Verwelkoming en mededelingen

Psalmenvesper 13 januari 2013 Organist: mw. Janny Knol- de Vries Voorganger: dr. J.A. van den Berg Met medewerking van het Arezzo Consort, onder leiding van Henk Vogel Welkom in de Martinikerk Hartelijk welkom in de Martinikerk. We hopen dat u vanavond op deze prachtige plek in het centrum van Groningen iets van God ervaart. De Martini is al vele eeuwen lang een plaats van gebed. Bid en zing mee, en laat u raken door Hem. Verwelkoming en mededelingen Koor Daan Manneke (*1939) Je lève mes yeux sur les montagnes, d'òu me viendra le secours? Le secours me vient de l'Eternel qui a fait les cieux et la terre. l'Eternel te gardera de tous mal, Il gardera ton âme. l'Eternel gardera ton départ et ton arrivée, dès maintenant et a jamais. Que la gloire soit au Père au Fils au Saint Esprit comme elle était à l'origine, maintenant et toujours et pour les siècles des siècles, Amen. Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp? Mijn hulp komt van de HEER (Eeuwige) die hemel en aarde gemaakt heeft. 1

De HEER (Eeuwige) behoedt je voor alle kwaad, hij waakt over je leven (ziel), de HEER (Eeuwige) houdt de wacht over je gaan en je komen van nu tot in eeuwigheid. (Uit Psalm 121, NBV) Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, zoals het was in het begin, nu en altijd en in de eeuwen der eeuwen, Amen. Moment van stilte, bemoediging en groet (staande) Psalm 89: 1, 2 en 13 Gebed Lezing: Psalm 110 (Herziene Statenvertaling) Afgewisseld met het zingen van Psalm 2 Samenzang Psalm 2, 1-2 1 Een psalm van David. De HEERE heeft tot mijn Heere gesproken: Zit aan Mijn rechterhand, totdat Ik Uw vijanden gemaakt zal hebben tot een voetbank voor Uw voeten. 2 De HEERE strekt Uw machtige scepter uit vanuit Sion en zegt: Heers te midden van Uw vijanden. 3 Uw volk is zeer gewillig op de dag van Uw kracht, getooid met heilig sieraad; uit de baarmoeder van de dageraad is voor u de dauw van Uw jeugd. Koorzang Psalm 2:3 (zetting Henk Vogel) 4 De HEERE heeft gezworen en Hij zal er geen berouw van hebben: 2

U bent Priester voor eeuwig, naar de ordening van Melchizedek. 5 De Heere is aan Uw rechterhand, Hij verplettert koningen op de dag van Zijn toorn. 6 Hij spreekt recht onder de heidenvolken, vult het slagveld met dode lichamen en verplettert hem die het hoofd is over een groot land. 7 Hij drinkt onderweg uit de beek, daarom heft Hij Zijn hoofd omhoog. Samenzang Psalm 2:4 Koorzang Heinrich Schütz (1585-1672) Es wird das Scepter von Juda nicht entwendet werden noch ein Meister von seinen Füssen bis der Held komme und denselben werden die Völcker anhangen. Er wird sein Füllen an den Weinstock binden und seiner Eselin Sohn an den edlen Reben. De scepter zal van Juda niet wijken en evenmin de heersersstaf van tussen zijn voeten, totdat Silo (zijn heerser) komt, en Hem zullen de volken gehoorzamen. Hij bindt zijn jonge ezel aan de wijnstok en het veulen van zijn ezelin aan de edelste wijnstok; (Genesis 49:10 en 11 HSV) Psalm 110: 1 en 4 Lezing: Efeziërs 1 (Nieuwe Bijbel Vertaling) 15 Daarom, en ook omdat ik gehoord heb over uw geloof in Jezus, de Heer, en over uw liefde voor alle heiligen, 16 dank ik God onophoudelijk voor u en noem ik u in mijn gebeden. 17 Moge de God van onze Heer Jezus Christus, de vader van alle luister, u een geest van inzicht schenken in wat 3

