Virologische moleculaire diagnostiek in een labo zonder viruskweken
Virologie geschiedenis On 14th May 1796, Edward Jenner used cowpox-infected material obtained from the hand of Sarah Nemes, a milkmaid from his home village of Berkley in Gloucestershire to vaccinate 8 year old James Phipps. On 1st July 1796, Jenner challenged the boy by deliberately inoculating him with material from a real case of smallpox ! He did not become infected !!! hdb Virologische mol biol
3
Lijstje humane virussen • • • • • • • • • • •
Adenoviruses Arboviruses - Arthropod-borne Viruses Arenaviruses - Lassa virus Astroviruses Bunyaviridae - Hantavirus Caliciviridae - Norovirus Coronaviridae - newly arrived: SARS Filoviridae - Ebola Flaviviridae - Hepatitis C Virus, Dengue, Yellow Fever Hepadnaviridae - Hepatitis B Virus Herpesviridae – – –
•
Alphaherpesvirinae - Herpes simplex-like viruses Betaherpesvirinae Cytomegalovirus (CMV) Gammaherpesvirinae - Epstein Barr Virus (EBV)
Orthomyxoviridae - Influenza Viruses
•Paramyxoviridae –Paramyxoviruses - Para-Influenza Viruses –Rubulaviruses - Mumps Viruses –Morbilliviruses - Measles Viruses •Papovaviridae - Papillomaviruses •Parvoviridae •Picornaviridae –Aphthoviridae –Cardioviridae –Enteroviridae –Rhinoviridae •Poxviridae •Reoviridae - Rotavirus •Retroviridae - Retroviruses HIV, HTLV •Rhabdoviruses - Rabies Viruses •Togaviridae –Rubiviridae - Rubella Viruses
hdb Virologische mol biol
4
Virologische diagnostiek • In België valt die eer te beurt aan de "klinisch bioloog", voor de gelegenheid soms omgedoopt tot "klinisch microbioloog" en heel soms: "klinisch viroloog" !
hdb Virologische mol biol
5
Virale diagnostiek 1 Geschiedenis:
• Filtreerbare ziekte (1909: Polio) • Na WO I : culturen in dieren, in diercellen, eieren,… • Na WO II (opkomst AB): celkweken, humane cellijnen Nu standaard techniek:
celkweken, humane cellijnen hdb Virologische mol biol
6
Virale diagnostiek 2 • Electronen microscopie • 1931
hdb Virologische mol biol
7
Virale diagnostiek
3
• Serologie: – Hemagglutinatie – ELISA – RIA – IF, IP (Ag detectie) – Western Blot – Monoclonale AS
hdb Virologische mol biol
8
Virale diagnostiek 4 • Moleculaire biologie ¾Hybridisatie gebaseerde testen ¾Amplificatie gebaseerde testen – Signaal amplificatie – Target amplificatie
hdb Virologische mol biol
9
Virale diagnostiek conclusie acute phase
time to result
laborious
price
++
++
Culture
Y
Microsc.
Y
+++
+++
+++
Serology
N
+
+
+
Mol biol
Y
+
++ to +
++
++
to
+++
hdb Virologische mol biol
10
Klinische microbiologie • Term die meestal meer slaat op de plaats van uitvoering ⇒ ("kliniek")
dan wel op de wijze van uitvoering ⇒ ("infectiebeleidsmanager" van de patiënt)
hdb Virologische mol biol
11
PROBLEM: Limited impact of clinical microbiology on infectious disease management ⇒ The underdevelopment of diagnostic microbiology has created the art of empiric therapy. Prof. J. Van Eldere : Eskulaap cyclus infectieziekten; 7 oktober 2003
hdb Virologische mol biol
12
Solutions for the problem
Improve impact of diagnostic microbiology on infectious diseases management
Prof. J. Van Eldere : Eskulaap cyclus infectieziekten; 7 oktober 2003
hdb Virologische mol biol
13
How to increase impact diagnostic microbiology • more reliable & clinically (therapeutically) meaningful results. • faster turn-around time: same day reporting, point of care testing.
Prof. J. Van Eldere : Eskulaap cyclus infectieziekten; 7 oktober 2003
hdb Virologische mol biol
14
Rapid HSV testing Manual of Clinical Microbiology; 5th ed. (1991) •
For non-life-threatening HSV infections, the availability of a diagnostic laboratory able to perform viral cultures is adequate. Since these infections can usually be recognized clinically, it generally is sufficient for a clinician to obtain virologic confirmation within several days of specimen submission. This can be accomplished readily with viral cultures. However, for life-threatening infections which mandate prompt antiviral therapy, an accurate and rapid diagnostic test for HSV must be available. The best currently available test is immunofluorescence staining. It has been shown that patients with HSV encephalitis are more likely to have a favorable outcome if their antiviral therapy is administered early in the infection. Since HSV encephalitis is a difficult infection to diagnose clinically, brain biopsies are recommended for these patients (58). hdb Virologische mol biol
15
Virale diagnostiek conclusie acute phase
time to result
Culture
laborious
price
Y
++ to +++
++
++
Microsc.
