Verslag sessie Jazz in pers & media Panel Janos Bruneel (muzikant), Wim Wabbes (programmeur Vooruit) en Didier Wijnants (journalist o.m. De Morgen, Staalkaart). Op basis van de nota ‘Hoe krijgen (en houden) we jazz (kwalitatief) in de media?’ − uitgedeeld aan de deelnemers en beschikbaar via Muziekcentrum Vlaanderen. De nota is opgesteld door Didier Wijnants, Janos Bruneel, Wim Wabbes en Koen Van Meel (hoofdredacteur online muziekmagazine Kwadratuur.be, die zich wenst te verontschuldigen voor de discussie vandaag). Verslag door Caroline Van Peteghem (persverantwoordelijke Vooruit).
Wat is het probleem? Didier Wijnants formuleert enkele vaststellingen (cf. nota): Cultuurberichtgeving in het algemeen is verwaterd in de traditionele media. (Voorstellen voor) diepgravende bijdragen worden geweerd door die media. Voor jazz lijkt dat nog meer aan de hand dan voor andere genres. Berichtgeving over cultuur, o.m. jazz, wordt gezien als verlengstuk van publiciteit. De berichtgeving is format driven i.p.v. content driven. Janos Bruneel vult aan: Als muzikant verspreid je telkens opnieuw hetzelfde tekstje en merk je hoe dat soms bijna woordelijk wordt overgenomen. Moeten wij artiesten dat zelf meer sturen? Bijvoorbeeld door goede pennen uit te nodigen om een interview met ons te doen, dat te verwerken, daarmee te communiceren? Wim Wabbes vult aan: Als organisator heb je een ambivalente houding t.o.v. de media: je wil ruchtbaarheid geven aan de concerten/projecten die je organiseert, daarnaast wil je dat er objectieve en kwalitatief hoogstaande aandacht is voor de artiesten. Want de objectiverende kracht van de media voegt een waardevol element toe aan de relatie van een organisator tot zijn artiesten, ook tot het publiek. Kritische stemmen zijn belangrijk, een continuïteit in (of onderstroom van) objectieve berichtgeving is een noodzakelijke aanvulling op de berichtgeving over sterren, hypes. Dienen we zelf een actievere rol op te nemen? Kunnen we zelf informatie verstrekken, journalisten aan het werk zetten, los van onze publicitaire opdracht? Zijn we zelf de media? Functioneert een website van een organisatie als Vooruit als portaal naar informatie?
Wat is de ambitie? Didier Wijnants somt de objectieven, geformuleerd in de nota, kort op: Jazz moet kwalitatief aan bod komen in de media. Dat objectief moet je als sector stimuleren: niets komt vanzelf. Vertaald: hoe algemener een persbericht, hoe minder effect...
De media mogen goede berichtgeving over jazz niet compleet naar de niche verwijzen; die materie hoort ook in de brede (traditionele) media aan bod te komen. Bevlogen journalisten moeten die plek bewaken of (opnieuw) veroveren, vb. met een vaste, wekelijkse rubriek. Ze moeten een alternatief bieden voor het dominante flat-news model: hun eigen kompas gebruiken i.p.v. voornamelijk nieuws te garen uit de persberichten / dossiers / CD’s / ... die binnenrollen. Tegelijk moeten ze zich ervoor hoeden te persoonlijk te worden: dat leidt tot columns die vooral over de eigen beleving gaan i.p.v. over de waarde van een artiest / concept / plaat. Of beschouwen we dat gevecht als verloren? Bart Maris (muzikant) reageert als eerste: Dat gevecht is toch al verloren? Ik heb aan VRT-radio Klara gevraagd waarom hun jazz streaming is afgeschaft. “Geen geld” was het nuchtere antwoord. Mathias Van de Wiele (muzikant, organisator): Om een evenement aan te kondigen, contacteerde ik zowel de commerciële diensten als de redacties. Commerciële diensten van grote kranten en de VRT-radiostations zijn niet meer uit op een ruilovereenkomst met (kleine) evenementen, ze verkopen wel graag advertentieruimte. Voor redactionele aandacht blijkt persoonlijk contact erg belangrijk. Caroline Van Peteghem (persverantwoordelijke Vooruit): Ik merk vooral bij kleine bladen, die het moeilijk hebben om te overleven, dat ze advertentieruimte proberen te verkopen wanneer je hen contacteert over nieuws (inhoudelijk). Georges Tonla Briquet (journalist Brussel Deze Week, Jazzmozaïek) Gedrukte media staan enorm onder druk. Journalisten persoonlijk aanspreken is belangrijk, maar een journalist kan niet (meer) opboksen tegen chef / beleid / centen. Hanne Doms (medewerker SPCC Culture & Communicatio): De juiste contactpersonen vinden en persoonlijk bereiken is niet eenvoudig. Contactgegevens van freelance redacteurs liggen niet voor het rapen, een persoonlijk gesprek is niet altijd mogelijk. Een (oppervlakkig) persbericht of -dossier naar een algemeen adres sturen is geen goede strategie, worden die berichten trouwens ooit doorgestuurd? Ilse Schoonackers (medewerker communicatie/pers Aubergine management): Het lijkt belangrijk om persinformatie te kneden tot argument.