geopenbaard is, opdat u hem zult kennen. 18 Moge uw hart verlicht worden, zodat u zult zien waarop u hopen mag nu hij u geroepen heeft, hoe rijk de luister is die de heiligen zullen ontvangen, 19 en hoe overweldigend groot de krachtige werking van Gods macht is voor ons die geloven. 20 Die macht was ook werkzaam in Christus toen God hem opwekte uit de dood en hem in de hemelsferen een plaats gaf aan zijn rechterhand, 21 hoog boven alle hemelse vorsten en heersers, alle machten en krachten en elke naam die genoemd wordt, niet alleen in deze wereld maar ook in de toekomstige. 22 Hij heeft alles aan zijn voeten gelegd en hem als hoofd over alles aangesteld, voor de kerk, 23 die zijn lichaam is, de volheid van hem die alles in allen vervult. Uitleg en verkondiging Gemeente van onze Heer Jezus Christus, Onrecht, boosaardigheid, het werkt ontwrichtend. Gepest worden, onheus behandeld worden. Klem zitten tussen de ego’s van mensen. Mensen kunnen zo’n spoor van vernieling trekken. Je kunt er last van hebben in situaties op het werk, of bij andere dingen. Je voelt boosheid, verdriet, en vaak ook machteloosheid. Je staat erbij, je kijkt ernaar. Het overkomt je. Maar weet niet goed wat je eraan kunt doen. Weerloos. Dat is, hoe lastig ook, nog in het klein. In het groot is het er ook. Als je denkt aan de situatie in Syrie, waar zoveel bloed wordt vergoten. Waar een president zo aan zijn macht gehecht is dat hij zijn eigen bevolking laat doden als het moet. Grote woede wekt dat op. Tegelijk voel je je machteloos. Je kunt nog niet eens een echte goede oplossing bedenken, omdat je al aanvoelt komen dat het vervangen van het regime geen enkele garantie bied op het verbeteren van de situatie. Krijgen minderheden dan wel rechten? Waarom worden christenen dan door de opstandelingen verjaagd en werd er het lichaam gevonden van onthoofde christen? De positie van christenen van veel christenen op aarde is toch al een kwetsbare. Afgelopen kerst zijn tientallen christenen in Nigeria gedood door de rebellenbeweging Boko Haram. Sinds 2009 hebben zij 3000 4

mensen vermoord. Ik zag een foto van rijen levend verbrande christenen van al weer wat langer geleden. Dat raakt me. Boosheid en machteloosheid. Verdriet. Komt daar nu nooit een eind aan? Wanneer wordt de aarde een paradijs van vrede? Hoe lang nog Heer! Er klinkt vanavond een lied dat ons wil meenemen. Hoop wil wekken. Een lied over een koning. Een koning als antwoord van God op het kwaad. Dit lied antwoordt op een diep verlangen naar vrede, gerechtigheid en veiligheid in een wereld vol opstandigheid en gevaar. De Psalm die we hebben gelezen is geschreven in een tijd waarin de veiligheid van het land een groot probleem was. Van buiten was er gedurige druk op het kleine kwetsbare koninkrijk van Israel. De weerloosheid werd ervaren. Psalm 2 analyseert die onrust als meer dan gewone onrust. Er zit een kwaadaardige boosheid achter. Opstandigheid tegen God zelf. Daardoor wordt de aarde onveilig. Zeker het koninkrijk van Israel. Daarom een krachtige Koning. Daarover zingt Psalm 2, en dus ook P 110. P 110 kent twee gedeelten, die beide ingeleid worden door een Godsspraak (v1 en v4), waarop een reactie wordt gegeven door Psalmist. Een reactie van lof en eerbied! De profetische woorden, de woorden door de HEER gesproken, beloven meer dan een gewone koning. Het is een overstijging en verdieping van al eerdere beloften. Het is nog meer dan reeds aan David gezworen was. - V1: de koning krijgt een plaats aan de rechterhand van God en heeft dus een goddelijke status. Bovendien strijdt God zelf tegen de vijanden totdat ze overwonnen zijn. God zelf bevestigt zijn macht en stabiliseert zijn troon. Het kleine kwetsbare land wordt door God zelf beschermd en bewaakt. De beloofde koning brengt Gods macht die het kwaad overwint dichtbij. De reactie van de Psalmist op de profetie is een lofzang op deze koning. Hij wijdt uit over macht van de koning: vanuit Sion zal de scepter macht 5

