BIM-Lab Virtueel bouwen en de toepassing van standaards Module 2: Organisatie bouwproces en informatiemanagement
BIM-Lab • Georganiseerd door projectgroep COINS i.s.m. BIR • Vijf samenhangende onderwijsmodulen • Doelstellingen – Inzicht geven in aard en toepassingsmogelijkheden van standaarden – Inzicht te geven in hoe de standaarden kunnen bijdragen aan procesintegratie en procesbeheersing
• Theorie en praktische oefening • Cursus is een pilot
Een cursus in 5 modulen 1. Inleiding Virtueel Bouwen en Toepassing Standaarden – 22sep09 2. Organisatie Bouwproces en Informatiemanagement – 29sep09 3. Functionele specificatie en ruimtelijke vormgeving – 6okt09 4. Engineering – 13okt09 5. Toelevering en productie – 20okt09
Organisatie Bouwproces en Informatiemanagement • De wijze van invulling van communicatie en samenwerking veroorzaakt de foutgevoeligheid in de informatiestroom • Doel: – Kennis van theorie en benaderingen voor het beheersen van informatie in projecten – Vaardigheid in het, in samenwerking met bouwpartners, overeenkomen en vastleggen van rolverdeling, coördinatiestructuur en informatieoverdracht.
Bouwwerk communicatie VISI-standaard Management communicatie Besluiten nemen
T1 Bouwwerkregisseur
COINS-standaard Bouwwerk communicatie Delen van bouwwerkinformatie
Building Information model
Bouwwerk-informatiesysteem
COINS-systematiek CBIM
CEM • • • • • •
Wijzigingenbeheer Statusbeheer Versiebeheer Coins-Container Samenvoegen Window of Autorization
Specificerende
Coins Container
Agenda Module 2 • • • • • •
Inleiding / positie van de module in het geheel Communicatie tussen bouwpartners: introductie theorie Oefening 1, Container-spel Pauze Oefening 2, VISI-spel Evaluatie en afsluiting
Instructeurs 1. 2. 3. 4. 5.
Henk Schaap en Peter Willems Sander Nederveen en Henk Schaap René Dorleijn en Jacob Beetz Hans Hendriks en Henk Burggraaff Martinus van de Ruitenbeek, Patrick van Tol en Bert de Wolde
Middelen • Diverse software-tools, o.a. – – – – –
Coins-Navigator Revit en Coins4Revit (Allplan en Coins4Allplan) VISI webtool van Bakker&Spees Metacom
• Informatiepagina: www.coinsweb.nl/wiki/index.php/BIM-Lab
Organisatie Bouwproces en Informatiemanagement COINS BIM-Lab Module 2 Sander van Nederveen TU Delft 29 september 2009
Onderwerpen 1.
Waar hebben we het over? • •
2.
Proces en informatie De bouw als informatieverwerkende industrie
Jaren ’90: Documentbeheer •
3.
Status en versiebeheer, Workflow-management
Wijzigingsbeheer •
4.
Baselines, Configuratiemanagement
Bomen •
5.
Objectenboom, activiteitenboom, eisenboom
Rollen, transacties en berichten •
VISI
Waar hebben we het over? • Samenhang Proces en Informatie
De bouw als informatieverwerkende industrie
Informatie
Informatie-transformatie-proces (IS)
Sturing
Materialen Mensen Middelen
Informatie
Terugkoppeling
Materiaal-transformatie-proces (RS)
Het RS-IS-paradigma
Bouwwerk
Jaren ’90: Documentbeheer • Documenten en meta-gegevens – Status, versie, datum, auteur, titel – Ook toepassen op Object-beheer!
• Workflow management (Werkstroombeheersing) maak/wijzig tekening
beoordeel tekening
OK?
– Goed voor verzekeraars... ... maar voor de bouw?
beoordeel tekening tbv autorisatie
OK?
Wijzigingsbeheer • Bijhouden van wijzigingen – om ze later terug te kunnen vinden (traceability) – om terugkomen op beslissingen te voorkomen – om verantwoording te kunnen afleggen etc.
