VersoDirect nr. 4 / oktober - november 2015 / jaargang 17 V.U. Bruno Aerts, Kolonel Bourgstraat 122 bus 4, 1140 Brussel
VersoDirect is de nieuwsbrief van de Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw, de intersectorale werkgeversorganisatie voor de Vlaamse socialprofitsector. Verso verenigt ondernemers uit de gezondheidszorg, de welzijnssector, de socioculturele sector, de sector van de aangepaste tewerkstelling, het onderwijs en de mutualiteiten.
INHOUD VERSONIEUWS Meer dan 50.000 socialprofitbanen bij tegen 2020
2
SECTORNIEUWS Serv vraagt begroting die voorbereidt op toekomstige uitdagingen
4
Actieplan Armoedebestrijding besproken binnen de Serv
5
VDAB-dossier kent happy end
5
SLN wordt ‘Sterpunt Inclusief Ondernemen’
5
Elk jaar 1250 medewerkers extra gezocht wegens VAP-dagen
6
Uitwisseling centraal op eerste summer course van HRwijs 6 Advisering doelgroepenbeleid afgerond 7 Maatwerkbedrijven. Uw sleutel tot succes!
7
Waar blijft de opvolger van Wep+?
8
Vivo toont strategieën voor werkbaar werk
9
Toekomst tewerkstellingsbeleid kansengroepen ligt op tafel
10
AANKONDIGINGEN
11
“ Social profit goed voor een derde van de nieuwe jobs.” Lees meer p 2
1
EDITO
Naar een evenwicht in de Vlaamse begroting in 2017. En daarna? De Vlaamse begroting kreeg deze zomer een mooie meevaller. Door de federale herraming van de fiscale ontvangsten wordt er 404 miljoen euro meer naar Vlaanderen doorgestort. De Serv heeft begin september rekening gehouden met deze gewijzigde situatie bij de becijfering van het begrotingstraject. Voor de Serv primeert dat de begroting structureel gezond is, wat betekent dat er correcties mogen gemaakt worden voor conjuncturele schommelingen en éénmalige factoren. Op basis van de beschikbare informatie zou de Vlaamse begroting volgens de Serv zowel in 2016 als in 2017 een structureel overschot boeken (eerst 153 miljoen en dan 247 miljoen). Uitgedrukt in nominale termen komt dit overeen met een maximaal tekort van 243 miljoen euro voor volgend jaar. In 2017 zou de Vlaamse regering dan kunnen aanknopen bij het vooropgestelde nominale begrotingsevenwicht. Gezien de budgettaire turbulentie bij aanvang van deze legislatuur, is dit positief nieuws. Maar tegelijkertijd wijst de Serv op de noodzaak om diverse toekomstige uitdagingen die op ons afkomen beter en vollediger in kaart te brengen om een realistisch en gezond begrotingsbeleid uit te tekenen op (middel)lange termijn. De besparingsinspanningen van de voorbije jaren moesten zorgen voor een begrotingsevenwicht. Zulk begrotingsevenwicht werd door de Vlaamse regering eerder geduid als de noodzakelijke voorwaarde om in de toekomst te kunnen antwoorden op de groter wordende zorgnoden en om een sociaal beleid te voeren dat alle Vlamingen in staat stelt om volwaardig deel te nemen aan de samenleving. Met de overheveling van diverse bevoegdheden in het kader van de zesde staatshervorming heeft Vlaanderen hiertoe de sleutels in handen. Het begrotingsevenwicht komt nu in zicht. Maar daarna zal zich de vraag stellen welk budgettair traject de Vlaamse regering naar de toekomst uittekent. De ambitie om wat goed is aan ons sociaal model te behouden en verder te bouwen aan een zorgzaam Vlaanderen zal zich ook moeten vertalen in budgettaire keuzes. In de Vlaamse social profit zijn de noden groot. Een begrotingspad waarin de invulling van deze maatschappelijke behoeften centraal staat, is dan ook het vertrekpunt. Bruno Aerts, directeur Verso 2
Meer dan 50.000 socialprofitbanen bij tegen 2020 In de vorige VersoDirect stonden we al even stil bij de nationale economische vooruitzichten van het Planbureau voor de periode 2014-2020. In de zomer publiceerde het Planbureau, in samenwerking met de studiediensten van de regionale overheden, ook opnieuw het rapport met de prognoses voor de deelstaten. Op basis van de projecties blijkt dat er in de Vlaamse socialprofitsectoren 51.700 banen bijkomen tegen 2020. Dat is een derde van de totale jobcreatie in Vlaanderen. De social profit blijft dus een belangrijke motor voor de werkgelegenheid. Economie trekt aan In totaal zouden er de komende vijf jaar 129.000 banen bijkomen in Vlaanderen. Na het banenverlies in 2013, trok de werkgelegenheid weer aan in 2014 en deze trend zet zich voort op korte en middellange termijn. Het Vlaamse Gewest doet het met een gemiddelde jaarlijkse banengroei van 0,75% trouwens beter dan de verwachte 0,67% voor heel België. Het Planbureau voorspelt deze banengroei op basis van het verwachte economische herstel tijdens de projectieperiode. Voor Vlaanderen schat het Planbureau een gemiddelde economische groei van 1,6% tussen 2014 en 2020. Terwijl de groei nog bescheiden start in 2014 en 2015 (respectievelijk 1,2% en 1,3%), verwacht het Planbureau van 2016 tot 2020 een jaarlijkse groei van 1,7%. Deze economische groei kan vooral op conto van de dienstensector in ruime zin geschreven worden. Haar aandeel in het Vlaams bbp stijgt dan ook van 60,6% naar 62,8% in 2020.
