteit van Houten? Is Houten een dorp met stadse trekjes of een stad met dorpse trekjes. De burger kiest voor een dorp met stadse trekjes. De woonomgeving moet dorps zijn, maar het voorzieningenniveau moet een stedelijk karakter hebben. De toekomstvisie geeft aan dat een herbergzaam Houten het voorzieningenniveau moet hebben passend bij een stad met 50.000 inwoners. Deze inbreng is nadrukkelijk door de burgers naar voren gebracht. Het motto is bewust prikkelend gekozen. Het gaat immers om de discussie. Na het raadsdebat kan een definitief motto worden gekozen. Over enkele jaren zal het document weer tegen het licht worden gehouden. In tweede instantie zegt de heer Van Kouwen dat op basis van de visie heldere afspraken kunnen worden gemaakt. Daarna moeten binnen de financiële kaders de plannen worden opgesteld en uitgevoerd. De heer Voorberg zegt dat er een grote behoefte is aan een andere woningdifferentiatie. De mogelijkheden zijn echter zeer beperkt, gelet op de reeds afgesloten contracten en de beperkte financiële middelen. Naar aanleiding van de nota Wonen zal over de gevolgen van het eventueel bijstellen van de woningdifferentiatie verder kunnen worden gesproken. Het realiseren van de ambities verdient meer aandacht en moet in het motto tot uitdrukking worden gebracht. Het realiseren van ambities moet zichtbaar worden gemaakt door middel van het motto. De ChristenUnie kiest voor een dorps Houten met stadse trekjes. De burgers willen dorps wonen en stedelijke voorzieningen.

De heer Blume merkt op dat de werktitel kan worden gewijzigd. De visie moet worden vastgesteld, maar mag niet in de kast verdwijnen. De heer Geerdes zegt dat deze discussie al meer visie oplevert dan de nota. Met een uitspraak over een dorps Houten met stadse trekjes of een stads Houten met dorpse trekjes wordt al veel duidelijk. De heer Benders zegt dat het “moeten” in de nota helemaal niet consequent wordt gehanteerd. Waarom “moet” het Masterplan Centrum niet worden uitgevoerd? Waarom wordt bij het openbaar vervoer binnen de Rondweg niet het woordje “moeten” gehanteerd? Het is gewoon slappe hap als er geen commitment wordt aangegaan. De heer Musters zegt dat de toelichting van de voorzitter helderder is dan de nota. Trends en richtingen worden helemaal niet zichtbaar gemaakt waardoor het onmogelijk is om te sturen. Mevrouw Teeuwen zegt dat het document een goed vertrekpunt is voor de verdere discussie over de toekomst van Houten. Die discussie kan bijvoorbeeld jaarlijks worden gevoerd bij de behandeling van de begroting. De fractie is blij met de steun om naar de woningvoorraad en de woningbehoeften te kijken. De PvdA overweegt om een motie over de woningdifferentiatie in te dienen. Het is jammer dat er geen burgers op de publieke tribune aanwezig zijn. In het voortraject hebben instellingen, organisaties en burgers intensief meegedacht, maar nu zijn zij niet aanwezig. De PvdA heeft voorkeur voor een stad met dorpse trekjes. Eigenlijk is een dergelijke keuze de kern van de toekomst van Houten. De heer Van Leeuwen merkt op dat tekstvoorstellen nodig zijn voor het verhelderen en aanscherpen van de tekst van de nota.Alle fracties kunnen daartoe een bijdrage leveren, waardoor er een gezamenlijk gedragen document ontstaat. De SGP zal bezien of met voorstellen moet worden gekomen om de tekst bij te stellen, bijvoorbeeld inzake het afwijzen van een nieuwe groeitaak.

b.Standpunt: Agenderen voor de raad.

55


OPENBARE VERGADERING VAN DE RAAD VAN DE GEMEENTE HOUTEN

15. 2003-051 Strategische Visie Houten 2015.

gehouden op dinsdag 27 mei 2003 om 18.30 uur in de raadzaal

56

voorzitter: griffier:

C.H.J. Lamers, burgemeester E.A. Scholten-Quispel

raadsleden:

J.H. Blume, CDA J.C. Uijtewaal, CDA mevr. B.C.W. Geurtsen-van Eeden, CDA (aanwezig vanaf agendapunt 15) mevr.W.C.M.J. Miltenburg-Peek, CDA W.J.M. van Kouwen, GroenLinks mevr.A.M. Groothoff-Bos, GroenLinks A.A. van Heuven, GroenLinks mevr. J. Bierens, GroenLinks P.J.T. Musters, Houtens Belang mevr. M.R. de Beer, Houtens Belang (even afwezig bij agendapunten 15 en 16) A.M. van Os, Houtens Belang D. van Oostenbruggen, Houtens Belang R.Chr.Verbeek,VVD H.J.C. Geerdes,VVD F.J. Dekker,VVD mevr.Y. Rietveld-Hessing,VVD R. Makkinga, PvdA K.H. Schrieken, PvdA C.Z.Voorberg, ChristenUnie D.J. van Hoek, ChristenUnie R.J.M. Benders, D66 G. van Leeuwen, SGP G. Zandbergen, Fractie Zandbergen

wethouders:

A.G.J. Strien, CDA R.H. Lubberdink, Houtens Belang J.H.A. van Oostrum,VVD W.M. de Jong, ChristenUnie

afwezig met bericht:

mevr. E.C.F.Timmermans-Venema, CDA mevr. N.A.Teeuwen, PvdA

Mevrouw Groothoff zegt dat de fractie van GroenLinks van mening is dat de strategische visie als een inspirerende leidraad kan worden vastgesteld. De visie is duidelijk niet het verkiezingsprogramma van GroenLinks of een andere partij, maar een gezamenlijk stuk. De fractie is niet ontevreden over het gevolgde proces. Er is het een en ander boven tafel gekomen en veel mensen zijn betrokken geweest bij het traject. De komende jaren kan de gemeente met dit document uit de voeten, zeker wanneer er regelmatig een herijking plaatsvindt. De fracties van GroenLinks en de VVD hebben een amendement opgesteld dat allerlei tekstwijzigingen bevat. De fractie heeft een aantal amendementen ingediend om de tekst hier en daar aan te scherpen en is eigenlijk best tevreden met het feit dat veel suggesties zijn overgenomen. Nu moet niet meer worden geneuzeld over details, zoals het motto. Het gaat immers om de visie. De gemeente moet nu gewoon aan de slag gaan en doen wat in de visie staat. De voorzitter deelt mee dat het volgende amendement tot de beraadslagingen behoort. Amendement 1: aantal tekstuele wijzigingen (ingediend door de VVD en GroenLinks) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit tot de volgende wijzigingen in de tekst van de Strategische Visie: PRETTIG WONEN EN LEVEN IN HOUTEN 2015 (BLZ. 18-19);