• Configuration Management (CM) “Activiteit om consistente beschrijvingen van de prestatieindicatoren van een product en zijn eigenschappen: - te definieren en onderhouden - te vergelijken met het ontwerp en de eisen” (Leidraad SE)
Baselines • Gesloten baseline: formeel “bevroren” status van een product die dient als referentie voor verdere werkzaamheden (Leidraad SE) • Open baseline: de actuele status van het product (die voortdurend verandert)
Wijzigingen in CM • Altijd beschrijven t.o.v. de meest recente gesloten baseline • Als wijzigingen in strijd zijn met de gesloten baseline: formele wijzigingsprocedure – Wijziging vastleggen incl onderbouwing, motivatie en gevolgen – Wijziging ter goedkeuring voorleggen aan commissie (“Configuratie Control Board”) • Toevoegingen en uitwerkingen in het ontwerp zijn gewoonlijk niet in strijd met de baseline
Bomen • Hierarchische lijsten (checklists) met projectinformatie • COINS werkt primair met Objectenbomen – Lijst van objecten (System Breakdown Structure)
Andere bomen zijn o.a. • Activiteitenboom (Work Breakdown Structure) • Eisenboom (Requirements Breakdown Structure) Activiteiten, eisen, functies e.d. kunnen ook in COINS worden vastgelegd, maar worden in COINS aan elkaar gelinkt via de objectenboom.
Rollen, transacties en berichten • Tot nu toe alleen gekeken naar informatiemanagement binnen een organisatie • Daarnaast: informatie tussen organisaties – Transacties en berichten – Tussen rollen, die worden vervuld door actoren – Kan natuurlijk ook binnen een organisatie
• Simpelst: niks regelen, communiceren met email – Gevolg: chaos
• Structuur aanbrengen: VISI
VISI • Afsprakenstelsel voor communicatie in bouwprojecten • Afspraken gaan over: – Transacties en berichten – Actoren en rollen • Altijd twee rollen per transactie, bijv Opdrachtgevende en Ontwerpende • Transactie bestaat uit Berichten
– Bundel afspraken heet Raamwerk. • Raamwerk is een structuur van een aantal transacties tussen verschillende rollen • Bijv. VISI Raamwerk UAV
Oefening COINS Container-spel
COINS BIM-Lab Module 2 Sander van Nederveen TU Delft 29 september 2009
COINS Cointainer-spel - overzicht 1. Bouwwerkregisseur: a. Importeren Coins-container Bestaande Situatie b. Wens: object wijzigen, object toevoegen, document toevoegen
2. Ontwerpende a. Importeren Coins-container b. Wijzigingen en toevoegingen uitvoeren c. Exporteren Gewijzigde Situatie
3. Bouwwerkregisseur a. b. c. d.
Importeren Bestaande Situatie Samenvoegen Gewijzigde Situatie Bekijken wijzigingen Genereren rapportage
Wat zit er in een COINS Container? • ccr-bestand (≈zip-file) met: – bim-folder: objecten en object-eigenschappen – doc-folder: documenten
COINS-container Stationlunetten.ccr
Bim-folder
Doc-folder
Wijzigingsbeheer • Status- en versiebeheer • Baselines • Wijzigingsrapportage
COINS-termen • • • •
CBIM: COINS Bouwwerk-Informatiemodel CBIS: COINS Bouwwerk-Informatiesysteem CEM: COINS Engineering-methode Window of Authorisation: kader (afbakening) waarbinnen een rol bevoegdheden heeft
BIM-Lab Virtueel bouwen en de toepassing van standaards Module 2-5: VISI-spel
Onderwerpen • • • • • •
Communicatietheorie Bouwstenen VISI communicatiestandaard Oefening 2: de betekenis van rollen Intro VISI Oefening 3: Opleveren werk (ccr) met VISI
Communicatie is de rode draad van het proces
Communicatie Opdracht
Executie
Resultaat
Action based communication Ref. Jan Dietz, 2006, Enterprise Ontology, Springer
Communicatie Opdrachtgevende
T
Projectleverende
• Rollen • Transacties • Berichten • Gegevens elementen in berichten
VISI standaard • VISI systematiek gebaseerd op communicatietheorie • VISI raamwerken – VISI framework UAV (traditional contract) – VISI framework UAVgc (D&C contract)
• VISI implementatie richtlijnen • VISI keurmerk
Verdelen van de rollen
© VISI
Management communication
Heldere verantwoordelijkheden Initiatiefnemende
Financierende
Ontwerpende
Grondverwervende Bouwrijp makende
Regulerende Projectleverende
Toeleverende
Opdrachtgevende
Bouwende
Adviserende Creërende draagvlak Toetsende / Accepterende
Onderhoudende
Exploiterende
Aanbestedende
Potentiële markt
“Welke pet zet ik op?”