Y
+++
+++
+++
Serology
N
+
+
+
Mol biol
Y
+
+ to ++
++
hdb Virologische mol biol
16
Moleculair biologische virologische diagnostiek • Nieuw !! Î apparatuur, opleiding personeel, beperkt # kits, technisch complex, ervaring/know-how, interpretatie, contaminatieproblematiek, …
• Duur !! Î geen terugbetaling hdb Virologische mol biol
17
Moleculair biologische diagnostiek • Oprichting van de CMD's (2000) • Haperingen +++ • Microbiologie, hematologie, anatomopathologie • Opstellen lijst testen • Opstellen van indicaties Îhttp://www.uia.ac.be/cmd hdb Virologische mol biol
18
Mol biol virologie CMV: opvolging van Tx patiënten • (D +; R - ) en (D +; R +) • profylactische / pre-emptive / curatieve aanpak • pre-emptive op basis van 'viremie'
hdb Virologische mol biol
19
Mol biol: CMV 10000 1000
R/
100
CMV IgM
CMV IgG 10
PCR
1 0,1
29 /1 1/ 19 99 7/ 12 /1 99 16 9 /1 2/ 19 99 27 /1 2/ 19 99 10 /0 1/ 20 00 24 /0 1/ 20 00
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
hdb Virologische mol biol
HTX: 03/11/99
20
Mol biol: CMV 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
1000 100
CMV IgM 10
CMV IgG
PCR 1
25 /1 0/ 8/ 99 11 22 /99 /1 1/ 2/ 99 12 10 /99 /1 2 16 /99 /1 2 28 /99 /1 2 24 /99 /0 1/ 00
0,1
hdb Virologische mol biol
HTX: 05/10/99
21
Mol biol: HSV • Indicaties voor toepassing van moleculaire amplificatietechnieken voor de detectie van Herpes Simplex Virus (HSV1-HSV2) •
1. Patiënten met neurologische symptomen: encefalitis, meningoencefalitis, meningitis, myelitis.
•
2. Patiënten met ophthalmologische aandoeningen: keratitis, uveïtis, acute retinitis.
•
3. Herpes neonatorum
•
4. Immuungecompromiteerde patiënten met slokdarm-, en darmletsels, de visu waargenomen
hdb Virologische mol biol
22
Mol biol: HSV CASUS: Man 35j • Dag 0: Spoed Hoofdpijn, lichtschuw, meningeale prikkeling
•
•
CSV: 56 WBC, 3 RBC Eiw: nl, Glu: nl Dag 1: +- stabiel Kweek: neg Herpes PCR: POS Dag 2: deterioratie controle CSV: POS CT-scan : POS hdb Virologische mol biol
23
Mol biol virologie • Herpes encefalitis: 40 gevallen/jaar België • Herpes diagnostiek: +++ • RIZIV: terugbetalingsmodaliteiten op basis van aantonen virus ! • Snelle, simpele, goedkope, betrouwbare test hdb Virologische mol biol
24
Mol biol virologie Snelle, simpele, goedkope, betrouwbare test •DNA-extractie + klassieke PCR + gel-electroforese •Staalprocessor + Real-time PCR hdb Virologische mol biol
25
Real time PCR
hdb Virologische mol biol
26
Real time PCR
hdb Virologische mol biol
27
Aanbod testen Ê • Diagnostiek meer doorgedreven – Ag testen Ê Ê (Rota, RSV, Influenza,…)
• Diagnostiek accurater – Differentiatie HSV / VZV of HSV 1 / 2
• Diagnostiek complexer – Immuun-gecompromiteerde patiënten, know-how infectiologie Ê, uitzonderingen
• Diagnostiek uitgebreider – HCV, SARS-virus, hMPV, … hdb Virologische mol biol
28
Aanbod testen uitbreiden • Respiratoir panel (RSV, influenza, para-influenza, hMPV, adeno, …) • Hepatitis panel • GI panel
hdb Virologische mol biol
29
Accuraatheid verhogen • Meerdere targets/virus • Meerdere parameters/ virus • Meerdere virussen/ ziekte-episode • Link met bacteriologie
hdb Virologische mol biol
30
Micro-array technologie
Moleculair biologische diagnostiek snelle simpele goedkope betrouwbare
+ + ? + test
hdb Virologische mol biol
32
How to increase impact diagnostic microbiology • more reliable & clinically (therapeutically) meaningful results. • faster turn-around time: same day reporting, point of care testing.
Prof. J. Van Eldere : Eskulaap cyclus infectieziekten; 7 oktober 2003 hdb Virologische mol biol
33
Aanbod testen uitbreiden • Respiratoir panel (RSV, influenza, para-influenza, hMPV, adeno, …) • Hepatitis panel • GI panel Wie gaat dat betalen ?
hdb Virologische mol biol
34
Mol biol diagnostiek CASUS Urgentiedienst: – vrouw, 25 jaar – 2 dagen voordien: malaise, hoofdpijn, keelpijn, t° Ê D/ angina
R/ Biclar
– nu: braken, 38.5°, nekstijf – LP: 580 WBC (70% neutro), 10 RBC Gramkleuring = neg hdb Virologische mol biol
35
CASUS Hospitalisatie: – hospitalisatie (voorzien minimum 7d) – cefalosporines 3e gen IV – kweek = negatief – evolutie: snel gunstig
hdb Virologische mol biol
36
CASUS: Kosten Te voorzien kostenplaatje 7d: – hospitalisatie : 2.000 € – cefalosp 3e gen (75 € / dag): 520 €
Totaal: > 2.500 €
hdb Virologische mol biol
37
CASUS Hospitalisatie: – hospitalisatie (voorzien min 7d) – cefalosporines 3e gen IV – kweek = negatief
Î Labo: detectie enterovirussen
hdb Virologische mol biol
38
CASUS: Kosten met mol biol Detectie enterovirus: POS Îhospitalisatie Þ 2 dagen
– hospitalisatie : 570 € – cefalosp 3e gen (75 € / dag): 75 à 150 € – Labo: detectie entero: 83 €
Totaal: ± 800 € Besparing: 2500 - 800 = 1.700 € hdb Virologische mol biol
39
Klinische microbiologie • Term die meestal meer slaat op de plaats van uitvoering ⇒ ("kliniek")
dan wel op de wijze van uitvoering ⇒ ("infectiebeleidsmanager" van de patiënt)
hdb Virologische mol biol
40