1.Woningaanbod wijzigen in: Het woningaanbod moet gedifferentieerder worden om aan de toekomstige vraag van jongeren, ouderen en alleen-wonenden te kunnen voldoen. Dit moet worden opgenomen in het te actualiseren volkshuisvestingsplan. 2.Toevoegen bij de kwaliteit van het buitengebied: het recent opgestelde landschapsbeleidsplan en het bestemmingsplan Buitengebied bieden hiervoor een aantal aanknopingspunten, zoals de Waterlinie en het agrotoerisme. 3. Een goed aanbod van openbaar vervoer en het bevorderen van het gebruik van de fiets wijzigen in: Houten is goed bereikbaar door het gerealiseerde randstadspoor met derde station aan de Koppeling. Binnen de Rondweg maken een uitgebreid fietspadennetwerk alsmede openbaar vervoer het mogelijk om je op prettige en veilige wijze te verplaatsen. 4.Verbeteren fietsmogelijkheden wijzigen in: Bij de uitvoering van het fietspadenplan zal de nadruk komen te liggen op veilige fietsroutes in het buitengebied, fietsparke-

ren in het centrum, aanpak fietsendiefstallen en aanpak overlast bouwwerkzaamheden Houten Zuid. 5. Aansluiting rijkswegennet wijzigen: Er is een tweede aansluiting op het rijkswegennet bij voorkeur via de A12 gerealiseerd. En de knelpunten op de Rondweg zijn aangepakt. 6.Toevoegen: In Houten Zuid moet met inspraak van de bewoners een centrum ontstaan met een breed pakket aan voorzieningen.We denken hierbij niet alleen aan voldoende winkels en horeca maar ook aan sociaal-culturele voorzieningen.

Desalniettemin zal Houtens Belang moties en amendementen steunen die een beter resultaat opleveren. Houtens Belang beperkt zich tot het indienen van een amendement om de strategische visie voor kennisgeving aan te nemen.

BETROKKEN BESTUREN IN HOUTEN (BLZ. 19);

De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - met veel enthousiasme een begin is gemaakt met de ontwikkeling van een strategische visie voor Houten 2015; - het proces om tot deze visie te komen bijzonder energiek is geweest met oog voor draagvlak binnen de gemeente; - het zeer spijtig is te moeten constateren dat het resultaat van al deze inspanningen niet aan de verwachtingen voldoet; - in de nu voorliggende nota de strategische visie niet of in ieder geval onvoldoende de belangen van onze huidige en toekomstige inwoners waarborgt; - gelet op deze omstandigheden en feiten het geformuleerde voorstel niet moet worden gehandhaafd;

7. Toevoegen na “verbreden van het wijkgericht werken….zal sterker moeten worden: De gemeente zal burgerinitiatieven actief faciliteren en stimuleren. 8. In regionaal verband wijzigen in: In regionaal verband moet Houten duidelijk maken dat het na de tweede groeitaak belangrijk is om weer in balans te komen. Zo kunnen de kwaliteit van de woonomgeving, de recreatiemogelijkheden en het werkaanbod voor de regio worden gewaarborgd.Tevens op blz. 16 het woord “voorlopig” schrappen: De kwaliteiten van Houten zullen zijn veiliggesteld omdat niet wordt ingezet op een nieuwe groeitaak. 9. Toevoegen: Houten wil in de regio een sterke positie innemen met als doel versterking van de regionale samenwerking. De heer Musters zegt dat Houtens Belang van mening is dat er geen sprake is van een visie, maar van een momentopname. Het proces was veelbelovend en helaas valt het resultaat tegen. Dat is jammer, want het project gaat de inwoners van Houten direct aan. Het referendum heeft in een slap aftreksel de eindstreep gehaald. Het burgerinitiatief bevat een te hoge drempel. En nu dan een visie die geen visie is. In korte tijd heeft Houten drie kansen gemist. Tot 2 april jl. is het proces goed verlopen. De buitengewone raadsvergadering van 11 februari 2003 sprak bijzonder aan.Tijdens de commissie bestuur van 2 april jl. heeft de portefeuillehouder op enig moment aangegeven dat sprake is van een kaderstellend document ten behoeve van de raad en dat alle fracties moties en amendementen naar believen konden aanpassen. Het is vreemd om dat 10 dagen voor definitieve vaststelling van het document als een konijn uit de hoge hoed te toveren. Het is wel erg makkelijk om op die manier de bal bij de raad te leggen. Een aantal fracties heeft amendementen en moties ingediend, maar de resultaten zijn marginaal. De beschikbare tijd was veel te kort voor een beter resultaat.Was dat de bedoeling geweest, dan had dat vooraf duidelijk moeten zijn. Met meer tijd had de raad serieus kunnen anticiperen en dat is op de wijze waarop het proces thans is bijgestuurd niet meer mogelijk.

