Strategische visie Laren

Strategische visie Laren

Oktober 2013

Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1 Laren 1.2 Werkwijze 1.3 Leeswijzer

3 3 3 3

2. Identiteit 2.1 Historie, hoe is Laren ontstaan 2.2 Groen dorp met rijke historie 2.3 Kunstzinnig 2.4 Een goed bewaard gebleven architectuur 2.5 Hoog voorzieningenniveau en veel (luxe) winkels en stadse allure 2.6 Goed bereikbaar 2.7 Rijk verenigingsleven 2.8 Belangrijkste kernwaarden

4 4 5 5 6 6 6 6 6

3. Analyse 3.1 Sociale kenmerken 3.2 Fysieke kenmerken 3.3 Mobiliteitskenmerken 3.4 Economische kenmerken 3.5 Organisatorische/bestuurlijke samenwerking 3.6 SWOT overzicht 3.7 Samenvatting analyse

7 7 7 7 8 8 10 11

4 Visie

11

5 Missie 5.1 Verstevigen en uitbouwen sociaal fundament 5.2 Op Laren afgestemde mobiliteit en parkeervoorzieningen 5.3 Behoud en versterken kwaliteit van de omgeving en bebouwing 5.4 Handhaven en versterken unieke dorpse karakter 5.5 Werken aan een evenwichtige bevolkingsopbouw 5.6 Randvoorwaarden 5.7 Strategische opgave voor de komende periode

11 12 12 12 12 13 13 14

2

3

1. Inleiding 1.1 Laren De strategische visie wil laten zien wat de identiteit van de gemeente Laren in de nabije toekomst is. Met de strategische visie kan de gemeente beleidskeuzes voor de toekomst maken. Het is nadrukkelijk niet een uitwerking van beleidsvoornemens. Deze zijn al verwoord in notities en andere beleidsdocumenten zoals de nota Strategische Verbindingen, de Structuurvisie, Wmo beleidsnota, etc.

1.2 Werkwijze De strategische visie is nadrukkelijk de visie van de Larense gemeenschap en niet zozeer die van de gemeente. Daarom heeft de gemeente inwoners, ondernemers en instellingen uit het dorp betrokken bij het beschrijven van die visie. Er zijn gesprekken gevoerd met het college van burgemeester en wethouders, met de gemeenteraad van Laren, met wethouders van buurgemeenten, met verenigingen en instellingen die in Laren actief zijn, met ondernemers uit Laren en met de inwoners van Laren. Deze gesprekken hebben in wisselende samenstelling plaats gehad. De ene bijeenkomst is drukker bezocht dan de andere bijeenkomst. Ontwikkelingen in sociale, fysieke, economische, organisatorische en mobiliteitsaspecten zijn in hun samenhang bekeken. Vervolgens is een toekomstvisie opgesteld, met een analyse als basis. 1.3 Leeswijzer Als eerste wordt in hoofdstuk 2 de identiteit van Laren beschreven. Wat is Laren voor gemeente? Wat zijn de belangrijkste kernwaarden? Dit wordt gevolgd door een analyse in hoofdstuk 3. Dit hoofdstuk wordt afgesloten met een SWOT-schema. Hierin staan de sterke en zwakke punten en de kansen en bedreigingen voor Laren weergegeven. Op basis van deze analyse wordt in hoofdstuk 4 de visie gegeven: hoe zal Laren eruit kunnen zien in 2025. Hierop volgt in hoofdstuk 5 de missie.

