Raadsvoorstel
Nr. 2011-046
Houten, 30 augustus 2011
Onderwerp: Wijzigen bestuursmodel Stichting Openbaar Onderwijs Houten
Beslispunten: 1. In te stemmen met de invoering van een College van Bestuur met een Raad van Toezicht bij de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. 2. In te stemmen met de wijziging van de statuten van de Stic hting Openbaar Onderwijs Houten. 3. In te stemmen met de profielomschrijving van de Raad van Toezicht van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. 4. De navolgende leden te benoemen in de Raad van Toezicht Stichting Openbaar Onderwijs: de heer M.C.M. Weusten; Mevrouw C.J. Tijdeman; De heer P.P.M. Jansen; Mevrouw T. Jille-W lczek; Mevrouw C.H. Kooi-De Bruijne.
Samenvatting: De landelijke veranderingen in de financiering en de aansturin g van het onderwijs hebben de afgelopen 20 jaar geleid tot een stapsgewijze verzelfstandiging van het openbaar onderwijs in de gemeente Houten. Tot 1997 is de gemeente zelf integraal bestuur van het openbaar onderwijs. Het ambtelijk apparaat verzorgt de administratieve en de beleidsondersteuning. De financiën van het openbaar onderwijs maken onderdeel uit van de gemeentelijke begroting. In 1997 richt de raad de Bestuurscommissie Openbaar Onderwijs Houten (BOOH) op. De bestuurscommissie oefent de bevoegdhede n uit die door de raad en het college zijn overgedragen. Per 1 februari 2008 zijn de bevoegdheden van de BOOH overgedragen aan de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. De overdracht en de wettelijke bevoegdheden van de stichting zijn vastgelegd in statuten, die door de raad zijn goedgekeurd. De stichting heeft een rechtstreekse financiële relatie met het rijk. De stichting maakt geen deel meer uit van de financiële huishouding van de gemeente. De gemeente Houten heeft belang bij goed onderwijs. De gemeenter aad heeft ten aanzien van het openbaar onderwijs een beperkte externe toezichthoudende taak. Met de voorliggende wijziging van de statuten in te stemmen met het besluit van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten over te gaan naar een College van Bestuur Raad van Toezichtmodel.
Inleiding: De landelijke veranderingen in de financiering en de aansturing van het onderwijs hebben de afgelopen 20 jaar geleid tot een stapsgewijze verzelfstandiging van het openbaar onderwijs in de gemeente Houten.
-2Tot 1997 is de gemeente zelf integraal bestuur van het openbaar onderwijs. Het ambtelijk apparaat verzorgt de administratieve en de beleidsondersteuning. De financiën van het openbaar onderwijs maken onderdeel uit van de gemeentelijke begroting. In 1997 richt de raad de Bestuurscommissie Openbaar Onderwijs Houten (BOOH) op. De bestuurscommissie oefent de bevoegdheden uit die door de raad en het college zijn overgedragen. Per 1 februari 2008 zijn de bevoegdheden van de BOOH overgedragen aan de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. De overdracht en de wettelijke bevoegdheden van de stichting zijn vastgelegd in statuten, die door de raad zijn goedgekeurd. De stichting heeft een rechtstreekse financiële relatie met het rijk. De stichting maakt geen deel meer uit van de financiële huishouding van de gemeente. De gemeente Houten heeft belang bij goed onderwijs. De gemeenteraad heeft ten aanzien van het openbaar onderwijs een beperkte externe toezichthoudende taak. De wet van 4 februari 2010 op het primair onderwijs “Goed bes tuur, goed onderwijs” is gepubliceerd in Staatsblad 80 op 20 maart 2010, en is per 1 augustus 2010 van kracht. De wet regelt de versterking van het extern en het intern toezicht in het onderwijs: - uitbreiding van de bevoegdheden van het ministerie om in te grijpen bij tekort schieten van de onderwijskwaliteit; - invoering van de verplichte scheiding tussen bestuur en intern toezicht in het onderwijs, en van bevoegdheden van het ministerie om in te grijpen bij wanbeheer. Vooruitlopend op de wet "Goed bestuur, goed onderwijs" hebben PO-Raad en de VOraad in 2008 een gedragscode voor good governance opgesteld; basisprincipes voor goed onderwijsbestuur. Good governance betekent professioneel bestuurlijk handelen en het creëren van voldoende waarborgen daarvoor; d oor middel van medezeggenschap, het sturen op resultaten, de scheiding tussen toezicht en bestuur. De Stichting Openbaar Onderwijs Houten onderschrijft deze gedragscode voor good governance en brengt deze in de praktijk. Daarom handelt de algemene directie van SOOH al zoveel mogelijk als College van Bestuur en het formele bestuur als Raad van Toezicht. De verandering naar een ander model vraagt om wijziging van de statuten van de stichting. Conform de Wet op het primair onderwijs moet de stichting een besl uit tot wijziging van de statuten ter goedkeuring voorleggen aan de gemeenteraad. Alle schoolbesturen moeten per 1 augustus 2011 voldoen aan de functiescheiding tussen bestuur en intern toezicht.