VERSONIEUWS
Social profit goed voor een derde van de nieuwe jobs De verwachte 129.000 extra banen omvatten ongeveer 124.000 loontrekkende jobs en 5.000 zelfstandigen. De verwachte loontrekkende jobs zijn het resultaat van een groei van 151.000 banen in sommige sectoren en banenverlies in andere sectoren (-27.000). De groei situeert zich hoofdzakelijk in de ‘gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening’ (met inbegrip van de maatwerkondernemingen) en de ‘overige marktdiensten’ (inclusief dienstenchequepersoneel en de socioculturele sector). Het banenverlies zal zich vooral in de industrie afspelen. Uit de regionale economische vooruitzichten blijkt meer bepaald dat er 50.500 bijkomende loontrekkende jobs gecreëerd worden in de sector van de gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening (Nace “De werkgelegenheid 86-87-88) over de in de social profit hele projectieperiode (2014-2020) in het stijgt tot bijna Vlaamse Gewest. 356.300 in 2020” Dit is een gemiddelde jaarlijkse groeivoet van 2,6%. Een eigen raming op basis van de recentste regionale rekeningen schat de loontrekkende jobcreatie in de socioculturele sector (Nace 90 t.e.m. 93) op 1200 jobs, bij een meer gematigde jaarlijkse groeivoet van 1,4%. In aantal jobs uitgedrukt, zou de binnenlandse loontrekkende werkgelegenheid in de socialprofitsectoren stijgen van ongeveer 304.500 arbeidsplaatsen in 2014 tot bijna 356.300 arbeidsplaatsen in 2020. Dit komt neer op een netto-jobcreatie van 8600 eenheden per jaar.
Dit betekent dat de hele socialprofitsector in het Vlaamse Gewest goed is voor een totale loontrekkende jobcreatie van 51.700 banen in de volledige projectieperiode (2014-2020). Dit stemt overeen met 34% van de totale loontrekkende jobcreatie die wordt verwacht binnen de diverse ‘groeisectoren’ in het Vlaamse Gewest gedurende deze periode (+151.000 loontrekkende jobs). Ten slotte maken we nog een kanttekening bij dergelijke ramingen. Sinds het Federaal Planbureau haar prognoses opmaakte, zijn enkele parameters alweer bijgesteld. Zo is de verwachte economische groei in België voor 2016 recent verlaagd van 1,6% naar 1,3%. De volledige publicatie van het Planbureau is beschikbaar op volgende website: http://www.plan.be/press
WA ARVAN AKTE... “ In de zorgsector werken we deels met publieke middelen, die voortkomen uit economi sche activiteiten van andere sectoren, maa r op zijn beurt levert de zorgsector ook een bijdrage aan het Bruto Binnenlands Product, aan de werkgele genheid, aan de economische groei.” Jan Smets, gouverneur van de Nationa le Bank, in Zorgwijzer, mei 2015.
3
SECTORNIEUWS
Serv vraagt begroting die voorbereidt op toekomstige uitdagingen Sinds de federale regering in juli de raming van de gewestelijke opcentiemen bijstelde, ziet het begrotingswerk er voor de Vlaamse regering een stuk rooskleuriger uit. Toch vragen de sociale partners aandacht voor de grote financiële impact van een aantal toekomstige uitdagingen én de blijvende nood aan overheidsinvesteringen. Bij het uittekenen van het begrotingstraject kiest de Serv al jaren voor een structurele benadering. Het voordeel hiervan is dat men eenmalige factoren en conjunctuurschommelingen kan wegzuiveren, maar toekomstige uitdagingen kan meerekenen. “Ook in budgettair Vanuit die benadering stelt de moeilijke tijden Serv voor de vereiste structurele inspanning in 2016 en 2017 over prioriteit geven beide jaren gelijk te verdelen. aan overheidsDe Serv stelt meer concreet een investeringen” begrotingstraject voor waarbij de regering mikt op een structureel overschot in 2016 en 2017 (respectievelijk 153 miljoen euro en 247 miljoen euro). Dit vertaalt zich in een maximaal toegelaten nominaal tekort van 243 miljoen euro in 2016 en een nominaal evenwicht in 2017. Op die manier kan Vlaanderen tegen 2017 zowel structureel als nominaal een gezonde begroting bereiken. Serv-voorstel van maximale nominale en structurele saldi in miljoen euro, 2014-2018. 400 200
Uitdagingen voor de toekomst De Serv wijst op belangrijke uitdagingen die beter en vollediger in beeld moeten gebracht worden zodat de budgettaire impact ervan kan opgevangen worden. De Serv illustreert dit met dossiers als de Oosterweelverbinding, de infrastructuur voor zorg/welzijn (cf. VIPA) en voor onderwijs en de kilometerheffing. Maar dit zijn uiteraard niet de enige dossiers waar Vlaanderen een toekomstperspectief moet uittekenen. Voorlopig formuleert de Serv geen concrete schulddoelstelling omdat de financiële impact van grote investeringsprojecten onduidelijk is en de context met de Europese opvolging van de begroting veranderd is sinds het vastleggen van de oorspronkelijke schulddoelstelling in het Pact 2020. De Serv herhaalt ook zijn pleidooi om ook in budgettair moeilijke tijden prioriteit te geven aan overheidsinvesteringen in publieke infrastructuur. Het nominale tekort op de begroting 2016 moet daarbij aangewend worden voor bijkomende investeringen in publieke infrastructuur. Dergelijke investeringen hebben een groeibevorderend effect en maken het mogelijk een inhaalbeweging te maken ten opzichte van het buitenland. Dat komt de economische heropleving ten goede en zal de werkgelegenheid stimuleren. Ten slotte wijzen we nog op recente ontwikkelingen die een effect kunnen en zullen hebben op het Vlaamse begrotingswerk, zoals de naar beneden bijgestelde economische groeiverwachtingen van het Planbureau en het federale debat over de taxshift.
2014
2015
2016
6,4
Het Serv-advies is beschikbaar op www.serv.be. 0
2017
-200
WAARVAN AKTE...