4

2. Identiteit 2.1 Historie, hoe is Laren ontstaan Laren ligt in het hart van het Gooi, en is ook het oudste dorp in ‘t Gooi. De oorspronkelijke naam is Laer. Dit betekent ‘open plek’, want daar vestigden zich rond 400 na Christus de eerste Laarders, boeren vooral. Maar een boerendorp is Laren al lang niet meer: kunstenaars maakten het in de negentiende eeuw tot een bruisend villadorp. De lange geschiedenis is overal voelbaar, en geeft Laren zijn bijzondere charme. Natuurlijk werd de plek waar nu Laren ligt, al veel langer bewoond. De allereerste sporen gaan terug tot 8000 jaar geleden. Daar waar nu de Zuiderheide ligt, woonden nomaden die uit noordelijke streken kwamen. Later, in het midden van de Bronstijd (1500 voor Christus) werden Laren en omgeving bewoond door een volk dat nu bekend staat als de Klokbekercultuur. Omstreeks 400 na Christus vestigden boeren zich aan de oostkant van het tegenwoordige Sint Janskerkhof. De ‘eng’ - het bouwland - waar zij gingen wonen, is de bakermat van het dorp Laren. Omdat de boeren regelmatig te maken kregen met invallen en oorlogen, trokken zij zich terug in het tegenwoordige Zevenend. Later verhuisden de boeren naar een lager deel, naar dat wat nu de Brink heet. Daar lag een poel die gebruikt werd als drinkplaats voor het vee. Daardoor kreeg deze poel de naam ‘Coeswaerde’, afgeleid van Koewade, waarbij ‘wade’ drinkplaats betekent. Van hieruit ontstond het tegenwoordige Laren. Door de spoor- en tramverbindingen werd het gebied steeds beter bereikbaar. Stedelingen met geld ontdekten het dorp voor een dagje uit. Maar ook als verblijfplaats kwam Laren steeds meer in trek. Door de industrialisatie in de steden groeide het aantal ziektegevallen daar, en artsen raadden het wonen in een bosrijke omgeving aan. In eerste instantie konden alleen de rijkere burgers zich een verblijf buiten de stad permitteren. Deze rijke burgers verbleven in het plaatselijke hotel, in pensions of bij boeren thuis. Zij verhuurden ’s zomers hun woongedeelte om extra inkomsten te hebben. Ondernemers, zoals hotelier Jan Hamdorff, bouwden villa's langs de Naarderstraat, aan de ingang van het dorp. Hamdorff verhuurde zijn villa’s eerst aan toeristen, maar al snel verkocht hij ze. Ook waren er rijke kunstenaars en intellectuelen die atelierwoningen en villa’s lieten bouwen. Door de bijzondere verkavelingsstructuur kon Laren niet op grote schaal worden uitgebreid, bijvoorbeeld met villaparken of villawijken. De nieuwe woningen en winkels werden tussen de boerderijen gebouwd. Door die mengeling ontstond het karakteristieke gezicht van Laren. Toen na 1900 de welvaart groeide, werd wonen in het Gooi ook betaalbaar voor de gegoede middenklasse. Er kwam nieuwbouw bij, waarvan de vormgeving niet door iedereen werd gewaardeerd. Bijvoorbeeld door de eerste generatie nieuwkomers. Zij hadden juist architectuur en bouwmaterialen gekozen die aansloten bij de ‘boerse’ omgeving. Erfgooiers De geschiedenis van de Erfgooiers is eeuwen oud. Sinds de Middeleeuwen waren de Gooise gronden eigendom van de Abdij van Elten (nu gelegen in Duitsland). Tijdens het bewind van de graaf van Holland, rond 1300, kwam de Gooise Marke tot stand. Dit was een agrarische belangenorganisatie, met als voornaamste doel het ten eeuwigen dage behouden en gebruiken van de Gooise (al)gemene gronden. De Marke kreeg ook een naam: Stad en Lande van Gooiland. De erfgooiers streden voor hun gebruiksrechten en vormden een exclusieve vereniging: lidmaatschap was voorbehouden aan mannen die in directe mannelijke lijn van een erfgooier afstammen, en woonachtig zijn in het Gooi. Uiteindelijk ontstonden zo twee soorten erfgooiers: de scharenden en de niet-scharenden. De scharende erfgooiers waren

