Verstandig beleggen voor een goed pensioen Brochure Actieve Lifecycles en Zelf Beleggen voor u als werknemer
U hebt een Persoonlijk Pensioen Plan bij Delta Lloyd. Het Persoonlijk Pensioen Plan is een pensioenregeling op basis van beleggingen. De premie die uw werkgever met u heeft afgesproken, gebruiken wij voor de opbouw van uw pensioenkapitaal. Bijna de volledige pensioenpremie beleggen wij in beleggingsfondsen. Alleen de aankoopkosten voor fondsen trekken we van de premie af. Daarnaast worden in de beleggingsfondsen beleggingskosten in rekening gebracht.
De overige kosten en risicopremies worden apart bij uw werkgever in rekening gebracht. Kortom, het is een pensioenregeling die eenvoudig en duidelijk is. Pensioen opbouwen Met de beleggingen bouwt u een pensioenkapitaal op tot u met pensioen gaat. Met het totale bedrag koopt u op uw pensioendatum een pensioenuitkering aan. Deze pensioenuitkering ontvangt u zolang u leeft. De hoogte van de pensioenuitkering is afhankelijk van de opbrengst van de beleggingen en de stand van de marktrente op dat moment.
Uw beleggingsmogelijkheden Het Persoonlijk Pensioen Plan biedt verschillende beleggingsmogelijkheden. In deze brochure leest u hier meer over. Uw werkgever heeft bepaald uit welke beleggings-mogelijkheden u kunt kiezen. Dit kunt u vinden in hoofdstuk 1 van uw startbrief.
1 Uw beleggingsmogelijkheden I n het Persoonlijk Pensioen Plan kunt u ervoor kiezen om onze beleggingsspecialisten voor u te laten beleggen of u kunt zelf bepalen hoe u uw beleggingen samenstelt. Wij beleggen voor u Laat u onze specialisten beleggen? Dan hoeft u zelf niets te doen. Wij noemen deze manier van beleggen ‘lifecycle beleggen’. We houden de datum waarop u met pensioen gaat goed in de gaten. Hoe dichter u bij die datum komt, hoe voorzichtiger we voor u beleggen. Wij beleggen dan ook steeds meer in de Delta Lloyd Pensioenstabilisator. Door de pensioenstabilisator heeft de marktrente veel minder invloed op de hoogte van uw pensioenkapitaal. U kiest zelf uw beleggingen Wilt u zelf uw beleggingen samenstellen? Dan kunt u kiezen uit een ruim assortiment beleggingsfondsen van Delta Lloyd Asset Management. Meer informatie over Zelf Beleggen vindt u verderop in deze brochure.
2 Lifecycle beleggen in de Actief Mixfondsen elta Lloyd is als pensioenuitvoerder verantwoordelijk D voor de beleggingen. Delta Lloyd zorgt ervoor dat het beleggingsrisico beperkt blijft. Hiervoor heeft Delta Lloyd lifecycles ontwikkeld. In de lifecycles wordt steeds voorzichtiger belegd naarmate uw pensioendatum nadert. De beleggingsrisico’s zijn wel voor u. Als uw pensioenregeling beleggingsvrijheid heeft, kunt u kiezen uit de drie Delta Lloyd Lifecycles: –– Defensieve Lifecycle –– Neutrale Lifecycle –– Offensieve Lifecycle De Defensieve Lifecycle biedt de meeste zekerheid, maar de verwachte opbrengst is ook lager dan in de andere twee lifecycles. Met de Offensieve Lifecycle is het precies andersom. U hebt het grootste risico dat de beleggingen lager uitvallen, maar u hebt ook meer kans op een hogere opbrengst. De Neutrale Lifecycle zit tussen de Defensieve Lifecycle en de Offensieve Lifecycle in. Hoe zijn de lifecycle beleggingen opgebouwd? Alle lifecycle beleggingen zijn opgebouwd uit de Actief Mixfondsen en de Pensioenstabilisator van Delta Lloyd. De Actief Mixfondsen bestaan uit aandelen, onroerend goed en obligaties. De beleggingsexperts van Delta Lloyd wijzigen de verdeling tussen de beleggingscategorieën naar aanleiding van marktomstandigheden. Dit om extra opbrengst (rendement) te maken. Meer informatie over de Actief Mixfondsen vindt u op www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. We willen u graag meer zekerheid geven over de hoogte van uw pensioen op de pensioendatum. Daarom beleggen wij de laatste jaren voor uw pensioendatum in de Pensioenstabilisator.