De voorzitter deelt mee dat het volgende amendement tot de beraadslagingen behoort. Amendement 2: voor kennisgeving aannemen (ingediend door Houtens Belang en D66)

besluit: - het onderdeel voorstel van de strategische visie Houten 2015 als volgt te wijzigen: De nota Strategische Visie 2015 voor kennisgeving aannemen. De heer Voorberg zegt dat de ChristenUnie onlangs een congres heeft gehouden voor haar bestuurders. Een inspirerende bijeenkomst waarbij naast de christelijke bestuursstijl ook de volksvertegenwoordigende rol van raadsleden aan de orde kwam. Bij het beoordelen van voorstellen komen vier vragen aan de orde. Wat is de kernboodschap van het voorstel? Wie zijn de betrokkenen? Weet de ChristenUnie de mening van de betrokkenen? Weten de betrokkenen de mening van de ChristenUnie? Wanneer deze vragen worden beantwoord voldoet het raadslid aan de volksvertegenwoordigende rol. Het motto is een aardige weergave van de kernboodschap. Met het motto “Houten, van groei naar bloei” wordt de kernboodschap iets actiever vertaald. Dat is een prima motto. Wie zijn de betrokkenen? Alle burgers van Houten! Weet de ChristenUnie de mening van de burgers? Dat is niet zo. De fractie heeft veel contacten in de samen-

57


leving, maar pretendeert niet de mening van alle burgers te kennen. Het is dan ook goed dat het college de burgers uitgebreid heeft betrokken bij de totstandkoming van de toekomstvisie.Wat is de visie van de ChristenUnie? Uitgaan en ontspannen. Voor jongeren is een uitgaansgelegenheid belangrijk. Een tweede Chipolata kan een optie zijn, maar dan in de oostelijke oksel van Houten. Daarnaast zal de jeugd meer gestimuleerd moeten worden om aan sport te doen. Dat zorgt enerzijds voor een stukje afleiding, anderzijds voor een betere conditie. Extra skatebanen, tafeltennistafels, trapveldjes zijn een must. In de Heroverwegingsen bezuinigingsoperatie is daarvoor geld vrijgespeeld. Elkaar kennen en inspireren. Belangrijk in dat verband is de aandacht voor elkaar. Individualisering werkt averechts op gemeenschapszin. Per wijk activiteiten organiseren werkt inspirerend. De kerken kunnen daarin een positieve rol spelen, maar ook andere typen verenigingen. Over de aandacht voor jongeren is hierover reeds iets gezegd.Voor ouderen en minderheden moet apart beleid worden gemaakt. Prettig wonen en leven. Handhaving van regelgeving van de APV bevordert het woongenot. Extra aandacht voor de zogenaamde kleine criminaliteit, die grote ergernis veroorzaakt, is een voorwaarde daarvoor. De ChristenUnie denkt hierbij aan auto- en fietsendiefstallen, graffitioverlast en vernielingen. In Harderwijk is een pilot gedaan om de fietsendiefstal tegen te gaan. Dat levert een winst op van 50% minder diefstallen. Wil het college hier nader onderzoek naar doen? De fractie komt niet met een motie of amendement, maar rekent op een welwillende houding van het college. Daarnaast is in dit verband een belangrijk onderwerp de blijvende aandacht voor de verkeersveiligheid. Betrokken besturen. Om op een betrokken manier te besturen meent de ChristenUnie dat er een open bestuurscultuur moet zijn met respect voor elkaar. Een zakelijke benadering met behulp van een klantgericht ambtenarencorps. Open en serieuze communicatie met de burgers op een moderne, interactieve manier is daarbij vanzelfsprekend. Er zijn overeenkomsten tussen de uitkomsten van het visie-onderzoek en de prioriteiten uit het raadsprogramma. Behalve het wegwerken van het financiële gat en de aandacht voor het buitengebied scoren de centrale thema’s in deze prioriteitenlijst allemaal hoog. Met betrekking tot de financiën heeft de gemeente een eigen verantwoordelijkheid. Met betrekking tot het buitengebied schiet de visie tekort. De visie is te veel gericht op Houten en te weinig op de kleine kernen. Houten kan veel van de kleine kernen leren omdat daar de leefkwaliteit hoger is dan in Houten zelf. De kleine kernen moeten een eigenstandige plaats krijgen in de visie. De ChistenUnie is enthousiast over de visie en heeft accenten benoemd. Houten heeft in het verleden een hoog ambitieniveau gekozen. Om dat vast te houden zal een grote inspanning vergen, zeker gezien de beperkte financiële ruimte.

58

De fractie is blij met het product en niet minder met het proces waarlangs dit product tot stand kwam. Laat dat een voorbeeld zijn voor de grote projecten die in de toekomst worden gerealiseerd. De heer Benders zegt dat de visie van de fractie van D66 al uitvoerig naar voren is gebracht tijdens de commissievergadering. Het voorliggende document bevat beslist geen visie en is ook geen kaderstellend document voor het beoordelen van toekomstige voorstellen. D66 is bereid en in staat om die voorstellen te beoordelen, maar dan niet aan de hand van het voorliggende document. Eigenlijk is sprake van een opsomming van reeds bestaande zaken. In de commissievergadering is ook nader ingegaan op vreemde ideeën. Het ondertekenen van amendement 2 geeft uiting aan de frustraties van de fractie. Een actief deelnemen aan een zogenaamde verbetering van de inhoud leidt niet tot het gewenste resultaat. Derhalve zal de fractie van D66 tegen alle ingediende amendementen en moties stemmen. De heer Van Leeuwen zegt dat het document een looptijd heeft tot 2015. Het is goed dat er een visie is, want de politiek moet weten welke kant het op moet met Houten. Het document is een samenraapsel van allerlei verkiezingsprogramma’s en bevat eigenlijk geen allesomvattende uitspraken. Het document Heel Houten had wat dat betreft veel meer te bieden. Het proces is zorgvuldig doorlopen en het is dan ook jammer dat enkele fractie op het laatste moment afhaken.Waarom pakken die fracties de handschoen niet op om het document in de gewenste richting om te vormen? De fractie van de SGP komt met een aantal voorstellen om het document naar een hoger niveau te tillen. Uiteindelijk zal de fractie de balans opmaken en al dan niet instemmen met het document als leidraad. Het zou jammer zijn wanneer het document onder het vloerkleed zou worden geschoven. Met een dergelijke opstelling zou de raad zichzelf een brevet van onvermogen geven. Het document moet aangeven hoe de gemeente omgaat met de burgers en andersom. In welk stedelijk klimaat voelt Houten zich thuis? Welke boodschap draagt de gemeente uit en welke richting moet worden ingeslagen? Het college- en raadsprogramma geven al richting aan, maar het visiedocument heeft een langere doorlooptijd en een ruimere horizon. Op een aantal onderdelen wil de SGP het document verbeteren, namelijk met betrekking tot het motto, het buitengebied, het dorpskarakter van de stad en de omslag van producent naar een faciliterende functie. De voorzitter deelt mee dat de volgende amendementen tot de beraadslagingen behoren.

