Verslag Netwerk- en intervisiebijeenkomst cultuurcoaches

Verslag Netwerk- en intervisiebijeenkomst cultuurcoaches 8 oktober 2015, De Haagse Hogeschool – Den Haag

1 Welkom door Marian van Miert (LKCA) Twee onderwerpen staan centraal:  Beoordelen van kunst- en cultuureducatie door Kim Harsta van Cultuurmij Oost  Het verbinden van de binnen en buitenschoolse cultuureducatie door Erna Wouters (Ridderkerk) 2 Het belang van beoordelen: wie, waarom, waartoe en hoe? Kim Harsta van van Cultuurmij Oost geeft een toelichting op C-Zicht en 'Robinson'.

Robinson is een digitaal instrument dat de effecten van Kunst en Cultuuronderwijs inzichtelijk maakt in de vorm van een Leerling Ontwikkel Systeem. Het volgen, stimuleren en beoordelen van de ontwikkeling van leerlingen uit groep vijf tot en met acht staat daarbij centraal. Waarom beoordelen?  Kijken wat en hoe leerlingen leren.  Kijken of leerlingen besef van leren hebben.  Kijken of jouw sturingsmiddelen werken.

Robinson helpt leerkrachten om het proces te beoordelen (het product staat dus niet centraal), waarin recht wordt gedaan aan de diversiteit van leerlingen. De leerling is eigenaar van de eigen ontwikkeling.

C-Zicht is een instrument en laat zien welke competenties leerlingen met cultuuronderwijs kunnen verwerven. Het kan worden gebruikt om zelf leerlijnen te maken en gericht te werken aan de persoonlijke ontwikkeling van leerlingen. Zie: http://www.culturelecompetenties.nl/cultuurmijoost C-Zicht omvat zes competenties, welke lijken op het SLO leerplankader:  Creërend vermogen  Samenwerken  Onderzoeken  Presenteren  Reflecteren  Zelfstandig werken

C-Zicht en Robinson gaan uit van formatief beoordelen in plaats van summatief.

1

Cirkel van proces

De competentiecirkel, copyright Cultuurmij Oost

Het digitale instrument Robinson focust op ‘scoren’ van de leerling op competenties’ en ‘analyseren van de gegevens’. Daarnaast is het portfolio een middel om het leerproces van de leerlingen te bespreken en om de leerlingen eigendom van onderwijs te geven. DNA van Robinson  Voortgang op competenties meten  Meten zonder harde cijfers  Verrijken van context leren  Leerlingen stellen eigen leerdoelen  Ontwikkeling van leerlingen toonbaar maken  Bewustwording  Context van leren

De kern van Robinson is dan ook het faciliteren van feedback. Want het geven van feedback is invloedrijker dan het geven van instructie. Hoe gaat Robinson in z’n werk? 

  

2

Leerlingen stellen een uitdaging op in de digitale omgeving, vervolgens: 1. Kiezen ze een competentie waaraan ze gaan werken 2. Geven ze aan met wie ze gaan samenwerken 3. Kiezen ze een gedragsindicator 4. Geven ze aan wanneer het af is 5. En geven ze aan wat ze gaan doen, De leerkracht kan meekijken in het Berichtencentrum en kan in het Dashboard een overzicht krijgen van de activiteiten van alle leerlingen. Leerlingen kunnen hun eigen portfolio en die van de klasgenoten inzien. Leerkrachten hebben inzicht in de portfolio’s

 

De leerling beoordeelt zichzelf en ook de leerkracht beoordeelt een leerling: de resultaten daarvan zijn zichtbaar in een spin; opvallende verschillen kunnen voer voor een gesprek zijn. Peer-review kan via Robinson door als leerling feedback te geven op het werk van je klasgenoten.