-400 -600
Structurele NFB
Bron: Serv
4
2018
Nominale NFB
de toekomst belangrijker “ Zorgzame buurten zullen in ewel onafhankelijke worden: met zelfstandige oft de burger staan.” zorgverstrekkers die dicht bij ens een rondetafel Apotheker Hilde Deneyer tijd rstrekkers gesprek met zelfstandige zorgve tie Vrije Beroepen, georganiseerd door de Federa . in De vrije beroeper, juli 2015
SECTORNIEUWS
Actieplan Armoedebestrijding besproken binnen de Serv De sociale partners binnen de Serv zijn kritisch over het ontwerp voor het Vlaams Actieplan Armoedebestrijding 2015-2019. Het uiteindelijke actieplan werd op 3 juli goedgekeurd. De sociale partners gaven geen advies over het volledige ontwerp, maar bundelden hun bekommernissen in een ‘sokkeltekst’. De sociale partners vragen een geïntegreerde aanpak over alle beleidsdomeinen heen, duidelijke prioriteiten en een stappenplan voor de uitrol van de acties. Het ontbreekt ook nog aan een realistisch budgettair kader.
VDAB-dossier kent happy end Al heel wat jaren ijvert Verso ervoor dat de social profit een plaats krijgt in de raad van bestuur van de VDAB. De social profit is immers al decennia een groeisector die op zoek is naar vele handen om de vacatures op te vullen. De samenwerking met VDAB is daarbij essentieel. In april kon u al in de VersoDirect lezen dat er een doorbraak in de maak was in dit dossier. Na advies van de Raad van State heeft de Vlaamse regering vorige maand dan ook de nieuwe samenstelling van de bestuursraad van de VDAB bekrachtigd. De oplossing die gevonden werd bestond erin zowel langs werkgevers- als werknemerskant twee bijkomende zitjes te voorzien in de paritair bestuurde VDAB.
SLN wordt ‘Sterpunt Inclusief Ondernemen’ Steunpunt Lokale Netwerken, de koepelorganisatie voor vzw’s die vorming, coaching en werkplekleren aanbieden, heeft zich vorige maand omgeturnd tot ‘Sterpunt Inclusief Ondernemen’. De organisatie speelt met de naamsverandering en bijhorende koerswijziging in op de nieuwe richting die het Vlaams ondersteuningsbeleid voor kwetsbare doelgroepen uitgaat. De aangesloten organisaties willen nog meer inzetten op de coaching en ondersteuning van ondernemingen die kwetsbare medewerkers tewerkstellen.
“Waardengedreven ondernemers de weg wijzen bij het uitstippelen van een inclusief personeelsbeleid” De leden van het kersverse Sterpunt Inclusief Ondernemen noemen zich dan ook ‘Werkplekarchitecten’. Zij willen een vertrouwensfiguur worden die waardengedreven ondernemers de weg wijst bij het uitstippelen van een inclusief personeelsbeleid. Momenteel telt Sterpunt Inclusief Ondernemen meer dan honderd van deze Werkplekarchitecten. Zij bieden ondersteuning bij stages, opleiding op de werkplek en job- en taalcoaching. Binnen dit netwerk is er ook plaats voor de ondernemingen zelf. Zij kunnen lid worden onder de noemer ‘inclusieve onderneming’. Zij tonen daarmee aan dat het bieden van werkplaatsen voor alle talenten op de arbeidsmarkt ook voor hen een belangrijke doelstelling is. Via een online platform, de Werkplekschakelaar, kunnen zij hun kennis delen met andere ondernemers. www.dewerkplekarchitecten.be
Voka en Unizo krijgen naast Verso ook het gezelschap van Boerenbond op de werkgeversbank. Daarbij komt het totaal aantal mandaten op twintig: tien voor de werkgevers en tien voor de werknemers. Vanuit Verso zal Kristel De Roy de social profit vertegenwoordigen.
WA ARVAN AKTE... “Sommige bewoners betalen nu al ruim 50 euro per dag. Dat is voor veel mensen al meer dan hun pensioen. Je kan een kei niet stropen. Langs die kant is het op.” Klaartje Theunis van Zorgnet-Icuro op deredactie.be bij een actie op het Martelarenplein over de onderfinanciering van woonzorgcentra, 18 september 2015 5 .
SECTORNIEUWS
Elk jaar 1250 medewerkers extra gezocht wegens VAP-dagen De vraag naar nieuwe arbeidskrachten voor de social profit blijft groeien. Ook in de toekomst zal er nog veel volk nodig zijn in de socialprofitondernemingen. Dat komt enerzijds doordat de vraag naar dienstverlening blijft toenemen, maar ook de vervanging van medewerkers die op pensioen gaan of minder werken vanwege het recht op arbeidsduurvermindering speelt een belangrijke rol. Nieuw onderzoek van HIVA KU Leuven in opdracht van de Vlaamse overheid en de sociale partners toont aan dat deze vervangingsvraag zelfs groter is dan de uitbreidingsvraag. Ongeveer de helft van de vervangingsvraag is trouwens te wijten aan de verschillende arbeidsduurverminderingsstelsels. Tussen 2014 en 2024 zal de social profit meer dan 10.000 extra mensen nodig hebben om te antwoorden op groeiende behoeften. Omwille van pensionering en arbeidsduurvermindering zullen er zelfs meer dan 25.000 mensen gezocht worden. De helft daarvan, 12.500, zal worden aangetrokken om de uren op te nemen van personeel dat minder gaat “De verwachte werken in een vorm van arbeidsduurvermindering. resultaten op Verso waarschuwt al langer voor de ongewenste gevolgen van deze stelsels op de arbeidscapaciteit. vlak van retentie Deze sectorale voordelen worden zeker positief en werkbaarheid onthaald door oudere medewerkers, maar de blijven uit” verwachte resultaten op vlak van retentie en werkbaarheid blijven uit. Tegelijkertijd stijgt de druk op ondernemingen om het werk gedaan te krijgen en nieuw personeel te zoeken. Willen we deze systemen behouden, dan dringen hervormingen zich aan.