5

boeren die hun hoofdinkomsten uit het agrarisch bedrijf kregen en zij hadden daarmee recht op het gebruik van de meenten voor het "scharen" of laten grazen van hun vee. De nietscharenden waren erfgooiers die niet meer actief waren als boer, maar wel lid van de vereniging. Besluiten werden vastgelegd in zogenaamde schaarbrieven. In 1912 werd de erfgooierswet aangenomen in de Tweede Kamer. Deze wet regelde het voortbestaan van de Gooise Marke. De Vereniging Stad en Lande van Gooiland kreeg volgens deze wet het eigendom van de gemene weiden en heiden. Na de Tweede Wereldoorlog liep het aantal boeren terug. Uiteindelijk werd in 1972 de organisatie opgeheven. Een aantal scharende boeren kreeg een uitkering in geld (de wijkers). Een aantal anderen kregen grond om te kunnen blijven boeren (de blijvers). De nietscharenden kregen een eenmalig bedrag dat werd opgebracht uit de verkoop van de gronden. De meenten in het Gooi zijn inmiddels allemaal bebouwd. Maar de naam Erfgooier is bij de echte Laarders een begrip dat niet vergeten wordt. Religie De Sint Jansprocessie is een van de belangrijkste kerkelijke processies in ons land. Het is de enige kerkelijke buitenplechtigheid die over de openbare weg gaat boven de rivieren. Het kerkelijke Sint Jansfeest reikt tot in de 12e eeuw. Het Utrechtse kapittel van Sint Jan bezat veel grond in het Gooi en stimuleerde de verering van de heilige Johannes de Doper. Vanaf de 16e eeuw begon de bedevaart zich vanuit het dorp Laren te ontwikkelen. In de 18e eeuw ontstond de Broederschap van Sint Jan. In de 19e eeuw groeit de bedevaart uit tot een gezamenlijke tocht, waarin kruis en vaandel worden meegevoerd. Vanaf de tweede helft van de 19e eeuw versieren de Laarders de route die wordt afgelegd. Vanaf 1886 is de bedevaartstocht een sacramentsprocessie. Op de terugtocht van het Sint Jans kerkhof wordt de gewijde hostie, het lichaam van Christus, in een monstrans, onder een baldakijn, door de priesters naar het dorp gedragen. 2.2 Groen dorp met rijke historie Karakteristiek voor Laren is het aanwezige groen en de natuur binnen het dorp. Dit komt mede door de ruimtelijke opbouw van Laren die wordt gekenmerkt door een open bebouwing van grotendeels vrije sectorwoningen (villa´s, landhuizen etc.) met grote tuinen die in het straatbeeld een aanzienlijke rol spelen en daardoor het dorp een groen aanzien geven. Ook de aanwezigheid van de brinken, lanen en engen is beeldbepalend voor Laren en geven Laren haar unieke karakter. De toen nog overwegend agrarische gemeenschap is in de tweede helft van de vorige eeuw meer en meer veranderd in een forensendorp. Een groot deel van Laren is omringd door natuur. Aan de westkant is de Westerheide gelegen, aan de zuidkant de Zuiderheide en aan de noordkant de Blaricummer Heide en het Mauvezand (gem. Blaricum). Al deze natuurgebieden zijn in bezit van de stichting Gooisch Natuurreservaat en zijn grotendeels beschermd natuurgebied. Dit maakt Laren en haar omgeving uiterst geschikt voor recreatieve doeleinden als fietsen en wandelen. 2.3 Kunstzinnig Laren is bekend als kunstenaarsdorp. Schilders uit Nederland, maar ook ver daarbuiten, ontdekten Laren als een uniek, vergeten dorp. De heide met zijn schapen, de schamele huizen van de arbeiders, de vervallen rietgedekte boerderijen, de klederdracht en de uitingen van geloof. Het inspireerde generaties schilders, die soms vernieuwende, soms traditionele werken maakten. Laren was (en is) een dorp waar arme schilders, onbegrepen schilders zich vestigden, maar ook waren er broodschilders en nieuwe rijken, die het kunstenaarschap als liefhebberij hadden.

6

In 1956 werd de Singer Memorial Foundation opgericht. De oprichtster, Anna Spencer-Brugh was getrouwd met de Amerikaanse schilder William Henry Singer Jr. (1868-1943). Het museum met concert gehoorzaal is een herinnering aan haar echtgenoot. Singer Laren geniet als niet gemeentelijk of rijksmuseum een grote reputatie vanwege zijn fraaie collectie en boeiende tentoonstellingen. Het kunstzinnig karakter is nog steeds terug te vinden in Laren. De vele galerieën en andere kunstgerelateerde evenementen zijn hier een voorbeeld van. 2.4 Een goed bewaard gebleven architectuur Laren wordt gekenmerkt door de aanwezigheid van vele karaktervolle gebouwen, vaak beeldbepalend en soms monumentaal. Medio 2013 zijn er ongeveer 80 Rijksmonumenten, 200 gemeentelijke monumenten en 50 beeldbepalende panden. Bij veel van deze gebouwen zijn overwegend traditionele bouwmaterialen als baksteen, pannen en riet toegepast. Verschillende gebouwen zijn nu aangewezen of zullen worden aangewezen als gemeentelijk monument of rijksmonument en zijn beeldbepalend. Een groot deel van het centrum staat op het punt als beschermd dorpsgezicht te worden aangemerkt. 2.5 Hoog voorzieningenniveau en veel (luxe) winkels en stadse allure Voor een dorp van zo’n 11.500 inwoners kent Laren een hoog voorzieningenniveau. Er is een omvangrijk winkelbestand met een regionale aantrekkingskracht. Ook uniek is de aanwezigheid van het Singer Laren museum en Singer Laren theater. Onderwijs-, sport-, maatschappelijke en culturele voorzieningen zijn ruimschoots aanwezig. Het niveau van het culturele- en sportaanbod is van een hoog niveau. Het vernieuwde Brinkhuis, muziekcentrum Schering en Inslag en het herontwikkelde Raadhuis zijn de laatst opgeleverde voorzieningen. Laren heeft voor een dorp stadse allure. 2.6 Goed bereikbaar Door de centrale ligging tussen de A1 en A27 , en de vele toegangswegen is het dorp en het centrum van Laren, goed bereikbaar. Er is bovendien een openbare vervoervoorziening (bus) die door het centrum van het dorp loopt. Door de radiale wegenstructuur zijn de wegen voornamelijk gericht op het centrum, leidend naar de Brink. 2.7 Rijk verenigingsleven Laren kan bouwen op een rijk verenigingsleven, zowel cultureel, sportief als kerkelijk. Het verenigingsleven kenmerkt zich in een hoge mate van zelf organiserend vermogen. De gemeente zit hier met name in een regierol om het verenigingsleven te versterken en werkt stimulerend, regisserend, creatief en coöperatief mee om te komen tot een bruisend verenigingsleven. De velen evenementen in het dorp zijn hier een goed voorbeeld van. 2.8 Belangrijkste kernwaarden: Al de hiervoor genoemde punten leiden tot de volgende belangrijke kernwaarden die het dorp Laren momenteel beschikt.  Groen en veilig  Kunstzinnig en creatief  Dorps met goed bewaarde architectuur  Hoog voorzieningenniveau  Bereikbaar  Rijk verenigingsleven