Amendement 3: motto (ingediend door de SGP)

Amendement 6: serviceverlening aan burgers (ingediend door de SGP)

De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat het motto als een warme deken moet aanvoelen besluit: - het motto te wijzigen in: ROND-OM Houten. Strategische visie 2015.

De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit: - Onder het kopje Betrokken besturen in Houten 2015 (pagina 19) bullet vier toe te voegen met de volgende tekst: - De ontwikkelingen in de samenleving en de groei van Houten zelf zullen ook een andere rolopvatting betekenen voor de gemeente. Het is duidelijk dat een groeigemeente een groter beroep zal moeten doen op de verantwoordelijkheid van de eigen inwoners. Meer en meer zal de focus komen te liggen op de kerntaken en de hoofdlijnen en speerpunten van het beleid. Dit sluit goed aan bij de eigen rolopvatting van de inwoners. Het “wij zorgen voor u” is veranderd en zal in toenemende mate veranderen in serviceverlening aan de inwoners. Meer faciliteren dan produceren.Van uitvoerder zal de omslag gemaakt worden naar regisseur. Het privatiseringsproces is daar ook een goed voorbeeld van. De vraag die manifest zal zijn is: hoe stellen we onze inwoners in de gelegenheid om die dingen te doen die uit particulier initiatief geboren worden. De houding en positie is niet meer als een die boven de samenleving staat, maar moet er meer een zijn van stimuleren, enthousiastmeren en samenwerken. De gemeentelijke organisatie zal ingespeeld moeten zijn op een bottum-up benadering. Dit vergt ook een goede antenne zowel ambtelijk, politiek als bestuurlijk. Ook een inzet die daar op gericht is.

Amendement 4: aantrekkelijk buitengebied (ingediend door de SGP) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit: - Hoofdstuk 3: De strategische Visie onder landschap, kleine kernen en de regio aan te vullen met: - Veranderende agrarische ondernemingen en het feit dat meer en meer agrarische bedrijven met hun activiteiten stoppen, nopen tot een goede doordenking van de inrichting van het buitengebied. De inrichting dient in samenspraak met de standsorganisaties plaats te vinden, zodat enerzijds het gebied niet achteruit gaat en anderzijds de agrarische belangen niet worden geschaad. Landschapsbeheer zal daarin ook een prominente rol vervullen. De intentie zal zijn: de mogelijkheden voor veranderd agrarisch gebruik mogelijk maken in combinatie met een aantrekkelijk buitengebied waarin het goed werken, wonen en recreëren is, zonder dat er conflicterende belangen kunnen ontstaan. Het in 2002 vastgestelde bestemmingsplan Buitengebied reikt daar goede handvatten voor aan. Amendement 5: dorps karakter (ingediend door de SGP) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit: - Hoofdstuk 3: De strategische visie onder 3.1 Een vooruitziende blik aan te vullen met de volgende tekst: - Houten wil ondanks de omvang geen stad op zich zijn maar een dorps karakter uitstralen. Nog maar onlangs is het jarenlange logo van de Houtense appel ingewisseld. Gegeven dit feit wil Houten zich positioneren als de hoofdstad van en in het Kromme Rijngebied. De parel van de groene randen rondom AmsterdamRijnkanaal en de Lek. Houten realiseert zich dat de nabijheid van Utrecht een positieve uitstraling heeft voor Houten (uitgaan, winkels, etc). Desalniettemin hebben nieuwe inwoners voor Houten gekozen vanwege de rust, de ruimte en de landelijke ligging. Dit wil Houten blijven koesteren. De inzet is er dan ook op gericht om geen evenknie van de stad Utrecht te worden, ons daaraan niet te meten qua voorzieningen, maar vorm en inhoud te geven aan de ontwikkeling van ons dorpse karakter. Houten wil en kan daarin binnen het Kromme Rijngebied een leidende rol spelen.

De heer Schrieken zegt dat er hoofdpunten uit het rapport zijn die ook zijn opgenomen in het verkiezingsprogramma van de PvdA. Daarom is de fractie niet ongelukkig met het eindresultaat. De procedure was echter teleurstellend. Burgers zijn betrokken geweest bij het opstellen van de visie en er hebben gesprekken plaatsgevonden tussen raad en burgers. De resultaten daarvan ontbreken geheel. Op het gebied van het sociaal cultureel werk moet in Houten veel meer gebeuren. Sociaal-culturele centra zijn betrokken geraakt bij een privatiseringsproces en daarmee was de PvdA niet blij. Dat beleid is toe aan een evaluatie. De gemeente heeft niet meer in de hand wat er met de centra gebeurt. De gemeente wil meer sturen op sociaal cement en daarom dient de fractie hierover een motie in. De fractie is bezorgd over de sociale woningbouw. Zijn er voldoende woningen beschikbaar voor jongeren en ouderen? De PvdA wil iets doen aan het gebrek aan betaalbare woningen. Met creatieve oplossingen, zoals het creëren van kleinere en betaalbare wooneenheden, kan iets worden gedaan voor jongeren en ouderen. Misschien kunnen grotere eenheden worden gesplitst in kleinere eenheden. Hierover dient de fractie een motie in. Welke waarde heeft het document? De fractie is van mening dat sprake is van een goed uitgangspunt.Via de ingediende moties kan nog beter richting aan de toekomst

59


worden gegeven. Het document is geen spoorboekje, maar geeft wel richting aan.