Beoogd effect: Met de voorliggende wijziging van de statu ten in te stemmen met het besluit van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten over te gaan naar een College van Bestuur Raad van Toezichtmodel.
Argumenten: 1.1 Met de wetswijziging van 4 februari 2010 is scheiden van de functies van bestuur en intern toezicht in het openbaar onderwijs wettelijk mogelijk gemaakt en als verplichting opgelegd (Wet op het primair onderwijs artikel 17.a) . Formele invoering van dit bestuursmodel in het openbaar onderwijs was tot de wet "Goed bestuur, goed onderwijs" van 4 februari 2010 niet mogelijk. De bevoegdheden van de Raad van Toezicht zouden dan overlap hebben met de bevoegdheden van de gemeenteraad. De wet lost dit op door enkele bevoegdheden van de gemeenteraad over te dragen aan de Raad van Toezicht.
-3-
1.2 Het bestuursmodel College van Bestuur - Raad van Toezicht is het meest geschikte model voor intern toezicht. Met een Raad van Toezicht en College van Bestuur wordt niet alleen een functionele maar ook een volledige organieke scheiding aangebracht tussen bestuur en intern toezicht. Dit is het bestuursmodel dat in Nederland breed is ingevoerd in grote professioneel werkende stichtingen. Voor de stichting voor openbaar onderwijs in Houten betekent dit dat in dit model de gemeenteraad een deel van haar toezichthoudende taken deleg eert aan de Raad van Toezicht: het vaststellen van de begroting en het jaarverslag en het benoemen van leden van het college van bestuur. De gemeenteraad benoemt in plaats daarvan de leden van de Raad van Toezicht. De wet geeft ouders van leerlingen via ee n bindende voordracht invloed op de Raad van Toezicht. Met een onafhankelijke Raad van Toezicht krijgt het interne toezicht een eigen positie en krijgt het College van Bestuur formeel mandaat voor het dagelijks aansturen van de stichting. Dit past bij een complexe organisatie die financieel en in de uitvoering verzelfstandigd is ten opzichte van de gemeente. 2.1 Om over te gaan tot een ander bestuursmodel dient de gemeenteraad in te stemmen met wijziging van de statuten. Voor de scheiding van intern toe zicht en bestuurlijke taken is een statutenwijziging nodig. De statuten van stichtingen voor openbaar onderwijs moeten ter goedkeuring worden voorgelegd aan de gemeenteraad. De conceptstatuten van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten die ter goedkeuring worden voorgelegd zijn als bijlage toegevoegd. De statuten voldoen aan de eisen die de wet van 4 februari 2010 stelt ten aanzien van de invloed van de gemeenteraad. De taakverdeling tussen toezichthoudende en bestuurlijke taken in de statuten worden vastgelegd. Als er een Raad van Toezicht wordt gevormd moeten de statuten voorkomen dat er overlap ontstaat in de wettelijke bevoegdheden van de Raad van Toezicht en de gemeenteraad. De overlap betreft: - het goedkeuren van de begroting; - het goedkeuren van jaarrekening en jaarverslag. 2.2 De rollen van het College van Bestuur, de Raad van Toezicht en de gemeenteraad zijn in de wet " Goed bestuur, goed onderwijs" van 4 februari 2010 omschreven en worden in de bijgaande ontwerp statuten helder afgebakend. De gemeenteraad heeft de volgende bevoegdheden: - instemmen met wijziging van de statuten van de stichting; - instemmen met de benoeming, herbenoeming, schorsing of ontslag van leden van de Raad van Toezicht; - in geval van ernstige taakverwaarlozing zelf t e voorzien in het bestuur van de stichting; - overheersende invloed bij een besluit t ot ontbinden van de stichting; - besluiten tot opheffing van een school voor openbaar onderwijs die niet meer aan de oprichtingsnorm voldoet. De volgende taken die nu bij de gemeenteraad liggen gaan met het voorstel tot statutenwijziging dat nu ter besluitvorming voorligt, over naar de Raad van Toezicht: - het goedkeuren van de begroting; - het goedkeuren van jaarrekening en jaarverslag. De bevoegdheid de Algemeen Dir ecteur te benoemen is in de vorige statuten al overgedragen van de gemeenteraad naar het stichtingsbestuur.