3. Analyse 7

De analyse gebruiken we om in beeld te brengen welke ontwikkelingen er spelen op sociaal, fysiek, mobiliteit, economisch en samenwerkingsgebied. 3.1 Sociale kenmerken De Larense samenleving heeft anno 2013 een duidelijk profiel. Ze kenmerkt zich door ambitie: ‘de lat ligt hoog’ zowel in de samenleving als in het politiek bestuur. Het dorp kent een ‘rijke buitenkant en een rijke binnenkant’. In het verlengde daarvan zijn zelfontplooiing en sociale betrokkenheid kernbegrippen. Nieuwe ervaringen en kennis opdoen ter persoonlijke verrijking vormen belangrijke drijfveren in de samenleving. Op gevorderde leeftijd wordt die ervaring en kennis vervolgens ten dienste gesteld van de samenleving, dit wordt algemeen geaccepteerd. Laren bezit veel kader dat op enig moment bereid is talenten ter beschikking te stellen voor het dorp. Dat geldt zeker voor senioren in de 15 a 20 jaar na hun pensionering. De leefstijl van een belangrijk deel van de beroepsbevolking is actief en veelzijdig. Laren kent relatief gezien een groot aantal vrijwilligers. Als je in Laren meedoet word je snel opgenomen in de gemeenschap. Kwaliteit van leven staat hoog in het vaandel. Kwaliteit staat hierbij niet alleen voor veelzijdigheid, maatschappelijke participatie en zelfontwikkeling maar ook voor luxe en een hoge levensstandaard. Aan de eigen leefomgeving en het interieur van het onroerend goed wordt veel aandacht besteed. Consumeren is een vorm van genieten. Het opleidingsniveau is gemiddeld hoog evenals het inkomen. Laren kent een hoog voorzieningenniveau passend bij de kwaliteitsstandaard die de bevolking hanteert. Door deze voorzieningen heeft Laren een sub-regionale centrumfunctie. Veel strategische verbindingen op regionale schaal moeten worden geduid binnen het kader van dit voorzieningenniveau. In Laren wonen circa 11.5000 mensen. Het aandeel senioren in Laren is groot. De vergrijzinggraad is het hoogst van Nederland. Voor de toekomst wordt er ook een toename verwacht van het aandeel jonge bewoners. Voor de dagelijkse boodschappen kunnen inwoners in Laren terecht. Laren staat bekend om haar traditie op het gebied van kunst. Ten aanzien van het onderwijs heeft Laren een groot en divers aanbod. Twee voortgezet onderwijs scholen (inclusief internationaal onderwijs) , 5 basisscholenen een internationale schakelklas. 3.2 Fysieke kenmerken De ligging van Laren is uniek, dichtbij Amsterdam, Utrecht en Amersfoort en omgeven door veel groen en natuur. Van belang is het landschap, de natuurwaarden en de recreatieve voorzieningen. Laren wordt al meer dan 80 jaar bestempeld als de tuin van de Metropool de Randstad. Het Goois Natuurreservaat is een belangrijke partner in het behoud van het groen. Er is weinig hoogbouw in Laren. Het dorp wordt gekenmerkt door veel villa’s met veel groen er om heen. De karakteristieke bebouwing van huizen met rieten kappen en het beschermde dorpsgezicht maakt Laren tot wat het is. Laren heeft eigenlijk geen uitbreidingsmogelijkheden meer. Er resteren nog wat inbreidingslocaties.. Laren kenmerkt zich door de kleinschaligheid. 3.3 Mobiliteitskenmerken Laren is goed bereikbaar via de A1 en de A27. Vanaf beide snelwegen zijn er afslagen naar het dorp. Het openbaar vervoer bestaat uit een buslijn die door Laren rijdt. Verbinding naar Eemnes, Huizen, Hilversum, Bussum en Naarden is hiermee gewaarborgd. Het verkeer legt in toenemende mate een zware druk op het centrum van het dorp. Dit duidt op een toenemende “verstedelijking” van Laren. Oorzaken hiervan zijn de mobiliteit van de inwoners, de hoge winkeldichtheid, de dorpenroute. Gevolg van deze verkeersdrukte is dat er voornamelijk in het weekend sprake is van parkeerdruk. Deze parkeerdruk wordt niet zo zeer veroorzaakt door een kwantitatief tekort aan parkeerplaatsen in het centrum maar door, het ontbreken van voldoende parkeerplaatsen direct in de winkelstraten en nabij Singer Laren.