Contact: [email protected] / 0610013091

3 Preview publicaties LKCA Binnenkort verschijnen er twee publicaties waarbij cultuurcoaches betrokken zijn geweest:

‘Je ziet hun zelfbewustzijn groeien’ is een inventarisatie die het LKCA samen met het Landelijk Steunpunt Brede Scholen heeft gemaakt over het kunst- en cultuuronderwijs op de brede school en IKC. De publicatie bevat een aantal aanbevelingen voor de invulling van cultuureducatie op de brede school/IKC:  Belangrijk om gezamenlijke visie te hebben  Zorg voor bruggenbouwer of kartrekker (bijvoorbeeld een cultuurcoach)  Maak een goede culturele kaart van de omgeving  Zorg voor goede vakmensen  Zorg voor tijd  Zorg voor goede voorbeelden  Stimuleer als overheid een landelijk netwerk voor uitwisseling en kennisdeling

Voor de publicatie ‘Cultuureducatie binnenstebuiten’ sprak het LKCA met de drijvende krachten achter 9 goede voorbeelden, die buiten schooltijd en in samenwerking met de culturele omgeving het curriculum voor cultuureducatie inhoudelijk hebben verdiept en uitgebreid. Deze publicatie wordt uitgereikt tijdens de viering van 70 jaar Gehrels Muziekeducatie in het Muziekgebouw aan ’t IJ op 7 november 2015. Aansluitend aan de presentatie gaat Ronald Kox, afdelingshoofd Cultuureducatie, in twee workshops met de deelnemers in op de tips en suggesties uit de verschillende voorbeelden. 4 Verbinding cultuureducatie binnen- en buitenschools Een presentatie over de Brede School Ridderkerk door Erna Wouters. De PowerPoint presentatie wordt met deze notulen meegestuurd.

De Brede School Ridderkerk is opgedeeld in zes netwerken in zes wijken en beslaat de hele gemeente. Iedere wijk heeft een eigen wijkgerichte aanpak. De Programmagroep van de Brede School bestaat uit mensen van diverse organisaties en functies. Bij de programmagroep komen de vragen vanuit de wijk binnen. Het cultuur aanbod van de Brede School bestaat uit een achtjarenplan, afgestemd op het niveau van de doelgroep/bouw. De Brede School is kindgericht, met als doelgroep kinderen van 2 tot 12 jaar. Daarnaast probeert de Brede School een ingang te vinden bij jongerenwerk, omdat het VO de deuren vooralsnog dichthoudt. Ouderparticipatie is belangrijk en de Brede School zet bedrijven/organisaties in bij de activiteiten. Zie ook: www.bredeschoolridderkerk.nl.

3

Achter de website zit een monitor om info van de deelnemers te bekijken en om te monitoren. Hierdoor kunnen ze inzicht krijgen in de doelgroep, aantal partners, financiën, deelname percentages enz . De focus ligt nu op leerlingen die niet meedoen bij verenigingen en niet aan de Brede School. Wat is de reden en hoe kunnen we van deze groep de participatie vergroten. Sterk punt: De website is met z’n allen ontwikkeld.

5 Uitwisseling Naar aanleiding van de presentaties in groepen uiteen om middels intervisie en/of discussie verder te praten. Uitwisseling C-Zicht/Robinson In gesprek met Kim Harsta.