2
De Defensieve Lifecycle Tot twintig jaar voor uw pensioendatum beleggen we als volgt: –– ongeveer 40 procent in aandelen; –– ongeveer 10 procent in onroerend goed; –– ongeveer 50 procent in obligaties. Vanaf twintig jaar voor uw pensioendatum beleggen we steeds meer in de Pensioenstabilisator. Elk jaar beleggen we meer in de Pensioenstabilisator en minder in aandelen, onroerend goed en obligaties. Zo bouwt u het risico af dat de opbrengst van de beleggingen tegenvalt als uw pensioenleeftijd dichterbij komt. Met de Defensieve Lifecycle hebt u minder risico dat de beleggingen tegenvallen dan bij de Neutrale of Offensieve Lifecycle. Maar de kans op een hogere opbrengst is ook lager. In onderstaand schema ziet u de verdeling binnen de Defensieve Lifecycle.
Defensieve Lifecycle 100% 75% 50%
Aantal jaar tot uw pensioendatum van
tot
Actief Mixfonds 1
Pensioenstabilisator
50
20
100%
0%
20
19
95%
5%
19
18
90%
10%
18
17
85%
15%
17
16
80%
20%
16
15
75%
25%
15
14
70%
30%
14
13
65%
35%
13
12
60%
40%
12
11
55%
45%
11
10
50%
50%
10
9
45%
55%
9
8
40%
60%
8
7
35%
65%
7
6
30%
70%
6
5
25%
75%
5
4
20%
80%
4
3
15%
85%
3
2
10%
90%
2
1
5%
95%
1
0
0%
100%
25% 0%
45
40
35
30
25
5 10 15 20 ---> jaren tot pensioenleeftijd
Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
Neutrale Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0%
45
40
35
30
25
20
15
10
5
---> jaren tot pensioenleeftijd Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
3
Defensieve Lifecycle
Aantal jaar tot uw pensioendatum
De Neutrale Lifecycle 100% De Neutrale Lifecycle is de standaard lifecycle van Delta Lloyd. Tot vijftien jaar voor uw pensioendatum 75% beleggen we als volgt: –– ongeveer 52 procent in aandelen; –50% – ongeveer 13 procent in onroerend goed; –– ongeveer 35 procent in obligaties. 25%
Vanaf vijftien jaar voor uw pensioendatum beleggen we elk jaar 0% meer in de Pensioenstabilisator en minder in aandelen, 10 af5 20 u15 25 30 35obligaties. 40 en 45 onroerend goed Zo bouwt het risico ---> jaren tot pensioenleeftijd dat de opbrengst van de beleggingen tegenvalt als uw pensioenleeftijd dichterbij komt. In onderstaand schema Onroerend goed Pensioenstabilisator ziet u deObligaties verdeling binnen de Aandelen Neutrale Lifecycle.
Neutrale Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0%
45
40
35
30
25
20
15
10
5
---> jaren tot pensioenleeftijd Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
Offensieve Lifecycle 100% 75% 50% 25% 0%
45
40
35
30
25
20
15
10
5
---> jaren tot pensioenleeftijd
4
Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
van
tot
Actief Mixfonds
Pensioenstabilisator
50
15
Actief Mixfonds 2
100%
0%
15
14
Actief Mixfonds 2
95%
5%
14
13
Actief Mixfonds 2
90%
10%
13
12
Actief Mixfonds 2
85%
15%
12
11
Actief Mixfonds 2
80%
20%
11
10
Actief Mixfonds 1
75%
25%
10
9
Actief Mixfonds 1
70%
30%
9
8
Actief Mixfonds 1
65%
35%
8
7
Actief Mixfonds 1
60%
40%
7
6
Actief Mixfonds 1
55%
45%
6
5
Actief Mixfonds 1
50%
50%
5
4
Actief Mixfonds 1
40%
60%
4
3
Actief Mixfonds 1
30%
70%
3
2
Actief Mixfonds 1
20%
80%
2
1
Actief Mixfonds 1
10%
90%
1
0
Actief Mixfonds 1
0%
100%
Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
Neutrale Lifecycle De Offensieve Lifecycle 100% Tot elf jaar voor uw pensioendatum, beleggen we als volgt: –– ongeveer 64 procent in aandelen; –75% – ongeveer 16 procent in onroerend goed; –– ongeveer 20 procent in obligaties. 50%