-4De Raad van Toezicht heeft dan de volgende taken en bevoegdheden: - goedkeuren begroting en jaarverslag; - toezien op naleving wettelijke verplichtingen en code good governance; - toezien op rechtmatige verwerving en doelmatige besteding van middelen; - aanwijzen van een accountant; - verantwoorden van het toezicht in het jaarverslag; - benoemen, schorsen en ontslaan van het College van Bestu ur; - toezien op naleving wettelijke verplichtingen in personeelsbeleid (Wet op het primair onderwijs 17c.1.3). Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor de missie; het functioneren van de organisatie; het verwerven, beheren en besteden van middel en; de onderwijskwaliteit; de evaluatie en bijstelling van het gevoerde beleid. Het College van Bestuur is het eerste aanspreekpunt voor alle vragen met betrekking tot de stichting en de scholen die zij in stand houdt. Het College van Bestuur van een stichting voor openbaar onderwijs blijft verplicht om informatie te verstrekken over de werkzaamheden aan de gemeenteraad (Wet op het primair onderwijs artikel 48.8) omdat de gemeenteraad moet toezien dat er in de gemeente voldoende openbaar onderwijs wordt aan geboden. Het ministerie van Onderwijs heeft als nieuwe wettelijke taak: - het opleggen van maatregelen indien er sprake is van wanbeheer door een bestuurder of toezichthouder (artikel 163b wet op het primair onderwijs ); - het opleggen van maatregelen of het opheffen van een school bij ernstig of langdurig tekortschieten in kwaliteit (artikel 10a Wet op het primair onderwijs ). 3.1 De gemeenteraad krijgt tot taak het benoemen van de leden van de Raad van Toezicht, op basis van een vooraf openbaar gemaakt profiel. Het benoemen van de eerste Raad van Toezicht is een goede gelegenheid voor de gemeenteraad om de totale samenstelling van de voorgedragen Raad van Toezicht te beoordelen. De gemeenteraad benoemt de leden van de Raad van Toezicht met dien verstand e dat tenminste een derde doch geen meerderheid van die leden wordt benoemd op bindende voordracht van de ouders (Wet op het primair onderwijs artikel 48 lid 12.b). Ook de GMR wordt op grond van de wet in staat gesteld voor een lid een bindende voordracht te doen (W et op het primair onderwijs artikel 17a., tweede lid). De wetgever beoogt hiermee de inbreng van de directe belanghebbenden; ouders, personeel en leerlingen, te waarborgen in het intern toezicht. De bestaande statuten van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten kennen al een bindende voordracht door ouders en GMR voor een deel van de leden van het stichtingsbestuur. Bij een Raad van Toezicht met vijf of zeven leden betekent dit dat de wet aan de gemeenteraad de verplichting oplegt om meer dan de h elft van de leden van de Raad van Toezicht te benoemen naar aanleiding van een voordracht van ouders en/of GMR. De benoeming van de leden van de Raad van Toezicht geschiedt op basis van vooraf openbaar gemaakte profielen (W et op het Primair Onderwijs art ikel 17.a.2). De gemeenteraad heeft belang bij een goede kwaliteit van het intern toezicht. Daarom moeten de criteria op grond waarvan voordracht plaats vindt op voorhand bekend zijn bij de gemeenteraad en haar goedkeuring kunnen wegdragen. De profielen van de Raad van Toezicht zijn bijgevoegd. 4.1 Deze personen maken nu al deel uit van het bestuur van de Stichting Open baar Onderwijs Houten. De voorgestelde leden voor de eerste samenstelling van de Raad van Toezicht zijn reeds eerder door de raad benoemd in het algemeen bestuur van de Stichting Openbaar Onderwijs. Gelet op de deskundigheid en ervaring van deze leden wordt de kwaliteit van het bestuur van de stichting gewaarborgd en gecontinueerd.
-5-
Voortgang Na instemming met de wijziging van de statuten zullen deze notarieel worden gepasseerd. Tevens zullen de leden van de Raad van Toezicht een schriftelijke bevestiging van de benoeming ontvangen.
Evaluatie Het openbaar onderwijs is verankerd en verbonden met de gemeente. Jaarlijks vindt er een gesprek plaats met het bestuur van de stichting en de verantwoordelijk wethouder. Daarin wordt aandacht besteed aan de financiën en de borging van goed openbaar onderwijs. Houten, 30 augustus 2011 het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten de secretaris, de burgemeester,
J. W iegel
C.H.J. Lamers
Bijlagen die voor de leden van de raad ter inzage liggen op de gebruikelijke wijze: 1. Ontwerp statuten Stichting Openbaar Onder wijs Houten (incl. reglementen) 2. Ontwerp profiel Raad van Toezicht Stichting Openbaar Onderwijs Houten 3. Overzicht eerste samenstelling Raad van Toezicht 4. Overzicht taakverdeling Stichting Openbaar Onderwijs en gemeenteraad Meegezonden bijlagen bij dit voorstel: Geen
-6-
Raadsbesluit
Nr. 2011-046 De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 30 augustus 2011 nr. BWV11.0319 gelezen en besluit; 1. 2. 3. 4.
In te stemmen met de invoering van een College van Bestuur met een Raad van Toezicht bij de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. In te stemmen met de wijziging van de statuten van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. In te stemmen met de profielomschrijving van de Raad van Toezicht van de Stichting Openbaar Onderwijs Houten. De navolgende leden te benoemen in de Raad van Toezicht Stichting Openbaar Onderwijs: de heer M.C.M. Weusten; Mevrouw C.J. Tijdeman; De heer P.P.M. Jansen; Mevrouw T. Jille-Wlczek; Mevrouw C.H. Kooi-De Bruijne.
Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op 13 oktober 2011.
De raad van de gemeente Houten, de griffier, de voorzitter,
P.M.H. van Ruitenbeek
C.H.J. Lamers