Feedback en vragen  Oplevering Robinson is op 15 oktober. Er is onderzoek gedaan naar de uitvoerbaarheid van het instrument in de klas. Zes jaar aan gewerkt en privaat gefinancierd. Straks te koop voor scholen.  Het programma werkt goed en leerlingen zijn veel sneller dan de juf. Ze vinden het leuk om mee te werken.  Autonomie van de leerlingen wordt met Robinson aangesproken.  Robinson is geen cultuuronderwijs maar zorgt voor de ‘spijsvertering’; feedback en reflectie.  HKU ‘Creatieve Diamant’ is een variatie van C-Zicht. Zij werken met creatief partnerschappen.  C-Zicht is een taal om met elkaar te bespreken wat je leerlingen wilt bieden. Niet alleen voor leerkracht maar ook voor culturele omgeving. C-Zicht is ook een goed instrument om met scholen in gesprek te gaan.  Scholen willen werken aan 21e -eeuwse vaardigheden en het creatief proces hoort hierbij.  Kinderen leren door te doen. Je bekijkt als leerkracht waar je aan werkt.  Het reflecteren moet geen ‘moetje’ worden, maar hoe zorg je voor de intrinsieke motivatie? Er is een onderzoek gedaan door KCR en SKVR waarin leerlingen reflecteren door met vakdocenten in gesprek te gaan. Leerlingen wisten beter wat ze leerden en waren gemotiveerder. Zie het digitale reflectiestuk als een aanleiding om gezien te worden, om het contact tussen leerlingen en leerkrachten of vakdocenten te zoeken. Het gesprek is belangrijk!  Je kiest voor bewust cultuuronderwijs. Kracht om de leerkracht mee te krijgen ligt bij de schooldirectie. Het is een tool en is niet bedoeld voor meer administratie. Het is een leerondersteuning en geen leerlingvolgsysteem.  Keuze activiteiten bedenkt en organiseert de leerkracht zelf. Kan de leerkracht dit niet, zoek dan mensen die het wel kunnen en doe het samen. Er is altijd iemand die er affectiviteit mee heeft.  Als de school het niet wil, moet je het ook niet doen. De scholen die meedoen willen een verandering naar een procesgerichte werkwijze.  Hoeveel tijd gaat er in het systeem zitten? Als je leert dat reflectie invloedrijk is en je zegt dat er geen tijd is, dan heb je geen goed beeld van je werk. Reflecteren is erg effectief. Als je wilt reflecteren, dan is Robinson een hulpmiddel. Dus de tijd die jij wilt besteden aan reflecteren is de hoeveelheid tijd die het kost. Als je niet wilt reflecteren dan moet je dit niet gebruiken.

4



Er is geen demo versie, maar neem contact op met Kim Harsta voor kritische en andere vragen: [email protected] / 0610013091

Uitwisseling verbinding binnen- buitenschoolse cultuureducatie In gesprek met Erna Wouters, geleid door Gert Bomhof.

Gert Bomhof vat de presentatie van Erna Wouters (Ridderkerk) samen in vijf hoofdlijnen.  Het kind centraal.  De pedagogische visie.  Kind en de omgeving, ook de ouders, het bedrijfsleven, de amateurkunst  Een leven lang leren; life long learning.  Leerlijnen, SLO; alles ontstaat lokaal.

Vragen aan de deelnemers: wat zijn successen; wat heb je geleerd; wat zijn blokkades die je ervaart in je eigen praktijk? 







5

Vraag 1: Wie heeft mooi voorbeeld project van de samenwerking tussen binnen-buiten school? o Antwoord 1 van Harm de Boer: Poppodium Burgerweeshuis: het project Do-It voor jongeren 12-18. Werkwijze: de scholen in, samen met jongeren dingen verzinnen. Mooi samengewerkt in gedeeld eigenaarschap. Het contact was rechtstreeks met de kinderen, via de ckv docent. o Antwoord 1: Eindhoven. Stagiaires van school vormen samen een naschoolse pop band. Docent binnen school en een docent buiten school zijn betrokken. Een van de studenten heeft in de wijk een nieuwe pop band opgericht. o Antwoord 1: Overvecht: aanbod activiteiten in zgn Carrousel met de brede scholen. Soort verlengde schooldag. Nu zijn er ook clubs in de wijk ontstaan. Muziek-dans-theater- sport. Bestaande instellingen. Ook hiphop. Zo is de muziekroute ontstaan.

Vraag 2 Hoe worden de financiën voor naschools aanbod geregeld? o Antwoord 2: Subsidie Jeugdcultuurfonds. En lessen worden gegeven door cultuurcoaches. o Antwoord 2: Bijvoorbeeld de leerorkesten. Een half jaar les onder schooltijd, daarna buiten schooltijd met korting vanuit de muziekverenigingen. Een ‘Smoothe’ overgang. Vraag 3: Nog meer uitdagingen gehad? o Antwoord 3:Schiedam: muziekprojecten continuïteit is heel lastig. Want de culturele instelling en ook de muziekscholen zijn wegbezuinigd. Schiedam is 1 grote krachtwijk.. Nu erg afhankelijk van Rotterdam. o Mogelijke oplossing 3: Aansluiten bij schoolsportverenigingen. Gebruik hetzelfde model voor cultuur. Als locatie de school nemen. Verenigingen vragen het aanbod op school te verzorgen. Vraag 4: Waar heb je weleens je kop gestoten? o Antwoord 4: bij het mobiliseren van leerkrachten. TIP: laat leerkrachten muziekprofiel invullen. Over de groepen heen. TIP: Zet de leerkrachten in op hun competenties, plus begeleiden en coaching on the job. Een mogelijke oplossing is het geven van duo lessen.