Inspiratiesessie verzuimbeleid en waarderende benadering
Uit het rapport van HIVA KULeuven blijkt dat de meeste werkgevers ervan overtuigd zijn dat de vrijstelling van arbeidsprestaties geen invloed heeft op de verantwoordelijkheden en loopbaankansen die een medewerker krijgt. Maar de VAP-dagen vormen volgens zes op de tien socialprofitwerkgevers wel een drempel om oudere medewerkers in dienst te nemen. Daar komt nog eens bij dat slechts een kwart van de werkgevers gelooft dat oudere medewerkers minder afwezig zijn dankzij arbeidsduurvermindering, een belangrijke motivatie bij de start van de maatregel. Ook de continuïteit van de diensterlening is een veelgehoorde bekommernis van werkgevers. Zes op de tien werkgevers gelooft wel dat VAP-dagen helpen om oudere medewerkers langer aan het werk te houden, al kan hier geen bevestiging van gevonden worden in de praktijk. Dit onderzoek kwam er op vraag van de sociale partners tijdens het vorige intersectoraal akkoord voor de social profit. De resultaten van dit onderzoek moeten verder worden besproken door sociale partners zodat er oplossingen kunnen worden gevonden die het arbeidsvolume verhogen en het werk werkbaar houden voor alle groepen op de werkvloer.
U vindt het onderzoeksrapport op de site van HIVA KU Leuven: hiva.kuleuven.be/nl 6
Uitwisseling centraal op eerste summer course van HRwijs 13 verantwoordelijken van kleine socialprofitondernemingen werden tijdens de eerste HRwijs summer course ondergedompeld in alle stappen van de HR-cyclus. De zomertweedaagse ‘HR van a tot z’ gaf verantwoordelijken de kans in dialoog met andere deelnemers het medewerkersbeleid van hun organisatie in kaart te brengen. Waar kan de organisatie naartoe en wat zijn de prioriteiten voor de komende jaren? Deze vragen stonden centraal tijdens de tweedaagse. Dat deze formule, waarbij een gemotiveerde groep zich terugtrekt op een rustgevende locatie, een schot in de roos was, toont volgende getuigenis van een van de deelnemers: “Voor mij was het een opfrissing van a tot z met veel praktische tools die nieuw zijn voor mij. Ik heb heel wat input gekregen, zonder me te veel te verliezen in de theorie, want die heb ik al voldoende gehad.” In het voorjaar van 2016 volgt nog een terugkomdag, waar de deelnemers feedback kunnen krijgen over de acties die ze na deze cursus hebben opgezet. We kijken alvast uit naar de summer course van 2016! HRwijs inspiratiesessies najaar 2015 In het najaar heeft de HR-cel van Verso nog twee inspiratiesessies op het programma. Op 16 oktober kom je meer te weten over selectie en onthaal van nieuwe medewerkers. Op 17 november kun je je laten inspireren over coachend leiderschap en omgaan met verandering. Meer info en inschrijven? www.hrwijs.be/inspiratiesessies
SECTORNIEUWS
Maatwerkbedrijven. Uw sleutel tot succes!
Advisering doelgroepenbeleid afgerond
Met een frisse campagne wil Verso-lid Groep Maatwerk zoveel mogelijk ondernemers en organisaties overtuigen van de meerwaarde van de samenwerking met maatwerkbedrijven. Want de vroegere beschutte werkplaatsen zijn niet alleen een keuze voor maatschappelijk verantwoord ondernemen, ze leveren ook kwaliteit en bieden voor veel ondernemers een flexibele oplossing voor hun noden.
Op 10 juli keurde de Vlaamse regering het voorontwerp van decreet over het Vlaams doelgroepenbeleid principieel goed. Dit ontwerp van kaderdecreet bouwt verder op de uitgangspunten van de eerder goedgekeurde conceptnota van de Vlaamse regering van 23 januari. Ondanks de vraag van de Serv voor een verlenging van de adviesperiode voor dit voor de sociale partners erg belangrijke dossier, was de deadline voor dit advies erg kort: 13 augustus.
De campagne focust op bedrijven die vandaag al met succes samenwerken met maatwerkbedrijven. Zo komt onder andere Jean-Paul Corin van CM Midden-Vlaanderen in beeld. Zij werken samen met maar liefst drie maatwerkbedrijven voor onder andere onderhoud, postsortering en het maken van gadgets.
Verso heeft zich in zijn advies gefocust op hét grote pijnpunt uit het ontwerpdecreet, met name de RSZ-doelgroepkorting voor oudere werknemers. Het ontwerpdecreet zal de leeftijd voor de korting optrekken tot 55 jaar en aanwerving van oudere werknemers meer ondersteunen dan zittende werknemers die de gerechtigde leeftijd bereiken. Het ontwerpdecreet behoudt evenwel het toepassingsgebied van de RSZ-korting, met name enkel en alleen voor werkgevers die ressorteren onder categorie 1 van de structurele lastenverlaging. Dit betekent dat de meeste socialprofitondernemingen ook binnen de Vlaamse regeling geen beroep zullen kunnen doen op een loonlastenvermindering voor hun oudere medewerkers.
De sector van maatwerkbedrijven is een economisch sterke sector. De 49 erkende maatwerkbedrijven stellen samen meer dan 20.000 mensen tewerk. 17.000 daarvan zijn personen met een beperking en 619 behoren tot andere risicogroepen. De tewerkstelling is de laatste jaren sterk gestegen, maar de overheid heeft ondertussen aangegeven dat er voorlopig geen plaatsen meer bijkomen. Nochtans zijn er vandaag nog 4305 personen met een arbeidshandicap ingeschreven als niet-werkende werkzoekende bij de VDAB.