Vanaf elf jaar voor uw pensioendatum beleggen we steeds meer 25% in obligatiefondsen. Daarnaast beleggen we voor uw pensioendatum steeds meer in de Pensioenstabilisator. Met de Offensieve Lifecycle hebt u meer risico dan bij de 0% Defensieve en Lifecycle. kans op 10 een5 20 de15 25 Maar 30 35 40 Neutrale 45 ---> jaren tot pensioenleeftijd hogere opbrengst is ook groter. In onderstaand schema ziet u de verdeling binnen de Offensieve Lifecycle. Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
Offensieve Lifecycle
Aantal jaar tot uw pensioendatum van
tot
Actief Mixfonds
Pensioenstabilisator
50
11
Actief Mixfonds 3 100%
0%
11
10
Actief Mixfonds 2 100%
0%
10
9
Actief Mixfonds 2 90%
10%
9
8
Actief Mixfonds 2 80%
20%
8
7
Actief Mixfonds 2 70%
30%
7
6
Actief Mixfonds 2 60%
40%
6
5
Actief Mixfonds 1 50%
50%
5
4
Actief Mixfonds 1 40%
60%
4
3
Actief Mixfonds 1 30%
70%
3
2
Actief Mixfonds 1 20%
80%
2
1
Actief Mixfonds 1 10%
90%
1
0
Actief Mixfonds 1 0%
100%
100% 75% 50% 25% 0%
45
40
35
30
25
20
15
10
5
---> jaren tot pensioenleeftijd Pensioenstabilisator
Onroerend goed
Obligaties
Aandelen
5
3 De Pensioenstabilisator
In de grafiek hieronder ziet u het verschil tussen de drie Lifecycles.
De Pensioenstabilisator is een belangrijk onderdeel van het Persoonlijk Pensioen Plan. We gebruiken de Pensioenstabilisator in alle lifecycle beleggingen. Dit gaat volledig automatisch, u hoeft hier niets voor te doen.
Lifecycles hoog
hoog Rendementsverwachng
Offensieve Lifecycle
Risico
Neutrale Lifecycle Defensieve Lifecycle
laag Aantal jaar tot de pensioendatum
laag Pensioendatum
Kosten Lifecycle-beleggen Als u belegt in een van de Delta Lloyd Lifecycles worden de volgende kosten in rekening gebracht: –– Aankoopkosten: 0,5% van iedere storting –– Eenmalige inkoop- en afgiftekosten: 0,1% van uw pensioenuitkering aankelijk van de stand0,55% –De– hoogte Jaarlijkse beheerkosten is(Lopende kosten): van de marktrente op uw pensioendatum.
Voor switches die binnen de Delta Lloyd Lifecycles plaatsvinden (bijvoorbeeld van Actief Mixfonds 2 naar Actief Mixfonds 1 binnen de Neutrale Lifecycle) hoeft u geen aan- en verkoopkosten te betalen. Ook is het switchen tussen de verschillende Delta Lloyd Lifecycles of het overstappen van Zelf Beleggen naar een lifecycle gratis. De inkoop- en afgiftekosten (ook wel spread genoemd) zijn de kosten die de vermogensbeheerder maakt bij het aan- en verkopen van beleggingsfondsen. Deze kosten zijn verwerkt in de aan- en verkoopkoers.
Hoogte van de pensioenuitkering Marktrente
Met de Pensioenstabilisator beïnvloedt het verloop van de marktrente uw aan te kopen pensioenuitkering nauwelijks meer.
6
Waarom de Pensioenstabilisator? De Pensioenstabilisator geeft meer zekerheid. Op uw pensioendatum koopt u met het geld uit uw Persoonlijk Pensioen Plan een pensioen aan. De prijs van dit pensioen is afhankelijk van de rente. Als de rente laag is, is uw pensioen duurder. U hebt dan meer geld nodig om hetzelfde pensioen aan te kopen. De Pensioenstabilisator is een belegging waarbij de koers stijgt als de rente daalt. Daardoor kunt u op de pensioendatum toch het gewenste pensioen aankopen. Hoe werkt de Pensioenstabilisator? De Pensioenstabilisator werkt als een ‘fonds’, maar het is geen echt aandelen- of obligatiefonds. Het werkt als een obligatielening met een gemiddelde looptijd van twintig jaar. De koers wordt dagelijks vastgesteld op basis van de actuele Swap-rente. De Swap is het tarief waar alle pensioenuitvoerders hun pensioenuitkering op baseren. Delta Lloyd stelt de Swap vast volgens de voorschriften van De Nederlandsche Bank (DNB). De koers van de beleggingen in de Pensioenstabilisator stijgt bij een dalende rente. Ook het tegenovergestelde geldt: stijgt de rente, dan daalt de koers. De Pensioenstabilisator zorgt ervoor dat rentewijzigingen minder invloed hebben op de hoogte van uw pensioen.