- de uitwerking van een nieuw volkshuisvestingsplan voor Houten deze categorie woningen een hogere prioriteit moet krijgen;

De voorzitter deelt mee dat de volgende moties tot de beraadslagingen behoren. Motie 1: wijkgerichte sociale samenhang (ingediend door de PvdA, GroenLinks, Houtens Belang en de fractie Zandbergen) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - in de strategische visie onder de doelstelling “Elkaar kennen en inspireren in 2015” het belang van de sociale samenhang in Houten wordt benadrukt; - de ambities spreken van wijksgewijze opbouw en wijkgericht werken; is van mening dat - de privatisering van het sociaal cultureel werk voor een deel aan evaluatie toe is - de kwaliteit van het werk met de genoemde ambities in lijn gebracht moet worden spreekt als nadrukkelijke wens uit dat - een kaderstellende discussie daarover nog in 2003 gevoerd wordt. Motie 2: goedkopere starterswoningen (ingediend door de PvdA, het CDA, de VVD, de SGP en fractie Zandbergen) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - in de strategische visie de behoefte aan goedkopere woningen voor starters onvoldoende aan bod komt; - die behoefte de komende jaren steeds nadrukkelijker voor met name jonge mensen manifest zal zijn; - tevens de behoefte aan goedkopere woningen voor ouderen groter zal zijn dan het bestaande aanbod; - tijdens het slotdebat over de strategische visie op 11 februari 2003 deze behoefte door meerdere insprekers is aangegeven; - ook de behoefte aan meer diversiteit in Houten gebaat is bij meer goedkope starterswoningen; is van mening dat - al het mogelijke moet worden gedaan om de resterende Indexdeelplannen nog bij te stellen ten behoeve van meer goedkopere starterswoningen;

60

verzoekt het college de raad op zo kort mogelijke termijn, bij voorkeur via de binnenkort te verschijnen nota Wonen, te informeren over de mogelijkheden van het realiseren van meer goedkopere starterswoningen in de thans nog te realiseren Vinexdeelplannen, op bescheiden schaal in de kleine kernen en door aanpassing van de bestaande woningvoorraad. De heer Geerdes zegt dat het traject om te komen tot een strategische visie in 2002 is gestart. In de commissie is het nodige reeds gezegd over de procedure. De voorzitter nodigde de raad uit om met moties en amendementen te komen om omissies te herstellen. Eigenlijk mist de fractie van de VVD twee zaken: een strategie en een visie. Het document is niet goed genoeg als leidraad voor de komende 12 jaar. Dat zal het ook niet zijn als het stuk is aangepast. De visie is een vergaarbak van wensen en ambities, waarbij er te weinig aandacht is besteed aan de financiële, sociale en ruimtelijke haalbaarheid. Een planmatige aanpak ontbreekt. De visie mag een ondersteuning zijn bij de uitwerking van nieuw beleid, maar geen bindend rapport. Nieuw beleid moet altijd zijn gebaseerd op de dan geldende inzichten. Om het stuk toch completer te maken wil de fractie van de VVD het document aanvullen met belangrijke aandachtspunten voor de komende jaren. Het buitengebied is zwaar onderbelicht. De bewoners van de kleine kernen herkennen zich niet in de visie en zien het stuk als iets van de kern Houten. De gemeente moet de aandachtspunten voor het buitengebied duidelijker aangeven. Het amendement moet leiden tot bescherming van de leefbaarheid in de kleine kernen. De toename van het sluipverkeer is een groot probleem in het buitengebied.Wegen moeten niet worden afgesloten om verplaatsing van de problemen te voorkomen. Recreatie, infrastructuur, verkeer en vervoer en infrastructuur hebben een regionale aanpak nodig. Houten moet gerichter samenwerken met buurgemeenten. Houten is niet beschikbaar voor een derde groeitaak. De bevolkingsopbouw is niet in evenwicht.Vooral jongeren kunnen na afloop van de groeitaak moeilijker in Houten blijven wonen. Er moet onderzoek worden gedaan om na afronding van de huidige groeitaak een beperkte en gefaseerde woningbouw te realiseren om deze problemen te ondervangen. Het motto past niet. Houten moet doen wat het belooft om van groei naar bloei te kunnen komen. Hierover dient de fractie een motie in. Zelfs na het aannemen van de ingediende moties en amendementen is het moeilijk om enthousiast te worden over het stuk. De VVD neemt besluiten op dan geldende inzichten, zoals het een volkspartij betaamt.

De voorzitter deelt mee dat de volgende amendementen en moties tot de beraadslagingen behoren. Motie 3: ondersteuning bij nieuw beleid (ingediend door de VVD)

De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - het einde van de tweede bouwtaak in zicht komt; - het behouden van een evenwichtige bevolkingsopbouw belangrijk is;

De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - het resultaat van het proces om te komen tot een strategische visie niet aan onze verwachtingen voldoet; - het rapport onvoldoende is om leidend te kunnen zijn bij toekomstige besluitvorming; - er bij de doelstellingen in het rapport vooral sprake is van wensen en te weinig van strategisch doordachte keuzes; - nieuw beleid vooral gebaseerd dient te worden op basis van de dan geldende sociale, financiële en ruimtelijke inzichten; - een financiële paragraaf ontbreekt;

Spreekt als nadrukkelijke wens uit dat - in de visie zal worden aangegeven dat er onderzoek gedaan zal worden naar de mogelijkheid van beperkte, gefaseerde woningbouw om deze problemen te ondervangen.

spreekt als nadrukkelijke wens uit dat - het rapport Strategische Visie gezien wordt als een inventarisatie van de huidige Houtense situatie en alleen een ondersteuning is bij de uitwerking van nieuw beleid.

spreekt als nadrukkelijke wens uit dat - we middels de visie en het motto gaan doen waar we goed in zijn maar uitspreken te zullen werken aan de punten waar we minder goed in zijn; - we in de visie een motto uitspreken meer aandacht te besteden aan de vraag: doen we wat we zeggen; - het motto genoemd in het concept in de definitieve versie te vervangen door: Houten, van groei naar bloei.

Amendement 7: beperkte woningbouw kleine kernen (ingediend door de VVD) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit onder 4.2 doelstellingen het volgende als ambitie op te nemen: - Door middel van beperkte woningbouw in de kleine kernen wordt de leefbaarheid van deze kernen vergroot en het voortbestaan van de basisvoorzieningen gegarandeerd. Amendement 8: samenwerken buurgemeenten (ingediend door de VVD) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit onder 4.2 doelstellingen het volgende als ambitie op te nemen: - De gemeente zal onder andere op de gebieden van infrastructuur, recreatie en ruimtelijke ontwikkeling samenwerking zoeken met de buurgemeenten om oplossingen te vinden voor de gezamenlijke problemen op deze gebieden.