8

3.4 Economische kenmerken De economische kenmerken van Laren worden mede bepaald door de diversiteit in bedrijvigheid. Het winkelaanbod van Laren bestaat grotendeels uit MKB en heeft de hoogste bedrijfsdichtheid per duizend inwoners van alle Nederlandse gemeenten. Laren heeft een groot aantal ZPP’ers, die eigen baas zijn als zelfstandige ondernemers. De grote zorginstellingen in Laren zorgen voor veel werkgelegenheid en dragen bij aan de economie van Laren. Het Singer Laren vormt met een gemiddeld bezoekersaantal tussen de 100.000 en 200.000 op jaarbasis een belangrijke economische motor. Laren neigt in haar economische ontwikkeling naar eenzijdigheid op het gebied van wonen en winkelen. De samenstelling van de woningvoorraad is eenzijdig en bestaat voor een aanzienlijk deel uit koopwoningen in het hogere prijssegment. Ook het winkelbestand wordt gekenmerkt door een eenzijdige samenstelling en een oververtegenwoordiging van winkels in de modebranche in het hogere prijssegment. 3.5 Organisatorische/bestuurlijke samenwerking Laren werkt op verschillende niveaus samen. BEL Met de totstandkoming van de BEL Combinatie hebben de drie gemeenten invulling gegeven aan een ambtelijke samenwerking. De bestuurskrachtmeting die in 2011 gehouden is heeft uitgewezen dat deze manier van samenwerken, naast het behoud van de eigenheid en de kwaliteit van de dienstverlening, de bestuurskracht verhoogt. Laren ziet in deze samenwerking voor de toekomst enerzijds de mogelijkheid tot het behalen van efficiëntiewinst en anderzijds de mogelijkheid om de identiteit van Laren te behouden. Daarom zal ze zich actief inzetten op behoud en verdere intensivering van deze samenwerking. De vraag doet zich voor of op andere beleidsterreinen ook tot een intensievere samenwerking moet worden gekomen. De schaal van de samenwerking hoeft daarbij niet alleen beperkt te blijven tot de drie BEL gemeenten. In de nota strategische verbindingen wordt nader ingegaan op de strategische samenwerking in de BEL en in de regio. HBEL Er is een samenwerking in subregionaal verband met HBEL (Huizen + BEL) op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid. Huizen voert voor de BEL gemeenten het beleidsterrein sociale zaken uit. De gemeenten hebben de beleidsruimte om hun eigen beleid via deze samenwerking gestalte te geven. Laren is tevreden over de manier waarop deze samenwerking vorm heeft gekregen en wil als samenwerkingspartner verder inhoud en vorm geven aan deze samenwerking.. HBL Op het gebied van de Wet maatschappelijke ondersteuning werkt Laren nauw samen met de gemeente Huizen en Blaricum; de individuele voorzieningen zijn ondergebracht in het zorgloket en de uitvoering daarvan ligt bij Huizen. Laren streeft naar een laagdrempelige toegang, dicht bij de burgers met een zo goed mogelijke afwikkeling van de aanvragen binnen het samenwerkingsverband. Hiertoe is in 2013 het Raadhuis geopend waar naast het Wmo en CJG loket verschillende samenwerkingspartners in gehuisvest zijn. Regio Gooi en Vechtstreek De regio Gooi &Vechtstreek voert regionale taken uit, ontwikkelt beleid en behartigt de belangen van de negen regiogemeenten (Laren, Bussum, Hilversum, Huizen, Laren, Muiden,

9

Naarden, Weesp en Wijdemeren). De regio Gooi en Vecht heeft op beleidsterreinen als centrale opdracht van de gemeenten om ervoor te zorgen dat in Gooi en Vechtstreek een evenwichtige en harmonieuze ontwikkeling plaatsvindt. Laren neemt deel in verschillende overleggen in de regio. Te denken valt aan verkeer, gezondheidszorg (regionale GGD), economische zaken, onderwijs, veiligheid, milieu. Laren streeft naar een goede verstandhouding met de regio zonder haar eigenheid te verliezen en met de mogelijkheid haar beleidsvrijheid te kunnen gebruiken.