Verso pleit daarom in zijn advies om deze RSZ-korting van toepassing te maken voor alle werkgevers, ongeacht de categorie van structurele lastenverlaging. Verso ziet de logica niet waarom voor een informaticus van 56 jaar die in een ziekenhuis, een woonzorgcentrum, een gehandicaptenvoorziening, een kinderdagverblijf of een socioculturele vereniging werkt, de werkgever geen RSZ-korting ontvangt, terwijl de werkgever van zijn tweelingbroer die ook informaticus is bij een bouwbedrijf wel een RSZ-korting ontvangt. We vragen ons trouwens af hoe deze ongelijke behandeling van werkgevers spoort met de Europese regelgeving inzake staatssteun. De andere doelgroepen die het ontwerpdecreet weerhoudt zijn de jonge werknemers en de personen met een arbeidshandicap. Ook een aantal bestaande specifieke RSZ-kortingen (huispersoneel, onthaalouders, kunstenaars) worden behouden. Dit is positief. Verso kan zich ook aansluiten bij de bekommernissen omtrent de praktische uitwerking die de andere werkgeversorganisaties hebben ingebracht. Verso wijst er in haar advies uitdrukkelijk op dat omwille van de rechtszekerheid, de inwerkingtreding van het decreet en de uitvoeringsbesluiten nauwgezet op elkaar moeten worden afgestemd. Wanneer de diverse maatregelen uit dit ontwerpdecreet effectief van kracht zullen gaan, is nog niet geheel duidelijk. Dit ontwerp-decreet wordt eerst nog definitief goedgekeurd door de Vlaamse regering en zal vervolgens door het Vlaams Parlement worden goedgekeurd. Daarna zullen ook de diverse uitvoeringsbesluiten worden goedgekeurd.
Op 8 oktober organiseert Groep Maatwerk een congres in de Oude Vismijn in Gent over de samenwerking tussen de Vlaamse maatwerkbedrijven en reguliere ondernemingen. Onder andere Chris’l Joris van Etap Lighting en Herman Van de Velde van de gelijknamige lingeriefabrikant komen er hun visie op ondernemerschap uitleggen. Het volledige programma en een inschrijvingsformulier vindt op www.groepmaatwerk.be
WA ARVAN AKTE... “Burgers verzetten zich tegen een logic a van blinde besparingen, die dreigt het fundame nt zelf van de solidariteit onderuit te halen.” Jo De Cock, administrateur-generaal van het RIZIV, in Blikveld, de nieuwsbrief van de Koning Boudewijnstichting. Juni 2015. 7
SECTORNIEUWS
Waar blijft de opvolger van Wep+? Eind september viel het doek voor de klassieke werkervaringsprojecten, beter bekend als Wep+. Met deze maatregel werden langdurig werkzoekenden één jaar tewerkgesteld met intensieve begeleiding door gespecialiseerde ‘leerwerkbedrijven’ en door geëngageerde werkgevers - veelal in de private socialprofitsectoren en bij lokale besturen - die de rol van ‘promotor’ op zich namen. Door de doelgroep ervaring te laten opdoen op concrete werkplekken met gepaste ondersteuning en omkadering lag de focus op re-integratie op de arbeidsmarkt. Op die manier konden jaarlijks zo’n 2.500 werkzoekenden (omkaderingspersoneel niet meegeteld) terecht in een 300-tal organisaties. Doorstroom naar een job in het normaal economisch circuit was daarbij steeds het objectief. Vlaanderen hervormt het werkplekleren In het kader van de hertekening en vereenvoudiging van het Vlaamse arbeidsmarktbeleid na de
zesde staathervorming zette de Vlaamse regering eind vorig jaar de contouren uit van een nieuw ééngemaakt kader voor tijdelijke werkervaring. Als eerste spoor wordt werkervaring in een vernieuwde aanpak van werkplekleren onder regie van VDAB ingepast. Werkzoekenden zullen voortaan gedurende een jaar competenties en ervaring opdoen in een concrete arbeidsomgeving bij alle mogelijke types van werkgevers via bestaande instrumenten zoals IBO, C-IBO en stages. Een externe partner, aangezocht via een overheidsopdracht, brengt de nodige expertise in om de afstand van de doelgroep tot de arbeidsmarkt te helpen overbruggen. Onduidelijkheid troef Daarnaast beoogt de minister van Werk een nieuw geïntegreerd stelsel van werkervaring waar verschillende maatregelen een plaats zullen krijgen: Wep+, Artikel 60/61, PWA’s, ... Dit werk-ervaringsstelsel is gekoppeld aan het zogenaamde kwalitatief luik van
WAARVAN AKTE... vergaderingen. belangrijker. Het verandert de “Patiëntenparticipatie wordt n.” aar voor spek en bonen bijzitte Gebruikers mogen er niet zom Professor Chantal Van Aud
. enhove in Weliswaar, juni 2015
belangrijke en hun bedrijf, ze hebben een “Ondernemers leiden niet alle society.” & ry ust ind of s zijn het captain maatschappelijke rol. Eigenlijk wordt Etion. Caroline Ven, Ondernemersplatform VKW Standaard van 11 september. gedelegeerd bestuurder, in De 8
het Banenpact, waarover de Vlaamse sociale partners al geruime tijd aan het onderhandelen zijn. Het was de bedoeling om hierover in het voorjaar van 2015 tot een akkoord te komen, maar dit is tot op heden nog niet gelukt. Het feit dat er nog geen valabel tweede spoor is opgezet om de stopzetting van Wep+ op te vangen, heeft ertoe geleid dat leerwerkbedrijven noodgedwongen zijn overgegaan tot het stopzetten van interne werkervaringsplaatsen en het ontslaan van begeleidend personeel, waardoor belangrijke expertise verloren gaat.
“Leerwerkbedrijven zijn overgegaan tot het stopzetten van werkervaringsplaatsen en het ontslaan van begeleidend personeel” Ook kunnen werkgevers die zich willen engageren als ‘promotor’ geen werkplekken meer aanbieden die passen in dergelijke intensieve trajecten. Daardoor zal de invulling van zinvolle, ondersteunende taken in de dagdagelijkse werking van deze ondernemingen verloren gaan. Het gaat hier om een brede waaier aan functies (administratie, logistiek, onderhoud, zorg, …) in diverse socialprofitsectoren (ouderenzorg, revalidatie, thuishulp, kinderopvang, kringloopcentra, …). Voor werkzoekenden die tot deze kwetsbare doelgroep behoren, betekent dit dat er minder kansen zijn om passende werkervaring op te doen. Zo gaat kostbare tijd verloren voor reintegratie op de arbeidsmarkt. Verso dringt erop aan dat dit stuk van de Banenpactpuzzel snel wordt gelegd en dat het overleg hierover terug wordt opgepikt. We moeten dringend de nodige knopen doorhakken met betrokkenheid van alle stakeholders.