Vraag 5: Hoe betrek je ouders bij de activiteiten? o Antwoord: de cultuurcoach is aanwezig op de informatieavond voor ouders op scholen. o Antwoord van een cultuurcoach: zij gaf eerst heel veel informatie aan de ouders. Dit werkte niet goed. Nu maakt ze met ouders samen muziek en theater op een avond. En stelt daarna pas de vragen aan ouders: “Waarom zou het kind aan cultuur moeten doen? En hoe dan?’

TIPS van en aan cultuurcoaches       

Bied kinderen podium om het geleerde te laten zien. Dit is belangrijk voor kinderen, hun ouders. Een opvoering in het echte theater, voor familie en andere belangstellenden. Kijk ook naar de aanvragen Cultuureducatie met Kwaliteit. Idee: laat de zzp-ers zich verenigingen Zijn er ouders die je kunt inschakelen? Houden zich graag op de achtergrond... Kijk ook buiten de wijk, bij BSO, bij de gemeente, ... Nodig altijd de wethouder en de ambtenaren uit om te openen. Laat werk van de kinderen hangen in het gemeentehuis

6 Toelichting: Programma Meer muziek in de klas Door Jantien Westerveld (directeur) Zie:www.meermuziekindeklas.nl

Meer Muziek in de Klas is een stichting bestaande uit drie personen, een bestuur die praktijkgericht te werk gaat en een platform van ambassadeurs. De ere ambassadeur is Koningin Maxima. De stichting probeert andere partijen in beweging te krijgen en heeft de volgende rollen: advies geven, regisseren, initiëren en verbinden van partijen. Belangrijke partners zijn: Ministerie van OCW, het FCP, LKCA, de PO-Raad en de Nederlandse Publieke Omroep. Looptermijn is vijf à zes jaar.

Bewustwordingscampagne: Meer Muziek in de Klas  Internetplatform vanaf februari waarop lokale initiatieven geplaatst kunnen worden in de vorm van een filmpje of bericht ter deling en inspiratie. Doel: zichtbaar maken van initiatieven. 

Vanaf september 2016 komen er op zaterdagavond twaalf tv-shows op NPO3 waarin verschillende evenementen getoond worden. Het is een Familieprogramma, à la ‘Stuif es in,’ maar dan van deze tijd.

Meer Muziek in de Klas moet verankerd worden en dus ook na vijf jaar doorlopen. Daarom zijn lokale verbinders belangrijk. Rol cultuurcoach: verbindende rol; laat je stevig horen.

6

Vraag: wat hebben jullie, als cultuurcoach nodig om een goede bijdrage te kunnen leveren? Lever je bijdrage via: http://www.meermuziekindeklas.nl/

Suggesties:  Handvatten om op een goede manier te initiëren. Wat moet de insteek zijn? -> neem zelf initiatief en ga het gesprek aan over de overeenkomsten tussen de verschillende scholen. Waar vinden ze elkaar in? Ga dus eerst met de scholen in gesprek.  Vragenbank op de website.  De deelregeling Impuls Muziekonderwijs 2015 wordt 14 oktober afgetrapt. Dit is onderdeel van de visie. Hangt dit met elkaar samen? -> Er is nu geen directe link, maar in september komen de shows en daarna kan er veel animo ontstaan en ook om de verbinding sterker te maken. Agenda  14 oktober lancering FCP deelregeling Impuls Muziekonderwijs  15 oktober lancering startpagina muziek op LKCA.nl met tools, gratis materiaal die je kan downloaden, muziekmethode en filmpjes.  Het artikel ‘blijf inzetten op de cultuurcoach’ is hier te lezen. Lees, deel en reageer!  Wil je ook op Cultureel Kapitaal schrijven, neem dan contact op met Marian van Miert: [email protected]

7