10

3.6 SWOT-overzicht Sterk

Identiteit

Demografisch/ ruimtelijk Economisch

Organisatorisch/ bestuurlijk

Sociaal/ Cultureel

Technologisch/ Ecologisch

      

Groen, landelijk Monumentale architectuur Rust Stads allure Evenementen Grote groep van rijke inwoners Geen hoogbouw, veel groen

Zwak

 Geen uitbreidingslocaties voor woningbouw  Parkeerdruk in centrum

Kans

Bedreiging

 Hoogwaardige voorzieningen

 Behoudendheid kan ontwikkelingen in de weg staan die juist belangrijk zijn voor het dorpse karakter van Laren

 Instroom jongeren  Flexibele woon-werk eenheden  Herontwikkeling terrein Bibliotheek/houtzagerij  Zorgeconomie neemt toe  Kleinschalige post moderne economie zoals media en internet  Veel ZZP’ers

 Sterke vergrijzing  Eenzaamheid

 herindeling, bedreiging voor kleinere kernen?  Gemeenschappelijke regeling, te weinig democratische legitimering  Voortbestaan voorzieningen  Vrijwilligers moeilijker te vinden  Doorslaan in elitaire buitenkant

 Exclusieve winkels, hoog segment  Goed aanbod van horeca  Internationale school aanwezig  Doorstroming van gezinnen die hier al werken  BEL samenwerking  Samenwerking met Huizen op sociaal domein

 Eenzijdig winkelbestand  Hoge huren winkels  Weinig werkgelegenheid

 Veel nieuwe taken voor gemeente

 Decentralisaties  Samenwerking met andere gemeenten

 Openheid in gemeenschap  Veel en kwalitatief hoogwaardige voorzieningen  Topsport binnen gemeente  Veel aanbod op gebied van kunst en muziek  Actief verenigingsleven  Conservering van natuurgebied als vastgoedwaarde  GNR is levensader

 Financiële haalbaarheid van het beheer en in stand houden van voorzieningen

 Vernieuwde Brinkhuis en Raadhuis  Centrum voor muziek en muziekonderwijs

 Veel wisselingen in MKB

 Glasvezeltechniek

11

 Weinig doorstroom in huizenmarkt  achteruitgang winkelbestand  Veel ZZP’ers 

 Oprukkende bebouwing, aantasting van het groen

3.7 Samenvatting analyse Samengevat komt de analyse neer op het volgende overzicht: Groen Rust Veel en kwalitatief hoogwaardige voorzieningen

Geen uitbreidingsmogelijkheden woningbouw

Sterk Kans

Zwak Bedreiging

Meer samenwerking met de regio Zorgeconomie Hoog voorzieningenniveau

Eenzijdig onderdruk staand winkelbestand Weinig doorstroom in huizenmarkt

De visie moet vervolgens sturing geven aan de toekomst. Sterke aspecten moeten worden verbeterd en beschermd. Zwakke aspecten moeten worden weggenomen. De kansen moeten worden benut. De bedreigingen moeten worden weggenomen of omgebogen in kansen.

4. Visie Laren is een dorp met een uniek eigen karakter. Het behoud daarvan moet voorop staan. Handhaven en versterken van het uniek dorpse karakter en van de kwaliteit van de omgeving en de bebouwing. In 2025 is Laren:  Groen en rustgevend  Karakteristiek en monumentaal  Bruisend en gezellig  Ondernemend en participatief sociaal  Mooi wonen en goed ‘toeven’/verblijven  Cultureel en kunstzinnig

5. Missie Laren in 2025 komt voor een groot deel overeen met de huidige identiteit. Gebleken is dat de huidige kernwaarden voor een groot gedeelte behouden moeten blijven. Om de gewenste identiteit in 2025 te bereiken zijn de volgende doelstellingen gekozen. Laren 2013

Doelstellingen

Laren 2025

Veilig

Verstevigen en uitbouwen sociaal fundament

Groen, veilig en rustgevend

Groen

Op Laren afgestemde mobiliteit en parkeervoorzieningen

Karakteristiek en monumentaal

Behoud en versterken kwaliteit van de omgeving en bebouwing

Bruisend en gezellig

Handhaven en versterken unieke dorpse karakter

Ondernemend en participatief sociaal

Kunstzinnig Dorps met goed bewaarde architectuur Hoog voorzieningenniveau Bereikbaar Rijk verenigingsleven