Voorbeeld Initiatiefnemende
Projectleverende
Opdracht gever
Aannemer
T1
Directie voerder
Project Projectleider leider
T2
Technisch PL
T3
Technisch adviseur
Aannemer
T4
Toezicht houder
Opdrachtgevende
VISI voordelen • • • • •
Vooraf structuur Heldere verantwoordelijkheden Expliciete communicatie Sneller beslissen Automatisch dossiervorming (Wie heeft wat besloten, wanneer en waarom)
VISI in de praktijk • • • • • •
Software aanbod Beheerorganisatie Standaard raamwerken VISI keurmerk voor software Toegepast in honderden projecten per jaar Invoeringsbesluit grote opdrachtgevers voor UAV en UAVgc contractcommunicatie
Oefening 2 Wat gaan we doen? Ontdekken en structureren van de rolverdeling
Aanpak in de praktijk Maak vooraf afspraken over rolverdeling/functiescheiding en daaruit voorvloeiende informatie-uitwisseling
Aanpak in de praktijk Breng rollen, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in kaart. Verdeel de rollen over partijen binnen een projectomgeving
De Casus • Station Utrecht Lunetten wordt aangepast en verbouwd tot een station met een eilandperron met kopontsluiting tussen de stopsporen van en naar Houten. Er moet een nieuwe fietstunnel aangelegd worden, tevens dient een overkapping op het perron geplaatst te worden. In de overkapping dient verlichting aangebracht te worden.
De oefening - basisdiagram Opdrachtgevende
T
T
Ontwerpende
T
Adviserende
Projectleverende
De oefening: werkinteractiediagram ProRail IM Initiatiefnemende
T
T
Ontwerp Civiel
Projectleider ProRail IP
T
T
Ontwerp B&U
T
Ontwerp Installaties
T
Adviseur
Projectleider BouwCom
Verdieping • • • • •
IDM – Information Delivery Manual Interaction Map Process Map Exchange requirement Window of Authorization
Information Delivery Manual ISO DIS 29481-1 (IDM)
(o.a. Exchange requirement)
Interaction map • • • •
Rollen en transacties Berichten Gegevenselementen VISI-Raamwerk
• Verdeling van rollen
Process Map
Notatiewijze: BPMN
Process Map Leveren detailontwerp/ O-E
Leveren detailontwerp/ R
Leveren Interface Model/ O-E-R
Leveren Civiel ontwerp/ O-E-R
Leveren B&U ontwerp/ O-E-R
Leveren Install. ontwerp/ O-E-R
Notatiewijze: Jan Dietz
Exchange requirement • Voor iedere transactie – Welke informatie wordt verstrekt en wat wordt vereist – Informatiestructuur (verwijs naar standaarden) – Verpakking (verwijs naar standaarden) – Uitwerkingsniveau – Te hanteren coderingen / notaties – In te vullen properties – Kwaliteitsniveau
Window of Authorization
Oefening 3 Wat gaan we doen? Kennismaken met VISI-software Een container versturen met VISI
Raamwerk A6 Plannende
T5
T1
A2 Civiel engineer
A7 Beveiliging
T6
T2
A3 Infra engineer
T3
A4 B&U engineer
T4
A5 Installatie engineer
A1 Bouwwerkregisserende
A0 Opdrachtgevende
T6
Raamwerkeditor
Software
http://test.bakkerspees.nl/visi/
Inloggen
Voor iedere rol is er een personen aangemaakt met deze inlognamen:
[email protected], civiel;
[email protected], planning;
[email protected], Infra engineer;
[email protected], installatie engineer;
[email protected], b&u engineer;
[email protected] bouwwerk regisseur;
[email protected] beveiliging