uitoefenen. De koning heeft een gewillig volk. En zijn jeugdige kracht wordt iedere morgen vernieuwd. - V4: de koning is ook priester en staat in de lijn van Melchizedek (= koning van de gerechtigheid). Dit is een verrassend en vernieuwend woord van God. Het priesterschap geeft een extra dimensie aan de vorst.  Een priester zegent het volk en doet voorbede voor het volk. Een priester is een figuur die kan helen. Hij is in staat om de wonden van de strijd, te genezen. Te helen wat gebroken is. De gevolgen een plaats geven, zodat er meer is dan blinde haat en roep om vergelding.  Een priester is in staat om zonden van het volk te verzoenen en ook om te onderwijzen: het kwaad komt niet alleen over ons, maar heeft ook in ons een bron. Ieder onrecht dat er op aarde is, is immers voortgekomen uit een mensenhart, dat gehoor geeft aan machten van de boze, of eigen begeerten. Niet zomaar een priester, maar een naar de ordening van Melchizedek. De verbinding met Melchizedek betekent een verbinding met de oergeschiedenis van Israel: Abraham heeft van deze priesterkoning brood en wijn gekregen na een veldtocht. Hij regeerde als over Jeruzalem ruim voordat er sprake was van een Davidisch rijk, voordat er sprake was van een staat. Deze Godsspraak breekt dus grenzen open. De Psalmist reageert op deze profetie met een lofzang op het overwinnende recht dat God gaat brengen: Melchizedek, koning van de gerechtigheid: recht zal Hij brengen op aarde over de volken. In erg plastische beelden bezingt de Psalmist de overwinnende kracht van God die zich openbaart wanneer deze koning er is. Hij gebruikt het taalveld van de tijd waarin hij leeft. Beelden van het slachtveld uit de oudheid om de onweerstaanbare macht van de HEER die rechtbrengt over alle volken en overwinnend zijn spoor trekt te bezingen. De triomf klinkt door in vers 7: 7 Hij drinkt onderweg uit de beek, (=provocatie) daarom heft Hij Zijn hoofd omhoog. (=triomf)

6

De profetische woorden, de Godsspraken, in Psalm 110 maken duidelijk dat de koning die God belooft de grenzen van een gewoon koningschap overstijgt. - Hij is niet een mens die door God geholpen wordt, maar neemt plaats op de troon van God en is dus God. God zelf strijd tegen het kwaad. Veiligheid! - Hij is geen nationale vorst die zijn grenzen wil veilig stellen. Hij brengt recht voor alle volken. Geen nationalisme, maar meer dan dat: gerechtigheid voor alle volken - Bovendien is Hij priester: heling en verzoening. Het kwaad van binnen wordt aangepakt. Waar is Hij te vinden? Geen koning is zo geweest, behalve 1. Jezus Christus. In Christus krijgen de profetische woorden hun vervulling. Zo is Hij herkend door de schrijvers van het NT. P110 is de meest geciteerde van het NT. V 4 wordt uitbreid besproken in de Hbrief. Deze brief legt er getuigenis van af dat Jezus als Koninklijk priester inderdaad barmhartig is en vol troost voor alle mensen die kwaad ondergaan. Niet in de laatste plaats, omdat Hij zelf geleden heeft. Hij bekommert zich om slachtoffers van het kwaad op aarde. Hij leert je moet omgaan met het kwaad in je zelf en door jezelf gedaan: Hij bewerkt verzoening. Hij schrijft wetten in je hart. Geneest het felle hart. Hij staat bij in de inwendige strijd, die we allen hebben te voeren. Een strijd tegen de begeerten en de opstandigheid, tegen de ongelovigheid en de slapheid. Tegen de wraakgierigheid. Een strijd die je moet strijden, wil je niet uiteindelijk uitkomen aan de kant van de tegenstanders van God. Over Hem staat: Hij leeft altijd om voor ons te bidden. Roep Hem aan! Getuigenissen van christenen in die landen die overdrukt worden / Kenia! V1, over de macht van Jezus wordt nog vaker aangehaald. Jezus past deze woorden toe op zichzelf en op allerlei andere plaatsen wordt dit woord met Jezus verbonden. Het feit dat God Jezus heeft opgewekt is de reden waarom in dit woord Jezus is herkend.

7

Jezus zit aan Gods rechterhand. Dit maakt duidelijk dat God aan het werk is om alle vijanden te overwinnen door Hem. Hij heeft de grootste zegen reeds behaald. Dat vormt vaak de basis voor de oproep om je te onderwerpen aan Jezus. Een grotere macht is er niet. Je kunt Hem niet negeren. Op andere plaatsen, zoals hier in de Efezebrief is het bedoeld als bemoediging. Zo kijken wij er ten slotte naar. Een aansporing om in de strijd van het leven, te midden van alle onrecht en dingen die er inderdaad verkeerd gaan en ons en anderen bedreigen, ons oog te heffen tot Hem. Te letten op de kracht die werkzaam is in Hem. De kracht van God die Jezus uit de dood heeft opgewekt. Je kunt aan Hem zien dat God het kwaad overwint. De vijanden van God worden verslagen als voetbank voor de voeten van de Heer Jezus gelegd. De machtigste vijanden, dood, zonde en satan, ze zijn/worden zijn voetbank. Onweerstaanbaar dringt Hij door. Het feit dat Hij daar zit, door de dood heen, wekt een geweldige hoop. Hij is de eerste van allen die door de machten van het kwaad heen is gegaan. Hij heeft ze door Gods macht verslagen. Lachend heeft Hij het hoofd geheven. Zie Hem zitten. Hij is de machtige koning ons door God gegeven. Hij zit daar totdat alle vijanden overwonnen zijn. Het is nog niet zover. Nog niet. Maar Hij zit daar totdat God alle machten onderworpen heeft. Dit geeft de moed om Hem te vragen om vrede, in een wereld waar zoveel boosheid is. Vrede voor Nigeria. Vrede die gepaard gaat met gerechtigheid. Voor Syrie, voor Israel, voor Egypte. Vrede voor al die mensen die lijden. Hij kent hun hart. Hij heeft zelf geleden. Vrede voor mij en mijn leven, en voor alles wat er leeft in mijn hart. Amen. Gezang 284: 1, 2 en 3