Streven naar een evenwichtige bevolkingsopbouw

12

Mooi wonen en goed ‘toeven’/verblijven Cultureel en kunstzinnig

De figuur op pagina 11 laat zien wat de kernwaarden zijn in 2013 (de eerste kolom) en wat Laren in 2025 is (de laatste kolom). De doelstellingen om van 2013 naar 2025 te komen staan er tussenin vermeld. De doelstellingen kunnen op meerdere kernwaarden van toepassing zijn. 5.1 Verstevigen en uitbouwen sociaal fundament Een dorpse gemeenschap zoals Laren is gebaat bij een sterk sociaal fundament. Gezelligheid en een bruisend gemeenschapsgevoel dragen daar aan bij. Voorzieningen zoals Singer Laren, het Brinkhuis, het Raadhuis, het muziekcentrum en de sportvoorzieningen dragen hun steentje daar aan bij. In de programmering van met name het Brinkhuis wordt ingespeeld op het bereiken van deze doelstelling. Ontmoeting tussen bewoners wordt gestimuleerd. Iedereen moet zich vrij en welkom voelen in Laren. Het verenigingsleven wordt gestimuleerd en activiteiten en festiviteiten worden ondersteund. Verbindingen tussen verenigingen onderling worden gestimuleerd. De horeca speelt een belangrijke rol in het ontmoeten van elkaar. Uitgangspunten - stimuleren verenigingsleven - ondersteunen en faciliteren netwerken - festiviteiten en activiteiten ondersteunen - sociaal-culturele activiteiten voor jong en oud - in stand houden van het voorzieningenaanbod in Laren - behouden van kunstzinnigheid in het dorp 5.2 Op Laren afgestemde mobiliteit en parkeervoorzieningen Verkeer en vervoersverbindingen De bereikbaarheid van Laren met de auto zal in 2025 nog steeds goed zijn. De parkeerdruk moet goed opgelost worden. Fietsers en voetgangers kunnen zich eenvoudig en veilig verplaatsen in Laren in 2025. Uitgangspunten - de parkeerdruk verdelen over het centrum/aan de randen van het centrum - bij inbreidingslocaties of herontwikkeling parkeren meenemen in planontwikkeling - blijvende aandacht voor verkeersveiligheid voor voetgangers en fietsers - goede parkeervoorziening Singer Laren 5.3 Behoud en versterken kwaliteit van de omgeving en bebouwing Laren is een veilige gemeente om in te wonen. Toch was er sprake van een aantal negatieve signalen op veiligheidsgebied. Woninginbraken en brandstichtingen kwamen relatief meer voor dan in vergelijkbare gemeenten. Het GNR is een belangrijke samenwerkingspartner op het gebied van de natuur die Laren omringt. Uitgangspunten - behouden van de sfeer en omgeving waarin de inwoners van Laren zich veilig voelen - toekennen van een hoge waarde aan de kwaliteit van de leefomgeving - het groene karakter en uitstraling van Laren worden behouden - versterken Buurtpreventie en andere veiligheidsinitiatieven 5.4 Handhaven en versterken unieke dorpse karakter Ook in 2025 is Laren een uniek dorp in een stadse omgeving. Het dorpse karakter wordt als volgt gehandhaafd door middel van een restrictief ruimtelijk beleid : Ruimtelijke ordening maatregelen - het groene en het rustgevende dorp moet behouden blijven - het cultureel-historische karakter moet behouden en versterkt worden

13

-

behoud van menging van functies, enige terughoudendheid hierin is gewenst(?!?) boerderijen, klinkerwegen, lage hagen en bomen worden beschermd en moeten beeldbepalend zijn