Motie 5: motto (ingediend door de VVD) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - het motto “Doen waar we goed in zijn” door de raad en de burger te weinig ambitieus wordt bevonden;

De heer Blume zegt dat de fractie van het CDA met de fractie van de SGP een amendement indient, zoals in de commissie reeds is aangekondigd. Het is eigenlijk helemaal niet de moeite waard om zo zwaar in te zetten op de tekst van het motto. Het beste motto is: Houten, van groei naar bloei. Houten moet een bloeiende gemeente worden en blijven. Houten bloeit al, maar dat kan nog veel beter. Het amendement van Houtens belang en D66 om de visie voor kennisgeving aan te nemen is eigenlijk zeer bizar. Het resultaat voldoet volgens die fracties niet aan de verwachtingen.Als dat zo zou zijn dan is dat mede de schuld van de raad. Een dergelijk amendement doet geen recht aan de betrokkenheid van de burgers. De raad heeft het college gevraagd om met een strategische visie te komen. Blijkbaar slaagt de raad er niet in om tot een strategische visie te komen. Heeft de gemeente de burger eigenlijk niet voor de gek gehouden als de visie voor kennisgeving wordt aangenomen? De fractie van het CDA verwerpt het amendement.

Motie 4: beperkte en gefaseerde woningbouw (ingediend door de VVD)

61


Amendement 9: geen derde groeitaak (ingediend door het CDA en de SGP) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, overwegende dat - een derde groeitaak krachtiger moet worden afgewezen dan is verwoord in de voorgestelde strategische visie; besluit: - de volgende wijziging aan te brengen in de strategische visie: Onder het kopje betrokken besturen in Houten 2015 (blz. 19) wordt de derde ambitie luidende:“In regionaal verband moet Houten duidelijk maken dat er na de tweede groeitaak eerst een periode nodig is om weer in balans te komen. Zo kan de kwaliteit in de woonomgeving, de recreatiemogelijkheden en het werkaanbod voor de regio worden gewaarborgd.” vervangen door: - Na de tweede groeitaak is het nodig weer in balans te komen. De aanpassing van bouwen naar beheren vergt de nodige aandacht. Zo kunnen de kwaliteit van de woonomgeving, de recreatiemogelijkheden en het werkaanbod ook voor de regio worden gewaarborgd. Daarom zal Houten na de tweede groeitaak een derde van de hand wijzen. De heer Zandbergen zegt dat in een tijd van snelle veranderingen het moeilijk is om een traject aan te geven dat Houten moet bewandelen in de richting van 2015. De kadernota van 4 jaar geleden bevatte een hoog ambitieniveau. De meerderheid van de raad durfde de burger de rekening te presenteren in de vorm van een OZB-verhoging. Dat is politiek. De raad moet keuzes maken en de kosten leggen waar die thuis horen.Van al die mooie voornemens is helemaal niets terecht gekomen. Na 4 jaar verkeert Houten in een zwakke financiële positie en de burger zit met een enorme belastingkater. Hiermee is aangetoond hoe lastig het is om een visie tot 2015 te ontwikkelen. De weg is lang en de onzekerheden groot. Hoe autonoom is de gemeente om een eigen weg uit te stippelen? Zo wordt er geknaagd aan de autonomie op belastinggebied. De centrale overheid is zeer machtig en de centralistische tendensen zijn zeer verontrustend. Toch is het goed om voorzichtig een richting te duiden. De raad moet streven naar handhaving van het huidige voorzieningenniveau. Uitbreiding is pas aan de orde indien de financiële positie uitbreiding toestaat. Die positie moet eerst op orde worden gebracht. Bij de uitbreiding van het voorzieningenniveau zal bevordering van de sociale cohesie een eerste uitgangspunt moeten zijn. Gedacht kan worden aan een adequate theatervoorziening, bioscoopzaal met bijbehorende horeca. Op het gebied van de voorzieningen mag Houten Zuid niet stiefmoederlijk bedeeld worden. De bewo-

62

ners hebben fors voor een stukje grond met een woning betaald en moeten voorzieningen terug krijgen. Hoe verder na deze groeitaak? Vraagtekens kunnen worden gezet bij het groeikernenbeleid. Een derde groeitaak is vooralsnog niet juist. Er moet eerst rust en een balans worden gezocht. De demografische ontwikkelingen in Houten zijn te snel en te onevenwichtig gegaan. Aan de andere kant is er bezwaar tegen de taboesfeer in de raad tegen een derde groeitaak. Dat risico komt op de gemeente af en moet bespreekbaar blijven. Het CDA-amendement wordt dan ook op voorhand afgewezen, omdat de gemeente niet aan struisvogelpolitiek moet doen. De optie van gefaseerde en beheerste groei na de groeitaak kan worden nagestreefd. De fractie is het wat dat betreft eens met de VVD. Na twee groeitaken kan Houten niet zo maar op slot worden gedaan. Ook onze kinderen moeten in Houten kunnen wonen. De lange wachtlijsten voor sociale koop- en huurwoningen zijn maatschappelijk niet meer verdedigbaar. Het gemeentebestuur moet zijn verantwoordelijkheid nemen. Aan welke locaties moet worden gedacht? Op voorhand wordt Schalkwijk niet in de aanbieding gedaan, maar daar kunnen meer woningen worden gebouwd dan in het concept Streekplan staat. Mondjesmaat bouwen in Schalkwijk is onvoldoende voor het behouden van het voorzieningenniveau. Er moet daar extra worden gebouwd, maar gefaseerd en beheersbaar. Er moeten daar niet even in korte tijd duidenden woningen worden gebouwd. Door de huidige conjuncturele neergaande ontwikkelingen kan er minder behoefte zijn aan kantoorlocaties. Op die locaties kunnen woningen worden gebouwd. Ook kan worden gekeken naar de gevolgen van een teruglopende economie voor de woningmarkt. Is de tijd rijp voor het omzetten van dure woningen in goedkopere sociale huur- en koopwoningen? Houten is populair en ligt zeer gunstig. De woningbehoefte in de regio blijft groot. Houten moet zijn verantwoordelijk blijven nemen. Na een korte schorsing antwoordt de voorzitter zegt dat Strategische visie is opgesteld om met het zicht op het einde van de tweede groeitaak de balans eens op te maken.Waar staat Houten na de groeitaak? Het organisatieontwikkelingsproces heeft geleid tot een behoefte aan een visiedocument bij het verder inrichten van de organisatie.Wat wil Houten? Wat kan Houten? Hoe doet Houten dat dan? Deze drie vragen hebben geleid tot allerlei documenten en thans ligt de Strategische visie voor om aan te geven wat Houten wil. De raad heeft een sturende rol, waarbij ruimte is voor de burger. Het proces is van onderaf opgebouwd. Het college heeft getracht om samen met de raad de thema’s te benoemen en gaande de discussie zijn zes thema’s naar voren geschoven. Het adviesbureau is met deze thema’s de straat op gegaan. Die wijze heeft misschien tot stroomlijning en verenging van de discussie geleid. Zo staat het thema infrastructuur niet in het visiedocument ook al is dat thema erg actueel.