8

Geloofsbelijdenis (staande)

9

Gebeden Na een moment van stilte worden de gebeden besloten met het Onze Vader Inzameling van vrijwillige gaven voor de Protestantse Gemeente Groningen Gezang 391 (staande) 1 Koor 2 Koor (zetting J.A.P. Schulz (1747-1800) 3 Allen 4 Koor (zetting M. Reger 1873-1916) 5 Mannen 6 Vrouwen en kinderen 7 Allen Uitzending en zegen (staande, met gezongen ‘amen’) Orgelspel Bij de uitgang worden er gecollecteerd voor het fonds van de wijkgemeente. De zendingsbussen staan er deze maand voor de IZB.

10

Contact Deze dienst wordt geleid door de wijkpredikant dr. J.A. (Sjaak) van den Berg. Hij is na afloop van de dienst beschikbaar voor reacties en vragen. Mocht u op een ander moment met hem willen praten, neem gerust contact op via 050-5418205 of [email protected].

Wijkgemeente Martinikerk Deze dienst wordt georganiseerd door de wijkgemeente Martinikerk. Deze gemeente is voluit Gronings: deel van de Protestantse Gemeente Groningen, actief in het stedelijke kerkenwerk en gericht op de verkondiging van Gods Woord in de stad. Samen met de andere protestantse wijkgemeenten in Groningen wil zij een krachtige geloofsgemeenschap zijn, die op eigentijdse wijze getuigt van de levensveranderende boodschap van het evangelie. De Martinigemeente noemt zich ‘orthodox’, weet zich schatplichtig aan de gereformeerde traditie. Ze hecht aan een eredienst met de verkondiging van de drie-enige God als centrum. Jong en oud voelen zich bij ons welkom in de diensten en op de Bijbelkringen. Voor meer informatie: www.wijkgemeente-martinikerk.nl.

Alphacursus Voor iedereen die alleen of met iemand anders het Christelijke geloof wil (her)ontdekken. De cursus is van woensdag 16 januari 2013 t/m 3 april. Iedere avond bestaat uit een gezamenlijke maaltijd, waarna het onderwerp in wordt geleid en er in kleine groepjes over wordt doorgesproken. Deelname is gratis, giften zijn welkom. Vragen en opgave kan bij Jan Waanders (050- 5777711) en Hendrik Jan vd Wal (0505713629).

11

Maandelijkse Psalmenvespers in de Martinikerk Zondagavond, aanvang 19.00 uur Toegang vrij, met vrijwillige collecten, iedereen welkom Deze Psalmenvespers worden gehouden om de blijvende verbondenheid met de Synagoge tot uitdrukking te brengen, in continuïteit met de christelijke traditie in kloosters en kathedralen, en als inspiratie voor onze eigen spiritualiteit in verhouding tot God, onszelf, onze naaste en onze cultuur in het heden. Datum

Voorganger

Koor

2013 13-01-2013 10-02-2013 10-03-2013 14-04-2013 12-05-2013 09-06-2013

Dr. J.A. van den Berg Arezzo Consort Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren Dr. J.A. van den Berg MKK Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren Dr. J.A. van den Berg MKK Prof.dr. G.H. van Kooten Roder koren

Psalm

Psalm 110 Psalm 111 Psalm 112 Psalm 113 Psalm 114 Psalm 115

Met ingang van dit jaar verlenen het Roder Jongenskoor en de Roden Girl Choristers structureel om de maand medewerking aan de Psalmenvespers. Voor actuele informatie kunt u zich aanmelden via [email protected] . Diensten kunnen worden meegeluisterd of nageluisterd via www.kerkomroep.nl > provincie Groningen > Groningen, Martinikerk

12