Sociaal Domein De decentralisaties staan voor de deur. Binnen het sociaal domein zal dit grote gevolgen hebben. Laren zal inspelen op de zorgbehoefte en voorwaardenscheppend zijn om basisvoorzieningen dicht bij de inwoners te organiseren. Uitgangspunten - basiszorgvoorzieningen dicht bij de inwoners. - Laren is en blijft een sociale gemeente om in te wonen. - welzijnsniveau op orde houden Economische zaken en werkgelegenheid De balans tussen exclusieve winkels en winkels voor de dagelijkse boodschappen is beter in evenwicht. De werkgelegenheid in de zorgsector is toegenomen en de teruggang van de werkgelegenheid in het MKB is een halt toegeroepen. Nog steeds zijn er in Laren veel ZZP’ers. De nieuwe technologische mogelijkheden worden benut. De ondernemers worden uitgedaagd Uitgangspunten - bij vertrekkende winkels worden deze niet ingevuld door horecagelegenheden, dit wordt binnen de zogenaamde blokzijdemethode geregeld - stimuleren dat Laren interessant is voor MKB en ZPP’ers (bijvoorbeeld door een glasvezel-of WiFi netwerk te laten aanleggen) 5.5 Werken aan een evenwichtige bevolkingsopbouw Voor een bruisende en levendige gemeenschap is het belangrijk dat verschillende bevolkingsgroepen (jong - oud, vermogend – minder vermogend) in Laren vertegenwoordigd zijn. Laren is bereid om te investeren in de leefbaarheid. Dit betekent dat ook ouderen en jongeren in de toekomst woonruimte kunnen vinden in Laren en dat het aanbod beter aansluit op de vraag. Daarnaast zal Laren een gewilde woonplaats blijven voor mensen die bereid zijn te betalen voor rust, vriendelijkheid, veiligheid en het dorpse gevoel. Uitgangspunten - doorstroming woningmarkt bevorderen - woningen voor ouderen en starters - voorrangsregeling woningmarkt voor eigen bevolking. Dit kan alleen ingezet worden bij het aanbieden van nieuwe woningen. Voor bestaande woningen is toewijzing regionaal geregeld. 5.6 Randvoorwaarden: Kernwaarden voor gemeenschap Laren behouden en samenwerking regio versterken Om de huidige kernwaarden voor de toekomst te kunnen behouden moet in de toekomst wel worden voldaan aan een tweetal randvoorwaarden: Uitgangspunten - kernwaarden gemeenschap behouden - samenwerking regio versterken, startende vanuit de BEL samenwerking De kleinschaligheid houdt niet alleen in dat er in de buitengebieden niet verder gebouwd wordt. Kleinschaligheid kan ook betekenen dat culturele en recreatieve voorzieningen en activiteiten specifiek zijn en kleinschalig worden aangeboden.

14

De gemeenschap Laren is in 2025 zelfvoorzienend, veel voorzieningen zijn aanwezig in het dorp. Veel voorzieningen vinden de inwoners van Laren binnen hun eigen gemeente zoals een theater, museum, Brinkhuis, zwembad, binnensportvoorzieningen en een bibliotheek. Laren zal goedkope woningen niet op grote schaal kunnen bieden. Laren heeft de regio ook veel te bieden: hoogwaardige voorzieningen, groen, natuur, cultuurhistorie, festiviteiten, horeca, winkels. Om een aantrekkelijk woonmilieu te kunnen blijven bieden aan de inwoners en slagvaardig te kunnen optreden blijft samenwerking met andere gemeenten noodzakelijk. Dit geldt in eerste plaats voor de BEL-gemeenten. Op regionale schaal moet afgestemd worden welke gemeente wat kan betekenen voor Laren en andersom. Het gaat dan met name om samenwerking rond de volgende onderwerpen: - decentralisaties (sociaal domein) i.s.m. SOZA HBEL - wonen - de zorg voor het milieu en de energiehuishouding - de mobiliteit in de regio - de werkgelegenheid en economie - onderwijs - regionale veiligheid - gezondheidszorg 5.7 Strategische opgave voor de komende periode In de strategische visie wordt het beeld geschetst waar Laren als gemeenschap staat over een aantal jaar. Op een aantal gebieden ligt er een uitdagende strategische opgave voor de komende periode. Op het gebied van de ruimtelijke kwaliteit is het behouden van de kleinschaligheid in het licht van de metropool om ons heen een heel belangrijk punt. Vele expats vestigen zich hier vanuit de metropool. Het kwalitatief hoogwaardige voorzieningenniveau moet in stand worden gehouden. Laren ontwikkelt zich tot een beheergemeente. Op het gebied van de duurzaamheid worden nieuwe ontwikkelingen langs de lat van people, profit en planet gelegd. Vanuit de samenleving van Laren duurzaamheid op de agenda zetten en als gemeente dit te stimuleren en faciliteren. Dit zal een steeds belangrijkere rol gaan spelen in de toekomst. De participatie in de breedste zin van het woord op het gebied van het Sociale Domein. Risicospreiding binnen het Sociaal Domein door op een slimme manier samenwerkingspartners te zoeken en te betrekken. Het innovatieve karakter van de gemeenschap Laren zal zich de komende tijd richten op de terreinen van de zorgeconomie, kleinschalige bereikbare faciliteiten, zoeken van nieuwe verbindingen tussen aanbieders van voorzieningen teneinde doublures te voorkomen, versterken en inspireren om tot een gezamenlijke back-office te komen en deze te faciliteren. Er ligt een mooie uitdaging in het verschiet om de gemeenschap van Laren te behouden en te versterken.

15