Op zoek naar oplossingen: Hypes creëren? Roel Vanhoeck (directeur Jeugd en Muziek): Waarom creëert de jazzsector zo weinig hypes? Rond klassieke muziek kan het wel, dat bewijst Klara festival. Ook de minder evidente concerten in dat festival varen daar wel bij! Waarom lees ik in de kranten geen bijdragen over Keith Jarrett n.a.v. z’n concert in Bozar? Betweterigheid bij jazzjournalisten? Jo Sollie (programmeur jazz en klassiek CC Strombeek): Hoezo een gebrek aan hypes? Bekende namen krijgen toch voldoende aandacht? Zoals de grote steden ook steeds meer aandacht krijgen dan minder evidente plekken. Didier Wijnants:
De media springen al voldoende op hypes. Gent Jazz is erin geslaagd zichzelf incontournable te maken. Geen enkel medium denkt er nog aan om dat festival niet te belichten. Ook Keith Jarrett is trouwens aan bod gekomen, vòòr het concert in Brussel. Voorbij de hypes moet de journalist zijn gevecht voeren: dit moet onder de aandacht, dit niet. Dat initiatieven te lande daarbij evenveel recht hebben op aandacht als initiatieven in de grote steden, staat daarbij buiten kijf. Het gevecht om nog diepte-interviews te publiceren in brede media, zijn de journalisten echter aan het verliezen.
Een nieuw webplatform? Frank Vaganée (muzikant): Misschien moeten we de rangen sluiten en de berichtgeving over jazz in eigen handen nemen. Te strikte formats weren jazz uit de krantenkolommen, zelfs Klara schrapt jazzprogramma’s en de stream. We moeten zelf initiatieven nemen! Misschien een eigen site oprichten? Didier Wijnants: Waar haal je geld? Kwadratuur werkt goed, maar de spaarrekening van de hoofdredacteur moet de site in de lucht houden en de redacteurs kunnen niet worden betaald. Wim Wabbes: Kwadratuur houdt de vinger aan de pols, Bruno Bollaert publiceert op Gentblogt en heeft z’n eigen blog, Stef Gijssels heeft een blog,… Vooruit probeert zijn publiek naar die media te leiden. Maar een betere onderbouw voor de online informatie is wenselijk - nieuw platform in het leven roepen? Cis Bierinckx (artistiek directeur Beursschouwburg): Ik ben zelf een blog begonnen, waarop ik mijn enthousiasme voor kunstenaars (jazz, film, podium, allerlei genres) deel. Dat beperk ik niet tot de kunstenaars die in de BSB te gast zijn, er komen ook andere kunstenaars aan bod. Ik bevind mij, net als andere programmeurs/organisatoren, in de bevoorrechte positie om veel te zien en wil zo ruchtbaarheid geven aan kwaliteit. Roel Vanhoeck: Er bestaat internationaal al een en ander, zoals All about Jazz. Als je een nieuw platform in het leven roept, doe het dan in het Engels! En betrek native speakers (vb. Amerikaanse journalisten), die kunnen ook de geloofwaardigheid van het initiatief optrekken. Bart Cornand (jazzjournalist en eindredacteur bij Knack): Nederlandstalige liefhebbers Engelse artikels laten publiceren houdt een risico in, nl. dat het niveau van de artikels zal tegenvallen. Het is op Nederlandstalige fora al zo dat het niveau soms aan de lage kant is... In België lijkt een tweetalige site NL/FR zinvoller. Naar het voorbeeld van grote evenementen een sterke sponsor aanspreken? Bart Maris: Een centraal platform met interviews, reviews,… zou ook muziek moeten laten horen. Opnames van live concerten? cf. BBC Janos Bruneel treedt hem bij: De muziek zelf komt ook niet voldoende meer aan bod in de media. Neve is afgevoerd. Al was het resultaat soms bedenkelijk, dat programma was toch een verdienstelijke poging om heel wat jazzartiesten aan bod te laten komen. Auteursrechtenkwesties maken het wel moeilijk om muziek online te zetten. Mathias Van de Wiele: Als rechthebbende mag je zelf beslissen, enkel wanneer een platenlabel over je rechten waakt, moet je onderhandelen.