SECTORNIEUWS
Vivo toont strategieën voor werkbaar werk Werkbare jobs zijn belangrijk, niet in het minst in de socialprofitsectoren. Een goede werkbaarheid zal immers cruciaal blijken om voldoende nieuwe mensen aan te trekken en de bestaande medewerkers toe te laten hun job vol te houden tot aan het pensioen. Sinds de laatste editie van de werkbaarheidsmonitor van de Stichting Innovatie & Arbeid in 2014 beschikken we ook over diepgravende cijfers over de werkbaarheid in de verschillende deelsectoren van de social profit.
“De werkbaarheid in de social profit is vaak beter dan in andere sectoren” Vivo, het Vlaams instituut voor vorming en opleiding in de social profit, deed onderzoek naar de beleving van het werk door de medewerkers zelf. De werkbaarheidsmonitor wordt vertaald
naar concrete situaties in de praktijk, waardoor we nu beschikken over getuigenissen van medewerkers uit de social profit en tips voor leidinggevenden en medewerkers. Het goede nieuws is dat uit de werkbaarheidsmonitor blijkt dat de werkbaarheid in de social profit vaak beter is dan in andere sectoren op de Vlaamse arbeidsmarkt. Enkel in de maatwerkbedrijven en de woonzorgcentra ligt de werkbaarheidsgraad lager dan gemiddeld. De meeste klachten in de social profit gaan over emotionele belasting en werkdruk. Het kwalitatief onderzoek van Vivo maakt dit ook concreet. Veel medewerkers stellen zich de vraag of ze dit hoge tempo zullen kunnen volhouden tot aan hun pensioen. Tips Maar leidinggevenden hoeven niet bij de pakken te blijven zitten. Op basis van haar onderzoek kon Vivo ontdekken welke
strategieën gebruikt worden op het terrein om de risicofactoren onder controle te houden. Daaruit distilleerden ze heel wat bruikbare tips die in een toegankelijke brochure worden voorgesteld. Zo kan werkdruk aangepakt worden door de prioritaire taken duidelijk te communiceren aan elke medewerker. De emotionele belasting kan worden getemperd door voldoende contact met collega’s te voorzien en een ondersteunende houding aan te nemen als leidinggevende. Ook preventie van agressie en een plan van aanpak indien het toch plaatsvindt, zijn belangrijk. Voldoende afwisseling in taken en contact met cliënten kan ook helpen om de emotionele belasting tot een minimum te beperken. Het onderzoeksrapport en de brochure zijn beschikbaar op de website van Vivo (www.vivosocialprofit.org/werkbaarwerk). Vivo zal ook samen met haar partners inhoudelijke ondersteuning bieden aan medewerkers en leidinggevenden rond werkbaarheid op basis van de bevindingen uit dit rapport. Zo werkt Vivo aan een actieplan in samenwerking met de vormingsfondsen. In samenwerking met HRwijs organiseert Vivo ook lerende netwerken voor leidinggevenden die de werkbaarheid voor medewerkers met een hoge emotionele belasting willen verbeteren.
Werken tot aan je pensioen? Ja, maar mits aanpassingen De Stichting Innovatie & Arbeid heeft bij de laatste bevraging voor de werkbaarheidsmonitor ook gepolst naar de mogelijkheid bij werknemers en zelfstandigen om tot hun pensioen de huidige job te kunnen uitoefenen. Uit het rapport dat de Stichting hierover heeft gepubliceerd, leren we dat 34,4% van de medewerkers in de gezondheids- en welzijnssector graag aangepast werk zou hebben op latere leeftijd. Dat is een hoger percentage dan gemiddeld op de Vlaamse arbeidsmarkt (29,9%).
Een minderheid van 5,4% van de zorg- en welzijnsmedewerkers acht het sowieso niet haalbaar om door te werken tot aan het pensioen, ongeacht eventuele aanpassingen. Dit komt overeen met het Vlaams gemiddelde. De Stichting Innovatie & Arbeid beschikt ook over cijfers specifiek voor de beroepsgroep ‘zorgmedewerkers’. Daar geeft vier op de tien aan enkel te kunnen doorwerken mits aanpassingen. Meer informatie: www.werkbaarwerk.be
9
SECTORNIEUWS
Toekomst tewerkstellingsbeleid kansengroepen ligt op tafel Met de lancering van een conceptnota voor het beleid rond Evenredige Arbeidsdeelname heeft Vlaams minister van Werk Philippe Muyters in de zomer een nieuwe stap gezet in de hervorming van het tewerkstellingsbeleid voor kansengroepen. Met een vernieuwde focus op talenten en competenties wil de minister de globale werkzaamheidsgraad opkrikken. Ook de sociale partners en het middenveld vertegenwoordigd binnen de Commissie Diversiteit van de Serv hebben hun input geleverd aan het beleid. Voor Verso zitten er veel goede zaken in de conceptnota maar moeten we erover waken dat de acties die werken niet tussen de plooien verdwijnen. De conceptnota gaat uit van drie complementaire sporen: het activeren van talent, het investeren in de talenten die al aanwezig zijn in ondernemingen en sensibilisering. Activeren van talent De maatgerichte aanpak bij het overbruggen van de afstand tot de arbeidsmarkt die de minister voorstelt, lijkt ons zeker een valabele piste. Het meer op maat inzetten van arbeidsmarktinstrumenten zoals werkervaringsinitiatieven,
WAARVAN AKTE... duidelijk “Ik moet aan een breed publiek ijking op dit maken dat vermaatschappel elden kent. moment al zeer mooie voorbe zich voor Bij incidenten mogen ministers al wat in camera’s verantwoorden. Maar gen gebeurt, Vlaanderen aan fantastische din rheid, met of zonder steun van de ove n.” blijft te veel in de schaduw staa iaal.net, Minister Jo Vandeurzen op soc september 2015. 15 10