De hoogte van uw pensioenuitkering is aankelijk van de stand van de marktrente op uw pensioendatum.
Voorbeeld:
Stel dat u over twee jaar € 1.000 nodig hebt. Hiervoor stort u nu geld op uw rekening. De rente op uw rekening is 5 procent per jaar. Om over twee jaar precies € 1.000 te hebben, stort u nu dus € 907,03. Het gestorte bedrag groeit immers met 5 procent per jaar. Maar stel dat de rente van uw rekening daalt met 3 procent nadat u het geld hebt gestort. U hebt dan over twee jaar niet € 1.000, maar € 962. Door deze rentedaling hebt u dus niet meer genoeg aan een storting van € 907,03. U moet € 942,60 storten om het gewenste bedrag van € 1.000 te halen. De oplossing: een belegging waarvan de waarde stijgt als de rente daalt. Daalt de rente van 5 procent naar 3 procent? Dan stijgt de waarde van uw storting; van € 907,03 naar € 942,60. Zonder uw storting te verhogen, bereikt u zo toch het gewenste eindbedrag.
Hoogte van de pensioenuitkering Marktrente
Met de Pensioenstabilisator beïnvloedt het verloop van de marktrente uw aan te kopen pensioenuitkering nauwelijks meer.
In onderstaande rekenvoorbeeld ziet u wat er gebeurt met uw pensioenuitkering als de rente daalt of juist stijgt. Ook geeft de tabel aan wat er voor u kan veranderen als u met de Pensioenstabilisator werkt. U ziet dat uw pensioenuitkering met de Pensioenstabilisator in alle gevallen bijna even hoog is. De rente heeft op deze manier dus bijna geen invloed op uw pensioen. U hebt dus meer zekerheid.
Hoogte van de pensioenuitkering
Hieronder ziet u een rekenvoorbeeld: Kapitaal 1 jaar voor de pensioendatum € 100.000
Marktrente
Zonder Pensioenstabilisator
Met Pensioenstabilisator
Marktrente 1 jaar voor pensioendatum
Marktrente op de pensioendatum
Kapitaal op pensioendatum
Pensioenuitkering Kapitaal op pensioendatum
Pensioenuitkering
Situatie 1
3%
2%
€ 102.500
€ 5.331
€ 114.800
€ 5.971
Situatie 2
3%
3%
€ 103.000
€ 5.979
€ 103.000
€ 5.979
Situatie 3
3%
4%
€ 103.500
€ 6.656
€ 93.100
€ 5.988
Maximaal verschil tussen situatie
25%
0,3%
7
4 Zelf uw beleggingen kiezen Wilt u liever zelf de verantwoordelijkheid over de beleggingen nemen? Dat kan als in uw pensioenregeling ruime beleggingsvrijheid is opgenomen. Dit noemen we Zelf Beleggen. U kunt kiezen uit beleggingsfondsen van Delta Lloyd Asset Management. Als u zelf uw beleggingen wilt kiezen heeft u wel beleggingskennis en ervaring met beleggen nodig. Welke beleggingsfondsen kunt u kiezen? Op onze website www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen kunt u zien uit welke beleggingsfondsen u kunt kiezen. U kunt ook gebruik maken van de Pensioenstabilisator. Dit gaat niet automatisch. U moet hier zelf voor kiezen en het vervolgens jaarlijks in de gaten houden. Fondsen met garantie Voor sommige fondsen geeft Delta Lloyd een rendementsgarantie. Dat betekent dat u zeker bent van een bepaalde minimale opbrengst op uw pensioendatum. De volgende fondsen hebben garantie: –– Delta Lloyd Profiel Mixfonds 1 met inleggarantie. U krijgt dan zeker uw inleg weer terug. –– Delta Lloyd Rente Fonds met 2 procent rendements garantie. U krijgt dan zeker 2 procent rendement op uw inleg. Voor deze garantie betaalt u garantiekosten. Kijk voor de voorwaarden op www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. Beleggen in fondsen met rendementsgarantie heeft ook nadelen. U betaalt hiervoor kosten en er wordt voorzichtiger belegd. Hierdoor hebt u minder kans op een hogere opbrengst. U loopt het risico dat u niet het gewenste bedrag hebt opgebouwd op uw pensioendatum. Kosten Zelf Beleggen Voor de Delta Lloyd beleggingsfondsen worden de volgende kosten in rekening gebracht: –– Eenmalige aankoopkosten (0,5%) –– Eenmalige inkoop- en afgiftekosten: deze verschillen per fonds –– Jaarlijkse beheerkosten (Lopende kosten): deze verschillen per fonds