Het gaat vooral om wat voor soort gemeente Houten over een aantal jaren moet zijn. Iedereen heeft tot en met het raadsdebat het proces enthousiast meegemaakt. Het open raadsdebat was een experiment en is goed verlopen. Die aanpak zal bij andere dossiers kunnen worden herhaald. De raad behandelt actief de afsluiting van het proces door middel van het vaststellen van het visiedocument. Het college heeft alleen het proces begeleid en gezorgd voor een document dat de toets der kritiek kan doorstaan. Het document is aan de raad aangeboden voor debat en vaststelling. Het slotdebat van 11 februari jl. was een stap in de richting van een afsluiting.Vervolgens heeft er een aantal niet geplande uitsteloperaties plaatsgevonden. Op verzoek van de raad is het document besproken in een commissievergadering en tijdens de recente raadsvergadering was er te weinig tijd voor een ordelijke behandeling. Het momentum rondom de Strategische visie en de betrokkenheid en de interesse aan de politieke en maatschappelijke kant zijn enigszins verloren gegaan. Tussentijds zijn wijzigingen voorgesteld als onderdeel van het experiment dat de raad de eindbehandeling voor zijn rekening neemt. De moties en de amendementen zijn gestroomlijnd door de griffier om een vlotte behandeling mogelijk te maken. Er is een proces gestart waarbij de burger is betrokken. Dat betekent dat het ambitieniveau minder hoog is dan het geval zou zijn wanneer de gemeentelijke organisatie met een voorstel zou zijn gekomen. De Strategische visie is onder andere gebaseerd op wat de burgers vinden. Die burgers hebben gezegd: doe waar je goed in bent. De burgers zijn zeer tevreden over de leefomgeving van Houten en willen dat niveau vasthouden. Dat lijkt niet erg ambitievol, maar het vasthouden van de huidige kwaliteit van Houten is toch ambitieus. Een minder ambitievolle visie, die gesteund wordt door de burgers, is meer waard dan een ambitievol document waarvoor geen draagvlak aanwezig is. Het voor kennisgeving aannemen van de visie of het aanmerken als een inventarisatie doet geen recht aan het proces. Beter is om te spreken van een bouwsteen. Het thema veiligheid komt uitvoerig aan de orde in het integraal veiligheidsplan, dat in de komende commissievergadering kan worden behandeld. Auto- en fietsendiefstallen krijgen een hoge prioriteit en het is de bedoeling om media 2003 een concreet plan van aanpak vast te stellen om tot uitvoering over te gaan. De resultaten van de pilot Harderwijk zijn meegenomen in het plan. Wethouder Lubberdink zegt dat het derde station aan de Koppeling, zoals genoemd in amendement 1, alleen op het verlanglijstje van Houten staat en dat zeer veel partijen betrokken zijn bij het openbaar vervoer per trein. Het is zeer de vraag of het derde station er wel komt.

Amendement 4 is sympathiek maar overbodig, gelet op het bestemmingsplan Buitengebied en het Landschapsbeleidsplan. Amendement 7 is sympathiek, maar niet uitvoerbaar omdat op geen enkele wijze het voortbestaan van basisvoorzieningen kan worden gegarandeerd. Het is wenselijk om achter het woordje “vergroot” een punt te zetten of om het woord “gegarandeerd” te wijzen in “wordt bevorderd”. De ruimtelijke visie is in voorbereiding en daarin komt de woningbouw in de kleine kernen aan de orde. De gemeente voert overleg met de buurgemeenten en voert gezamenlijk nieuwe projecten uit. In die zin kan het college leven met amendement 8. Het intensiveren van de samenwerking met andere gemeenten is een goed uitgangspunt. Het college kan leven met motie 4, gelet op de in voorbereiding zijnde ruimtelijke toekomstvisie. Amendement 9 ligt in lijn met het standpunt van de raad. In die zin is het amendement een goede aanvulling. Wethouder De Jong zegt dat amendement 1 sympathiek is als het gaat om een gedifferentieerd woningaanbod in de toekomst. Motie 2 gaat over goedkopere woningen en rapportage in het volkshuisvestingsplan van de mogelijkheden tot differentiatie. Deze motie is sympathiek, maar met betrekking tot de resterende woningbouwplannen moeten geen overspannen verwachtingen worden gekoesterd over het differentiëren van het woningaanbod. Het is echter goed om wel uit te gaan van woningdifferentiatie. Wethouder Strien zegt dat het college uitstekend uit de voeten kan met motie 1. Er is een nota sociale cohesie in aantocht en daarin zal de inkleuring van sociaal-culturele centra een plek krijgen, inclusief de vraag wie voor beheer en exploitatie moet zorgen. De aandacht voor wijkgericht werken spreekt aan. Op 1 april jl. is al uitvoerig gesproken over het wijkgericht samenwerken, maar dat kan nog breder worden getrokken. Na een korte schorsing zegt mevrouw Groothoff dat de in amendement 1 opgenomen ambitie in de visie thuis hoort. Amendement 2 doet geen recht aan het proces. Jammer dat zo gefrustreerd wordt gereageerd op het document. De SGP gaat iets te veel uit van de boeren. Derhalve wijst GroenLinks amendement 4 af. De fractie wijst ook amendementen 5 en 6 af. Motie 3 wordt afgewezen, want de visie is meer dan een inventarisatie. De visie is een richtsnoer voor toekomstig handelen, waarbij sprake is van een inspanningsverplichting voor de gemeente. Het is de burger best uit te leggen als zaken niet kunnen doorgaan.