Websites gaan hard, blogs zijn er genoeg… Tot nog toe hebben de kranten en de radio echter toch nog meer potentieel om publiek toe te leiden. In plaats van een nieuw webforum op te richten, moet de jazzsector misschien publicatieruimte opkopen in de klassieke media? Jo Sollie: Gepassioneerde jazzliefhebbers zullen een webplatform zeker willen volgen. Maar hoe het publiek vernieuwen, verruimen? De brede kanalen zijn daarvoor nog steeds onontbeerlijk. Simon Korteweg (jazzcriticus NL): En toch zijn de kansen op het internet te vinden. Het Laatste Nieuws had vroeger nog jazzberichtgeving, nu niet meer. Overal moeten kranten onder druk van financiële belangen de ruimte voor cultuurberichtgeving doen krimpen (en voor jazzberichtgeving in het bijzonder). De VRT heeft de jongste jaren heel wat programma’s geschrapt, ook op Klara. Knack heeft al een lovenswaardig online platform voor kritieken, aanvullend bij hun gedrukt medium.
Een betere verstandhouding tussen organisatoren en de media? Bart Cornand: Wat willen de organisatoren eigenlijk? Sommige organisatoren/programmeurs lijken te willen dat een breed publiek moet lezen over niche-initiatieven, concerten voor een klein publiek van specialisten. Maar het brede publiek leest die artikels niet, die slaan dat over. Dat kun je als breed medium niet maken. Wim Wabbes: De kip of het ei? Media verzaken naar mijn mening soms aan hun opdracht, aan de uitdaging om publiek te prikkelen. Ik verlang meer diepgang, minder aandacht voor het banale, vooral aandacht voor het muzikale. Cf. anekdote over Daan Vandewalle, die was uitgenodigd in een programma op Klara, niet om te antwoorden op vragen over zijn muziek maar om te vertellen over zijn persoonlijk leven. Dat weigerde hij. Mathias Van de Wiele: Je wordt er soms ingetuind als muzikant. Voor je het weet, vertel je op de radio over je kat i.p.v. over de inspiratie voor je muziek. Waakzaam zijn is de boodschap. Bart Maris: Ik ergerde mij eens ongelooflijk aan Neve, waar uitgebreid werd gediscussieerd over een blote vrouw op de hoes van een nieuwe plaat. Waarom er niet gewoon naar luisteren? Maar mijn gezelschap vond dat gesprek vermakelijk. Jo Sollie: Moet de (jazz)pers het publiek eerder opvoeden dan vermaken? Sara Lambrecht Challenge Records: Een hele generatie jongeren stelt beleving centraal, is nieuwsgierig naar het (persoonlijk) leven van artiesten en heeft geen boodschap aan opvoedkundig verantwoorde pers. Vragen beantwoorden over je persoonlijk leven zal niet altijd aangenaam zijn, maar de luisteraar van nu zoekt op die manier toegang tot muziek. Focussen op diepgang zal niet volstaan. Probeer eens mee te denken vanuit die invalshoek; je mist een vertaalslag. Roel Vanhoeck: Daar ben ik het volledig mee eens. Publieksverbreding en publieksverdieping zijn verschillende dingen. Wie al op zoek is, zal zijn informatie wel vinden. Het genereren van kwaliteitsvolle informatie of het bundelen is zeker zinvol. Maar vergeet ook niet te verbreden. Als antwoorden op persoonlijke vragen daarbij hoort: waarom niet? Jeugd en Muziek stelt dagelijks vast dat de kennis bij jongeren over muziek erbarmelijk slecht is. Geef hen een opstapje.
Mathias Van de Wiele: De wereld verandert snel, dat benadrukte Fons Van Dyck (think/BBDO) deze ochtend nog in zijn lezing. Wij produceren inmiddels nog cd’s en die zijn in de pers besproken. Van die cd’s verkopen we dan 100 exemplaren. Stilaan moeten we van dat model afstappen. Maar zal mijn muziek, wanneer die enkel nog op het internet te vinden is, door journalisten worden besproken? RifRaf brengt wel al online releases naar boven op het gebied van de popmuziek. Jazzjournalisten lijken digitale releases nog niet serieus te nemen. Zit daar beweging in? Didier Wijnants: Algemene media volgen wat de wereld doet. Van zodra er meer muziek via het internet beschikbaar wordt gesteld, zul je een beweging zien. De sector is redelijk conservatief.