competentieversterking en loopbaanbegeleiding lijkt ons een belangrijke weg naar werk. De vraag is echter of deze focus op het versterken van individuele competenties en het ondersteunen van organisaties bij het verbeteren van hun HR-beleid voldoende is om te komen tot een evenredige deelname op de arbeidsmarkt. De aandacht voor de structurele achterstelling van bepaalde kansengroepen (personen met een arbeidshandicap, personen van allochtone origine en oudere werknemers) en een gerichte aanpak van de drempels die de arbeidsparticipatie van deze groepen in de weg staan, blijven volgens Verso noodzakelijk. Een gerichte doelgroepenbenadering kan de individuele aanpak van de minister versterken. HR-ondersteuning voor ondernemingen en organisaties Het instrument van loopbaan- en diversiteitsplannen wordt afgeschaft. Uit een evaluatie van IDEA Consult bleek nochtans dat deze plannen tot een mindshift leidden bij de betrokken ondernemingen. Uit dit onderzoek blijkt ook dat de social profit in 2013 goed was voor 18,8% van alle loopbaan- en diversiteitsplannen, in 2010 was dit zelfs 21,3%. De conceptnota schuift nu de mogelijkheid naar voor om consultancy op de markt in te kopen via de KMO-portefeuille. De vraag is of daarmee het accent op diversiteit voldoende aanwezig zal zijn bij de ondernemingen die advies inkopen. Bovendien kunnen de duizenden vzw’s uit de social profit hierop geen beroep doen aangezien zij uitgesloten zijn van
de KMO-portefeuille. Een deel van de financiële middelen die in het verleden ingezet werden voor het EAD-beleid zal nu niet meer toegankelijk zijn voor de socialprofitsectoren. Eén van de vaststellingen van de evaluatie door IDEA Consult was nochtans dat “het belang van de financiële steun niet onderschat mag worden”. 65% van de organisaties met een diversiteitsplan geeft aan dat ze geen plan zouden hebben aangevraagd indien er vanuit de Vlaamse overheid geen financiële steun voorzien was. Deze koerswijziging is zeker een gemiste kans aangezien het in de social profit om groeisectoren gaat waar we elk talent nodig hebben om tegemoet te komen aan de stijgende vraag. Vooroordelen wegnemen door een mobiliserende strategie Een omslag naar een talent- en competentiebenadering veronderstelt dat alle neuzen in dezelfde richting wijzen. Het betrekken van alle actoren voor een mobiliserende strategie is dan ook positief. Bovendien is bij de verschillende arbeidsmarktactoren de voorbije jaren heel wat expertise opgebouwd rond Evenredige Arbeids-deelname. Het zou jammer zijn als deze expertise verloren zou gaan. Vooralsnog is het echter onduidelijk hoe deze strategie eruit zal zien. Welke rol is er weggelegd voor de actoren die tot op heden het EAD-beleid ondersteunden en welke middelen staan hier tegenover? Aangezien de verschillende actoren het veld goed kennen, kunnen zij snel tot concrete acties overgaan zonder zich te verliezen in lange verkenningsrondes. Het advies van de Commissie Diversiteit is beschikbaar op www.serv.be/diversiteit
AANKONDIGING
Boekvoorstelling ‘Werken met een arbeidshandicap’ Op dinsdag 6 oktober organiseren uitgeverij Garant en Cera samen met de auteurs van het boek ‘Werken met een arbeidshandicap. Gids voor werkgevers.’ een boekvoorstelling in Leuven. Dit boek biedt een antwoord op de vele vragen die werkgevers zich stellen wanneer ze een medewerker met een arbeidshandicap aanwerven. Het boek biedt praktisch advies voor de aanwerving en tewerkstelling van een medewerker met een arbeidshandicap, maar ook tips voor de werkorganisatie.Tijdens de boekvoorstelling is er onder andere een debat waaraan ook Verso-adviseur Kirsten D’Hooghe zal deelnemen. Meer informatie en inschrijven op www.cera.be
Goede doelen Op de nieuwe website www.goededoelen.be kan elke vzw op een transparante manier communiceren over de organisatie naar het grote publiek. De website, een initiatief van de Koning Boudewijnstichting, verzamelt informatie over de doelstelling, activiteiten, financiële gezondheid en personeelsbestand van de organisatie. Ondertussen hebben al meer dan 3000 organisaties een fiche aangemaakt op de website. Dat lokte al meer dan 15.000 bezoekers naar de website. De website is in de eerste plaats een nuttig instrument voor personen die bijvoorbeeld op zoek zijn naar een organisatie om vrijwilligerswerk te doen of om een gift aan te doen. Maar de website bundelt ook bredere informatie over de sector zoals werkgelegenheidsstatistieken en financiële middelen.
AANKONDIGINGEN Schrijf nu in voor de Dag van de Zorg De voorbereidingen voor de Dag van de Zorg 2016 zijn alweer in volle gang. Deze grootschalige opendeurdag voor zorg en welzijn zal op zondag 20 maart 2016 al voor de vijfde keer plaatsvinden. Het thema dit jaar is ‘Zorg in beweging’, wat staat voor innovatie, transparantie, preventie, actie en samenwerking. Vandaag zijn er al een 100-tal organisaties ingeschreven. Ook dit jaar zal er een groots zorgcongres worden georganiseerd op 15 maart 2016. Op dit zorgcongres zal Rode Kruis Vlaanderen ook de laureaten bekendmaken van het ‘Zorgverhaal van het Jaar’. Alle deelnemers van de Dag van de Zorg kunnen exclusief aan deze award deelnemen. De winnaar ontvangt een geldprijs van 10.000 euro. www.dagvandezorg.be
‘Warme Steden’ Op donderdag 8 oktober wordt het Warme Steden-project officieel voorgesteld met een conferentie. ‘Warme Steden’, een unieke samenwerking tussen vijf centrumsteden, bouwt een ondersteunende omgeving voor onze jeugd en hoopt alle steden en gemeenten in Vlaanderen te inspireren tot een integraal lokaal gezondheidsbeleid dat de veerkracht van jongeren versterkt.
www.goededoelen.be
De zoektocht naar de gezondste organisatie Op woensdagavond 7 oktober reikt het VIGeZ samen met zijn partners de ‘nv gezond award’ uit, een wedstrijd voor ondernemingen die aandacht hebben voor de gezondheid op de werkvloer. De 9 finalisten zullen eerst hun project voorstellen, waarna in aanwezigheid van de juryleden Karel Van Eetvelt (UNIZO), Fons Leroy (VDAB), Hans Maertens (Voka) en Inge Vervotte (VIGeZ) de winnaars worden bekendgemaakt. In de categorie social profit zal het gaan tussen Kinderdagverblijf De Slabbertjes, Kringloopcentrum Leefbaar Wonen en woonzorgcentrum Sint-Camillus.