8
De inkoop- en afgiftekosten zijn de kosten die de vermogensbeheerder maakt bij het aan- en verkopen van beleggingsfondsen. De kosten zijn verwerkt in de aan- en verkoopkoers. Delta Lloyd trekt de beheerkosten af van de rendementen in de beleggingsfondsen. Deze kosten zijn in de fondskoersen verwerkt. Wilt u meer informatie over de lifecycles, de Pensioenstabilisator en de kosten van de beleggingsfondsen? Kijk dan op www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. Wat zijn de risico’s van Zelf Beleggen? –– U kunt te veel risico nemen. Daardoor hebt u een grotere kans dat de opbrengst uit de beleggingen tegenvalt. U kunt dan niet het pensioen kopen dat u zou willen als u met pensioen gaat. –– U kunt te weinig risico nemen. Daardoor krijgt u te weinig opbrengst uit uw beleggingen. U kunt dan niet het pensioen kopen dat u zou willen als u met pensioen gaat. –– U kunt vergeten om uw beleggingen aan te passen als uw pensioendatum dichterbij komt. De laatste jaren voor uw pensioen kunt u dan nog (te) veel risico lopen dat de opbrengst uit uw beleggingen tegenvalt. –– U kunt uw beleggingen onvoldoende spreiden. U belegt dan in te weinig verschillende beleggingsfondsen. Daardoor hebt u meer kans dat de opbrengst uit uw beleggingen tegenvalt. –– U maakt geen gebruik van de Pensioenstabilisator. U kunt dan minder pensioen kopen als de rente laag is op het moment dat u met pensioen gaat. Kiest u voor Zelf Beleggen? Dan krijgt u minimaal eenmaal per jaar bericht van Delta Lloyd of de beleggingen die u gekozen hebt nog passen bij uw risicoprofiel.
5 Uw keuze doorgeven Kiest u voor lifecycle beleggen? Of kiest u zelf uw beleggingen? Uw keuze hangt af van uw persoonlijke voorkeur en de mogelijkheden die uw werkgever u biedt. Lifecycle-beleggen heeft als voordeel dat u zelf niets hoeft te doen. U kunt bovendien gratis wisselen van lifecycle. We adviseren u om te kiezen voor lifecycle beleggen. Want voor Zelf Beleggen hebt u kennis van beleggen nodig. Ook ervaring is vereist. En u moet de ontwikkelingen op de beurs zelf in de gaten houden. Ten slotte moet u ook weten hoe en wanneer u de beleggingen moet aanpassen. Bijvoorbeeld vanwege uw leeftijd en/of de risico’s die u wilt lopen. Wat moet u doen? Doet u voor het eerst mee aan het Persoonlijk Pensioen Plan van Delta Lloyd? Dan begint u automatisch in de Neutrale Lifecycle. Wilt u toch liever de Defensieve of de Offensieve Lifecycle of de mogelijkheid voor Zelf Beleggen? Dan moet u uw risicoprofiel aan ons doorgeven. U doet dit met het formulier ‘de Profielbepaler’. Dit formulier geeft aan hoeveel risico u wilt nemen met de opbouw van uw pensioen. U vindt ‘de Profielbepaler’ op www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. Kiest u voor Zelf Beleggen? Dan moet u naast de Profielbepaler ook het ‘Fondskeuzeformulier Zelf Beleggen’ invullen. Op dit formulier geeft u aan in welke fondsen u wilt beleggen. U vindt dit formulier op www.deltalloyd.nl/pensioenbeleggen. Uw beleggingskeuze
Welk formulier moet u invullenw?
Neutrale Lifecycle
Geen
Defensieve Lifecycle
Profielbepaler
Offensieve Lifecycle
Profielbepaler
Zelf Beleggen
Profielbepaler + Fondskeuzeformulier Zelf Beleggen
9
Meer informatie? Hebt u nog vragen? Neem dan contact op met uw werkgever. Voor vragen over uw pensioenregeling kunt u ook bellen met de Client Service Desk van Delta Lloyd, telefoonnummer (020) 594 81 00.
Delta Lloyd Levensverzekering NV Postbus 1000, P 01.7.62-0314
1000 BA Amsterdam www.deltalloyd.nl Kamer van Koophandel Amsterdam: 33001488 0000
