Virtual Reality toepassingen bij psychose
Wim Veling
Disclosure Wim Veling Speaker fees received from: Lundbeck
Positions held on Advisory Boards: geen
Grants and sponsoring: geen
Wat is VR ? 1. Computer maakt beeld 2. Te zien via bril / display 3. Tracker registreert positie en oriëntatie 4. Beeld update door 3.
“Presence” in interactieve 3D virtuele wereld
Angststoornissen
Hoogtevrees
Hoe behandel je angst ? Exposure !! + Respons preventie
Vliegangst
Meta-analyse VR
23 studies VR effectief: veel beter dan wachtlijst Even goed als CGT Goede langetermijneffecten Dosis respons
Opris, Depression and Anxiety 2012
Psychose
Oorzaken psychose ?
Van Os, Nature 2010
Statistische associaties
Mechanismen ?
Behandeling Symptomen en last
Sociale omgeving
Psychoeducatie Cognitieve Gedragstherapie Sociale vaardigheidstrainingen
Achteraf
Indirect
Wat nu ?
Virtual Reality Sociale omgeving in spreekkamer Gecontroleerd, herhaalbaar Random exposure aan omgevingen Onderzoek van mechanismen psychose Mogelijkheden voor behandeling
Psychose en VR Groot-Brittannië: Daniel Freeman, Lucia Valmaggia
Paranoia 10 – 15 % bevolking Gezonde achterdocht – waan Angst Redeneerfouten
Kernsymptoom van psychose
Paranoïde wanen in VR
65 %
enige achterdocht naar avatars
20 patiënten + 20 gezonde vrijwilligers
Commentaar deelnemers “It was kind of weird… I was about to put my arm out and lean on a pole… but then I thought: it’s not there!” “…he walked straight up to me when he came in… and he didn’t flinch… so… really… that means fight…”
“It really felt like you were on an actual tube station with people interacting with you in a way… it felt surreal, it’s like you are there, but you are not really there… sort of thing.”
“…then a man walked towards me, straight up to me to wind me up.”
UHR psychose Echte wereld
Virtual Reality
N = 21
Paranoia Angst Stress
Achterdocht
Valmaggia, BJP 2007
Onze Virtuele Wereld
Pilot onderzoek Patiënten eerste episode psychose (n=17) Gezonde controles (n=24) 1. Paranoïde reacties in virtuele omgeving 2. Correlaties met symptomen in echte leven
3. Associaties met cognitieve bias 4. Invloed sociale context • •
Populatiedichtheid Etnische dichtheid
Druk / Rustig Eigen / Ander
Opzet 17 patiënten – 1e episode psychotische stoornis 24 controles - studenten and staf TU Delft
4 experimenten Cross-over, random volgorde
Metingen
Paranoïde gedachten Sociale angst Cognitieve bias Hartslag Huidgeleiding Afstand tot avatars
“Virtuele kroeg”
Paranoia avatars
Patiënten met paranoia
Nee
Ja
Controles: 67 % paranoïde gedachten over avatars
Correlatie met symptomen Sociale angst
Symptomen echte leven
Paranoia
Paranoïde gedachten over avatars
Cognitieve bias DACOBS total
Yes
No
Patients
Controls
Cognitieve bias *
**
Paranoïde gedachten avatars
* *
Sociale context
Quiet &
Quiet &
Crowded &
Crowded &
Own
Other
Own
Other
Stress omgeving
Stress en Gedrag Patiënten N=17
Controles N=24
Huidgeleiding, % (SD)
89.5 (151.6)
66.2 (58.6)
Hartslag / min (SD)
87.4 (16.2)
82.9 (11.0)
Afstand tot avatars, m (SD)
1.25 (0.05)
1.29 (0.06) *
Verschillende omgevingen 150
130
100
128 126
50
124
0
Own Patients
Other
122 Own
Controls
Patients
Huidgeleiding
Other Controls
Afstand tot avatars Hartslag Geen variatie
Tussenstand 1. VR kan paranoia over avatars oproepen 2. Correlaties tussen symptomen VR en in echte leven 3. Exposure sociale omgevingen mogelijk 4. Fysiologische info objectieve maat spanning? 5. Mogelijkheden behandeling: • •
training cognitive biases gradual exposure social stress environments
Ontwikkeling VR Emoties avatars
Intussen, in de rest van de wereld
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Meten symptomen Vaststellen correlaten Sx Vinden voorspellers Differentiërende predictoren Onderzoek omgevingsfactoren Oorzaken vinden Behandeling ontwikkelen
Sociale vaardigheidstraining
Park, Psychiatry Research 2011
http://secondlife.com/destination/virtual-hallucinations
Psycho-educatie over hallucinaties
Yellowlees, Academic Psychiatry 2006
Volgende stappen 1. Van associaties naar mechanismen
• Sociale stress • Sensitisatie • GxE
2. Behandeling • Meer interactie in VR
• VRET vergeleken met CGT
Exposure therapie Minder vermijding Meer sociale participatie
Stimuli die angst en paranoia oproepen Interactie in VR, narrative Window of arousal
Neem mee Virtual Reality bij psychose werkt
Symptomen dagelijks leven in VR gereflecteerd
Exposure therapie komt er aan
Mechanismen psychose in sociale context te onderzoeken
Thanks
Mark van der Gaag
Parnassia, Den Haag
Willem-Paul Brinkmann
Technische Universiteit, Delft
Guntur Sandino
CleVR