63


De fractie kan zich vinden in amendement 7 als de tekst wordt aangepast. Amendement 8 is eigenlijk overbodig, gelet op de tekst van amendement 1. Motie 4 is erg vaag en technisch gezien eigenlijk een amendement.Toch is GroenLinks voor deze motie. De heer Geerdes zegt dat in amendement 7 het woord “gegarandeerd” wordt gewijzigd in “wordt bevorderd”. De heer Musters zegt dat Houtens Belang de Strategische visie voor kennisgeving wil aannemen, zoals dat ook is gebeurd met het plan van aanpak Herop. Het voorliggende document is niet geschikt om aan te refereren wanneer strategische beslissingen moeten worden genomen of zaken moeten worden bijgestuurd. De gemeente neemt de inwoners niet serieus door het document vast te stellen als een Strategische visie 2015. Daarmee wordt niet gezegd dat de inbreng van de inwoners niet serieus moet worden genomen. Houtens Belang neemt de burger zeer serieus en houdt regelmatig enquêtes om de mening van de burger te peilen. In het onderhavige geval is er ook een enquête gehouden en in die zin heeft het stuk waarde. De heer Voorberg zegt dat de fractie van de ChristenUnie geen voorstander is van een derde station en derhalve moeite heeft met het verzamelamendement van GroenLinks. De fractie wijst een gelijkwaardig centrum in Houten Zuid af, omdat het Rond hoofdcentrum is. Met het betreffende onderdeel kan de fractie instemmen als het Rond hoofdcentrum blijft. Het document geeft de mening van de burgers weer en die moeten serieus worden genomen door het document vast te stellen. Het voor kennisgeving aannemen van het stuk is veel te mager. De fractie kiest voor het motto: Houten, van groei naar bloei. De ChristenUnie wijst een derde groeitaak af. De motie over de gefaseerde woningbouw mag niet leiden tot een derde groeitaak. Inbreiding wordt eveneens afgewezen, want de fractie hecht aan het groene karakter van Houten. Een onderzoek naar woningbouw is natuurlijk altijd zinvol. De heer Benders zegt dat het goed is dat er navraag is gedaan naar de mening van de burgers. De politiek kan hiermee zijn voordeel doen. Het amendement van Houtens Belang en D66 neemt de burgers serieus.Waarom worden er allerlei amendementen en moties ingediend als het voorliggende document het allerbelangrijkste onderdeel van het gehele proces is? Proberen fracties met moties en amendementen het stuk niet naar eigen believen aan te passen? Wie neemt nu eigenlijk de burgers serieus? Het gaat de fractie te ver om nu een spoorboekje voor de periode tot 2015 vast te stellen omdat daardoor het collectief denken wordt uitgeschakeld. D66 heeft aangegeven niet mee te willen doen aan het spel met de amendementen en

64

moties en heeft zelf een strategische visie ontwikkeld en vastgelegd in het verkiezingsprogramma voor een periode van 4 jaar. Bij de komende verkiezingen zal de fractie naar de dan geldende situatie kijken en opnieuw een dergelijke visie opstellen en de mening van de burger vragen. De heer Van Leeuwen zegt dat er verdeeld wordt gereageerd op de Strategische visie. Moet er wel een visie komen als die niet door de gehele raad kan worden gedeeld? Een Strategische visie moet eigenlijk een breed draagvlak hebben. Motie 3 is ook veel te negatief geformuleerd en wordt afgewezen. De SGP probeert de Strategische visie nog te verbeteren, waardoor het document beter verwoordt wat de burger vindt. De SGP heeft de bal opgepakt en komt met verbetervoorstellen. Het is jammer dat het niet lukt om tot een gezamenlijke visie te komen. Het traject is toch gestart met een gezamenlijke visie tot doel? De inbreng van de burger is onvoldoende herkenbaar in de Strategische visie. De SGP komt met voorstellen om dat te corrigeren. De fractie van de SGP stemt tegen indien de moties en amendementen niet worden overgenomen. De SGP probeert een brug te slaan om toch een zo breed mogelijk draagvlak te krijgen voor het verbeterde document en dient daartoe een amendement in. De voorzitter deelt mee dat het volgende amendement tot de beraadslagingen behoort. Amendement 10: bouwsteen (ingediend door de SGP) De raad van de gemeente Houten, in vergadering bijeen op 27 mei 2003, besluit: - onder voorstel aandachtstreepje 3 de zin te wijzigen in: vaststellen dat deze visie in principe een bouwsteen kan zijn voor toekomstige uitwerking van beleid. - de fractie van GroenLinks wenst geacht te worden te hebben gestemd tegen onderdeel 2; - de fractie van de VVD wenst geacht te worden te hebben gestemd tegen onderdeel 3; - de fractie van de SGP wenst geacht te worden te hebben gestemd tegen de woorden “uitgangspunt en” van onderdeel 3 na hoofdelijke stemming met 4 stemmen tegen (van de fracties van Houtens Belang en D66) en 18 stemmen voor (van de overige fracties) besloten: 1. de Strategische Visie Houten 2015 vast te stellen; 2. het motto van de visie vast te stellen; 3. vast te stellen dat deze visie uitgangspunt en leidraad vormt voor toekomstige uitwerkingen van beleid.

17. Sluiting. Niets meer aan de orde zijnde sluit de voorzitter de vergadering. Aldus vastgesteld in de openbare raadsvergadering van 1 juli 2003. De raad voornoemd, de griffier,

de voorzitter,

E.A. Scholten-Quispel

C.H.J. Lamers

65

van

groei

naar

bloei Colofon Strategische Visie Houten 2015 Opgesteld door Inicio bv, Rotterdam in opdracht van de gemeente Houten. Vastgesteld in de vergadering van de gemeenteraad Houten op 27 mei 2003. Grafisch ontwerp: Vormaten Ontwerpers www.vormaten.nl Omslagfoto: Hans van Bruksvoort Omslagtekening: Derks Stedebouw BV Druk: Mewadruk © 2003 Gemeente Houten Het Kant 2, Houten Tel. (030) 639 26 11 www.houten.nl

HOUTEN IN STRATEGISCHE VISIE. vangroei naarbloei

Recommend Documents