Inzetten op de geestelijke gezondheid van kinderen en jongeren legt de basis voor het mentaal welbevinden en veerkracht doorheen de hele levensloop. Universele preventie en geestelijke gezondheidsbevordering gericht op kinderen en jongeren tot 24 jaar zijn dus een duurzame investering. Het Fonds GavoorGeluk, een van de partners in dit verhaal, ijvert al tien jaar voor preventie van depressie en suïcide in Vlaanderen. Op deze conferentie wordt er onder andere door Herman Van Rompuy stilgestaan bij de verwezenlijkingen van deze organisatie. Meer informatie en inschrijven: www.kbs-frb.be
Verso is partner van deze wedstrijd. Laat u inspireren door de finalisten op www.nvgezond.be 11
AANKONDIGINGEN
Hart voor Handicap zoekt projecten rond inclusief onderwijs In haar nieuwe projectoproep gaat Hart voor Handicap op zoek naar projecten rond inclusief onderwijs. Hart voor Handicap, een organisatie van De Standaard, Cera en vzw KONEKT, ondersteunt al enkele jaren innovatieve projecten in de zorg voor mensen met een beperking. Voor deze oproep gaat Hart voor Handicap op zoek naar 10 à 20 basisscholen die in samenwerking met leerlingen, ouders en leerkrachten werken aan een concreet project dat inclusief onderwijs mogelijk maakt. U kunt nog tot 15 oktober 2015 een deelnameformulier invullen op www.hartvoorhandicap.be
Charter ‘Armoede in woonzorgcentra’ Samen met heel wat partners werkte Caritas Vlaanderen een jaar lang aan een Charter ‘Armoede in woonzorgcentra’. Dit charter bestaat uit 13 stellingen rond financiële toegankelijkheid en sociale uitsluiting bij bewoners, maar ook rond financiële problemen bij de medewerkers in de woonzorgcentra. Caritas Vlaanderen zal hierrond begin 2016 vormingstrajecten opzetten. Op dinsdagavond 6 oktober bent u van harte welkom in het Vlaams Parlement voor de officiële voorstelling van dit charter. Deelname aan deze avond is gratis, maar inschrijven is verplicht. Meer informatie op www.caritas.be
De staat van de verzorgingsstaat Voor de vijfde keer al organiseert de Onderzoeksgroep Verzorgingsstaat en Wonen van het HIVA–KU Leuven een Europese conferentie over de staat van de verzorgingsstaat in de EU. Op deze tweedaagse conferentie wordt de balans opgemaakt van de impact van de Europese economische integratie op de verzorgingsstaat in de lidstaten. Voormalig voorzitter van de Europese Raad Herman Van Rompuy zal zijn visie over de voorbije vijf jaar geven terwijl Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin Jo Vandeurzen het zal hebben over de uitdaging om een Vlaamse Sociale Bescherming uit te bouwen. Daarnaast komen er nog heel wat experten uit verschillende EU-landen aan het woord.
Hoe kun je de competenties van vrijwilligers valideren? Laat je inspireren door Compas - het competentiepaspoort - een Antwerps initiatief om competenties van vrijwilligers te erkennen in de vorm van een certificaat. Enkele socialprofitorganisaties (zoals het CAW) in Antwerpen erkennen de capaciteiten van jongeren en zetten hen in als vrijwilliger om andere kinderen of jongeren te ondersteunen. Zo ontwikkelen zij sociale competenties of vaardigheden die een grote troef zijn voor hun latere studie of loopbaan. Omdat zulke competenties niet uitgedrukt worden in een diploma, werkte de Stad Antwerpen samen met verschillende partners ‘ComPas’, het Competentiepaspoort, uit. Organisaties die geaccrediteerd werden met het ComPaslabel kunnen aan jongeren die bij hen een traject volgen en competenties verwerven, een ComPas-certificaat uitreiken. Met dit certificaat kunnen jongeren duidelijker laten zien wat ze in hun mars hebben en krijgen ze meer inzicht in zichzelf. Geïnteresseerd? Schrijf je dan nu in voor de infosessie Je kunt je laten inspireren door dit Antwerps initiatief op 12 november van 9.30 uur tot 11.30 uur in Den Bell in Antwerpen. Wat mag je verwachten? Naast informatie over Compas, leer je waarom jouw organisatie er baat bij kan hebben, hoe je een Compas-label kan aanvragen en wat de ervaringen zijn van socialprofitorganisaties met dit certificaat. Voorlopig kunnen enkel Antwerpse organisaties een Compas-certificaat aanvragen, maar iedereen is welkom op dit event om inspiratie op te doen voor hun vrijwilligersbeleid. Inschrijven kan via het inschrijvingsformulier op www.hrwijs.be/ infosessie-compas. Meer informatie over het project kan je ook terugvinden op www.antwerpen.be/compas
Deze studiedag vindt plaats op 19 oktober. Meer informatie vindt u op hiva.kuleuven.be
12
Vereniging voor Social Profit Ondernemingen vzw - www.verso-net.be Kolonel Bourgstraat 122 bus 4 - 1140 Brussel - T 02 739 10 71 - F 02 736 75 06 -
[email protected]
